CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၄

နယ်စပ်မှတဆင့် ဆန်နှင့် ဆန်ကွဲ တင်ပို့မှုမှ ရရှိသည့် ပို့ကုန်ရငွေအပေါ် မူဝါဒ ပြောင်းလဲ သတ်မှတ်လိုက်ပြီဖြစ် ကြောင်း ဆန်ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

ပို့ကုန်ရငွေ၏ ၆၅ ရာခိုင်နှုန်းကို ဗဟိုဘဏ် သတ်မှတ်ဈေးဖြင့် တစ်ရက်အတွင်း မြန်မာကျပ်ငွေဖြင့် မဖြစ်မနေ လဲလှယ်ကြရမည်ဖြစ်ပြီး ကျန်ရှိသည့် ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းကို ဈေးကွက်ပေါက်ဈေးအတိုင်း သုံးစွဲခွင့်ပြုကြောင်း သတ်မှတ်လိုက်သည်ဟု ဆန်ကုန်သည်များက ပြောသည်။

ယခင် ဆန်နှင့် ဆန်ကွဲ တင်ပို့မှုတွင် ပင်လယ်ရေကြောင်းမှတဆင့် တင်ပို့မှုကိုသာ သတ်မှတ်ထားခြင်းဖြစ်ပြီး လက်ရှိတွင် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင်ပါ သတ်မှတ်လိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် နယ်စပ်မှတဆင့် ဆန်တင်ပို့မှု လျော့ကျသွားနိုင်ကြောင်း၊ ဆန်ကုန်သည်များအနေဖြင့် အကျိုးအမြတ် ရရှိမှုအပေါ် တွက်ချက်ပြီး ရောင်းချကြရမည် ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးကုန်သည်များအသင်းမှ တာဝန် ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “နယ်စပ်သမားတွေကတော့ အရင် ယွမ်တို့၊ ဘတ်တို့နဲ့ ရောင်းတာပေါ့။ သူက ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်း ရနေတော့ နည်းနည်း တွက်ခြေကိုက်တာပေါ့။ ၆၅ ကို သူတို့သတ်မှတ်တဲ့ နှုန်းနဲ့ဆိုရင်တော့ နယ်စပ်သမားလည်း သိပ်တွက်ခြေမကိုက်တော့ဘူး ထင်ပါတယ်။ နယ်စပ်ကတော့ ဆန်ထွက်တာ လျော့သွားနိုင်တာပေါ့။ ပင်လယ်ရေကြောင်း ကတော့ ဒီဟာမျိုးကို သတ်မှတ်ထားတာတော့ ကြာပြီဗျ ပြီးခဲ့တဲ့ ၅ လပိုင်း၊ ၆ လပိုင်းကတည်းက။ ဒီဘက် နယ်စပ် ကိုလည်း ပြောင်းမယ် ပြောင်းမယ် လုပ်နေတယ်။ အခုကတော့ တကယ်ပြောင်းတဲ့ သဘောမျိုး အခုကတော့ စာထွက်တယ်ဆိုတာ။ ကုန်သည်ကတော့ တွက်ပြီး ပြန်ရောင်းရမှာပေါ့။ ၆၅ ကို ၂၁၀၀ နဲ့ရမယ်။ ၃၅ ကို အပြင် ပေါက်ဈေးနဲ့ ရမယ်ဆိုရင် ဘယ်ဈေးနဲ့ ကိုက်နိုင်မလဲဆိုတာက တွက်ချက်ပြီး ရောင်းရမှာပေါ့။ ဒေါ်လာ ၁၀၀ ကို ကျနော်တို့က ၆၅ဒေါ်လာကို သူတို့သတ်မှတ်နှုန်းထားနဲ့ ရောင်းပေးရတယ်။ ကျန်တဲ့ ၃၅ ဒေါ်လာကို ကျနော်တို့ အပြင်ပေါက်ဈေးနဲ့ ရောင်းလို့ရတယ်” ဟု ပြောသည်။

 ဆန်ဆိုင်တစ်ခုကိုတွေ့ရစဉ်

နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ယခင်က ဆန်နှင့် ဆန်ကွဲမှလွဲပြီး ပဲမျိုးစုံ၊ ဆီထွက်သီးနှံ၊ ပြောင်း၊ ရာဘာ၊ ရေထွက် ပစ္စည်း၊ တိရစ္ဆာန်နဲ့ တိရစ္ဆာန်ထွက်ပစ္စည်းများ တင်ပို့မှုမှ ရရှိသည့် ပို့ကုန်ရငွေအပေါ်တွင်သာ ဗဟိုဘဏ်မှ မူဝါဒ သတ်မှတ်ထားသည်ကို တွေ့ရသည်။

မတ်လ ၁ ရက်နေ့တွင် နယ်စပ်မှတဆင့် ဆန်နှင့် ဆန်ကွဲတင်ပို့မှု ပို့ကုန်ရငွေအပေါ် မူဝါဒ သတ်မှတ်မည် ဖြစ်သည့် အတွက် နယ်စပ်ကုန်သည်များအနေဖြင့် ယင်းကာလမတိုင်ခင် ဆန်များကို အချိန်မှီ တင်ပို့နေရကြောင်း၊ ဆန်နှင့် ဆန်ကွဲများ အဝယ်ရပ်တန့်နေပြီး ချင့်ချိန်နေကြရသည်ဟု နယ်စပ်ကုန်သည်များက ပြောသည်။

တရုတ်နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေး၌ ဆန်နှင့် ဆန်ကွဲ တင်ပို့မှုမှ ရရှိသည့် ယွမ်ငွေများကို လဲလှယ်ရာတွင် ပြင်ပ ပေါက် ဈေးသည် တရုတ်ယွမ်ငွေ ၁ ယွမ်လျှင် မြန်မာကျပ်ငွေ ၄၂၆ ကျပ်ရှိကြောင်း၊ ဗဟိုဘဏ်မှ သတ်မှတ်သည့် ဈေးနှုန်း သည် ၃၀၈ ကျပ်သာ ရှိသည့်အတွက် ကုန်သည်များအနေဖြင့် ဆန်တစ်အိတ်လျှင် ၁ သောင်းကျပ်ခန့် နစ်နာဆုံးရှုံး သွားမည် ဖြစ်ကြောင်း မူဆယ် ဆန်စပါးကုန်စည်ဒိုင် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးမင်းသိန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “လက်ရှိမှာ ဖေဖော်ဝါရီလကုန်မှ ၆၅၊ ၃၅ ကို ငွေကြေးမူဝါဒ ပြောင်းမယ်။ လက်ရှိမှာတော့ ယခင်အတိုင်းပဲ ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းအပြည့် လွတ်လွတ်လပ်လပ် သုံးစွဲခွင့် ပေးတယ်။ ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းအပြည့် လွတ်လွတ်လပ်လပ် သုံးစွဲခွင့် ပေးတယ်ဆိုတာက ဥပမာပြောရရင် အန်ကယ်တို့က တရုတ်ပြည်ကို ဆန်ရောင်းရင် ယွမ်ငွေ ၁၀၀ ရ တယ်။ အဲဒီ ၁၀၀ ကို လိုင်စင်ရ ပုဂ္ဂလိက ဘဏ်တွေမှာ သွားလဲမယ်ဆိုရင် ဒီကနေ့ဈေး ၄၂၆ ကျပ်ရမယ်။ ၆၅၊ ၃၅ သတ်မှတ်လိုက်တဲ့ အချိန်ဆိုရင် အန်ကယ်တို့က တရုတ်ပြည်ကို ဆန်ရောင်းလိုက်တယ်။ ယွမ်ငွေ ၁၀၀ ရတယ်။ ယွမ်ငွေ ၁၀၀ ရရင် ယွမ်ငွေ ၆၅ ယွမ်ကို ဗဟိုဘဏ် သတ်မှတ်ဈေးက ၃၀၈ ယွမ်ပဲ ရှိတယ်။ ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ ၄၂၆ နဲ့ ရမှာပေါ့နော် လွတ်လွတ်လပ်လပ် ပေါက်ဈေးအတိုင်း။ ဒါကြောင့် ၆၅ ရာခိုင်နှုန်းဟာ ၄၂၆ ကျပ် ရမယ့်အစား ၃၀၈ ကျပ်ပဲ ရတဲ့အတွက် ဆန်တစ်အိတ်မှာ ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းအပြည့် လဲရတုန်းကနဲ့စာရင် ဆန်တစ်အိတ်ကို မြန်မာ ငွေ ၁ သောင်းကျော်လောက် နစ်နာတယ်။ ဆုံးရှုံးသွားတာကို တွေ့ရတယ်။ ချင့်ချိန်နေရတာပေါ့ လမကုန်မီ အမှီ ပို့ရတာပေါ့ ဆန်တွေကို။ ဒါပေမယ့် လောလောဆယ် ဝယ်စရာရှိတာတွေတော့ ရပ်တန့်သွားတယ်။ ရှိတာတွေကိုပဲ ပို့နေတယ်။ ဝယ်တာက အရင်လို အားကောင်းမောင်းသန်နဲ့ မဝယ်နိုင်တော့ဘူး။ ချင့်ချိန်ပြီးတော့ ဝယ်ရတယ်” ဟု ပြောသည်။

ဆန်အိတ်သယ်ရန် အလုပ်သမားများ ပြင်ဆင်နေစဉ်

ထို့နောက် ဆန်နှင့် ဆန်ကွဲတင်ပို့မှုမှ ပို့ကုန်ရငွေများ အပေါ်တွင် မူဝါဒ ပြောင်းလဲ ချမှတ်သည့်အတွက် နယ်စပ်ကုန် သည်များက ဆန်များကို ဈေးနှုန်းလျှော့ပြီး ဝယ်ယူမှု ပြုလာနိုင်ကြောင်း၊ ဈေးလျှော့ဝယ်သည့် အခါတွင် တောင်သူ များ ရောင်းချနိုင်၊ မနိုင်ကို စောင့်ကြည့်ရမည် ဖြစ်ကြောင်း ဘုရင့်နောင် ဆန်ကုန်စည်ဒိုင် အတွင်းရေးမှူး ဦးသန်းဦး က ပြောသည်။

၎င်းက “၆၅၊ ၃၅ သတ်မှတ်လိုက်ရင်တော့ သူတို့ရတဲ့ ပိုက်ဆံ နည်းသွားရင် ဆန်ဈေးက သူတို့ လျှော့ဝယ်ရမှာပေါ့။ လျှော့ဝယ်လို့ ဒီဘက်က တောင်သူဘက်က ရောင်းနိုင်သလား၊ မရောင်းနိုင်သလား ဆိုတာတော့ ဒါကတော့ အခြေ အနေတွေ စောင့်ကြည့်ရမှာပေါ့နော်။ ဟိုဘက်က ပို့ကုန်ရငွေက နည်းသွားရင် သူတို့မကိုက်ရင် ဈေးလျှော့ဝယ်မှာ ပဲ။ ဒါပေမယ့် ပစ္စည်းက ဒီဘက်မှာတော့ စပါးပေါ်တဲ့ ရာသီတော့ မဟုတ်သေးဘူး။ စပါးပေါ်တဲ့ ရာသီက ၄ လပိုင်း လောက်မှ နွေစပါးတွေ လှိုင်လှိုင်ပေါ်မှာဆိုတော့လေ။ ဒီကြားထဲမှာ စပ်ကူးမတ်ကူး ဖြစ်နေတာကိုး” ဟု CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတော် ဗဟိုဘဏ်၏ ဒေါ်လာ သတ်မှတ်နှုန်းထားသည် ၁ ဒေါ်လာ ၂၁၀၀ ကျပ်ဖြစ်ပြီး လက်ရှိ ပြင်ပ စျေးကွက် ၁ ဒေါ်လာ ၂၈၀၀ ကျပ်ဝန်းကျင်တွင် ဖြစ်ပေါ်နေသည်ကို တွေ့ရသည်။

ဗဟိုဘဏ်စျေးနှင့် ပြင်ပပေါက်စျေး ၁ ဒေါ်လာကို ကျပ် ၇၀၀ အထက် ကွာဟချက် ရှိနေခြင်းကြောင့် ကုန်သည်များ ပြည်ပတင်ပို့ရာတွင် တွက်ခြေကိုက်ရန်အတွက် ဈေးချဝယ်ယူလာနိုင်ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် နယ်စပ်ပို့ကုန် ဆန်၊ ဆန်ကွဲ စျေးကျဆင်းနိုင်သည်ဟု ကုန်သည်တချို့က သုံးသပ်ကြသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃

