CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၉

ရုရှားနိုင်ငံဘက်မှ မြန်မာကျပ်ငွေအား လက်မခံဘဲ ၎င်းတို့၏ ရူဘယ်ငွေဖြင့်သာ နှစ်နိုင်ငံ ကဏ္ဍပေါင်းစုံတွင် ပေးချေမှု ပြုမည်ဆိုပါက မြန်မာကျပ်ငွေတန်ဖိုး မြင့်နိုင်ဖွယ်မရှိကြောင်း စီးပွားရေး ပညာရှင်များက CNI သတင်းဌာနသို့ သုံးသပ်ပြောဆိုသည်။

မြန်မာကျပ်ငွေသည် ရုရှားငွေ ရူဘယ်နှင့် အထိုက်အလျောက် ဆက်သွယ်ထားသည့်အတွက် ကျပ်ငွေ တန်ဖိုး မြင့်လာနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း ဗိုလ်ချုပ် ဇော်မင်းထွန်း၏ ပြောဆိုခဲ့မှုနှင့်ပတ်သက်၍ စီးပွားရေးပညာရှင်များက ယခုကဲ့သို့ သုံးသပ် ပြောဆိုခြင်း ဖြစ်သည်။

စီးပွားရေးပညာရှင် ဦးသူ(အမည်လွှဲ)က “မြန်မာ-ရုရှားက Trade(ကုန်သွယ်မှု)ရော Investment (ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု) ရော အဲဒီလောက် ရှိတာမှ မဟုတ်တာ။ ရုရှားနဲ့ မြန်မာနဲ့ Trade Investment က မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးမှာရှိတဲ့ Trade Investment ရဲ့ 2% 3 % လောက်ပဲ ရှိမယ်နဲ့တူတယ်။ အဓိကကတော့ ရူဘယ်-ကျပ် ချိတ်ဆက်တယ် ဆိုပေမယ့် ရူဘယ်ကိုပဲ Center လုပ်မှာပါပဲ။ ဒီက export ပို့လိုက်တဲ့ဟာကို သူတို့က ရူဘယ်နဲ့ ချေမယ်၊ အဲဒီ သဘောမျိုးပဲ။ အဲဒီရတဲ့ ရူဘယ်နဲ့ သူတို့ဆီက import ပြန်သွင်း အဲဒီသဘောမျိုးပဲ ဖြစ်မှာပဲ။ ကျပ်ကတော့ လောလောဆယ် stability မရသေးသရွေ့ကတော့ သူတို့ လက်ခံလည်း အနည်းအကျဉ်းတော့ လက်ခံမှာပဲ။ ရုရှား က ဝယ်တဲ့ပစ္စည်းကို ဗမာငွေနဲ့ချေမယ်ဆိုရင် ရုရှားက လက်ခံမလား အဲဒါတော့ ရှိတယ်။ ကိုယ်က တစ်ဖက်သတ်ပဲ ဆိုရင်က အဲဒီလောက် impact မရှိဘူးလေ။ အခုလိုမျိုး stable မဖြစ်ရင်တော့ ဘယ်လက်ခံမလဲ။ ဥပမာ ရုရှား တစ်ရူဘယ်ကို ဗမာငွေ ထားပါတော့ ၁၀၀။ အဲဒီ ၁၀၀ မှာ ငြိမ်နေရင်တော့ လက်ခံရင် လက်ခံမှာပေါ့။ ဒါပေမယ့် ၁၀၀ မှာ မငြိမ်ဘူး။ ဗမာငွေက တန်ဖိုးဆက် ကျနေတယ်။ သူတို့ ဝယ်ထားတုန်းက တစ်ရူဘယ်ကို ၁၀၀ နဲ့ လက်ခံ ထား လိုက်ရတယ်။ တကယ်သူတို့ ဒီဘက်မှာ ပစ္စည်းဝယ်မယ်လည်းလုပ်ရော တစ်ရူဘယ်ကို ၁၁၀ တွေ ၁၂၀ တွေ ဖြစ်သွားပြီဆိုရင် သူတို့က ပိုပေးရတယ်။ နဂိုက ကိုယ့်ဘာသာ ရူဘယ်ပဲ လက်ခံထားရင်က ပြဿနာမရှိဘူး။ ဒေါ်လာ လက်ခံထားရင်က ပြဿနာမရှိဘူး။ ဗမာငွေကျပ် လက်ခံထားရင် ဒီဘက်က တည်ငြိမ်မှုမရှိရင် သူတို့က ရှုံးမှာပေါ့။ အရှုံးပေါ်မှာပေါ့။ အဲဒီလို အရှုံးပေါ်တယ်ဆိုရင် သူတို့ကလည်း ဘယ်လက်ခံချင်မလဲ” ဟု CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်နဲ့ ပူတင် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးစဉ်

လက်ရှိတွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် တရုတ်နှင့်ကုန်သွယ်ရာတွင် တရုတ်ငွေ (ယွမ်)- မြန်မာငွေ(ကျပ်)ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ထိုင်းနှင့်ကုန်သွယ်ရာ၌ ထိုင်းငွေ(ဘတ်)-မြန်မာငွေ(ကျပ်)ဖြင့်လည်းကောင်း ငွေကြေးတိုက်ရိုက် ချိတ်ဆက်၍ ကုန်သွယ်မှုများ ပြုလုပ်နေသည်။

ထို့နောက် အိန္ဒိယနှင့်ကုန်သွယ်ရာတွင် အိန္ဒိယငွေ(ရူပီး)နှင့်မြန်မာငွေ(ကျပ်) တိုက်ရိုက်ချိတ်ဆက်၍ ကုန်သွယ်နိုင် ရန်လည်း ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

သို့သော် မြန်မာကျပ်ငွေ တန်ဖိုး တက်ခြင်း၊ကျခြင်းသည် ယခုကဲ့သို့ ငွေကြေး ချိတ်ဆက်မှုသာမက ပို့ကုန်တင်ပို့ နိုင်မှု အပေါ်တွင်လည်း မူတည်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် ဒေါက်တာစိုးထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ငွေတန်ဖိုး မြင့်လား မတက်လားကတော့ ကျနော်တို့ရဲ့ export ဘယ်လောက်ရလဲအပေါ် မူတည်တာပေါ့။ ရုရှားကနေပြီးတော့ ကျနော်တို့ဆီက ဆန်တို့၊ ပြောင်းဆန်တို့ ကျန်တဲ့ export ပစ္စည်းတွေဝယ်ရင်တော့ ငွေတန်ဖိုး တက်လာနိုင်တာပေါ့။ အဓိက point ကတော့ သူတို့နဲ့ ကုန်သွယ်ရေးရှိရင်တော့ သူတို့ ပြန်သုံးဖို့ ရှိတယ်ဆိုရင်တော့ လက်ခံမှာပဲ။ ပြန်သုံးလို့ ရတယ်ဆိုရင်တော့လေ။ အဓိကကတော့ ငွေကြေး ချိတ်တယ် မချိတ်တယ်နဲ့စာရင် ကျနော်တို့က export ဘယ်လောက် ရောင်းနိုင်မလဲ ဒီဟာက ပိုပြီး အရေးကြီးတာပေါ့နော်။ အဲဒီဟာ ပထမ ခြေလှမ်းကတော့ ငွေပေးချေနိုင်မှုပေါ့နော်။ နောက် ဒုတိယခြေလှမ်းက ဒီအပေါ် အခြေခံပြီး ကျနော်တို့ရဲ့ ကုန် ပစ္စည်းတွေ မြန်မာနိုင်ငံက ထွက်ကုန်တွေ ဘယ်လောက်များ ရုရှားကို ဘယ်လောက် ပို့ပေးနိုင်မလဲ။ ဒါမှမဟုတ် တခြားကို ဘယ်လောက် ရောင်းနိုင်မလဲ။ အဲဒီအပေါ်မူတည်ပြီး ငွေကြေးက ခိုင်မာမှုတို့ ဘာတို့က တက်လာတာ ပေါ့လေ။ သူတို့ဆီမှာကတော့ လိုအပ်ချက်တော့ ရှိတယ်။ ကျနော်တို့ဆီနဲ့ ကုန်သွယ်မှုသာ နည်းတာပေါ့။ ရုရှား အနေနဲ့လည်း သူတို့ဆီမှာ စားနပ်ရိက္ခာ လိုအပ်ချက်အချို့ ရှိနေတာမျိုးတွေ ရှိတော့ တစ်ချိန်ကျရင်တော့လည်း ဒါတဖြေးဖြေးတော့ ကုန်သွယ်မှုတော့ တက်လာမယ်လို့ မြင်ပါတယ်”ဟု ပြောသည်။

ကုန်သွယ်ရေးလုပ်နေသည့် ဆိပ်ကမ်းတစ်ခုကိုတွေ့ရစဉ်

လက်ရှိတွင် ပြည်ပသို့ ကုန်သွယ်မှုသည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက တိုးတက်သွားသည်ကို မတွေ့ရဘဲ ပုံမှန် အတိုင်းသာ ရှိနေသေးကြောင်း ဒေါက်တာစိုးထွန်းက ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် လက်ရှိတွင် ရုရှားနိုင်ငံနှင့် စီးပွားရေးတွင်သာမက ကဏ္ဍပေါင်းစုံ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ရန် ပြင်ဆင်နေ သကဲ့သို့ နှစ်နိုင်ငံ နားလည်မှု သဘောတူ စာချွန်လွှာများလည်း ရေးထိုးထားသည်။

ထို့ပြင် ရုရှားနိုင်ငံတွင် အသုံးပြုသည့် MIR ကတ်ကိုလည်း သုံးစွဲနိုင်ရန် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

နိုင်ငံရေးအရကြည့်ပါက ယခုကဲ့သို့ ရုရှားနိုင်ငံနှင့် တိုက်ရိုက် ချိတ်ဆက်မှုသည် မျက်နှာတစ်ခု ရသွားခြင်း ဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေးပညာရှင်များက သုံးသပ်သည်။

လက်ရှိတွင် မြန်မာနိုင်ငံ၌ လယ်ယာထွက်ကုန်ပစ္စည်းများ ထွက်ပေါ်ချိန် ဖြစ်သည့်အတွက် ထိုထွက်ကုန်များအား Export ပိုမို ပို့နိုင်ပါက မြန်မာကျပ်ငွေတန်ဖိုး ကျဆင်းနေခြင်းမှ ပြန်လည် တက်လာနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း စီးပွားရေး ပညာရှင်များက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၉

မြန်မာတပ်မတော်နှင့် ရက္ခိုင့်တပ်တော်တို့အကြား အပစ်အခတ် ရပ်စဲထားပြီဖြစ်သော်လည်း တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွား ချိန်၌ သယ်ယူတင်သွင်းခွင့် ပိတ်ထားခံရသည့် ဆေးဝါးများမှာ ပြန်လည်တင်သွင်းခွင့်မရသေးကြောင်း ရခိုင် ပြည်နယ်ရှိ ဆေးကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

လက်ရှိတွင် ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းနှင့် တောင်ပိုင်းရှိ ကုန်စည်စီးဆင်းသည့် လမ်းကြောင်းများကို ဖွင့်လိုက်ပြီ ဖြစ်သော်လည်း ရန်ကုန် - စစ်တွေ လမ်းကြောင်းကို ဖွင့်လှစ်ထားခြင်း မရှိသည့်အတွက် ဆေးဝါးများလည်း တင်သွင်းခွင့် မရသေးကြောင်း စစ်တွေမြို့မှ ဆေးကုန်သည်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“တရားဝင်တော့ မထုတ်သေးဘူး။ သူတို့က ကားဂိတ်ပဲ ဖွင့်တယ်လို့ ပြောတာပါ ကားလမ်းနဲ့။ ဒီဘက်က စစ်တွေကားလမ်းကတော့ မဖွင့်သေးဘူး အခုထိတော့။ ဘူးသီးတောင် - မောင်တောဘက်ပဲ ကားရော ရေကြောင်းရော ဖွင့်တာ။ ရန်ကုန် - စစ်တွေကတော့ မရသေးဘူး။ ရရင်လည်း သူတို့ လမ်းပဲ ဖွင့်တာနေမှာပါ။ သူတို့ ဆေးတင်သွင်းခွင့် ပေးချင်မှပေးမှာ အရင်ကတည်းက မရဘူးလေ။ အရင် ကားလမ်းမပိတ်ခင်တုန်း ကတည်းက ဆေးက မတင်ရဘူး။ ပြီးတော့ အဲဒီကြားထဲမှာ ကားလမ်းပိတ်သွားတာ။ အခု ပြန်ဖွင့်ပြီလို့ ပြောတာပဲ ရှိသေးတယ်။ လမ်းကြောင်းဖွင့်ပေးရင်တော့ အကောင်းဆုံးပေါ့ သယ်ယူခွင့် ရရင်တော့။ ဒီဘက်မှာ ဆေးက ရန်ကုန်ကနေလည်း သယ်လို့မရ၊ စစ်တွေကနေလည်း ဘာမှပို့လို့မရဘူး ဆေးဆို၊ ဆေးတိုင်း။ အကုန်လုံးကို ပိတ်ထားတယ်။ စစ်တွေကနေလည်း ပို့လို့ မရသေးဘူးပေါ့ အဲလိုဖြစ်နေကြတယ်။ သယ်ရင်လည်း ခိုးပြီးဝှက်ပြီး သယ်နေကြတာပဲ ရှိတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ဒါ့အပြင် ရခိုင်ပြည်နယ် ကုန်သည်များအသင်းချုပ်မှတဆင့် ဆေးဝါးများ တင်သွင်းခွင့်ပြုရန်အတွက် ရခိုင် ပြည်နယ် အစိုးရအဖွဲ့ထံသို့ တင်ပြထားသော်လည်း အကြောင်းပြန်လာခြင်း မရှိသေးကြောင်း၊ ရန်ကုန် - စစ်တွေ လမ်းကြောင်း ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်မှသာ ဆေးဝါးတင်သွင်းမှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး အစိုးရအဖွဲ့နှင့် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းရမည် ဖြစ်ကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ် ကုန်သည်များနှင့် စက်မှုလက်မှု လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းချုပ် ဥက္ကဋ္ဌ ဦးတင်အောင်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကိုဗစ်ကာလ အိမ်သုံးဆေးဝါးများ ရောင်းချပွဲ ပြုလုပ်စဉ်(ဓါတ်ပုံ-CNI)

