CNI International News

တိုကျို၊ နိုဝင်ဘာ ၂၆

အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က အချိန်မရွေး ဖုန်းခေါ်နိုင်ကြောင်း ပြောသည်ဟု ဂျပန်ဝန်ကြီးချုပ် ဆာနာအဲ တာကာအီချီ (Sanae Takaichi)က ပြောကြားလိုက်ကြောင်း ရိုက်တာမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ဂျပန်ဝန်ကြီးချုပ် ဆာနာအဲ တာကာအီချီ (Sanae Takaichi) သည် နိုဝင်ဘာ ၂၅ ရက်က အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump) နှင့် ဖုန်းဆက်သွယ် ပြောဆိုခဲ့သည်။

ဂျပန်သည် ထိုင်ဝမ် အရေးနှင့်ပတ်သက်ပြီး တရုတ်နှင့် သံတမန်ဆက်ဆံရေး တင်းမာမှု ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက် တာကာအီချီနှင့် ထရမ့်တို့သည် ပထမဆုံးအကြိမ် ဖုန်းဆက်သွယ် ပြောဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

တရုတ်က ထိုင်ဝမ်ကို တိုက်ခိုက်မည်ဆိုပါက ဂျပန်ကလည်း စစ်ရေးဖြင့် ဝင်ပါရလိမ့်မည်ဟု ယခုလ အစောပိုင်း တွင် တာကာအီချီက လွှတ်တော်၌ ပြောကြားခဲ့ပြီးနောက် တရုတ်နှင့် ဂျပန်ကြား တင်းမာမှုများ မြင့်တက်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ထရမ့်ကမူ ၎င်း၏ လုံခြုံရေးမဟာမိတ်ဖြစ်သည့် ဂျပန်နှင့် ၎င်း၏ စူပါပါဝါ ပြိုင်ဘက်ဖြစ်သည့် တရုတ်ကြား အငြင်း ပွားမှုအပေါ် လူသိရှင်ကြား မှတ်ချက်ပေးခဲ့ခြင်း မရှိခဲ့ပေ။

ဂျပန်ဝန်ကြီးချုပ် ဆာနာအဲ တာကာအီချီနဲ့ အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကိုတွေ့ရစဉ်

ထရမ့်၏ နှုတ်ဆိတ်နေမှုကြောင့် ဂျပန်အရာရှိအချို့က အမေရိကန်၏ ရပ်တည်ချက်အပေါ် စိုးရိမ်ကြလိမ့်မည်ဟု လေ့လာသူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော် တာကာအီချီကမူ သူသည် နိုဝင်ဘာ ၂၅ ရက်က ထရမ့်နှင့် ဖုန်းပြောဆိုခဲ့ပြီး ဂျပန်အပေါ် အမေရိကန်၏ ထောက်ခံမှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး သံသယများ မဝင်စေရန် ပြောကြားခဲ့သည်။

“သမ္မတကြီး ထရမ့်က ဘာပြောလဲဆိုတော့ သူနဲ့ ကျမဟာ အရမ်းရင်းနှီးတဲ့ မိတ်ဆွေတွေပါတဲ့။ ပြီးတော့ ကျမ အနေနဲ့လည်း သူ့ဆီ အချိန်မရွေး ဖုန်းခေါ်နိုင်တယ်လို့ ပြောပါတယ်” ဟု တာကာအီချီက သတင်းထောက်များကို ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ထရမ့်က သူသည် နိုဝင်ဘာ ၂၄ ရက်ကလည်း တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင် (Xi Jinping) နှင့် ဖုန်းပြောဆို ခဲ့ကြောင်း အပါအဝင် မကြာသေးမီက အမေရိကန်-တရုတ် ဆက်ဆံရေးများနှင့်ပတ်သက်ပြီး ရှင်းပြခဲ့သည်ဟု တာကာအီချီက ပြောကြားခဲ့သည်။

တရုတ်နိုင်ငံပိုင် ဆင်ဟွာသတင်းအေဂျင်စီ၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင်မူ ရှီနှင့် ထရမ့်တို့၏ ဖုန်းပြောဆိုမှုအတွင်း ရှီက ထိုင်ဝမ်ကို တရုတ်နှင့် ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေးသည် တရုတ်၏ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အခင်းအကျင်းအတွက် အဓိက အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။

Source: ရိုက်တာ

CNI International News

အစ္စလာမ်မာဘက်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၆

နှစ်နိုင်ငံ နယ်စပ်ဒေသတွင် စစ်ရေးတင်းမာနေသည့် ပါကစ္စတန်နှင့် အာဖဂန်နစ္စတန်၏ စစ်အင်အား ဘယ်လိုရှိလဲ ဆိုသည့်အပေါ် လေ့လာနိုင်အောင် ရိုက်တာက နှိုင်းယှဉ်ဖော်ပြခဲ့သည်။

ယခုလအတွင်း ပါကစ္စတန်နှင့် အာဖဂန်နစ္စတန်တို့ကြား နယ်စပ်ဒေသတွင် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများနှင့် မြေပြင် တိုက်ခိုက်မှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့သဖြင့် လူပေါင်းဒါဇင်ချီ သေသုံးခဲ့သည်။

