CNI International News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၆

အမေရိကန်တွင် ပြုလုပ်နေသည့် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲတွင် ရီပတ်ဘလစ်ကန် ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ဒေါ်နယ်ထရမ့်နှင့် ဒီမိုကရက်တစ် ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ကာမယ်လာဟားရစ်တို့အကြား ပြိုင်ဆိုင်မှု ပြင်းထန်နေသည်။

မြန်မာစံတော်ချိန် နံနက် ၁၁ နာရီ ၅၀ မိနစ်အချိန်တွင် ရရှိထားသည့် သတင်းများအရ ထရမ့်က သမ္မတရွေးချယ် ရေးအဖွဲ့ (electoral college) ၏ မဲ ၂၃၀ ရရှိထားပြီး ဟားရစ်က မဲ ၂၁၀ ရရှိထားသည်။

ကိုယ်စားလှယ်လောင်း တစ်ဦးအနေဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲတွင် အနိုင်ရရှိရန်အတွက် electoral college မဲ ၂၇၀ ရရှိရန်လိုအပ်သည်။ 

Source: AP

CNI International News

ဆစ်ဒနီ၊ နိုဝင်ဘာ ၆

ကနေဒါနိုင်ငံတွင် နိုဝင်ဘာ ၅ ရက်က ဟိန္ဒူဘုရားကျောင်းတစ်ကျောင်း ဖျက်ဆီးခံရမှုအပေါ် အလွန်စိုးရိမ်ကြောင်း အိန္ဒိယနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဂျိုင်ရှန်ကာ(Jaishankar)က ပြောကြားခဲ့သည်ဟု ရိုက်တာမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

"ကနေဒါက ဟိန္ဒူဘုရားကျောင်းမှာ မနေ့က ဖြစ်သွားခဲ့တဲ့ အဖြစ်အပျက်ဟာ အရမ်းစိုးရိမ်စရာ ကောင်းပါတယ်" ဟု ဂျိုင်ရှန်ကာက ဩစတြေးလျနိုင်ငံ ကန်ဘာရာ (Canberra) မြို့တော်သို့ ရောက်ရှိနေချိန်  သတင်းထောက်များ ကို ပြောကြားခဲ့သည်။

ကနေဒါနိုင်ငံတွင် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၌ ဆစ်ခ်ခွဲထွက်ရေး ခေါင်းဆောင်တစ်ဦး သတ်ဖြတ်ခံရမှုနှင့် ပတ်သက်ပြီး ကနေဒါ အစိုးရက အိန္ဒိယသံတမန် ၆ ဦးကို နယ်နှင်ခဲ့ပြီးနောက် သီတင်းပတ် အနည်းငယ်အကြာမှာပဲ ထိုဖြစ်စဉ် ဖြစ်ပွားခဲ့ ခြင်းဖြစ်သည်။

ကနေဒါအစိုးရကမူ ကနေဒါရှိ ဆစ်ခ်တက်ကြွ လှုပ်ရှားသူများကို အိန္ဒိယအစိုးရက ပစ်မှတ်ထား နှိမ်နင်းနေကြောင်း စွပ်စွဲခဲ့ပြီး အိန္ဒိယအစိုးရကမူ ထိုစွပ်စွဲချက်ကို ငြင်းဆိုခဲ့သည်။

ထိုဖြစ်စဉ်များကြောင့် ကနေဒါနှင့် အိန္ဒိယအကြား၊ ဆစ်ခ်တက်ကြွ လှုပ်ရှားသူများနှင့် အိန္ဒိယသံတမန်များအကြား တင်းမာမှုများ မြင့်တက်ခဲ့သည်။

 ဩစတြေးလျ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ပန်နီဝေါင်ကို တွေ့ရစဉ်

ပြီးခဲ့သည့်လကလည်း ကန်ဘာရာမြို့ရှိ ဟိန္ဒူဘုရားကျောင်း ၂ ကျောင်း ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရသည်။

ထိုဖြစ်စဉ်သည် အိန္ဒိယအသိုင်းအဝိုင်းကို စိတ်ပျက်စေခဲ့ကြောင်း ဩစတြေးလျ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ပန်နီ ဝေါင် (Penny Wong) က ပြောကြားခဲ့သည်။

"ဩစတြေးလျ နိုင်ငံမှာနေတဲ့ လူတိုင်းဟာ ဘေးကင်းလုံခြုံခွင့်နဲ့ လေးစားခံရတဲ့ အခွင့်အရေးတွေ ရှိပါတယ်။ လူတိုင်းဟာ ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန္ဒပြခွင့်၊ ငြိမ်းချမ်းစွာ ထုတ်ဖော် ပြောဆိုခွင့်တွေရှိပါတယ်" ဟု ဝေါင်က သတင်းထောက်များကို ပြေကြားခဲ့သည်။