“လက်ရှိကတော့ တော်တော်လေး ပြတ်တောက်နေတဲ့ အနေအထားတော့ ရှိသေးတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ကားလမ်းတွေ အဓိက ဆေးပစ္စည်းတွေ အကုန်လုံးက ကားနဲ့ပဲ လာတာဆိုတော့လေ။ ကားနဲ့လာတာဆိုတော့ ကားလမ်းတွေ ပွင့်ရင်တောင်မှ ဆေးပစ္စည်းကို ဘယ်လိုပုံစံမျိုးနဲ့ စစ်ဆေးမယ်ဆိုတဲ့ ဘယ်လိုပုံစံမျိုးနဲ့ ဖွင့်ပေးမယ် ဆိုတဲ့ဟာလေးတစ်ခုကတော့ ကျနော်တို့လည်း ကားလမ်းလည်း မဖွင့်သေးတော့ ကျနော်တို့လည်း သွားပြီးတော့ ထပ်ပြီးတော့ ကျနော်တို့လည်း တင်ပြထားတာ မရှိသေးဘူးပေါ့လေ။ ကားလမ်းပွင့်ပြီဆိုတော့မှ ကျနော်တို့က ဆေးပစ္စည်းတွေကို ဘယ်လိုပုံစံနဲ့ သွားမယ်ဆိုတဲ့ဟာကို ကျနော်တို့က သွားပြီးတော့ ဆွေးနွေးရမှာကို။ လက်ရှိ ကတော့ ကားလမ်းတွေက ကျောက်တော်တို့ ဘာတို့တော့ နည်းနည်း သွားလာလို့ ရတယ်လို့ ကျနော်တို့ သတင်း တော့ ကြားပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အတိအကျတော့ မဟုတ်ဘူး။ သေချာတာတော့ စစ်တွေကိုတော့ ကုန်ကားကြီး တွေ ဘာမှ မဝင်သေးဘူးဗျ။ ရန်ကုန် - စစ်တွေ လမ်းကြောင်းကြီး ပွင့်တော့မှပဲ ကျနော်တို့ကတော့ ဆေးကတော့ အရင်တုန်းကတော့ ကျနော်တို့ ပြည်နယ်အစိုးရရဲ့ ခွင့်ပြုချက်နဲ့ သွားနေတာ ရှိတယ်လေ။ ဆိုတော့ အဲဒီပုံစံအတိုင်း သွားရမှာလား။ လွတ်လွတ်လပ်လပ် သွားရမှာလား ဆိုတဲ့ဟာတွေကတော့ ပြန်ပြီးတော့ ညှိနှိုင်းရအုံးမှာပါခင်ဗျ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း ဆေးဝါးတင်သွင်းခွင့်များကို ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၀ ရက်နေ့မှစတင်၍ ပိတ်ထားခြင်း ကြောင့် လက်ရှိတွင် ဆေးဝါးလက်ကျန် နည်းပါးနေပြီး တချို့သော ဆေးဝါးများသည် ပြတ်လပ်နေပြီဖြစ်ကြောင်း၊ သိရသည်။
တချို့သော ဆေးဝါးများမှာ ပြတ်လပ်မှု မရှိသော်လည်း အလွယ်တကူ ဝယ်ယူ၍ မရသည့်အခြေအနေ ဖြစ်နေ သည်ဟု မြောက်ဦးမြို့နယ်မှ ဒေသခံ ဦးစိုးနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဆေးဝါးကတော့ အရင်လို အဆင်ပြေတာတော့ မရှိဘူး။ ပြတ်လပ်တာတော့ မဟုတ်ဘူးပေါ့။ နည်းနည်း ဈေးတက်တာတို့၊ အရင်လို ပေါပေါသီသီ မရနိုင်တာတို့၊ အရေးကြီးတဲ့ ဆေးတွေကတော့ ခက်ခက်ခဲခဲ ဝယ်ရတာ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အရင်လို ပေါပေါသီသီ၊ သေသေချာချာ ဝယ်လို့မရတာ။ အရေးကြီးတဲ့ဆေးဆိုတာက တချို့ နှလုံးဆေးတွေပေါ့၊ တချို့ အသက်ကယ်ဆေးတို့လို အဲလိုပေါ့ ဆေးတွေက တော်တော်ကို ဝယ်ရခက်ပါတယ်ခင်ဗျ။ ရေလမ်းကိုတော့ ဖွင့်ပေးတယ်။ ကုန်းလမ်းကိုတော့ အခုထိ စစ်ဆေးတာတွေ ရှိသေးတယ်ခင်ဗျ။ အချိန်ပိုင်းပေါ့ ကျောက်တော်တပ်မဆိုရင် ၁၀ နာရီမှ စဖွင့်တာတို့၊ စစ်တွေဆိုလည်း သွားရေးလာရေး တော်တော်အခက်အခဲ ဖြစ်တယ်” ဟု သူက ပြောသည်။

ရက္ခိုင့်တပ်တော် AA နှင့် မြန်မာ့တပ်မတော်တို့ ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၂၆ ရက်နေ့တွင် အပစ်အခတ် ရပ်စဲပြီးနောက် နိုဝင်ဘာလ ၂၇ ရက်နေ့တွင် ရေလမ်းကြောင်းတချို့နှင့် ကုန်းလမ်းကြောင်းများကို ပြန်လည် ဖွင့်ပေးလိုက်သော်လည်း စစ်ဆေးမှုများ ရှိနေသေးကြောင်း၊ ကျောက်တော်မြို့သို့ သွားရောက်သည့် လမ်းကြောင်း မှာ မနက် ၁၀ နာရီမှ ညနေ ၅ နာရီအထိသာ ဖွင့်ပေးသေးကြောင်း ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၈

ရက္ခိုင့်တပ်တော်(AA)နှင့် မြန်မာ့တပ်မတော်တို့ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီမှု ရရှိခဲ့ပြီးသည့်အတွက် ရခိုင်ပြည်နယ်သို့ ကုန်စည်စီးဆင်းမှု ပြုလုပ်နိုင်ရန် ရန်ကုန်-စစ်တွေလမ်းကြောင်းအား ဖွင့်ပေးရန် လိုအပ်ကြောင်း မောင်တောမြို့မှ ကုန်သည် ဦးသန်းနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိ ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းတွင် AA နှင့် မြန်မာ့တပ်မတော်ကြား တိုက်ပွဲများကြောင့် ပိတ်ဆို့ထားသည့် ရေလမ်းကြောင်းနှင့် ကုန်လမ်းကြောင်း တချို့ကို ပြန်လည် ဖြတ်သန်းခွင့် ပြုလိုက်ကြောင်း သိရသည်။

မောင်တောမြို့မှ ကုန်သည် ဦးသန်းနိုင်က “ရန်ကုန် - စစ်တွေလမ်းကို ဖွင့်ပေးမှ ကုန်စည်စီးဆင်းမှုကို လုပ်လို့ရမှာလေ။ ရခိုင်မှာ အဓိက အရေးကြီးဆုံးက ဒီလမ်းပဲ ရှိတာလေနော့်။ အဲဒီလမ်းကို ဖြတ်ပြီးမှ စစ်တွေရောက်၊ စစ်တွေ ရောက်ပြီးမှ ဘူးသီးတောင်၊ မောင်တောကို သွားလို့ရမှာလေ။ အဲဒီလို မဟုတ်ဘဲနဲ့ ဘူးသီးတောင်၊ မောင်တော ဖွင့်မယ်၊ စစ်တွေကို မဖွင့်ဘူးဆိုရင် ဘာမှတော့ ထူးလာစရာ မရှိပါဘူး”ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 အဝေးပြေး လိုင်းကားတစ်စီးကို လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့က စစ်ဆေးနေစဉ်

မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် AA တိုက်ပွဲများကြောင့် ရခိုင်ပြည်နယ် တောင်ပိုင်းနှင့် မြောက်ပိုင်းသို့ ပြေးဆွဲနေသည့် ကုန်းလမ်းနှင့် ရေလမ်းကြောင်းများကို ပိတ်ထားသည်မှာ ၃ လခန့် ကြာမြင့်ခဲ့ပြီးနောက် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၂၇ ရက်တွင် တချို့သော လမ်းကြောင်းများကို ပြန်လည် ဖွင့်ပေးခဲ့သည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း ပြေးဆွဲနေသော ရေလမ်းကြောင်းများအနက် စစ်တွေ - ရသေ့တောင် - ဘူးသီးတောင် ရေလမ်းကြောင်းကို လက်ရှိတွင် ဖွင့်လှစ်ပေးထားကြောင်း ရွှေပြည်တန် ရေယာဉ်မှ မန်နေဂျာ ဦးစံမော်သိန်းက ပြောသည်။

၎င်းက “လောလောဆယ်တော့ ကျနော်တို့ ဒီဘက် ပိတ်ထားတဲ့ လမ်းကြောင်းတွေထဲကဆိုရင် စစ်တွေကနေ ရသေ့တောင် - ဘူးသီးတောင် သွားတဲ့လမ်းကြောင်းကို စဖွင့်ပေးထားတယ်ခင်ဗျ။ နဂိုတုန်းကတော့ စစ်တွေ - ကျောက်ဖြူ - ရမ်းဗြဲ - တောင်ကုတ်ဆိုတဲ့ လမ်းကြောင်း ရှိပါတယ်။ အဲဒါကတော့ မပိတ်ခဲ့ပါဘူး။ ကျန်တဲ့ လမ်းကြောင်းတွေဖြစ်တဲ့ စစ်တွေ - မြောက်ဦးတို့၊ စစ်တွေ - ရသေ့တောင် - ဘူးသီးတောင်ရယ်၊ စစ်တွေ - ပေါက်တော - မင်းပြားရယ် အဲဒါကို ပိတ်ပါတယ်။ အခုကျတော့ အဲဒီပိတ်ထားတဲ့ထဲက စစ်တွေ - ဘူးသီးတောင် - ရသေ့တောင်ကို ဖွင့်ပေးပါတယ်။ ဒီလမ်းကြောင်းကျတော့ မောင်တောဘက်ကို သွားတဲ့လမ်းကြောင်းပေါ့နော်။ မောင်တော ဆိုတာက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နယ်စပ် ရှိတာကို။ ကျနော်တို့က ရသေ့တောင် - ဘူးသီးတောင်ကို ဖြတ်ပြီးမှ မောင်တောကို သွားကြတာ။ ဆိုတော့ အရေးကြီးတဲ့ လမ်းကြောင်းပါပဲခင်ဗျ” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထို့နောက် မင်းပြား ပေါက်တော၊ မြေပုံ၊ မြောက်ဦးဖက်သို့ မည်သည့်နေ့တွင် ပြေးဆွဲခွင့်ရမည်ကို မသိရသေး ကြောင်း ရွှေပြည်တန်ရေယာဉ်လိုင်း မန်နေဂျာ ဦးစံမော်သိန်းက ပြောသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း သားငါးများ ရောင်း-ဝယ်နေကြစဉ်

ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း ရေလမ်းကြောင်းနှင့် ကုန်းလမ်းကြောင်းများကို ပိတ်ခြင်း/ ပြန်လည် ဖွင့်လှစ်ခြင်းတို့ကို တရားဝင် ကြေညာခြင်း မရှိသည့်အတွက် ကုန်ကားများ သွားလာရန်အတွက် စုံစမ်း၍ စောင့်ကြည့်နေကြောင်း
မောင်တောမြို့မှကုန်သည် ဦးသန်းနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “လောလောဆယ် လမ်းကြောင်းတွေကတော့ ဖွင့်တယ်လို့ ပြောလို့ မရသေးပါဘူး။ ဖွင့်တယ်လို့တော့ ကြားတယ်ပေါ့နော်။ သို့ပေမယ့်လည်း ဘာမှကို သွားလို့မရသေးပါဘူး။ အဲဒါကြောင့် စောင့်ကြည့်နေဆဲ အခြေအနေပေါ့။ အလုပ်လုပ်ဖို့က ကုန်ကားတွေ ဆင်းဖို့က စုံးစမ်းနေတုန်း။ ဒါပေမယ့် သွားရတယ် မရဘူးဆို တာကလည်း စာတရားဝင်ဆိုတာ မရှိဘူး။ ပိတ်တုန်းကလည်း သူတို့ တရားဝင် ပိတ်ထားတာမှ မဟုတ်တာ။ တားချင်တားတယ်။ သွားချင် သွားလို့ရတဲ့ ပုံစံဆိုတော့ ပြောရခက်တယ်။ အခုကတော့ စောင့်ကြည့်နေဆဲပါပဲ” ဟု ပြောသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် တပ်မတော်နှင့် AA ကြား တိုက်ပွဲကြောင့် ကုန်စည်စီးဆင်းမှုများ ပြတ်တောက်ခဲ့ရပြီး ကုန်စည် များ ပြတ်လပ်မှုဖြင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ကြရကြောင်း၊ ထို့နောက် ကုန်ဈေးနှုန်းများလည်း မြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း ဒေသခံများ က ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၅

မလေးရှားနိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ်အသစ် လက်ထက်တွင် မြန်မာ အပါအဝင် တရားမဝင်များအား နေထိုင်ခွင့်ပေးရန် မျှော်လင့်ကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက CNI သတင်းဌာန သို့ ပြောသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံတွင် နိုဝင်ဘာ ၁၉ ရက်နေ့က အထွေထွေညီလာခံ ကျင်းပခဲ့ပြီးနောက် ဝါရင့်နိုင်ငံရေးသမား အတိုက်အခံ ခေါင်းဆောင် Anwar Ibrahim(အန်ဝါအီဘရာဟင်)သည် ဝန်ကြီးချုပ်အသစ် ဖြစ်လာခဲ့သည်။

ဝန်ကြီးချုပ်အသစ်သည် မဲဆွယ်စဉ်ကာလတွင် နိုင်ငံခြားသားများနှင့်ပတ်သက်၍ ကတိပေးခဲ့သည့်အတွက် ယခုကဲ့သို့ မျှော်လင့်ရခြင်းဖြစ်ကြောင်း မလေးရှား၌ မြန်မာအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မလေးရှားတွင် မြန်မာများအား ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက “စက်ရုံ အလုပ်ရုံတွေမှာ အခုလက်ရှိ လုပ်ငန်းရှင်တွေ အလုပ်သမား လိုအပ်ချက်တွေ အများကြီးရှိတာပေါ့။ လက်ရှိ အခြေအနေမှာ အလုပ်သမား မလုံ လောက်မှုတွေ ရှိတယ်။ ပြောရမယ်ဆို လုံလောက်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တရားဝင်နဲ့ ရှိနေတဲ့ အလုပ်သမား တွေချည်းပဲ လုပ်မယ်ဆို မလုံလောက်ဘူး။ တရားမဝင် ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားတွေ ကြတော့လည်း လုပ်ငန်းရှင် တွေက မခေါ်ခိုင်းဘူးလေ။ ဘာလို့ဆို သူတို့ကို ဖမ်းဆီးလို့ရှိရင် ဒီလုပ်ငန်းရှင်တွေကလည်း ဒဏ်ငွေတွေ ဘာတွေ ဆောင်ရတာရှိတော့ သူတို့လည်း မခိုင်းရဲဘူး။ အဲဒီအတွက် ကျနော်မျှော်လင့်တာကတော့ ပထမဦးဆုံး မလေးရှား နိုင်ငံ အတွင်းမှာပဲရှိတဲ့ ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားတွေကို သူက တစ်ခုခု နေထိုင်ခွင့် ပေးဖို့အတွက် ကျနော်ကတော့ အရမ်းမျှော်လင့်တယ်။ လုပ်လာလိမ့်မယ်လို့လည်း ကျနော်ထင်ပါတယ်။ အဲဒီ အတွက်ဆိုရင်တော့ ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားတွေအတွက် အများကြီး အဆင်ပြေမယ်ပေါ့။ လုပ်ငန်းခွင်မှာ အရမ်းကောင်းသွားမှာပေါ့။ အခုက တော့ တရားမဝင် နေထိုင်နေတဲ့ ကျနော်တို့ အလုပ်သမားတွေ အများကြီးပါ။ ဒီလိုမျိုး အခွင့်အရေး ပေးလိုက်မယ် ဆိုရင် သူတို့က တက်လာတဲ့အစိုးရသစ် ချမှတ်ထားတဲ့ နည်းလမ်း ဥပဒေအတိုင်း သူတို့လုပ်ကြမယ်ဆိုရင် လုပ်ငန်းခွင်မှာ အများကြီး အဆင်ပြေသွားမှာပေါ့နော်။ သူတို့လည်း ဘာမှ ပူပင် ကြောက်စရာ မလိုဘဲနဲ့ လုပ်ငန်း ကိုင်ငန်း အလုပ်တွေ ကောင်းကောင်းမွန်မွန် လုပ်ရမှာပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

 မလေးရှား ဝန်ကြီးချုပ်အသစ် အန်ဝါအီဘရာဟင်ကို တွေ့ရစဉ် (AFP)

မလေးရှားနိုင်ငံတွင် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပပြီးနောက် အစိုးရသစ် တက်လာတိုင်း ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားများ အတွက် တစ်ခုမဟုတ် တစ်ခု လုပ်ပေးနေကြဖြစ်သည့်အတွက် ယခုအခါမှာတော့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးသမား ဖြစ်သူ တက်လာခြင်းကြောင့် ပို၍ ကောင်းမွန်မည်ဟု မလေးရှား၌ မြန်မာအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက် ပေး နေသူများက မျှော်လင့်ကြသည်။

ထို့အပြင် ဒုက္ခသည်များ အရေးနှင့်ပတ်သက်၍လည်း အကောင်းဆုံး မျှော်လင့်ထားကြောင်း Alliance of Chin Refugees မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အခုတက်လာတဲ့ ဝန်ကြီးချုပ်အသစ်က မြန်မာနိုင်ငံသား တစ်ယောက်အနေနဲ့ အမြင်ကို ပြောပြတာ။ ဒီဝန်ကြီးချုပ်က ထောင်နန်းစံတဲ့ ဘဝကနေမှ အခု ဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်လာတာ။ ဒီဝန်ကြီးချုပ် ဟာဆိုရင် တကယ့်ကို နိုင်ငံအတွက် ဒီမလေးရှားနိုင်ငံအတွက် အကောင်းအမွန်ဆုံးဖြစ်အောင် လုပ်ပေးနိုင်မယ်လို့တော့ မျှော်လင့်တယ်။ နောက်ပြီးတော့ နိုင်ငံခြားသားတွေဖြစ်တဲ့ ကျနော်တို့ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေ အတွက်လည်း တစ်နည်းတစ်ဖုံနဲ့ သူက တော့ ဒေသအတွင်းမှာ နိုင်ငံခြားသားတွေအတွက် အကောင်းဆုံးဖြစ်အောင် ပြုလုပ်ပေးနိုင်မယ်လို့တော့ ကျနော် တို့က မျှော်လင့်ပါတယ်။ ဒုက္ခသည် အရေးကတော့ ဒီအစိုးရနဲ့ UNHCR တို့ လုပ်ဆောင်နေတာ နှစ်ပေါင်းကြာနေ ပြီပေါ့။ လွန်ခဲ့တဲ့ အပတ်လေးတင်ကပဲ ဒေသဆိုင်ရာ ဒုက္ခသည် အဖွဲ့အစည်းကပေါ့နော်။ အစိုးရပိုင်းတွေနဲ့ တွေ့ဆုံ ပြီး သွားတယ်။ ဒီမလေးရှား အစိုးရရယ် မလေးရှားမှာရှိတဲ့ UNHCR ရုံးရယ် အကောင်းဆုံး ဖြစ်အောင်လို့တော့ သူ တို့ လုပ်ပေးနေတယ်လို့တော့ ကျနော်က ယုံကြည်တယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

 ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားများကိုတွေ့ရစဉ်

လက်ရှိတွင် ဝန်ကြီးချုပ်အသစ် ရွေးချယ်လိုက်ပြီ ဖြစ်သော်လည်း အစိုးရဖွဲ့စည်းရန်မှာ အဆင်မပြေမှုများ ရှိနေ သေးသည့်အတွက် ကြန့်ကြာနိုင်သေးကြောင်း၊ လုံခြုံရေးများအားလည်း တင်းကြပ်ထားကာ တိုးမြှင့်ချထား ကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာအလုပ်သမားများအား ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဒါကတော့ သူတို့ဘာတွေ ကြားထားလို့လဲတော့ မသိပါဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အခုလက်ရှိ ဝန်ကြီးချုပ် ကတော့ ဘုရင်က ရွေးတယ်ဆိုပေမယ့်လည်း သူနဲ့ယှဉ်မယ့် တစ်ယောက်ကလည်း ရှိနေသေးတော့ ဘာတွေ ဖြစ်လာမလဲဆိုတာ အခုလောလောဆယ် ဝန်ကြီးချုပ်ပဲ ရွေးရပါသေးတယ်။ သူ့အောက်က ဝန်ကြီးတို့၊ ဒုဝန်ကြီးတို့ ဘာညာ သူ့ရဲ့ အစိုးရအဖွဲ့အစည်းကို ရွေးချယ်မှု မရှိသေးဘူးပေါ့လေ။ ဒီနေ့တော့ ဝန်ကြီးချုပ်ရုံးမှာသွားပြီး ရုံး စထိုင်နေပါပြီ။ ဒါပေမယ့်လည်း ဒီ သူ့အစိုးရအဖွဲ့ကို ဘယ်တော့ချပြမလဲ၊ ဘယ်လိုနည်း ဘယ်လိုပုံနဲ့ သူရွေးမလဲဆို တာ ကျနော်တို့ မသိရသေးတဲ့အတွက် ဒီလိုမျိုး သူရွေးတင်လိုက်တဲ့ အချိန်မှာ နားလည်မှု ကွဲလွဲတာမျိုး၊ အထင်မှား တာမျိုး၊ စိတ်သဘောမတူညီဘဲ အဲဒီလိုမျိုး တစ်ခု မထင်မှတ်တဲ့ အရာတွေ ဖြစ်လာနိုင်မလားဆိုတာ ကျနော်တို့ ကြိုပြောလို့ မရပါဘူး။ အတိုက်အခံ တစ်ယောက်ကလည်း သူ့ကို အားပေးထောက်ခံတဲ့ လူထုကနည်းတာ မဟုတ် ဘူးလေ။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သား ဘာအထောက်အထားမှ မရှိတဲ့လူတွေကို မသွားဖို့ မလာဖို့ တတ် နိုင်တဲ့ ဘက်ကနေ မှာထားပါတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်အသစ်သည် ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပမီ ပြည်သူလူထုအား မဲဆွယ်စည်းရုံးစဉ်က ကတိကဝတ် ပြုလုပ်ခဲ့သည့်အထဲတွင် နိုင်ငံခြားသားများနှင့်ပတ်သက်၍ အချက်နှစ်ချက်သာ ပါရှိကြောင်း သိရသည်။

ထိုအချက်တို့မှာ အရှေ့မလေးရှားရှိ စာဘားပြည်နယ်မှ နိုင်ငံခြားသားများအရေး ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန်နှင့် နိုင်ငံ ခြားသား အလုပ်သမား ခေါ်ယူရန် ပိုမိုမြန်ဆန်ပြီး နည်းစနစ် ပိုမိုကောင်းမွန် လာစေရန် ဆောင်ရွက်သွားမည်တို့ ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၄

တရုတ်နိုင်ငံသို့ ဘိန်းအစားထိုးအဖြစ် တင်ပို့နေသည့် ပြောင်းဆံများကို ၁၂ လပိုင်းအထိသာ တင်ပို့ခွင့်ပြုသည်ဟု သတင်းများထွက်ပေါ်နေသော်လည်း တရုတ်နိုင်ငံ အကောက်ခွန်ဌာနမှ တရားဝင်တင်သွင်းခွင့်ပြုထားသည့် ကုမ္ပဏီများမှတဆင့် ဆက်လက် တင်ပို့၍ ရနိုင်သေးကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ပြောင်းလုပ်ငန်းအသင်းထံမှ သိရသည်။