ထိုပဋိပက္ခသည် အာဖဂန်တွင် တာလီဘန်တို့ အာဏာပြန်ရလာခဲ့ပြီးနောက် လူသေဆုံးမှု အများဆုံး ထိပ်တိုက် ရင်ဆိုင်တွေ့မှု ဖြစ်ခဲ့သည်။

သို့သော် ယခင်က မဟာမိတ်များ ဖြစ်ခဲ့သည့် ပါကစ္စတန်နှင့် အာဖဂန်နစ္စတန်တို့သည် ရက်ပိုင်းအတွင်း အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက်ကို ရယူနိုင်ခဲ့သည်။

လန်ဒန်အခြေစိုက် နိုင်ငံတကာ မဟာဗျူဟာလေ့လာရေး အင်စတီကျုကမူ ပါကစ္စတန်နှင့် အာဖဂန်နစ္စတန်တို့၏ လက်နက်များနှင့် စစ်အင်အားကို အောက်ပါအတိုင်း နှိုင်းယှဉ်သုံးသပ်ခဲ့သည်။

အလုံးစုံခြုံငုံသုံးသပ်မှု

ပါကစ္စတန်စစ်တပ်သည် တပ်သားအင်အားစုဆောင်းမှု ကောင်းမွန်ခြင်း တရုတ်ထံမှ စစ်လက်နက်ပစ္စည်းများ ဝယ်ယူရရှိခြင်းနှင့် နျူကလီးယားလက်နက် စီမံကိန်းများကို ဆက်လက်ပြီး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံခြင်းတို့ ပြုလုပ်နေသည်။

အာဖဂန်၏ တာလီဘန် လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့များ၏ စွမ်းဆောင်ရည်မှာ ကျဆင်းနေသော်လည်း ၎င်းတို့ အာဏာ ပြန်ရလာချိန်တွင် နိုင်ငံအတွင်း ကျန်ခဲ့သည့် နိုင်ငံတကာတပ်ဖွဲ့များ၏ လက်နက်များကို ရရှိခဲ့သည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ အာဖဂန်တာလီဘန် အစိုးရအပေါ် နိုင်ငံတကာက အသိအမှတ် မပြုသဖြင့် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ အဆင့်မြှင့်တင် မွမ်းမံမှုကို ထိခိုက်စေခဲ့သည်။

ပါကစ္စတန် စစ်သားကို တွေ့ရစဉ်

စစ်မှုထမ်းအင်အား

ပါကစ္စတန်တွင် တန်းပြည့်စစ်မှုထမ်း အင်အား ၆၆၀,၀၀၀ ရှိပြီး ၎င်းတို့အနက် ကြည်းတပ်တွင် စစ်သား ၅၆၀,၀၀၀ ၊ လေတပ်တွင် ၇၀,၀၀၀ နှင့် ရေတပ်တွင် ၃၀,၀၀၀ ရှိသည်။

အာဖဂန်တာလီဘန်အစိုးရ၏ တန်းပြည့်စစ်မှုထမ်း အင်အားမှာ ၁၇၂,၀၀၀ သာရှိသည်။ သို့သော် တာလီဘန်အဖွဲ့ က စစ်သားအင်အား ၂၀၀,၀၀၀ အထိ တိုးမြှင့်ရန် အစီအစဉ်ရှိကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။

တိုက်ခိုက်ရေး မော်တော်ယာဉ်များနှင့် လက်နက်ကြီးအင်အား

ပါကစ္စတန်တွင် သံချပ်ကာကား အစီးရေ ၆၀၀၀ ကျော်ရှိကာ လက်နက်ကြီး ၄၆၀၀ ကျော်ရှိသည်။

အာဖဂန်တာလီဘန်အဖွဲ့တွင်လည်း ဆိုဗီယက်ခေတ်က တိုက်ပွဲဝင် တင့်ကားများ အပါအဝင် သံချပ်ကာ ကားများ ရှိသော်လည်း အရေအတွက် အတိအကျကို မသိရပေ။ 

ထို့အတူ တာလီဘန်တို့၏ လက်နက်ကြီး အရေအတွက်ကိုလည်း မသိရပေ။

အာဖဂန်နစ္စတန်က တာလီဘန်တွေကို တွေ့ရစဉ်

လေတပ်

ပါကစ္စတန်တွင် တိုက်ခိုက်ရေး လေယာဉ် ၄၆၅ စင်းရှိပြီး ဘက်စုံသုံး ရဟတ်ယာဉ်များ၊ တိုက်ခိုက်ရေးနှင့် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး ရဟတ်ယာဉ်များ အပါအဝင် ရဟတ်ယာဉ် အစင်း ၂၆၀ ကျော်ရှိသည်။

အာဖဂန်နစ္စတန်တွင်မူ တိုက်လေယာဉ် တစ်စင်းမှမရှိဘဲ လေတပ်ဟူ၍လည်း တိတိကျကျ ဖွဲ့စည်းမထားပေ။ 

တာလီဘန်တို့တွင် လေယာဉ် ၆ စင်းသာ ရှိပြီး ရဟတ်ယာဉ် ၂၃ စင်းသာ ရှိသည်ဟုလည်း သတင်းများ ထွက်ပေါ်နေသည်။