"အကြမ်းဖက်မှု၊ သွေးထိုးလှုံ့ဆော်မှု၊ အမုန်းတရားပွားမှု ဒါမှမဟုတ် လက်သရမ်း ဖျက်ဆီးမှုတွေ အတွက်တော့ အခွင့်အရေး မရှိပါဘူး" ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ဆစ်ခ်တက်ကြွ လှုပ်ရှားသူများ ပစ်မှတ်ထားခံရသည့် ကနေဒါ၏ စွပ်စွဲချက်နှင့်ပတ်သက်ပြီး ဩစတြေးလျက ကနေဒါ၏ တရားရေး လုပ်ထုံးလုပ်နည်းကို လေးစားမှုရှိကြောင်း ဝေါင်က ပြောကြားခဲ့သည်။

ဂျိုင်ရှန်ကာကမူ အိန္ဒိယသံတမန်များကို နှင်ထုတ်မှုနှင့် သံတမန်များကို အနီးကပ် စောင့်ကြည့်နေသည့် ကနေဒါ၏ လုပ်ဆောင်ချက်များကို လက်မခံနိုင်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: ရိုက်တာ

CNI International News

ဂျာကာတာ၊ နိုဝင်ဘာ ၅

အင်ဒိုနီးရှားသမ္မတသစ် ပရာဘိုဝို (Prabowo Subianto) သည် နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒ အပြောင်းအလဲ တစ်ခုအနေဖြင့် ယခုသီတင်းပတ်အတွင်း ရုရှားနှင့် ပထမဆုံးအကြိမ် ပူးတွဲစစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုကို စတင်ပြုလုပ်ခဲ့ ကြောင်း Nikkei Asia မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

အင်ဒိုနီးရှားသည် ကြားနေ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒကို ကာလကြာရှည် ကျင့်သုံးခဲ့ပြီး ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်ပွဲ သို့မဟုတ် အမေရိကန်-တရုတ် အားပြိုင်မှုတွင် မည်သည့်ဘက်မှ ရပ်တည်ခဲ့ခြင်းမရှိပေ။

သို့သော် သမ္မတသစ် ပရာဘိုဝိုသည် အနောက်နိုင်ငံများ၏ ဖိအားများရှိနေသည့်တိုင် ရုရှားနှင့်ဆက်ဆံရေး မြှင့်တင်မည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

"အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံအတွက် အကျိုးရှိနေသမျှ ကာလပတ်လုံး အခုလို ပထဝီနိုင်ငံရေး အင်အားစုနဲ့ပတ်သက်ပြီး အင်ဒိုနီးရှားဟာ မိတ်ဖက်ဆက်ဆံမှုတွေ ပြုလုပ်သွားပါလိမ့်မယ်" ဟု မဟာဗျူဟာနှင့် နိုင်ငံတကာလေ့လာရေး စင်တာ၏ သုတေသီတစ်ဦးဖြစ်သူ ပီတာ ပန်ဒီ (Pieter Pandie) က ပြောကြားခဲ့သည်။

အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ ပါဝင်သည့် အာဆီယံအဖွဲ့သည် ၂၀၂၁ ခုနှစ်ကလည်း ရုရှားနှင့် ပူးတွဲစစ်ရေး လေ့ကျင့်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သော်လည်း အင်ဒိုနီးရှားသည် ယခင်က ယခုကဲ့သို့ ရုရှားနှင့် တိုက်ရိုက် ပူးတွဲစစ်ရေး လေ့ကျင့်မှုမျိုး ပြုလုပ်ခဲ့ဖူးခြင်း မရှိပေ။

အင်ဒိုနီးရှားစစ်ရေး ပူးတွဲလေ့ကျင့်ရန် ရုရှားစစ်‌သင်္ဘောကို တွေ့ရစဉ်

အင်ဒိုနီးရှားသည် ရုရှားနှင့် ဒေါ်လာ ဘီလျံချီ တန်ကြေးရှိသည့် ကုန်သွယ်ဖက် ဆက်ဆံရေး ရှိသော်လည်း ရုရှား အပေါ် အနောက်နိုင်ငံများ၏ ပိတ်ဆို့မှုများကြောင့် မကြာသေးမီက ရုရှားထံမှ လက်နက်ဝယ်ယူမှုများ လျော့ကျခဲ့ ကြောင်း လေ့လာသူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

လက်ရှိတွင် ပရာဘိုဝိုသည် ၂၀၁၈ ခုနှစ်က သဘောတူညီမှု ရရှိခဲ့သည့် ဒေါ်လာ ၁ ဒသမ ၁ ဘီလျံ တန်ကြေးရှိသည့် ရုရှားလုပ် တိုက်လေယာဉ်များ ဝယ်ယူရေး သဘောတူညီချက်ကို ထိန်းသိမ်းထားဆဲဖြစ်သည်။

