CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၂၁

မြန်မာနိုင်ငံနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံကြား ကုလားတန်မြစ်ကြောင်း ဘက်စုံသုံး ဖြတ်သန်း သယ်ယူ ပို့ဆောင်ရေး စီမံကိန်း ၏ အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုဖြစ်သည့် စစ်တွေဆိပ်ကမ်းသစ်ကို မကြာခင် ဖွင့်လှစ်နိုင်တော့မည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင် ဆိပ်ကမ်း၌ ဆိုက်ကပ်မည့် နိုင်ငံတကာသင်္ဘောများ ဝင်ရောက်မှုနှင့် ထွက်ခွါမှုအတွက် အဆင်သင့် ဖြစ်နေပြီ ဖြစ်ကြောင်းနှင့် ပြည်တွင်း သင်္ဘောများလည်း ဝင်ရောက်ဖို့အတွက် လိုအပ်သည်များကို ဆက်လက် လုပ်ဆောင်နေပြီ ဖြစ်သည်ဟု ရခိုင်ပြည်နယ် ကုန်သည်များနှင့် စက်မှုလက်မှု လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းချုပ် ဥက္ကဋ္ဌ ဦးတင်အောင်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကျနော်တို့ နောက်ဆုံးသိထားတဲ့ အခြေအနေကတော့ ကုလားတန်စီမံကိန်းရဲ့ စစ်တွေဆိပ်ကမ်းကတော့ သူတို့မှာ လက်ရှိ မြေတူးတဲ့ဟာတွေရော၊ အကုန်လုံး ပြီးစီးနေပြီ။ သူတို့ဘက်က အဆင်သင့်ဖြစ်တယ်လို့တော့ သိ ထားပါတယ်။ အဲဒီမှာ သူတို့ ဖွင့်လှစ်နိုင်အောင်အတွက် စာချုပ်စာတမ်းတွေ လုပ်နေတယ်။ လုပ်နေတဲ့ အချိန်မှာ တော့ ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်ပိုင်းမှာ ကျနော်ကြားလိုက်တာကတော့ သူတို့ပြောတာက International Trade အတွက် International သင်္ဘောတွေ၊ ဝင်ရောက်မယ့် သင်္ဘောရယ်နဲ့ ထွက်ခွါမယ့် သင်္ဘောအတွက် သူတို့မှာ အကုန်လုံး Ready ဖြစ်သွားပါပြီဆိုပြီးတော့ သူတို့က ပြောပါတယ်။ ဆက်လက်ပြီးတော့ သူတို့က Domestic သင်္ဘောတွေပေါ့ ရန်ကုန်တို့ ဘာတို့ကနေလာတဲ့ သင်္ဘောတွေကို ဆိုက်ကပ်နိုင်အောင်အတွက် အဲဒီအတွက် လိုအပ်တဲ့ စာရွက် စာတန်းတွေတော့ သူတို့ လုပ်ဆောင်နေတယ်လို့တော့ ကျနော့်အနေနဲ့ သိထားပါတယ်ခင်ဗျ။ တော်တော်များများ အကုန်လုံး ပြီးစီးနေပြီ၊ International သင်္ဘောတောင်မှ ဆိုက်ရောက်ဖို့၊ ထွက်ခွါဖို့ အကုန်လုံး လုပ်သင့်လုပ်ထိုက် တဲ့ဟာတွေ အကုန်လုံး သူတို့ အဆင်သင့် ဖြစ်နေပါပြီလို့တော့ ကျနော်တို့ ကြားထားပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ပလက်ဝဆိပ်ကမ်းကိုတွေ့ရစဉ် 

ထို့နောက် ရခိုင်ပြည်နယ်မှ ထွက်ရှိသည့် အရည်အသွေးကောင်း ဆန်တန်ချိန် ၂၅၀၀ ကို လာမည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ဆန်းပိုင်းတွင် ကုလားတန်စီမံကိန်း၏ အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုဖြစ်သည့် စစ်တွေ ဆိပ်ကမ်းသစ်မှတဆင့် တင်ပို့မည် ဖြစ်သည်။
ထို့ကြောင့် စစ်တွေဆိပ်ကမ်းသစ်ကို ဇန်နဝါရီလတွင် ဖွင့်လှစ်လာနိုင်ကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ ကုန်သည်များက ခန့်မှန်းနေကြသည်။

ကုလားတန် မြစ်ကြောင်း ဘက်စုံသုံး ဖြတ်သန်း သယ်ယူ ပို့ဆောင်ရေး စီမံကိန်းတွင် စစ်တွေ ဆိပ်ကမ်း တိုးချဲ့ ဆောက်လုပ်ရေး၊ နိုင်ငံတကာသင်္ဘောများ သွားလာနိုင်ရေးအတွက် ကုလားတန်မြစ်ကို တိုးချဲ့ တူးဖေါ်ရေးနှင့် ချင်းပြည်နယ် ပလက်ဝမြို့မှတဆင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ မီဇိုရမ်ပြည်နယ်အထိ ကားလမ်း ဖေါက်လုပ်ရေးများ ပါဝင်သည်။

အိန္ဒိယမှ ကုန်ပစ္စည်းများကို ကုလားတန်မြစ်ကို ဖြတ်ပြီး စစ်တွေမြို့ကနေတဆင့် ပလက်ဝသို့ ရေကြောင်းကနေ ပို့ဆောင်သွားမည်ဖြစ်သည်။ အလားတူ မြန်မာနိုင်ငံမှ ကုန်ပစ္စည်းများကိုတော့ ပလက်ဝကနေ မီဇိုရမ်အထိ ကား ဖြင့် တင်ပို့ရန် စီစဉ်ထားကြောင်း ကုန်သည်များက ပြောသည်။

ထို့နောက် စစ်တွေဆိပ်ကမ်းသစ်ကို ဖွင့်လှစ်နိုင်မည်ဆိုပါက မြန်မာနိုင်ငံရှိ ကုန်သည်များအတွက် အိန္ဒိယသို့ ပို့ကုန်တင်ပို့ရာတွင် ကုန်သွယ်မှု မြန်ဆန်လာမည်ဟု ရခိုင်ကုန်သည် ဦးသန်းနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

ကုလာတန်းမြစ်အတွင်း ခရီးသွားလာနေကြသူများကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “တကယ်ဖြစ်ရင်တော့ စစ်တွေနဲ့ အိန္ဒိယနဲ့ ကာလကတ္တားပေါ့ အဓိကကတော့။ ကာလကတ္တားနဲ့ဆိုရင်တော့ ရခိုင်ကုန်သည်တွေ အတွက်ရော၊ မြန်မာနိုင်ငံ ကုန်သည်တွေ အတွက်ရော အများကြီး အကျိုးဖြစ်ထွန်းမယ့်ဟာ တွေ ရှိပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆို ကျနော်တို့ အိန္ဒိယကို ရန်ကုန်ကနေ သွားမယ်ဆိုရင် အနည်းဆုံး တစ်ပတ်လောက် သွားနေရတယ်ပေါ့။ စစ်တွေနဲ့ဆို ၁ ရက် ၂ ရက်အတွင်း ရောက်တယ်ပေါ့။ ပစ္စည်းတွေ တင်ပို့မယ်ဆိုရင် မြန်မြန် ဆန်ဆန်ရောက်၊ ဈေးကွက်မှာ မြန်မြန်ဆန်ဆန် ဖြန့်ဖြူးရောင်းချနိုင်မယ်ပေါ့။ အဲဒီကနေပြီး ဆောက်လုပ်ရေး ပစ္စည်းတို့ ဘာတို့ အဲဒါတွေကို တင်သွင်းနိုင်ပြီးတော့ ကိုယ့်အတွက် အများကြီး သက်သာသွားမှာပေါ့။ အိန္ဒိယဆို တာလည်း ကမ္ဘာမှာ အင်အားကြီးနိုင်ငံ တစ်ခုဖြစ်နေတာလေ စီးပွားရေးရော ဘာရောဆိုတော့။ အဲဒါကို ဖွင့်ဖို့ မျှော်လင့်နေပါတယ်။ လောလောဆယ်က ဖွင့်မယ်ပြောလိုက်၊ ပြီးတော့ကျတော့ မဖြစ်ဘူး ဘာလုပ်ရမှန်း မသိဘူး ဖြစ်နေတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

စစ်တွေ ဆိပ်ကမ်း ဖွင့်လှစ်ပြီးနောက် အိန္ဒိယနိုင်ငံနှင့် မြန်မာနိုင်ငံကြား ကုန်သွယ်ရာ၌ သင်္ဘောလိုင်းတစ်ခု ထားရှိရန်အပြင် အပတ်စဉ် သို့မဟုတ် လစဉ် သင်္ဘောပြေးဆွဲနိုင်ရန်အတွက် ကုန်သည်များ၊ လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ တာဝန်ရှိသူများ ဆွေးနွေးနေကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ် ကုန်သည်များနှင့် စက်မှုလက်မှု လုပ်ငန်းရှင် များအသင်းချုပ်ထံမှ သိရသည်။

ကုလားတန် ဘက်စုံသယ်ယူပို့ဆောင်ရေးစီမံကိန်းကို ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် အိန္ဒိယနှင့် မြန်မာကြား သဘောတူ လက်မှတ် ရေးထိုးခဲ့ပြီး စီမံကိန်း အကောင်အထည် ဖော်ဆောင်ရွက်မှုများကို ၂၀၁၀ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလတွင် စတင်ခဲ့သည်။
အဆိုပါ စီမံကိန်းကို အိန္ဒိယနိုင်ငံက အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄၈၄ သန်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံထားသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၂၁

ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဥပဒေများနှင့် မကိုက်ညီသည့်အတွက် ထိုင်းလူမျိုးများ၏ တိုင်ကြားခြင်းခံရမှုများကြောင့် မဲဆောက်ရှိ မြန်မာလူမျိုးပိုင် စားသောက်ဆိုင်အများစုသည် လက်ရှိတွင် ပြန်ပိတ်လိုက်ရကြောင်း ထိုင်းတွင် လက်ရှိနေထိုင်နေ သည့် မြန်မာလူမျိုးများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံထဲတွင် ပြီးခဲ့သည့် ၆ လခန့်မှ စတင်ကာ မဲဆောက်နှင့်ဘန်ကောက်မြို့အပါအဝင် နေရာအနှံ့အပြား၌ မြန်မာလူမျိုးပိုင် စားသောက်ဆိုင်များ အများအပြား ဖွင့်လှစ်လာကြကြောင်း အလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက် သူလည်းဖြစ်၊ မဲဆောက်တွင် နေထိုင်သူလည်းဖြစ်သည့် ကိုသားကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“မဲဆောက်မှာဆိုရင် ပိုတောင်ဆိုးသေးတယ်။ မြန်မာပြည်ကြီးလိုပဲ ဖြစ်နေတာ။ စားသောက်ဆိုင်က ဘယ်မှာပဲ သွားသွား စားသောက်ဆိုင်၊ ကော်ဖီဆိုင် အဲဒီလိုတွေဖြစ်နေတာ။ အဲဒီတော့ မြန်မာတော်တော်များများက ပိုက်ဆံရှိရင် ဆိုင်ဖွင့်လို့ရတယ်။ အလုပ်သမားထားမယ်။ ငါတော့ ဘတ်ရှိတယ်ပေါ့ ရပ်ကွက်စကားနဲ့ပြောရင်။ ပတ်စပို့ရှိတာပေါ့ ငါကတော့ ဘယ်ပုလိပ်ကို အာမခံထားခိုင်းတယ်ဆိုတာ အဲဒီတော့ မရဘူး။ သူ့နိုင်ငံရဲ့ ဥပဒေကို တိတိကျကျ လိုက်နာနိုင်မှ ကိုယ်ပိုင် အလုပ်လုပ်ဖို့ဆိုတာဟာ ဖြစ်မယ်။ ဒါကို မြန်မာတွေက အသေးစိတ် မသိ တော့ အဲဒီလို အသေးအမွှားကိစ္စတွေကနေ အတိုင်ခံရပြီးတော့ ဆိုင်တွေတော်တော်များများ ပိတ်လိုက်ရတာ ဖြစ်တယ်။ မြန်မာကနည်းနည်းလေး စည်းကမ်းမရှိတာ တစ်ခုက တနေရာရာကို ခြေကုပ်ရပြီးတော့ ကိုယ်ပိုင် အလုပ်လုပ်ပြီဆိုရင် သူ့မင်းသူ့ချင်းပေါ့။ သူ့နိုင်ငံရဲ့ ဥပဒေကို မလေ့လာဘဲနဲ့ လုပ်ချင်သလိုလုပ်တယ်ပေါ့။ အဲဒါတစ်ပိုင်း။ နောက်တစ်ခုက သူတို့တွေက စားသောက်ဆိုင် ဆိုကတည်းက ဘီယာအရက်တွေ ရောင်းတယ်။ နာမည်ကြီး ဝိုင်တွေရောင်းမယ်။ အဲဒီနေရာမှာ လိုင်စင်တစ်ခုချင်း ကွာသွားပြန်ရော။ သေချာတိကျတဲ့ဥပဒေကို နားမလည်တဲ့အခါကျတော့ အဲဒီနေရာမှာလည်း ထိုင်းစားသောက်ဆိုင်တွေမှာ မရနိုင်တဲ့ ဝိုင်တွေ၊ ဘီယာတွေ မြန်မာစားသောက်ဆိုင်တွေမှာ ရတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