နျူကလီးယား လက်နက်အင်အား

ပါကစ္စတန်သည် နျူကလီးယား လက်နက် ပိုင်ဆိုင်ထားသည့် နိုင်ငံဖြစ်ပြီး နျူကလီးယား လက်နက် ထိပ်ဖူး ၁၇၀ ခန့်ရှိကာ အာဖဂန်နစ္စတန်တွင်မူ နျူကလီးယားလက်နက် ပိုင်ဆိုင်ထားခြင်း မရှိပေ။

Source: ရိုက်တာ

CNI International News

မနီလာ၊ နိုဝင်ဘာ ၂၆

ဖိလစ်ပိုင်သည် လာမည့်နှစ်တွင် အာဆီယံအလှည့်ကျ ဥက္ကဋ္ဌတာဝန်ကို လွှဲပြောင်းရယူချိန်၌ အဓိက အရေးကိစ္စ နှစ်ခုကို တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်း ရမည်ဖြစ်ကြောင်း South China Morning Post မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ပထမအရေးကိစ္စမှာ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကာလကြာရှည် ဖြစ်ပွားနေသည့် နိုင်ငံရေး အကျပ်အတည်းဖြစ်ပြီး ဒုတိယ တစ်ခုမှာ တောင်တရုတ်ပင်လယ်၌ ကျင့်ဝတ်စည်းကမ်းများ ရေးဆွဲရေးဖြစ်သည်။

ထိုအရေးကိစ္စ နှစ်ခုစလုံးသည် ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရ ခက်ခဲလိမ့်မည်ဟု လေ့လာသူများ သုံးသပ်ခဲ့သည်။

မြန်မာ့အရေးနှင့်ပတ်သက်ပြီး အာဆီယံ၏ ကြားဝင်ဖြေရှင်းမှုသည် တိုးတက်မှု နှေးကွေးနေပြီး တောင်တရုတ် ပင်လယ်တွင် ကျင့်ဝတ်စည်းကမ်း ရေးဆွဲရေးကိုလည်း ၂၀၂၆ ခုနှစ်တွင် အပြီးသတ်ရေးဆွဲရန် မျှော်မှန်ထားသည်။

တောင်တရုတ်ပင်လယ်နဲ့ အာဆီယံကို တွေ့ရစဉ်

သို့သော် တောင်တရုတ်ပင်လယ် အရေးနှင့်ပတ်သက်ပြီး အာဆီယံအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံများကြား မတူကွဲပြားသည့် အကျိုးစီးပွားများကြောင့် တောင်တရုတ်ပင်လယ်တွင် ကျင့်ဝတ်စည်းကမ်း ရေးဆွဲမှုသည် စိန်ခေါ်မှုများ ရှိလာ နိုင်သည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မာရီယာ ထရေဆာ လာဇာရို (Maria Theresa Lazaro) ကမူ မြန်မာ့အရေးသည် ဦးစားပေးကိစ္စအဖြစ် ဆက်ရှိနေလိမ့်မည်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် ဖိလစ်ပိုင်သည် မလေးရှားနှင့်အတူ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက် မှုများ ဆက်လက် လုပ်ဆောင်သွားမည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

လက်ရှိ အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သည့် မလေးရှားနိုင်ငံသည် ယခုနှစ်အတွင်း မြန်မာ့အရေးနှင့်ဆက်နွှယ်သည့် ထိတွေ့ ဆက်ဆံမှုပေါင်း ၁၁၇ ကြိမ်အထိ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

လာဇာရိုကမူ ဖိလစ်ပိုင်အနေဖြင့် မလေးရှားနိုင်ငံ လုပ်ဆောင်ခဲ့သည့် အရာအားလုံးကို လုပ်ဆောင်နိုင်လိမ့်မည် မဟုတ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ဖိလစ်ပိုင်သည် မြန်မာ့အရေးနှင့်ပတ်သက်ပြီး လက်ရှိ လုပ်ဆောင်နေသည့် အစီအစဉ်များကို အခြေခံပြီး ဆက်လက် လုပ်ဆောင်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း လာဇာရိုက နိုဝင်ဘာ ၁၇ ရက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး လာဇာရိုကို တွေ့ရစဉ်

 ၂၀၂၆ ခုနှစ်တွင် အာဆီယံအလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌ တာဝန်ကို လွှဲပြောင်းရယူမည့် ဖိလစ်ပိုင်သမ္မတ ဖာဒီနန် မားကို့စ် ဂျူနီယာ (Ferdinand Marcos Jr.) က လာဇာရိုကို မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ဖိလစ်ပိုင်အထူးသံတမန်အဖြစ် ခန့်အပ် ကြောင်း ကြေညာခဲ့ပြီးနောက် ရက်ပိုင်းအကြာတွင် လာဇာရို၏ မှတ်ချက်စကားများ ထွက်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။

လာဇာရိုသည် မြန်မာ့အရေးကို ထိရောက်ပြီး ပေါင်းစုံပါဝင်သည့် ချဉ်းကပ်မှုဖြင့် လုပ်ဆောင်သွားလိမ့်မည်ဟု ယုံကြည်ကြောင်း မားကို့စ်က ပြောကြားခဲ့သည်။

လာဇာရိုသည် ၂၀၂၁ ခုနှစ်က မြန်မာ့အရေးနှင့်ပတ်သက်သည့် အာဆီယံ၏ ဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ချက်အတိုင်း လုပ်ဆောင်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်းလည်း မားကို့စ်က ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: South China Morning Post