ထိုအချိန်က ပရာဘိုဝိုသည် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ချိန်ဖြစ်ပြီး အမေရိကန်၏ သတိပေး ချက်များ ရှိခဲ့သည့်တိုင် ရုရှားနှင့် တိုက်လေယာဉ် ဝယ်ယူရေး သဘောတူညီချက်ကို ချုပ်ဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် အင်ဒိုနီးရှားက အိမ်ရှင်အဖြစ် လက်ခံကျင်းပသည့် စက်မှုထိပ်သီးနိုင်ငံ ၂၀ (G-20) အစည်းအဝေး၌ ရုရှားကိုမဖိတ်ရန် အနောက်နိုင်ငံများမှ တိုက်တွန်းခဲ့သော်လည်း အင်ဒိုနီးရှားမှ  ရုရှားကို တက်ရောက်ရန် ဖိတ်ကြားခဲ့သည်။

Source: Nikkei Asia

CNI International News

နယူးဒေလီ၊ နိုဝင်ဘာ ၅

အိန္ဒိယ၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပထဝီနိုင်ငံရေး တင်းမာမှုများကြောင့် ပြောင်းလဲနေသည့် နိုင်ငံတကာရေးရာ အခြေအနေများတွင် မဟာဗျူဟာမြောက် အဓိကကျသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်နေသည်ဟု South China Morning Post မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

အိန္ဒိယသည် တရုတ် အပါအဝင် အာရှနိုင်ငံများနှင့် ဆက်ဆံရေးကို တိုးမြှင့်နေချိန်တွင် တစ်ဖက်တွင်လည်း အနောက်အင်အားကြီးနိုင်ငံများနှင့် ဆက်ဆံရေးကို ဟန်ချက်ညီအောင် ထိန်းညှိထားသည်။

ရုရှား-ယူကရိန်း စစ်ပွဲနှင့်ပတ်သက်ပြီး အမေရိကန်နှင့်အိန္ဒိယအကြား ဆက်ဆံရေး၊ ကနေဒါတွင် ဆစ်ခ်ခွဲထွက်ရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများနှင့်ပတ်သက်ပြီး ကနေဒါနှင့်အိန္ဒိယအကြား ဆက်ဆံရေးများ အနည်းငယ် ကတောက် ကဆတ် ဖြစ်နေချိန်တွင် အိန္ဒိယက ၎င်း၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒကို ဆက်လက် ထိန်းသိမ်းထားသည်။

ထို့ပြင် အိန္ဒိယသည် ရုရှားနှင့်ဆက်ဆံရေးကို မြှင့်တင်ခဲ့ပြီး တရုတ်နှင် ရှုပ်ထွေးသည့် ဆက်ဆံရေးကိုလည်း စီမံ ဖြေရှင်းလျက်ရှိသည်။

အိန္ဒိယသည် အနောက်နိုင်ငံများနှင့် ဆက်ဆံရေးကို ဝေးကွာစေရန် လုပ်ဆောင်ခြင်းထက် စီးပွားရေးနှင့် ပထဝီ နိုင်ငံရေး စင်မြင့်ထက်တွင် ခိုင်မာစွာ ရပ်တည်ရန်အတွက် အနောက်နိုင်ငံများနှင့် အာရှနိုင်ငံများအကြား ဆက်ဆံ ရေးများကို လိမ္မာပါးနပ်စွာ ထိန်းသိမ်းထားသည်ဟု လေ့လာသူများက ယူဆထားသည်။

အမေရိကန်သမ္မတ ဘိုင်ဒန်နဲ့ အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီကို တွေ့ရစဉ်

ပြည်ပမိတ်ဖက်နိုင်ငံများအပေါ် အိန္ဒိယ၏ မှီခိုမှု အခြေအနေသည် ပြီးခဲ့သည့် ဆယ်စုနှစ်များအတွင်း သိသိသာသာ ပြောင်းလဲလာခဲ့သည်ဟု ဂျင်ဒယ် နိုင်ငံတကာရေးရာကျောင်း (Jindal School of International Affairs) မှ ပါမောက္ခတစ်ဦးဖြစ်သူ ဆရီရာဒါ ဒက်တာ (Sreeradha Datta) က ပြောကြားခဲ့သည်။

"၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်ကနေ ၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွင်း အိန္ဒိယဟာ ကိုယ်ကိုယ့်ကို မှီခိုအားထားတဲ့ လုပ်နိုင်စွမ်းကို တည်ဆောက်ခဲ့တာကြောင့် အရင်ကနဲ့ သိသိသာသာ ကွဲထွက်လာခဲ့ပါတယ်။ အခုဆိုရင် နိုင်ငံတိုင်းဟာ ဘင်္ဂလား ပင်လယ်အော်နဲ့ အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသအပေါ် အာရုံစိုက်နေကြပါတယ်" ဟု ဒက်တာက ပြောကြားခဲ့သည်။

