CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၁၃

မလေးရှားနိုင်ငံက မြန်မာအပါအဝင် နိုင်ငံခြားသား အလုပ်သမားများအတွက် တရားဝင် နေထိုင်ခွင့်နှင့် အလုပ် လုပ်ကိုင်ခွင့် ပါမစ်ပြန်ဖွင့် ပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း မလေးရှားတွင် နေထိုင်လျက်ရှိသည့် မြန်မာများမှ CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

သို့သော် ပါမစ် ထုတ်ပေးရာတွင် တရားမဝင် ခိုးဝင်၍ရောက်ရှိနေသည့် အထောက်အထား မရှိသူများ ပါ/မပါကို တော့ ထုတ်ဖော် ပြောမထားသေးပေ။

ထို့နောက် ပါမစ်ပြုလုပ်မည်ဆိုပါက အထောက်အထားအနေဖြင့် ပတ်စပို့စ်စာအုပ် ရှိရမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ပတ်စပို့စ် စာအုပ်ရှိပြီး အလုပ်ရှင်သူဌေးရှိသည့် မည်သူမဆို လျှောက်ထား၍ရကြောင်း မလေးရှား၌ မြန်မာများအား ကူညီ ဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မလေးရှားတွင် ဖမ်းဆီးခံထားရတဲ့ အလုပ်သမားများ အထောက်အထားများပြသရန် ကိုင်ထားစဉ်

၎င်းက “ဒီတစ်ခါမှာ လျှော့ပေါ့မှုတွေတော့ အများကြီး လုပ်ထားတာ တွေ့ပါတယ်။ သို့ပေမယ့်လည်း Report အထု ခံရတဲ့ လူတွေ၊ အောက်လမ်းကနေ လာတဲ့လူတွေ လုပ်လို့ ရ၊မရတော့ သူတို့ ပြောထားတာ မရှိသေးဘူး။ လော လောဆယ်တော့ ပြောရမယ်ဆိုရင် အလည်ဗီဇာတို့၊ ဘာတို့ တရားဝင် ဝင်လာထားတဲ့ သူတွေကို သူတို့ ဦးစားပေး ပါလိမ့်မယ်။ ဟိုးအရင် ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်က ဒီလိုပါမစ်မျိုးကို ဖွင့်ပေးခဲ့တယ်။ ဖွင့်ပေးခဲ့တဲ့ အနေအထားမျိုးမှာ ဒီ မလေးရှားမှာ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် တချို့လူတွေက အလည်ဗီဇာနဲ့လာပြီးတော့ overstay ဖြစ်သွားတာ တွေ လျှောက်ပိုင်ခွင့် ရှိတယ်။ နောက်ပြီးတော့ တချို့ calling နဲ့ လာပြီး ကုန်ဆုံးသွားလို့ အဲဒီလိုမျိုး ဆက်ပြီးတော့ ပါမစ်အသစ် လုပ်တာမျိုး အဲဒါတွေ လုပ်လို့ရတယ်။ ဘယ်လိုလူမျိုးတွေကို ရပ်ပစ်လဲဆိုတော့ calling နဲ့ လာပြီး တော့ အဲဒီစက်ရုံမှာ မလုပ်ဘဲနဲ့ တခြားအလုပ်ကို သွားလုပ်လိုက်တော့ သူတို့ကို ခေါ်ထားတဲ့ စက်ရုံ လုပ်ငန်းရှင် တွေကနေ သူတို့ကို report လုပ်ထားတာတွေ blacklist ထဲ သွင်းထားတာတွေ အဲဒီလိုလူမျိုးတွေ မရတာတွေ ရှိတယ်။ နောက်တစ်ခု အောက်လမ်းကနေ ဝင်လာပြီးတော့ မလေးရှားရောက်မှ ပတ်စပို့စ် လျှောက်ပြီးတော့ ပါမစ် သွားလျှောက်တဲ့ သူတွေကိုလည်း လုံးဝမပေးခဲ့ပါဘူး ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်က။ ဘာကြောင့်လဲ ဆိုတော့ အောက်လမ်းကနေ တရားမဝင် ဝင်လာတဲ့လူတွေက မလေးရှားအဝင်မှာ သူတို့ရဲ့ လက်ဗွေတွေကို လ.ဝ.က ကနေ ယူထားတာ မရှိတဲ့ အတွက် သူတို့ဆီမှာ မလေး အဝင် အထောက်အထားမရှိတော့ ပါမစ်လျှောက်ပိုင်ခွင့်ဆိုတာ မရှိခဲ့ပါဘူး” ဟု ပြောသည်။

ပါမစ်လျှောက်မည်ဆိုပါက အလုပ်ရှင်သူဌေး ရှိရမည်ဖြစ်ပြီး အလုပ်ရှင်သူဌေး ကိုယ်တိုင် လျှောက်ပေးပါက ပို၍ ကောင်းမွန်သော်လည်း အလုပ်ရှင်သူဌေးမှ လျှောက်ပေးရန် အဆင်မပြေပါက အေးဂျင့်များဖြင့် လျှောက်ထား၍ ရကြောင်း သိရသည်။

သို့သော် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က အေးဂျင့်များဖြင့် ပါမစ်ပြုလုပ်သည့် မြန်မာအလုပ်သမားများထဲတွင် အချို့သည် လက်ရှိ အချိန်အထိ ပါမစ်မရရှိသေးသူများလည်း ရှိကြောင်း မလေးရှားတွင် နေထိုင်လျက်ရှိသည့် မြန်မာများထံက သိရသည်။

လက်ရှိတွင် ပါမစ်လျှောက်ထား၍ ရပြီဖြစ်သော်လည်း မည်သည့်ကာလတွင် စတင်ထုတ်ပေးမည် ဆိုသည်ကိုတော့ အတိအကျ မသိရသေးကြောင်း၊ အဖမ်းအဆီးများ နေသည့်အတွက် ယခုကဲ့သို့ ပါမစ်ပြန်ဖွင့်ပေးချိန်တွင် လျှောက် ထားသင့်ကြောင်း မလေးရှားတွင် နေထိုင်လျက်ရှိသည့် မညို့က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဖမ်းဆီးခံထားရတဲ့ အလုပ်သမားများကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ပါမစ်လုပ်ပေးရင်တော့ ကောင်းတာပေါ့ ကိုယ့်ဗမာပြည်သားတွေအတွက်။ အားလုံးကတော့ မျှော်လင့်နေ ကြတာပဲ။ ပါမစ်ဖွင့်ရင် လုပ်မယ့်သူက အများကြီး ဗမာတွေက အရမ်းပျော်မှာပေါ့။ အားလုံးက စာအုပ်တွေ ကိုယ်စီ ရှိတယ်။ ပါမစ်ချမပေးတော့ လုံးဝ မလုပ်ရဖြစ်နေတာပေါ့။ ပါမစ်ချပေးရင် သူဌေးတွေကလည်း လုပ်ပေး ကြမှာ ပေါ့။ အဲဒါကိုပဲ မျှော်လင့်နေ စောင့်ဆိုင်းနေကြတာပဲ ဗမာတွေကတော့။ သူဌေးတွေလည်း အဲဒါကိုပဲ စောင့်နေကြ တာ။ စာအုပ်မရှိရင်တော့ တင်လို့မရဘူးပေါ့ ပါမစ်။ ပါမစ် လုပ်ပေးမယ်ပြောတော့ ဗမာတွေ အတွက်တော့ ကောင်း တာပေါ့။ အခုက အရမ်းကို ဖမ်းနေတာ။ ပါမစ်လုပ်တော့ ကိုယ့်မှာ မဖမ်းတော့ဘူးလေ။ လုံခြုံမှု ရသွားတာပေါ့ စာအုပ် ရှိတော့။ အစ်မတို့နေတဲ့ နေရာမှာတောင်မှ အော်ပရစီ ဝင်မယ်ဆိုပြီး အော်နေတော့ ကြောက်ကြောက်နဲ့ အလုပ်သွားလိုက် ကြောက်ကြောက်နဲ့ အလုပ်ပြန်လိုက်၊ မိုးချုပ်ကျရင် ညမအိပ်ရဲလိုက် အဲဒီလို ဖြစ်နေကြတာပေါ့ အိုသမားတွေက များတယ်ဆိုတော့။ အမှန်တွေက နည်းကိုနည်းတယ် အစ်မတို့နားမှာ” ဟု ပြောသည်။

အဆိုပါ ပါမစ်အား ပြုလုပ်ထားပါက တရားဝင် ဖြစ်သွားသည့်အတွက် အသွားအလာများ၊ လုပ်ငန်းခွင်များတွင် လက်ရှိ နေထိုင်နေကြရသကဲ့သို့ ကြောက်ရွံစွာဖြင့် နေထိုင်ရန် မလိုအပ်တော့ကာ လွတ်လွတ်လပ်လပ် သွားလာ လုပ်ကိုင်နိုင်ပြီဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ယခုပြန်ဖွင့်ပေးမည့် ပါမစ်အား ပထမဆုံးအကြိမ် ပြုလုပ်ခြင်းဖြစ်သည့် Overstay သမားများအနေဖြင့် ဒဏ်ကြေး ငွေအပြင် ပါမစ်ပြုလုပ်ရာတွင် ကုန်ကျမည့် ကုန်ကျစရိတ်တို့အား ပေးဆောင်ရမည်ဖြစ်ပြီး မည်မျှကုန်ကျမည်ကို တော့ မသိရှိရသေးပေ။

ထို့အပြင် လက်ရှိ၌ ပါမစ်ထုတ်ပေးမည့် ရက်အား အတိအကျ မကြေညာသေးသဖြင့် လူလိမ်မခံရစေရန် အထူး သတိပြုသင့်ကြောင်း၊ ပါမစ်ပြန်ဖွင့်ပေးနေချိန်တွင် ပတ်စပို့စ်စာအုပ်ရှိသည့် မြန်မာအားလုံး လျှောက်ထားသင့် ကြောင်း မလေးရှားတွင် နေထိုင်လျက်ရှိသည့် မြန်မာများက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၁၃

မြန်မာ့ကော်ဖီကို ပြီးခဲ့သည့်နှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံက ဝယ်လိုအားကြောင့် ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်ခဲ့သည့်အပြင် လက်ရှိ ၌ ပြည်တွင်းကုန်သည်များကလည်း ဝယ်လိုအားများလာသည့်အတွက် ပြည်တွင်း ကော်ဖီဈေးနှုန်းသည် ၃ ဆမှ ၄ ဆအထိ မြင့်တက်နေပြီး ဈေးကောင်းရရှိနေသည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ကော်ဖီစိုက်ပျိုးသူများထံမှ သိရသည်။

ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က ကော်ဖီအစို တစ်ပိဿာလျှင် ၈၀၀ ကျပ်သာ ရရှိခဲ့သော်လည်း လက်ရှိတွင် ကော်ဖီအစို တစ်ပိဿာလျှင် ၃၈၀၀ ကျပ်အထိ ရရှိနေကြောင်း ရွာငံကော်ဖီ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ် တင်ပို့ရောင်းချသူများ အစုအဖွဲ့ မှဥက္ကဋ္ဌ ဦးဝင်းအောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ပြည်တွင်းတင် ဈေးတက်နေတာ။ တကယ့်တကယ် နိုင်ငံခြား မနှစ်က အဝယ်လိုက်တယ်ဆိုတာက ဘရာဇီးလ်ကော်ဖီက နှင်းခါးရိုက်လို့ အထွက်နည်းသွားတာရယ်၊ လာအိုနဲ့ ကမ္ဘောဒီးယားကော်ဖီကို တရုတ်က သိမ်းသွားတော့ ထိုင်းက သူတို့ဝယ်ဖို့ ကော်ဖီ မရှိတော့ဘူးလေ။ သူတို့ဝယ်ဖို့ ကော်ဖီမရှိတော့ သူတို့က အဲဒီဘက် ဝယ်နေကျကို ဒီဘက်ကို လာထည့်တာ။ အဲလိုဝယ်တော့ မနှစ်က ဈေးတော်တော်လေးကို မြောက်သွားတယ်။ တစ်ခါမှ မဖြစ်ဖူးတဲ့ဈေးက သီးလုံးစို တစ်ပိဿာကို မနှစ်က ၇၀၀၊ ၈၀၀ ကနေ ဒီနှစ်က အဲဒီအရှိန်နဲ့ပေါ့ သူတို့ ဝယ်မယ်ထင်ပြီးတော့ အလုအယက် ဝယ်ကြတာ။ ကော်ဖီအဆံက မနှစ်က ၁၅၀၀ ကနေ ဒီနှစ် သီးလုံးအမှည့် တစ်ပိဿာကို ၃၇၀၀၊ ၃၈၀၀ အထိတောင် ရောက်သွားပြီ” ဟု ပြောသည်။

ကော်ဖီသီးများကို နေလှန်းနေစဉ်

လက်ရှိတွင် ကော်ဖီအစို ဈေးနှုန်းသည် တစ်ပိဿာ ၃၈၀၀ ကျပ်ခန့် ဈေးနှုန်းရရှိနေပြီး ယခင်ကထက် ၃ ဆခန့် မြင့်တက်နေကြောင်း၊ အလားတူ ကော်ဖီအဆံ ဈေးနှုန်းသည် တစ်ပိဿာ ၆၅၀၀ ကျပ် ဖြစ်ပေါ်နေပြီး ယခင်နှစ် ထက် ၂ ဆခန့် မြင့်တက်နေကြောင်း သိရသည်။