CNI International News

ဘရပ်ဆဲလ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၅

ဥရောပသမဂ္ဂ (အီးယူ) ၏ စတုတ္ထအကြိမ်မြောက် အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဖိုရမ်အတွက် အာရှ၊ အာဖရိကနှင့် ပစိဖိတ်ဒေသမှ ထိပ်သီးအရာရှိများနှင့် သံတမန်များသည် ဘယ်ဂျီယံနိုင်ငံ၊ ဘရပ်ဆဲလ် (Brussels) မြို့တော်သို့ ရောက်ရှိလာပြီး အစည်းအဝေး ပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်ဟု South China Morning Post မှ ဖော်ပြထားသည်။

ထိုအစည်းအဝေးကို ဝန်ကြီးများနှင့် ဒုဝန်ကြီးများ  ၅၀ ကျော် အပါအဝင် ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ပေါင်း ၇၀ ကျော်ခန့် တက်ရောက်လာခဲ့သည်ဟု မီဒီယာများက ဖော်ပြခဲ့သည်။

သို့သော် ထိုအစည်းအဝေးကို အမေရိကန်နှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့အား ဖိတ်ကြားခဲ့ခြင်းမရှိပေ။

လက်ရှိ အချိန်တွင် ဥရောပသမဂ္ဂသည် အမေရိကန်နှင့် တရုတ်၏ အားပြိုင်မှုကြောင့် ဂယက်ရိုက်ခတ်ခဲ့ရသည့် အင်ဒို-ပစိဖိတ်နိုင်ငံများနှင့် ဆက်ဆံရေးကို မြှင့်တင်ရန် ကြိုးပမ်းနေသည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့ သည်။

ဥရောပသမဂ္ဂသည် အမေရိကန် သို့မဟုတ် တရုတ်ထက်ပိုပြီး မှီခိုအားထားနိုင်သည့် အင်အား အစုအဖွဲ့ တစ်ခု ဖြစ်သည်ဆိုသော အချက်ကို ပြသလိုသည့် ဆန္ဒရှိနေသည်ဟုလည်း ဆိုသည်။

အင်ဒိုနီးရှားသမ္မတသစ် ပရာဘိုဝို ဆူဘီယန်တိုကို တွေ့ရစဉ်

အင်ဒို-ပစိဖိတ်နိုင်ငံ အများစုသည် အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump) ၏ ကုန်သွယ်ခွန် တိုးမြှင့် မှုများကြောင့် အထိနာခဲ့ရပြီး အမေရိကန်နှင့်တရုတ် အားပြိုင်မှုကြားတွင် ပိတ်မိနေသည်ဟု ခံစားနေရသည်။

ထို့ကြောင့် ဥရောပအရာရှိများကလည်း အမေရိကန်ရော တရုတ်ပါ ဖြည့်ဆည်းနိုင်စွမ်း မရှိသည့် ခေါင်းဆောင်မှု ပိုင်း ဟာကွက်ကို အီးယူက ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်သော အကြောင်းကို အလေးထား ပြောဆိုနေကြသည်။

 ထို့ပြင် အီးယူသည် ၂၀၂၇ ခုနှစ်တွင် အာဆီယံနှင့် ဆက်ဆံရေး တိုးမြှင့်ရန် မျှော်မှန်းထားပြီး အိန္ဒိယ၊ အင်ဒိုနီးရှား တို့နှင့် လွတ်လပ်သည့် ကုန်သွယ်ရေး ဆွေးနွေးမှုများကို မြှင့်တင်ရန် စီစဉ်ထားသည်။

ထရမ့်၏ ကုန်သွယ်ရေး မူဝါဒများကြောင့် အင်ဒိုနီးရှားသမ္မတသစ် ပရာဘိုဝို ဆူဘီယန်တို(Prabowo Subianto) သည် ဥရောပနှင့် ဆက်ဆံရေးကို မြှင့်တင်နေသည်ဟုလည်း ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: South China Morning Post

CNI International News

ဒါကာ၊ နိုဝင်ဘာ ၂၅

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်သည် အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် ရှိနေသည့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ရှိတ် ဟာဆီနာ (Sheikh Hasina) ကို လွှဲပြောင်းအပ်နှံရန် အိန္ဒိယထံ နောက်ထပ်တစ်ကြိမ် တောင်းဆိုခဲ့သည်ဟု အယ်လ်ဂျာဇီးယားမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တရားရုံးသည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် ကျောင်းသားများ ဦးဆောင်သော ဆူပူအုံကြွမှုများ အတွင်း ဆန္ဒပြသူများကို ရက်စက်စွာ ဖြိုခွင်းမှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်က ဟာဆီနာအား မျက်ကွယ်ပြစ်ဒဏ်အဖြစ် သေဒဏ် ချမှတ်ခဲ့သည်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံခြားရေးရုံးအဖွဲ့အကြီးအကဲ တူဟစ် ဟော့စိန် (Touhid Hossain) ကမူ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရ သည် ဟာဆီနာအား လွှဲပြောင်းအပ်နှံရန် တိုက်တွန်းထားသည့် စာတစ်စောင်ကို လွန်ခဲ့သည့် ၂ ရက်က အိန္ဒိယ အစိုးရထံ ပေးပို့ခဲ့သည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