သတ်မှတ်ဈေးနှုန်းထားထက် ပို၍ ရောင်းချခြင်းများ ပြုလုပ်ကြသည့်အတွက်ကြောင့် ထိုင်းလူမျိုးများက အမြင် မကြည်လာကာ အာဏာပိုင်များသို့ တိုင်ကြားခြင်းများ ပြုလုပ်လာကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း ကိုသားကြီးက ဆက်ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံရှိ ညဈေးတန်းတစ်ခုမြင်ကွင်း

ကိုသားကြီးက “နည်းနည်းပိုဆိုးတာက ထိုင်းနိုင်ငံထဲမှာ ဥပဒေအကြောင်းအရ စားသောက်ဆိုင်တွေမှာရောင်းတဲ့ ပစ္စည်းတစ်ခုက ready made အချိုရည်ဘူးတွေပဲဖြစ်ဖြစ် သတ်မှတ်ထားတာထက် ကျော်လွန်အောင် ရောင်းရင် ဖမ်းလို့ရတယ်ဆိုတာကို မြန်မာတိုင်းက မသိဘူး။ မသိတော့ တချို့သော အချိုရည်ဘူးတွေဆိုရင် ကျနော်တို့ ဥပမာ 7 ELEVEN မှာ ၁၅ ဘတ်လောက် ဝယ်လို့ရတဲ့ဟာတွေကို မြန်မာစားသောက်ဆိုင်တွေမှာ ၂၀ တို့ ၂၅ တို့ အဲဒီလို ဝယ်ရတာပေါ့။ အဲဒီလိုဝယ်ရပြီဆိုရင် ထိုင်းနိုင်ငံသား တစ်ယောက်က သူတိုင်လို့ရပြီ။ တရားဝင် သူတိုင်လို့ရပြီ။ သာမန်မျက်လုံးနဲ့ ကြည့်ရင် ဒီ ၅ ဘတ် တို့ ၁၀ လေး တိုးတာက ဘာမှမဟုတ်ဘူးဆိုပေမယ့် တိုင်လာတဲ့အခါကျရင် ပေက ရှည်သွားရော။ နံပါတ် ၁ က အခွန်လာစီးပြီ အခွန်စစ်ဆေးတယ်။ ပြီးမှ ဆိုင်ပိုင်ရှင်ရဲ့ အထောက်အထားတွေ ကို ကြည့်တာ။ ဒီဆိုင်ဟာ နိုင်ငံကို ဘယ်လောက် အခွန်ဆောင်ထားလဲ။ နောက် ဒီပစ္စည်းဘယ်ကဝယ်လဲပေါ့။ နောက် ဝင်ငွေ၊ ထွက်ငွေစာရင်းကို ဘယ်လိုပြလဲ ဘာလဲ။ အဲဒါတွေက ဇယားရှုပ်တယ်” ဟု ပြောသည်။

အလုပ်သမားခန့်ထားသည့်အခါတွင်လည်း ၎င်းတို့ ခေါ်ယူထားသည့် အလုပ်အကိုင်၊ ရာထူးနေရာအတိုင်းသာ ခိုင်းစေရခြင်းဖြစ်သော်လည်း အချို့ မြန်မာစားသောက်ဆိုင်များတွင် ထိုသတ်မှတ်ချက်စည်းကမ်းအတိုင်း လုပ်ဆောင်ခြင်း မရှိသည့်အတွက်ကြောင့် အတိုင်ခံရခြင်းနှင့် ထောက်လှမ်းခံရခြင်းများ ကြုံရကြောင်းလည်း သိရသည်။

ထို့အပြင် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် တည်ဆဲဥပဒေအရ အလုပ်သမား ဗီဇာ ကိုင်ဆောင်ထားသည့် လူပုဂ္ဂိုလ်များအနေဖြင့် စားသောက်ဆိုင်၊ ဈေးဆိုင်များ ဖွင့်လှစ်ရောင်းချခြင်းအား ခွင့်မပြုထားကြောင်းလည်း ထိုင်းနိုင်ငံရှိ ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအခွင့်အရေးကွန်ရက် MWRN မှ အကြံပေး ဦးအောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“တရားဝင် စီးပွားရေးဗီဇာနဲ့ ဖွင့်တဲ့ ဆိုင်တွေလောက်သာလျှင် အန္တရာယ်ကင်းကင်းရှင်းရှင်းနဲ့ အာဏာပိုင်တွေရဲ့ နှောင့်ယှက်မှု ကင်းဝေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလိုမဟုတ်ဘဲနဲ့ ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် အလျဉ်းသင့်လို့ လုံခြုံတယ် ထင်လို့ ဖွင့်လိုက်တဲ့ စားသောက်ဆိုင်တွေရယ်၊ နောက် အရောင်းအဝယ်ကုန်ပစ္စည်းဆိုင်တွေရယ် အားလုံးကတော့ သူတို့ရဲ့ဥပဒေနဲ့ ညှိစွန်းနေတဲ့အတွက်ကြောင့် အချိန်မရွေး ဖမ်းဆီးခြင်း၊ အရေးယူခြင်းကို ခံရနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီ တော့ ကျနော့်အနေနဲ့ ပြောချင်တာကတော့ အလုပ်သမားဗီဇာနဲ့က လုံးဝ သူ့ဥပဒေမှာ ကန့်သတ်ထားတယ်။ လုံးဝ အရောင်းအဝယ် ပြုလုပ်ခြင်းမပြုရဆိုတာ ပါနေတယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ အလုပ်သမားဗီဇာနဲ့ လုပ်တဲ့လူတွေအားလုံး ကတော့ ကျနော်တို့လည်း မြင်နေရတယ်။ ဖမ်းတာရှိတယ်။ တချို့လည်း နေရပ်ပြန်ပို့တယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံထဲတွင် မြန်မာလူမျိုးများသည် ကိုယ်ပိုင်စားသောက်ဆိုင်ဖွင့်လှစ်ရာ၌ ထိုင်းနိုင်ငံသားတစ်ဦးကို အမည်ခံ၍ ဖွင့်လှစ်ကြခြင်းဖြစ်ပြီး ယခုကဲ့သို့ မြန်မာလူမျိုးပိုင် စားသောက်ဆိုင်များတွင် ပြဿနာများ ဖြစ်ပေါ် လာသည်မှာ အောက်တိုဘာလမှ စတင်ဖြစ်ပွားနေခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ထို့ကြောင့် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ကိုယ်ပိုင်စားသောက်ဆိုင် ဖွင့်လှစ်ချင်သည့် မြန်မာများအနေဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ချမှတ်ထားသည့် ဥပဒေများအား သေချာစွာလေ့လာပြီးမှသာ ဖွင့်လှစ်ကြရန်လည်း ၎င်းတို့က အကြံပြုသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၂၀

မြန်မာနိုင်ငံသို့ ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့မှ အရည်အသွေးညံ့သည့် လူသုံးကုန်များနှင့် စားသောက်ကုန်များ ဝင်ရောက်နေခြင်းကြောင့် ထိုကုန်စည်များကို အစားအသောက်နှင့် ဆေးဝါးကွပ်ကဲရေးဦးစီးဌာန(FDA)က အထူး ကြပ်မတ်ရန် လိုအပ်ကြောင်း စီးပွားရေးပညာရှင်များနှင့် လူထုကျန်းမာရေး ဆောင်ရွက်နေသူများမှ ပြောသည်။

အဆိုပါ အရည်အသွေးညံ့ ကုန်စည်များကြောင့် စားသုံးသူ ပြည်သူလူထု ထိခိုက် နစ်နာမှုများ ဖြစ်ပေါ် လျက်ရှိ သည်။

လက်ရှိတွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏  FDA အနေဖြင့် အရည်အသွေးညံ့ ကုန်စည်နှင့် သက်တမ်းလွန် ကုန်စည်များကို စစ်ဆေးမှုများ လုပ်ဆောင်မှု အားနည်းနေကြောင်း၊ ကုမ္ပဏီများ မှတ်ပုံတင်ပေးသည့် လုပ်ငန်းကိုသာ လုပ်ကိုင် နေသည့်သဘော သက်ရောက်နေကြောင်း စီးပွားရေးပညာရှင်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အရည်အသွေးမမီလို့ အစားသင့်သော အစားအစာများကို FDA ကြေညာ

၎င်းက “FDA ဆိုလို့ရှိရင် အစားအသောက်ရယ်၊ ဆေးဝါးရယ်ပေါ့ အဲဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ လူကို အန္တရာယ်ရှိစေ တဲ့ ပစ္စည်းမျိုး မဝင်ရောက်အောင်၊ ဈေးကွက်ထဲ မရောက်အောင် သူတို့မှာ တာဝန်ရှိတာပေါ့လေ။ အခု ကုန်သွယ် ရေးထဲမှာရှိတယ် စီးပွားကူးသန်းမှာ Consumer production Department ပေါ့ စားသုံးသူရေးရာ ဦးစီးဌာန သူတို့ က လုပ်ရမှာ အဲဒီဟာ။ သူတို့ကျတော့ စားသုံးသူကို ထိခိုက်လာမယ့်ဟာမျိုး၊ ပစ္စည်းအရဖြစ်စေ၊ ကွာလတီ(အရည် အသွေး)အရ ဖြစ်စေ၊ နောက် အတုအပတွေကဖြစ်စေ အဲဒီဟာမျိုးကို သူတို့က သတင်းပို့တဲ့သူရှိလို့ရှိရင် အဲဒါကို action ယူပေးရမယ်။ ဒါမှမဟုတ် သူတို့ကိုယ်တိုင် လိုက်ပြီးတော့ စုံစမ်းနေရမယ်။ FDA ကလည်း အပေါ်ကနေ Pressure ရှိမှပဲ ရှိတယ်။ လုပ်ကြဟေ့ဆိုမှ လုပ်တယ်။ သူတို့အဓိက လုပ်တာက ဆေးဝါးကုမ္ပဏီတို့၊ နောက် အစားအသောက် ထုတ်လုပ်တဲ့ လုပ်ငန်းတို့ သူတို့ကနေပြီးတော့ FDA ရဲ့ approve ရအောင် တင်တာ။ အဲဒါမျိုး ကိုပဲ သူတို့က ဦးစားပေး လုပ်တယ်” ဟု ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံသည် မြန်မာနိုင်ငံ အပါအဝင် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံသို့ တင်ပို့သည့် ကုန်စည်များကို ၎င်းတို့၏ (ထိုင်း)ပြည် တွင်းတွင် အသုံးပြုသည့် ကုန်ပစ္စည်းများ၏ အရည်အသွေးထက် ၁၈ ရာခိုင်နှုန်း လျှော့ချထား၍ တင်ပို့လေ့ ရှိကြောင်း ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အလှကုန်ပစ္စည်း ထုတ်လုပ်နေသည့် မြန်မာနိုင်ငံသားတစ်ဦးထံမှ သိရသည်။

ထို့နောက် တရုတ်နိုင်ငံသည်လည်း ဖွံ့ဖြိုးမှု နိမ့်ကျသည့် နိုင်ငံများသို့ ၎င်းတို့(တရုတ်)နိုင်ငံမှ ထုတ်ကုန်များကို တင်ပို့ရာတွင် နိမ့်ကျသော အရည်အသွေးနှင့် ဈေးနှုန်းသက်သာစွာ တင်ပို့လေ့ရှိကြောင်း သိရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသို့ ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့မှ အရည်အသွေးညံ့သည့် လူသုံးကုန်နှင့် စားသောက်ကုန်များ ဝင်ရောက်နေသည်မှာ နှစ်ပေါင်းများစွာ ကြာမြင့်နေပြီဖြစ်ကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံ အစားအသောက်နှင့် ဆေးဝါး ကွပ်ကဲရေးဦးစီးဌာန(FDA)၏ စစ်ဆေးသည့် နေရာတွင် အားနည်းချက်များစွာ ရှိနေကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် အရည် အသွေးညံ့သည့် ကုန်စည်များ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းသို့ ယခုထက်ထိ ဝင်ရောက်နေခြင်း ဖြစ်ကြောင်း  ထိုင်းနိုင်ငံ အတွင်း မြန်မာရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်နေသူ ကိုသားကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 စားသောက်ကုန်များကို FDA က စစ်ဆေးနေစဉ်