ဘိန်းအစားထိုး တင်ပို့နေသည့် ပြောင်းဆံများကို သတ်မှတ်ထားသည့် တန်ချိန် ပြည့်သွားသည့်အခါတွင် တခြားသောလမ်းကြောင်းဖြင့် တင်ပို့၍ ရနိုင်ခြင်းကြောင့် ဈေးနှုန်းအပြောင်းအလဲနှင့် သက်ရောက်မှုများစွာ မရှိနိုင်ကြောင်း၊ ပုံမှန်အတိုင်းသာ တင်ပို့မှုများရှိနေမည်ဖြစ်သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ပြောင်းလုပ်ငန်းအသင်း ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးသန့်ဇင်ထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဘိန်းအစားထိုးအနေနဲ့ဆိုရင်တော့ မယူတော့ဘူးပေါ့နော် သူတို့ ကိုတာ ပြည့်သွားရင်ပေါ့နော်။ သို့သော်လည်း GACC ဆိုတာ ရှိတယ်။ GACC ဆိုတာက အရင်လိုပဲ မြန်မာဘက်ကတော့ တရားဝင်ပေါ့နော် တရုတ်ဘက်က တရားမဝင်ဘူး။ အခု GACC ဆိုပြီးတော့ ဟိုဘက်ကုမ္ပဏီ၊ ဒီဘက်ကုမ္ပဏီကို တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ အကောက်ခွန်ဌာနရဲ့ ဒီဘက်ကုမ္ပဏီတွေကလည်း သူတို့နိုင်ငံမှာ လိုအပ်တဲ့ ပြောင်းဆံတွေကို သူတို့လိုချင်တဲ့ သတ်မှတ်ချက်တွေနဲ့ စံချိန်စံညွှန်းနဲ့ညီတယ်၊ ဒီကုမ္ပဏီတွေက ပြောင်းဆံတွေကို တရုတ်ပြည်ထဲကို တင်သွင်းခွင့်ပြုပြီဆိုတဲ့ လက်မှတ်ရထားပြီးသား ကုမ္ပဏီတွေ ရှိတယ်။ ဒီဘက်က ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တရုတ်ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ ချိတ်ဆက် ထားပြီးသား ရှိတယ်။ အဲတော့ အဲဒီဟာကလည်း သူ့ဟာနဲ့သူ ဈေးတန်းတစ်ခုပေါ့နော် ကိုက်ညီမှုတစ်ခု ရှိတယ်ဆိုရင်လည်း ဆက်ရောင်းနေကြအုံးမှာပဲ တရုတ်ပြည်ကလည်း။ တရုတ်ပြည်နဲ့ကတော့ သူ့ဟာနဲ့သူ ပုံမှန်အရတော့ သွားလိမ့်မယ်။ သူတို့ ကျန်းမာရေးအရသော်လည်းကောင်း၊ တခြားမျှော်မှန်းမထားတဲ့ ကိစ္စသော်လည်းကောင်း ဖြစ်ရင်တော့ မပြောတတ်ဘူးပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

ဘိန်းပင်စိုက်ပျိုးရေးတစ်ခု

ဘိန်းအစားထိုးအနေဖြင့် မြန်မာ - တရုတ် နယ်စပ်တစ်လျှောက်ရှိဒေသများမှ စိုက်ပျိုးထားသည့် ပြောင်းများကို တရုတ်နိုင်ငံမှ နှစ်စဉ်တန်ချိန်သတ်မှတ်၍ ဝယ်ယူနေခြင်းဖြစ်သည်။

ယခင်နှစ်များတွင် မည်သည့်အချိန်ကာလအထိသာ ဝယ်ယူမည်ဟု ပြောဆိုခြင်း မရှိသော်လည်း ယခုနှစ်တွင်သာ ၁၂ လပိုင်းအထိသာ ဝယ်ယူမည်ဟု သတင်းများ ထွက်ပေါ်နေခြင်းဖြစ်ကြောင်း ရှမ်းပြည်နယ်မှ ပြောင်းကုန်သည် တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဘိန်းအစားထိုး ကိုတာဆိုတာက သူတို့ ကိုတာတွေကို တန်ဘယ်လောက်ဆိုတာ ပေးထားတာရှိတယ်။ ဒီဘက် မှာလည်း ဒီဘက်ကုမ္ပဏီရှိတယ်။ ဟိုဘက်မှာလည်း ဟိုဘက်ကုမ္ပဏီ ရှိတယ်။ သူတို့ တန်ပြည့်အောင်တော့ သွင်းကောင်း သွင်းလိမ့်မယ်။ ကုမ္ပဏီ ၃၊ ၄၊ ၅ ခုနဲ့တော့ တန်တော့များတယ်။ သူတို့တောင်းထားတဲ့ တန်အရတော့ တန်ချိန် သိရသလောက်တော့ တန် ၃ သောင်းဝန်းကျင်လောက်တော့ သွားမလားမသိဘူး။ ဟိုးအရင်ကတော့ ဘယ်လမှာ ဘယ်လိုပိတ်သွားတယ်လို့တော့ မကြားမိဘူး။ ထူးထူးခြားခြားတော့ ဒီနှစ်ထဲမှာတော့ ကုမ္ပဏီတစ်ခု ကနေပြီးတော့ တင်လိုက်တာပေါ့လေ ဒီသတင်းမြစ်တစ်ခုတော့ အဲလိုမျိုးလေးတွေတော့ ရှိတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ဘိန်းအစားထိုးသီးနှံအဖြစ် ပြောင်းဆံများကို ချင်းရွှေဟော် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးမှတဆင့် တင်ပို့လျက်ရှိနေပြီး တင်ပို့ရာတွင် သာမန်တင်ပို့သည့် ပြောင်းဆံများထက် အခွန်ပေးဆောင်သည့် နှုန်းထားသက်သာကြောင်း၊ စစ်ဆေးမှုများ နည်းပါးကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၃

စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ တမူးမြို့တွင် စက်သုံးဆီများ ပြတ်လပ်နေပြီး ရောင်းချပေးသည့် ဆီဆိုင်တွင် တန်းစီ ဝယ်ယူနေရသည်ဟု တမူးမြို့ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။

လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး အခက်အခဲကြောင့် တမူးမြို့သို့ စက်သုံးဆီများ ရောက်ရှိနိုင်ခြင်း မရှိဘဲ ပြတ်လပ်နေသည် မှာ ၁၀ ရက်ဝန်းကျင်ရှိပြီဖြစ်ကြောင်း တမူးဒေသခံ ကိုချမ်းငြိမ်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဆီက လောလောဆယ် ဝယ်လို့ ခက်တယ် ဝယ်လို့မရဘူးပေါ့နော်။ ပြတ်နေတယ် ရောင်းချပေးတဲ့ ဆိုင်တစ်ဆိုင် ရှိတယ် အဲဒီဆိုင်မှာ တန်းစီပြီး တိုးရတာပေါ့။ အဲလိုအနေအထားပေါ့။ ဆိုင်တွေတော့ အများကြီးရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့ဆိုင်ပဲ ဆီကားက လောလောဆယ် သူတို့ဆီမှာပဲ ရှိသွားတဲ့သဘောပေါ့နော် ဆီရောက်သွားတဲ့သဘောပေါ့။ ကျန်တဲ့နေရာတွေမှာ အဓိကကတော့ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး ခက်ခဲလို့ ဖြစ်နေတာပေါ့။ ၁ ပတ်၊ ၁၀ ရက် ကျော်လောက် ရှိပြီပေါ့၊ တမူးမှာ လောလောဆယ် ဆီဝယ်လို့မရတာ” ဟု ၎င်းကပြောသည်။

တမူးမြို့ရှိ စက်သုံးဆီဆိုင်တစ်ခုတွင် တန်းစီဝယ်ယူနေကြစဉ်(ပုံဟောင်း)

စက်သုံးဆီ ပြတ်လပ်နေခြင်းကြောင့် စက်သုံးဆီဈေးနှုန်းများသည်လည်း မြင့်တက်လျက်ရှိနေပြီး ယခင်က အောက်တိန်း ၉၂ တစ်ဂါလံလျှင် ၄၅၀၀ ကျပ်ခန့်သာ ရှိသော်လည်း လက်ရှိတွင် ၂၀၀၀၀ ကျော်ဖြစ်ပေါ်နေသည်ဟု တမူးဒေသခံ ကိုခန့်သူက CNI သို့ ပြောသည်။

“အရင်တုန်းကတော့ ကျနော်တို့ စက်သုံးဆီ ဝယ်ရတာက ၁ ဂါလံဆိုလို့ရှိရင် ၄၅၀၀ ပဲရှိတယ်ပေါ့နော်။ အခုဆိုရင် ၁ ဂါလံကို ၂၂၅၀၀ ဖြစ်သွားပြီ၊ ၉၂ တစ်ဂါလံဆိုလို့ရှိရင် အဲလို ဖြစ်သွားပြီပေါ့နော်။ နောက်တစ်ခုက ၉၅ ဆိုရင်တော့ အရင်တုန်းက ဝယ်ရတာက ၅၀၀၀ လောက် ဝယ်ရတာပေါ့နော်။ အခုဆိုရင် ၂၇၀၀၀ လောက် ဖြစ်သွားပြီ၊ ဈေးနှုန်းက” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

တမူးမြို့သည် အိန္ဒိယ - မြန်မာ နယ်စပ်တွင် တည်ရှိပြီး အိန္ဒိယ - မြန်မာ နှစ်နိုင်ငံ နယ်စပ်ဂိတ်ကိုလည်း အိန္ဒိယအစိုးရက လက်ရှိတွင် ပိတ်ထားကြောင်း သိရသည်။

စက်သုံးဆီပြတ်လပ်နေခြင်းကြောင့် ဒေသခံများသည် သွားရေးလာရေးတွင် အခက်အခဲများဖြစ်ပေါ်နေကြောင်း၊ ဒါ့အပြင် ကုန်ဈေးနှုန်းများမြင့်တက်နေပြီး ကုန်ပစ္စည်းများလည်းပြတ်လပ်နေသည့် အခြေအနေဖြစ်ပေါ်နေကြောင်း ကိုချမ်းငြိမ်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တမူးမြို့အဝင်ဆိုင်းဘုတ်

“ကုန်ဈေးနှုန်းတွေကလည်း တက်တာတော့ တက်တယ်။ ဈေးနှုန်းတွေကလည်း ကြက်ဥတို့ ဘာတို့ဆိုလို့ရှိရင် ဝယ်လို့မရတာတို့၊ ဘာတို့ပေါ့။ ဈေးပဲရှိတယ် ပစ္စည်းပြတ်သွားတဲ့ ပုံစံမျိုး ဖြစ်နေတာပေါ့နော်။ တချို့ပစ္စည်းတွေက ကျနော်တို့ဒေသမှာ မရှိတဲ့ပစ္စည်းတွေ၊ တခြား အနယ်နယ်အရပ်ရပ်ကနေ တမူးကို လာရတဲ့ ပစ္စည်းတွေကျတော့ ခက်ခဲသွားတာပေါ့။ ကိုယ့်ဒေသကထွက်တဲ့ပစ္စည်းတွေ ပြဿနာမတက်ပေမယ့် ကျန်တဲ့နယ်ကနေ သွင်းရတဲ့ ပစ္စည်းတွေကျတော့ အခက်အခဲ ဖြစ်နေတာပေါ့ အဲလိုမျိုး ဖြစ်နေတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး ကလေး - တမူးလမ်းမကြီးကို ဒေသတွင်း စစ်ရေးတင်းမာမှုအခြေအနေများကြောင့် နိုဝင်ဘာ ၁၂ ရက်မှစတင်ပြီး အသုံးမပြုကြရန် ဒေသခံကာကွယ်ရေးတပ်များက သတိပေးထုတ်ပြန်ထားပြီး နိုဝင်ဘာ ၂၀ ရက်နေ့တွင် နောက်ထပ် ရက်သတ္တပတ် ထပ်တိုးသတ်မှတ်လိုက်ကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၁

ပြည်ပသို့ ပို့ကုန်တင်ပို့ရာတွင် ပို့ကုန်ရငွေ၏ ၆၅ ရာခိုင်နှုန်းကို အမေရိကန် ဒေါ်လာအပြင် ထိုင်းဘတ်ငွေနှင့် တရုတ် ယွမ်ငွေတို့ဖြင့် ပြန်လည်ပေးသွင်းခွင့်ပြုကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံတော် ဗဟိုဘဏ်၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရသည်။