ကော်ဖီဈေးကွက် ကောင်းမွန်နေခြင်းကြောင့် ကော်ဖီစိုက် တောင်သူများအတွက် အကျိုးရှိသော်လည်း လက်ရှိ ဈေးကွက်ကို ဆက်လက် ထိန်းထားနိုင်ရန်အတွက် ကော်ဖီအား တိုးချဲ့ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ရန် လိုအပ်ကြောင်း စီတာကော်ဖီ တည်ထောင်သူ ဦးမင်းလှိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကော်ဖီဈေး ကောင်းတယ်ဆိုတော့ တောင်သူတွေအတွက် ဝမ်းသာစရာပေါ့။ ဒါပေမယ့် ရေရှည်တည်တံ့ဖို့ လိုတာပေါ့။ လိုတာဆိုတော့ ပြည်တွင်းက လှော်လက်တွေ အတွက်ကျတော့ နည်းနည်း ဈေးကြီးသွားတာပေါ့နော်။ ဈေးကြီးသွားတာဆိုတော့ အဲဒီလိုမျိုး change တစ်ခုလုံး အဆင်ပြေဖို့အတွက်က နည်းနည်းလေး ကော်ဖီတိုး ထုတ်ရမှာပေါ့နော်။ ကော်ဖီတိုးစိုက်ကြရမယ် အဲဒါလေးတွေတော့ လိုတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝှမ်း ကော်ဖီစိုက်ဧက ၅၀၀၀၀ ကျော်ရှိပြီး ဧက ၃၀၀၀၀ ကျော်တွင် ကော်ဖီထုတ်လုပ်လျက်ရှိ ကြောင်း၊ တစ်နိုင်ငံလုံးအနေဖြင့် ကော်ဖီထွက်ရှိမှုမှာ ၈၆၁၁ တန်ရှိကြောင်း မြေစာရင်းဦးစီးဌာန၏ ကောက်ခံသော စစ်တမ်းများအရ သိရသည်။

လက်ရှိ နိုင်ငံရေး အခြေအနေများကြောင့် ချင်းပြည်နယ်၊ ကယားပြည်နယ်နှင့် တချို့သော ကော်ဖီစိုက်ရာ ဒေသ များတွင် နယ်မြေတည်ငြိမ်မှု မရှိခြင်းနှင့် လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး အခက်အခဲများကြောင့် ကော်ဖီခူးဆွတ် ရိတ်သိမ်းမှု မပြုလုပ်နိုင်ကြောင်း ရွာငံကော်ဖီ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ် တင်ပို့ရောင်းချသူများ အစုအဖွဲ့မှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးဝင်းအောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကော်ဖီသီးများကို လေ့လာနေစဉ်

၎င်းက “ရှမ်းတောင်ဘက်ကတော့ ကောင်းပါတယ် အေးအေးချမ်းချမ်း အကုန်လုံး ခူးကြပြုကြ ကိုယ်သီး သလောက် ထွက်တာ ရိတ်သိမ်းနိုင်တာပေါ့။ ချင်းတို့၊ ကယားတို့ ဘက်ကျတော့ သူတို့ နိုင်ငံရေး အခြေအနေ ကြောင့်တော့ အသီး မခူးနိုင်ကြဘူးပေါ့ တော်တော်များများက။ နောက်ပြီးတော့ ခူးထားပြီးတဲ့ သူတွေကျပြန်တော့ လည်း ပို့ဖို့ အခက်အခဲတွေ ဖြစ်တာပေါ့။ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးက အခြေအနေမကောင်းတော့ သူတို့ပစ္စည်း ပြည်မ သယ်ထုတ်ဖို့တွေ ကျတော့လည်း ဦးတို့လည်း ကြားနေရပါတယ်၊ ဘာလို့ဆို တချို့ဆို လုံးဝကို ခူးလို့မရတဲ့ နိုင်ငံရေး အခြေအနေတွေ ရှိတယ်။ တချို့နေရာတွေကျတော့ ခူးလို့ရတယ်၊ ဒါပေမယ့် ပြည်မကို ထုတ်ဖို့ အတွက် ကျတော့ လမ်းကြောင်းမကောင်း မသာယာတော့ အခက်အခဲရှိတော့ သူတို့လည်း မလာကြဘူး။ ရှမ်းတောင်၊ ရှမ်း မြောက် အားလုံးပေါင်းရဲ့ ၄ ပုံ ၁ ပုံလောက်တော့ ရှိမှာပေါ့ အဲဒီနယ်က ထွက်တာတွေက” ဟု ပြောသည်။

ကော်ဖီကို ရှမ်းပြည်နယ် တောင်ပိုင်းနှင့် မြောက်ပိုင်း၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ချင်းပြည်နယ်၊ ကချင်ပြည်နယ်၊ ကယားပြည်နယ်နှင့် ကရင်ပြည်နယ်တို့တွင် အဓိကစိုက်ပျိုးကြပြီး ကော်ဖီသီးများကို ဒီဇင်ဘာ၊ ဇန်နဝါရီ၊ ဖေဖော်ဝါရီလတို့တွင် ခူးဆွတ်လေ့ရှိကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၁၂

မြန်မာနိုင်ငံ၏ လူနေမှုဘဝတွင် လက်ရှိအချိန်၌ ဆင်းရဲချမ်းသာ ကွာဟမှုသည် များပြားနေခြင်းကြောင့် ယခုလို ကွာဟမှုကို နည်းပါးစေရန်အတွက် ကောင်းမွန်သည့် ဈေးကွက်စီးပွားရေးနှင့် အခွင့်အလမ်းများအား ဖန်တီးပေး သင့်ကြောင်း မြန်မာ့စီးပွားရေး လေ့လာသူများက ပြောသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် လူလတ်တန်းစား အလွှာပျောက်ကွယ်လာပြီး ချမ်းသာသည့် အသိုင်းအဝန်းနှင့် ဆင်းရဲ သော အသိုင်းအဝန်းသာ ရှိလာနေကြောင်း စီးပွားရေးပညာရှင်များက ထောက်ပြကြသည်။

ယခင်ကတည်းက ဆင်းရဲချမ်းသာ ကွာခြားမှုသည် များစွာရှိနေသော်လည်း လက်ရှိကာလတွင် ပို၍ ကွာခြားလာ နေကြောင်း၊ ထို့သို့ ကွာခြားနေမှုကို ဖြေရှင်းရန်အတွက် အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများ ဖန်တီးပေးနိုင်ရန်လိုအပ် ကြောင်း၊ ပိုမို ကောင်းမွန်သည့် ဈေးကွက်များနှင့် အခွင့်အလမ်းများ ရှိမှသာ အခြေခံ လူတန်းစားများအတွက် အဆင်ပြေမည်ဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရန်ကုန်မြို့အတွင်း အမျိုးသမီး နှစ်ဦးလမ်းလျောက်နေသည်ကိုတွေ့ရစဉ်

ဦးအောင်ပြည့်စုံက “အခုလည်း ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောရရင်တော့ ကွာခြားနေတာပဲလေ။ တစ်နေ့ကို လုပ်ခလစာ ၄၈၀၀ ကနေ ၆၀၀၀ တိုးတောင်းနေတဲ့အချိန်မှာ အော်ဟစ်ပြီးတော့ ဆန္ဒပြမှုတွေ ဖြစ်နေတယ်၊ တစ်နေ့ အနိမ့်ဆုံး ပေါ့နော် ၈ နာရီ အလုပ်လုပ်ရတဲ့ သူတွေက ငွေ ၆၀၀၀ ရဖို့အတွက် အသည်းအသန် ဆန္ဒပြပြီး တောင်းဆိုနေရတဲ့ ကာလကြီးမှာ ၆ သိန်းဖြစ်ဖြစ် သိန်း ၆၀ ပဲဖြစ်ဖြစ် တစ်ညတည်းနဲ့ ထိုင်သုံးနေကြတဲ့ လူတန်းစားကလည်း ရှိနေပြီး သား ဖြစ်နေပြီ။ အဲတော့ ဒီလိုမျိုး ကွာဟမှု ကြီးမားတဲ့ ဘက်တစ်ခုကတော့ ကျနော်တို့နိုင်ငံမှာ ဖြစ်နေပြီ။ အဲဒီ ဘက်ကို ကျဉ်းမြောင်းသွားဖို့က ချမ်းသာတဲ့သူတွေကို ဆင်းရဲသွားအောင် လုပ်မှာလား။ ဆင်းရဲတဲ့ သူတွေကို ချမ်းသာသွားအောင် လုပ်မှာလားဆိုတဲ့ အဖြေတစ်ခု စဉ်းစားရတော့မှာပေါ့။ အဲတော့ ချမ်းသာတဲ့သူတွေကို ဆင်းရဲ အောင် သွားလုပ်လို့ မရဘူး။ ဒါက သူ့ရဲ့ ကိုယ်စွမ်းဉာဏ်စွမ်းရှိသမျှ ကြိုးစားထားတာ ဖြစ်တယ်။ ဆင်းရဲတဲ့ သူတွေ ကို ကျနော်တို့က ခုနကပြောသလို အနိမ့်ဆုံး လုပ်ခလစာ ၆၀၀၀ သတ်မှတ်ရာကနေ ၁၀၀၀၀ ရအောင် ကျနော်တို့ ဘာလုပ်ပေးနိုင်မလဲ။ အဲလိုလုပ်ပေးနိုင်ဖို့အတွက် စက်ရုံ အလုပ်ရုံတွေက လည်ပတ်မယ်။ ပိုမိုကောင်းမွန်တဲ့ ဈေး ကွက်တွေ ရှာလို့ရမယ်ဆိုရင် စောနကပြောတဲ့ အလုပ်သမားတွေ အတွက်လည်း အခွင့်အရေးတွေ ရလာနိုင်တာ ပေါ့။ နိုင်ငံတစ်ခုလုံးကို ခြုံကြည့်မယ်ဆိုရင် ပိုမိုကောင်းမွန်တဲ့ ဈေးကွက်တွေ၊ ပိုမိုကောင်းမွန်တဲ့ အခွင့်အလမ်းတွေ ရမှပဲ အခြေခံလူတန်းစားတွေ အတွက်လည်း အသက်ရှူချောင်မှာ ဖြစ်တယ်” ဟု ပြောသည်။

ထိုသို့ လူတန်းစားနှစ်ရပ် ကွာခြားမှု များပြားလာခြင်းကြောင့် လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း သက်ရောက်မှုများစွာ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ကြောင်း၊ ခိုးဆိုးလုနှိုက်မှုများ မူလကထက် ပို၍များလာနိုင်ကြောင်း၊ ထို့နောက် နိုင်ငံတွင်းရှိ စီးပွားရေး အရင်းအနှီးများ ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ ထွက်သွားမှုများ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ကြောင်း စီးပွားရေး ပညာရှင်တစ်ဦး က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာပလာဇာအတွင်းကို မြင်တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “welfare state မတည်ဆောက်နိုင်ဘူးပေါ့လေ၊ နိုင်ငံက welfare state ဆိုတာက အားလုံး ဆင်းရဲချမ်းသာ ကွာဟမှု သိပ်မမြင့်တဲ့ အခြေအနေမျိုးကို တည်ဆောက်ရတာပေါ့ နိုင်ငံတိုင်းက။ အထူးသဖြင့် လူလတ်တန်းစား များများရှိအောင် ဖန်တီးပေးရမယ်။ အဲဒါမှ သူက သူ့ရဲ့ သုံးစွဲနိုင်မှုကလည်း တိုးလာမယ်။ ဆင်းရဲချမ်းသာ ကွာဟမှု ကလည်း လျော့သွားမယ်။ ဒါပေမယ့် ဆင်းရဲချမ်းသာ အခုလိုမျိုး ပိုပိုပြီးတော့ ကွာဟလာတာက ချမ်းသာတဲ့သူတွေ က ကောင်းတယ်လို့ ထင်ကောင်း ထင်လိမ့်မယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီဟာက မကောင်းဘူး။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဆင်းရဲ သား ရပ်ကွက်ထဲမှာ တစ်ယောက်တည်း ချမ်းသာနေရင် အဲဒီလူက အန္တရာယ်ရှိတယ် အဲဒီသဘောမျိုးပဲ။ အခုက အောက်ခြေက ပိုပိုပြီး ဆင်းရဲသွားပြီး အခုဟာက အလုပ်အကိုင်ကလည်း ဖန်တီးမပေးနိုင်ဘူး။ အဲတော့ ခိုးဆိုးလု နှိုက်တွေ ပိုပြီးတော့ များလာမယ်၊ ခါတိုင်းကနေ ပိုပြီးတော့ တက်လာမယ်။ ဆိုတော့ ၂ ခုလုံးအတွက် မကောင်းပါ ဘူး။ နောက် အဲဒီရဲ့ effect တွေလည်း ရှိတယ်။ အဲလိုမျိုး ဖြစ်လာလို့ရှိရင် မြန်မာပြည်မှာ ကိုယ့်နိုင်ငံတွင်းမှာ ဘာမှ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ၊ ထုတ်လုပ်မှုတွေ မလုပ်တော့ဘူး။ ပြည်ပကိုသွားပြီး property တွေ ဝယ်ထားမှာပေါ့။ အခုဆို ဖတ်မိပါတယ် ထိုင်းမှာ အိမ်ခြံမြေဝယ်တာ မြန်မာက Top 10 ထဲမှာ ပါနေတယ်။ အဲဒါက ကိုယ့်ဆီက စီးထွက်ကုန် တာပေါ့နော်။ ကိုယ့်ရဲ့ အရင်းအနှီးတွေ အကုန်လုံး စီးထွက်ကုန်တာပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