Nok Air လေကြောင်းလိုင်းသည် ရန်ကုန်-ဘန်ကောက်တိုက်ရိုက် ပြေးဆွဲခြင်းအား မတ်လ ၂၆ ရက်နေ့တွင် ပြန်လည်ပြေးဆွဲမည်ဖြစ်ကြောင်း Nok Air Myanmar မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လူမှုကွန်ရက်စာမျက်နှာပေါ်တွင် Nok Air လေကြောင်းလိုင်းသည် ရန်ကုန်-ဘန်ကောက် တိုက်ရိုက်ပြေးဆွဲခြင်းအား ရပ်နားလိုက်ပြီဆိုသော ပျံ့နှံ့နေမှုများနှင့် ပတ်သက်၍ Nok Air Myanmar မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးအား CNI သတင်းဌာနမှ ဆက်သွယ် မေးမြန်းလိုက်သည့်အခါတွင် ယခုကဲ့သို့ ပြန်လည် ဖြေကြားခြင်း ဖြစ်သည်။

၎င်းက “ပိတ်လိုက်တာတော့ မဟုတ်ဘူး။ အစ်မတို့ လောလောဆယ်တော့ cancelation တော့ ပြန်လုပ်ထား တယ်။ Flight schedule အပြောင်းအလဲလေး ရှိတာကြောင့်မို့လို့။ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၂ ကနေ စရပ်တာ။ မတ်လ ၂၆ on work က ပြန်ပြီးတော့ ပြန်ရှိမှာပေါ့။ Flight က ပြန်ရှိမှာပါ။ Flight schedule အပြောင်းအလဲ ရှိတာကြောင့်မို့လို့ ကြားထဲက ရက်တွေကို ယာယီ ရပ်နားထားတယ်နော်။ မတ် ၂၆ ကနေစပြီးတော့ ပြောရရင်တော့ schedule အသစ်ပေါ့လေ။ Operation Date အသစ်တွေနဲ့ ပြန်ဆွဲမှာဖြစ်တဲ့အတွက်။ ဟိုလိုရပ်လိုက်တာ မဟုတ်တဲ့ အတွက် အစ်မတို့က တစ်စုံတစ်ရာ ထုတ်ပြန်မှာ မဟုတ်ဘူးပေါ့။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ရောင်းချဝယ်ယူလို့ ရနေတာတွေက ရပ်တန့်သွားတာမျိုးတွေ မရှိဘူး။ တစ်ခုပဲ ဒီဖေဖော်ဝါရီလ ကျန်ရှိလဝက်နဲ့ ဟိုဘက် မတ်လ လဝက်လောက် အထိကတော့ အစ်မတို့ Flight တွေ ရှိနေမှာ မဟုတ်ဘူးပေါ့နော်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

Nok Air လေကြောင်းလိုင်းကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့ကြောင့် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ Nok Air လေကြောင်းလိုင်းဖြင့် သွားရောက်ချင်သည့် ခရီးသွားများ အနေဖြင့် လက်မှတ် ဝယ်ယူခြင်းအား ပြန်လည်ပြေးဆွဲမည့် မတ်လ ၂၆ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ ရွေးချယ်၍ ဝယ်ယူနိုင်ကြောင်းလည်း Nok Air Myanmar မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက ပြောသည်။

Nok Air လေကြောင်းလိုင်းသည် ထိုင်းနိုင်ငံ အခြေစိုက်ဖြစ်ပြီး ဈေးနှုန်းသက်သာသည့် လေကြောင်းလိုင်း တစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃

ပြီးခဲ့သည့်လက ဆားကြမ်း တစ်ပိဿာလျှင် ၂၃၀ ကျပ် ရရှိသော်လည်း လက်ရှိမှာတော့ ဆားထွက်ရှိမှု များပြားလာခြင်းကြောင့် တစ်ပိဿာ ၁၁၀ ကျပ်သာ ရရှိတော့ကြောင်း ဆားတောင်သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိ ဆားအသစ် ထွက်ပေါ်ချိန်တွင် ဆားဈေးနှုန်း ဆက်တိုက် ကျဆင်းနေသည့် အခြေအနေကို မြန်မာနိုင်ငံ အတွင်းရှိ နေလှန်းဆားတောင်သူများ ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း ဆားတောင်သူများထံမှ သိရသည်

မွန်ပြည်နယ်မှ ဆားတောင်သူ ဦးလှတင်က “ ဆားဈေးနှုန်းက အခု ၁၁၀။ ဆားဈေးနှုန်း ကျတာက ဆားဖိုတွေက ဆားထွက်တာက ရာသီဥတု အခြေအနေ ကောင်းတဲ့အခါကျ ဆားထွက်တာပေါ့။ ဆားထွက်တော့ ဆားဈေးက မတည်ငြိမ်ဘူး ကျတာပေါ့။ အခုလက ဆားတွေက ထွက်တဲ့အခါကျတော့ ဆားဈေးက ပွဲစားသမားတွေက တက် တယ်။ ကြိတ်စက်သမားတွေက သူတို့မကိုက်ဘူး။ လျှော့ဝယ်တယ်ပေါ့။ လျှော့ဝယ်တဲ့ အခါကျတော့ အဝယ် နည်း သွားတာပေါ့။ နောက်ပြီး ဈေးက ဆားတောင်သူတွေက မရောင်းနိုင်တော့ အဲဒါကြောင့် ဆားတောင်သူတွေ အတွက် နည်းနည်း အခက်အခဲဖြစ်ပြီး ဈေးကွက် မတည်ငြိမ်ဘူးလေ။ ကျနော်တို့က အခုဆိုလို့ရှိရင် ၂၀၀ တော့ မမှန်းဘူးလေ။ ၁၅၀ လောက် ပုံမှန်ရနေတယ်ဆိုလို့ရှိရင်တော့ မဆိုးဘူးပေါ့။ ၁၅၀ အောက် ကျသွားရင် ကျနော်တို့ တောင်သူတွေက အကျိုးအမြတ် နည်းသွားတာပေါ့” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဆားကန်များကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့အပြင် ဆားဈေးနှုန်း ကျဆင်းနေသော်လည်း စက်သုံးဆီ၊ အလုပ်သမားစရိတ်၊ အထွေထွေကုန်ကျစရိတ်များ သည် မြင့်တက်နေခြင်းနှင့် ဆားများကို သိုလှောင်ထားရန် ဂိုဒေါင်များ မရှိသည့်အတွက် ရသည့်ဈေးဖြင့် ရောင်းချ နေရသည်ဟု ဆားတောင်သူများက ပြောသည်။

နေလှန်းဆား တစ်ဧက ထုတ်လုပ်ပါက ဆားပိဿာချိန် ၉ ထောင်ခန့် ထွက်ရှိပြီး တစ်ဧကအတွက် ကုန်ကျစရိတ် သည် ၉ သိန်းဝန်းကျင် ရှိကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် လက်ရှိ ဖြစ်ပေါ်နေသည့် ဆားဈေးနှုန်းသည် ဆားတောင်သူများ အတွက် အကျိုးအမြတ် ရရှိမှု မရှိသလောက်ဖြစ်နေပြီး အရင်းမျှသာ ရှိနေသည်ဟု ဆားတောင်သူများထံမှ သိရ သည်။

ဆားဈေးနှုန်း ကျဆင်းခြင်းသည် စားသုံးသူအတွက် ကုန်ကျစရိတ် သက်သာစေသော်လည်း ဆားတောင်သူများက တော့ ထိခိုက်စေနိုင်ခြင်းကြောင့် ဈေးနှုန်းတည်ငြိမ်စေရေး ပြည်ပမှ ဆားတင်သွင်းနေမှုများကို ကြီးကြပ်ပေးရန် လိုအပ်ကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ် ဆားလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသန်းဝင်းက ပြောသည်။

၎င်းက “ဆားထွက်တဲ့ရာသီမှာ ဈေးကျတယ်ဆိုတာက အတိုင်းအတာ တစ်ခုပဲ ကျရပါမယ်။ ဥပမာ တစ်ပိဿာကို ၄၀၀ နှုန်းဖြစ်တဲ့ဟာမှာ ၃၀၀ နှုန်း ဖြစ်ရပါမယ်။ အခုက ၄၀၀ နှုန်း ဖြစ်တဲ့ဟာမှာ ၁၀၀ နှုန်းကို ဆွဲချလိုက်တယ် ဆိုတော့ ဆားအရောင်းအဝယ် လုပ်တဲ့သူ ဆားပွဲစားတွေရဲ့ ပြောစကားကို ဆားတောင်သူတွေက ဂိုဒေါင်မရှိတော့ မိုးရွာမှာစိုးလို့ သူတို့က ရောင်းရတာ ရှိတယ်။ နိုင်ငံခြားက ဆားတွေ ပစ်စလက်ခတ် ဝင်နေတဲ့ဟာကို ကြပ်မတ်ပေး ဖို့ လိုပါတယ်။ အစိုးရရဲ့ သဘောကောင်းမှု အားနည်းချက်ကို ယူပြီးတော့ ဆားကို မှောင်ခိုသွင်းနေတဲ့သူ၊ ဆားကို တာဝန်ခံပြီးတော့ အကာအကွယ် ယူပြီးတော့ ဆားသမားတွေကို ပစ်စလက်ခတ် လုပ်ထားတဲ့သူတွေ ရှိနေသမျှ ကာလပတ်လုံး ကျနော်တို့ရဲ့ ဒေသခံ မြန်မာပြည်မှာရှိတဲ့ ဆားတောင်သူတွေ ဒုက္ခဖြစ်တာပေါ့ဗျာ။ နံပါတ် ၂ အချက်က ကျနော်တို့ တောင်သူတွေ ဆားထုတ်လာတဲ့ဟာတွေကို ယာယီဂိုဒေါင်လေးတွေ ဆောက်ပေးဖို့ လိုပါ တယ်။ နံပါတ် ၃ က အဲဒီထွက်ရှိလာတဲ့ ဆားကောင်း၊ ဆားခဲတွေ၊ ဆားကြမ်းတွေကို ကျနော်တို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံနဲ့ တခြားနိုင်ငံတွေကို Export ပို့နိုင်အောင် ဆောင်ရွက်ပေးဖို့ လိုပါတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဆားများသယ်နေကြစဉ်

ဆားတောင်သူများသည် မကြာခဏ ဆားကွင်းဖျက်မိုးနှင့် ကြုံနေရသောကြောင့် ပြီးခဲ့သည့် နှစ်နှစ်ဆက်တိုက် အရှုံးနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်ကို တွေ့ရသည်။

ဆားတောင်သူများက ဆုံးရှုံးမှု ရှိနေသော်လည်း ဆားပွဲစားများနှင့် ဆားကြိတ်သည့် လုပ်ငန်းရှင်များက အကျိုး အမြတ် ရရှိနေသည်ဟု ဆားတောင်သူများက ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဆားကို မွန်ပြည်နယ်၊ ရခိုင်ပြည်နယ်နှင့် ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးတို့တွင် ဆားလုပ်ငန်းကို လုပ်ကိုင်ကြပြီး နှစ်စဉ် ဆားတန်ချိန် ၄ သိန်းကျော် ထုတ်လုပ်လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၁

အောင်ဘာလေထီရောင်းအား ကျဆင်းနေသည့်အတွက် ထီလက်မှတ်များ အလေအလွင့် မဖြစ်စေရန်အတွက် ထီလက်မှတ် အက္ခရာ ၁၀ လုံးအစား ၇ လုံးအထိ လျှော့ချလိုက်ကြောင်း အောင်ဘာလေသိန်းဆုဌာနခွဲထံမှ သိရသည်။

ထီလက်မှတ် အက္ခရာ ၁၀ လုံး ထုတ်ရာတွင် အက္ခရာ ၆ လုံးခန့်သာ ရောင်းသည့်အတွက် မရောင်းရဘဲ ကျန်ရှိနေ သည့် အက္ခရာ ၄ လုံး၏ ထီလက်မှတ်များကို လစဉ် မီးရှို့နေရခြင်းကြောင့် နိုင်ငံတော် ဘဏ္ဍာငွေ လစဉ် သိန်း ၃၀၀ ကျော် ဆုံးရှုံးမှု ဖြစ်ပေါ်နေသည်ဟု ထီလုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

လက်ရှိ ထီအက္ခရာကို ၇ လုံးအထိ လျှော့ချလိုက်ခြင်းကြောင့် ထီလက်ကျန်သည် အစောင်ရေ ၅ သောင်းခန့်သာ ကျန်ရှိတော့မည် ဖြစ်ရာ ထီကံစမ်းသူများအတွက် ထီပေါက်ရန် အခွင့်အလမ်း ပိုများသွားသည်ဟု မဟာလာဘံ ထီဆိုင်ပိုင်ရှင် ဦးအောင်ထွန်းခိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထီပေါက်စဉ် ဖွင့်လှစ်နေစဉ်