ဂျီဒီပီအားဖြင့် ဒေါ်လာ ၃ ထရီလျံကျော် တန်ကြေးရှိသည့် အိန္ဒိယသည် လက်ရှိတွင် ဩဇာအာဏာ ပိုမိုကြီးမား သောနေရာတွင် ရပ်တည်နေသည်ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။

"စီးပွားရေးအင်အား ကြီးလာတာကြောင့် အိန္ဒိယဟာ ကမ္ဘာ့စင်မြင့်ထက်ကိုတက်ပြီး ပိုမိုကောင်းမွန်တဲ့ အတွေးအမြင်တွေကို ပြောကြားလာနိုင်တာ အသေအချာပါပဲ" ဟု ဒက်တာက ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: SCMP

CNI International News

တိုင်ပေ၊ နိုဝင်ဘာ ၄

ထိုင်ဝမ်ကျွန်းအနီးတွင် တရုတ်တိုက်လေယာဉ်များ၊ ဗုံးကြဲလေယာဉ်များ အပါအဝင် တရုတ်စစ်လေယာဉ် ၃၅ စင်း ကို ထောက်လှမ်းတွေ့ရှိခဲ့ကြောင်း ထိုင်ဝမ်ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက နိုဝင်ဘာ ၃ ရက်၌ ပြောကြားခဲ့သည်ဟု ရိုက်တာမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ထိုလေယာဉ်များသည် ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာတွင် လေ့ကျင့်မှုများ ပြုလုပ်ရန် ထိုင်ဝမ်ကျွန်းတောင်ပိုင်းမှ ဖြတ်ပျံသွားခဲ့ ခြင်းဖြစ်ပြီး ၂ ရက်ဆက်တိုက် တရုတ်လေယာဉ်များကို တွေ့ရှိရခြင်းဖြစ်သည်ဟု ထိုင်ဝမ်က ပြောသည်။

တရုတ်သည် ဒီမိုကရေစီနည်းကျ အုပ်ချုပ်နေသည့် ထိုင်ဝမ်ကို ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်နယ်နိမိတ် တစ်ခုအဖြစ် ကြေညာ ထားပြီး ထိုင်ဝမ်ကျွန်းအနီးတွင် စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုများ၊ စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုများအား မကြာခဏ ပြုလုပ်လေ့ရှိသည်။

အမေရိကန်ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်မီ ရက်ပိုင်းအလိုတွင် ထွက်ပေါ်ခဲ့သည့် ထိုင်ဝမ်ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၏ ထုတ်ပြန်ချက်နှင့်ပတ်သက်ပြီး တရုတ်ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနကမူ မှတ်ချက်မပေးခဲ့ပေ။

ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံအတွင်း တစ်နေရာကိုတွေ့ရစဉ်

ထိုင်ဝမ်ကာကွယ်ရးဝန်ကြီးဌာန၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် တရုတ်၏ J-16 တိုက်လေယာဉ်များ၊ နျူကလီးယား တင်ဆောင်နိုင်သည့် H-6 ဗုံးကြဲ လေယာဉ်များနှင့် ဒရုန်းများ အပါအဝင် တရုတ်စစ်လေယာဉ် ၃၇ စင်းကို နိုဝင်ဘာ ၃ ရက် ဒေသစံတော်ချိန် နံနက် ၉ နာရီက တွေ့ရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။

နိုဝင်ဘာ ၂ ရက်ကလည်း တရုတ်သည် ထိုင်ဝမ်ကျွန်းအနီးတွင် စစ်သင်္ဘောများနှင့် စစ်လေယာဉ်များ စေလွှတ်ပြီး ပူးတွဲတိုက်ခိုက်ရေး အသင့်အနေအထားရှိစေရန် ကင်းလှည့်သည့် စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုကို ပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း ထိုင်ဝမ် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောကြားခဲ့သည်။

အမေရိကန်သည် ထိုင်ဝမ်ကို မိမိကိုယ်ကိုယ် ခုခံကာကွယ်နိုင်ရန်ဆိုသည့် ခေါင်းစဉ်ဖြင့် ဥပဒေတစ်ခု ထုတ်ပြန်ထား ပြီး ထိုင်ဝမ်အား လက်နက်များ ရောင်းချပေးနေသည်။

ပြီးခဲ့သည့်လကတည်း အမေရိကန်က ထိုင်ဝမ်ကို ဒေါ်လာ ၂ ဘီလျံတန်ကြေးရှိ ဒုံးကျည်စနစ်များ ရောင်းချရန် အတည်ပြုခဲ့သဖြင့် တရုတ်ကို ဒေါသထွက်စေခဲ့သည်။