အောက်ခြေ လူတန်းစားများ အဆင်ပြေစေရန်အတွက် နိုင်ငံတော်မှ အသေးစားနှင့် အလတ်စား လုပ်ငန်းများ အတွက် ချေးငွေများ ထုတ်ချေးပေးခြင်းများ ရှိသော်လည်း အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်း အများအပြား ဖန်တီးပေး နိုင်သော အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းများ လည်ပတ်နိုင်အောင် ဆောင်ရွက်ပေးသင့်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များက အကြံပြုနေကြသည်။

အလားတူ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ပိတ်ထားရသည့် အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းများ ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်နိုင်အောင် လည်း နိုင်ငံတော်မှ ဆောင်ရွက်ပေးရန် လိုအပ်သည်ဟု ၎င်းတို့က ပြောသည်။

ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ ဝင်ရောက်လာရန်နှင့် လုပ်ငန်းများ လည်ပတ်နိုင်ရန်အတွက် နိုင်ငံတွင်း ဖြစ်ပေါ်နေသည့် ပဋိပက္ခများ တည်ငြိမ်အေးချမ်းရန် လိုအပ်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးလေ့လာ သုံးသပ်သူများက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၁၁

၂၀၂၁ - ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးသည် ၈ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်လာသည်ဟု နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က ပြောသည်။

နေပြည်တော်ကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ၊ တိုင်းဒေသကြီးနှင့်ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ်များ၊ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသနှင့် တိုင်းဥက္ကဋ္ဌ များနှင့် ဇန်နဝါရီ ၆ ရက်နေ့က တွေ့ဆုံစဉ် ၎င်းက အထက်ပါအတိုင်း ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ပြီးခဲ့သည့် NLD အစိုးရလက်ထက် ၂၀၂၀ - ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် စီးပွားရေးသည် ၅ ဒသမ ၉ ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းခဲ့ သော်လည်း လက်ရှိ ၂၀၂၁ - ၂၀၂၂ ခုနှစ် ပထမ ၆ လတာကာလတွင် ၂ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်ပြီး ဒုတိယ ၆ လတာကာလတွင် ၃ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်လာခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ပြောသည်။

တိုင်းပြည်၏ စီးပွားရေး တွက်ချက်ရာတွင် ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်း အကြီး-အသေး အားလုံးကိုပေါင်း၍ တွက်ချက်ခြင်း ဖြစ်သည့်အတွက် တိုင်းပြည်စီးပွားရေး တိုးတက်လာသည်ဆိုသော်လည်း လက်ရှိ၌ ဖြစ်ပေါ်နေသော စီးပွားရေး အကျပ်အတည်းကြောင့် ပြည်သူများရင်ဆိုင်နေရသည့် အခက်အခဲများကို ဖြေရှင်းပေးနိုင်သည်ကို မတွေ့ရသေးကြောင်း လုံခြုံရေးအရ အမည်မဖော်လိုသူ စီးပွားရေးပညာရှင်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တရုတ်နိုင်ငံသို့ ကုန်များတင်ပို့နေသည့် ကားများကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “GDP ကတော့ တက်ချင်လည်း တက်မှာပေါ့။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဒေတာတွေက မထုတ်ပြန်ဘူး။ အရင် တုန်းကတော့ စီမံကိန်းတို့ ဘာတို့ကတော့ ထုတ်ပြန်တယ်။ စီမံ/ဘဏ္ဍာက ထုတ်ပြန်တယ်၊ အချက်အလက်တွေ သိရတယ်။ အခုကတော့ မထုတ်ပြန်တော့ မသိရဘူး။ သူတို့တက်တယ်ဆို တက်တယ် လုပ်လိုက်ရတာ။ ဆိုတော့ တက်နိုင်ခြေ မရှိဘူးလားဆိုတော့ ရှိရင်လည်း ရှိမယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ GDP ဆိုတာက တစ်နိုင်ငံလုံးကို ပေါင်း လိုက်တာကိုး။ တစ်နိုင်ငံလုံး ပေါင်းလိုက်တာဆိုတော့ အပေါ်ကလူတွေ ပိုပြီးတော့ ချမ်းသာရင် ချမ်းသာလာမှာပေါ့။ ဒါမှမဟုတ် နိုင်ငံပိုင်လုပ်ငန်းတွေ ကနေပြီးတော့ တက်ရင်တက်လာမယ် ဥပမာ ဂတ်စ်လိုဟာမျိုး။ သူက အစိုးရရဲ့ ထုတ်လုပ်မှုတွေရော၊ ပုဂ္ဂလိကရဲ့ ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းတွေရော၊ အကြီးတွေရော အသေးတွေရော အကုန်လုံးကို ပေါင်းပြီးတော့မှ တွက်တာကိုး။ GDP တက်လားဆိုတာကိုတော့ အပြင်လူတွေအနေနဲ့ တိတိကျကျ မသိနိုင်ဘူး။ ဘာလို့ဆို ဒေတာတွေ မရှိဘူး။ ဒါပေမယ့် welfares (သက်သာချောင်ချိရေး) အနေနဲ့ကတော့ ကျသွားတယ်။ welfares ကျသွားတယ်။ welfares က သူက General public ကို ကြည့်ရတာကိုး။ General public အနေနဲ့ကျ တော့ ဘယ်သူမှ အဆင်ပြေမနေဘူး ကြီးတာလည်း ကြီးတဲ့အလျောက်၊ ငယ်တာလည်း ငယ်တဲ့အလျောက် အဆင်ပြေ မနေတော့။ အထူးသဖြင့်ကတော့ အောက်ခြေလူတန်းစားတွေ အဆင်မပြေတော့ welfares က မတက် ဘူးလို့ ပြောလို့ရတယ်။ အဲတော့ GDP တက်ရင်တက် ဒါက အများပြည်သူကို သိပ်ပြီးတော့ support မဖြစ်ဘူးပေါ့ လေ။ General public ကို support မဖြစ်ဘူး အဲလိုပဲ ပြောလို့ရမယ်” ဟု ပြောသည်။

တိုင်းပြည်၏ စီးပွားရေး တိုးတက်လာခြင်းသည် ပြည်တွင်းစီးပွားရေး လုပ်ငန်းများကို အားပေး ဆောင်ရွက်နေခြင်း၊ ပြည်တွင်းရှိ ရေသယံဇာတ၊ မြေသယံဇာတ၊ လယ်ယာ၊ သားငါးကဏ္ဍများ၊ သစ်တောကဏ္ဍများနှင့် လူသား အရင်း အမြစ်များ၏ ဆောင်ရွက်နိုင်မှုများကို အသုံးချနိုင်မှုတို့ကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု နစကဥက္ကဋ္ဌက ပြောသည်။

ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်း၊ ဆန်နှင့် ရေထွက်ကုန် တင်ပို့မှု စသည့် ကုန်သွယ်မှုကဏ္ဍများနှင့် တွက်ချက်ပါ က စီးပွားရေး တိုးတက်မှု ရှိသော်လည်း ပြည်တွင်းထုတ်ကုန် ထုတ်လုပ်နိုင်မှုများနှင့် ပတ်သက်၍ တိုးတက်လာသည်ကို မတွေ့ရကြောင်း စီးပွားရေးနှင့် ဘဏ်ရေးရာကျွမ်းကျင်သူ ဦးသက်ဇော်က ပြောသည်။

ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်နဲ့ နစက တာ၀န်ရှိသူများတွေ့ဆုံစဉ်

ဦးသက်ဇော်က “သူတို့ကတော့ Trade ပေါ်မှာပဲ စကားပြောနေတာလားတော့ မသိဘူးပေါ့နော်။ တကယ် အမှန် တကယ် production က တကယ်တိုးတက်လာဖို့ လိုတာကိုး။ သူကတော့ အဓိကကတော့ စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူ ရေး sector မှာပဲ အဓိကထားနေပုံ ရပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ကုန်သွယ်မှု ပိုငွေကတော့ ပြတာပေါ့နော်။ ဒါပေမယ့် ကုန်သွယ်မှုက အရင် ဦးသိန်းစိန် လက်ထက်ကရှိတဲ့ ကုန်သွယ်မှုနှုန်းတော့ မရောက်သေးဘူးဗျ။ ကျနော်တို့က ဆန်တင်ပို့မှုက ပိုလာပါတယ်။ ကျန်တဲ့အပိုင်းတွေကတော့ ရောက်လာတာ မရှိသေးဘူးပေါ့နော်။ အဓိကကတော့ စွမ်းအင်ကနေ သဘာဝဓာတ်ငွေ့ ရောင်းတဲ့ ကိစ္စတွေလည်း ပါမှာပေါ့နော်။ ပိုငွေကတော့ ဆန်စပါး နဲ့ ရေထွက်ကုန်တွေပေါ့။ ကျွန်းတွေကတော့ ဒီလောက်ကြီး ရတော့တာ မဟုတ်ဘူးလေ။ သဘာ၀သယံဇာတက ဒီလောက်ကြီးရှိတာမဟုတ်ဘူးလေ။သဘာ၀သယံဇာတရောသဘာဝဓာတ်ငွေ့တို့ ပါမှာပေါ့ဗျာ။ အဲလောက်ပဲ တက်လာမယ့်ကိစ္စပဲ ရှိပါတယ်။ ကျန်တာတော့ ပြည်တွင်းထုတ်ကုန်က ကျနော်တို့ မှန်း သလောက်ကတော့ CMP ကတော့ အတိုင်းအတာ တစ်ခုတော့ သွားနေတာပေါ့နော်။ ကျန်တာတော့ တိုးတက်လာ တာ မတွေ့သေးဘူးဗျ” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံသည် နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်မှု ဖြစ်ပေါ်နေခြင်းကြောင့် အခြေခံကုန်ဈေးနှုန်း၊ စက်သုံးဆီ ဈေးနှုန်း များ ကြီးမြင့်နေသည့်အပြင် အလုပ်အကိုင် ရှားပါးမှုများ ကြုံတွေ့နေရကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် လျှပ်စစ်မီးကြောင့် အသေးစားနှင့် အလတ်စား ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများ လုပ်ကိုင်ရန် ခက်ခဲနေသလို တချို့မှာ ရပ်နားနေရကြောင်း၊ နိုင်ငံခြားငွေ လဲလှယ်နှုန်း မတည်ငြိမ်မှုများ ဖြစ်ပေါ်နေကြောင်း သိရသည်။

အလားတူ လက်ရှိ စီးပွားရေး တိုးတက်မှုသည် ကိုဗစ်ဖြစ်ပွားသည့် ကာလနှင့် နိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲ ဖြစ်ပွား သော ၂၀၂၁ ခုနှစ်၏ စီးပွားရေး အခြေအနေနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပြထားခြင်း ဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ကိုဗစ် မဖြစ်ခင် ကာလ တိုင်းပြည် စီးပွားရေးနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက တိုးတက်မှုများစွာ လိုအပ်နေသေးကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် များနှင့် ပညာရှင်များက မှတ်ချက်ပြုကြသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၁၁

မလေးရှားနိုင်ငံရှိ မြန်မာမှ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးအဖွဲ့အစည်းအချို့ ဖမ်းဆီးခံနေရမှုနှင့်ပတ်သက်၍ တိုင်းရင်းသား အဖွဲ့အစည်းများအနေဖြင့် UNHCR ကို ဖိအားပေးသင့်ကြောင်း မလေးရှားရှိ တိုင်းရင်းသား အဖွဲ့အစည်းအချို့က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မလေးရှားအာဏာပိုင်များသည် တိုင်းရင်းသားအဖွဲ့အစည်းများအား အဓိကထား၍ ဖမ်းဆီးနေခြင်း မဟုတ်သော် လည်း ပြီးခဲ့သည့်ရက်ပိုင်းက တရားမဝင်အထောက်အထားမဲ့များအား ဝင်ရောက် ဖမ်းဆီးချိန်၌ ချင်းတိုင်းရင်းသား အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု၏ ရုံးလည်း ဝင်ရောက် ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ထိုသို့ တိုင်းရင်းသားအဖွဲ့အစည်းများ ဖမ်းဆီးခံရမှု ထပ်မံမရှိလာစေရန်အတွက် သက်ဆိုင်ရာ အာဏာပိုင်များနှင့် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းရန် UNHCR အား ဖိအားပေးသင့်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း မလေးရှားတွင် UNHCR ကတ် ကိုင်ဆောင် နေထိုင်နေသော တိုင်းရင်းသားတစ်ဦးဖြစ်သည့် ဦးထွန်း(အမည်လွှဲ) က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး လုပ်ပေးနေတဲ့အဖွဲ့တွေကို မလေးရှားရဲကဖမ်းဆီးနေစဉ်