၎င်းက “အခုဆိုလို့ရှိရင် လက်ကျန်ထီ နည်းသွားတဲ့အတွက်ကို ရောင်းရတဲ့အထဲမှာ များတယ်။ ရောင်းရတဲ့အထဲမှာ များနေတာကြောင့် ထီထိုးကံစမ်းတဲ့ သူတွေရဲ့ လက်ထဲမှာ ဆုမဲတွေ အများကြီး ရောက်သွားမှာ။ အဲသာ ထီထိုးသူ တွေအတွက် အားသာချက်ပေါ့။ ပေါက်ဖို့ နီးစပ်သွားတာပေါ့။ အက္ခရာ ၁၀ လုံး ထိုးတဲ့အချိန်နဲ့ အက္ခရာ ၇ လုံး ထိုး တဲ့အချိန်မှာ ဟိုကောင်က အုပ်ရေနည်းသွားတဲ့အတွက်ကို ထီထိုးတဲ့သူတွေအတွက် ပေါက်ဖို့ အခွင့်အရေး ပိုများ သွားတယ်လို့ ကျနော့်အနေနဲ့ သုံးသပ်ရပါတယ်။ အက္ခရာ ၁၀ လုံး ထုတ်တဲ့အချိန်မှာ အုပ်ရေ ၄ သိန်းကျော်က မရောင်းရတဲ့အထဲ ပါသွားတယ်။ အခုဆိုလို့ရှိရင် ၁ သိန်းတောင် ကျန်မှာ မဟုတ်တော့ဘူး” ဟု ပြောသည်။

ထီအက္ခရာ တစ်လုံးတွင် ထီလက်မှတ် အစောင်ရေ ၈၁၈၁၈ အုပ်ရှိပြီး ထီတစ်အုပ်၏ ကုန်ကျစရိတ်သည် လက်ရှိ တွင် ၁၀၀ ကျပ် ကျော်နေကြောင်း၊ ယခု ထီအက္ခရာ ၇ လုံးသာ ထုတ်ဝေလိုက်သည့်အတွက် ထီအုပ်ရေ ၅ သိန်း ကျော်ခန့်သာ ဖြစ်သွားသည်ဟု သိရသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလတွင် ထွက်ရှိသည့် ၄၇ ကြိမ်မြောက်တွင် ထီစာအုပ်ပေါင်း ၄၇၀၀၀၀ ကျော် ရောင်းချခဲ့ရပြီး ငွေကျပ်သန်းပေါင်း ၄၇၀၀ ကျော် ရရှိခဲ့သည်။

ထို့နောက် ရောင်းချငွေ၏ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းကို ထီဆုမဲအဖြစ် ချီမြှင့်ပေးခဲ့ကြောင်း အောင်ဘာလေသိန်းဆု ဌာနခွဲထံမှ သိရသည်။

နိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲ မဖြစ်ပွားခင် ကာလတွင် အောင်ဘာလေ ထီရောင်းအားသည် အက္ခရာ ၄၂ လုံး ထုတ်ဝေ ပြီး အုပ်ရေ ၃,၄၀၆,၃၅၆(သုံးဆယ့်လေးသိန်း ခြောက်ထောင် သုံးရာ ငါးဆယ့်ခြောက်)အုပ် ရောင်းချလျက်ရှိသည်။

ထို့နောက် အမြင့်ဆုံး ဆုငွေ ကျပ်သိန်း ၁ သောင်းခွဲအထိ ချီးမြှင့်နိုင်ခဲ့သော်လည်း လက်ရှိတွင် ဆုငွေ သိန်း ၅ ထောင်သာ အမြင့်ဆုံးအဖြစ် ချီးမြှင့်လျက်ရှိသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၁

ရွှေနှင့်ပြုလုပ်ထားသည့် လက်ဝတ်တန်ဆာပစ္စည်း အချောထည်များကို ဂျပန်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့ရန်အတွက် ရန်ကုန်တိုင်း ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းမှ ပြင်ဆင်နေပြီး ဂျပန်နိုင်ငံမှ လုပ်ငန်းရှင်များသည်လည်း မြန်မာ့ ရွှေထည်များကို ဝယ်ယူရန်အတွက် ကမ်းလှမ်းလာကြောင်း ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းထံမှ သိရသည်။

ယခင်က ဂျပန်နိုင်ငံသို့ ရွှေထည်ပစ္စည်းများ တင်ပို့ခဲ့သော်လည်း ကိုဗစ် - ၁၉ ရောဂါ ကူးစက်မှုများကြောင့် ရပ်တန့် ခဲ့ရပြီး လက်ရှိတွင် ဂျပန်နိုင်ငံက ဝယ်ယူရန် ကမ်းလှမ်းလာကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံမှလည်း တင်ပို့ရန်အတွက် အဆင် သင့်ရှိနေကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် တင်ပို့ရန်အတွက် ဆွေးနွေးမှုများ လုပ်ဆောင်နေသည်ဟု ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးမျိုးမြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အရင်တုန်းက ဂျပန်ကို ပို့တယ်လေ တောက်လျှောက်။ အခုနောက်ပိုင်း ကိုဗစ်နဲ့ပတ်သက်လို့ ရပ်သွားတယ် လုပ်ငန်းတွေ ရပ်သွားတယ်။ အခုကျတော့ ဟိုဘက်ကလည်း ပြန်ပြီးတော့ ကမ်းလှမ်းတယ်။ ဒီဘက်ကလည်း ပစ္စည်းရောင်းဖို့ ဘာညာအဆင်သင့် ရှိတယ်ပေါ့ ပန်းတိမ်သမားတွေကလည်း။ အခု ဆွေးတော့ ဆွေးနွေးနေကြပြီ။ အတိအကျတော့ မဖြစ်သေးပါဘူး။ ဒီဘက်ကလည်း ကိုဗစ်နဲ့ပတ်သက်လို့ ဘာစည်းကမ်းချက်တွေ ရှိလဲ။ သူတို့ လာတဲ့အခါမှာ ဒီမှာ ဟိုတယ်မှာ တစ်ပတ်နားပေးရတာတို့ ဘာတို့ အဲဒါမျိုး သူတို့က မလိုဘူးပေါ့။ သူတို့က ဒီဘက် က ကိုဗစ်စည်းကမ်းနဲ့ပတ်သက်လို့ မေးကြ မြန်းကြတာ ရှိတယ်။ နောက် ကုန်သွယ်ရေးလိုင်စင်နဲ့ ပတ်သက်လို့ မေးတာ ရှိတယ်။ သူတို့လာမယ်ဆိုရင်တော့ အရောင်းအဝယ် ပြန်ဖြစ်သွားပါပြီ။ ပို့နေကြပါပဲ အရင်ပို့တာကို ကိုဗစ် ကြောင့် ရပ်သွားတာပါ” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာ့ရွှေထည်ပစ္စည်းများ

လက်ရှိ ပြည်တွင်းရွှေဈေးကွက်တွင် ရွှေတွင်းများမှ ရွှေကုန်ကြမ်းများ ဝင်ရောက်လျက်ရှိနေကြောင်း၊ ရွှေများ အလုံအလောက် ရှိကြောင်း၊ ဂျပန်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့မည်ဆိုပါက ပြည်တွင်းရှိ ရွှေပန်းတိမ်လုပ်ငန်းများ အဆင်ပြေ လာမည်ဖြစ်ပြီး ရွှေဆိုင်များလည်း အရောင်းအဝယ် ကောင်းမွန်လာမည် ဖြစ်သည်ဟု ဥက္ကဋ္ဌ ဦးမျိုးမြင့်က ဆက် ပြောသည်။

ဂျပန်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့သည့် ရွှေသည် ပမာဏ နည်းပါးသော်လည်း ပြည်ပသို့ ရွှေတင်ပို့နိုင်သည့်အတွက် ပြည်တွင်း ရွှေဈေးကွက်ကို အနည်းငယ် ထိန်းကျောင်း၍ ရနိုင်သည်ဟု ရွှေဈေးကွက် လေ့လာသုံးသပ်သူတစ်ဦးက ပြောသည်။

“ပြည်ပ ရွှေတင်ပို့နိုင်တာတော့ ကောင်းပါတယ်။ ပြည်တွင်းမှာလည်း ပစ္စည်းတွေ အိုင်မနေတော့ဘူးပေါ့။ အထွက် လည်းနည်းနည်းရှိတော့ ကျနော်တို့ ဈေးနည်းနည်းကျဖို့ အခြေအနေကောင်းတစ်ခု ဖြစ်ကောင်း ဖြစ်လာနိုင်တာ ပေါ့။ အခုက ဒေါ်လာလည်း မလှုပ်ဘူးလေ။ ရွှေတစ်ခုတည်းကပဲ ရောင်းလိုအား ဝယ်လိုအားနဲ့ ဟိုဘက် သွားလိုက်၊ ဒီဘက်သွားလိုက် ဖြစ်နေတဲ့အချိန်ဆိုတော့ အတည်တကျ ပြောလို့မရဘူးပေါ့။ တချို့ကျတော့ ဒီအချက်ကို ထောက်ပြီးတော့ လုပ်ကြတဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တွေလည်း ရှိတယ်လေ။ နည်းတာများတာ ဆိုတာထက် တချို့က ပွိုင့်တစ်ခုကို ထောက်ပြီး လုပ်ကြတာ ရှိတယ်။ ဒေတာလေး တစ်ခုပဲ။ ကမ္ဘာ့ဈေးကွက် တွေမှာဆိုရင် ဘာသတင်းထွက်ရင် ဘယ်လိုဖြစ်ရင် ရွှေဈေးက ကောင်းမယ်၊ ကျမယ် ဈေးက တက်မယ် ကျမယ် တကယ်တမ်း ကျတော့ အဲဒီသတင်းက အဲလောက်ကြီး မဟုတ်ဘူး။ ဒါပေမယ့် အဲဒီပွိုင့်ကို ထောက်ပြီးတော့ အရောင်းအဝယ် လုပ်ကြတဲ့ လူတွေပေါ်မှာလည်း မူတည်သေးတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဂျပန်နိုင်ငံသို့ လက်ဝတ်တန်ဆာ ရွှေထည်ပစ္စည်းများ၊ အဆောင်ပစ္စည်း အချောထည်များဖြစ်သည့် ကျားရုပ်၊ ဆင်ရုပ်များစသည်တို့ကို တင်ပို့လျက်ရှိနေကြာင်း သိရသည်။

ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးနှုန်း အနည်းငယ် ကျဆင်းလာသည့်အချိန်တွင် ဂျပန်နိုင်ငံသို့ ရွှေတင်ပို့မှု စတင်လာနိုင်ကြောင်း၊ ထို့နောက် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံမှ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရွှေကို CMP (လက်ခစားစနစ်) ပုံစံမျိုးဖြင့် လာရောက် လုပ်ကိုင်ရန်အတွက် ရှိနေကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် ကိုဗစ်စည်းကမ်းသတ်မှတ်ချက်များနှင့် ကုန်သွယ်ရေးဆိုင်ရာ သတ်မှတ်ချက်များအပေါ် စောင့်ကြည့်နေကြသည်ဟု ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းထံမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၀

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ၂၀၂၂ ခုနှစ်အတွင်းမှ စတင်ကာ MOU စာချုပ်ဖြင့် ရောက်ရှိနေသည့် မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သား အများစုသည် လုပ်ငန်းခွင်အတွင်း ခေါင်းပုံဖြတ်ခံနေရပြီး အလုပ်သမားအခွင့်အရေး ဆုံးရှုံးမှုများဖြင့် ကြုံတွေ့နေ ကြကြောင်း ထိုင်းအခြေစိုက် အလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထို MOU လုပ်သားများထဲ၌ အများစုသည် စာချုပ်ပါအတိုင်း အလုပ်မရရှိခြင်းကို အဓိကကြုံတွေ့နေရသလို အထောက်အထားများ သိမ်းဆည်းခံထားရခြင်း၊ အကြောင်းမဲ့ အလုပ်ထုတ်ခြင်း၊ လုပ်ခလစာနှင့် လုပ်ငန်းခွင် အတွင်း ထိခိုက်မှုများတွင် တာဝန်ယူမှုမရှိခြင်း စသည့် အခြေအနေများဖြင့် ကြုံတွေ့နေရကြောင်း သိရသည်။

မိမိတို့၏ တိုင်းပြည်တွင် တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှု မရှိဖြစ်နေသည်ကို အခွင့်ကောင်းယူ၍ နှစ်နိုင်ငံအစိုးရချင်း သဘော တူညီမှု MOU စာချုပ်ဖြင့် လာရောက် လုပ်ကိုင်သည့် မြန်မာရွှေ့ပြောင်း လုပ်သားများအပေါ် ယခုကဲ့သို့ ခေါင်းပုံ ဖြတ်မှုများ ပြုလုပ်နေကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း အလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ကိုသားကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 မြန်မာအလုပ်သမားများကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ခေါင်းပုံဖြတ်တယ်ဆိုတာ လုပ်အားခ မပေးတာပဲ လုပ်အားခကိုပဲ ဖြတ်တယ်လို့ အများစုက နားလည် တယ်။ အလုပ်သမား တစ်ယောက်ချင်းရဲ့ ရသင့်ရထိုက်တဲ့ အခွင့်အရေး မရဘူးဆိုရင် ဒါ အလုပ်သမား ဥပဒေကို ချိုးဖောက်တာပဲ။