အသက် ၇၈ နှစ်အရွယ် ဟာဆီနာသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လက ရာထူးမှ ဖြုတ်ချခံခဲ့ရပြီးကတည်းက နိုင်ငံ အတွင်းမှ ထွက်ပြေးသွားခဲ့ကာ အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် ပြည်ပြေးအဖြစ် နေထိုင်လျက်ရှိသည်။

ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က ဟာဆီနာကို ရာထူးမှဖြုတ်ချရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည့် ဆန္ဒပြမှုများနှင့် ဆူပူအုံကြွမှုများအတွင်း အာဏာပိုင်များ၏ အင်အားသုံး ဖြိုခွင်းမှုကြောင့် လူပေါင်း ၁၄၀၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့သည်ဟု ကုလသမဂ္ဂက ပြောကြား ခဲ့သည်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ရှိတ်ဟာစီနာနဲ့ အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီကို တွေ့ရစဉ်

နိုဝင်ဘာ ၁၇ ရက်တွင် ဒါကာမြို့တော်ရှိ နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ်မှုဆိုင်ရာ အထူးခုံရုံး (ICT) က ဟာဆီနာကို လူသား မျိုးနွယ်အား ဆန့်ကျင်သည့် ရာဇဝတ်မှုများဖြင့် သေဒဏ်ချမှတ်ခဲ့သည်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနကမူ ဟာဆီနာကို ပြန်လည်လွှဲပြောင်း အပ်နှံမှုအတွက် အိန္ဒိယအနေဖြင့် နှစ်နိုင်ငံကြား ချုပ်ဆိုထားသည့် စာချုပ်အရ ဆောင်ရွက်ရမည့် တာဝန်ဝတ္တရားရှိကြောင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ဟာဆီနာ၏ မိတ်ဆွေ မဆန်သည့် အပြုအမူများနှင့် ဆိုးရွားသော လုပ်ဆောင်ချက်များကို အကာအကွယ် ပေးထားပြီး လူသားမျိုးနွယ်အား ဆန့်ကျင်သည့် ရာဇဝတ်မှုဖြင့် ပြစ်ဒဏ် ချမှတ်ခံထားရသော ၎င်းအား ခိုလှုံခွင့်ပေးသည့် နိုင်ငံသည် တရားမျှတမှုကို လေးစားရာ ရောက်လိမ့်မည် မဟုတ်ကြောင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောကြားခဲ့သည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနကလည်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် တရားရုံး၏ စီရင်ချက် ချမှတ်မှုကို သိရှိခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သော်လည်း လွှဲပြောင်းအပ်နှံရေး တောင်းဆိုချက်နှင့်ပတ်သက်ပြီး တိုက်ရိုက် မှတ်ချက်ပေးခဲ့ခြင်း မရှိပေ။ 

Source: အယ်လ်ဂျာဇီးယား

CNI International News

ကိယက်ဗ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၅

ရုရှားနှင့်ယူကရိန်း စစ်ပွဲကို အဆုံးသတ်ရန်အတွက် နှစ်ဦးနှစ်ဖက် လက်ခံနိုင်သည့် ငြိမ်းချမ်းရေး အစီအစဉ်တစ်ခု ရရှိရန် နိုဝင်ဘာ ၂၄ ရက်က အမေရိကန်နှင့် ယူကရိန်းတို့ ဆွစ်ဇာလန်တွင် ဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း ရိုက်တာမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ရုရှားကို မျက်နှာသာ ပေးထားသည်ဟု ယူကရိန်းနှင့် ဥရောပ မဟာမိတ်များက ရှုမြင်ထားသည့် အမေရိကန်၏ ငြိမ်းချမ်းရေး အဆိုပြုချက်ကို အဆင့်မြှင့်တင်ရန် သဘောတူခဲ့ပြီးနောက် ဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ၊ ဂျီနီဗာမြို့တွင် နိုဝင်ဘာ ၂၃ ရက်က အမေရိကန်နှင့် ယူကရိန်းကြား  ပထမဆုံး ဆွေးနွေးခဲ့ပြီး နောက် ငြိမ်းချမ်းရေးမူဘောင်ကို ပြန်လည်စိစစ် သုံးသပ်ထားသည့် မူကြမ်းတစ်ရပ်ရှိကြောင်း ပူးတွဲကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့သော်လည်း အသေးစိတ် ပြောကြားခဲ့ခြင်းမရှိပေ။

အမေရိကန်သည် ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်က အချက် ၂၈ ချက်ပါ ငြိမ်းချမ်းရေးအစီအစဉ်ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး ယူကရိန်းနှင့် ဥရောပနိုင်ငံများကို အံ့အားသင့်စေခဲ့သည်။

ယူကရိန်းအနေဖြင့် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်နောက်ပိုင်း ဥရောပ၏ လူသေဆုံးမှု အများဆုံး စစ်ပွဲကို အဆုံးသတ်ရန် အတွက် ငြိမ်းချမ်းရေးမူဘောင်များအား လိုက်နာရန် နိုဝင်ဘာ ၂၇ ရက်အထိ အချိန်ပေးထားသည်။