တရုတ်သည် မေလက စတင်ရုံးထိုင်ခဲ့သည့် ထိုင်ဝမ်သမ္မတ လိုင်ချင်တေ(Lai Ching-te)  ကို ခွဲထွက်ဝါဒီတစ်ဦး အဖြစ် ကြေညာထားပြီး ဝေဖန်ပြစ်တင်ခဲ့သည်။

Source: ရိုက်တာ

CNI International News

တိုကျို၊ နိုဝင်ဘာ ၄

အနောက်နိုင်ငံများအနေဖြင့် ရုရှား-တရုတ် ဆက်ဆံရေးနှင့် ၎င်းတို့ဦးဆောင်သည့် အင်အားစုအပေါ် အာရုံစိုက်သင့် ကြောင်း Nikkei Asia သတင်းမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ရုရှားသမ္မတ ပူတင် (Vladimir Putin) သည် နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းမှ ဖယ်ကြဉ်ခံမထားရကြောင်း ပြသသည့် အနေဖြင့် ပြီးခဲ့သည့်လက ရုရှားတွင် BRICS ညီလာခံကို အိမ်ရှင်အဖြစ် လက်ခံကျင်းပခဲ့သည်။

ယူကရိန်း စစ်ပွဲနှင့်ပတ်သက်ပြီး အနောက်မဟာမိတ်နိုင်ငံများက ရုရှားကို ပိတ်ဆို့မှုများ ချမှတ်ထားသည့်တိုင် ထိုညီလာခံကို BRICS အဖွဲ့ဝင်သစ်များဖြစ်သည့် အီသီယိုပီးယား၊ အီဂျစ်၊ ယူအေအီးနှင့် အီရန်တို့ အပါအဝင် နိုင်ငံပေါင်း ၃၀ ကျော်မှ ခေါင်းဆောင်များနှင့် ကိုယ်စားလှယ်များ တက်ရောက်ခဲ့သည်။

ပူတင်သည် စစ်ရာဇဝတ်မှု စွပ်စွဲချက်ဖြင့် နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ်မှု ခုံရုံး၏ ဖမ်းဝရမ်း ထုတ်ခံခဲ့ရသည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ် ကတည်းက ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ လွတ်လွတ်လပ်လပ် မသွားနိုင်ခဲ့ပေ။

သို့သော် ပူတင်သည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်နှင့် ယခုနှစ်အတွင်း ၎င်း၏ အကြီးဆုံး မဟာမိတ်ဖြစ်သည့် တရုတ်နိုင်ငံသို့ သွားရောက်ခဲ့ပြီး ဆက်ဆံရေးများကို မြှင့်တင်ခဲ့သည်။

ရုရှားသမ္မတ ပူတင်နဲ့ တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်တို့ကို တွေ့ရစဉ်

ထို့ကြောင့် ရုရှားနှင့် တရုတ်အကြား အနာဂတ် ဆက်ဆံရေးများသည် တစ်ကမ္ဘာလုံးအပေါ် အထူးသဖြင့် ဥရောပ နှင့် အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသအပေါ် သိသာစွာ သက်ရောက်မည်ဖြစ်သဖြင့် အနောက်နိုင်ငံများအနေဖြင့် ထိုအခြေအနေ အပေါ် အာရုံစိုက်သင့်ကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

တရုတ်နှင့် ရုရုားအကြား မဟာဗျူဟာမြောက် နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ စစ်ရေးဆက်ဆံမှုများ မြင့်တက်မှုသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လုံခြုံရေး၊ စီးပွားရေး တည်ငြိမ်ရေးနှင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ ဒီမိုကရေစီနှင့် အာဏာရှင်နိုင်ငံများ အကြား ဟန်ချက်ညီမှုအပေါ် သက်ရောက်စေမည်ဖြစ်သည်။

တရုတ်နှင့် ရုရှားအကြား အနာဂတ် ဆက်ဆံရေးနှင့်ပတ်သက်ပြီး စိတ်မှန်းဖြစ်နိုင်ခြေ ၃ ချက်ရှိပြီး ပထမအချက်မှာ ယခုပုံစံအတိုင်း တရုတ်က ရုရှားကို ထောက်ခံပေးပြီး အနောက်အုပ်စုနှင့် သဘောထား ကွဲမည်ဖြစ်သည်။

ဒုတိယအချက်မှာ ရေရှည်တွင် တရုတ်က အနောက်နိုင်ငံများနှင့် ဆက်ဆံရေးကို ဦးစားပေးပြီး ခပ်ခွာခွာနေမည်ဆို ပါက အနောက်နိုင်ငံများအတွက် အကျိုးရှိစေမည်ဖြစ်သည်။

နောက်ဆုံးအချက်မှာ တရုတ်သည် ရုရှားနှင့်ဆက်ဆံရေးကို ပိုမိုမြှင့်တင်ပြီး အနောက်အုပ်စုကို ပိုမိုဆန့်ကျင်ဖွယ် ရှိသော်လည်း ထိုသို့ လုပ်ဆောင်ခြင်းက စီးပွားရေးကဏ္ဍတွင် တရုတ်၏ ကုန်သွယ်မှုများအား ထိခိုက်စေနိုင် ကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: Nikkei Asia