ယခင်က ပြည်ပသို့ တင်ပို့ရာတွင် ယွမ်(တရုတ်ငွေ)၊ ဘတ်(ထိုင်းငွေ)တို့ဖြင့် ကုန်သွယ်သော်လည်း ဗဟိုဘဏ်သို့ အမေရိကန်ဒေါ်လာဖြင့်သာ ပေးသွင်းခွင့်ပြုထားကြောင်း၊ သို့သော် လက်ရှိတွင် ယွမ်၊ ဘတ်တို့ဖြင့်ပါ ပေးသွင်းခွင့် ပြုကြောင်း ဗဟိုဘဏ်က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များအတွက် ယွမ်ငွေ၊ ဘတ်ငွေနှင့် ဒေါ်လာကြား လဲလှယ်နှုန်း ကွာခြားချက်၊ ဒေါ်လာ နှင့် မြန်မာကျပ်ငွေကြား ကွာဟချက်များ လျော့ကျသွားမည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ပြောင်းလုပ်ငန်းအသင်း ဒုတိယ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသန့်ဇင်ထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အန်ကယ်တို့အနေနဲ့ကတော့ ပြောင်းပေါ့။ ပြောင်းကတော့ အရင်က ဒေါ်လာသွင်းရတယ်။ ပြီးရင် ၆၅ ရာခိုင်နှုန်း ကို ဗဟိုဘဏ်ပေါက်ဈေးနဲ့ ပြန်ထုတ်ပေးတယ်။ ကျန်တဲ့ ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းကို ကိုယ့်ဟာကိုယ် တစ်လအတောအ တွင်းမှာ စီမံခန့်ခွဲပိုင်ခွင့် ရှိတယ်ပေါ့။ အခုကတော့ ယွမ်နဲ့ ရောင်းမယ်ဆိုလည်း ရောင်းလို့ရတယ်။ ဘတ်နဲ့ ရောင်း မယ်ဆိုလည်း ရောင်းလို့ရတယ်။ ရောင်းပြီးရင်တော့ ယွမ်ရော၊ ဘတ်ရော ၆၅ ရာခိုင်နှုန်းတော့ ဗဟိုဘဏ်ကို နိုင်ငံတော်ကို ပေးသွင်းရလိမ့်မယ်။ ပေးပြီးရင် နိုင်ငံတော်ပေါက်ဈေးအရ မြန်မာငွေ ပြန်ထုတ်ပေးလို့ရတယ်။ ဒေါ်လာမှမဟုတ်ဘူး နိုင်ငံတော်အစိုးရအနေဖြင့် ဖြေလျှော့ပေးလိုက်တဲ့သဘောပေါ့နော်။ အရင်က ဒေါ်လာ တစ်မျိုးတည်း သတ်မှတ်တဲ့အခါမှာ ထိုင်းကိုရောင်းလို့ရှိရင် သူတို့က ပေးနိုင်တာ ဘတ်ပဲ ပေးနိုင်တာ။ အဲတော့ ဘတ်ကနေ ဒေါ်လာပြောင်း၊ ဒေါ်လာပြောင်းပြီးမှ ထည့်ရတယ်။ ဘတ်နှင့် ဒေါ်လာနဲ့ ပြောင်းတဲ့ကြားမှ အဟ ရှိတယ်။ ဘတ်ကနေ ဒေါ်လာချိန်းရင် အဟရှိသလို ဒေါ်လာကနေ ဘတ်ချိန်းရင်လည်း အဟရှိတယ်။ အခုတော့ ဒီအဟ နည်းနည်းတော့ ပျောက်သွားတာပေါ့။ ပြောင်းသွားပြီးတော့ ဘတ်နဲ့ရောင်းရင် ဘတ်နဲ့ သွင်းလိုက်။ ဘတ်နဲ့ နိုင်ငံတော်ကို သွင်းပြီးရင် နိုင်ငံတော်ကလည်း ဒီနေ့ နေ့စဉ် ဘတ်ပေါက်ဈေးတွေ ရှိတယ်။ မြန်မာကျပ်ငွေ ပေါက်ဈေး၊ ဘတ်ပေါက်ဈေးတွေ ရှိတယ် ထုတ်ပေးလိမ့်မယ်။ ယွမ်နဲ့လည်း ထိုနည်း၎င်းပဲ” ဟု ၎င်းကပြောသည်။

ယွမ်ငွေနှင့် ဒေါ်လာငွေ

ဗဟိုဘဏ်မှ ပေးသွင်းခွင့်ပြုထားသည့် ပို့ကုန်များမှာ ပဲမျိုးစုံ၊ ဆီထွက်သီးနှံ၊ ပြောင်း၊ ရာဘာ၊ ရေထွက်ပစ္စည်း၊ တိရစ္ဆာန်နှင့် တိရစ္ဆာန်ထွက်ပစ္စည်းများ ပါဝင်ပြီး ပို့ကုန်ဝင်ငွေမှ ရရှိထားသည့် ယွမ်ငွေ၊ ဘတ်ငွေများဖြင့် ရောင်းချ မည်ဆိုပါက ယွမ်၊ ဘတ်ဖြင့် လိုင်စင်လျှောက်ထားရမည်ဟု ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

ယခုကဲ့သို့ ပို့ကုန်ရငွေများနှင့်ပတ်သက်ပြီး ဖြေလျှော့ပေးခြင်းကြောင့် ငွေကြေးကွာဟမှု နည်းပါးသွားနိုင်ကြောင်း၊ ဈေးနှုန်းကွာဟမှုများ တွက်ချက်ပြီး တောင်သူများထံ ကုန်စည်များကို ကုန်သည်များက ဝယ်ယူရာတွင် ဈေးနှုန်း များ ပိုပေးဝယ်လာနိုင်ကြောင်း ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ပြောင်းတင်ပို့နေသည့် ကုန်သည်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ငါတို့ ယွမ်နဲ့ပေးမယ်၊ ဘတ်နဲ့ပေးမယ်ဆိုရင် ငါတို့ ဘယ်ဈေးလောက် အောက်ကို ပေးဝယ်လို့ရမယ် မသိဘူးး။ လက်ရှိဈေးနဲ့ဆိုရင် ဒီလောက်တော့ ပိုပေးလို့ ဝယ်လို့ရနေပြီဆိုရင် အောက်မှာလည်း ယှဉ်ပြိုင်မှုတွေရှိတယ်။ အကုန်လုံးက တွက်ချက်ပြီးတော့ တစ်ရက်၊ နှစ်ရက်လောက် ဆိုရင် အခု တစ်ရက်၊ နှစ်ရက်တောင်မှ ဈေးလေး တွေကတော့ ထိုက်သင့်တန် ၅ ကျပ်၊ ၁၀ ပေါ့နော် တစ်ပိဿာပေါ်မှာ တက်လာတာတွေလည်း ရှိပါတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

တရုတ် - မြန်မာနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ထိုင်း - မြန်မာ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးမှတဆင့် ပို့ကုန်တင်ပို့ရာတွင် ပဲအမျိုးမျိုး၊ ပြောင်းနှင့် ဆီထွက်သီးနှံများကို ယခင်က အမေရိကန်ဒေါ်လာဖြင့်သာ ကုန်သွယ်ခွင့်ပြုထားပြီး လက်ရှိတွင် ယွမ်ငွေနှင့်ဘတ်ငွေတို့ဖြင့် ကုန်သွယ်ခွင့်ပြုလိုက်ခြင်းကြောင့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးလုပ်ငန်းများ မြန်ဆန်ကောင်းမွန်လာနိုင်မည်ဟု ကုန်သည်များက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၁

ရုရှားနိုင်ငံနှင့် ခရီးသွားမြှင့်တင်ရေးအတွက် ရုရှားနိုင်ငံမှ ခရီးသွား ကိုယ်စားလှယ်များအား မြန်မာနိုင်ငံသို့ ဦးစွာ ဖိတ်ခေါ်သင့်သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးနောင်းနောင်းဟန်က CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

“ကျနော်တို့ကတော့ တင်ပြထားတာ ရှိတယ်။ ရုရှားနိုင်ငံမှာရှိတဲ့ ခရီးသွား ကိုယ်စားလှယ်တွေကို မြန်မာနိုင်ငံထဲကို လာရောက်ပြီး သူတို့ကိုယ်တိုင် လေ့လာကြည့်တဲ့ဟာမျိုး လုပ်မှသာ အဆင်ပြေမယ်ဆိုပြီး တင်ပြထားတာ ရှိပါ တယ်။ ဒီအတွက်ကြောင့် နိုင်ငံတော်က ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ပေးမှရမယ့် အခြေအနေရှိပါတယ် ဒါကလေ။ ကိုယ်က ကိုယ့်နိုင်ငံထဲကို လာပါ၊ လာပါလို့ ပြောနေပေမယ့်လည်း တစ်ဖက်မှာရှိတဲ့ ခရီးသွားကုမ္ပဏီတွေက သူတို့ ကိုယ် တိုင် မရောက်ဖူးဘူး၊ မသိဘူးဆိုရင် ရောင်းချရတာ ခက်တယ်လေ။ ဒါကြောင့်မို့လို့ သူတို့ကို familiarization trip ဆိုတဲ့ဟာ ရှိပါတယ်။ ကျနော်တို့ကတော့ ခရီးသွားလောကမှာ FAM trip လို့ ပြောကြတယ်။ အဲဒီ FAM trip တွေ ကျနော်တို့ စီစဉ်မှ သူတို့က သိမယ်ပေါ့နော်။ အဲဒီလိုမျိုး ဆောင်ရွက်ဖို့အတွက်ကို ဒါနိုင်ငံတော်ကလည်း ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှု လုပ်ပေးမယ်၊ သက်ဆိုင်ရာ ဟိုတယ်တွေ၊ ခရီးသွား ကုမ္ပဏီတွေကလည်း ဒါ ဝိုင်းဝန်းပြီးတော့ ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်လိုက်ရင် ဒီဟာက ရုရှားနိုင်ငံ ခရီးသွားကုမ္ပဏီ တော်တော်များများက သိလာမယ်။ ဒီတော့မှ သာ ခရီးစဉ်တွေကို ရေးဆွဲပြီး ရောင်းချနိုင်မှာပေါ့” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ရုရှားခရီးသွားများကို လွှတ်တော်ရုံးရှေ့မှာတွေ့ရစဉ် (Russian)

ဟိုတယ်နှင့် ခရီးသွားလာရေးဝန်ကြီးဌာနကလည်း ရုရှားနိုင်ငံနှင့် ခရီးသွားမြှင့်တင်ရေး အစီအစဉ်တစ်ရပ် အနေ ဖြင့် ချစ်ကြည်ရေး ခရီးစဉ်များအား ပုဂ္ဂလိက အသင်း၊ အဖွဲ့များနှင့် ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးက နိုဝင်ဘာ ၁၈ ရက်နေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့အပြင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ခရီးစဉ် ဒေသများအကြောင်း ရုရှားပြည်သူများ ပိုမိုသိရှိစေရန် ရုရှားနိုင်ငံ၏ URAL Airline In-Flight မဂ္ဂဇင်းတွင် ကြော်ငြာနိုင်ရေးကိုလည်း ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ခရီးသွားကဏ္ဍနှင့်ပတ်သက်၍ ရုရှားခရီးသွားများ ပိုမိုဝင်ရောက် စေရန်အတွက် လာမည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လတွင် ရုရှားနိုင်ငံ၌ ပြုလုပ်မည့် ခရီးသွားပြပွဲ၌ ပြခန်းဖွင့်လှစ်၍ သွားရောက် ပြသမည် ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် အဓိက အလည်အပတ် များပြားနေသည့် ခရီးသွားနေရာ ဒေသများအား ၎င်းတို့ သိရှိရန် ဆွဲဆောင်မှု တစ်ခုအဖြစ် ပြုလုပ်ပေးနိုင်မှသာ ရုရှားခရီးသွားများသာမက နိုင်ငံခြားသား ခရီးသွားများပါ ဝင်ရောက် လာမည်ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ဟိုတယ်ဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း (ပုဂံဟိုတယ်ဇုန်) ဥက္ကဋ္ဌ ဦးဇော်ဝိတ်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မင်းကွန်းခေါင်းလောင်ကြီးသို့ သွားရာကို လမ်းညွန်ထားသည်ကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အဲဒီတော့ major destination ဖြစ်တဲ့ ပုဂံတို့လို အင်းလေးတို့လို၊ မန္တလေးတို့လို နေရာတွေပေါ့လေ။ ဖြစ် နိုင်မယ်ဆိုရင်တော့ အခုလောလောဆယ်တော့ မကောင်းသေးဘူး။ ကျိုက်ထီးရိုးလို နေရာမျိုးပေါ့။ major destination ဖြစ်တဲ့ နေရာတွေရယ်၊ နောက်တစ်ခါ အင်မတန်မှ နာမည်ကျော်ကြားတဲ့ Beach တွေပေါ့၊ ငပလီ၊ ငွေဆောင်၊ ချောင်းသာတို့လိုဟာမျိုးပေါ့။ ဒီလိုဟာမျိုးတွေ အကြောင်းကို သူတို့ Tourism နဲ့ပတ်သက်တဲ့ လာတဲ့လူ တွေ သေသေချာချာ သိအောင် ဒါတွေ လုပ်ပေးသင့်တာပေါ့။ ပုဂံဆို ဘုရားတွေ အများကြီးနဲ့ ပြပေးတာ မျိုးတွေ၊ ပုဂံရဲ့ လက်ရာမြောက်တဲ့ ပန်းချီတွေ၊ စဉ့်ကွင်းအုတ်ချပ်တွေ အဲဒါမျိုးလေးတွေကအစ သူတို့ သိအောင်ပေါ့လေ။ ဒါမှသာလျှင် Tourist attraction က ဖြစ်သွားမှာပေါ့။ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပြောရင် နိုင်ငံခြားသားသာ ပြောနေတာ မြန်မာတွေကိုက ဒီ attraction ကို နားမလည်ဘူး။ ပုဂံလာရင် ရွှေစည်းခုံ၊ အာနန္ဒာ၊ သဗ္ဗညုနဲ့ ပြီးသွားကြတာ။ အင်မတန်မှ နာမည်ကြီးနေတဲ့ နံရံပန်းချီ အကောင်းဆုံးဖြစ်တဲ့ ဘုရားသုံးဆူတို့၊ လောကထိပ်ပန်တို့ ဘုရားတွေ အများကြီးရှိတယ်။ ဗမာပြည်ကလူတွေ ၁၀ ယောက်မှာ ၁ ယောက်မှ မသိပဲနဲ့။ နိုင်ငံခြားသား မှာလည်း ပုဂံလာရင် ဘုရားသုံးဆူ၊ နန္ဒာမည၊ နံရံပန်းချီ ဒါမျိုးရှိပါတယ်လို့ ပြောလိုက်ရင် This is not find in Thailand, Cambodia, Vietnam. There no painting like this. လုံးဝမှမရှိဘဲ။ It is only in Myanmar/ only in Bagan ဒါမျိုးတွေ ပြောပေးလို့ ရတယ်လေ။ Tourist attraction အနေနဲ့ လုပ်ပေးရမှာက ဒါတွေကို လုပ်ပေးရမှာ” ဟု ပြောသည်။