၎င်းက“ကျနော်တို့မှာ UN အထောက်အထားနဲ့ပဲ နေရတာဆိုတော့။ UNHCR ပဲ ကျနော်တို့ ဖိအားပေးပြီးမှ လုပ်ဖို့ ပဲ ရှိတယ်။ ကျနော်တို့ UNHCR ကို ဖိအားပေးနိုင်မှ UNHCR ကနေ သူတို့ရဲ့ immigration ပဲဖြစ်ဖြစ် ရဲပဲဖြစ်ဖြစ် ပေါ့နော် သူတို့ကို အကောင်းမွန်ဆုံးသော ဆွေးနွေးမှုတွေ လုပ်နိုင်မှသာလျှင် ကျနော်တို့ ဒီမှာရှိနေတဲ့ အထောက် အထား မရှိတဲ့သူတွေရော မြန်မာပြည်သားအားလုံးပါပဲ safe ဖြစ်မှာဆိုတော့ ကျနော်တို့ UN ကိုပဲ ဖိအားပေးဖို့ရှိ တယ်။ အခုလည်း ပေးနေတယ်။ အဲဒီတော့ အတတ်နိုင်ဆုံး လ.ဝ.ကနဲ့ စကားပြောမယ်။ ပြည်ထဲရေးတို့ အစိုးရ ဘက်ကို သူတို့ အတတ်နိုင်ဆုံးကြိုးစားပေးမယ်လို့ ပြောတယ်ဆိုတော့ ကျနော်တို့က ဖိအားပေးနိုင်တာပဲရှိတယ်။ NGO က အစပေါ့နော်။ အားလုံးက ဒီ UN ကိုပဲ ဖိအားပေးရမယ်။ သို့သော် တစ်ဖက်မှာက UN ကို ဖိအားပေးနိုင်မှ သာလျှင် UN နဲ့ ဒီအစိုးရနဲ့ အကုန်ပေါင်း ပြေပြေလည်လည် ဆွေးနွေးနိုင်မှသာလျှင် အဖမ်းအဆီးတွေမရှိဘဲနဲ့ အားလုံးက safe ဖြစ်မယ့် အနေအထားမှာရှိတာပေါ့နော်။ အဲဒီတော့ ကျနော်တို့ ဖိအားပေးနိုင်တာက ဒီ UN ပဲ ရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် UNHCR အနေဖြင့် တိုင်းရင်းသား ဒုက္ခသည်များနှင့်ပတ်သက်၍ UN ဒုက္ခသည်ကတ် ထုတ်ပေးခြင်း သာရှိပြီး အခြားကိစ္စရပ်များ၌ ကူညီပံ့ပိုးမှု မရှိသလောက် နည်းပါးကြောင်း မလေးရှားရှိ တိုင်းရင်းသား အဖွဲ့အစည်း အချို့က ပြောသည်။

ထို့ကြောင့် တိုင်းရင်းသား အဖွဲ့အစည်းများ အနေဖြင့်လည်း အဖမ်းအဆီး ခံရမှုများတွင် မိမိလူမျိုး၊ အဖွဲ့အစည်း မဟုတ်သဖြင့် မိမိနှင့်မသက်ဆိုင်ဟု မလုပ်သင့်ဘဲ သက်ဆိုင်ရာ တိုင်းရင်းသား အဖွဲ့အစည်းများမှ ခေါင်းဆောင် များအနေဖြင့် အလေးနက် စဉ်းစား၍ လုပ်ကိုင်သင့်ပြီဖြစ်ကြောင်း မလေးရှားရှိ တိုင်းရင်းသား အဖွဲ့အစည်း အချို့ က ပြောသည်။

ရခိုင်ဒုက္ခသည်များဗဟို(CAR)မှ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဦးညီညီလွင်က “ဘာလို့ဆို ဒီပြဿနာတွေကို ရင်ဆိုင် ဖြေရှင်းနေရတာက ဒီလူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေ၊ တိုင်းရင်းသား အဖွဲ့အစည်းတွေ ဖြစ်တယ်။ ဘာကြောင့်လဲ ဆိုတော့ ရောက်လာရင် သူတို့ဆီကိုလာတယ်။ နေထိုင်မကောင်းရင် သူတို့ဆီကို ရောက်တယ်၊ ဖျားနာရင် သူတို့ဆီကို ရောက်တယ်။ ကလေးမွေး၊ အသုဘကအစ ဒီအဖွဲ့အစည်းတွေကပဲ ချပေး ရတယ်ဆိုတော့ ဒါက တကယ့်ကို သူတို့ က ရင်ဆိုင်လုပ်ကိုင်နေရတာပေါ့။ UNHCR က UNHCR ကတ် ထုတ်ပေး လိုက်ရုံလောက်ပါပဲ။ မန်ဘာကတ် ဆို တာကလည်း သူတို့က မှောင်ခိုလုပ်တယ်လို့ မြင်တာပေါ့နော်။ တကယ်တော့ မှောင်ခိုလုပ်တာ မဟုတ်ဘူး အဲဒါ တွေက။ မိမိအဖွဲ့ဝင်တွေကို သူတို့ရဲ့ အထောက်အထားပေါ့နော်။

အဲဒီက ရရှိလာတဲ့ ငွေတွေကို ကျန်းမာရေး၊ လူမှုရေး၊ ပညာရေး ကိုယ့်အဖွဲ့ဝင်တွေကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရတာ ရှိတာကို။ စရိတ်စက ကလည်း အလွန် တရာ ကြီးတယ်လေ မလေးရှားမှာက။ နံပါတ်တစ်က တိုင်းရင်းသား အဖွဲ့အစည်း အချင်းချင်းလည်း တစ်ယောက် နဲ့ တစ်ယောက် တစ်ဖွဲ့နဲ့တစ်ဖွဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေး ညှိနှိုင်းမှု အားနည်းတယ်။ သတင်းဖလှယ်တာတို့၊ တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးမှု အဲဒါတွေ လုပ်ဖို့လိုတယ်။ နောက် UNHCR ကလည်း တိုင်းရင်းသား အဖွဲ့တွေကို အရင်လို နီးနီးကပ် ကပ် ဆက်ဆံတာ သိပ်မရှိတော့ဘူး။ ဆိုတော့ အဲဒါတွေ အကုန်လုံးကို စုပြုံလိုက်တဲ့ အခါကျတော့ ဒါတွေက စိုးရိမ်စရာပေါ့နော်။ တကယ်က ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ပြီးတော့ အစိုးရကို ရှင်းပြဖို့ လိုမယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး လုပ်ပေးနေတဲ့အဖွဲ့တွေကို မလေးရှားရဲကဖမ်းဆီးနေစဉ်

မလေးရှားသို့ ရောက်ရှိနေသည့် မြန်မာနိုင်ငံမှ တိုင်းရင်းသားဒုက္ခသည်များသည် UNHCR အပါအဝင် ၎င်းနှင့် ချိတ်ဆက်ထားသည့် တိုင်းရင်းသား အဖွဲ့အစည်းများကိုသာ အားကိုးနေရခြင်းဖြစ်ပြီး သက်ဆိုင်ရာ တိုင်းရင်းသား အဖွဲ့အစည်းကတ် ပြုလုပ်၍ UNHCR ထံမှ ဒုက္ခသည်ကတ်များ လျှောက်ထားကြခြင်း ဖြစ်သည်။

ယခုကဲ့သို့ တိုင်းရင်းသားအဖွဲ့အစည်းများ ဖမ်းဆီးခံရပါက ၎င်းတို့ လက်အောက်ရှိ ဒုက္ခသည် တိုင်းရင်းသားများ အတွက်လည်း အစစအရာရာ အခက်အခဲများ ဖြစ်ပေါ်စေကြောင်း မလေးရှားရှိ တိုင်းရင်းသား အဖွဲ့အစည်းအချို့ က ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၉

မလေးရှားတွင် နိုင်ငံခြားသား အလုပ်သမားအသစ် ခေါ်ယူရန်ရှိသည့်အတွက် တရားမဝင် အထောက်အထားမဲ့ များအား ရှင်းထုတ်နေခြင်း ဖြစ်နိုင်သည်ဟု မလေးရှားရှိ မြန်မာအဖွဲ့အစည်းများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

ပြီးခဲ့သည့်ရက်ပိုင်းက သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် မလေးရှားပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးသည် နိုင်ငံ ၁၅ နိုင်ငံမှ နိုင်ငံခြား သား အလုပ်သမား ၆ သိန်းခန့် ခေါ်ယူမည်ဟု ပြောဆိုပြီးနောက် တရားမဝင် အထောက်အထားမဲ့များအား ဖမ်းဆီးမှု ပိုမိုများပြားလာသည့်အတွက် ယခုကဲ့သို့ သုံးသပ်ကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း မလေးရှား၌ မြန်မာများအား ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “သတင်းထောက်တစ်ယောက်က ထမေးတာ မလေးရှားမှာရှိတဲ့ တရားမဝင် နိုင်ငံခြားသား အလုပ်သမား တွေကို ဘယ်လို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းမလဲဆိုတာ သူပြောလိုက်တဲ့ တစ်ခွန်းတော့ရှိတယ်။ အဲဒီထဲမှာ သူဘာပြောလဲ ဆိုတော့ အခုငါတို့ရဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲက တရားမဝင် နိုင်ငံခြားသား အလုပ်သမားတွေအတွက် လုံးဝ မပါဘူး ပေါ့နော်။ ဆိုလိုတဲ့ သဘောကတော့ လောလောဆယ် လက်ရှိ တရားမဝင် အလုပ်သမားတွေအတွက် ဘာမှ စဉ်းစားထားတာ မရှိသေးဘူး။ အဲဒီအတွက် ဘာမှ ထုတ်ပြန် ကြေညာထားခြင်းလည်း မရှိဘူး။ ဥပမာ ပါမစ်ချပေး ဖို့၊ တရားမဝင်တွေကို တရားဝင် လုပ်ပေးဖို့ဆိုတာ သူတို့မှာ ဘာမှ Plan မရှိသေးဘူး။ အဲဒီတော့ ကျနော့်အမြင်မှာ ပြောရမယ် ဆိုရင်တော့ လူသစ်တွေပဲ သူတို့ ထပ်ခေါ်မယ်ဆိုရင် လက်ရှိ မလေးရှားနိုင်ငံ အတွင်းမှာရှိတဲ့ တရား မဝင် နိုင်ငံခြားသား အလုပ်သမားတွေကို သူတို့ ရှင်းထုတ်ဖို့ပဲ ရှိတယ်။ အဲဒီအတွက်ကို အခုသူတို့ ပိုမိုပြီးတော့ ဖမ်းဆီးနေတာကို တွေ့မြင်ရတာပေါ့နော်။ အရင်က ထက်တောင်မှ ပိုဆိုးနေတယ်။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ လူသစ်တွေ ထပ်ခေါ်ဖို့အတွက် လူဟောင်းတွေကို ရှင်းထုတ်လိုက်တဲ့ အနေအထားမျိုးလို့ပဲ ကျနော် ထင်တာပေါ့လေ” ဟု ပြော သည်။

မလေးရှားအာဏာပိုင်များက တရားမဝင် အလုပ်သမားများကို စိစစ်နေစဉ်

ပြီးခဲ့သည့် ဇန်နဝါရီ ၆ ရက်နေ့ တစ်ရက်တည်းတွင် မလေးရှား၌ မြန်မာအပါအဝင် တရားမဝင် အထောက်အထားမဲ့ နိုင်ငံခြားသား တစ်ထောင်ကျော်အား ဖမ်းဆီးရမိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

နိုင်ငံခြားသား အလုပ်သမားအသစ် ခေါ်ယူရန်အတွက် ယခုကဲ့သို့ မြန်မာ အပါအဝင် တရားမဝင် အထောက် အထားမဲ့ နိုင်ငံခြားသားများအား ဖမ်းဆီး၍ ရှင်းထုတ်ခြင်းမှာ မှန်ကန်ပါက အဖမ်းအဆီးများ ယခုထက် ပိုမို များပြား လာဦးမည်ဖြစ်ကြောင်း မလေးရှားရှိ မြန်မာအဖွဲ့အစည်းများက သုံးသပ်သည်။

မလေးရှားနိုင်ငံတွင် ယခုရက်ပိုင်း အဖမ်းအဆီးများသည် စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံနှင့် လုပ်ငန်းခွင်များတွင် သာမက နိုင်ငံခြားသား အများစုနေထိုင်ကြသည့် ဒေသမှ နေအိမ်များတွင်ပါ လိုက်လံဖမ်းဆီးနေခြင်းဖြစ်ပြီး ထိုသို့ ဖမ်းဆီးရာတွင်လည်း နေရာတစ်ခုအား တစ်ရက်တည်း၌ တစ်ခါထက်မနည်း ဝင်ရောက် စစ်ဆေးဖမ်းဆီးနေခြင်း ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ထို့ကြောင့် တရားမဝင် အထောက်အထားမဲ့များနှင့် ဒုက္ခသည် တိုင်းရင်းသားများအနေဖြင့် အထူးသတိထားကြရန် ရခိုင်ဒုက္ခသည်များဗဟို (Center for Arakan Refugees) မှ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဦးညီညီလွင်က CNI သတင်းဌာ နသို့ ပြောသည်။