၎င်းက “တရားဝင်ပို့တဲ့ ပစ္စည်းဆိုရင်တော့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဝန်ထမ်းပိုင်းဆိုင်ရာတွေမှာ အထူးသဖြင့် FDA ပေါ့နော်။ FDA က တကယ် အဂတိကင်းတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေက ရှိသင့်တာပေါ့။ နောက်တစ်ခုက Date လွန်တဲ့ ပစ္စည်းတစ်ခု ဥပမာ ဘေးဖြစ်စေတဲ့၊ ဆိုးကျိုးဖြစ်စေတဲ့ ပစ္စည်းတစ်ခုကို ကိုယ့်ပြည်တွင်းထဲကို ဝင်လာရင် အခွန်အခရတာ တစ်ခု ပဲ မဟုတ်ဘဲနဲ့ ဒီပစ္စည်းရဲ့ အရည်အသွေးကို စစ်ဆေးဖို့ အားနည်းချက်တွေ ရှိတယ်ပေါ့ ကျနော်တို့နိုင်ငံက။ ဒါက အစောကြီးကတည်းကလည်း ကျနော်တို့နိုင်ငံမှာ အဲလိုစစ်ဆေးတာတွေက အားနည်းတယ်။ ထိုင်းရဲ့ အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံဖြစ်တော့ဗျာ ကုန်ကားတစ်စီး ဝင်ပြီဆိုလို့ရှိရင် ကုန်ရဲ့ အရေအတွက်နဲ့ အတိအကျ အခွန်ဆောင်တယ် ဆိုတာ လည်း မရှိဘူးလေနော့်။ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ဘယ်နိုင်ငံမှာမှ မရှိတဲ့ နားလည်မှုနဲ့ ပေးလိုက်ပါဆိုတဲ့ စကားလုံး အသုံး အနှုန်းကို ကျနော်တို့နိုင်ငံက ကာစတန်တွေက နားလည်မှုနဲ့ပဲ ကားတစ်စီးကို ဘယ်လောက်ဆိုပြီးတော့မှ ပိုက်ဆံ ယူလိုက်တာပဲ ရှိတယ်လေနော့်။ တိတိကျကျနဲ့ အခွန်ဘယ်လောက် ဖြတ်တယ်ဆိုတာက နည်းပါတယ်။ မရှိဘူး မဟုတ်ဘူး ရှိတယ်။ သို့သော် နည်းပါတယ် အလွန်နည်းပါးပါတယ်။ ပြီးတော့ ဒီပစ္စည်းထဲမှာ စားသုံးသူအတွက် ဘယ်လိုအန္တရာယ်တွေ ဖြစ်စေနိုင်လဲဆိုတဲ့ အသိစိတ်က ဝန်ထမ်းတိုင်းမှာ မရှိဘူးလေနော့်။ ဈေးကွက်ထဲမှာ ချရောင်းတဲ့ အခါမှာလည်း FDA က စစ်ဆေးတဲ့နေရာမှာ အားနည်းချက်တွေ အများကြီးရှိတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် မြန်မာပြည်သူလူထု အများစုသည် တရုတ်နိုင်ငံမှ ဝင်ရောက်သည့် ကုန်စည်များသည် ထိုင်းနိုင်ငံမှ ဝင်ရောက်သော ကုန်စည်များထက် အရည်အသွေး ညံ့သည်ဟု သတ်မှတ်ထားခြင်းကြောင့်လည်း ထိုင်းနိုင်ငံက အရည်အသွေးညံ့သည့် ကုန်စည်များ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပိုမိုဝင်ရောက်မှု ဖြစ်နေကြောင်း ကုန်သွယ်ရေး သမားများက  ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၉

မြဝတီ-မဲဆောက် အမှတ်(၁) ချစ်ကြည်ရေးတံတား ပြန်ဖွင့်ပါက နေရပ်ပြန်ချင်သည့် မြန်မာရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားများအတွက် အဆင်ပြေသကဲ့သို့ ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အလုပ်ရှာချင်သည့် မြန်မာများအတွက်လည်း အဆင်ပြေကြောင်း ထိုင်းရှိ အလုပ်သမားအရေးဆောင်ရွက်နေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကိုဗစ်ကြောင့် နေရပ်မပြန်ရသည့် မြန်မာရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားများသည် တရားမဝင်လမ်းကြောင်းမှ နေရပ်ခိုး ပြန်ကြသည့်အခါ ကုန်ကျစရိတ်များပြားခြင်းနှင့် အဖမ်းခံရခြင်းများကြုံတွေ့ရသည့်အတွက် ယခုကဲ့သို့ တံတား ဖွင့်လှစ်ရန် လုပ်ဆောင်ခြင်းက ၎င်းတို့အတွက် ကောင်းမွန်ကြောင်း ထိုင်းရှိ အလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်နေသူ များက ပြောသည်။

မြန်မာရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်နေသူ ကိုသားကြီးက “အဓိကက တံတားဖွင့်လိုက်ပြီ ဆိုရင် တော့ ထိုင်းနိုင်ငံထဲမှာရှိတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသား ၂ သန်းဝန်းကျင်လောက်က အိမ်ကို တကယ်ပြန်ချင်ကြတဲ့သူတွေ ရှိတယ်။ အနှစ်နှစ် အလလ အိမ်ကိုမပြန်ရတာ ကိုဗစ်စဝင်ကတည်းကသော်လည်းကောင်း၊ ကိုဗစ်မဝင်ခင် တစ်နှစ် နှစ်နှစ်ကတည်းကသော်လည်းကောင်း အဲဒီလိုလူတွေ အိမ်ကို မိခင်နိုင်ငံကို ပြန်ချင်နေကြတယ်ပေါ့။ တံတား ဖွင့်လိုက်ပြီဆိုရင်တော့ သူက နှစ်နိုင်ငံ MOU ထိုးထားတာရှိတယ်။ ကျနော်တို့နိုင်ငံထဲကိုလည်း ထိုင်းနိုင်ငံသားတွေ ဝင်တဲ့အခါ Border Pass လိုပဲ နယ်ခြားဖြတ်သန်းခွင့်လက်မှတ်တစ်ခု သူတို့ လုပ်ရတယ်။ လုပ်ပြီးတော့ မြဝတီထဲကို ဝင်တယ်။ သတ်မှတ်ထားတဲ့ ဧရိယာအထိ သွားလာတယ်။ ပြီးရင် သူတို့ ထိုင်းနိုင်ငံထဲကို ပြန်လာ တယ်။ ကျနော်တို့ နိုင်ငံသားတွေလည်း အလားတူပဲ။ Border Pass လုပ်ပြီး တော့ ထိုင်းနိုင်ငံထဲကို လာလို့ရမယ် လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။ Border Pass လုပ်လို့ရပြီဆိုရင်တော့ သူက လွတ်လွတ်လပ်လပ် လာလို့ရပြီဖြစ်တဲ့အတွက် မဲဆောက်ထဲမှာ လွတ်လွတ်လပ်လပ် သွားလာပြီးတော့မှ အလုပ်လုပ်လို့ရမယ်၊ အလုပ်ရှာလို့ ရမယ်”ဟု ပြောသည်။

ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်ရှိ အမှတ်(၁) ချစ်ကြည်ရေးတံတား

သို့သော် မြဝတီ-မဲဆောက် အမှတ်(၁) ချစ်ကြည်ရေးတံတားအနီးတွင် ပေါက်ကွဲမှုဖြစ်စဉ်များ မကြခဏဖြစ်ပေါ် နေကာ လုံခြုံရေးနှင့်ပတ်သက်၍ တာဝန်ယူမှု တာဝန်ခံမှုမရှိသဖြင့် တံတားပြန်လည်ဖွင့်လှစ်၍ အသွား၊ အလာ ပြုလုပ်မည်ဆိုပါက မိမိ၏လုံခြုံရေးအား မိမိဘာသာ ဂရုစိုက်ရန်လည်း ကိုသားကြီးက အကြံပြုသည်။

အမှတ်(၁) ချစ်ကြည်ရေးတံတား ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ပြီး နှစ်နိုင်ငံနယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ခွင့်လက်မှတ် (Border Pass) ဖြင့် သွားလာခွင့်ပြုပါက ထိုင်းနိုင်ငံဘက်တွင် အလုပ်လုပ်ကိုင်ရန်အတွက် ခွင့်ပြုကာလ ကျော်လွန်နေထိုင်မည့် မြန်မာ(overstay)လည်း များပြားလာနိုင်ကြောင်း ထိုင်းရှိ အလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်နေသူများက သုံးသပ်သည်။

ထိုသို့ ခွင့်ပြုကာလ ကျော်လွန်နေထိုင်သူများအတွက် ပြစ်ဒဏ်သည် အဖမ်းခံရပါက နေရပ်သို့ ပြန်ပို့ခြင်းသာ ရှိသဖြင့် ထိုပြစ်ဒဏ်သည် မြန်မာများအတွက် အကျိုးသက်ရောက်မှုမရှိသော်လည်း ထိုင်းနိုင်ငံထဲတွင် တရားမဝင် မြန်မာ အများအပြား စုပြုံသွားနိုင်ကြောင်း ၎င်းတို့က ပြောသည်။

ထို အမှတ်(၁) ချစ်ကြည်ရေးတံတားဖွင့်လှစ်လိုက်ပါက လူကုန်ကူးခံရမှုများ လျော့နည်းသွားနိုင်သော်လည်း တရားမဝင် ခိုးဝင်မှုများ ရပ်တန့်သွားမည်ဟု မထင်မိကြောင်း MWRN မှ အကြံပေး ဦးအောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မဲဆောက်-မြဝတီ နယ်စပ်ဂိတ်ပေါက်

“ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ အခု တရားဝင်စနစ်နဲ့ MOU နဲ့ သွားလာလို့ရပါပြီဆိုတာတောင် ပြည်တွင်းမှာရှိတဲ့ ပြည်သူ ပြည်သားတွေ၊ အလုပ်လုပ်နိုင်တဲ့အရွယ်ရောက်တဲ့ မောင်မယ်တွေကလည်း သိနေပြီးသားပဲ။ သို့သော် အဲဒါကြီး ရှိနေရဲ့သားနဲ့ တရားမဝင်လမ်းကြောင်းကို သွားနေတယ်ဆိုတာက ပုံမှန်လည်းရှိနေတာပဲလေ ဒီတရားမဝင် လမ်းကြောင်းက။ အဲဒီတော့ နယ်စပ်ဒေသတွေကို တရားဝင်လမ်းကြောင်း ပြန်ဖွင့်လိုက်လို့ လူတွေက နယ်စပ် ဖြတ်ကျော်ပြီး တရားမဝင် ဝင်ရောက်တဲ့လမ်းကြောင်းကတော့ လုံးဝရပ်တန့်သွားလိမ့်မယ် ဆိုတာတော့ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ အဲဒါကတော့ ရှိကောင်းရှိနေဦးမှာ။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ တချို့ဆို MOUနဲ့ သွားရင် အချိန်တွေ အကြာကြီးစောင့်ရတယ်။ နောက် MOU ရဲ့ လုပ်ငန်းစဉ် process က အချိန်တအားပေးရတယ်။ နောက် အင်တာဗျူးတွေလုပ်တယ်၊ လူတွေ့စစ်ဆေးမယ်။ နောက် စာရွက်စာတမ်းတွေ နေပြည်တော်တင်မယ်။ ဘယ်သူက အဲဒီလောက်အချိန်အကြာကြီးမပေးနိုင်ဘူး။ ပွဲစားနဲ့သွားတဲ့လမ်းက ၁ ရက်၊ ၂ ရက်အတွင်း ရောက်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အတွေးတွေကလည်း လူငယ်တွေကြားထဲမှာ အများကြီးရှိနေတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

မြဝတီ-မဲဆောက် အမှတ် (၁) ချစ်ကြည်ရေးတံတားအား ပိတ်ထားသည်မှာ ၃ နှစ်ခန့်ရှိပြီဖြစ်ပြီး ပြန်လည် ဖွင့်လှစ်မည်ဟု သတင်းများ အကြိမ်ကြိမ်ထွက်ပေါ်ခဲ့သော်လည်း ယနေ့အထိ ဖွင့်လှစ်နိုင်ခြင်းမရှိပေ။

ထို့ကြောင့် အလုပ်သမားအရေးဆောင်ရွက်နေသူများအနေဖြင့် ထိုတံတားသည် ကုန်နှင့် လူအသွား၊ အလာအတွက် အရေးပါသည့် တံတားတစ်ခုဖြစ်သဖြင့် ယခုကဲ့သို့ နှစ်ကုန်ပိုင်းတွင် ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ရန် လုပ်ဆောင်သည့်အပေါ် ကြိုဆိုပြီး အမှန်တကယ်လည်း ဖွင့်လှစ်စေချင်ကြောင်း ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၉

ကြက်သွန်နီ ဈေးနှုန်းများသည် ပြီးခဲ့သည့် ရက်ပိုင်းတွင် တစ်ပိဿာ ၃၀၀၀ ကျပ်ရှိခဲ့သော်လည်း လက်ရှိတွင် ကြက်သွန်စိုက်ပျိုးရာ နယ်ဒေသအစုံမှ ကြက်သွန်အသစ်များ ထွက်ပေါ်လာပြီး ဈေးများ အဆမတန် ကျဆင်းနေ ခြင်းကြောင့် ယခုထက် ပို၍ ဈေးနှုန်းကျဆင်းမည်ဆိုပါက အရှုံးဖြင့် ရင်ဆိုင်ရနိုင်သည်ဟု ကြက်သွန်စိုက် တောင်သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ကြက်သွန်နီ ဈေးနှုန်းများသည် တစ်ပိဿာ ၁၅၀၀ ကျပ်နှင့် ၁၆၀၀ ကျပ်သာ တောင်သူများ ရရှိနေပြီး တစ်ပိဿာ ၁၀၀၀ ကျပ်အောက် ရရှိနိုင်ကြောင်း ခန့်မှန်းနေကြသည်။