CNI International News

ပြုံယမ်း၊ နိုဝင်ဘာ ၄

တောင်ကိုရီးယားသမ္မတ ယွန်းဆော့ရွဲ(Yoon Suk-yeol) သည် မြောက်ကိုရီးယားအပေါ် ထားရှိသည့် ၎င်း၏ မဟာဗျူဟာများမှတဆင့် တောင်ကိုရီးယားကို နျူကလီးယားစစ်ပွဲ အန္တရာယ်နှင့် ရင်ဆိုင်စေရန် လုပ်ဆောင်နေ သည်ဟု မြောက်ကိုရီးယားက နိုဝင်ဘာ ၃ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်သည့် စက္ကူဖြူစာတန်း၌ ဖော်ပြခဲ့သည်ဟု South China Morning Post မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

မြောက်ကိုရီးယား၏ ရန်သူ့နိုင်ငံလေ့လာရေးအင်စတီကျုက ရေးသားပြုစုခဲ့သည့် ထိုစက္ကူဖြူစာတန်းတွင် စစ်ပွဲနှင့် ပတ်သက်ပြီး ယွန်း၏ အဆင်အခြင်မရှိသော မှတ်ချက်စကားများကို ဝေဖန်ခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ကိုရီးယားနှစ်နိုင်ငံ ဆက်ဆံရေးပါ အချက်အလက်များကို စွန့်ပစ်မှု၊ အမေရိကန်နှင့် ပူးပေါင်းပြီး နျူကလီးယားစစ်ပွဲ ပြင်ဆင်နေမှု၊ ဂျပန်၊ နေတိုးအဖွဲ့တို့နှင့် ဆက်ဆံရေးနီးစပ်ရန် ကြိုးပမ်းနေမှုအတွက်လည်း မြောက်ကိုရီးယားက ယွန်းကို ဝေဖန်ခဲ့သည်။

တောင်ကိုရီးယား၏ ပိုမိုဆိုးရွားလာသည့် စစ်ရေး လှုပ်ရှားမှုများသည် မြောက်ကိုရီးယားကို နျူကလီးယား လက်နက်များ တိုးမြှင့်ထုတ်လုပ်ရသည့် အခြေအနေသို့ တွန်းပို့ရာရောက်ခဲ့ပြီး မိမိတို့၏ နျူကလီးယား စွမ်းဆောင်ရည်အား မြှင့်တင်ရသော အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိစေခဲ့သည်ဟု စက္ကူဖြူစာတန်းတွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။

တောင်ကိုရီးယားသမ္မတ ယွန်းဆော့ရွဲကို တွေ့ရစဉ်

ကွန်ဆာဗေးတစ်ဝါဒီ တစ်ဦးဖြစ်သည့် ယွန်းသည် မြောက်ကိုရီးယားအပေါ် သဘောထား တင်းမာသူဖြစ်ပြီး မြောက်ကိုရီးယား၏ နျူကလီးယားနှင့် ဒုံးကျည်စီမံကိန်းများကို ဝေဖန်သူဖြစ်သည်။

မြောက်ကိုရီးယားသည် ယူကရိန်းစစ်ပွဲအတွင်း ရုရှားအား စစ်ရေး အကူအညီနှင့် စစ်သားများ ထောက်ပံ့ပေးမှု၊ လက်နက် စမ်းသပ်မှုတို့ကြောင့် တင်းမာမှုများကို မြင့်တက်စေခဲ့ကြောင်း ယွန်း၏ အစိုးရအဖွဲ့က ပြောကြားခဲ့ သည်။

မြောက်ကိုရီးယားသည် တောင်ကိုရီးယားကို ရန်လိုသည့် ရန်သူနိုင်ငံအဖြစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွင် သတ်မှတ် ဖော်ပြခဲ့ပြီးနောက် ကိုရီးယားနှစ်နိုင်ငံအကြား ဆက်ဆံရေး တင်းမာမှုမြင့်တက်ခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ယခုနှစ် အစောပိုင်းက မြောက်ကိုရီးယားခေါင်းဆောင် ကင်မ်ဂျုံအန် (Kim Jong-un) က တောင်ကိုရီးယား ကို မြောက်ကိုရီးယား၏ အဓိကရန်သူအဖြစ် ကြေညာခဲ့ပြီး ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရန် မဖြစ်နိုင်တော့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: South China Morning Post