 မလေးရှားအာဏာပိုင်များက တရားမဝင် အလုပ်သမားများကို ဖမ်းဆီးဖို့ ရှာဖွေနေစဉ်

၎င်းက “စားသတိ၊ သွားသတိ၊ လာသတိ၊ နေသတိပေါ့နော်။ နောက်တစ်ခါ မူးယစ်ပြီးတို့ ခိုက်ရန်ဖြစ်ပွားတာတို့၊ ကိုယ်က တရားဝင်နေထိုင်တာ မဟုတ်တော့ ဒါတွေကို ဆင်ခြင်ဖို့လိုတယ်။ နှိမ့်ချပြီးတော့ အသံမထွက်အောင် နေဖို့ လိုတာပေါ့နော်။ နောက် အတတ်နိုင်ဆုံးကတော့ ဒေသခံတွေကို ရိုးသားဖို့လိုတယ်။ သူတို့ရဲ့ ရိုးရာယဉ်ကျေးမှု ဓလေ့ထုံးစံတွေကို လေးစား အသိအမှတ်ပြုဖို့လိုတယ်။ အချင်းချင်း ဆက်ဆံပြောဆိုပြီးတော့ သတိပေး ထိန်းကွပ် ဖို့တော့ လိုတယ်။ ဘာလို့ဆို သိန်းနဲ့ချီ ရှိနေတဲ့ဟာကြတော့။ အထူးသဖြင့် ဒေသခံတွေရဲ့ စိတ်ထဲမှာ ငြိုငြင်လာရင် တော့ အာဏာပိုင်တွေ မလွှဲမရှောင်သာ လုပ်ဆောင်ရတဲ့ အပိုင်းတွေရှိတာပေါ့။ အဲဒါလေးကို ၄၊ ၅၊ ၆ လပေါ့နော်။ ဘယ်လို အခြေအနေ ဖြစ်လာမယ် မသိခင် ဆက်ကြားမှာ အကုန်လုံးက အလုံးစုံပိုင်းပေါ့။ ဆိတ်ဆိတ် ငြိမ်ငြိမ်လေး နဲ့ နှိမ့်ချပြီးတော့ နေတာ အကောင်းဆုံးပဲ” ဟု ပြောသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံ ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးသည် နိုင်ငံ ၁၅ နိုင်ငံမှ နိုင်ငံခြားသား အလုပ်သမားများကို ခေါ်ယူမည် ဆိုသော်လည်း မည်သည့်နိုင်ငံမှ ခေါ်ယူမည်ဆိုသည်ကိုတော့ အတိအကျ မပြောကြားခဲ့သဖြင့် မလေးရှားသို့ လာရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်ချင်သည့် မြန်မာများအနေဖြင့် လူအလိမ် မခံရစေရန် သတိပြုသင့်ကြောင်း မလေးရှားရှိ မြန်မာအဖွဲ့အစည်းများက ပြောသည်။

မလေးရှားသို့ လာရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်မည့် သူများနှင့် မလေးရှားရှိ မြန်မာများအနေဖြင့် ၎င်းတို့နိုင်ငံမှ သတင်းများအား အမြဲမပြတ် ဖတ်ရှုလေ့လာပြီး ဂရုတစိုက်ရှိသင့်ကြောင်းလည်း ၎င်းတို့က အကြံပြုသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၉

မြန်မာ့ကြက်သွန်နီများကို တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ တင်ပို့ရန်အတွက် ဝယ်ယူမှုများ ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း ပိုမို များပြားလာနေကြောင်း ကြက်သွန်ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

ယခုကဲ့သို့ ဝယ်ယူမှု များပြားလာခြင်းသည် တရုတ် - မြန်မာ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် မူဆယ်ရှိ နယ်စပ် ကုန် သွယ်ရေးဂိတ်များကို ဖွင့်လှစ်ခြင်း အပြင် ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် အဓိကကုန်သွယ်နေသည့် မြဝတီ - ကော့ကရိတ် လမ်းကြောင်းတွင် ကုန်ကားများ ပြန်လည်သွားလာနိုင်ခြင်းတို့ကြောင့်ဖြစ်သည်ဟု ပခုက္ကူမြို့ကုန်သည်ပွဲစားများ အသင်းမှ ကြက်သွန်ကုန်သည် ဦးလှသောင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကြက်သွန်က တရုတ်လိုင်း ဖွင့်တယ်။ မြဝတီကလည်း ဖွင့်တော့မှာလို့ ပြောတော့ ကြိုစုနေကြတာပေါ့။ ဟိုက မှာတဲ့အချိန် ကိုယ်က အဆင်သင့်ဖြစ်အောင်လို့ ဆိုပြီးတော့။ တရုတ်ကလည်း လိုချင်ပုံရတယ် တရုတ်လိုင်း ကလည်း ဖွင့်တော့လေ။ တရုတ်သမားတွေပါ နည်းနည်းလေး ဟိုဟာ (အဝယ်လိုက်) ဖြစ်လာတယ်။ တရုတ်လိုင်း က ဖွင့်လိုက်တော့ အဲဒါအတွက်ပါ မျှော်ကိုးပြီး ဝယ်ကြသလား မသိပါဘူး” ဟု ပြောသည်။

ကြက်သွန်နီများ အိတ်ထဲထည့်နေကြစဉ်

လက်ရှိ ကြက်သွန်ဈေးကွက်တွင် ရောင်းလိုအားထက် ဝယ်လိုအား များပြားနေခြင်းကြောင့် ကြက်သွန်များသည် လက်ရှိ ဈေးနှုန်းတွင်သာ တည်ငြိမ်နေနိုင်ကြောင်း ကြက်သွန်ပွဲရုံများထံမှ သိရသည်။

ထို့အပြင် ပြည်ပဈေးကွက်ကို မျှော်ကိုးနေမှုများ ရှိသည့်အတွက် ကြက်သွန်ဈေးနှုန်းသည် တစ်ပိဿာ ၂၀၀၀ ကျပ် တွင် ဆက်လက် ရှိနေနိုင်ကြောင်း ကြက်သွန်ပွဲရုံပိုင်ရှင်တစ်ဦးက ပြောသည်။

၎င်းက “၂၀၀၀ နား ပတ်ချာလည်တော့ နေလင့်အုံးမယ်နဲ့ တူတယ်။ ဒီကနေ့ ပြတ်တာတွေတောင်မှ ဦးဆီကို ၂၂၀၀။ ၂၁၀၀၊ ၂၁၅၀ ဦးပွဲရုံ ပြတ်တာတွေဆိုရင် အဲလိုတွေ။ ၂၀၀၀ နား ပတ်ချာလည်တော့ နေအုံးမယ်နဲ့ တူတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကြက်သွန်နီ ပွဲရုံတစ်ခုကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့နောက် ပြီးခဲ့သည့်နှစ် ကြက်သွန်စိုက် ရာသီတွင် ကြက်သွန်စိုက် တောင်သူများအနေဖြင့် ဓာတ်မြေဩဇာ သယ်ယူခွင့် မရရှိခဲ့သည့်အတွက် အထွက်နှုန်းများ ကျဆင်းခဲ့ကြသည်။

သို့သော်လည်း လက်ရှိ ကြက်သွန်စိုက် ရာသီ၌ ဓာတ်မြေဩဇာများကို သယ်ယူခွင့် ရရှိခဲ့ပြီဖြစ်သည့်အတွက် စိုက်ပျိုးမှုနှုန်းနှင့် စိုက်ဧကများ တိုးမြှင့်လာနိုင်ကြောင်း ကြက်သွန်ကုန်သည်များက သုံးသပ်နေကြသည်။

ဓာတ်မြေဩဇာများ သယ်ယူခွင့်ရလာသော်လည်း လက်ရှိ ဓာတ်မြေဩဇာ ဈေးနှုန်းများသည် ယခင်နှစ်ထက် ငွေကျပ် ၃၀၀၀၀ မြင့်တက်နေပြီး တစ်အိတ် လျှင် ၁၈၀၀၀၀ ကျပ်အထိ ဝယ်ယူနေရသည်ဟု ပခုက္ကူမြို့နယ်မှ ကြက်သွန်စိုက်တောင်သူများထံမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၇

ရန်ကုန်မြို့ရှိ သဘာဝဓာတ်ငွေ့ CNG အသုံးပြု ပြေးဆွဲနေသည့် YBS ယာဉ်များ၊ အငှားယာဉ်များနှင့် တခြား မော်တော်ယာဉ်များ ဂတ်စ်ဖြည့်ရန် တန်းစီစောင့်ဆိုင်းနေမှု များပြားလာခြင်းကြောင့် အခက်အခဲ မရှိစေရန် CNG ဆိုင်များကို ညဘက်အချိန် တိုးမြှင့်ဖွင့်လှစ် ရောင်းချပေးနေကြောင်း မြန်မာ့ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်း မော်တော်ယာဉ် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ဌာနမှ သိရသည်။

ယခင်က CNG အရောင်းဆိုင်များအနေဖြင့် နေ့စဉ် မနက် ၅ နာရီမှ ည ၉ နာရီအထိသာ ဖွင့်လှစ်ရောင်းချလျက် ရှိသော်လည်း လက်ရှိတွင် ည ၁၀ နာရီအထိ အချိန်တိုးမြှင့်၍ ရောင်းချပေးနေသည်ဟု မြန်မာ့ရေနံနှင့် သဘာဝ ဓာတ်ငွေ့ လုပ်ငန်းမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ပုံမှန် ကျနော်တို့ မနက် ၅ နာရီကနေပြီးတော့ ည ၉ နာရီအထိ ရောင်းနေတာကနေပြီးတော့ ညကို နောက် ၁ နာရီ ထပ်ဆုတ်ပြီးတော့ ၁၀ နာရီအထိ တိုးမြှင့်ရောင်းချပေးတာကို ပြောတာပါ။ ဘယ်လိုကြောင့်လဲဆိုတော့ ထွက်လာတဲ့ ကားလေးတွေ များလာပြီးတော့ တန်းစီးတဲ့ ယာဉ်တွေ ရှိနေတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ ဆိုင်ပိတ်ချိန်ကို နောက်ကို ဆုတ်ခိုင်းလိုက်တာပါ” ဟု ပြောသည်။

ဂတ်စ်ထည့်ရန် စောင့်နေသည့် ကားများကိုတွေ့ရစဉ်

CNG ဂတ်စ် ရောင်းချသည့်အချိန်ကို တိုးမြှင့်ပေးလိုက်သော်လည်း တချို့သော ဂတ်စ်ဆိုင်များတွင် ဂတ်စ်တန်းစီ သည့် ကားတန်းများဖြင့် ပြည့်နေသေးကြောင်း YBS ယာဉ်မောင်းများက ပြောသည်။

ထို့နောက် CNG အရောင်းဆိုင်များတွင် ငွေကြေးပေးဆောင်၍ နေရာယူမှုများနှင့် ဂတ်စ်ဖြည့်ရန် တန်းစီနေသည့် ကားများကို ကျော်၍ ဖြတ်ထည့်သည့် ကားများကိုလည်း CNG အရောင်းဆိုင်များက ကြပ်မတ်ပေးရန် လိုအပ်သည် ဟု YBS ယာဉ်မောင်းတစ်ဦးဖြစ်သည့် ကိုဝဏ္ဏ (အမည်လွှဲ) က ပြောသည်။