အဆိုပါ ဈေးနှုန်း ဖြစ်ပေါ်ပါက တောင်သူများအနေဖြင့် ထိခိုက်သွားနိုင်သည်ဟု မကွေးတိုင်းဒေသကြီးမှ ကြက်သွန် စိုက်တောင်သူ ဦးခင်မောင်ဋ္ဌေးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကြက်သွန်နီ ရောင်းနေစဉ် (GETTY IMAGES)

၎င်းက “ဈေးကတော့ ကျနေတာ။ အခု နုတ်ရောင်းမယ့် သူတောင် ဈေးကျလို့ ငြီးနေတာ။ ဈေးက ၁၅၀၀၊ ၁၆၀၀ လောက် ရှိတယ်လို့ပြောတယ်။ အခုက မရောင်းဘဲ နေပြန်ရင်လည်း ကုန်ချိန်တွေက လျော့ကုန်မှာ။ အခု ကြက် သွန်က တန်ခူးလမှပေါ်တဲ့ ကြက်သွန်လို အထားလည်း မခံဘူးလေ။ အဲဒါကြောင့် ကုန်ချိန်ကလည်း လျော့မှာ၊ ဈေးနှုန်းကလည်း ကဏန်း ၃ လုံးလောက်အထိ ကျမှာဆိုတော့ တောင်သူတွေက အထိနာ ပြန်တာပေါ့။ နောက် ဝယ်မယ့် မြေဩဇာ ဈေးတွေကလည်း ပီစူပါတစ်လုံးကို ၁၆/၁၇ လောက် ဝယ်နေရတာလေ။ တစ်သိန်းခြောက် သောင်း/ တစ်သိန်းခုနစ်သောင်း အဲလိုရှိတာ။ ၃ လုံးအထိ ရောက်ရင်တော့ တောင်သူကတော့ လုံးလုံး ရှုံးတော့မှာ ပေါ့။ အခုဈေးလောက် ဆိုရင်တောင်မှ မဆိုးဘူး ပြောရမှာပေါ့။ သူက ဥစိုက်ထားတာဆိုတော့ ပျိုးပင်စိုက်ရတာ ထက်စာရင် အရင်းလေး နည်းနည်း နည်းတယ်လေ” ဟု ပြောသည်။

ကြက်သွန်ဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းနေခြင်းသည် ထိုင်းနိုင်ငံမှ ကြက်သွန်ဝယ်ယူမှု ရပ်ဆိုင်းနေခြင်းနှင့် ဗီယက်နမ် နိုင်ငံမှ ယခုထွက်ရှိနေသည့် ကြက်သွန်ကို ကြိုက်နှစ်သက်မှု မရှိခြင်းတို့ကြောင့် ဖြစ်သည်။

ထို့အပြင် နယ်ဒေသအစုံမှ ကြက်သွန်များ ထွက်ရှိလာပြီး လှိုင်လှိုင်ပေါ်နေသည့် အချိန်ဖြစ်သည့် အတွက်ကြောင့် လည်းပါသည်ဟု ကြက်သွန်ကုန်သည်များနှင့် ကုန်စည်ဒိုင်များထံမှ သိရသည်။

ကြက်သွန် ဈေးနှုန်းများသည် တစ်ပိဿာ ၁၀၀၀ ကျပ်အောက်သို့ ရောက်ရှိမည်ကို တောင်သူများက စိုးရိမ်နေ ကြသည်။

ကြက်သွန်စိုက် တောင်သူများကိုတွေ့ရစဉ် (GETTY IMAGES)

ထို့နောက် အချိန်မတန်ဘဲ ကြက်သွန်များကို နုတ်ခြင်းများရှိနေကြောင်း၊ ထိုသို့ နုတ်ခြင်းက ဈေးနှုန်းကျဆင်း နိုင်သည့်အတွက် နုနေသည့် ကြက်သွန်များကို မနုတ်ကြရန် ပြောဆိုနေရကြောင်း ပခုက္ကူ ကုန်သည်ပွဲစားများ အသင်းမှ ကုန်သည် ဦးလှသောင်း က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “နောက်ပိုင်း အဟောင်းဈေးက ၃၀၀၀ ကျော်တွေ၊ ၄၀၀၀ ကျော်တွေဆိုတော့ နောက်ပိုင်း ပြန်စိုက်တာတွေ ပေါ်အုံးမှာပဲ။ အခု မပေါ်သေးတဲ့ ကြက်သွန်တွေ ရှိသေးတယ် ဥစိုက်က။ အနုတွေ နုတ်လာကြမှာကို ကြောက်တာ။ အဲလို လူတွေက အနုတွေ နုတ်လာလို့ရှိရင် ဘယ်မှ သယ်မဖြစ်တာတို့၊ အဲဒါတွေက ဈေးကွက် ဆွဲချတာပေါ့။ အဲဒါ ကြောင့် တောင်သူတွေကို ပြောနေရတာ အနုတွေ မနုတ်ကြနဲ့။ ၁၀၀၀ အောက်တော့ မဆင်းနိုင်လောက်ဘူး။ အဲလို ပေါ့ ပွဲရုံတွေက ပြောကြရတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ ဖြစ်ပေါ်နေသည့် ကြက်သွန် ဈေးနှုန်းများသည် တောင်သူများ၊ ကုန်သည်များနှင့် စားသုံးသူ ပြည်သူများ အဆင်ပြေသည့် ဈေးတန်းတစ်ခု ဖြစ်သည်ဟု ကုန်သည်များက ပြောသည်။

ဆိပ်ဖြူ၊ မလှိုင်၊ တောင်သာ၊ မြင်းခြံ၊ မြစ်သား တို့မှ ကြက်သွန်များသည် လက်ရှိတွင် အများဆုံးဖြစ်နေပြီး ထပ်မံထွက်ရှိလာမည့် ကြက်သွန်များလည်း များစွာရှိသေးကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၆

၂၀၂၂ - ၂၀၂၃ ဘဏ္ဍာနှစ်၏ ကုန်သွယ်မှုပမာဏသည် ၂၀၂၁ - ၂၀၂၂ ဘဏ္ဍာနှစ်ထက် ကုန်သွယ်မှုပမာဏ ပိုများ သော်လည်း ကုန်သွယ်မှုလိုငွေ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၄၂.၄၄၆ သန်း လိုငွေပြနေသေးကြောင်း စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန၏ စာရင်းများအရ သိရသည်။

နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် သွင်းကုန်ထက် ပို့ကုန်ပိုမိုတင်ပို့နိုင်ခဲ့ပြီး ကုန်သွယ်ရေးပိုငွေပြခဲ့သော်လည်း တခြားသောလမ်းကြောင်းများမှ သွင်းကုန်တင်သွင်းမှု များပြားနေခြင်းကြောင့် ကုန်သွယ်မှုလိုငွေပြနေခြင်း ဖြစ်သည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသူများက ပြောသည်။

၂၀၂၁ ခုနှစ်က ပိတ်ထားသည့် တရုတ်နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးဂိတ်တချို့ ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်လိုက်သည့်အတွက် ယခုနှစ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးပမာဏသည် တိုးတက်လာခြင်း ဖြစ်သည်ဟု မူဆယ် ဆန်စပါးကုန်စည်ဒိုင် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးမင်းသိန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တရုတ်သို့ တင်ပို့မည့် ကုန်ကားများကိုတွေ့ရစဉ်

“၂၀၂၁ - ၂၀၂၂ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်မှာ ၂၀၂၁ ထဲကို ပြောရမယ်ဆိုရင် ကိုဗစ်တတိယလှိုင်းကြောင့် လုံးဝရပ်ထားရတဲ့ သဘောရှိတယ်။ ဒါကြောင့် ၂၀၂၁ နှစ်လယ်လောက်ကနေပြီးတော့ ၁၁ လပိုင်းလောက်အထိက လုံးဝကို ရပ်ထား ရတယ်။ အဲဒီအချိန်မှာ ဘာမှ လုပ်ရှားလို့မရဘူး။ ဒါပေသည့် ၂၀၂၂ ထဲ ရောက်လာတဲ့အခါမှာတော့ ပြန်ပြီးတော့ အရောင်းအဝယ်တွေ ဖြစ်လာတယ်။ ဒါကြောင့် ဘာပဲပြောပြော အန်ကယ်တို့ ဆန်နဲ့ ဆန်ကွဲကတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ - ၂၀၂၂ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်ထက်စာရင် အခု ၂၀၂၂ - ၂၀၂၃ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်က သိသိသာသာကြီးကို တိုးတက်လာတယ်ပဲ ပြောရမယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ မှာ ကိုဗစ်တတိယလှိုင်းကြောင့် တစ်ခုတည်းသော ဖွင့်ထားတဲ့ ကျင်စန်းကျော့ဂိတ်တောင် ပိတ်လိုက်တယ်။ ဆေးပစ္စည်းကလွဲရင် ကျန်တဲ့ပစ္စည်း အဝင်အထွက် လုပ်လို့ မရဘူး။ ဒါကြောင့် ၃ လလောက်က လုံးလုံး နားလိုက်ရတယ်။ ဘာမှလုပ်လို့မရဘူး။ ဒါပေသည့် ၂၀၂၂ ထဲမှာ ပြန်ပြီးတော့ လုပ်လို့ရတယ်။ ကုန်သွယ်မှုတွေ ပြန်စတယ်။ အရောင်းအဝယ်တွေ ပြန်လုပ်လို့ရတယ်။ ဒါကြောင့် ၂၀၂၁ - ၂၀၂၂ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်ထက်စာရင်တော့ အခု ၂၀၂၂ - ၂၀၂၃ က ပိုပြီး ကောင်းတယ်လို့ အန်ကယ်ပြောချင်ပါတယ်”ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

၂၀၂၂ - ၂၀၂၃ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်တွင် ကုန်သွယ်မှုပမာဏ တိုးတက်ခဲ့သော်လည်း ကိုဗစ်ကာလ မတိုင်ခင် ကုန်သွယ်မှု ပမာဏထက် လျော့နည်းနေသေးကြောင်း ကုန်သည်များက ပြောသည်။

 နိုင်ငံခြားငွေဈေးတွက်ချက်နေစဉ်

၂၀၂၂ - ၂၀၂၃ ဘဏ္ဍာနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂ ရက်နေ့အထိ စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၏ စာရင်း များအရ ပို့ကုန်အနေဖြင့် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၁၁၇၁ ဒဿမ ၁၄၃ သန်း၊ သွင်းကုန် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၁၇၁၃ ဒဿမ ၅၈၉ သန်း ကုန်သွယ်နိုင်ခဲ့သည့်အတွက် ပို့ကုန်လိုငွေ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၄၂ ဒဿမ ၄၄၆ သန်းဖြစ် ကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။

ကုန်သွယ်မှုလိုငွေ ပြနေသည့်အပေါ် စီးပွားရေးပညာရှင်တစ်ဦးက “Trade မြင့်တာတော့ ကောင်းပါတယ်။ ကုန်သွယ်မှုလိုငွေ ပြနေတာ မကောင်းဘူးလို့ တစ်ထစ်ချကြီးလည်း ပြောလို့မရဘူးပေါ့။ ကုန်သွယ်မှုလိုငွေ ဘာကြောင့်ပြတယ်။ Export ကျလို့လား Import တအားတက်လို့လား။ Export မကျဘူး Import တက်တာ ပိုများလို့ ဒါဆိုရင်တော့ တအားအဆိုးကြီး မဟုတ်ဘူးပေါ့လေ Export လည်း တက်နေတယ်။ တစ်ခါ Import မှာမှ ၃ မျိုး ခွဲထားတယ်။ အရင်းအနှီးကုန်စည် capital goods ဆိုတာရယ်၊ နောက် intermediate goods၊ နောက် Consumer goods ပေါ့။ အဲဒီအထဲမှာမှ ဘယ်ဟာတွေကြောင့် Import တွေ တက်လာလဲဆိုတာ တစ်ချက်ကြည့် ရမယ်ပေါ့။ ဖြစ်လာတဲ့ ကုန်သွယ်မှုလိုငွေကို ဘာနဲ့ ဖြည့်ဆည်းမလဲပေါ့။ ဖြည့်လို့ရတာက FDI ပေါ့ နိုင်ငံခြား ရင်းနှီး မြှုပ်နှံမှုနဲ့ ဖြည့်လို့ရတယ်။ အဲဒီဟာတွေနဲ့ ကာမိနေသေးတာတော့ ကုန်သွယ်ရေးလိုငွေ များတယ်လို့ ပြောလို့ မရ သေးပါဘူး။ အဲဒီဟာတွေနဲ့ မကာမိတော့ဘူး နိုင်ငံတော်ရဲ့ အရန်ငွေထဲကနေ ထုတ်ပြီးတော့ သွားရတော့မယ် ဆိုရင်တော့ ကုန်သွယ်မှုလိုငွေ ၁ ကျပ်ပြရင်လည်း များတယ်လို့ ပြောလို့ရတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