အလုပ်သမားအခွင့်အရေးကို ခေါင်းပုံဖြတ်တာပဲ။ MOU အလုပ်သမားတစ်ယောက် ဝင်လာရင် လူမှုဖူလုံရေးခ ဘတ် ၁၀၀၀ သူတို့သွင်းတယ်ပေါ့။ တကယ်တမ်းကျရင် အလုပ်သမား တစ်ယောက်ဟာ နေမ ကောင်းဖြစ်ရင် သူနဲ့သက်ဆိုင်တဲ့ ဆေးရုံဆေးခန်းကို ပို့ပေးရမယ်။ မြန်မာနိုင်ငံကနေ စပြီးထွက်လာ ကတည်းက သူသွင်းထားတဲ့ လူမှုဖူလုံရေးခတွေနဲ့ ကတ်ပြားတွေနဲ့အတူ ဆေးကုသခံယူခွင့် ရှိရမယ်။ နောက် အစိုးရဆေးရုံ တွေမှာ သူတို့ ကျန်းမာရေး အာမခံတွေ ရှိထားပြီးသား ဖြစ်တယ်ပေါ့။ ထိုင်းအစိုးရကလည်း သူကိုယ်တိုင်က သိ တယ်။ မြန်မာနိုင်ငံသား တစ်ဦး တစ်ယောက်ရဲ့ ဒုက္ခအခက်အခဲကို မြန်မာနိုင်ငံ အစိုးရကနေပြီးတော့မှ ထိရောက် တဲ့ အကူအညီ မပေးနိုင်သလို သူတို့အပေါ်ကိုလည်း တစ်စုံတစ်ရာ ဖိအားပေးတာမျိုး၊ တစ်စုံတစ်ရာ မှတ်ချက်ပေး တာမျိုး မလုပ်နိုင်ဘူးဆိုတာကို သူတို့သိတယ်။ ဘာလို့ဆို မြန်မာနိုင်ငံမှာက ကြီးမားတဲ့ပြဿနာတွေ နိုင်ငံရေး ပြဿနာတွေ ရှိနေတဲ့အခါ ကြတော့ အလုပ်သမားအရေးကို သိပ်ပြီးတော့မှ စိတ်ဝင်တစားနဲ့ လုပ်ပေးမယ့် အစိုးရ အဖွဲ့အစည်းဌာန မရှိဘူး” ဟု ပြောသည်။

ထိုသို့ စေလွှတ်ရာတွင် အေဂျင်စီအချို့အနေဖြင့် ထိုင်းအလုပ်ရှင်ဘက်မှ လိုအပ်သည့် လုပ်သားဦးရေထက် ပိုမို၍ စေလွှတ်မှုများရှိကြောင်း၊ စာချုပ်ပါ အလုပ်မဟုတ်သဖြင့် အဆင်မပြေသည့်အတွက် အလုပ်ထွက်မည် ဆိုပါက လည်း အလုပ်ထွက်စာအဖြစ် ငွေကြေးတောင်းခံမှုများ ရှိကြောင်းလည်း သိရသည်။

FED မှ အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာ ဦးထူးချစ်က “သူတို့ရဲ့ မူအရ အလုပ်ထွက်ခွင့် လက်မှတ်ပေးရတယ်ပေါ့နော်။ အဲဒီ အလုပ်ထွက်ခွင့်ပြုကြောင်း လက်မှတ် ပေးတယ်။ တချို့ ကုမ္ပဏီတွေ တချို့ အေးဂျင့်တွေက အဲဒီလိုမျိုး လက်မှတ် မပေးတော့ အလုပ်သမားတွေ အနေနဲ့ တော်တော်ခက်ခဲတယ်ပေါ့။ သူတို့ကနေပြီးတော့လည်း အဲဒီ လက်မှတ် မရှိ ရင် တခြားလုပ်ငန်းရှင် အသစ်ကိုလည်း ဆက်လို့မရဘူး။ ဆက်လို့မရနိုင်ဘူး။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ တချို့ အလုပ် သမားတွေက တရားဝင်တာကနေ တရားမဝင် အလုပ်သမားတွေ ဖြစ်သွားတာမျိုးတွေ ကျနော်တို့ တွေ့နေရ တာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ထိုင်းရှိ မြန်မာသံရုံးရှေ့တွင် မြန်မာအလုပ်သမားများကိုတွေ့ရစဉ်

လက်ရှိ မြန်မာ MOU လုပ်သားများ ခေါင်းပုံဖြတ်ခံ နေရခြင်းတွင် အလုပ်ရှာဖွေရေး အေဂျင်စီများ၌ အဓိက ပိုအရေးကြီးကြောင်းနှင့် ၎င်းတို့လုပ်ကိုင်ရမည့် လုပ်ငန်းခွင်နှင့်ပတ်သက်၍ ထိုအေဂျင်စီများမှ မစေလွှတ်ခင်တွင် သေချာစွာ စိစစ်ထားသင့်ကြောင်း ထိုင်းအခြေစိုက် အလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်သူများက ပြောသည်။

ထို့အပြင် မြန်မာသံရုံးမှ တာဝန်ရှိသူများ အနေဖြင့်လည်း အလုပ်သမားအရေးနှင့် ပတ်သက်၍ တစ်စုံတစ်ရာ ထိထိ ရောက်ရောက် ဆောင်ရွက်ပေးခြင်းမရှိဘဲ ဆန္ဒပြတောင်းဆိုမှုများ ဖြစ်ပွားမှသာလျှင် လုပ်ဆောင်ပေးခြင်း ဖြစ် ကြောင်း ၎င်းတို့က သုံးသပ်သည်။

ကိုသားကြီးက “ ၂ ရာခိုင်နှုန်း လောက်တောင်မှ သေသွားလို့ သဂြိုလ်တဲ့အခါမှာ မျက်နှာသွားပြတာမျိုးတွေ၊ လျော်ကြေး ရတဲ့အခါမှာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကျန်ခဲ့တဲ့ မိသားစုတွေကို မျက်နှာကောင်းလုပ်တာမျိုးတွေ ဒီလောက်ပဲ တွေ့ရတယ်။ အဲဒီတော့ မြေပြင်မှာ တကယ်ဖြစ်နေတဲ့ အလုပ်သမားတွေရဲ့ ဒုက္ခအခက်အခဲတွေကို မြန်မာအလုပ် သမား သံအရာရှိတွေ ကူညီတယ်ဆိုတာ မရှိသလောက်ကို ရှားပါတယ်။ အဲဒီတော့ မြန်မာတွေက ဘယ်သူ့ကို ကူညီရသလဲဆိုတာကို တဆက်တည်းပြောရင် ကျနော် အပါအဝင် ထိုင်းနိုင်ငံထဲမှာ အလုပ်သမားအရေး တက်ကြွ လှုပ်ရှားတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ တစ်သီးပုဂ္ဂလိက ဖွဲ့စည်းထားတဲ့သူတွေ၊ မြန်မာအချင်းချင်းတွေ ကူညီတာကိုပဲ တွေ့ရတယ်။ ဒါဟာ ဘာကိုသွားပြီးတော့ ညွှန်းနေတာလဲဆိုတော့ ကျနော်တို့နိုင်ငံရဲ့ ဝန်ကြီးဌာနတွေဟာ အဂတိ မကင်းတာရယ်၊ နေရာတစ်စုံတစ်ရာရလာရင် မိမိတို့ရဲ့ မိသားစု အကျိုးစီးပွား အတွက်ပဲ စီးပွားရေးရှာတာကို တွေ့နေရတယ်”ဟု ပြောသည်။

မြန်မာသံရုံးမှ တာဝန်ရှိသူများ အနေဖြင့် အလုပ်သမား အရေးနှင့်ပတ်သက်ပြီး သေချာစွာ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းပေးပါ က ယခုကဲ့သို့ ခေါင်းပုံဖြတ်ခံရခြင်းများ ကြုံရမည် မဟုတ်ကြောင်းလည်း ထိုင်းအခြေစိုက် အလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်သူများက ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံရှိ အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနမှ ထိုင်းနိုင်ငံသို့ MOU စနစ်ဖြင့် မြန်မာရွှေ့ပြောင်း လုပ်သားများအား ပြန်လည်စေလွှတ်မှုကို ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မေလတွင် စတင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး လက်ရှိအချိန်ထိ ထိုင်းနိုင်ငံသို့ MOU လုပ်သား စေလွှတ်ထားမှုမှာ လူဦးရေ တစ်သိန်းဝန်းကျင်ခန့် ရှိပြီဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၀

ယခုနှစ် ကြံစိုက်ရာသီတွင် ကြံ ၁ တန်၏ ကြမ်းခင်းဈေးသည် ၉ သောင်းကျပ် ရှိသော်လည်း လက်ရှိ ကြံရာသီ အကုန်၌ သကြားဈေးနှုန်း ကောင်းမွန်သည့်အတွက် ကြံတစ်တန်လျှင် ၉ သောင်းခွဲနှင့် ၁ သိန်းကျပ်အထိ သကြား စက်ရုံများက ဈေးနှုန်းတိုးမြှင့် ဝယ်ယူလာကြသည်ဟု ကြံစိုက်တောင်သူများထံမှ သိရသည်။

တောင်သူများအနေဖြင့် သကြားစက်ရုံများနှင့် ကြံတစ်တန် ၉ သောင်းဖြင့် စာချုပ်ချုပ်ဆိုထားသော်လည်း ပြည်တွင်း သကြားဈေးနှုန်း ကောင်းမွန်နေခြင်း၊ တရုတ်နှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတို့မှ သကြားဝယ်ယူမှုတို့ကြောင့် သကြားဈေးကွက် ကောင်းမွန်နေသည့်အတွက် သကြားစက်ရုံများမှ ကြံဈေးနှုန်းကို တိုးမြှင့်ပေးခြင်း ဖြစ်သည်ဟု စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးမှ ကြံစိုက်တောင်သူ ဦးမောင်ဆွေက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကြံဈေးနှုန်းက ၉ သောင်းခွဲ။ သကြားဈေး ကောင်းတာကိုး။ သကြားကလည်း ဗီယက်နမ် ထွက်တာနဲ့ ဘာနဲ့ဆို စက်ရုံတွေက တောင်သူတွေ ပိုစိုက်အောင်လို့ ပိုပေးတာပေါ့လေ။ တကယ်တမ်းက ၉ သောင်းနဲ့ စာချုပ် ချုပ်ထားတာပေါ့လေ။ သူတို့လည်း ဈေးတက်တော့ ဈေးရတော့ တောင်သူကို ပြန်ပေးတာပေါ့နော်။ ပြည်တွင်း သကြားဈေးပေါ့နော် ဈေးကွက်အရ တရုတ်ဘက်ကလည်း တောင်းတယ်။ ဗီယက်နမ်ကလည်း တောင်းတာကိုး။ အဲဒီအခါကျတော့ သကြားဈေးကွက် ကောင်းတာပေါ့နော်။ ပြီးခဲ့သည့် နှစ်ကတော့ ၆ သောင်းလေ။ ဒီနှစ်ကတော့ စကတည်းက ၉ သောင်းလေ။ အခု ၉ သောင်းနဲ့ စာချုပ်ချုပ်ပြီး ကြံရာသီ ပြီးတော့မှာဆိုတော့ သူတို့ဈေးနှုန်းကို ပြန်တိုးပေးတာပေါ့။ ၉ သောင်းမဟုတ်ဘဲ ၉ သောင်းခွဲပေါ့နော်။ ရှမ်းမြောက် ၉ သောင်းခွဲပါ။ ငွေရည်ပုလဲနဲ့ သင်း ရွှေရည်က ၉ သောင်းခွဲ။ ၁ သိန်းဆိုတာက မြဘုရင်ကတော့ လိုင်းပေါ်မှာတော့ တွေ့တယ်။ ၁ သိန်း ဝယ်တယ် ဆိုတာက သူတို့မှာ ကြံမရှိဘူးလေ” ဟု ပြောသည်။