၎င်းက “လောလောဆယ်တော့ ဂတ်စ်ဆိုင်တွေမှာတော့ ကားတွေက ပိတ်ကြပ်ညှပ်ပြီးတော့ ပန်းခြံကဆိုင်နဲ့ ဟို ဘက် အမှိုက်ပုံဆိုင်ကတော့ ကားတွေ ၂ စီး ထပ်ကုန်ပြီ။ ၁၀ နာရီအထိ တိုးပေးလည်း အလွန်ဆုံး ကားတွေ ဂတ်စ် ထည့်ရတာ ၃ စီး၊ ၄ စီးထက် မပိုပါဘူးခင်ဗျ။ ၁ နာရီလောက် ပိုပေးလည်း အလွန်ဆုံးက ၆ စီးပေါ့။ နောက်တစ်ခုက အခု ဂတ်စ်ဆိုင်တွေမှာကတော့ လုပ်စားနေတဲ့ သူတွေရှိတယ်။ နေရာရောင်းစားတဲ့ သူတွေရှိတယ်။ ဘော်ဒါ ဘောကျက်တွေနဲ့ လုပ်စားနေတဲ့ သူတွေရှိတော့ ကားက စောင့်သာစောင့်နေရတယ် ကားက မရွေ့ဘူး။ အဲလိုပေါ့ တစ်စီး ၅၀၀၀၊ ၁၀၀၀၀ ပေးပြီးတော့ ဟိုကားရှေ့ကဖြတ်ဝင်၊ ဒီကားရှေ့က ဖြတ်ဝင် အဲလိုလုပ်စားတဲ့ သူတွေလည်း ရှိတာပေါ့။ အဲဒါတွေလည်း ခဏခဏ ပြဿနာတက်တယ်။ အဲဒါတွေလည်း ဆိုင်က ကြပ်မတ်ပေးဖို့ လိုတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဂတ်စ်အရောင်းဆိုင်မှာ ဂတ်စ်ထည့်နေကြသည့်ကားများကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့အပြင် မော်တော်ယာဉ်များ ကြာရှည်မောင်းနိုင်ရန်အတွက် ဂတ်စ်များကို ပေါင်ချိန်ပြည့်မှီရန်နှင့် အရည်အသွေး ကောင်းမွန်သည့် ဂတ်စ်များ ထည့်ပေးရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ ထိုသို့ လုပ်မှသာလျှင် ဂတ်စ်ဖြည့်ရန် တန်းစီနေကြရ သည့် ကားတန်းရှည်များ လျော့နည်းသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ယာဉ်မောင်းများက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ဂတ်စ်ဖြည့်ရာ၌ ပေါင်ချိန်ပြည့်မှီခြင်း မရှိသည့်အတွက် တစ်နေ့လျင် ဂတ်စ်ကို ၂ ချိန် တန်းစီ၍ ဖြည့်တင်းနေရခြင်းကြောင့် ကားတန်းများ ပို၍ ရှည်လာပြီး ဂတ်စ်ဆိုင်များမှာ စုပုံလာခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ဂတ်စ်များ အရည်အသွေးနှင့် ပေါင်ချိန် မပြည့်မှီခြင်းနှင့် ပတ်သက်ပြီး မြန်မာ့ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်းမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက “ကျနော်တို့က ပုံမှန် ကုန်းတွင်း သဘာဝဓာတ်ငွေ့ပဲ ပေးနေရတယ်၊ သူ့ရဲ့ အနေအထားက တစ်မျိုး။ ကမ်းလွန်သဘာဝဓာတ်ငွေ့တွေ ရောလာပြီဆိုရင် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ အရောလေးတွေ ရှိလာပြီဆိုရင် အသုံးခံတဲ့ အနေအထားလေးတွေက တစ်မျိုး။ ကမ်းလွန်သဘာဝဓာတ်ငွေ့မှာ ဆိုရင်တောင်မှ ကျနော်တို့က လောပိတကို သုံးတာနဲ့ ရတနာကို သုံးတာ မတူသေးဘူးလေ။ အခုလည်း ဒီရက်ပိုင်းလေးမှာ ကျနော်တို့က ကုန်းတွင်း သဘာဝဓာတ်ငွေ့ကို သုံးပေးတာ များတဲ့အတွက်ကြောင့် ကားတွေ အမောင်းခံတဲ့ အနေအထားလေး ရတယ်လို့ သုံးသပ်လို့ရပါတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရန်ကုန်တွင် CNG အရောင်းဆိုင် ၄၁ ဆိုင်ရှိပြီး လက်ရှိ၌ ဆိုင် ၄၀ ကို ဖွင့်လှစ်ထားကြောင်း၊ တစ်ရက်လျှင် CNG ကုဗပေ ၁၈ သန်းကျော် ရောင်းချပေးလျက်ရှိကြောင်း မြန်မာ့ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်း မော်တော်ယာဉ် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ဌာနမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၆

ထိုင်းနိုင်ငံသို့ အဓိက ကုန်စည်ပို့ဆောင်ပေးနေသည့် လမ်းကြောင်းတစ်ခု ဖြစ်သည့် မြဝတီ - ကော့ကရိတ် လမ်းပိုင်းတွင် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခြင်းကြောင့် မကြာခဏ ပိတ်ထားရာကနေ ယခု ပြန်ဖွင့်လိုက်ပြီဖြစ်သော်လည်း မီးဖိုချောင်သုံး ကုန်စိမ်းသီးနှံများ ပို့ဆောင်ရာတွင် အခက်အခဲ ရှိနေသေးသည်ဟု အဝေးပြေးကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေး လုပ်ငန်းရှင်များထံမှ သိရသည်။

တိုက်ပွဲများကြောင့် မိုင်းခွဲခံထားရသည့် ကော့ကရိတ်မြို့နယ်ရှိ တောနော်ရေတံခွန်အနီးရှိ တံတားကို ပြုပြင်ပြီးနောက် ပိတ်ထားသည့် မြဝတီ - ကော့ကရိတ် လမ်းပိုင်းတွင် ကုန်တင်ယာဉ်များ ဖြတ်သန်း၍ ရပြီဆိုသော်လည်း မကြာခဏ အဖွင့်အပိတ် ဖြစ်နေခြင်းကြောင့် ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရာတွင် အခက်အခဲ ရှိနေခြင်း ဖြစ်သည်ဟု အဝေး ပြေးကုန်စည် ပို့ဆောင်ရေးလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သည့် ကုန်တင်ယာဉ်ပိုင်ရှင်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

၎င်းက “လမ်းတွေကတော့ ဖွင့်လိုက် ပိတ်လိုက်ပဲ။ ကျနော်တို့ရဲ့ သွားလာတာက ကိုယ့်ကားကျမှ ဖြစ်သွားရင်တော့ မတတ်နိုင်ဘူး။ ကျနော်တို့ ယာဉ်ပိုင်ရှင်တွေရော၊ ယာဉ်မောင်းတွေပါ စားဝတ်နေရေး အခက်အခဲ ရှိတယ်။ ရှိတော့ နောက်ပြီးတော့ လမ်းမှာ ပိတ်နေတယ်ပေါ့နော်။ နောက်ပြီးတော့ တစ်ခါ မြဝတီကို ကျနော်တို့ ကုန်စိမ်းတွေပေါ့ နော် မီးဖိုချောင်သုံး ကုန်စိမ်းတွေ ဂေါ်ဖီတို့ ပို့ရတာပေါ့နော်။ ပန်းဂေါ်ဖီတို့၊ ဂေါ်ဖီထုပ်၊ အာလူးတို့ ဘာတို့ ညာတို့ပေါ့ နော်။ မီးဖိုချောင်သုံး ပစ္စည်းတွေကလည်း ဟိုကို သွားရတာ အခက်အခဲ ရှိတယ်ပေါ့နော်။ အဲတော့ ပြန်ဖွင့်တော့ အကုန်လုံး အဆင်ပြေတာပေါ့။ ဒါပေမယ့် အခုကလည်း ဖွင့်လိုက်ပိတ်လိုက်ပါပဲ” ဟု ပြောသည်။

မြဝတီ-ကော့ကရိတ်လမ်း ဖြတ်သန်းမှု ပိတ်ထားစဉ်

ကော့ကရိတ်မြို့နယ် တောနော်ရေတံခွန်အနီးရှိ တံတား မိုင်းခွဲခံရပြီးနောက် တံတားပေါ်သို့ ကားများကို တစ်စီးပြီး မှ တစ်စီးပုံစံဖြင့် ဖြတ်သန်းနေရခြင်းကြောင့် ကားလမ်းများ ပိတ်ဆို့မှု ဖြစ်ပေါပြီး ကုန်တင်ယာဉ်များနှင့် အိမ်စီး မော်တော်ယာဉ် အမြောက်အများ ပိတ်ဆို့မှု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် လက်ရှိ အချိန်ကာလသည် ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေး လုပ်ငန်းများအတွက် လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှုကောင်းမွန်သည့် အချိန်ကာလ ဖြစ်သော်လည်း ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း၊ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးနှင့် မန္တလေးတိုင်း ဒေသကြီးတို့တွင်သာ ကောင်းမွန်နေသည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ အဝေးပြေးကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေး လုပ်ငန်းရှင်များ အသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးကျင်သိန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေးကတော့ သူ့ဟာနဲ့သူတွေ တခြားနယ်တွေကိုပေါ့နော် ပုံမှန်လေးပဲ သွားနေပါတယ်။ ဒီရက်တွေက ကုန်စည်စီးဆင်းမှု အားကောင်းတဲ့ အချိန်ပဲ ဖြစ်တယ်။ ဒါပေမယ့် ပုံမှန်လေးပေါ့နော် သူ့ဟာနဲ့သူ ဒါပေမယ့် အရင်လို အင်နဲ့ အားနဲ့ မသွားနိုင်ဘူးပေါ့နော် ပုံမှန်လေးတော့ သွားနေပါတယ်။ ရှမ်းတောင်နဲ့ ရန်ကုန်၊ မန္တလေး ဒီတကြောကတော့ ကောင်းနေပါတယ်။ ကျန်တဲ့နယ်တွေကတော့ သူ့ဟာနဲ့သူ ပုံမှန်လေးတော့ စီးနေ တာပေါ့နော်။ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးကျတော့ နည်းနည်းလေးတော့ အခက်အခဲ ရှိတာပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

မြဝတီ-ကော့ကရိတ်လမ်းပေါ်မှာ ဖြတ်သန်းနေတဲ့ ကုန်ကားများကိုတွေ့ရစဉ်

မြဝတီနှင့် ကော့ကရိတ် လမ်းကြောင်းတွင် ကရင်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်(KNLA)၊ PDF ပူးပေါင်း တပ်ဖွဲ့နှင့် မြန်မာ့တပ်မတော်တို့အကြား မကြာခဏ တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားလေ့ရှိပြီး ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေး ကုန်တင် ယာဉ်များလည်း မကြာခဏ ပိတ်ဆို့မှု ဖြစ်ပေါ်လျက် ရှိသည်။

ထို့အပြင် ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရာတွင် လမ်းကြောင်းတလျှောက် နယ်မြေတည်ငြိမ်မှု မရှိသည့်အတွက် ကုန်စည် ပို့ဆောင်ရာတွင် တန်ဆာခများကို ပုံမှန်ထက်တိုး၍ ကောက်ခံမှုများ ရှိခြင်းကြောင့် ကုန်ဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်မှုများ လည်း ဖြစ်ပေါ်နေကြောင်း လုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

မြဝတီ - ကော့ကရိတ် လမ်းပိုင်းမှတဆင့် ထိုင်းနိုင်ငံထုတ် ကုန်ပစ္စည်းဖြစ်သည့် အခြေခံ စားသောက်ကုန်၊ ဆေးဝါး၊ အလှကုန်၊ လူသုံးကုန်နှင့် ဆောက်လုပ်ရေးသုံး ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းများကို အဓိကထား တင်သွင်းနေရခြင်း ဖြစ်သည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၅

မြန်မာနိုင်ငံရှိ စိုက်ပျိုးရေး တောင်သူများအနေဖြင့် ယခု ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် စိုက်ပျိုးရေးအတွက် အသုံးပြုရသည့် သွင်းအားစုနှင့် စက်သုံးဆီတို့ကို လက်ရှိနှုန်းထားထက် ဈေးမတက်စေရန် မျှော်လင့်သည်ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

သွင်းအားစုနှင့် စက်သုံးဆီတို့သည် ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၁ ခုနှစ်ကတည်းကပင် အဆမတန် ဈေးမြင့်တက်လာခြင်းဖြစ် သဖြင့် ဈေးကျရန်မှာ မဖြစ်နိုင်သောကြောင့် ယခုကဲ့သို့ ဈေးထပ်မံ၍ မမြင့်တက်သွားစေရန် မျှော်လင့်ခြင်း ဖြစ် ကြောင်းလည်း စိုက်ပျိုးရေးလုပ်နေသည့် တောင်သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကြက်သွန်စိုက်တောင်သူ ဦးကိုကိုလေးက “အဲဒါဆိုရင်တော့ လက်ရှိ စိုက်နေတဲ့ ဈေးနှုန်းနဲ့ နောင်ခါထွက်လာမယ့် ကုန်အပေါ် မူတည်ပြီးတော့ အရှုံးမများအောင် ကိုယ်က ချိန်စလို့ ရတာပေါ့။ ဒီအတိုင်းစိုက်နေတဲ့ အချိန်ကနေ ကျနော်တို့က ကြက်သွန်ရော တခြားကိုင်းပင်တွေရော စိုက်ပြီးပြီ။ ပြီးတဲ့အချိန်မှာမှ ကျနော်တို့ အခြေခံ တွက်တာ က လက်ရှိ ဒီဇယ်ဈေးနဲ့ ဓာတ်မြေဩဇာဈေးကို အခြေခံတွက်ပြီးတော့ စိုက်ကြတာကို။ တစ်ပိဿာကို ဘယ်နှုန်း လောက်ရရင် ကိုယ့်အတွက် အဆင်ပြေမယ်ဆိုတဲ့ အနေအထားမျိုးနဲ့ ကြိုးစားပြီး စိုက်နေကြတာပေါ့။ ဒီ အနေ အထားတစ်ခုမှာ ဓာတ်မြေဩဇာဈေးနဲ့ ဒီဇယ်ဈေးက ဆက်တက်မယ်၊ ရာသီဥတုကလည်း ဖောက်ပြန်မယ်ဆို ရင်တော့ ဒီနှစ်လည်း တောင်သူက အရှုံးပေါ်ဦးမှာပဲ။ ဈေးနှုန်းကလည်း နင်လား ငါလား ကျမသွားဘူးလေ။ ၂၀၂၂ က အနေ အထားလောက်နဲ့ပဲ ဈေးနှုန်းက ရပ်သွားတာကို။ အခုအချိန်ထိ ဓာတ်မြေဩဇာဈေးတွေက မကျသေးဘူး လေ။ အဲဒါ ဒီနှစ် ကျနော်တို့ တောင်သူတွေအနေနဲ့ကတော့ ထုတ်ကုန်အနေနဲ့ နည်းနည်းလေး လျှော့ကြတာပေါ့။ ဒီဇယ်ဈေးကို အများကြီးမျှော်လင့်မထားဘူး။ ဒီ အနေအထားလောက်ပဲ မှန်းတယ်။ ဓာတ်မြေဩဇာပိုင်းလည်း အများကြီး မမျှော်လင့်ထားဘူး ကျဖို့ကိုလေ။ ကျဖို့လည်း သိပ်မမြင်ဘူးလေ။ အဲဒီအနေအထားကြောင့်ပဲ စိုက်တဲ့ သီးနှံအတွက်ကို နည်းနည်း လျှော့ထားတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