အမေရိကန်နဲ့ယူကရိန်း ငြိမ်းချမ်းရေးအစီအစဉ်တစ်ခု ညှိနှိုင်းကြစဉ်

နိုဝင်ဘာ ၂၃ ရက်က ဆွေးနွေးမှုများအပြီး အနာဂတ်တွင် ရုရှား၏ ခြိမ်းခြောက်မှုများရန်မှ ယူကရိန်း၏ လုံခြုံရေး ကို အာမခံချက်ပေးမှု၊ ယူကရိန်းနိုင်ငံ ပြန်လည်ထူထောင်ရေး၌ ငွေကြေးသုံးစွဲမှုတို့ကဲ့သို့ ဆက်လက် တည်ရှိနေ မည့် ပြဿနာများအား မည်သို့ ဖြေရှင်းသွားမည် ဆိုခြင်းကိုမူ ကြေညာချက် မထုတ်ပြန်ခဲ့ပေ။

ယူကရိန်းသမ္မတ ဇာလန်းစကီးကမူ ဆွေးနွေး ညှိနှိုင်းမှုများကို ဆက်လက် ပြုလုပ်နေဆဲဖြစ်ကြောင်း ပြောကြား ခဲ့သော်လည်း ရုရှားအစိုးရကမူ ၎င်းတို့ထံ တရားဝင် အကြောင်းကြားမှု တစ်စုံတစ်ရာ မရှိသေးကြောင်း ထုတ်ပြန် ခဲ့သည်။

“ကျနော်တို့ကို အားမနည်းစေဘဲ အားကောင်းစေနိုင်မယ့် အပေးအယူတစ်ခု ရရှိဖို့အတွက် မိတ်ဖက်နိုင်ငံတွေ၊ အထူးသဖြင့် အမေရိကန်နဲ့ ဆက်လက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေပါတယ်” ဟု ဇာလန်းစကီးက ဆွီဒင်နိုင်ငံတွင် သီးခြားပြုလုပ်နေသည့် ယူကရိန်း၏ မဟာမိတ်များ အစည်းအဝေးတွင် ဗွီဒီယိုဆက်သွယ်မှုမှတဆင့် ပြောကြား ခဲ့သည်။

ယူကရိန်းတွင် ဖြစ်ပွားနေသည့် စစ်ပွဲအတွက် ရုရှားက နစ်နာကြေး ပေးရမည်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် တားမြစ်ပိတ်ပင် ထားသည့် ရုရှား၏ ပိုင်ဆိုင်မှုများကို အသုံးပြုခြင်းသည် အရေးကြီးကြောင်း ဇာလန်းစကီးက ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: ရိုက်တာ

CNI International News

ဆာရာယေဗို၊ နိုဝင်ဘာ ၂၅

ဘော့စနီးယားနိုင်ငံ၏ ဆာ့ဘ်လူမျိုး အများစုနေထိုင်သည့် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ Republika Srpska ဒေသတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည့် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ၌ ခွဲထွက်ရေး ကိုယ်စားလှယ်လောင်းဖြစ်သူ ဆီနီဆာ ကာရန် (Sinisa Karan) အနိုင်ရရှိသွားခဲ့ကြောင်း ရိုက်တာမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ကာရန်သည် ယခင်သမ္မတဖြစ်သည့် ဘော့စနီးယား ဆာ့ဘ်ခေါင်းဆောင် မီလိုရက် ဒိုဒစ် (Milorad Dodik) ၏ မဟာမိတ်ဖြစ်သည်။

နိုဝင်ဘာ ၂၃ ရက်တွင် ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က ထုတ်ပြန်သည့် ကနဦး မဲရလဒ်များအရ ကာရန်သည် မဲ စုစုပေါင်း၏ ၅၀ ဒသမ ၈၉ ရာခိုင်နှုန်းကို အနိုင်ရရှိခဲ့ကြောင်း ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ဥက္ကဋ္ဌ ဂျိုဗန် ကာလာဘာ (Jovan Kalaba) က ပြောကြားခဲ့သည်။

ကာရန်သည် လွတ်လပ်သော ဆိုရှယ်ဒီမိုကရက်မဟာမိတ်(SNSD) ပါတီမှဖြစ်ပြီး ယခင်က Republika Srpska ဒေသ၏ ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သလို ယခင်သမ္မတ ဒိုဒစ်၏ ညာလက်ရုံးတစ်ဦးအဖြစ် ယူဆခံထားရသည်။

သမ္မတဟောင်း ဒိုဒစ်နဲ့ ဆီနီဆာ ကာရန်ကို တွေ့ရစဉ် 

လွန်ခဲ့သည့် နှစ်ပေါင်း ၃၀ ခန့်က ဘော့စနီးယားစစ်ပွဲကို အဆုံးသတ်စေခဲ့သည့် Dayton Agreement အမည်ရှိ ငြိမ်းချမ်းရေးစာချုပ်ကို တည်မြဲစေရန် တာဝန်ယူထားရသည့် နိုင်ငံတကာသံတမန်တစ်ဦးဖြစ်သည့် ခရစ္စတီယန် ရှမစ် (Christian Schmidt) ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်များကို ဒိုဒစ်က မထီမဲ့မြင် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ဒိုဒစ်သည် ဆာ့ဘ်သမ္မတနိုင်ငံ ( Serb Republic) ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည့် Republika Srpska ဒေသကို ဘော့စနီးယားနိုင်ငံမှ အလုံးစုံခွဲထွက်မည်ဟု ထပ်တလဲလဲ ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည်။