CNI International News

ဘေကျင်း၊ နိုဝင်ဘာ ၄

အမေရိကန်သမ္မတရွေးကောက်ပွဲပြီးနောက်ပိုင်း တရုတ်နှင့် အမေရိကန်အကြား ပြိုင်ဆိုင်မှုများ မြင့်တက်လာမည့် အခြေအနေသည် ကျိန်းသေပေါက် ဖြစ်သည်ဟု South China Morning Post မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

သို့သော်လည်း အမေရိကန်သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ ရလဒ်သည် တရုတ်အပေါ်ထားရှိသည့် အမေရိကန်၏ နည်းဗျူဟာများကို ပြောင်းလဲမည် ဟုတ်၊ မဟုတ် အဆုံးအဖြတ်ပေးလိမ့်မည်။

အမေရိကန်၏ နည်းဗျူဟာများသည် ကြမ်းတမ်းမည်လော သို့မဟုတ် နူးညံ့မည်လော အစရှိသည့် ချဉ်းကပ်မှု ၂ ခု အနက် ၁ ခုကို ရွေးကောက်ပွဲက အဆုံးအဖြတ်ပေးလိမ့်မည်ဟု တရုတ်၏ Renmin တက္ကသိုလ်မှ နိုင်ငံတကာ ဆက်ဆံရေးဌာနမှ ပါမောက္ခ ကျင်းကန်ရွန် (Jin Canrong) က ပြောကြားခဲ့သည်။

အမေရိကန်ဒုတိယသမ္မတ ကာမယ်လာဟားရစ် (Kamala Harris) သည် ရွေးကောက်ပွဲတွင် အနိုင်ရရန် ပိုပြီး အခွင့်အရေးရှိနေကြောင်းလည်း ကျင်းက ဖိုရမ်တစ်ခု၌ ပြောကြားခဲ့သည်။

ရွေးကောက်ပွဲတွင် ဟားရစ် အနိုင်ရခဲ့ပါက တရုတ်အပေါ်ထားရှိသည့် အမေရိကန်၏ မူဝါဒသည် ပိုမိုပျော့ပြောင်း ပြီး ပိုမိုစနစ်ကျမည်ဖြစ်သော်လည်း ပိုမိုနားလည်ရခက်ခဲမည့် ချဉ်းကပ်မှုမျိုး ရှိလာနိုင်သည်ဟု ကျင်းက ပြောသည်။

 ဘိုင်ဒန်နဲ့ရှီကျင့်ဖျင်ကို တွေ့ရစဉ်

သို့သော် သမ္မတဟောင်း ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump) အနိုင်ရခဲ့မည်ဆိုပါက တရုတ်အပေါ်ထားရှိသည့် သဘောထားမှာ ပိုမိုတင်းမာမည်ဖြစ်သော်လည်း ပထမသက်တမ်း ကာလကလောက် သဘောထားတင်းမာဖွယ် မရှိကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

"ထရမ့်က ကြုံရာကျပန်း လက်သီးချက်တွေနဲ့ အိုမင်းနေတဲ့ ဆရာသမားကို သတ်ဖြတ်တဲ့ လူမျိုးနဲ့ တူပါတယ်။ သင့်ကို ကြုံရာထိုးနှက်ချက်တွေနဲ့အတူ မူးဝေးစေမှာပါ" ဟု ကျင်းက ပြီးခဲ့သည့်လအတွင်း Chongyang Institute for Financial Studies တွင် ပြုလုပ်သည့် ဖိုရမ်၌ ပြောကြားခဲ့သည်ဟု Renmin တက္ကသိုလ်က နိုဝင်ဘာ ၂ ရက် တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

အခြားလေ့လာစောင့်ကြည်သူများကလည်း ထရမ့်သာ အနိုင်ရခဲ့မည်ဆိုပါက အမေရိကန်နှင့် တရုတ် ဆက်ဆံရေး ကို သေချာရေရာမှုမရှိသည့် အခြေအနေမျိုး ပေါ်ပေါက်လာနိုင်ကြောင်း၊ ဟားရစ်သာ အနိုင်ရမည်ဆိုပါက လက်ရှိ သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန် (Joe Biden) ၏ လမ်းစဉ်အတိုင်း ဆက်လက် လုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်ကာ ခန့်မှန်းရ ပိုမိုလွယ်ကူ လိမ့်မည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

"ရွေးကောက်ပွဲမှာ ဘယ်သူပဲနိုင်နိုင် အရေးမကြီးပါဘူး။ တရုတ်ဟာ အမေရိကန်ရဲ့ အဓိကပြိုင်ဘက်အဖြစ် ဆက်ရှိ နေပါလိမ့်မယ်။ မဟာဗျူဟာအရလည်း ပြောင်းလဲမှုမရှိပါဘူး။ ဘယ်သူက ဘယ်လိုပုံစံမျိုးနဲ့ ချဉ်းကပ်လုပ်ဆောင် သွားမလဲဆိုတာပဲ ပြောင်းလဲမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အခြေခံ သဘောတရားတွေကတော ပြောင်းလဲမှာ မဟုတ်ပါဘူး" ဟု ကျင်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: South China Morning Post