ကြံစိုက်ခင်းတစ်ခုကိုတွေ့ရစဉ်

ကြံတစ်တန် ၁ သိန်းကျပ်ဖြင့် ဝယ်ယူမည်ကို ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းရှိ မြဘုရင် သကြားစက်ရုံက စတင် ကြေညာခြင်းဖြစ်ပြီး ကျန်ရှိသည့် ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းရှိ မိုင်းရယ်သကြားစက်ရုံနှင့် ငွေရည်ပုလဲ သကြား စက်ရုံ၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ သကြားစက်ရုံများကမူ ကြံတစ်တန် ၉ သောင်းခွဲကျပ်ဖြင့် ဝယ်ယူမှု ရှိကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိ ကြံဈေးနှုန်းသည် စက်ရုံအရောက် စျေးနူန်းဖြစ်ပြီး ပြည်တွင်း ကြံစိုက်ရာသီ ကာလတစ်လျှောက်တွင် အမြင့်ဆုံး စံချိန်တင် ဈေးနှုန်းတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း၊ တောင်သူများအတွက်လည်း အဆင်ပြေသည့် စျေးတန်းတစ်ခု ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ထို့အပြင် သကြားစက်ရုံများက ကြံစိုက်တောင်သူများအား စိုက်စရိတ်တချို့ ထုတ်ချေးပေးသည့်အတွက် ယခုနှစ် ကြံစိုက်ရာသီတွင် ကြံစိုက်တောင်သူများအနေဖြင့် ဧက တိုးချဲ့ စိုက်ပျိုးလာနိုင်သည်ဟု စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ကသာမြို့နယ်မှ ကြံစိုက်တောင်သူတစ်ဦးက ပြောသည်။

၎င်းက “စိုက်ပျိုးမှု အခြေအနေက ၃၀ ရာခိုင်နှုန်း တိုးမယ်။ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်း၊ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဒီဈေးနဲ့ဆိုရင် တောင်သူ တွေက စိုက်နိုင်တယ်လေ စိုက်ပျော်တယ်လေ။ သူတို့ကလည်း ဘာဖြစ်လို့ တိုးတာလဲဆို အကြောင်းရင်က စက်ရုံ တွေက ဟိုတုန်းက စိုက်ပျိုးစရိတ် မပေးဘူး။ အခု စိုက်ပျိုးစရိတ်ကို ထုတ်ပေးတယ် ထုတ်ချေးပေးတယ်ပေါ့။ ငွေသား ၃ သိန်း မြေဆီ ၂ သိန်း၊ ၅ သိန်းပေါ့ အဲဒါကတော့ ဝေမာ(သကြားစက်)က ပေးတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာန သို့ ပြောသည်။

ကြံများရောင်းချနေစဉ်

ကြံစိုက်ပျိုးရာတွင် လက်ရှိ၌ စိုက်ပျိုးရေး သွင်းအားစုများဖြစ်သည့် ဓာတ်မြေသြဇာ၊ ပိုးသတ်ဆေး အပါအဝင် စိုက်ပျိုးရေး ဆေးမျိုးစုံ၊ စက်သုံးဆီစျေး၊ အလုပ်သမား ငှားရမ်းခများသည် အရင်နှစ်များထက် မြင့်တက်နေသော ကြောင့် ကြံတစ်ဧက စိုက်ပျိုးပါက ၈ သိန်းမှ ၁၀ သိန်းအထိ ကုန်ကျသည်ဟု ကြံစိုက်တောင်သူများက ပြောသည်။

ရာသီဥတု ကောင်းမွန်ပါက ကြံတစ်ဧကလျှင် ကြံတန်ချိန် ၃၀ ခန့် ထွက်ရှိသည်ဟု ကြံစိုက်တောင်သူများထံမှ သိရသည်။

ကြံကို ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းနှင့် တောင်ပိုင်း၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး အထက်ပိုင်းတို့တွင် အများဆုံး စိုက်ပျိုး ကြပြီး ပဲခူးတိုင်းအရှေ့ပိုင်းနှင့် အနောက်ပိုင်း၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးနှင့် မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ရန်ကုန်းတိုင်း ဒေသကြီး ဥက္ကံမြို့နယ်တို့တွင် စိုက်ပျိုးမှုများ ရှိကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၉

နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ဂိတ်ပေါက်များဖြစ်သည့် မြဝတီ၊ မူဆယ်နှင့် ချင်းရွှေဟော် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ကုန်ပစ္စည်းသယ်ဆောင်ခွင့်(QR Code) ရရှိပြီးမှသာ ကုန်ပစ္စည်းတင်ပို့ခွင့်ပြုသည့်စနစ်ကို ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၁ ရက်မှစတင်၍ အသုံးပြုမည်ဖြစ်သည်။

ထို့နောက် ယာဉ်တစ်စီးလျှင် ကျပ် ၅၀၀၀ နှုန်း အခွန်ကောက်ခံသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ကုန်သွယ်ရေးဦးစီးဌာန အနေဖြင့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးမှ ပြည်ပသို့ ပဲမျိုးစုံ၊ ပြောင်း၊ နှမ်းနှင့် မြေပဲတင်ပို့ခြင်းကို စနစ်တကျ ကြပ်မတ် ဆောင်ရွက်နိုင်ရေးအတွက် ပို့ကုန်လိုင်စင် ရရှိထားသော ကုန်ပစ္စည်းများ သယ်ဆောင်သည့် ပို့ကုန်ယာဉ်များအနေဖြင့် ကုန်ပစ္စည်း သယ်ဆောင်ခွင့်လက်မှတ်(မျှော)ကို ကြိုတင်ရယူပြီးမှသာ သယ်ဆောင်ခွင့် ပြုလျက်ရှိသည်။

လက်ရှိတွင် လုပ်ငန်းရှင်များ ပိုမိုလွယ်ကူလျင်မြန်စွာ ဆောင်ရွက်နိုင်ရန်အတွက် ကုန်ပစ္စည်းသယ်ဆောင်ခွင့်ကို အွန်လိုင်းစနစ်ဖြင့် ခွင့်ပြုထုတ်ပေးခြင်း ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

QR Code ဖြင့် ဆောင်ရွက်ရာတွင် လျင်မြန်စွာ ဆောင်ရွက်ပေးရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ QR Code စစ်ဆေးသည့် ဂိတ် များတွင် အင်တာနက်လိုင်း ကောင်းမွန်ရန်လိုအပ်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ပြောင်းလုပ်ငန်းအသင်း ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးသန့်ဇင်ထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 မြဝတီကုန်သွယ်ရေးဇုန်ကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “QR Code ဖတ်တဲ့ နေရာမှာပေါ့နော်၊ သက်ဆိုင်ရာ ကုမ္ပဏီတွေ ဒီဘက်က လျှောက်တဲ့နေရာမှာ အချက် အလက် ပြည့်စုံတယ်၊ ဒါပေမယ့် မကျလာဘူးပေါ့နော်။ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် မကျလာဘူးဆိုရင်လည်း ဒါက သိပ်အဆင်မပြေဘူးပေါ့နော်။ တစ်ခါ စစ်ဆေးတဲ့ ဂိတ်တွေမှာလည်း ဒီ QR Code ကို စစ်ဆေးဖို့အတွက် သူတို့ရဲ့ system က ၁၆ မိုင်ဂိတ်မှာရှိတဲ့ စစ်ဆေးတဲ့ ဆော့ဝဲလ်သည် လားရှိုးနဲ့ သိန်းနီကြားမှာရှိတဲ့ ရေပူဂိတ်က စစ်လို့ မရ ဘူး။ အဲတော့ သူ့နေရာမှာပဲ သူစစ်လို့ရတယ်။ ၁၆ မိုင်ဂိတ်ကို ဖြတ်ပြီပေါ့နော် မူဆယ်ကိုသွားဖို့ ၁၆ မိုင်ဂိတ်မှာရှိတဲ့ QR Code စစ်ဆေးတဲ့သူသည် ကျွမ်းကျင်တဲ့သူက တစ်ယောက်တည်း ရှိတယ်၊ အဲဒီတစ်ယောက်ကလည်း အကြောင်းကြောင်းကြောင့် အစည်းအဝေး သွားတက်နေတယ်ဆို၊ မျှော်မှန်းမထားတဲ့ ကိစ္စနဲ့ အပြင်ထွက် နေတယ် တို့ အဲလိုမျိုး ဖြစ်သွားရင်တော့ QR Code စစ်ဖို့အတွက်ကို ကားတွေက တန်းစီ စောင့်နေရမှာပေါ့နော်။ အဲဒါလေး တစ်ချက်တော့ ရှိတယ်။ အဲဒီစခန်းမှာ အင်တာနက်လိုင်းက ကျနေတယ်ပေါ့နော်၊ ဒါက အင်တာနက်ပေါ်မှာ အခြေခံတော့ အင်တာနက်လိုင်း ကျနေလို့ QR Scan ဖတ်လို့ မရလို့ ကြန့်ကြာနေရင်လည်း နှောင့်နှေးစရာတွေ ဖြစ်တာပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် နယ်စပ်ပို့ကုန်လိုင်စင် လျှောက်ထားရန် မလိုသည့် ကုန်စည်များအနေဖြင့် ကုန်ပစ္စည်းသယ်ဆောင်ခွင့် QR Code ကို တိုက်ရိုက် လျှောက်ထားနိုင်ကြောင်း သိရသည်။

ကုန်ပစ္စည်းသယ်ဆောင်ခွင့်(QR Code) ဖြင့် သတ်မှတ်ထားသည့် ကုန်စည်တွင် လယ်ယာထွက်သီးနှံ မပါဝင်သည့် အတွက် ဆန်တင်ပို့မှုအပေါ် သက်ရောက်မှု မရှိဘူးလို့ မူဆယ် ဆန်စပါးကုန်စည်ဒိုင် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးမင်းသိန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “QR Code ထုတ်လိုက်လို့လည်း ဘာမှလည်း ရောင်းတာ ဝယ်တာမှာ ဘာမှ မထိခိုက်ပါဘူး။ တို့က ပုံမှန် သွားတာ တို့က တရားဝင် သွားတဲ့ပစ္စည်း။ သူတို့ရေးထားတာက အရင်တုန်းက ကန့်သတ်ပစ္စည်း QR Code နဲ့ သွားရမယ့်ဟာတွေက အဲလိုပါတယ်။ ဘာပဲပြောပြော တို့ကိုတော့ မထိခိုက်ဘူး ဆန်နဲ့ ဆန်ကွဲကိုတော့ QR Code လုပ်တဲ့ကိစ္စက။ ပဲကတော့ ဆီထွက်သီးနှံတစ်မျိုး။ တို့ကျတော့ လယ်ယာထွက်သီးနှံတစ်မျိုး အဲဒါ မတူလို့ သူက ဆီထွက်သီးနှံအုပ်စုထဲ ပါနေတာ” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ဂိတ်ပေါက်များ ဖြစ်သည့် မူဆယ်၊ မြဝတီနှင့် ချင်းရွှေဟော် ကုန်သွယ်ရေး လမ်းကြောင်းများမှ နယ်စပ်ကုန်တင်ယာဉ်များ အနေဖြင့် ကုန်ပစ္စည်းသယ်ဆောင်ခွင့် QR Code ကို အွန်လိုင်း ကနေ ကြိုတင် လျှောက်ထားရမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ကုန်ကားများကိုတွေ့ရစဉ်

အဆိုပါ စနစ်ဖြင့် ကုန်ပစ္စည်းသယ်ဆောင်ခွင့် ပြုခြင်းကို ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်မှ ၁၀ ရက်အထိ စမ်းသပ် ကာလအဖြစ် စတင် အသုံးပြုသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ စမ်းသပ်ကာလအတွင်း အခကြေးငွေ ကောက်ခံခြင်း မပြုဘဲ ခွင့်ပြုသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ပို့ကုန်ပစ္စည်းသယ်ဆောင်သည့် ယာဉ်များသည် ကုန်သွယ်မှုလမ်းကြောင်း တစ်လျှောက် ကုန်စည် စစ်ဆေးရေး ဂိတ်များရှိ တာဝန်ကျ ဝန်ထမ်းများထံသို့ အဆိုပါ QR Code အား ပြသ၍ စစ်ဆေးမှု ခံယူရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ QR Code ပြသ စစ်ဆေးခံနိုင်ခြင်း မရှိသည့် ယာဉ်များအား သက်ဆိုင်ရာ စစ်ဆေးရေးဂိတ်များမှ ဆက်လက် ထွက်ခွာ ခွင့် ပြုမည်မဟုတ်ကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် အဆိုပါ ယာဉ်များအနေဖြင့် ကုန်ပစ္စည်းသယ်ဆောင်ခွင့်ကို Online မှ ပြန်လည် လျှောက်ထားပြီး QR Code ရရှိပြီးမှသာ ဆက်လက် ထွက်ခွာခွင့် ပြုမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၈

ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ နွေစပါးစိုက် တောင်သူများနှင့် နေကြာစိုက် တောင်သူများအတွက် ပြည်နယ်စိုက်ပျိုးရေး ဦးစီးဌာနမှ ယူရီးယား ဓာတ်မြေဩဇာ တစ်အိတ်လျှင် ၅ သောင်းကျပ်ဖြင့် ဈေးသက်သာစွာ ရောင်းချပေးသော် လည်း တောင်သူများထံသို့ မရောက်ဘဲ ဖြစ်နေသည်ဟု ရခိုင်ပြည်နယ်မှ တောင်သူများထံမှ သိရသည်။

စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာနက ဓာတ်မြေဩဇာများကို ဖြန့်ဝေရာတွင် တောင်သူများဆီသို့ တိုက်ရိုက် ဖြန့်ဝေခြင်း မဟုတ် ဘဲ သက်ဆိုင်ရာ မြို့နယ်နှင့်ကျေးရွာရှိ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးမျာမှတဆင့် ဖြန့်ဝေလျက်ရှိကြောင်း၊ ထို့နောက် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးများက ရောင်းစားလိုက်သည်များ ဖြစ်ပေါ်နေကြောင်း ကျောက်တော်မြို့နယ် စပါးစိုက်တောင်သူ ဦးသန်းဆွေက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “နွေစပါးစိုက်တဲ့သူကို ပေးတယ်။ နောက်တစ်ခုက စိုက်ပျိုးမြို့နယ်ရဲ့ ခွဲတမ်းကိုလေ အဲဒါကို ရရက ဥက္ကဋ္ဌ တွေနဲ့ သူတို့က ခွဲတမ်းပေးတယ်။ သူတို့က တောင်သူတွေဆီကို ရောက်အောင်မပေးဘူး အဲဒါတစ်ခုတော့ ရှိတယ်။ တောင်သူတွေကို သူတို့က မပေးဘူး။ ဥပမာ ရွာတစ်ရာမှာ အိတ် ၂၀၀ ပေးတယ် သဘောမှာဆိုရင် အဲဒီ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးက သူတို့ကတဆင့် တောင်သူတွေဆီကို ရောက်အောင်လည်း မပေးဘူး။ ရောင်းစားလိုက်တယ် အကုန်လုံး ရောင်းစားလိုက်တယ်။ အဲဒီလိုမျိုး ရှိတယ်။ တောင်သူဆီကို တကယ်ရောက်စေချင်ရင်တော့ တောင်သူ တွေကတော့ အကုန်လုံးလည်း လိုချင်ကြတယ်လေ။ ကိုယ့်ရဲ့ အခွင့်အရေးကိုတော့ အကုန်လုံး လိုချင်တာပေါ့။ အပြင်က ဆိုရင်တော့ ဈေးကများတယ်။ အစိုးရဆီက ရောင်းတာကတော့ ဈေးက သက်သာတယ်။ တစ်အိတ်ကို ၅ သောင်းလောက်ပဲ ပေးရတယ်” ဟု ပြောသည်။

တောင်သူများ ကောက်စိုက်နေစဉ်

စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာနအနေဖြင့် တောင်သူများသို့ ဖြန့်ဖြူးရာတွင် တောင်သူများ အမှန်တကယ် ရရှိစေရန်အတွက် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးများဖြင့် ဆောင်ရွက်မည့်အစား သက်ဆိုင်ရာ တောင်သူအစုအဖွဲ့များ၊ တောင်သူ အဖွဲ့အစည်းများ ဖြင့် ချိတ်ဆက် ဆောင်ရွက်သင့်ကြောင်း တောင်သူများက ပြောသည်။

လက်ရှိ ဖြန့်ဝေနေသည့် ပုံစံသည် ခေတ်အဆက်ဆက် ကျင့်သုံးနေခြင်းဖြစ်ပြီး တောင်သူများ၏ ရပိုင်ခွင့် အခွင့် အလမ်းများ ဆုံးရှုံးနေကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ် တောင်သူလယ်သမားသမဂ္ဂ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးကျော်ဇံက CNI သတင်းဌာန သို့ ပြောသည်။
၎င်းက “ကျနော်တို့က တကယ်တမ်းကျရင် စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာနဘက် ဖြစ်စေပေါ့နော် ဒါက စစ်ရမှာ။ စစ်ရမှာ ဆိုတာက သူတို့နဲ့ ချိတ်ဆက်နေတဲ့ တောင်သူအဖွဲ့အစည်းတွေ ရှိကြတယ်။ ဆိုတော့ အုပ်ချုပ်ရေးဆီကို သွားရမယ့် အစားပေါ့နော် စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာနက တောင်သူတွေကို ခေါ်ယူပြီးတော့ အသိပေးပြီးတော့ အဲဒီလို စီမံရမှာလေ။ ဒါမှမဟုတ်ရင် အဲဒီလိုမှ မဟုတ်ရင် ကျနော်တို့ အဆင်မပြေနိုင်ဘူးဗျ။ ဘာလို့ဆို ခေတ်အဆက်ဆက် ကျနော်တို့ အဲဒီလိုမျိုး ကြုံခဲ့ရတာလေ။ တောင်သူတွေကတော့ အခွင့်အလမ်း ဆုံးရှုံးတာပေါ့။ တကယ်တမ်း အစိုးရက အမှန် တော့ လိုအပ်ချက်အရ ပေးတယ်ဆိုရင်တောင်မှ တောင်သူတွေဆီ မရောက်ဘူးဆိုရင်တော့ အဲဒီတောင်သူတွေက အခွင့်အလမ်း ဆုံးရှုံးတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် နွေစပါးစိုက် တောင်သူများနှင့် နေကြာစိုက်ပျိုးသူများကို ဈေးသက်သာစွာဖြင့် ဓာတ်မြေဩဇာများ ဖြန့်ဖြူးရောင်းချ ပေးနေခြင်းဖြစ်ပြီး မိုးစပါးရာသီတွင်လည်း ဖြန့်ဖြူးရောင်းချ ပေးနိုင်ရေးအတွက် ဆောင်ရွက်နေ ကြောင်း သိရသည်။

မြန်မာ့ရေနံနှင့် ဓာတုဗေဒ လုပ်ငန်းမှ ဓာတ်မြေဩဇာ အမြောက်အများ ထုတ်လုပ်နိုင်ပါက ရရှိသည့် ခွဲတမ်းပေါ် မူတည်ပြီး ဦးစားပေးအလိုက် ဖြန့်ဖြူးပေးသွားမည်ဟု ရခိုင်ပြည်နယ် စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာနမှ ပြည်နယ်ဦးစီးမှူး ဦးထွန်းမြင့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တောင်သူများ ကောက်စိုက်နေစဉ်

၎င်းက “လယ်သမားတွေကို ကျနော်တို့က ကျနော်တို့ဌာနအနေနဲ့ စိုက်ပျိုးရေး ဦးစီးဌာနအနေနဲ့ ရောင်းတာ မဟုတ်ဘူးခင်ဗျ။ ကျနော်တို့က မြို့နယ်မှာ မြို့နယ် ဓာတ်မြေဩဇာ သိုလှောင် သယ်ယူ ဖြန့်ဖြူးရေးအဖွဲ့ဆိုပြီး ကျနော်တို့ မြို့နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေနဲ့ ပေါင်းပြီးတော့ ကော်မတီတွေ ဖွဲ့ထားပါတယ်ခင်ဗျ။ အဲဒီလို ဖွဲ့ထား ပြီးတော့ အဖွဲ့က ဘယ်သူ့ကို ဦးစားပေးပြီး ရောင်းမလဲ အဲလို အစည်းအဝေး ထိုင်ပြီး ဆောင်ရွက်တာခင်ဗျ။ မြန်မာ့ ရေနံနဲ့ ဓာတုဗေဒလုပ်ငန်းက ယူရီးယား ထုတ်လုပ်တဲ့ စက်ရုံတွေက လည်ပတ်လို့ရှိရင်တော့ ကျနော်တို့က ပုံမှန် ခွဲတမ်းတွေ ရပါတယ်ခင်ဗျ။ အဲဒီခွဲတမ်းအပေါ် မူတည်ပြီးတော့ ကျနော်တို့က ဦးစားပေးအလိုက် ဖြန့်ဖြူးရတာပါ ခင်ဗျ” ဟု ပြောသည်။

တောင်သူများအနေဖြင့် ဓာတ်မြေဩဇာ၊ ပိုးသတ်ဆေး၊ စက်သုံးဆီ စသည့် သွင်းအားစုစရိတ် ကြီးမြင့်မှုများ ကြုံတွေ့ နေရသည့်အတွက် အစိုးရမှ ဈေးနှုန်း သက်သက်သာသာဖြင့် ဖြန့်ဝေပေးသည့် ဓာတ်မြေဩဇာများကို ရရှိရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ တစ်ဧက တစ်အိတ်နှုန်းအပြင် လိုအပ်သလောက် လုံလုံလောက်လောက်ဖြင့် ရောင်းချ ပေးစေလိုကြောင်း၊ တောင်သူများထံသို့ အမှန်ကတယ် ရောက်ရှိစေရန်အတွက် စိစစ်စေလိုကြောင်း တောင်သူများ က ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၇

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဆန်စပါးစိုက်ပျိုးမှုကဏ္ဍတွင် တောင်သူများအပြင် စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် နည်းပညာပိုင်း များ ယခုထက်ပို၍ ပူးပေါင်းပါဝင်ရန် လိုအပ်ကြောင်း တောင်သူလယ်သမား၊ စိုက်ပျိုးရေးနှင့် စီးပွားရေး အကြံပေး များက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုသို့ ပူးပေါင်း ပါဝင်လာပါက ကောင်းမွန်သော်လည်း ပါဝင်သည့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် အနေဖြင့် နှစ်ဦးနှစ်ဖက် အကျိုးစီးပွားအား ကြည့်တတ်သည့် သူမျိုးဖြစ်ရန် လိုအပ်ကြောင်း ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးရှိ လယ်သမားဘဝ ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေးအသင်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ခေတ်အဆက်ဆက်မှာက လုပ်ငန်းရှင်တွေနဲ့ ဒီစိုက်ပျိုးရေးဘက်မှာ စိုက်ပျိုးရေးကို အထောက်အကူ ပြုတာ မဟုတ်ဘဲနဲ့ ဒီစိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်ကုန်တွေကိုပဲ ဝယ်ယူသိုလှောင် ဖြန့်ဖြူးတဲ့နေရာမှာ ပူးပေါင်းကြတာ ဖြစ်ပြီးတော့ ဝယ်ယူသိုလှောင်ဖြန့်ဖြူးတဲ့ နေရာမှာ သူတို့အတွက် အမြတ်ရရေးကိုပဲ ဦးစားပေးတဲ့ လုပ်ငန်းရှင်မျိုး ဆိုရင်လည်းပဲ ဒီစိုက်ပျိုးရေးက development ဖြစ်ဖို့ မလွယ်ဘူးပေါ့။ ဒါကြောင့်မို့လို့ နည်းပညာရှင်တွေ ဘက်က လည်း ပူးပေါင်းပါဝင်တဲ့အခါမှာ တကယ်လက်တွေ့ကျတဲ့ ရေမြေသဘာဝနဲ့လေ။ အန်ကယ်တို့ တိုင်းပြည်မှာက အရင်က ပညာရှင်တွေ လာခဲ့ကြပေမယ့် ရေမြေဒေသ မကျွမ်းကျင်တော့ ဒေသတစ်ခုနဲ့တစ်ခု လုပ်ထုံးလုပ်နည်း အစစအရာရာ ဒေသမှာရှိတဲ့ ကျွမ်းကျင်တောင်သူကြီးတွေနဲ့ ပူးပေါင်းပြီးတော့ အဲဒီနည်းပညာတွေ ပူးပေါင်းကြမယ် ဆိုရင်တော့ ပိုပြီးအဆင်ပြေပါလိမ့်မယ်လို့။ နောက် ဒေသလုပ်နိုင်တဲ့ အခြေအနေပေါ့လေ။ လက်ရှိ ဗမာပြည်မှာ ရှိတဲ့ လယ်သမားတွေရဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံနိုင်မှု အနေအထားပေါ်မှာ မူတည်ပြီးတော့ တကယ်ပဲ အချိုးကျကျ သဘာဝ ကျကျ ပူးပေါင်းပါဝင်ကြမယ်ဆိုရင်တော့ အားလုံး အဆင်ပြေသွားမှာပါ” ဟု ပြောသည်။

စိုက်ခင်းများကိုတွေ့ရစဉ်

ပူးပေါင်းပါဝင်သည့် လုပ်ငန်းရှင်များ အနေဖြင့်လည်း ထုတ်ကုန် အများအပြား ရရှိရန်အတွက်သာမကဘဲ စိုက်ပျိုး ရေး ဖွံ့ဖြိုးမှုအတွက်ပါ မျှတစွာ လုပ်ဆောင်တတ်ရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ ထိုသို့ လုပ်ဆောင်သည့် လုပ်ငန်းရှင်မျိုး ပူးပေါင်းပါဝင်မှသာလျှင် ပို၍ အောင်မြင်မည် ဖြစ်ကြောင်း တောင်သူ လယ်သမား၊ စိုက်ပျိုးရေးနှင့် စီးပွားရေး အကြံပေးတို့က သုံးသပ်ကြသည်။