ထို့အပြင် အခြားနိုင်ငံများတွင် ၎င်းတို့နိုင်ငံသို့ လေကြောင်းလိုင်းမှ ဝင်ရောက်လာသည့် နိုင်ငံခြားသား ခရီးသွားများ အား ကိုဗစ်စစ်ခြင်းကို မပြုလုပ်ကြတော့သော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံ၌ ပြည်ပနိုင်ငံများမှ ဝင်ရောက်လာပါက RDT ဖြင့် ကိုဗစ် စစ်ခြင်းများ ပြုလုပ်နေသေးသည့်အတွက် ထိုအချက်အား ဖြေလျှော့လိုက်ပါက ခရီးသွားကဏ္ဍ တိုးတက် ရေးမှာ အထောက်အပံ့တစ်ခု ဖြစ်လာနိုင်သည်ဟု ဦးဇော်ဝိတ်က ပြောသည်။

မန္တလေးမြို့အဝင်ကိုတွေ့ရစဉ်

ရုရှားနိုင်ငံသား ခရီးသွားများအား မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပိုမိုဝင်ရောက်စေရန် ခရီးသွားကဏ္ဍများဖြင့် ဆွဲဆောင်သကဲ့သို့ လေကြောင်းလိုင်း တိုက်ရိုက် ပြေးဆွဲနိုင်ရန်လည်း လုပ်ဆောင်သင့်ကြောင်း ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်များက ပြော သည်။

ဦးနောင်းနောင်းဟန်က“လေကြောင်းလိုင်းကတော့ သက်ဆိုင်ရာ ပုဂ္ဂလိက လေကြောင်းလိုင်းတွေရဲ့ ခရီးသည်ရရှိ မှု အခြေအနေကို တွက်ချက်ပြီးမှ လေကြောင်းလိုင်းက ဆွဲရတာ ဖြစ်တယ်လေ။ ဒါကြောင့်မို့လို့ သက်ဆိုင်ရာ နိုင်ငံ ကနေပြီးတော့ ရုရှားကနေပြီးတော့ မြန်မာပြည်ကို လာမယ့် ခရီးသည်တွေ ရှိတယ်ဆိုရင် ဒါလေကြောင်းလိုင်း တွေ က ပြေးဆွဲမှာပဲ။ အခုလောလောဆယ်ကြတော့ ရုရှားကနေ လာမယ့် ခရီးသည်က နည်းနည်း နည်းနေသေးတယ်။ တိုက်ရိုက် ပျံသန်းဖို့အတွက်လည်း ကျနော်တို့နိုင်ငံမှာက လေယာဉ်ပျံတွေက မော်စကိုအထိအောင် ပျံသန်းဖို့ အတွက်က ၉ နာရီကျော် ပျံသန်းတက်တာ။ အဲဒီတော့ ၉ နာရီကျော် လောက်ထိအောင် ပျံသန်းနိုင်တဲ့ လေယာဉ်ပျံ မျိုးက မရှိသေးဘူး ဒီမှာလေ။ ဆိုတော့ တစ်ထောက်နားပြီးမှ လာရမှာဖြစ်တဲ့အတွက် ကုန်ကျစရိတ်ကလည်း များ တယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ လေကြောင်းလိုင်းတွေကလည်း ဒါ စဉ်းစားနေသေးတာပေါ့။ လုံလောက်တဲ့ အချက်အလက် တွေ ပြည့်စုံသွားတယ်၊ ဥပမာ လေယာဉ်တွေမှာ ခရီးသည်တွေ အပြည့် ပါလာ နိုင်တယ်။ အဲဒီလို အခြေအနေတွေ ဖြစ်လာနိုင်တယ်ဆိုရင်တော့ စိတ်ဝင်စားမှုတွေ မြင့်တက်လာတယ် ဆိုရင် လေကြောင်းလိုင်းတွေကလည်း တိုက် ရိုက် ပျံဆွဲကြပါလိမ့်မယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ယခင်ကတည်းက မြန်မာနိုင်ငံသို့ ရုရှားခရီးသွား ဝင်ရောက်မှုမှာ အနည်းငယ်သာ ရှိခဲ့ကြောင်း၊ တစ်နှစ်လျှင် ရုရှား ခရီးသွား ၅၀၀၀ ဦးသာ လာရောက် လည်ပတ်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ထို့ကြောင့် ရုရှားနိုင်ငံသားများ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပိုမို လာရောက်လည်ပတ်စေရန် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လမှ စတင်ကာ တစ်နှစ် ဗီဇာကင်းလွတ်ခွင့် ပြုပေးထားကြောင်း၊ သို့သော်လည်း လက်ရှိတွင် ရုရှားခရီးသွား ဝင်ရောက်မှုမှာ နည်း ပါး နေဆဲဖြစ်ကြောင်း ဟိုတယ်နှင့် ခရီးသွားလာရေးဝန်ကြီးဌာနမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၉

မြန်မာနိုင်ငံ၏ အဝေးပြေး ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေး လုပ်ငန်းများသည် ပွင့်လင်းရာသီ ရောက်ရှိချိန်ဆိုလျှင် ကုန်စည် ပေါများပြီး လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှု ကောင်းမွန်လေ့ ရှိသော်လည်း လက်ရှိတွင် လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှုများ နည်းပါးနေပြီး ကောင်းမွန်မှု မရှိသေးကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ အဝေးပြေးကုန်စည် ပို့ဆောင်ရေး လုပ်ငန်းရှင်များထံမှ သိရသည်။

ပြီးခဲ့သည့် မိုးရာသီတွင် အဝေးပြေးကုန်စည် ပို့ဆောင်ရေး လုပ်ငန်းများသည် လမ်းပိုင်း အခက်အခဲ၊ ကုန်စည် ရှားပါးမှုနှင့် ကုန်ကျစရိတ် မြင့်တက်မှုများကြောင့် ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ရပ်နားခဲ့ရကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင် ကုန်ကျစရိတ် ကြီးမြင့်နေမှုကြောင့် ရာနှုန်းပြည့် လည်ပတ်မှု မရှိသေးဘဲ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်သာ လည်ပတ်လျက် ရှိနေသည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ အဝေးပြေးကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေးမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ပွင့်လင်းရာသီ ရောက်တာက ရောက်တာပဲ။ အခုဟာက မြဝတီဘက်ကလည်း ပြောင်းတွေ မသွားရဘူး လေ။ ပွင့်လင်းရာသီကို ကားကောင်းလိမ့်မယ်လို့ ထင်နေတာပေါ့ ကားအသွားအလာတွေ၊ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး တွေ။ အခုက လောလောဆယ်တော့ မကောင်းသေးဘူး အဲလိုဖြစ်နေတာ။ အကုန်လုံးက ဘယ်လိုခေါ်မလဲဆိုတော့ ရပ်တဲ့ကားက ရပ်နေတာ။ ပြေးတော့လည်းပဲ မကျန်ဘူး စရိတ်စကနဲ့ စရိတ်စကက ကြီးတော့လေ။ ရပ်ထားတဲ့ ကားက ရပ်ကြတုန်းပဲ။ တချို့ဆို ကား ၅ စီးရှိရင် ၂ စီးလောက်ပဲ သွားနေတာပေါ့။ ၃ စီး ရှိတယ်ဆိုလည်း ၁ စီး၊ ၂ စီး အဲလိုတွေပဲ သွားနေတာပေါ့။ အခုက ကားတစ်စီးကို တစ်လကို ၄ ခေါက်ရမယ်ဆိုရင် ၄ ခေါက် မရဘူး။ ၂ ခေါက် လောက်ပဲ ရနေတာ အဲလိုမျိုး။ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်၊ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် အဲလောက်ပဲ လည်ပတ်နေတာပေါ့။ အဲလောက်ပါပဲ သိပ်တအားကြီး မဖြစ်သေးဘူး။ တချို့ဆိုရင် ခုနကပြောသလို ၅ စီးရှိရင် ၂ စီးလောက်သွား။ ၁၀ စီး ရှိရင် ၅ စီးလောက်ထွက် အဲလိုလေးတွေပေါ့။ အလှည့်ကျနဲ့ ထွက်တာပေါ့။ မကိုက်ဘူးလေ ကုန်ကလည်း ရှားတယ် လေ” ဟု ပြောသည်။

ပြင်ဦးလွင်ကနေ မိုးကုတ်-လားရှိုးသွားနိုင်သော လမ်းပြ ဆိုင်းဘုတ်ကိုတွေ့ရစဉ်

အဝေးပြေးကုန်စည် ပို့ဆောင်ရေးလုပ်ငန်းတွင် ပြည်ပနှင့်ဆက်စပ် လုပ်ကိုင်သော ပို့ကုန်/သွင်းကုန်ပစ္စည်းများကို နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး စခန်းများအရောက် သယ်ယူပို့ဆောင်ပေးနေခြင်းနှင့် တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်ကြား ချိတ်ဆက် ပို့ဆောင်သည့် ကုန်စည်များအား ပို့ဆောင်ခြင်းဟူ၍ နှစ်မျိုးရှိသည်။

လက်ရှိ ပို့ကုန်/သွင်းကုန် လုပ်ငန်းများသည် လည်ပတ်မှု နည်းပါးနေသလို တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်သို့ ပို့ဆောင်ရာတွင်လည်း ကုန်စည်ရရှိမှုများ နည်းပါးနေသေးကြောင်း သိရသည်။

ရန်ကုန်မှတဆင့် တောင်ကြီးသို့ ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရာတွင် ကုန်စည်ရရှိမှု နည်းပါးကြောင်း၊ တောင်ကြီးမှ ရန်ကုန် သို့ ပို့ဆောင်ရာတွင် ကုန်စည်ပေါများသော်လည်း ဈေးနှုန်းရရှိမှု နည်းပါးခြင်းကြောင့် အကျိုးအမြတ် ရရှိမှု နည်းပါး နေကြောင်း ဘုရင့်နောင်ပွဲရုံမှ ရန်ကုန်နှင့် တောင်ကြီးသို့ ကုန်စည်ပို့ဆောင်နေသော အဝေးပြေးကုန်စည် ပို့ဆောင် ရေး လုပ်ငန်းရှင် ဦးကျင်သိန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မန္တလေးနဲ့ စစ်ကိုင်းကို ဆက်သွယ်ထားသော ရတနာပုံတံတားကို ဖြတ်သန်းနေကြစဉ်

 ၎င်းက “ဒီက အတက်တွေကတော့ ကုန်က နည်းနည်း ပါးသွားတယ်။ ကုန်ချောတွေက စက်ရုံတွေက နည်းသေး တော့ ကုန်ကြမ်း အခက်အခဲ နည်းနည်းရှိတယ်။ ပြီးတော့ အားလုံးက ကားတစ်စီး တင်တဲ့သူက တစ်စီး မတင် နိုင်ဘူး။ အဆင်းက ကုန်ကပေါတယ်၊ ဒါပေမယ့် ဈေးက မရဘူး။ အတက်ကားခက ကျနော်တို့ အတက်ကားခနဲ့ ပြန်ဆင်းလာလို့ မရဘူး။ ၁ သိန်းတောင် ပြန်စိုက်ရသေးတယ်။ အဆင်းကားခက ၃ သိန်းလောက် ကျန်တယ်။ ကျန် တော့ အစိုက်ကားခ တစ်သိန်းလောက် စိုက်ရတာပေါ့နော်။ ၂ သိန်းလောက်ပဲ ကျန်တယ်။ ဒီအပေါ်မှာ ပြင်ဆင် စရိတ်တွေနဲ့ တာယာဖိုးတွေ၊ အင်ဂျင်ဝိုင်ဖိုးတွေ မပါသေးဘူး” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ကုန်စည်များ ပို့ဆောင်ရာ၌ တိုင်းဒေသကြီးနှင့်ပြည်နယ် တစ်ခုနှင့်တစ်ခုသို့ ဖြတ်သန်းရာ၌ အချိန် ကန့်သတ်ထားမှုများ ရှိခြင်းကြောင့်လည်း အချိန်ကြန့်ကြာမှုများ ဖြစ်နေကြောင်း သိရသည်။