ထို့နောက် မြန်မာနိုင်ငံသည် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံ ဖြစ်သည့်အတွက် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများတွင် ဖြစ်လေ့ဖြစ်ထရှိသည့် နိုင်ငံ ခြား ရင်းနှီမြှုပ်နှံမှုအတွက် လိုအပ်သည့် ကုန်ကြမ်းများ တင်သွင်းနေရခြင်းကြောင့် လိုငွေကွာဟချက်သည် ဆက်လက် ရှိနေမည်ဟု စီးပွားရေးပညာရှင်များက သုံးသပ်ကြသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၅

မြန်မာ - တရုတ် နယ်စပ်ဖြစ်သည့် ကျင်စန်းကျော့နှင့် လွယ်ဂျယ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ကျင့်သုံးနေသည့် အစားထိုးယာဉ်မောင်းစနစ် (ရှန်တိန်)ကို ဒီဇင်ဘာလ ၁၃ ရက်နေ့မှ စတင်၍ ဖျက်သိမ်းလိုက်ကြောင်း မူဆယ် နယ်စပ် ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

ထိုသို့ အစားထိုး ယာဉ်မောင်းစနစ်ကို ဖျက်သိမ်းလိုက်သည့်အတွက် ကုန်သည်များနှင့် ကုန်ကားသမားများအတွက် အဆင်ပြေကြောင်း၊ ထို့နောက် ကုန်သွယ်မှုများ မြန်ဆန်လာမည် ဖြစ်ကြောင်း မူဆယ်ဆန်စပါးကုန်စည်ဒိုင် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးမင်းသိန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တရုတ်နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးဂိတ်ကိုတွေ့ရစဉ် (LIU JIN- GETTY IMAGES)

၎င်းက “ကျင်စန်းကျော့ဂိတ်ကို ဒီဇင်ဘာ ၁၃ ရက်နေ့ကစပြီးတော့ အရင်တုန်းကတော့ အစားထိုးယာဉ်မောင်းစနစ် (ရှန်တိန်) နဲ့ သွားလို့ရတယ်။ ဒါပေသည့် ဒီဇင်ဘာ ၁၃ ရက်နေ့က စပြီးတော့ ဒေသစံတော်ချိန် မနက် ၉ နာရီက စပြီးတော့ အစားထိုး ယာဉ်မောင်းစနစ်ကို ပယ်ဖျက်လိုက်ပြီးတော့ တရုတ်ပြည်ထဲကို ဝင်မယ်ဆိုရင် မိမိကားကို မိမိမောင်းပြီးတော့ ဝင်လို့ရပါပြီ။ ဆေးဖြန်းတာလေးလည်း တော်တော်လေးကို လျှော့လိုက်ပြီ။ ကုန်ဆေးဖြန်းတာ၊ ယာဉ်ကို ဆေးဖြန်းတာ အဲဒါတွေလည်း လျှော့ချလိုက်ပါပြီ။ နောက်တစ်ခါ အစားထိုး ယာဉ်မောင်းစနစ်ကိုလည်း လျှော့ချလိုက်ပါပြီ။ ကိုဗစ်စည်းကမ်းချက်တွေကိုလည်း တော်တော်လေး လျှော့ချလိုက်ပါပြီ။ ကောင်းတာပေါ့။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ အစားထိုးယာဉ်မောင်းစနစ် မဟုတ်ဘဲနဲ့ မိမိကားကို မိမိ မောင်းပြီးတော့ အထဲဝင် သွားရ တယ်။ ပစ္စည်းပျောက်တာတွေရှိတယ်။ ကားတွေ တိုက်ခိုက်မိတာတွေ ရှိတယ်။ အဲဒီကိစ္စတွေ ဘယ်သူမှ တာဝန် မယူဘူး။ အဲတော့ မြန်မာပြည်က ကားတွေက အစားထိုး ယာဉ်မောင်းစနစ်နဲ့ မဝင်ဘူး။ မဝင်ဘဲနဲ့ တရုတ်ကားတွေ နဲ့ ကားချိန်းပြီး သွားရတယ်။ အဲဒီအခါကျတော့ ကုန်ကျစရိတ်တွေ အများကြီး ပိုလာတယ်။ အခုကျတော့ မိမိကား ကို မိမိ မောင်းပြီး သွားလို့ရမယ်ဆိုရင် မြန်မာကားတွေက ကိုယ့်ဘာကိုယ် မောင်းလို့ရတဲ့အတွက် မိမိကိုယ်မိမိ တရုတ်ပြည်ထဲကို ဝင်မယ်။ ဒီအတွက် တရုတ်ခေါက်တိုကားနဲ့ ရှန်တိန်ထည့်ရတာ မရှိတော့ဘူး။ ဒီအတွက် စရိတ် တွေ သက်သာသွားတယ်” ဟု ပြောသည်။

ရှမ်းပြည်နယ် ကျင်စန်းကျော့ဂိတ်တွင် အစားထိုး ယာဉ်မောင်းစနစ်ကို ဖျက်သိမ်းလိုက်သည်မှာ ဒီဇင်ဘာ ၁၃ ရက် နေ့က ဖြစ်ကြောင်း၊ ကချင်ပြည်နယ် လွယ်ဂျယ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးမှာ ဒီဇင်ဘာ ၁၀ ရက်နေ့က ဖျက်သိမ်း လိုက် ခြင်းဖြစ်သည်။

သစ်သီးများ တင်ဆောင်ထားသော ကုန်ကားသမားတစ်ဦးကိုတွေ့ရစဉ် (AFP)

သို့သော် ကြံ၊ ပြောင်းနှင့် တခြားသော သီးနှံများ ကုန်သွယ်နေသည့် လောက်ကိုင်ရှိ ချင်းရွှေဟော်နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးတွင် အစားထိုး ယာဉ်မောင်းစနစ်ကို ဖျက်သိမ်းထားခြင်း မရှိသေးပေ။

ကျင်စန်းကျော့ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် အစားထိုး ယာဉ်မောင်းစနစ်ကို ဖျက်သိမ်းလိုက်ခြင်းကြောင့် ကုန်သည် အနေဖြင့် ကုန်ကျစရိတ်များ သက်သာလာကြောင်း ဦးမင်းသိန်းက ပြောသည်။

၎င်းက “ကုန်သည်တွေ အတွက်ကျတော့ ခေါက်တိုကား ပြောင်းစရာ မလိုတော့ဘူး။ မြန်မာပြည်ကနေ တင်တဲ့ ဆန်ကားဖြစ်ဖြစ်၊ တွဲကားဖြစ်ဖြစ် တရုတ်ပြည်ထဲကိုမောင်း၊ မောင်းပြီးတော့ တစ်ဖက်နိုင်ငံရဲ့ ဂိုဒေါင်ထဲမှာ သွားချ။ ဒါမှမဟုတ် တစ်ဖက်ကားဝင်းမှာ ကားချိန်းဖြစ်တဲ့အတွက် တရုတ်ကားကို ကားချိန်းတဲ့စရိတ် မကုန်တော့ဘူး။ အလုပ်သမားခတွေ မကုန်တော့ဘူး။ ကားသမားတွေအတွက် တရုတ်ပြည်ထဲကို ကိုယ်တိုင် တိုက်ရိုက်ဝင်တဲ့ အတွက် မောင်းလို့ရတဲ့အတွက် သူတို့ကလည်း ကုန်တင်တဲ့အခါမှာ ဘယ်ဈေး၊ ကျင်စန်းကျော့ ဘယ်ဈေးဆို ပြီးတော့ သူတို့က ဈေးပြောပြီး တင်လို့ရတဲ့အတွက် ကားသမားတွေ အတွက်လည်း အဆင်ပြေတယ်။ ကုန်တင် တွေအတွက်လည်း အဆင်ပြေပါတယ်၊ ဒီစနစ်ကတော့ အစားထိုးယာဉ်မောင်း ဖျက်သိမ်းလိုက်တာ” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထို့နောက် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ထိန်းချုပ်ရေး အကြောင်းပြချက်ဖြင့် ပိတ်ထားသည့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးဂိတ်များကို ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ပေးမည်ဆိုပါက နယ်စပ်ကုန်သွယ်မှု ပို၍ တိုးတက်ကောင်းမွန်လာမည် ဖြစ်ကြောင်း နယ်စပ် ကုန်သည်များက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၅

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ယခုနှစ် မိုးစပါး အထွက်နှုန်းသည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်ထက် ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့် လျော့ကျသွား ကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ စပါးစိုက်တောင်သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ယခုနှစ်တွင် အထွက်နှုန်းလျော့သွားရခြင်းမှာ မိုးရွာသွန်းမှု နောက်ကျခြင်း၊ မုန်တိုင်းဝင်ရောက်ခြင်း၊ သွင်းအားစု လုံလောက်စွာ အသုံးမပြုနိုင်ခြင်းနှင့် တကျော့ပြန်တိုက်ပွဲများကြောင့်ဟု ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ စပါးစိုက်တောင်သူများက ပြောသည်။

တောင်သူ ဦးအောင်ကျော်မြက “အခုနှစ် ရခိုင်မှာ စပါးအထွက်နှုန်းက တအားနည်းသွားတယ်။ လျော့သွားတယ်လေ။ အဲဒါကတော့ ဘာကြောင့်လဲဆိုရင် ကျနော်တို့ ဒီမှာ စပါးတွေ ကောက်စိုက်ပြီးတာနဲ့ ဝါဆို ဝါခေါင် မိုးပျော် ရမယ့်အချိန်မှာ မိုးတွေက ရက်ပေါင်း ၄၀ လောက် ရပ်သွားတာပေါ့။ မိုးတွေရပ်သွားတဲ့အခါမှာ ကျနော်တို့ မိုးရေချိန်က ကျနော်တို့ ရခိုင်ဘက်မှာ ပြည့်အောင် မရွာလိုက်တဲ့အတွက်ကြောင့် စပါးတွေက တအားကို ထိခိုက်သွားတာပေါ့နော်။ စပါးဈေးနှုန်းကတော့ အခု ဧည့်မထဆိုရင် တင်း ၁၀၀ ကို ၁၀ သိန်း လောက်ရှိတယ်။ ပေါ်ဆန်းဆိုရင် တင်း ၁၀၀ ကို ၁၃ သိန်းပတ်လည်လောက်ရှိတယ်။ အဲဒီဈေးနှုန်းလောက်နဲ့ အခုဒီဘက်မှာ စပါးတွေတအားလျော့သွားတဲ့အခါမှာ သွင်းအားစုကလည်းများတော့ အရှုံးပေါ်တာပေါ့နော်။ အရင်းတောင် မကိုက်သေးတယ်။ ကျနော်တို့ ရခိုင်လယ်သမားတွေကတော့ အရှုံးကို ဦးတည်ပြီးတော့မှ ဖြစ်သလို ပြန်ပြီးတော့မှ လုပ်ကိုင်နေရတာပေါ့။ ကျနော်တို့မှာတော့ ဘာပဲပြောပြော အရှုံးတွေက တအားပေါ်တယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

စိုက်ခင်းများအတွင်း ရေသွင်းစိုက်ပျိုးနေစဉ်

ဆက်လက်ပြီး အခုလို အရှုံးပေါ်နေသည်တိုင် ၎င်းတို့အနေဖြင့် အခုလို လယ်ယာအလုပ်မှ မလုပ်ကိုင်လျှင် လုပ်ကိုင် စရာ အလုပ်အကိုင်မရှိကြောင်းနှင့် စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံနှင့်အခြားသော စိုက်ပျိုး၊မွေးမြူရေး လုပ်ငန်းများမှာလည်း ၎င်းတို့ဘက်တွင် ကြီးကြီးမားမားမရှိတာကြောင့် လယ်ယာကိုသာဖြစ်သလို ဆက်လက် လုပ်ကိုင်နေရပြီး ယခု လောက် အရှုံးပေါ်နေမည်ဆိုလျှင် နောက်နှစ်များတွင် လယ်ကွက်များအား ပြည့်အောင် စိုက်ပျိုးနိုင်ဖို့အတွက် စိန်ခေါ်မှုတွေရှိနိုင်မယ်လို့ ဦးအောင်ကျော်မြက ဆက်ပြောသည်။

ရခိုင်တောင်သူများသည် ယခုနှစ်တွင် မိုးစပါးအား ဧကလျှော့၍ စိုက်ပျိုးခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည့်အပြင် ယခုနှစ် မိုးစပါးအထွက်နှုန်းသည် ယခင်နှစ်ထက် လျော့ကျမည်ဟု ခန့်မှန်းထားကြသော်လည် တစ်ဧကလျှင် တင်း ၅၀ ခန့် ထွက်ရှိမည်ဟု သုံးသပ်ထားကြခြင်းဖြစ်သည်။

ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က တစ်ဧကလျှင် စပါးတင်း ၆၀ မှ ၈၀ (တောင်း ၁၂၀ မှ ၁၆၀ ခန့်) အထွက်နှုန်းရှိခဲ့သော်လည်း ယခုနှစ်တွင် တစ်ဧက၌ စပါးတင်း ၄၀ (တောင်း ၈၀) ခန့်သာ အထွက်နှုန်းရှိကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ စပါးစိုက် တောင်သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က ၅ သောင်းခန့် ပေးဝယ်ရသည့် ဓာတ်မြေဩဇာ တစ်အိတ်အား ယခုနှစ်တွင် ၁ သိန်းကျော်ဖြင့် ဝယ်ယူခဲ့ရမှု၊ ဒီဇယ်ဆီဈေးနှုန်းမြင့်တက်ခဲ့မှုတို့သည်လည်း စပါးအထွက်နှုန်းလျော့ကျသွားခြင်း၏ အဓိက အကြောင်းတရားများဖြစ်သည်။