လက်ရှိတွင် စိုက်ပျိုးရေး သွင်းအားစုများအား တင်သွင်းရာ၌ နိုင်ငံရေးနှင့် နိုင်ငံခြားငွေကြေး မတည်ငြိမ်မှုအပြင် လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ကုန်သည်တို့၏ အကျိုးအမြတ် ကြည့်မှုတို့ကြောင့် ဈေးအဆမတန် မြင့်တက်ကာ တောင်သူ များအပေါ် သက်ရောက်မှု လာရှိကြောင်းလည်း ၎င်းတို့က ပြောသည်။

သို့သော် ထိုကဲ့သို့သော လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် နည်းပညာရှင်များ ပူးပေါင်းပါဝင်လာခဲ့သည်ရှိပါက ဆန်စပါး စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍသည် အလျှင်အမြန် တိုးတက်ပြောင်းလဲရန်မှာ မဖြစ်နိုင်ကြောင်း၊ အရှိန်တစ်ခု ယူရမည် ဖြစ်ကြောင်း စိုက်ပျိုးရေးနှင့် စီးပွားရေး အကြံပေး ကိုဇော်မင်းနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတစ်ခု စပြီးတည်ထောင်တယ်ဆိုရင် ပထမဆုံး ၅ နှစ်က မြတ်ဖို့ဆိုတဲ့ဟာထက် ဘယ်လောက် အရှုံးနည်းနိုင်သမျှ နည်းအောင် ကြိုးစားရတာပေါ့နော်။ နောက်ပိုင်းနှစ်တွေမှသာ ဖြေးဖြေးနဲ့ မြတ်အောင် ကြိုးစားရတာပေါ့။ ဒီလိုသဘောတရားပဲပေါ့နော်။ ခုနက စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍမှာလည်း ဒီလိုမျိုး တောင်သူကလည်း တောင်သူဘက်က လုပ်နိုင်တာလုပ်။ လုပ်ငန်းရှင်ကလည်း လုပ်ငန်းရှင်လုပ်နိုင်တဲ့ အနေ အထားနဲ့ ဘာလို့ဆို လုပ်ငန်းရှင်က အဓိက ငွေထွက်တဲ့နေရာပေါ့ source of credit ၊ supporting ကကြတော့ အစိုးရက ပေးရမှာပေါ့။ ဒါတွေအတွက် ဘာမူဝါဒတွေ ပြောင်းလဲပေးဖို့ လိုမလဲ၊ သူတို့တွေ လုပ်သာ ကိုင်သာရှိ အောင် ဘာမူဝါဒတွေ ပြောင်းလဲပေးဖို့ လိုမလဲဆိုတဲ့ဟာ ဒီလိုမျိုး ၃ ဦး ၃ ဖလှယ်ကနေမှ အနစ်နာခံပြီးတော့ အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ လုပ်မယ်ဆိုရင်တော့ အများကြီး အရင်တုန်းကလိုပေါ့ မမွေးခင်က ကြားခဲ့ဖူးတဲ့ မြန်မာပြည်က အာရှရဲ့ ဆန်အိုးကြီးတို့ အဲဒီလိုမျိုး ပြန်ဖြစ်သွားနိုင်တယ်ပေါ့”ဟု ပြောသည်။

တောင်သူများသည် စိုက်ပျိုးရေးပညာ သိရှိမှု အားနည်းသဖြင့် စိုက်ပျိုးရေး လုပ်ရာတွင် သီးနှံအထွက်နှုန်း တိုးစေ ရန် ဓာတ်မြေဩဇာအား အများအပြား အသုံးပြုပြီး စိုက်ပျိုးနေကြကြောင်း သိရသည်။

အစိုးရဌာနဆိုင်ရာများ အနေဖြင့်လည်း တစ်နိုင်ငံလုံးနီးပါးရှိ တောင်သူများအား စိုက်ပျိုးရေး ပညာပေးလုပ်ငန်းတို့ အများအပြား လုပ်ဆောင်နိုင်မည်ဆိုပါက တောင်သူများအတွက် နည်းပညာပိုင်း သိရှိမှုသည် ယခုထက် ပိုမို ကျယ်ပြန့်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း စိုက်ပျိုးရေးနှင့် စီးပွားရေး အကြံပေး ကိုဇော်မင်းနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

စိုက်ပျိုးရေးအတွက် ကောက်လိုင်းပေါ်နေစဉ်

၎င်းက “သူတို့က များများထည့်ရင် များများထွက်တယ်ဆိုတဲ့ concept ရှိတယ် တောင်သူတွေမှာက။ တကယ် လည်း အဲဒီလိုထွက်တယ်။ ဒါပေမယ့် ရေရှည်မှာ မြေဆီလွှာ ပျက်စီးတာတို့၊ ပတ်ဝန်းကျင် ထိခိုက်တာတို့ ဆိုတာက နောက်တစ်ပိုင်းပေါ့နော်။ သူတို့က အဲဒီလောက်အထိ မစဉ်းစားနိုင်ဘူး။ မစဉ်းစားနိုင်ရတဲ့ အကြောင်းအရင်းက ပညာပေး လုပ်ငန်းတွေ အားနည်းနေလို့ပဲ။ ပညာပေးလုပ်ငန်းတွေ အားနည်းတော့ ဒီဟာတွေလုပ်ရင် ဒီလိုအကျိုး အပြစ်တွေ ရှိပါလားဆိုတာကို သိတဲ့တောင်သူက အရမ်းနည်းတယ်။ အခုနောက်ပိုင်းမှာ ကိုဗစ်နဲ့ coup ပြီးတဲ့ နောက်ပိုင်းမှာကြတော့ သွင်းအားစုတွေ ဈေးကြီးလာတဲ့အတွက် အများကြီး မထည့်နိုင်တော့ဘူး အခုဟာက။ တကယ့်ကို လုပ်ကွက်ကြီးတဲ့ တောင်သူတွေလောက်သာ ထည့်နိုင်တော့တာပေါ့နော်။ ဒါတောင် သူတို့က အရင်လို မျိုး ပုံသဏ္ဍာန်နဲ့ မသုံးနိုင်တော့ဘူး။ အရင်က တစ်ဧကကို ၂ အိတ် သုံးတယ်ဆိုရင် အခု တစ်ဧကကို တစ်အိတ် လောက်ပဲ သုံးနိုင်တဲ့ အနေအထား ဖြစ်သွားပြီပေါ့။ အထွက်တော့ သေချာတယ် သိသိသာသာလျော့မှာ” ဟု ပြော သည်။

တောင်သူများ အနေဖြင့် ပြီးခဲ့သည့် မိုးစပါးစိုက်ပျိုးချိန်တွင် သွင်းအားစုစရိတ်နှင့် စက်သုံးဆီစရိတ်တို့ ကြီးမြင့်မှု များကြောင့် အလုံအလောက် အသုံးမပြုခဲ့နိုင်သဖြင့် လက်ရှိတွင် စပါးအထွက်နှုန်းမှာ နည်းပါးကာ ဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်မှုများ ဖြစ်ပေါ်နေရခြင်း ဖြစ်သည်။

သွင်းအားစုစရိတ် နှုန်းထားသည် ယခင်ကဲ့သို့ ပြန်လည် ကျဆင်းရန်မှာ မဖြစ်နိုင်သဖြင့် ယခုနှုန်းထားထက် ပို၍ မမြင့်သွားစေရန် သက်ဆိုင်ရာ ဌာနဆိုင်ရာနှင့် လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် ထိန်းချုပ်ပေးရန် တောင်သူများက လိုလားကြသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၆

ရခိုင်ပြည်နယ်၊ သံတွဲမြို့နယ်ရှိ ငပလီကမ်းခြေဒေသအတွင်း ရုရှား-မြန်မာ အပန်းဖြေအိမ်ရာစီမံကိန်း စတင် အကောင်အထည်ဖော်ရေး ရုရှား-မြန်မာ ချစ်ကြည်ရေးအသင်းနှင့် ပြည်တွင်းစီးပွားရေးကုမ္ပဏီများ၊ လုပ်ငန်းရှင် များအကြား နှစ်ဖက်သဘောတူစာချုပ် MOU လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြကြောင်း သိရသည်။

ထို့အပြင် ခရီးသွားဝန်ဆောင်မှုကဏ္ဍများ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးဆိုင်ရာလုပ်ငန်းများကိုပါ သဘောတူ လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ခြင်းဖြစ်သော်လည်း အိမ်ရာစီမံကိန်း ပြုလုပ်ခြင်းထက် ဟိုတယ်နှင့်သံတွဲလေဆိပ်တို့ကို ယခုထက်ပို၍ အဆင့်မြှင့်တင်ရန်သာ လိုလားကြကြောင်း ငပလီဒေသခံ မြို့မိမြို့ဖ ဦးထွန်းသန့်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ကျနော်တို့က အိမ်ရာထက် ဟိုတယ်ဆောက်တာ ပိုသဘောကျတာပေါ့။ အိမ်ရာဆောက်တယ်ဆိုတဲ့ဟာက ဘယ်လိုသဘောနဲ့ ဘယ်လိုဆောက်မလဲ ကျနော်တို့လည်း နားမလည်ဘူး။ တကယ်လို့သာ ငပလီမှာ ဆိုက်ရောက်ဗီဇာ International လေဆိပ် ပေးနိုင်တယ်ဆိုရင် ဟိုတယ်တွေက အများကြီးလိုမှာပဲလေ။ ကျနော်တို့က ဟိုတယ်ချည်းပဲ ဆောက်တာကို မြင်ချင်တာပေါ့။ အဲဒါမှလည်း International လေဆိပ်နဲ့ ဆိုက်ရောက်ဗီဇာ ပေးလို့ရမှာကို။ များသောအားဖြင့် ထိုင်းကနေ တိုက်ရိုက် ဒီကိုလာချင်ကြတယ်။ ဒါပေမယ့် ရန်ကုန် transit ခံနေတော့ နည်းနည်းထောက်နေတာပေါ့။ အများကြီးတိုးမြှင့်သင့်တာပေါ့။ လေယာဉ်လည်း ရှိတယ်၊ ကျနော်တို့ရဲ့ သဘာဝအခြေခံအလှတရားကြီး ကမ်းခြေကြီးလည်း ရှိနေတယ်။ သဘာဝရဲ့ seafood လတ်လတ်ဆတ်ဆတ်တွေ ရှိတယ်။ တကယ်လို့သာ ကျနော်တို့ဆီကို ဆိုက်ရောက်ဗီဇာသာ ပေးမယ်ဆိုရင် ထိုင်းကနေ တိုက်ရိုက် ဒီကိုလာတော့မှာပဲလေ။ ပွင့်ပွင်းလင်းလင်းပြောရရင် ရန်ကုန် transit ကြီး ခံထားတယ် အခုက။ transit ကြီးခံတော့ ဧည့်သည်က ကုန်ကျစရိတ်လည်း ပိုများတယ်။ လာဖို့က နည်းနည်း စိတ်ပျက် တာပေါ့။ ကျနော်တို့ ငပလီက တကယ်တမ်းပြောရင် အေးချမ်းတယ်လေ။ ဘာမှမရှိဘူး။ ရန်ကုန် တဆင့်ထောက် နေတော့ နိုင်ငံခြားသားက သိပ်မသွားချင်ဘူး” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