ထိုခြိမ်းခြောက်မှုများကြောင့် လူပေါင်း ၁၀၀,၀၀၀ ခန့်သေဆုံးပြီး လူပေါင်းသန်းချီ အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ဖြစ်ခဲ့သည့် ၁၉၉၂ ခုနှစ်မှ ၁၉၉၅ ခုနှစ်အထိ စစ်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့သော ဘော့စနီးယားနိုင်ငံတွင် စိုးရိမ်မှုများကို နောက်တစ်ကြိမ် ပေါ်ပေါက် စေခဲ့သည်။

 ဘော့စနီးယား ရွေးကောက်ပွဲ မဲထည့်နေကြစဉ်

ဒိုဒစ်သည် အနောက်နိုင်ငံများ၏ ထောက်ခံမှုဖြင့် ၁၉၉၈ ခုနှစ်တွင် အာဏာရလာခဲ့သော်လည်း နောက်ပိုင်း၌ သူသည် ဆာ့ဘ်အမျိုးသားရေး သဘောထားများကို ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ထုတ်ဖော်ပြသခဲ့ကာ ရုရှားကို လိုလားသည့် သဘောထားကိုလည်း ပြသခဲ့သည်။

Dayton Agreement သဘောတူညီချက်အရ ဘော့စနီးယားနိုင်ငံကို ဖက်ဒရယ်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ ၂ ခု ခွဲထား ကြောင်း၊ ထိုဒေသ ၂ ခုအနက် တစ်ခုမှာ ဘော့စနီးယားနှင့် ဟာဇီဂိုဗီးနား ပြည်ထောင်စု(FBiH) ဖြစ်ပြီး နောက် တစ်ခုမှာ Republika Srpska (RS) ဖြစ်သည်။ 

ထို့ပြင် ၎င်းဒေသ ၂ ခု အာဏာခွဲဝေအုပ်ချုပ်သည့် ဒေသတစ်ခုကိုလည်း Brčko District ဟု အမည်ပေးထားသည်။

Source: ရိုက်တာ

CNI International News

ဝါရှင်တန်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၄

အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်(Donald Trump)၏ ရွှေ့ပြေင်းနေထိုင်သူများအား နေထိုင်ခွင့် သက်တမ်း တိုးမှုကို ဆိုင်းငံ့ခဲ့သော မူဝါဒကြောင့် ယူကရိန်းနိုင်ငံသား ၂ သိန်းနီးပါးသည် တရားဝင်နေထိုင်ခွင့်ကို ဆုံးရှုံး ရနိုင်သည့် အန္တရာယ်နှင့် ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း ရိုက်တာမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

အဆိုပါ ယူကရိန်းနိုင်ငံသားများသည် ရုရှား၏ ကျူးကျော်မှုကြောင့် ယူကရိန်းမှ ထွက်ပြေးလာခဲ့ပြီး  အမေရိကန် တွင် အခြေချနေထိုင် နေခြင်းဖြစ်သည်။

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီလက အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန် (Joe Biden) လက်ထက်တွင် အကောင်အထည် ဖော်ပေးခဲ့ သည့် လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အစီအစဉ် တစ်ခုအောက်၌ ယူကရိန်းနိုင်ငံသားများသည် အမေရိကန်တွင် နေထိုင်နေခြင်းဖြစ်သည်။

ထိုအစီအစဉ်အရ အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ဖြစ်ခဲ့သည့် ယူကရိန်းနိုင်ငံသားများကို အမေရိကန်တွင် ၂ နှစ်ကြာ နေထိုင်ခွင့်နှင့် အလုပ်လုပ်ခွင့် တရားဝင် ခွင့်ပြုပေးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ထိုအစီအစဉ်အောက်တွင် ယူကရိန်းနိုင်ငံသား ၂၆၀,၀၀၀ ကျော် နေထိုင်လျက်ရှိသော်လည်း ၎င်းတို့အား အမြဲတမ်း နေထိုင်ခွင့် ပြုထားခြင်း မရှိပေ။

ယူကရိန်းနိုင်ငံသား ပတ်စပို့စ်ကို တွေ့ရစဉ်

ထိုအစီအစဉ်ကို ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလတွင် သက်တမ်း တိုးရမည်ဖြစ်သော်လည်း လက်ရှိ အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်သည် လုံခြုံရေးအား အကြောင်းပြပြီး ထိုအစီအစဉ်အား သက်တမ်းတိုးရေးကို ဆိုင်းငံ့ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် အမေရိကန်ရှိ သိန်းနှင့်ချီသည့် ယူကရိန်းနိုင်ငံသားများသည် ၎င်းတို့၏ တရားဝင် နေထိုင်ခွင့်နှင့် အလုပ် လုပ်ကိုင်ခွင့်တို့ကို ဆုံးရှုံးရမည့် အခြေအနေများနှင့် ရင်ဆိုင်လာရခြင်းဖြစ်သည်။

ဖက်ဒရယ်တရားသူကြီးတစ်ဦးကမူ ထိုအစီအစဉ်ကို မေလတွင် ပြန်လည်စတင်ရန် လူဝင်မှု အာဏာပိုင်များကို အမိန့်ထုတ်ပြန်ခဲ့သော်လည်း လုပ်ငန်းစဉ်မှာ အကန့်အသတ်နှင့်သာ ဖြစ်သည်။