စပါးများ ခြွေလှေ့နေစဉ်

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် မိုးစပါးအထွက်နှုန်းသည် တစ်နှစ်ထက် တစ်နှစ် တိုးလာခြင်းမရှိဘဲ လျော့ကျနေခြင်းဖြင့်သာ ရင်ဆိုင်နေရသည့်အတွက် တောင်သူများအနေဖြင့် စိုးရိမ်စရာတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်လုံးဆိုင်ရာ တောင်သူလယ်သမားသမဂ္ဂမှ ဦးကျော်ဇံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အဲဒါကျနော် တော်တော် စိုးရိမ်တဲ့ကိစ္စပဲ။ ဒီဘက်မှာ ရခိုင်ပြည်ဒေသမှာက တော်တော်ဆိုးရွားနေတာက အထွက်နှုန်းလျော့ကျတဲ့အပြင် စိုက်ဧကလည်း လျော့ကျလာတယ်။ စိုက်ဧကလျော့ကျလာတဲ့အတွက် ကုန်ထုတ်လုပ်မှု တစ်ပြည်လုံးအတိုင်းအတာအရ လျော့ကျလာတာကို တွေ့ရတယ်။ နောက်တစ်ခု စနစ်တကျ နည်းပညာအထောက်အပံ့မရှိတဲ့အတွက်ကြောင့် သူ့ရဲ့ quality ကလည်း ကျဆင်းလာတယ်။ အကုန်လုံးကတော့ အကျမှာပဲ တွေ့နေရတယ်။ ကျနော်တို့တင်ပြတာက ရိုးရိုးရှင်းရှင်းလေးပါ။ တောင်သူတွေရဲ့ အခန်းကဏ္ဍက ဝန်ကြီးဌာနလည်းရှိတဲ့အတွက် ဝန်ကြီးဌာနမှာ တာဝန်တစ်ရပ်ရှိနေတယ်။ investment လို့ ပြောတဲ့အခါမှာ ငွေကြေးရှိမယ်၊ သွင်းအားစုတွေရှိမယ်၊ ဒီမျိုးစပါးတွေရှိမယ်၊ စိုက်ပျိုးရေ ရှိမယ်။ အဲဒီကဏ္ဍတွေကို ပြင်ဆင် ပေးဖို့လိုအပ်တယ်။ ဒုတိယက technic ပေါ့နော်။ နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာ ကျနော်တို့ အထောက်အပံ့ပေးဖို့ လိုအပ် တယ်။ နည်းပညာ အားနည်းတာကိုတွေ့နေရတယ် အကုန်။ နောက်တစ်ခု ဈေးကွက်၊ ဈေးကွက်က အာမခံချက်ရှိတဲ့ ဈေးကွက်မဟုတ်ဘူး။ ကုန်သည်တွေ ပွဲစားတွေကြားမှာအဆင့်ဆင့် ဖြတ်တောက်မှုတွေကို တောင်သူတွေက ခံနေရတယ်။ စပါး ၁၀၀ ကို ၁၀ သိန်း ရှိတယ်လို့ သိတဲ့ အခြေအနေမျိုးမှာ တောင်သူတွေ လက်ထဲကို ၇ သိန်း လောက်ပဲ လက်ခံရရှိတဲ့ သဘောရှိတယ်။ အဲဒီ ကဏ္ဍ ၃ ခုလုံးကို တောင်သူတွေ၊ ကုန်သည်ပွဲစားတွေနဲ့ ဌာနပိုင်းဆိုင်ရာ(သို့)အစိုးရ တွေကြားမှာ ထိန်းညှိဖို့ လိုအပ်တယ်ပေါ့” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

လာမည့်နှစ်တွင် နယ်မြေမတည်ငြိမ်ခြင်း၊ သွင်းအားစုစရိတ်များ အဆမတန်ကြီးမြင့်ခြင်းများ ထပ်မံဖြစ်ပေါ်ပါက စိုက်ဧကမှာ ယခုထက်ပို၍လျော့ကျသွားနိုင်ကြောင်းနှင့် နယ်မြေတည်ငြိမ်ပြီး သွင်းအားစုစရိတ်များလည်း လျော့ကျသွားပါက စိုက်ဧကမှာ တိုးလာနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ စပါးစိုက်တောင်သူများက ပြောသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ယခုနှစ် မိုးစပါးအား ဧက ၁၂ သိန်းအနက် ၉ သိန်း ဝန်းကျင်ခန့်သာ စိုက်ပျိုးခဲ့ကြပြီး မုန်တိုင်း ကြောင့် ပျက်စီးသွားသည့် ဧက ၁ သိန်းဝန်းကျင်ခန့်ရှိကြောင်းနှင့် လက်ရှိတွင် ရခိုင်တစ်ပြည်နယ်လုံး အတိုင်း အတာဖြင့် စပါးအားလုံး မရိတ်သိမ်းရသေးသည့်အတွက် စုစုပေါင်း စပါးအထွက်နှုန်း တင်းမည်မျှထွက်ရှိသည်ကို မသိရသေးကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်လုံးဆိုင်ရာ တောင်သူလယ်သမားသမဂ္ဂမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၄

ပြည်တွင်း စက်သုံးဆီ ဈေးနှုန်းများသည် ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း တဖြည်းဖြည်း ကျဆင်းလာနေပြီး ဓာတ်ဆီ တစ်လီတာလျှင် ၁၉၀၀ ကျပ်ဖြင့် ဈေးကွက်တွင် ရောင်းချနေသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။

ထိုသို့ စက်သုံးဆီ ဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းလာနေခြင်းသည် ကမ္ဘာ့ဆီဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းနေသည့် အတွက်ကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ စက်သုံးဆီ တင်သွင်းရောင်းချ ဖြန့်ဖြူးရေးအသင်း အတွင်းရေးမှူး ဒေါက်တာဝင်းမြင့် က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “စက်သုံးဆီဈေးတွေကျတာ ကမ္ဘာ့ဆီဈေးတွေ ကျလို့ပါ။ ကျနော်တို့ တော်လို့ မဟုတ်ပါဘူး။ ကမ္ဘာ့ဆီဈေး က ကျတော့ ကျနော်တို့လည်း ကျရတာပေါ့နော်။ ကမ္ဘာ့ဆီဈေးကျရင် ကျမယ်။ မကျရင် အဓိပ္ပါယ် မရှိဘူးလေ။ ဒေါ်လာနဲ့လည်း မှန်ပါတယ်၊ အခုကျတာက ကမ္ဘာ့ဆီဈေးကြောင့် ကျတာပါ။ ဒေါ်လာဈေးကတော့ ငြိမ်နေပါတယ်။ ဒေါ်လာဈေးငြိမ်နေတော့ ဒေါ်လာဈေးကြောင့် ဈေးတက်ခြင်း၊ ကျခြင်း ပြဿနာ သိပ်မရှိဘူး။ ဒေါ်လာဈေးက နည်း နည်းတော့ ကျလာတာပေါ့နော် အရင်ကထက်စာရင်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် စက်သုံးဆီ ဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းနေသော်လည်း တိုင်းဒေသကြီးနှင့်ပြည်နယ်များ၌ ရောင်းချသည့် ဈေးနှုန်းများသည် ကွဲပြားနေကြောင်း၊ ဒေသတစ်ခုနှင့် တစ်ခု ကျဆင်းနေသည့် ပမာဏမှာ ကွာခြားလျက် ရှိကြောင်း သိရသည်။

စက်သုံးဆီ တိုင်ကီကိုတွေ့ရစဉ်

ရခိုင်ပြည်နယ် တောင်ကုတ်မြို့နယ်တွင်လည်း စက်သုံးဆီဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းမှုရှိကြောင်း၊ ယခင်က အောက်တိန်း ၉၂ တစ်လီတာ ၂၅၀၀ ကျပ်ရှိရာ လက်ရှိတွင် ၂၀၅၀ ကျပ်သို့ ကျဆင်းနေကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ စက်သုံးဆီဆိုင် ပိုင်ရှင်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အရင်ကထက် စာရင်တော့ မနေ့ကအထိ ကျတာဆိုတော့ ၅၀၀ လောက် ကျသွားတာပေါ့ တစ်လီတာကို။ ဒီနေ့တော့ ၁၀၀ ပြန်တက်တယ်လေ။ ဒီမှာရောင်းဈေးက တစ်လီတာကို ၂၀၅၀။ ဟိုးအရင်တုန်းကတော့ ၂၅၀၀ လောက်ရှိတယ် မကျခင်ကလေ။ ၂၅၀၀ လောက်ကနေပြီးတော့ ၂၀၅၀ ကို ကျသွားတာ။ ဒါပေမယ့် ဆီ ရရှိမှုက တော့ စောင့်ရတာပေါ့။ အခက်အခဲတွေ ဆီရရှိမှုက။ ဝယ်ရတာ အခက်အခဲ ရှိတုန်းပဲ။ အခက်အခဲ ရှိတယ်ဆိုတာက ကိုယ့်ရောင်းအားနဲ့ ကိုယ်လိုချင်တဲ့ ရောင်းအားနဲ့ လိုချင်သလောက် မရဘူးပေါ့”ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့်လများအတွင်းက လမ်းခရီး အခက်အခဲနှင့် သယ်ယူရသည့် အခက်အခဲများကြောင့် စက်သုံးဆီဈေးနှုန်း တစ်လီတာ ၇၀၀၀ ကျပ်အထိ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ရောက်ရှိခဲ့သည်။

ထို့နောက် ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် စက်သုံးဆီဈေးနှုန်းသည် ထက်ဝက်ခန့် ကျဆင်းသွားကြောင်း၊ မောင်တောမြို့နယ် မှာတော့ တစ်လီတာ ၃၀၀၀ ကျပ် ဖြစ်နေကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်၊ မောင်တောဒေသခံများထံမှ သိရသည်။

၎င်းက “ဒီမှာလည်း ကျပါတယ်။ အခုကတော့ လက်လီဈေးနဲ့ဆိုရင် တစ်လီတာကို ၃၀၀၀ လောက် ရှိပါတယ်။ အရင်ကထက်တော့ တအား ဈေးကျတာပေါ့နော်။ ၂၀၀၀၊ ၃၀၀၀ လောက် ကျတာပေါ့။ အရင်တုန်းက တစ်လီတာ ကို ၆၅၀၀၊ ၇၀၀၀ အဲလောက်ပါ”ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် စက်သုံးဆီ ပြတ်လပ်မှုနှင့် ဝယ်ယူရ ခက်ခဲမှု မကြာခဏ ဖြစ်ပေါ်လေ့ရှိသည့် ကချင်ပြည်နယ်၊ ပူတာအို မြို့နယ်တွင်လည်း ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း စက်သုံးဆီဈေးနှုန်း ကျဆင်းမှု ရှိနေသည်ဟု ဒေသခံ ဦးဘရန်ရှောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

စက်ဆုံးဆီ ထည့်နေကြစဉ်

၎င်းက “နည်းနည်း ကျလာတယ်။ ဟိုတစ်ပတ်က ၂၈၀၀ အခု ၂၆၉၀ အဲလောက်ထိ ပြန်ကျလာတယ်။ ပြန်ကျလာ တယ် ပြောရမှာပေါ့။ အရင်တုန်းက ၃၀၀၀ ကျော်တယ်လေ။ အခုက ၂၆၀၀ ကျော် ၂၇၀၀ နား အဲလောက်ထိ ပြန် ကျလာတာ။ ဝယ်ရလွယ်တယ်။ ဒါပေမယ့် ခက်တာက တစ်ခါတလေကျရင် ဗြုန်းဒိုင်းနဲ့ ပြတ်သွားတာမျိုးလေ။ ရှိ ရက်သားနဲ့ မရောင်းဘဲနဲ့ ထိန်းလိုက်တာထင်တယ်။ အဲလို တစ်ခါတလေကျရင် ဖြစ်တယ်” ဟု ပြောသည်။

ဒီဇင်ဘာ ၁၄ ရက်နေ့တွင် အောက်တိန်း ၉၂ တစ်လီတာလျှင် ၁၉၀၀ ကျပ်၊ ဒီဇယ် တစ်လီတာလျှင် ၂၂၆၅ ကျပ်နှင့် ပရီမီယမ်ဒီဇယ် တစ်လီတာကို ၂၃၄၀ ကျပ် ဈေးနှုန်းရှိကြောင်း ရန်ကုန်စက်သုံးဆီဈေးကွက်အတွင်းမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၃

ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကြောင့် ၂ နှစ်ကျော်ကြာ ပိတ်ထားသည့် တရုတ်နိုင်ငံအတွင်းရှိ ဂျယ်ဂေါင် - ရွှေလီဂိတ် အပါအဝင် အကောက်ခွန်ဂိတ်နှင့် ဂျယ်ဂေါင် - ရွှေလီတံတားတို့ကို ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်လိုက်ပြီဖြစ်၍ မြန်မာ - တရုတ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ဂိတ်ပေါက်တစ်ခုဖြစ်သည့် မူဆယ် - ဂျယ်ဂေါင် (မန့်ဝိန်း)ဂိတ်ကို မကြာခင် ပြန်လည် ဖွင့်လှစ်လာနိုင်ကြောင်း နယ်စပ်ကုန်သည်များက ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ဒီဇင်ဘာ ၁၀ ရက်နေ့တွင် ဂျယ်ဂေါင်နှင့် ရွှေလီသို့ ဖြတ်သန်းခွင့် ပြုလိုက်ခြင်းကြောင့် တရုတ် နှစ်သစ် ကူးကာလ အလွန်တွင် မန့်ဝိန်းဂိတ်ကို ဖွင့်လာနိုင်ကြောင်း မျှော်လင့်ထားသည်ဟု မူဆယ်ဆန်စပါးကုန်စည်ဒိုင် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးမင်းသိန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တရုတ်ဘက်ကို ကုန်ပို့သော မြန်မာကုန်ကားများကိုတွေ့ရစဉ် (STR)

၎င်းက “တရုတ်ပြည် အတွင်းမှာရှိတဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂ နှစ်ကျော်က ပိတ်ထားတဲ့ ဂျယ်ဂေါင် - ရွှေလီဂိတ်ကိုလည်း ပြန်ဖွင့် လိုက်ပြီ။ ရွှေလီတံတား ထိပ်မှာရှိတဲ့ အကောက်ခွန်ဂိတ်ကိုလည်း ပြန်ဖွင့်လိုက်ပြီ။ နောက်တစ်ခါ ရွှေလီတံတားကို လည်း ပြန်ဖွင့်လိုက်ပြီ။ ဒါကြောင့် ပြီးခဲ့တဲ့ ဒီဇင်ဘာ ၁၀ ရက်နေ့က စပြီးတော့ ရွှေလီကလူက ဂျယ်ဂေါင်ကို သွား လို့ ရတယ်။ ဂျယ်ဂေါင်ကလူက ရွှေလီကို လွတ်လွတ်လပ်လပ် သွားလို့ရတယ်။ နောက်တစ်ခါ ကိုဗစ်စည်းကမ်း ချက်တွေလည်း တော်တော်များများ ဖြေလျှော့လိုက်တယ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၀ ရက်နေ့ကစပြီး တရုတ်ပြည်ထဲမှာ။ တရုတ် - မြန်မာ နယ်စပ်ဂိတ် မဖွင့်သေးတာပဲ ရှိတယ်။ ဂျယ်ဂေါင်ဆိုတာက မူဆယ်နဲ့ ခြံစည်းရိုးပဲ ခြားတယ်။ ဂျယ်ဂေါင်နဲ့ မူဆယ်မှာ မန့်ဝိန်းဂိတ်ဆိုတာ ရှိတယ်။ အဲဒီဂိတ်က ကုန်တင်ကားတွေ တစ်နေ့ကို အစီးရေ ၄၀၀ ကနေ ၅၀၀၊ ၆၀၀ လောက် ဝင်ထွက်နေတဲ့ဂိတ်။ အဲဂိတ်က ပိတ်ထားတာ ၂ နှစ်ကျော်လောက်ရှိပြီ။ တကယ်လို့များ အဲဒီဂိတ်ကို ပြန်ဖွင့်လိုက်ပြီဆိုရင်တော့ ကုန်သွယ်မှုက ပြန်မြင့်လာမယ်လို့ မျှော်လင့်တယ်။ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ အဲဒီ ဂိတ်ကို ပြန်ဖွင့်ဖို့ တော်တော်လေး နီးစပ်လာပါပြီ။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ တရုတ်ပြည်ကလည်း ဖြေလျှော့မှုတွေ တအားလုပ်နေတယ်။ နောက်တစ်ခါ တရုတ်ပြည်က လူတွေ ခန့်မှန်းတာကလည်း လာမယ့် တရုတ်နှစ်သစ်ကူး ဇန်နဝါရီ ၂၀ ဆိုရင် တရုတ်နှစ်သစ်ကူး ပြီးပြီ။ တရုတ်နှစ်သစ်ကူး နောက်ပိုင်းဆိုရင် မူဆယ် - ဂျယ်ဂေါင်ဂိတ်ကို လည်း ပြန်ဖွင့်မယ်လို့ မျှော်လင့်ချက် ရှိတယ်။ ဒါကြောင့် မူဆယ် - ဂျယ်ဂေါင်ဂိတ်ကို ပြန်ဖွင့်ပြီဆိုရင်တော့ ကုန် သွယ်မှု အလားအလာက ဒီထက် ပိုဖြစ်လာမယ်” ဟု ပြောသည်။

တရုတ်ဘက်မှာ ပိတ်မိနေသော မြန်မာကုန်ကားများကိုတွေ့ရစဉ် (STR)

မြန်မာ - တရုတ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် မန့်ဝိန်းဂိတ်သည် အဓိက ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်သည့် ဂိတ်တစ်ခုဖြစ်ပြီး နေ့စဉ် ကုန်တင်ကား အစီးရေ ၄၀၀ မှ ၆၀၀ အထိ ဝင်ထွက်လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

မူဆယ်မြို့နှင့် တရုတ်နိုင်ငံအတွင်း ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ပျံ့နှံ့မှုကြောင့် အဆိုပါဂိတ်ကို ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဧပြီလဆန်းပိုင်းမှ စတင်၍ တရုတ်နိုင်ငံဘက်မှ ပိတ်ထားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ထို့နောက် မန့်ဝိန်းဂိတ် ပြန်လည်ဖွင့်လှစ် လာပါက ဝင်ငွေများ ပြန်လည်တိုးတက်လာမည်ဟု မူဆယ် ကုန်ကား သမားတစ်ဦးဖြစ်သူ ကိုဆန်းဝင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဖွင့်ရင်တော့ ပိုကောင်းတာပေါ့ဗျာ။ ကျနော်တို့အတွက်ရယ် မဟုတ်ပါဘူး၊ တစ်နိုင်ငံလုံးအတွက် ကောင်း သွားတာပေါ့။ လုပ်ငန်းကိုင်ငန်းတွေ ပွင့်လာမှာပေါ့။ မျှော်လင့်တာပေါ့။ တစ်ရက်ကို ၁၀ သိန်း ၁၅ သိန်း ရမှာကိုး။ ကျနော်တို့က အဲဒီဘက်မှာပဲ အလုပ်လုပ်တာလေ။ တကယ်လို့ ဖွင့်တယ်ဆိုလို့ရှိရင် ကျနော်တို့ဝင်ငွေက တစ်ရက် ကို ၁၅ သိန်း၊ သိန်း ၂၀ လောက် ဝင်မှာလေ” ဟု ပြောသည်။

ရှမ်းပြည်နယ်အတွင်းတွင် တရုတ် - မြန်မာ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ဂိတ် ၆ ခုရှိသော်လည်း လက်ရှိတွင် ကျင်းစန်း ကျော့ဂိတ်နှင့် ချင်းရွှေဟော်ဂိတ် တို့ကိုသာ ဖွင့်လှစ်ထားကြောင်း၊ မန့်ဝိန်းဂိတ်၊ ဆင်ဖြူဂိတ်၊ နန်းတော်ဂိတ်နှင့် ပန်းဆန်း(ကြူကုတ်)ဂိတ်တို့ကို ဆက်လက် ပိတ်ထားဆဲ ဖြစ်သည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၃

ခရီးသွားပြပွဲများသို့ မြန်မာနိုင်ငံမှ သွားရောက်ပြသသော်လည်း လက်ရှိ လျှပ်စစ်မီးအခြေအနေနှင့် လုံခြုံရေး အာမခံချက်မရှိမှုတို့ကြောင့် ပြည်ပခရီးသွားဝင်ရောက်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ ထူးခြားမှု မရှိနိုင်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ဟိုတယ်ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း(ပုဂံဟိုတယ်ဇုန်)မှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးဇော်ဝိတ်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“နိုင်ငံတော်က ကိုယ့်အတွက်လည်း ဘာမှ အာမခံမပေးဘူး။ လုံခြုံရေးလည်း အာမခံမလားဆိုတော့ အာမမခံဘူး။ လျှပ်စစ်မီးလည်း မရဘူးဆိုတော့ သူတို့ Tourism Promotion က လုပ်လည်း ဖြစ်နိုင်တဲ့ အနေအထားမရှိပါဘူး။ regulation မကောင်းတော့ဘူးပေါ့။ မသိလို့လာမယ် သိရင်တောင် မလာတော့ဘူးပေါ့။ impact မကောင်း တော့ဘူးပေါ့။ တစ်နိုင်ငံလုံးရဲ့ ဆိပ်ကမ်းတွေရှိတယ်၊ တောတောင်တွေရှိတယ်၊ ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်တွေ ရှိတယ် ဒါတွေပြောမှာပေါ့။ အဲဒါတွေပြမှာပေါ့။ သူတို့ကတော့ လှတာကတော့ ဒီအလှအပကိုတော့ ကြည့်ချင် ကြတာပေါ့။ ဒါပေမယ့် အခြေခံလိုအပ်ချက်က မီးမှမရှိတာကြီး။ ဒီ infrastructure မှာ electricity က အဓိက အကျဆုံးပဲ။ နောက်တစ်ခါ လုံခြုံရေးရော ဘယ်သူက အာမခံမှာတုန်း။ ဘယ်သူမှ အာမခံမှာ မဟုတ်ဘူး။ ရုရှားနဲ့ လုပ်မယ့် မီနီပရောဂျက်လေးတွေပေါ့လေ။ နျူကလီးယား ပလန်လေးတွေ လုပ်နိုင်မယ်ဆိုရင်တော့ ဒါကလည်း ချက်ချင်းလုပ်လို့ ချက်ချင်းဘယ်ရပါ့မလဲ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

 နိုင်ငံခြားသားခရီးသွားများ

လာမည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ပြည်ပနိုင်ငံများ၌ ကျင်းပပြုလုပ်မည့် ခရီးသွားပြပွဲများသို့ မြန်မာနိုင်ငံမှ ခရီးသွား ကုမ္ပဏီအချို့သည် သွားရောက်ပြသရန်ရှိကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းက သိရသည်။

ကိုဗစ်မတိုင်ခင် ကာလများကလည်း ခရီးသွားပြပွဲများ၌ သွားရောက်ပြသမှုများရှိခဲ့ပြီး လက်ရှိ ကိုဗစ်အလွန် ကာလတွင် ပြည်ပခရီးသွားဈေးကွက် ပြန်လည်ရရှိစေရန် ရည်ရွယ်၍ ယခုကဲ့သို့ သွားရောက်ပြသရန် လုပ်ဆောင်ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးနောင်းနောင်းဟန်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ပြည်ပခရီးသွားကုမ္ပဏီတွေရဲ့ စီစဉ်မှုနဲ့ လာတဲ့လူတွေ ပိုများလာနိုင်ပါတယ်။ အခုကကျတော့ အနောက်တိုင်း နိုင်ငံ တော်တော်များများမှာရှိတဲ့ ခရီးသွားကုမ္ပဏီတွေက မြန်မာနိုင်ငံကို မရောင်းဘူးဆိုတဲ့ သဘောရှိတယ်ပေါ့။ tension လုပ်ထားတာလည်းပါတယ်။ နောက်တစ်ခါ အမေရိကန်နိုင်ငံရဲ့ ထုတ်ထားတဲ့ ခရီးသွား ကန့်သတ်ချက် တွေလည်း ပါတယ်။ ဒါတွေကို လိုက်နာပြီးတော့ ခရီးစဉ် မစီစဉ်ကြတာမျိုးတွေရှိတယ်ပေါ့။ အဲဒီတော့ ဒီခရီးသွား ပြပွဲတွေသွားရင် ကျနော်တို့ကို လူချင်းတွေ့ပြီးတော့ သူတို့က မေးတာမျိုးတွေရှိတယ်။ သူတို့သိချင်တဲ့ မေးခွန်း တွေ သူတို့အတွက်လုံလောက်တဲ့ အဖြေရတယ်ဆိုရင် ခရီးစဉ်တွေကို လာမယ့် ၂၀၂၃ မှာ ပြန်ပြီးစီစဉ်ကြမယ်။ သူတို့ရဲ့ လက်ကမ်းစာစောင်တွေမှာ မြန်မာနိုင်ငံကို ထည့်သွင်းကြေညာပြီးတော့ သူတို့က ရောင်းမယ်။ ကုမ္ပဏီ တွေ ရောင်းတော့မှ သက်ဆိုင်ရာ ခရီးသွားကုမ္ပဏီတွေရဲ့ ချိတ်ဆက်မှုနဲ့ ရောက်ရှိလာတဲ့ခရီးသွားတွေ များလာမှာ ပါ။ ဒါကြောင့်မို့လို့ ဒီဈေးကွက်တွေကို ပြန်လည်ရရှိဖို့အတွက် ခရီးသွားပြပွဲတွေမှာ သွားရောက်ပြီးတော့ တစ်ဖက် နိုင်ငံတွေမှာရှိတဲ့ ခရီးသွားကိုယ်စားလှယ်တွေ၊ ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်တွေနဲ့ သွားရောက်ပြီး တွေ့ဆုံရတာဖြစ်ပါ တယ်” သူက ပြောသည်။