သီးနှံများ လှိုင်လှိုင်ပေါ်သည့် နိုဝင်ဘာလနှင့် ဒီဇင်ဘာလများတွင် အဝေးပြေးကုန်စည် ပို့ဆောင်ရေးလုပ်ငန်းများ ကောင်းမွန်သော်လည်း လက်ရှိအချိန်မှာတော့ ကောင်းမွန်မှု မရှိသေးကြောင်း၊ လာမည့် ဒီဇင်ဘာလတွင် လုပ်ငန်း များ ကောင်းမွန်လာမည်ဟု မျှော်မှန်းထားကြောင်း လုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၈

ကြက်သွန်နီအသစ်များ ပေါ်ချိန်တွင် ဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းလေ့ရှိသော်လည်း ကြက်သွန်ဒိုင်များနှင့် ကုန်စည်ဒိုင် များသို့ ကြက်သွန်ဝင်ရောက်မှု နည်းပါးနေခြင်းကြောင့် ဈေးနှုန်းကျဆင်းမှု မရှိဘဲ ဖြစ်နေကြောင်း ကြက်သွန်ကုန် သည်များနှင့် ပွဲရုံများထံမှ သိရသည်။

လက်ရှိတွင် ဘုရင့်နောင်ကုန်စည်ဒိုင်သို့ ကြက်သွန် ဝင်ရောက်မှုသည် ကုန်ချိန် ထောင်ကဏန်းမျှသာ ဝင်ရောက် သေးကြောင်း၊ ယခုလ ကုန်ချိန်မှသာ ကြက်သွန် အများအပြား ဝင်ရောက်နိုင်ပြီး ဈေးနှုန်းများလည်း တဖြည်းဖြည်း ကျဆင်းလာမည် ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ကြက်သွန်နီ၊ ကြက်သွန်ဖြူနှင့် စားဖိုဆောင်သီးနှံ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ် ရောင်းချသူများအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးခင်ဟန်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “နည်းနည်းပါးပါး ဝင်တယ် ဟိုရက်ကတော့ နည်းနည်းပါးပါး ဝင်တယ်။ ထောင်ကဏန်းလောက်ပဲ ၁၀၀၀/ ၂၀၀၀ လောက်ပဲ ဝင်တယ်။ ကုန်ချိန် ၁၀၀၀/၂၀၀၀ ပဲ ဝင်သေးတယ်။ နယ်တွေမှာတော့ ၉၀၀၀/၁၀၀၀၀ လောက် ဝင်သေးတယ်။ ရန်ကုန်လာတာ နည်းနေသေးတယ်။ လာလိမ့်မယ်၊ အဝင် နည်းနေသေးလို့ ဝင်လိမ့်မယ်။ ဒီလကုန် လောက်ဆို များလာလိမ့်မယ်။ ရန်ကုန်ဈေး၊ ရန်ကုန်ရောက်တဲ့ မိုးကြက်သွန်ဈေး အမြင့်ဆုံးက ၃၅၀၀၊ အနိမ့်ဆုံးက ၂၄၀၀။ နယ်ဈေးကတော့ ၁၅၀၀ နဲ့ ၂၅၀၀ ကြားမှာ ရှိတယ်။ ကုန်ဝင်တဲ့အပေါ်မှာ မူတည်တယ်။ ကုန်များလာရင် တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ကျသွားမှာပါ။ လကုန်လောက်ဆိုရင် များလာမယ်လို့ ယူဆတယ်” ဟု ပြောသည်။

 ကြက်သွန်နီအိတ်များကို သယ်ဆောင်နေစဉ်

ကြက်သွန်အသစ်များ ထွက်ပေါ်ချိန်တွင် နယ်ပေါက်ဈေးနှုန်းသည် တစ်ပိဿာ ၉၀၀ နှင့် ၁၀၀၀ ကြားသို့ ကျဆင်း နိုင်ကြောင်း ခန့်မှန်းထားမှုများ ရှိသော်လည်း လက်ရှိမှာ တစ်ပိဿာလျှင် ၁၅၀၀ မှ ၂၅၀၀ ကြား ဈေးနှုန်း ရရှိလျက် ရှိနေသည်။

အသစ်ထွက်ရှိလာသည့် ကြက်သွန်များသည် ကုန်စည်ဒိုင်များ အပြင် ပွဲရုံများနှင့် ကုန်သည်များထံသို့ ရောက်ရှိမှု နည်းပါးနေခြင်းသည် ပြည်ပ (ဗီယက်နမ်ကုမ္ပဏီများနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံ)သို့ တင်ပို့ရန်အတွက် မြဝတီမှ ကုမ္ပဏီများက ကြက်သွန်ယာခင်းကို အခင်းလိုက် ဝယ်ယူနေကြခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု ပခုက္ကူမြို့နယ် ကုန်သည်ပွဲစားများ အသင်းမှ ကြက်သွန်ကုန်သည် ဦးလှသောင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ယာခင်းတွေထဲမှာကိုက ယာခင်းအပြတ်တွေ ဝယ်ကြတာ။ ယာခင်းကို ကြည့်ပြီးတော့ ၂၅၀၀ တို့၊ ၂၇၀၀ တို့ အဲလိုတွေပေါ့။ ယာခင်းကြည့် ဝယ်ကြတော့တာ မိထ္ထီလာဘက်၊ မြစ်သားဘက်ဆိုလို့ရှိရင် သူတို့က ယာခင်းထဲ မှာပဲ အခင်းပြ ရောင်းကြတော့တာ။ ကုန်သည်လက်ထဲ မရောက်တော့ဘူး ကုမ္ပဏီလက်ထဲ ရောက်သွားတော့တာ ပေါ့။ ဗီယက်နမ်တို့၊ မြဝတီတို့၊ ကုမ္ပဏီလက်ထဲ ရောက်သွားတော့တာ။ ဝင်တာလည်း နည်းတယ်။ ပခုက္ကူဘက် ဝင်ဘာက ၃၀၀၀၀ လောက်၊ အမှန်တကယ်ဆို ၇ သောင်း၊ ၈ သောင်း၊ ၁ သိန်း အဲလို ဝင်ရမှာလေ။ အဲလို ဗီယက်နမ် သမားတွေက ယာခင်းထဲထိ ဝယ်တော့ ဒိုင်တွေကို မလာတော့ဘူး။ သူတို့လက်ထဲတင် ပြီးတော့တာ လေ” ဟု ပြောသည်။

ပြည်တွင်း ကြက်သွန်နီများကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့နောက် ယခုနှစ်တွင် မုန်တိုင်းနှင့် မိုးရွာသွန်းမှုများကြောင့် ကြက်သွန်ခင်းများသို့ ရေဝင်ရောက်မှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့ ပြီး ကြက်သွန်များ ပျက်စီးမှု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ကြက်သွန် အထွက်နှုန်း အနည်းငယ် ထိခိုက်ခဲ့ကြောင်း တောင်သူများထံမှ သိရသည်။

လက်ရှိ ကြက်သွန် ဈေးနှုန်းများသည် ကြက်သွန်အဟောင်း ဈေးနှုန်းသည် တစ်ပိဿာ ၃၇၀၀ ကျပ်နှင့် ကြက်သွန် အသစ် ဈေးနှုန်းသည် ၂၅၀၀ မှ ၃၀၀၀ ကြား ဈေးနှုန်း ဖြစ်ပေါ်လျက် ရှိနေသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၆

ရေထွက်ကုန်တင်ပို့ရန် MOU လက်မှတ်ရေးထိုးထားပြီးဖြစ်သည့် ရုရှားနိုင်ငံသည် မြန်မာဘက်မှ ပုစွန်အား ဝယ်ယူရန် သေချာပြီဖြစ်သဖြင့် ပုစွန်အား လစဉ် တန်ချိန်ရာနှင့်ချီ တင်ပို့မည်ဖြစ်ပြီး ထိုသို့ တင်ပို့နိုင်အောင်လည်း ဆောင်ရွက်နေသည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ငါးလုပ်ငန်းအဖွဲ့ချုပ်မှ CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် တင်ပို့ရေးနှင့်ပတ်သက်ပြီး နှစ်နိုင်ငံ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးစရာများ ရှိနေသေးသည့်အတွက် စတင် တင်ပို့ မည့် အချိန်ကာလအတိအကျ မသိရသေးကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ငါးလုပ်ငန်းအဖွဲ့ချုပ်မှ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်တိုးနန္ဒာတင်က CNI သို့ ပြောသည်။

တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးမှ ပုစွန်မွေးမြူရေးကန်များ

“ပုစွန်ကိုတော့ တန် ရာနဲ့ချီပြီး လောလောဆယ် ယူမှာပေါ့ လစဉ်ပေါ့နော်။ ဒါပေမယ့် ဒါကလည်း ဈေးကွက်ရဲ့ ဈေးကိုက်တယ် မကိုက်တယ် အပေါ်မှာလည်း မူတည်သေးတာပေါ့။ ရုရှားဆိုတော့ သူက Trade Charges က များမယ်လေ။ သူ့ဆီ တိုက်ရိုက်သွားလို့ရတာမှ မဟုတ်တာ။ ဆိုတော့ သူက တစ်ဆင့်သွားရမှာလေ။ ကွန်တိန်နာ တွေနဲ့ ပို့တဲ့အခါကျတော့ တိုက်ရိုက်ရောက်တဲ့ နေရာ မဟုတ်တဲ့အတွက်ကြောင့် Trade Charges ကိုလည်း ကျမတို့က တွက်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီတော့ အကုန်လုံးကိုက်တယ်ဆိုရင်တော့ ကျမတို့လုပ်မှာပါ။ အေးခဲ တာလည်းပါမယ်။ တချို့တွေလည်း ပြုတ်ပြီးတော့ပေါ့နော်။ ပြုတ်ပြီး ခြောက်တဲ့ဟာမျိုးပေါ့။ အဲဒါကျတော့ သူက ဘယ်လိုပြောမလဲ။ အဲဒီလိုမျိုး ကြိုက်တဲ့လူတွေလည်း ရှိတာပေါ့။ လတ်လတ်ဆတ်ဆတ် အေးခဲပြီးပို့တာရော ခုနကလို ပြုတ်ပြီးပို့တာရော အကုန်ရှိမှာပေါ့။ ဘာလို့လဲဆို ဒါကတော့ သူတို့ရဲ့ ဈေးကွက်လိုအပ်ချက်အပေါ်မှာပဲ မူတည်ပြီး လုပ်ပေးရမှာပါ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ရုရှားက လက်ရှိတွင် ပုစွန်တစ်ခုတည်းကိုသာ လိုချင်သည့်အတွက် ပုစွန်ထုတ်လုပ်သည့် ဒေသများမှ ပုစွန်ကို အများဆုံးတင်ပို့မည်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးမှ ထွက်ရှိသည့် ပုစွန်များကို အဓိကတင်ပို့မည် ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ဆက်ပြောသည်။

တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးရှိ ပနားမီးပုစွန်ဖြူများသည် တရုတ်ပွဲစားများထံတွင် တစ်တန်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၆၀၀၀ ဝန်းကျင်ခန့် ပေါက်ဈေးရှိသည့်အတွက် ရုရှားသို့ တင်ပို့ရာတွင် ထိုပေါက်ဈေးထက် ပိုများမှသာ တင်ပို့မည့် သူများအတွက် ကိုက်မည်ဖြစ်ကြောင်း တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး ငါးလုပ်ငန်း အဖွဲ့ချုပ်မှ အတွင်းရေးမှူး ဦးသက်စိုးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

"ဈေးနှုန်းက သူတို့ buyer က ပေးတဲ့အပေါ်မှာ ကျနော်တို့က တောင်းဆိုရမှာပေါ့။ buyer က ဘယ်လောက် ပေးမယ်။ ကျနော်တို့ကတော့ ဘယ်လောက်‌ ရောင်းနိုင်တယ်။ ဥပမာ ဒေါ်လာ ၆၀၀၀ နဲ့ သူပေးမယ်။ ကျနော်တို့က ၇၀၀၀ ဆိုတယ်၊ ၈၀၀၀ ဆိုတယ်။ ကျနော်တို့ဒီမှာ မွေးမြူတဲ့ ကုန်ကျစရိတ်နဲ့ တွက်ချက်ပြီးတော့။ ဒါမှမဟုတ် သူတို့က ကျနော်တို့ကို ဈေးဖွင့်ခိုင်းရင်လည်း ဖွင့်ခိုင်းမှာပေါ့။ ဥပမာ သူတို့က တရုတ်ထက် ဈေးနည်းနေမယ်ဆို transport charges က ပိုများမယ်လေ။ တရုတ်ပြည်ထက် သူတို့က ဈေးများမှ ပို့လို့နိုင်မှာပေါ့။ အဓိကကတော့ ဈေးကွက်က အဲဒီလိုပဲဖြစ်မှာ။ များတဲ့လူ ရောင်းရမှာပဲလေ။ transport charges နဲ့ တွက်ချက်ပြီးတော့မှ သူတို့ ဈေးတွက်လို့ရမှာပေါ့။ အဲဒီမှာ ကွန်တိန်နာတစ်လုံးတင်ပို့ရင် ဘယ်လောက် ကုန်ကျမှုရှိမယ် သင်္ဘောလိုင်းနဲ့ပေါ့။ အဲဒီလိုတွက်ချက်မှုပါမှ ဒီက ဈေးခေါ်လို့ရမှာ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