 တောင်သူတစ်ဦးကိုတွေ့ရစဉ်

သွင်းအားစုနှင့် စက်သုံးဆီ ဈေးနှုန်းများ ယခုထက် ပို၍ ကျဆင်းပါက တောင်သူများအတွက် ကောင်းမွန်မည် ဖြစ် သော်လည်း လက်ရှိ အနေအထားအရ ဈေးကျဖို့ မဖြစ်နိုင်ကြောင်း စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ကိုင်နေသည့် တောင်သူများက ပြောသည်။
ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် သွင်းအားစုနှင့် စက်သုံးဆီ ဈေးနှုန်းများ ဈေးအဆမတန် မြင့်တက်မှုကြောင့် စိုက်ဧက လျှော့၍ စိုက်ပျိုးခဲ့ကြကြောင်း၊ ထို့နောက် စိုက်ပျိုးရာမှာလည်း အချိန်အခါမဟုတ် မိုးရွာသွန်းမှုနှင့် မိုးရွာသွန်းရမည့် အချိန်တွင် မရွာသွန်းခြင်းတို့ကြောင့် ပျက်ဆီးသွားသည့် စိုက်ပျိုးခင်းများ ရှိကြောင်း၊ ထိုသို့ ပျက်ဆီးသွားမှုတွင် ကြက်သွန်နှင့် စပါးတို့လည်း ပါဝင်ပြီး အထွက်နှုန်း ဆိုးရွားခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

နိုင်ငံရေး အခြေအနေ မတည်ငြိမ်ပါက သွင်းအားစုနှင့် စက်သုံးဆီ ဈေးနှုန်းတို့မှာ ဆက်လက် မြင့်တက် နေဦးမည် ဖြစ်သဖြင့် ယခုနှစ်တွင် နိုင်ငံရေး အခြေအနေ တည်ငြိမ်စေချင်ပြီး ရာသီဥတုလည်း ကောင်းစေချင်ကြောင်း စပါး စိုက်တောင်သူ ဦးအောင်ကျော်မြက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “စိုက်ပျိုးရေး ချေးငွေတွေကို တစ်ဧကကို ကျနော်တို့ တစ်သိန်း ပေးတယ်ဆိုရင် ဒီနှစ်မှာတော့ အနည်းဆုံး တစ်ဧကကို ငွေနှစ်သိန်းလောက် ထုတ်ချေးမှပဲ။ အမှန်ကတော့ ကျနော်တို့ လယ်တစ်ဧက စိုက်ရင် ဘယ်လောက် ကုန်တယ်ဆိုတာကို သူတို့လည်း တွက်ချက်တတ်ပါတယ်။ ကျနော်တို့ တောင်သူထက် သူတို့ ပိုပြီးတော့မှ သိပါ တယ်။ ကျနော်တို့ ထွန်ယက်တာက ဘယ်လောက်ကုန်တယ်၊ ရိတ်သိမ်းတာက ဘယ်လောက်ကုန်တယ်၊ မျိုးခက ဘယ်လောက်ကုန်တယ်၊ ပိုးသတ်ဆေး၊ ဓာတ်မြေဩဇာသုံးတာက ဘယ်လောက်ကုန်တယ်ဆိုတာ တကယ့် လယ် တစ်ဧကမှာ ဝင်သွားတာလောက်တော့ ဘာပဲပြောပြော နိုင်ငံတော်အစိုးရက ကျနော်တို့ တောင်သူတွေကို ထုတ် ချေးပေးပါလို့ အဲဒါတော့ ပြောချင်တယ်။ လယ်တစ်ဧကမှာဆိုရင် ထွန်ယက်ခက ရှစ်သောင်းလောက် ကုန်တယ်။ ရိတ်သိမ်းခကတော့ ၁ သိန်း ၂ သောင်းလောက်ရှိတယ်။ အဲဒီမှာ ထွန်ခနဲ့ ရိတ်သိမ်းခက ၂ သိန်းလောက် ဖြစ်သွား ပြီ။ ကျနော်တို့ ဒီမှာ ဓာတ်မြေဩဇာခကလည်း ယူရီးယားက တစ်အိတ်သုံးရတယ် တစ်ဧကမှာ။ ပီဆူပါက အိတ်ဝက်ဆိုတော့ အဲဒါမှာ ကျနော်တို့ ၂ သိန်း ၂ သောင်းလောက် ဖြစ်သွားပြီ။ ၄ သိန်း ၄ သောင်းလောက် ကုန် သွားပြီ။ နောက်ပြီးတော့ စိုက်စရိတ်တို့ နောက်ပြီးတော့မှ မျိုးစပါးတို့ဆိုရင် အနည်းဆုံး ၅ သိန်းလောက်တော့ အနည်းဆုံးသွားတယ် တစ်ဧကကို” ဟု ပြောသည်။

တောင်သူများကိုတွေ့ရစဉ်

တောင်သူများအား ထုတ်ပေးသည် ချေးငွေးနှင့် အမှန်တကယ် ကုန်ကျစရိတ်တို့မှာ မကိုက်သည့်အပြင် ရာသီဥတု နှင့် သွင်းအားစုတို့ လုံလောက်စွာ အပြည့်အဝ အသုံးမပြုနိုင်သောကြောင့် အထွက်နှုန်းလျော့ပြီး တောင်သူများမှာ အရှုံးပေါ်ရကြောင်း တောင်သူများက ပြောသည်။

ထို့အပြင် တောင်သူများအား ဓာတ်မြေဩဇာ လိုက်လံရောင်းချပေးရာတွင် စိုက်ဧကအားလုံးအတွက် အပြည့်အဝ ရောင်းချပေးစေချင်ကြောင်းနှင့် ထိုသို့ မလုပ်ဆောင်ပေးနိုင်ပါက ၎င်းအစီအစဉ်အား ဖျက်သိမ်းသင့်ကြောင်း တောင်သူများက ပြောသည်။

ထို့ကြောင့် သွင်းအားစုများအား ဈေးနှုန်း အသင့်အတင့်ဖြင့် မရောင်းချပေးနိုင်ပါက သဘာဝဇီဝဓာတ်မြေဩဇာ ထုတ်လုပ်နိုင်ရန် ပညာရှင်များအား ခေါ်ယူ၍ သင်တန်းများ ပေးသင့်ကြောင်းလည်း တောင်သူများက အကြံပြုသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၅

နှစ်သစ်ကူး ရုံးပိတ်ရက်တွင် ပုဂံဒေသသို့ ခရီးသွားဝင်ရောက်မှု များပြားခဲ့ပြီး ဟိုတယ်များတွင် တည်းခိုသူ အပြည့် ဖြစ်ခဲ့သော်လည်း လျှပ်စစ်မီးမမှန်၍ ဟိုတယ်လုပ်ငန်းများ အရှုံးပေါ်ခဲ့ကြောင်း ဟိုတယ်လုပ်ငန်းရှင်များထံမှ သိရသည်။

နှစ်သစ်ကူး ရုံးပိတ်ရက်တွင် ပုဂံရှိ ဟိုတယ်များတွင် တည်းခိုသူများ ပြည့်သည့်အချိန်တွင် လျှပ်စစ်မီးသည် ယခင် အချိန်များထက် ပို၍ ပြတ်တောက်ခြင်းကြောင့် ဟိုတယ်လုပ်ငန်းများ အရှုံးနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ပုဂံ ဟိုတယ် လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းဥက္ကဋ္ဌ ဦးဇော်ဝိတ်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဒီနှစ်ကတော့ ဟိုတယ်အပြည့်ဆိုတော့ များတော့များတယ်။ ဧည့်သည် လာတာကလည်း ဒီလိုရက်မျိုးပဲ ၂ ရက် ၃ ရက်လောက် လာတယ်။ နောက်ပြီးတော့လည်း ဧည့်သည် မရှိဘူး။ နောက်တစ်ခါ လာတဲ့ရက်ကျတော့ လည်း လျှပ်စစ်မီးက မလာဘူး။ ဘယ်လိုလုပ် အကောင်းဖြစ်မှာလဲ။ ဘယ်သူမှ မမြတ်ဘူး အရှုံးချည်းပဲ။ ဒီဇယ်ဈေး ကလည်း သိတဲ့အတိုင်းပဲ တက်နေတာ ဆီဈေးကလည်း တက်နေတာ။ ဒီလုပ်ငန်းက အခုလာမယ့်နှစ် ဘယ်လို လာအုံးမလဲ မသိဘူး။ ဒီလုပ်ငန်းကတော့ အခု ၃ နှစ်လောက် ဒီလုပ်ငန်းလုပ်တဲ့ လုပ်ငန်းရှင်တွေအားလုံးက အကုန် လုံး ရှုံးနေကြတာပဲ။ ဒါ့ကြောင့် ရောင်းမယ့်လူတွေ ဘာတွေ များနေတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ပုဂံဘုရားဖူးများကိုတွေ့ရစဉ်

ပုဂံဒေသတွင် လျှပ်စစ်မီး ရရှိမှုသည် အချိန် အကန့်အသတ်ဖြင့် မဟုတ်ဘဲ လျှပ်စစ်မီး ရရှိချိန်နှင့် ပြတ်တောက်ချိန် မှာ မှန်ကန်မှု မရှိကြောင်း၊ တစ်နေ့လျှင် ၅ နာရီမှ ၈ နာရီအထိ ပြတ်တောက်လေ့ရှိကြောင်း ဟိုတယ် လုပ်ငန်းရှင် များထံမှ သိရသည်။

လက်ရှိတွင် ဟိုတယ်လုပ်ငန်းများ ရပ်တည်နိုင်ရေး အခက်အခဲများစွာ ကြုံတွေ့နေရပြီး ဟိုတယ်လုပ်ငန်းရှင် အများစုသည် ၎င်းတို့၏ ဟိုတယ်များကို ရောင်းချရန် ပြင်ဆင်နေမှုများရှိသည်ဟု ဦးဇော်ဝိတ်က ပြောသည်။

ထို့နောက် အထွေထွေ ကုန်ဈေးနှုန်းများ ကြီးမြင့်သော်လည်း ဟိုတယ်လုပ်ငန်းများတွင် ဈေးနှုန်းတိုးကောက်ရန် အဆင်မပြေနိုင်ကြောင်း၊ ပွဲတော်ရက်များတွင်သာ ဧည့်သည် ဝင်ရောက်မှု များပြားပြီး ကျန်ရက်များတွင် ဧည့်သည် နည်းပါးကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် ဟိုတယ်လုပ်ငန်းများသည် လုပ်ကိုင်ရန် မသင့်သည့် လုပ်ငန်းတစ်ခု ဖြစ်လာနေ ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

ဦးဇော်ဝိတ်က “အန်ကယ်တို့လုပ်ငန်းက ဒီပြင် လုပ်ငန်းတွေနဲ့ မတူဘူး။ ဒီပြင် လုပ်ငန်းတွေက အကုန်လုံး ကား ဈေးတွေရော၊ အစားအသောက် ဈေးတွေရော အကုန်လုံး တက်သွားတယ်။ ၁၀၀ တန်က ၂၀၀ တန်ဖြစ်တယ်။ ၂၀၀ တန်က ၃၀၀ ဖြစ်တယ်။ ၄၀၀၀ တန်က ၈၀၀၀ ဖြစ်တယ်။ အန်ကယ်တို့ ဟိုတယ်ခရီးကတော့ ၅၀၀၀၀ က ၃၀၀၀၀ ဖြစ်တယ်။ ၃၀၀၀၀ က ၂၀၀၀၀ ဖြစ်တယ် ၁၀၀၀၀ ဖြစ်တယ် ချယူရတယ်။ ဟိုတယ်ထဲ ထည့်တဲ့ ပစ္စည်းတွေကျ တော့ သစ်သျှူးကအစ အကုန်လုံး ဈေးတွေက တက်နေတယ်။ အဲတော့ ရောင်းရတဲ့ ဈေးကျတော့လည်း လျှော့ ရောင်း ရတယ်။ ဝယ်ရတဲ့ ပစ္စည်းကျတော့လည်း ပိုပြီးတော့ ဝယ်ရတယ်။ အခန်းကလည်း မပြည့်ဘူး။ မီးစက်က လည်း သုံးရတယ်ဆိုတော့ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပြောရရင် လုံးဝမလုပ်သင့်တဲ့ လုပ်ငန်းတစ်ခု ဖြစ်သွားပြီ” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပုဂံဒေသက ရွှေစည်းခုံစေတီပေါ်မှာ ဘုရားဖူးများကိုတွေ့ရစဉ်