ရန်ကုန်မြို့တစ်နေရာတွင် လုံခြုံရေးတပ်သားတစ်ဦးကို တွေ့ရစဉ်

လာမည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၌ ပြုလုပ်မည့် ခရီးသွားပြပွဲသို့ မြန်မာနိုင်ငံမှ ခရီးသွားကုမ္ပဏီ ၆ ခုမှ သွားရောက်ပြသမည်ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ခရီးသွား လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းက သိရသည်။

ထို့အပြင် ရုရှားနိုင်ငံ၌ မတ်လတွင် ပြုလုပ်ရန်ရှိသည့် ခရီးသွားပြပွဲသို့လည်း မြန်မာနိုင်ငံမှ ခရီးသွားကုမ္ပဏီ ၆ ခုနှင့် လေကြောင်းလိုင်း ၁ ခု စုစုပေါင်း ၇ ခု သွားရောက်ပြသကြမည်ဖြစ်ကာ ထိုပြပွဲများတွင် ခရီးစဉ်များလည်း ရောင်းချသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ထိုသို့ သွားရောက်ပြသမှုကြောင့် ပြည်ပခရီးသွားဝင်ရောက်မှုသည် တစ်ဟုန်ထိုး အလုံးအရင်းဖြင့် တိုးတက် ဝင်ရောက်လာနိုင်ခြေမရှိဘဲ ရာခိုင်နှုန်းအနည်းငယ်စီဖြင့် ဖြေးဖြေးချင်း ဝင်ရောက်လာကြမည် ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းထံမှ သိရသည်။

လက်ရှိတွင် ဟိုတယ်လုပ်ငန်းရှင်များသည် လျှပ်စစ်မီးမရရှိသဖြင့် မီးစက်များအား အသုံးပြုနေရသည့်အပြင် ဟိုတယ်သို့ လာရောက်တည်းခိုသည့် ခရီးသွား ဧည့်သည်များမှာ နည်းပါးသည့်အတွက် မီးစက်အသုံးပြုရသည့် ကုန်ကျစရိတ်နှင့် မကိုက်ကြောင်းလည်း ဟိုတယ်လုပ်ငန်းရှင်များထံက သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၂

မလေးရှားတွင် နိုင်ငံခြားသားအလုပ်သမား ၄ သိန်းနီးပါး ခေါ်ယူရန်ရှိသော်လည်း ခေါ်ယူမည့် နိုင်ငံများကို အတိ အကျ မဖော်ပြထားသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံမှ လာရောက် လုပ်ကိုင်ချင်သူများအနေဖြင့် လူလိမ်၊ ပွဲစားများကို သတိထား ကြရန် မလေးရှားရှိ မြန်မာအလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်နေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မလေးရှားတွင် နိုင်ငံခြာသား အလုပ်သမားများအား ခေါ်ယူရန်အတွက် မလေးရှားလူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးသို့ လျှောက်လွှာ ၄ သိန်းကျော် တင်ထားသည့်အထဲမှ လျှောက်လွှာ ၃ သိန်း ၇ သောင်းကျော်အား အလုပ်သမား ခေါ်ယူရန် အတည်ပြုခဲ့ကြောင်း မလေးရှားပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးချုပ်အသစ်က ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

မလေးရှားတွင် မြန်မာများအား ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက “တချို့ အေဂျင့် ပွဲစားတွေက ဒီသတင်းတွေကို အခွင့်အရေးယူပြီး သူတို့က လူခေါ်နေပြီ ဘာညာဆိုပြီးတော့ ပို့စ်တွေတင် ဘာတွေတင်။ သူတို့ လိုချင်တဲ့အချက်တွေပဲ ဆွဲယူပြီးတော့ လူခေါ်တာတွေ ဘာတွေရှိတာပေါ့။ လူတွေကို မြူဆွယ်တာတွေ ရှိတာပေါ့။ အသေးစိတ်ကိုတော့ ချပြတာ ရှိတာမဟုတ်ဘူး။ အဲဒါကြောင့် တကယ်ပဲ လာချင်တဲ့လူတွေ ငွေကြေးမှာ လက်မလွန်ဖို့ အထူးသတိပြုရမှာပေါ့။ ခံရမယ်ဆို ကိုယ်တွေက အရင်ခံရမှာ။ အဲဒီ ၄ သိန်းနီးပါးကလည်း သူ အသေးစိတ်တော့ ရေးချပြထားတာမရှိဘူး။ အဲဒီ ၄ သိန်းနီးပါးက ဟိုအရင် အစိုးရက အစိုးရ အချင်းချင်း သဘော တူ လက်မှတ်ထိုးတားတဲ့ အလုပ်သမားတွေလည်း ဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်တယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ အစိုးရ တုန်း က ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကနေ အယောက် ၅ သိန်းအထိယူဖို့ကို သူတို့ အစိုးရအချင်းချင်း သဘောတူ လက်မှတ် ရေးထိုးထားတာရှိတယ်လေ။ အဓိကကတော့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ရယ် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံရယ်ကို သူတို့ အစိုးရ အချင်း ချင်း သဘောတူ လက်မှတ်ရေးထိုးထားတာ ရှိတယ်။ အဲဒီလူတွေကို သူတို့ approve လုပ်တာပဲလား။ လူသစ်ခေါ်ဖို့ ပဲလားဆိုတာတော့ အသေးစိတ်ရေးထားတာမရှိဘူး။ ဒါပေမယ့် ကျနော်ထင်တာကတော့ အများဆုံးဖြစ်နိုင်ဖို့က တော့ သူတို့ သဘောတူထားတဲ့ အလုပ်သမားတွေကို လာဖို့အတွက် ခွင့်ပြုလိုက်တာပဲလို့ ထင်ပါတယ်။ နောက် ထပ် အသစ်ထပ်ခေါ်ဖို့ ဆိုတာကတော့ ရေးထားပြောထားတာ မရှိသေးသလို ကျနော်တို့ မြန်မာနိုင်ငံက အလုပ် သမားတွေ ခေါ်ယူဖို့ဆိုတာလည်း ပြောထားတာလည်း မရှိသေးဘူးပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

နိုင်ငံတကာ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများကို မလေးရှားတွင် တွေ့ရစဉ်

မလေးရှားနိုင်ငံတွင် ဇန်နဝါရီ ၁ ရက်နေ့မှ ဒီဇင်ဘာ ၄ ရက်နေ့အထိ နိုင်ငံခြားသား အလုပ်သမားခေါ်ယူရန် အလုပ် ရှင်များက တင်ထားသည့် လျှောက်လွှာ ၄ သိန်းကျော်ထဲမှ ကျန်ရှိသည့် လျှောက်လွှာ ၃ သောင်းကျော်ကိုလည်း ဆက်လက် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

မလေးရှား၏ အစိုးရအသစ်တွင် ၎င်းတို့လက်ထက်၌ ခေါ်ယူမည့် နိုင်ငံခြားသား အလုပ်သမား ၄ သိန်းနီးပါးမှာ မည်သည့်နိုင်ငံမှ အလုပ်သမားဦးရေ မည်မျှ ခေါ်ယူမည်ဆိုသည့် မူဝါဒ သတ်မှတ်ချက်မျိုး ရှိနိုင်သည်ဟု မလေးရှား ရှိ မြန်မာအလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်နေသူများက သုံးသပ်ကြသည်။

ထိုသို့ အများအပြား ခေါ်ယူသည့် အထဲတွင် မြန်မာ အလုပ်သမားများကိုလည်း ခေါ်ယူစေချင်ကြောင်း မလေးရှားမှ မြန်မာရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမား ကူညီမှု အဖွဲ့အစည်းမှ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ဦးချစ်ကောင်းက CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

 မြန်မာနိုင်ငံသား ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများကို မလေးရှားတွင် တွေ့ရစဉ်

“ဟိုဘက်က သူ့ရဲ့ မူဝါဒကို ခိုင်ခိုင်မာမာ တိတိကျကျ သူတို့ထွက်ပေးရမှာလေ။ ထွက်ပေးတဲ့အချိန်ကျ သိရပြီ ဆိုရင်တော့ ဘယ်သူကတော့ မှန်တယ်ဆိုတာ အလုပ်သမားတွေကို ခွဲခြားပေးလို့ရပြီ။ ခေါ်စေချင်တာပေါ့နော်။ ဒါပေမယ့် သူတို့ရဲ့ အစိုးရနှစ်ခုရဲ့ကြားမှာ ဆက်သွယ်တဲ့ ပေါင်းကူး အခြေအနေက ဘယ်လိုရှိလဲဆိုတာကို ကျနော် တို့ကလည်း ဂဃနဏ မသိရသေးဘူးလေ။ အဲဒီအပေါ်မှာလည်း သက်ရောက်မှု ရှိမယ်လို့တော့ ကျနော် ထင်တယ်။ အဲဒီလို အဆင်ပြေမှလည်း ကိုယ့်အလုပ်သမား အဆင်ပြေမှာလေ။ ခေါ်တဲ့နေရာမှာလည်း ကိုယ့်လူမျိုးကို နည်း နည်းလေး ဦးစားပေးတဲ့ ပုံစံမျိုး ခေါ်မလား။ အဲဒီလို ခေါ်မယ်ဆို ပိုဝမ်းသာတာပေါ့။ အဲဒီလို အကောင်းဆုံးတော့ မျှော်လင့်ထားတယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့ရဲ့ နိုင်ငံရေး ပေါ်လစီကြတော့ ထဲထဲဝင်ဝင် မသိရသေးဘူးလေ။ အခုမှ အသစ်က တက်ကာစဆိုတော့”ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံတွင် ပြီးခဲ့သည့် အစိုးရလက်ထက်၌ နိုင်ငံခြားသား အလုပ်သမားများအား နှစ်နိုင်ငံ အစိုးရချင်း သဘောတူညီမှုဖြင့် ခေါ်ယူခဲ့ရာ၌ မြန်မာနိုင်ငံမှ အလုပ်သမားများကိုတော့ အစိုးရချင်း သဘောတူညီမှုဖြင့် ခေါ်ယူမှုမရှိဘဲ ကိုဗစ်မတိုင်ခင်က ခေါ်ယူရန်ကျထားသည့် အလုပ်သမားများကိုသာ ခေါ်ယူနေခြင်း ဖြစ်သည်။

သို့သော် စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံများမှ အလုပ်သမား လိုအပ်ချက်ကြောင့် မြန်မာအလုပ်သမားများကို ခေါ်ချင်ပါက ဝန်ကြီး ဌာနသို့ တင်ပြရပြီး ခွင့်ပြုမှသာ ခေါ်ယူခွင့် ရှိကြောင်း၊ ထိုသို့ ခေါ်ယူရာတွင်လည်း လူဦးရေ အင်မတန်နည်းသည့် ပမာဏသာ ခေါ်ယူခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

မလေးရှားအာဏာပိုင်များကိုတွေ့ရစဉ်

ဦးဘာဘူကြီးက “တကယ်ပဲ ဒီအေးဂျင့်တို့ ဘာတို့က မလိမ်ညာဘူး သေချာတယ်ဆိုရင် သူတို့ဆီကနေ မလေးရှား အစိုးရက ခွင့်ပြုထားတဲ့ ခေါ်စာကို မိတ္တူတောင်းလိုက်ပါ။ ပြီးတော့ ကျနော့်ဆီ ပို့ပြပါ။ အဲဒီကျရင် ကျနော် ဟုတ်၊ မဟုတ်ဆိုတာ စုံစမ်းစစ်ဆေးပေးလို့ ရပါတယ်။ ဘယ်လုပ်ငန်းကနေ ဘယ်စက်ရုံကနေ ခေါ်လဲဆိုတာ ကျနော် ဆက်သွယ်မေးမြန်းပြီးတော့ အတည်ပြုပေးလို့ ရပါတယ်။ အမှန်တိုင်း ပြောရရင်တော့ လက်ရှိအချိန်မှာ လိမ်လည် တဲ့ လူတွေကတော့ အများကြီးပါ။ ဖြစ်နိုင်လို့ရှိရင် သေသေချာချာ လေ့လာစုံစမ်းကြပါလို့ ပြောချင်ပါတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မလေးရှားနိုင်ငံ၌ ယာယီ အလုပ်လည်ပတ်ခွင့် လက်မှတ် ကိုင်ဆောင်ထားသည့် နိုင်ငံခြားသား အလုပ် သမား ဦးရေသည် ၁ ဒဿမ ၄ သန်းခန့်ရှိပြီး ထိုထဲတွင် ကုန်ထုတ်လုပ်မှုကဏ္ဍ၌ ၅ သိန်းကျော်၊ ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းတွင် ၃ သိန်းကျော်၊ ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းတွင် ၁ သိန်းကျော်နှင့် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းတွင် ၁ သိန်းကျော် တို့ ဖြစ်ကြောင်း မလေးရှားပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး၏ ပြောကြားချက်အရ သိရသည်။