တရုတ်သို့ တင်ပို့ရာတွင် တစ်နှစ်လျှင် တန်ချိန် ခုနှစ်ထောင် မှ ရှစ်ထောင်ခန့် တင်ပို့နိုင်ခဲ့ကြောင်းနှင့် တရုတ်သို့ တင်ပို့ရာတွင် ပွဲစားများမှ တဆင့်သာ တင်ပို့ရခြင်းဖြစ်သည့်အတွက် တရားဝင် တိုက်ရိုက်တင်ပို့ခွင့်ရရန် လုပ်ဆောင်နေကြောင်းလည်း သိရသည်။

တနင်္သာရီတိုင်းဒေသထွက် ပုစွန်များ

လက်ရှိတွင် ရုရှားသို့ ရေထွက်ကုန်တင်ပို့ရာတွင် ရေလမ်းကြောင်းဖြင့်သာ တင်ပို့မည်ဖြစ်ပြီး ထိုသို့ တင်ပို့သည့် အခါတွင် ဈေးကွက်ပေါ်မူတည်ကာ မြန်မာနိုင်ငံရှိ အခြားတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်များတွင် တိုးချဲ့မွေးမြူနိုင်ရန် လုပ်ဆောင်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ငါးလုပ်ငန်းအဖွဲ့ချုပ်မှ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်တိုးနန္ဒာတင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အရင်ဦးဆုံး ဈေးကွက်ပေါ့နော်။ ဈေးကွက်ရပြီးရင်တော့ အကုန်လုံးကို လုပ်ခိုင်းလို့ရတာပေါ့နော်။ ဈေးကွက် မရသေးဘဲနဲ့ ဈေးကွက်မသေချာသေးဘဲနဲ့တော့ လောလောဆယ်တော့ လုပ်ဖို့အစီအစဉ် မရှိသေးဘူးပေါ့။ ထုတ်နေတဲ့လူတွေပဲ ပုံမှန်ထုတ်နေတာပေါ့။ ရုရှားတစ်ခုတည်းမဟုတ်ဘူးပေါ့နော်။ ကျန်တဲ့ဈေးကွက်တွေလည်း ကျမတို့လုပ်ရမှာပေါ့။ ဖွင့်နိုင်အောင်လို့ လုပ်ပြီးတော့မှ ဈေးကွက်တွေအားလုံးကို နိုင်ငံတော်နဲ့ ပူးပေါင်းပြီးတော့ ငါးလုပ်ငန်းအဖွဲ့ချုပ်က ဆောင်ရွက်ရမှာပေါ့။

ဈေးကွက်တွေအားလုံးက ဘယ်ဈေးကွက်မှာ ဘယ်လောက်လိုတယ် ဆိုတာ သိလိုက်လို့ရှိရင်တော့ ကျမတို့လည်း master plan တွေ ဆွဲလို့ရတာပေါ့နော်။ အခုတော့ ဈေးကွက် အနေအထားမျိုးက ကိုယ့်ဘက်ကလည်း မပြောနိုင်သေးတဲ့အတွက်ကြောင့် မွေးမြူတဲ့လူတွေကို ပုံမှန်ပဲ မွေးနေ တာပေါ့နော်။ တိုးချဲ့ပြီးမွေးတယ်ဆိုတာ မရှိသေးပါဘူး” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးတွင် ပနားမီးပုစွန်ဖြူများအား လက်ရှိ၌ ဧကနှစ်ထောင်ကျော် မွေးမြူနေခြင်းဖြစ်ပြီး ထားဝယ်ခရိုင်၊ မြိတ်ခရိုင်၊ ဘုတ်ပြင်းခရိုင်နှင့် ကော့သောင်းခရိုင်တို့တွင် ဧက (၆) သောင်းကျော် ထပ်မံ တိုးချဲ့ မွေးမြူရန် လျာထားကြောင်းလည်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၅

မြန်မာ့ထောပတ်သီးကို တင်ပို့ရန်အတွက် ဟောင်ကောင်၊ ဒူဘိုင်း၊ စင်င်္ကာပူ၊ အိန္ဒိယနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့မှ အမှာစာ များ ရရှိထားကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ထောပတ်သီး တင်ပို့ ရောင်းချသူများ အသင်းထံမှ သိရသည်။

လက်ရှိတွင် နိုင်ငံတချို့က ပေ ၄၀ ကွန်တိန်နာတစ်လုံး စမ်းသပ်တင်ပို့ရန် ကမ်းလှမ်းထားကြောင်း၊ ထို့နောက် ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှု ပမာဏနှင့် ထောပတ်သီး အရည်အသွေးကို သိရှိရန်အတွက် မှာယူသည့် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံချင်းစီကို ထောပတ်သီး တစ်တန်စီ စတင်စမ်းသပ်တင်ပို့သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ထောပတ်သီး တင်ပို့ရောင်းချသူ များအသင်း အတွင်းရေးမှူး ဦးကျော်စိုးမင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အမှာစာတွေ အများကြီး ရရှိထားတယ်။ ကျနော်တို့ ပို့ဖို့ အကြိတ်အနယ် ဆွေးနွေးပြီးမှ အနည်းဆုံးတော့ ကျနော်တို့ စမ်းသပ်တင်ပို့တဲ့ နိုင်ငံတိုင်းကို ကျနော်တို့ ပို့ဖို့ ကြိုးစားနေတယ်။ အဲဒါမှ ကျနော်တို့ နောက်နှစ်အတွက် အဆင်သင့် ဖြစ်မှာပေါ့နော်။ ဒီနှစ် အနည်းဆုံး မပို့နိုင်ခဲ့ရင်တောင်မှ ကျနော်တို့ ကြံစည်ထားတာပေါ့။ တချို့ဆီက ပေ ၄၀ ကွန်တိန်နာကို တောက်လျှောက် ပို့ခိုင်းတယ် စမ်းသပ်တောင်မှ တစ်တန်ကို အားမရဘူး။ တစ်တန်နဲ့တော့ မလုပ်ဘူး အဲလိုလူတွေလည်း ရှိတယ်။ အဲဒါကို ပို့မလားဆိုတာ ကျနော်တို့ ဆွေးနွေးနေတုန်း ရှိသေးတယ်။ အခု လက်ရှိက ဟောင်ကောင်က ကွန်တိန်နာ တစ်လုံးလောက် ပို့ခိုင်းတယ်။ ဒူဘိုင်းကလည်း တစ်ပတ်ကို ၁၅ တန် လောက် လိုချင်တာ ကွန်တိန်နာ တစ်လုံး လိုချင်တာ။ ဒါပေမယ့် ကျနော်တို့ဘက်က အခြေအနေက သူတို့က ယတိပြတ် ဘာမှ မပြောနိုင်ဘူးပေါ့။ ၁၇ ရက်နေ့ကျ ဆွေးနွေး၊ ကုမ္ပဏီဘက်က ဘယ်လိုရှိလဲ၊ အားလုံးက ဝိုင်း ပို့မလား အဲလိုတော့ ကျနော်တို့ ဆုံးဖြတ်ရမယ်ပေါ့။ simple တော့ အနည်းဆုံး တစ်တန်တော့ ပို့မှာ ကျနော်တို့က မှာထားတဲ့ဟာတွေကို။ အဲတော့မှ ကျနော်တို့က ဘယ်လောက်ပျက်စီး၊ ကျနော်တို့ quality က ဘယ်လောက် ရှိတယ်ဆိုတဲ့ standard ကို ကျနော်တို့ ရမှာလေ” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာ့ထောပတ်သီး အပင်ကိုတွေ့ရစဉ်(GETTY IMAGES)

မြန်မာ့ထောပတ်သီးကို ပြီးခဲ့တဲ့ အောက်တိုဘာလနှင့် နိုဝင်ဘာလအတွင်း ပြင်သစ်နိုင်ငံနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည့် အစားအသောက် အသီးအနှံပြပွဲများသို့ သွားရောက်ပြသခဲ့သည်။

ထို့နောက် ဟောင်ကောင်၊ စင်င်္ကာပူ၊ ဒူဘိုင်း၊ ထိုင်း၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့မှ မြန်မာ့ထောပတ်သီးကို စိတ်ဝင်စားခဲ့ကြ ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ သစ်သီးဝလံ၊ ပန်းမမ် နှင့် ဟင်းသီးဟင်းရွက် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ် တင်ပို့ရောင်းချသူများအသင်း ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးကျော်သူက ပြောသည်။

၎င်းက “ထောပတ်သီးကတော့ အခုနောက်ပိုင်းမှ စီးပွားဖြစ် စိုက်တာပေါ့နော်။ အခု ထွက်လာတဲ့အချိန်မှာ ဈေး ကွက် ကလည်း တရုတ်နဲ့ကလည်း GACC မှာ မပါသေးဘူးပေါ့နော်။ ကျန်တဲ့ ထိုင်းတို့၊ အိန္ဒိယတို့နဲ့ ရောင်းနေတယ် ဆိုတာကလည်း ကျနော်တို့ နယ်စပ်ကနေပြီးတော့ အောက်လမ်းကနေ ရောင်းရတဲ့ပုံစံမျိုး ဖြစ်နေတာပေါ့နော်။ တရားဝင် ဈေးကွက်တစ်ခု မရသေးဘူးပေါ့။ မရသေးတဲ့အချိန်မှာ EU လိုဟာမျိုးကို ပြနိုင်ပြီး။ ပြနိုင်တယ်ဆိုတာက အသီးတွေလည်း ပါသွားတယ်၊ လူတွေလည်း သေချာရှင်းပြပြီး သေချာလုပ်ပြနိုင်တဲ့အတွက် ဈေးကွက်တစ်ခု ရသွားတာပေါ့နော်။ အဲဒီအတွက် အကျိုးရှိတယ်ပေါ့နော်။ အဲဒီတုန်းက သွားတာက ၂ ပွဲပေါ့နော်။ တစ်ပွဲက ပြင်သစ် မှာ၊ တစ်ပွဲက ထိုင်းမှာပေါ့။ ၂ ပွဲလုံးမှာ ဝယ်လက်တွေ တော်တော်များများ ရခဲ့တယ်ပေါ့နော်။ နိုင်ငံအစုံပဲ။ အဲဒီရတဲ့ ဝယ်လက် အကုန်လုံးကို လက်ရှိထွက်တဲ့ ထောပတ်သီးက ပို့နိုင်ဖို့ ကုန်မရှိဘူးပေါ့နော်။ အဲလောက်ထိကို အောင်မြင်ခဲ့တာပေါ့” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပြင်ဦးလွင်မြို့ကိုတွေ့ရစဉ်

လက်ရှိတွင် မြန်မာ့ထောပတ်သီးကို နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးမှတဆင့် ထိုင်းနိုင်ငံ၊ တရုတ်နိုင်ငံနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့ကို တင်ပို့လျက်ရှိကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံတွင် တစ်နှစ်လျှင် ထောပတ်သီး တန်ချိန် ၁၀၀၀ ထွက်ရှိလျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

လာမည့် ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် ထောပတ်သီး ထွက်ရှိမှုနှုန်းသည် လက်ရှိထက် ပိုမိုများပြားလာနိုင်ပြီး တင်ပို့မှု ပမာဏ ထက် ပိုလျှံသွားမည်ဟု ထောပတ်သီး လုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

ထောပတ်သီးကို ရှမ်းပြည်နယ်(တောင်ပိုင်း)၊ ရှမ်းပြည်နယ် (မြောက်ပိုင်း)နှင့် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး (ပြင်ဦးလွင်) တို့တွင် အများဆုံး စိုက်ပျိုးကြသည်။

ရှမ်းပြည်နယ်(တောင်ပိုင်း)တွင် တောင်ကြီး၊ ဟိုပုံး၊ ညောင်ရွှေ၊ ဆီဆိုင်၊ ကလော၊ ပင်းတယ၊ ရွာငံ၊ ရပ်စောက်၊ ပင်လောင်း၊ ဖယ်ခုံ၊ လွိုင်လင်တို့တွင် စိုက်ပျိုးကြပြီး ရှမ်းပြည်နယ် (မြောက်ပိုင်း)တွင် လားရှိုး၊ ကွတ်ခိုင်၊ ကျောက်မဲ၊ သီပေါ၊ နောင်ချိုနှင့် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး (ပြင်ဦးလွင်)တို့မှာ စိုက်ပျိုးကြကြောင်း သိရသည်။