သံတွဲလေဆိပ်၏ လေယာဉ်ပြေးလမ်းမှာ တိုသည့်အတွက် လေယာဉ်ကြီးများမှာ မဆင်းသက်နိုင်သောကြောင့် သံတွဲလေဆိပ်၏ လေယာဉ်ပြေးလမ်းအား ပင်လယ်ဘက်အထိချဲ့ထွင်၍ ကြံ့ခိုင်မှုအားကောင်းသည့် လေယာဉ်ပြေး လမ်းများ လုပ်မည်ဆိုပါက တိုက်ရိုက်လေကြောင်းများ ပျံသန်းဆင်းသက်နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင် တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကမ်းခြေဒေသတွင် အပန်းဖြေအိမ်ရာများဆောက်လုပ်ခြင်းသည် အခြားပြည်ပနိုင်ငံများတွင်လည်း ရှိသည့်အတွက် ငပလီကမ်းခြေဒေသအတွင်း အပန်းဖြေအိမ်ရာလုပ်သည့်အခါတွင် လျှပ်စစ်မီး၊ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးနှင့် ကမ်းခြေစီမံကိန်းများအား အကုန်အကျခံ၍ လုပ်မည်ဆိုပါက ကောင်းမွန်ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးက “အခုတော့ ငပလီက တဆင့်တည်း လာရင်းနဲ့မှ သူကလာတာတောင်မှ လူတိုင်း မသွားနိုင်ဘူးပေါ့။ လေယာဉ်ခတွေ ဟိုတယ်ခတွေ ဈေးကြီးတယ်။ နောက်ပြီး အပိုင်းအခြားတစ်ခု လုပ်ထားတာ ပေါ့နော်။ သာမန်လူတွေ local အများစုကတော့ ချောင်းသာ၊ ငွေဆောင် သွားကြတာပေါ့နော်။ ငပလီကတော့ ဂွလည်း ကမ်းခြေအနေနဲ့ ရှိတာဆိုတော့ သံတွဲလေဆိပ်သာ တိုးချဲ့နိုင်မယ်ဆိုရင် mice tourism လည်း လက်ခံ နိုင်မယ်။ အဲဒီအခါကျရင်တော့ ခုနတုန်းက စီမံကိန်းတွေလည်း အချိန်နဲ့တပြေးညီ ပြီးမယ်ဆိုရင်တော့လည်း ဒါကတော့ ဘယ်သူပဲလာလာပေါ့ စစ်မှန်တဲ့ စေတနာနဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသွားမယ်ဆိုရင် နှစ်ဖက်လုံးအကျိုးရှိမယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်။ ငပလီက Tourism တစ်ခုတည်း စီးပွားရှာတာမဟုတ်ဘူး။ ကျန်တဲ့ ရေလုပ်ငန်းတွေ လုပ်ကြ တယ်။ တချို့လည်း တခြားလုပ်ငန်းတွေ ရှိကြတာပေါ့နော်။ ရှိကြတဲ့အခါကြတော့ အဲဒီတွေမှာ impact ဖြစ်စေ မယ့် အကြောင်းတရားတွေဖြစ်လာရင် မကောင်းဘူးပေါ့။ အထူးသဖြင့်တော့ ကျနော်တို့က ထိန်းသိမ်းဖို့တော့ လိုတယ်။ ငပလီက တကယ့်အစဉ်အလာရှိခဲ့တဲ့ နေရာလည်းဖြစ်တယ်။ နောက် ဒီလို beach မျိုး အရှေ့တောင် အာရှမှာလည်း တော်တော်ရှားသွားပြီပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

ငပလီကမ်းခြေမြင်ကွင်း

ငပလီကမ်းခြေသည် သဘာဝသယံဇာတများ မပျက်စီးသေးသည့် မြန်မာနိုင်ငံ၏အလှပဆုံးကမ်းခြေထဲတွင် တစ်ခု အပါအဝင်ဖြစ်ကာ ကိုဗစ်မတိုင်ခင်ကာလက နှစ်စဥ် နိုင်ငံခြားသားများအပါအဝင် ခရီးသွားဧည့်သည်များ အများ အပြား လာရောက်လည်ပတ်ကြသည့် ခရီးသွားနေရာဒေသတစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။

ထိုကဲ့သို့သော နေရာဒေသတွင် ယခုကဲ့သို့ အပန်းဖြေအိမ်ရာစီမံကိန်း ဆောက်လုပ်မည်ဆိုပါက သဘာဝ ပတ်ဝန်းကျင် မထိခိုက်စေရန် ပြုလုပ်သင့်ကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ် ဟိုတယ်နှင့်ခရီးသွားညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာန ညွှန်ကြားရေးမှူး ဦးတင်ထွန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“သူတို့က နည်းပညာလည်း ရှိတယ်။ လုပ်နိုင်တဲ့လုပ်အားလည်းရှိတယ်ဆိုရင်တော့ သူ့ရဲ့လုပ်ကိုင်စွမ်းက ခေတ်မီ ပြီးတော့ လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် ဆောင်ရွက်နိုင်မယ်လို့တော့ ထင်ပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ အခုထက်ထိ သဘာဝအတိုင်းပဲ ရှိသေးတယ်ဆိုပေမယ့် ဒီကမ်းခြေနဲ့သင့်တော်တဲ့အကွာအဝေးမှာ လုပ်နိုင်တဲ့ ပရောဂျက်တွေ ကြတော့လည်း ခေတ်မီဖို့လိုသေးတယ်လေ။ လက်ရှိက အန်ကယ်တို့က ဘာမှမှ မရှိသေးတာကို။ သူလုပ်တဲ့ တည်ဆောက်တဲ့အနေအထားနဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ပေါ်မှာ မူတည်တာပေါ့။ သူက ဒေသရဲ့ဖွံ့ဖြိုးမှုကို ဦးတည်ပြီး ဆောက်တယ်ဆိုရင်လည်း ဒေသရဲ့ဖွံ့ဖြိုးမှုမြင့်လာမှာပေါ့။ မြင့်လာတဲ့အပေါ်မှာ မူတည်ပြီး ဧည့်သည်လိုက်လာ မှာပေါ့။ ငပလီရဲ့အခြေခံကတော့ သဘာဝရဲ့ပတ်ဝန်းကျင်ကို အခြေခံပြီး အေးအေးဆေးဆေးနားတဲ့ လူတွေ အတွက်ကို အဓိကရည်ရွယ်ပြီး လာကြတာကိုး။ အဲဒီပတ်ဝန်းကျင်ကိုပဲ လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် တည်ဆောက်သွားမယ်ဆိုရင်တော့ အကျိုးရှိမှာပေါ့” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ငပလီကမ်းခြေဒေသသည် လက်ရှိတွင် ပြည်တွင်းခရီးသွား အနည်းငယ်သာ လာရောက်အပန်းဖြေလျက်ရှိသဖြင့် လာမည့် သင်္ကြန်ပိတ်ရက်အတွက်ကိုသာ ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပ ခရီးသွားများအား မျှော်လင့်နေရကြောင်းလည်း ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်များထံက သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၆

ပြည်တွင်း ကြက်သွန်များသည် အချိန်ကြာမြင့်စွာထား၍ မရခြင်းနှင့် ပြည်ပတင်ပို့မှုများ မရှိသည့်အတွက် လက်ရှိ တွင် ဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းနေကာ ကြက်သွန်ပွဲရုံများ၌ တစ်ပိဿာ ၇၀၀ ကျပ်မှ ၉၀၀ ကျပ်အထိသာ ရှိနေသည် ဟု ကြက်သွန်ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

ယခု ထွက်ရှိနေသည့် ကြက်သွန်များသည် ရက်တစ်သတ္တပတ်ခန့်သာ ထားသို၍ရခြင်းကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် တရုတ်၊ ထိုင်းနှင့် ဗီယက်နမ်သို့ တင်ပို့ရန်အတွက် ဝယ်ယူသည့် ကုန်သည် မရှိသည့်အတွက် ဈေးနှုန်း ကျဆင်းနေခြင်းဖြစ်ပြီး ဆက်လက် ကျဆင်းနိုင်ကြောင်း၊ တစ်ပိဿာ ၆၀၀ ကျပ်အထိ ရောက်သွားနိုင်ကြောင်း ပခုက္ကူမြို့နယ် ကုန်သည်ပွဲစားများအသင်းမှ ကြက်သွန်ကုန်သည် ဦးလှသောင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဘယ်လိုကြောင့် ကျတယ်ဆိုရင် အနုတ်မှ သိပ်မရှိတာ။ Export ရှိမှ သူတို့က တက်တာကိုး။ Export မှ မရှိ ဘဲ။ နောက်တော့ ကြက်သွန်က ထားရတဲ့ ကြက်သွန်မှ မဟုတ်ဘူးလေ။ ၁၄၊ ၁၅ ရက်ဆို အူတွေ ချောင်သွားတာ လေ။ ကြက်သွန်တွေက ကျမှာပဲ။ ၆၀၀၊ ၇၀၀ အထိတောင် ရောက်သွားနိုင်တယ်။ ပွဲစားတွေလည်း မထိန်းနိုင်ဘူး လေ။ ပွဲစားတွေလည်း နိုင်အောင် မထိန်းနိုင်ဘူး။ ထိန်းလို့ရတဲ့ ကြက်သွန်လည်း မဟုတ်ဘူး။ ၁၄၊ ၁၅ ရက်ဆို အူတွေ ချောင်ပြီ။ ၁ ပိဿာလောက် ထားထားတဲ့ ကြက်သွန်က ၆၀ လောက်ပဲ ကျန်တာ” ဟု ပြောသည်။

ကြက်သွန်နီအိတ်များကိုထမ်းနေစဉ်

မတ်လအကုန် ဧပြီလတွင် ထွက်ရှိမည့် နွေကြက်သွန်များ ပေါ်ပေါက်လာမှသာ လက်ရှိ ကြက်သွန်ဈေးနှုန်း ကျဆင်းနေမှုကို ထိန်းနိုင်မည်ဟု ကြက်သွန်ကုန်သည်များက ပြောသည်။

နွေကြက်သွန်များသည် တစ်နှစ်ပတ်လုံး အထားခံသည့်အတွက် ဈေးနှုန်း ထပ်မံမကျစေရန် ထိန်းလို့ ရနိုင်ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ဦးလှသောင်းက ဆက်ပြောသည်။

၎င်းက “၃ လပိုင်းကုန် ၃ လပိုင်း လလယ်လောက် လွှတ်တဲ့ ကြက်သွန်တွေဆို အဆင်ပြေတယ်။ အဲဒါကတော့ ထားလို့ရပြီ ထားလို့။ ထိန်းတော့ ထိန်းနိုင်သွားတယ်။ ဥပမာ မကြိုက်သေးဘူး မဟုတ်လား။ ၄ လပိုင်းက ဝယ် တယ် မကြိုက်သေးဘူး။ ၉ လ၊ ၁၀ လ၊ ၁၁ လ အဲလိုတွေ ထားလို့ရတယ်လေ။ ၉ လပိုင်းအထိအောင် ထားလို့ရ တယ်။ ၁၀ လပိုင်း အထိအောင် ထားလို့ရတယ် အဲလိုမျိုးတွေပေါ့” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကြက်သွန်သည် ကုန်စိမ်းသီးနှံ ဖြစ်သည့်အတွက် ဝယ်သူရှိသည့် အချိန်တွင်သာ ရောင်းချရခြင်းကြောင့် ရှုံးသည် ဖြစ်စေ မြတ်သည်ဖြစ်စေ တောင်သူများအနေဖြင့် ရောင်းချနေရကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် ကြက်သွန်စိုက်ပျိုးရာ၌ ဓာတ်မြေဩဇာ၊ ပိုးသတ်ဆေး စသည့် သွင်းအားစုစရိတ်များမှာ ကြီးမြင့်နေသည်ဟု တောင်သူများက ပြောသည်။

တောင်သူများအနေဖြင့် ကြက်သွန်တစ်ပိဿာလျှင် ၂၀၀၀ ကျပ်ခန့် ရရှိမှသာ အဆင်ပြေနိုင်ပြီး ၂၀၀၀ အောက် ကျဆင်းလျှင် အကျိုးအမြတ် မရှိတော့ကြောင်း ပခုက္ကူမြို့နယ်မှ ကြက်သွန်စိုက်တောင်သူ တစ်ဦးက CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

ကြက်သွန် ဈေးနှုန်းညှိနှိုင်းနေစဉ်

၎င်းက “၁၀၀ ကို ၁ သိန်းကြေးတောင် ဖြစ်သွားတယ်။ ကုန်ချိန်က အခုဟာက အထွက်လည်း နည်းတယ်။ ဈေး လေး ကောင်းမှ ဈေးကလည်း ကောင်းမှာဆို ၂ သိန်းကျော်၊ ၂ သိန်း ပတ်ဝန်းကျင်လောက်မှ။ အဲဒါလည်း မစွတ် မပွတ် ဖြစ်တာ။ ၂ သိန်းမပြည့်ရင် မမြတ်တော့ဘူး။ အရင်းသာသာ အရင်းလောက် အဲလိုပဲ” ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် လက်ရှိတွင် ကြက်သွန်ပွဲရုံနှင့် ကုန်စည်ဒိုင်သို့ ကြက်သွန် ဝင်ရောက်မှုများသည် ယခင်ကထက် လျော့နည်းနေပြီး တစ်ရက်လျှင် ပိဿာချိန် ၅ သောင်းခန့်သာ ဝင်ရောက်ကြောင်း၊ ထိုဝင်ရောက်ထားသည့် ကြက်သွန်များကိုလည်း ဝယ်ယူမည့်သူ မရှိဖြစ်နေကြောင်း သိရသည်။

ထိုသို့ ကြက်သွန်များကို ဝယ်ယူမည့်သူ မရှိသည့်အတွက် ကြက်သွန်ကုန်သည်များနှင့် ပွဲစားများသည် အရှုံးနှင့် ကြုံတွေ့နေရကြောင်း၊ သိန်း ၁၀၀ မှ စတင်၍ သိန်း ၃၀၀ အထိ ဆုံးရှုံးမှုများ ဖြစ်ပေါ်နေသည်ဟု ကြက်သွန် ကုန်သည်များက ပြောသည်။