နှစ်သစ်ကူး ရုံးပိတ်ရက် ကာလတွင် ပုဂံဒေသသို့ ခရီးသွားဝင်ရောက်မှုသည် လက်ရှိ ဖွင့်လှစ်ထားသည့် ပုဂံဟိုတယ် ၇၀ ကျော်တွင် တည်းခိုသူ ပြည့်ခဲ့သည်။ အလားတူ ခရီးသွား ဝင်ရောက်မှုအနေဖြင့် ၁ သိန်းခွဲရှိခဲ့ကြောင်း ဟိုတယ် နှင့် ခရီးသွားဝန်ကြီးဌာန (ပုဂံရုံးခွဲ) မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဘုရားတွေ အကုန်လုံး ပေါင်းလိုက်ရင်တော့ အဲလောက်တော့ ရှိပါတယ် ၁ သိန်း၊ ၁ သိန်းခွဲ ဝန်းကျင် လောက် ရှိတယ်။ ၃၁ ရက်နေ့မှာ ဘုရားတွေမှာ ဆိုရင်တော့ အထင်ကရဘုရားတွေ ရွှေစည်းခုံမှာ ဆိုရင်တော့ ၁၅၀၀၀ ဝန်းကျင်လောက် ဝင်ပါတယ်ခင်ဗျ။ ကျနော်တို့ဆီမှာတော့ ဘုရား အဝင်စာရင်းတွေပဲ ရှိပါတယ်။ ဘုရား စာရင်းတွေပဲ ကောက်တာ ရှိပါတယ်ခင်ဗျ။ ဧည့်သည် လာရောက်မှုစာရင်းနဲ့ တည်းခိုမှု စာရင်းကတော့ မတူဘူး။ ဟိုတယ် တည်းခိုမှု စာရင်းကတော့ ပိုနည်းတာပေါ့။ လာရောက်မှုဆိုရင် ပိုများတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ ပုဂံဒေသတွင် ခရီးသွားဝင်ရောက်မှု နည်းပါးခြင်းနှင့် လျှပ်စစ်မီး ရရှိသည့်အချိန် နည်းပါးခြင်းတို့ကြောင့် ပုဂံဒေသရှိ ဟိုတယ် ၁၀၀ ကျော်အနက် ၇၀ ကျော်သာ ဖွင့်လှစ်ထားနိုင်သေးကြောင်း၊ ဖွင့်လှစ်ထားသည့် ဟိုတယ် များသည်လည်း ဆက်လက် ရပ်တည်ရန် အခက်အခဲများ ကြုံတွေ့နေရကြောင်း ဟိုတယ်လုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၃

ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အခြေခံအလုပ်အကိုင် အများစုသည် အတန်းပညာ မလိုအပ်သည့်အပြင် အခြားနိုင်ငံများထက် သွားရောက်ရ လွယ်ကူသည့် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတစ်ခု ဖြစ်တာကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံသားများ အလုပ်လုပ်ကိုင်သင့် သည့် နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း အလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်နေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုင်းရှိ အခြေခံအလုပ်အကိုင်အများစု၏ လုပ်ခလစာသည် မြန်မာနိုင်ငံကထက် ပိုမိုရရှိသောကြောင့် မြန်မာ နိုင်ငံသားများ လာရောက် လုပ်ကိုင်သင့်သည့် နိုင်ငံတစ်ခု ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမား အရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ကိုသားကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “မြန်မာနိုင်ငံသားတွေအတွက်ကတော့ ထိုင်းဟာ အလုပ်လုပ်ဖို့ အရမ်းကောင်းတဲ့ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ဖြစ်တာ ပေါ့။ လက်ရှိ ထိုင်းမှာ အလုပ်လုပ်မယ်ဆိုရင် လက်ရှိ ငွေဈေးနဲ့ပြန်ပြီး တွက်မယ်ဆို ကျနော်တို့နိုင်ငံမှာ အခြေခံ လူတန်းစား အလုပ်သမားတစ်ယောက်က မြန်မာငွေ ကျပ် သုံးသိန်းတောင် မရတဲ့အချိန်မှာ ထိုင်းနိုင်ငံထဲမှာဆိုရင် အခုလက်ရှိ ငွေဈေးနဲ့ဆို မြန်မာငွေ ၇ သိန်းလောက်အထိ ရတယ်။ လူတစ်ယောက်ကို ဘတ် ကိုးထောင်ကျော် အထိ သတ်မှတ်ထားပြီးပြီဖြစ်တဲ့အတွက် ငွေဈေးက ၁၂၅၀ လောက်ကို မြန်မာငွေ ကျပ် တစ်သိန်း ရတာဖြစ်တဲ့ အတွက် သူသတ်မှတ်တဲ့ ငွေနဲ့ဆိုရင် ကျနော်တို့က လုပ်ခလစာချည်းပဲ ၇ သိန်း အထက်မှာရှိတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ဒါဟာ အတန်းပညာမလိုဘဲနဲ့ အခြေခံ လူတန်းစားတစ်ယောက်အနေနဲ့ မိမိတို့ရဲ့ခွန်အားနဲ့ စက်ရုံတစ်ရုံရုံမှာ ဝင်ရောက်ပြီးတော့ အလုပ်လုပ်နိုင်တဲ့ လုပ်အားခ ဖြစ်တဲ့အတွက် ထိုင်းဟာ ကျနော်တို့ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံဖြစ်တဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေအတွက် အလုပ်လုပ်ရန် အင်မတန်ကောင်းတဲ့ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံလို့ ပြောလို့ရတယ်” ဟု ပြော သည်။

ရေထွက်ကုန်လုပ်ငန်းခွင်တစ်ခု

ပြည်ပသို့ သွားရောက်အလုပ်လုပ်ကိုင်ကြသည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများတွင် အများစုသည် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံဖြစ်သည့် ထိုင်းသို့ တရားဝင်သာမက တရားမဝင်ဖြင့်ပါ သွားရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်နေကြခြင်းဖြစ်ပြီး လက်ရှိတွင်လည်း ဆက်လက် သွားရောက်နေကြဆဲဖြစ်သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားအများအပြား သွားရောက်အလုပ်လုပ်ကိုင်နေကြခြင်းမှာ အခြားနိုင်ငံများထက် သွားလာရ လွယ်ကူခြင်း၊ အတန်းပညာနှင့် ဘာသာစကားမလိုအပ်ခြင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံထက် လုပ်ခလစာပို၍ ရရှိခြင်းတို့ကြောင့် သန်းနှင့်ချီ ရှိနေခြင်းဖြစ်ကြောင်းလည်း အလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်သူများက ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံသည် လုပ်ခလစာရရှိမှုအပိုင်းက ကြည့်ပါက လာရောက်လုပ်ကိုင်သင့်သည့် နိုင်ငံတစ်ခုဟု ဆိုရသော် လည်း အကောင်းဆုံး နိုင်ငံတစ်ခုမဟုတ်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမား အခွင့်အရေး ကွန်ရက် (MWRN)မှ အကြံပေး ဦးအောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ကျနော့်အနေနဲ့ အကောင်းဆုံးနေရာလို့တော့ သုံးသပ်ပေးလို့မရဘူး။ ဘာလို့ဆို ဒီထက်ပိုမိုပြီးမှ ဝင်ငွေအရရော၊ ဂုဏ်သိက္ခာအရရော၊ နောက်လုပ်သားတွေအပေါ်မှာ အလေးထားမှုပိုင်းဆိုင်ရာရော ဒီထက်ကောင်းတဲ့ နိုင်ငံတွေ လည်း အများကြီးရှိပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် ဘာကြောင့် ဒီနိုင်ငံထဲကို မြန်မာနိုင်ငံသားတွေက သန်းနဲ့ချီပြီး နှစ်ပေါင်း ၃၀ ကျော်ကတည်းက ရောက်နေတာလဲဆိုတော့ သွားလို့ လာလို့ လွယ်ကူတာတစ်ပိုင်း၊ နောက် ကုန်ကျစရိတ် ကလည်း နည်းနေတာတစ်ပိုင်း၊ သာမန်အလုပ်သမားတွေနဲ့ ခွန်အားနဲ့အသုံးပြုတဲ့ အလုပ်သမားတွေပဲ လာလုပ် နေတာဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် ဥပမာ နှိုင်းယှဉ်ပြမယ်ဆိုရင် စင်ကာပူတို့၊ မလေးတို့၊ တောင်ကိုရီးယားတို့၊ ဂျပန်တို့ အစရှိတဲ့ နိုင်ငံတွေကိုသွားတာနဲ့ ဒီနိုင်ငံကိုလာတဲ့ အလုပ်သမားနဲ့က မတူဘူး။ အဲဒီတော့ သာမန်အလုပ်သမားတွေ အခက်အခဲအရ ဖြေရှင်းဖို့အတွက် ကိုယ့်နိုင်ငံမှာ ဘယ်လိုမှ ရပ်တည်လို့မရလို့သာ ထိုင်းနိုင်ငံကို အားကိုးတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ထိုင်းသည် အကောင်းဆုံးနိုင်ငံတစ်ခုလို့ ကျနော် မသုံးသပ်ပါဘူး” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ပလပ်စတစ်စက်ရုံတစ်ခုမှ အလုပ်သမားများ

ထိုင်းနိုင်ငံသည် အလုပ်သမားများအတွက် လူမှုဖူလုံရေးနှင့်ပတ်သက်၍ ကောင်းမွန်သကဲ့သို့ ပြဋ္ဌာန်း ထားသည့် အလုပ်သမားဥပဒေမှာလည်း ကောင်းမွန်ကြောင်း အလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်နေသူများက ပြောသည်။

ဒါ့အပြင် ထိုင်းနိုင်ငံတွင်လည်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားများနှင့်ပတ်သက်၍ အဆိုးများလည်းရှိကြောင်းနှင့် အာဏာပိုင်များ သည် မြန်မာနိုင်ငံသားများအား တရားဝင်အထောက်အထားထုတ်ပေးရာတွင် ငွေကြေးပိုမို သတ်မှတ်ပြီးမှသာ ထုတ်ပေးလေ့ရှိကြောင်း ကိုသားကြီးက ပြောသည်။

၎င်းက“ဘယ်လို အထောက်အထားပဲ နေနေပေါ့။ ထိုင်းနိုင်ငံထဲမှာ တရားဝင်အထောက်အထား ကိုင်ဆောင်ထားပြီ ဆိုရင်တော့ အကောင်းဆုံး အလုံခြုံဆုံး အလုပ်သမားတစ်ယောက်ဖြစ်တာပေါ့။ ကိုယ့်နိုင်ငံထက်စာရင် အများကြီး သာတာပေါ့။ ခိုးဝင်လာတယ်လို့ဆိုပေမယ့် ခိုးဝင်လာတဲ့မြန်မာတွေကို ထိုင်းအစိုးရက ပိုက်ဆံရှာတတ်တယ်လေ။ ကျနော်တို့ နိုင်ငံသားတွေကို အခု လူတစ်ယောက်ကို ဘတ်ငွေ တစ်သောင်းခွဲကနေ နှစ်သောင်းလောက်အထိ အကုန်အကျခံပြီးတော့ လွန်ခဲ့တဲ့လလောက်ကတည်းက လက်မှတ်တွေ ထုတ်ပေးတာတွေရှိတယ်။ ထိုင်းနိုင်ငံ ထဲမှာ ထိုင်းအလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာန ကိုယ်တိုင်က အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံ ကျနော်တို့ နိုင်ငံအပေါ်မှာ အပြည့်အဝ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံကောင်း မပီသဘူးလို့ ပြောလို့ရတယ်။ ခိုးဝင်လာတဲ့ မြန်မာတွေ အားလုံးကို အလုပ်သမား လက်မှတ် ထုတ်ပေးတယ်ဆိုတဲ့နေရာမှာ သူ့အစိုးရက ဘယ်တုန်းကမှ မရှိခဲ့ဘူးတဲ့ ငွေကြေးတွေကို ပိုမိုသတ်မှတ် ပြီးတော့မှ ထုတ်ပေးတယ်။ အများနားလည်အောင်ပြောရင် ဘတ်ပန်းရောင်ကတ်လို့ပြောကြတဲ့ ယာယီ အလုပ်သမားလက်မှတ် တစ်ခုရဖို့အတွက်ဆိုရင် ကျနော်တို့ နိုင်ငံသားတွေဟာ ဘတ်ငွေတစ်သောင်းခွဲကနေ နှစ်သောင်းလောက်အထိ အကုန်အကျခံပြီးတော့ လုပ်ရတယ်။ သက်တမ်းကလည်း တစ်နှစ်အပြည့်မရဘူးပေါ့” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ မြန်မာနိုင်ငံသားများသည် နှစ်နိုင်ငံသဘောတူစာချုပ် MOU ဖြင့် သွားရောက်အလုပ်လုပ် ကိုင်နေသူများ ရှိသကဲ့သို့ တရားမဝင်လမ်းကြောင်းမှ ခိုးဝင်ကာ သွားရောက်နေကြသူများလည်း ရှိသည်။

ထိုသို့ သွားရောက်ကြရာတွင်လည်း အေဂျင်စီနှင့်ပွဲစားတို့ကြောင့် စာချုပ်ပါအတိုင်း အလုပ်မရရှိခြင်းအပြင် အခြား သော ပြဿနာများနှင့်လည်း ကြုံတွေ့နေကြရကြောင်း အလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်နေသူများထံက သိရ သည်။