CNI International News

ဖီးနစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂

ထရမ့်နှင့် ၎င်း၏ မဟာမိတ်များသည် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲတွင် အနိုင်ရသွားမည်ဆိုပါက သမ္မတဟောင်း အိုဘားမား (Barack Obama) လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည့် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုပေးသည့် အစီအစဉ်များကို ပယ်ဖျက်လိမ့်မည်ဟု ဒီမိုကရက်တစ် ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ကာမယ်လာဟားရစ် (Kamala Harris) က အောက်တိုဘာ ၃၁ ရက်တွင် မဲဆန္ဒရှင်များအား သတိပေးခဲ့သည်ဟု ရိုက်တာမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ထို့ပြင် အောက်တိုဘာ ၃၀ ရက်က ထရမ့်၏ မဲဆွယ်စည်းရုံးပွဲတွင် ထရမ့်ပြောခဲ့သည့် မှတ်ချက်စကား အချို့သည် အမျိုးသမီးများကို စော်ကားတိုက်ခိုက်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဟားရစ်က ပြောသည်။

ထရမ့်သည် ၎င်း၏ သမ္မတသက်တမ်း ကာလဖြစ်သည့် ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှ ၂၀၂၁ ခုနှစ်အကြား Obamacare ဟု လူသိများသည့် Affordable Care Act အမည်ရှိ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုပေးသော ဥပဒေကို ပယ်ဖျက်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သော်လည်း အောင်မြင်ခဲ့ခြင်းမရှိကြောင်း ဟားရစ်က မဲဆန္ဒရှင်များကို သတိပေးခဲ့သည်။

"အမေရိကန်ပြည်သူအားလုံးကို ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှု ပေးတာဟာ ဒီရွေးကောက်ပွဲရဲ့ အဓိကအချက်ပါပဲ" ဟု ဟားရစ်က ဝစ္စကွန်ဆင် (Wisconsin) ပြည်နယ်၊ မက်ဒီဆင် (Madison) မြို့တွင် သတင်းထောက်များကို ပြောကြားခဲ့သည်။

ထရမ့်ကမူ ဟားရစ်၏ ပြောကြားချက်ကို တုန့်ပြန်သည့် အနေဖြင့် သူသည် ထိုကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုစနစ် အား ပယ်ဖျက်ရန် မည်သည့်အချိန်ကမျှ ဆန္ဒရှိခဲ့ခြင်းမရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကို တွေ့ရစဉ်

"ကျနော် အဲဒီလိုလုပ်မယ်လို့ တစ်ခါမှ မပြောခဲ့ပါဘူး။ အဲဒီလိုမျိုးလည်း တစ်ခါမှ တွေးတောင် မတွေးမိဖူးပါဘူး" ဟု ထရမ့်က ၎င်း၏ ကိုယ်ပိုင်လူမှုကွန်ရက်ဖြစ်သည့် Truth Social ပလက်ဖောင်းတွင် ရေးသားဖော်ပြခဲ့သည်။

ရွေးကောက်ပွဲအကြို လူထုသဘောဆန္ဒ စစ်တမ်းများအရ ဟားရစ်နှင့် ထရမ့်အကြား ပြိုင်ဆိုင်မှုသည် သမိုင်း တစ်လျှောက် အပြင်းထန်ဆုံးဖြစ်နေပြီး နိုဝင်ဘာလတွင် ပြုလုပ်မည့် ရွေးကောက်ပွဲတွင် ၎င်းတို့နှစ်ဦးအကြား အကြိတ်အနယ် ယှဉ်ပြိုင်ရမည့် မဲယိမ်းပြည်နယ် ၇ ခုသည် အနိုင်အရှုံးကို အဆုံးအဖြတ် ပေးဖွယ်ရှိနေသည်။

အောက်တိုဘာလအတွင်း Reuters/Ipsos ၏ စစ်တမ်းတွင် မဲဆန္ဒရှင် အမျိုးသမီးများက ဟားရစ်ကို ပိုမို ထောက်ခံနေကြပြီး အမျိုးသား မဲဆန္ဒရှင်များကမူ ထရမ့်ကို ပိုမိုထောက်ခံနေကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။

လက်ရှိတွင် လူကိုယ်တိုင် လာရောက် မဲထည့်သည့် ကြိုတင်မဲများနှင့် စာတိုက်မှတဆင့် ပေးပို့သည့် မဲစုစုပေါင်း ၆၃ သန်းကျော်ရှိလာခဲ့သည်ဟု ဖော်ရီဒါတက္ကသိုလ်၏ ရွေးကောက်ပွဲ လေ့လာစောင့်ကြည့်ရေး Election Lab က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

Source: ရိုက်တာ