၂၀၂၅ ခုနှစ်ကုန်ပိုင်းအထိ အာဏာပိုင်များသည် ယူကရိန်းနိုင်ငံသား ၁၉၀၀ ခန့်ကိုသာ နေထိုင်ခွင့်နှင့် အလုပ် လုပ်ကိုင်ခွင့်များကို သက်တမ်းတိုးပေးခဲ့သည်။

အချို့ ယူကရိန်းနိုင်ငံသားများသည် ၎င်းတို့၏ အလုပ်အကိုင်များကို ဆုံးရှုံးခဲ့ရပြီးဖြစ်ကာ အချို့ကလည်း ဖမ်းဆီးခံ ရမည့် အရေးကို စိုးရိမ်ထိတ်လန့်နေကြသည်ဟု သတင်းတွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။

Source: ရိုက်တာ

CNI International News

နယူးဒေလီ၊ နိုဝင်ဘာ ၂၄

အိန္ဒိယသည် တရုတ်နှင့် ပိုင်ဆိုင်မှု အငြင်းပွားနေသည့် နယ်စပ်ဒေသအနီးရှိ အလွန်မြင့်မားသည့် တောင်ပေါ်တွင် လေတပ်စခန်းတစ်ခု ဖွင့်ပွဲအခမ်းအနားကို ယခုလ အစောပိုင်းက ပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း South China Morning Post မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ထိုလေတပ်စခန်းသည် တရုတ်ကို ခြိမ်းခြောက်ခြင်းထက် အိန္ဒိယ၏ အခြေခံ အဆောက်အအုံများကို အဆင့် မြှင့်တင် မွမ်းမံသည့် ရေရည်စီမံကိန်း၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်ကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

အိန္ဒိယမီဒီယာများ၏ ဖော်ပြချက်အရ Mudh-Nyoma Air Force Station အမည်ရှိ ထိုလေတပ်စခန်းသည် အမြင့် ပေ ၁၃,၇၀၀ (၄၁၇၆ မီတာ) တွင် ဆောက်လုပ်ထားခြင်းဖြစ်ပြီး တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယကြား ပိုင်းခြားထားသည့် နယ်စပ်စည်းဖြစ်သော Line of Actual Control နှင့် ၃၀ ကီလိုမီတာ (၁၉ မိုင်) အကွာတွင် တည်ရှိကြောင်း သိရ သည်။

ထိုလေတပ်စခန်းသို့ C-130J သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး လေယာဉ်တစ်စင်း ဆင်းသက်ခဲ့ကြောင်း အိန္ဒိယ လေတပ်၏ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး အမ်မာ ပရိ ဆင်း (Amar Preet Singh) က နိုဝင်ဘာ ၁၃ ရက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

အိန္ဒိယစစ်သား တစ်ဦးကို တွေ့ရစဉ် 

ထိုဖြစ်စဉ်သည် အိန္ဒိယလေတပ်က Mudh-Nyoma လေတပ်စခန်း၌ လေယာဉ်တစ်စင်း ဆင်းသက်ကြောင်း ပထမဆုံးအကြိမ် လူသိရှင်ကြား ထုတ်ပြန်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။

ထိုလေတပ်စခန်းသည် မဟာဗျူဟာအရ အရေးပါနေသည်မှာ သိသာထင်ရှားနေသော်လည်း တရုတ်သည် ထိုလေတပ်စခန်းကို တိုက်ရိုက် ရင်ဆိုင်တွေ့မှု၏ သင်္ကေတတစ်ခုအဖြစ် ရှုမြင်ခြင်းမရှိဘဲ အိန္ဒိယ၏ နယ်စပ် အခြေခံ အဆောက်အအုံများကို အဆင့်မြှင့်တင်သည့် ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုအဖြစ် ရှုမြင်ရန် ပိုပြီးဖြစ်နိုင်ခြေ ရှိသည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယတို့သည် နယ်စပ်ဒေသတွင် ငြိမ်းချမ်းရေးကို ထိန်းသိမ်းရန်နှင့် ဆက်ဆံရေးကို မတင်းမာစေရန် ကြိုးပမ်းနေသဖြင့် ထိုလေတပ်စခန်းသည် နှစ်နိုင်ငံစလုံး၏ ချဉ်းကပ်ဆောင်ရွက်မှုများအား လမ်းလွဲသွားစေနိုင်ဖွယ် မရှိကြောင်းလည်း လေ့လာသူများက သုံးသပ်ခဲ့သည်။

တရုတ်၏ ဟိုင်နန် (Hainan) ပြည်နယ်ရှိ တောင်တရုတ်ပင်လယ်ရေးရာ လေ့လာရေး အင်စတီကျု၏ တွဲဖက် သုတေသီဖြစ်သည့် ဟီရှန်ချင် (He Xianqing) ကမူ အိန္ဒိယ၏ လေတပ်စခန်းသည် မဟာဗျူဟာအရ အရေးပါပြီး ပိုင်ဆိုင်မှု အငြင်းပွားနေသည့် ဒေသတွင် လေကြောင်းမှ ကင်းလှည့်နိုင်စွမ်းကို ပိုမိုကောင်းမွန်စေနိုင်သည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: South China Morning Post