CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၂၈

အချိန်အခါမဟုတ် မိုးရွာသွန်းမှုကြောင့် မွန်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ နေလှန်းဆားလုပ်ငန်းများသည် ဆားရာသီပြန်စပြီး ၂ လနီးပါးကြာသည်အထိ ဆားမထုတ်လုပ်နိုင်သေးဘဲ အခက်အခဲမျိုးဆုံနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်ဟု ဆားတောင်သူ များက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

နေလှန်းဆားလုပ်ငန်းများတွင် လက်ရှိကြုံတွေ့နေရသည့် အခက်အခဲများနှင့် ပတ်သက်ပြီး မွန်ပြည်နယ်၊ သံဖြူဇရပ်မြို့နယ်အတွင်းရှိ ဝဲကလောင်းကျေးရွာမှ ဆားတောင်သူ ဦးလှတင်က “အလုပ်ကတော့ အောက်တို ဘာလ ထွက်ထားတယ်။ ကွင်းပြင်တယ်။ ကွင်းပြင်တဲ့အခါကျ မိုးကလည်း မိုးရွာလိုက်၊ ခါတိုင်း နေ့ဆိုရင် နေပူတယ်ပေါ့ဗျာ။ ညဆိုရင် မိုးအေးတာနဲ့ဆိုရင် မိုးရွာတယ်။ မိုးရွာတော့ နေ့မှာ အလုပ်လုပ်တယ်။ ညကျတော့ မိုးရွာချလိုက်ပြန်။ နောက်နေ့ကျလို့ရှိရင် ကျနော်တို့လုပ်ငန်းက ဆားက နေနဲ့ပဲ လှန်းရတာဆိုတော့ တခြားလုပ်ငန်းနဲ့လည်း မတူဘူး။ အုတ်လုပ်ငန်းနဲ့လည်း မတူဘူး။ ရော်ဘာခြစ်တဲ့လုပ်ငန်းနဲ့လည်း မတူဘူး။ ရော်ဘာခြစ်တာက အပင်ခြောက်သွားရင် ထပ်ခြစ်လို့ရတယ် တစ်ရက်လောက်ပဲ ကြာတယ်။ ကျနော်တို့က တစ်ရက်လောက်နဲ့ မရဘူး။ အဲလိုမျိုး မိုးကလည်း ဆက်တိုက် ဆက်တိုက်ဖြစ်နေတော့ နေ့ဆိုပူတယ်ပေါ့။ ညဆိုရင် မိုးပြန်ရွာချတယ်။ အဲလိုမျိုး ရာသီဥတုက ဖောက်ပြန်နေတော့ ကျနော်တို့က လုပ်ရကိုင်ရတာ နည်းနည်း ကြန့်ကြာတယ်ပေါ့။ ကျနော်တို့ ဆားထွက်နောက်ကျတာကတော့ အဲဒီရာသီဥတုကြောင့် ကျနော်တို့ ဆားထွက်နောက်ကျတယ်ဆိုလို့ရှိရင် ကျနော်တို့ ကုန်ကျစရိတ် များတာပေါ့။ ကုန်ကျစရိတ် များပြီးတော့ ကျနော်တို့က ဒီထွက်တဲ့ ဆားဈေးနှုန်းနဲ့ မူတည်ပြီးတော့ ဆားဈေးနှုန်းက နည်းနည်းလိုက်လာပေးလို့ရှိရင် ကျနော်တို့ နည်းနည်းခံသာတာပေါ့။ ဆားအသစ်ထွက်လို့ရှိရင် ဈေးထိုးကျသွားရော” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မွန်ပြည်နယ်တွင် နေလှန်းဆားလုပ်ငန်းကို နှစ်စဉ် အောက်တိုဘာလမှ မေလအထိ လုပ်ကိုင်ကြခြင်းဖြစ်ပြီး ယခုနှစ် ဆားရာသီအချိန်တွင် အချိန်အခါမဟုတ် မိုးရွာသွန်းမှုများ ဆက်တိုက်ရှိနေခြင်းကြောင့် လက်ရှိ ဒီဇင်ဘာလအထိပင် ဆားမထုတ်လုပ်နိုင်သေးကြောင်း သိရသည်။

 နေလှန်းဆားများ ထုတ်လုပ်နေစဉ်

ဆားအသစ်ထုတ်လုပ်နိုင်မှု နောက်ကျခြင်းကြောင့် ဆားလက်ကျန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာနိုင်ကြောင်း၊ ဆားထွက်ရှိမှု နောက်ကျခြင်းကြောင့် ဆားတောင်သူများအနေဖြင့် ကုန်ကျစရိတ် ပိုမိုမြင့်တက်လာမည်ဖြစ်သော ကြောင့် ဆားအသစ် ထွက်ပေါ်ချိန်တွင် ဆားတစ်ပိဿာ ၃၀၀ ကျပ်အထက် ရရှိမှသာ ဆားတောင်သူများအတွက် အဆင်ပြေမည်ဖြစ်ကြောင်း ဆားတောင်သူ ဦးမြင့်မင်းက CNI သို့ ပြောသည်။

“ဈေးကွက်ပေါ်မှာက ဆားထွက်နောက်ကျလို့ရှိရင် တချို့ကုန်သည်တွေက၊ ကြိတ်စက်သမားတွေကတော့ ဝယ်ဖို့ ဆားမရှိတော့ ဈေးနည်းနည်း ပိုတက်သွားမှာပေါ့။ ၂၀၀ လောက်၊ ၂၅၀ လောက် ရှိတဲ့ဆားက ၃၀၀ လောက် ဖြစ်သွားမှာပေါ့။ ကျနော်တို့ဆားက တောင်သူတွေအနေနဲ့ဆိုရင် ကျနော်တို့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံထားတာနဲ့ ပြန်တွက်မယ် ဆိုလို့ရှိရင် ဆားဈေးက ကျနော်တို့ ၃၀၀ အထက်မှာ ရှိလို့ရှိရင် ကျနော်တို့ နည်းနည်းကာမိတယ်ပေါ့လေ အဆင်ပြေတာပေါ့။ ၃၀၀ အောက် ကျသွားလို့ရှိရင် ကျနော်တို့ အရှုံးပေါ်တာပေါ့” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ဆားရာသီပြန်စနေပြီဖြစ်သော်လည်း ဆားမထုတ်လုပ်နိုင်သေးသည့်အတွက် ဆားဈေးနှုန်းများသည် တစ်ပိဿာ ၂၀၀ ကျပ်မှ ၂၇၀ ကျပ်သို့ မြင့်တက်လာနေကြောင်း သိရသည်။

သို့သော် ဆားအသစ်ထွက်ပေါ်ချိန်တွင် ဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းလေ့ရှိသည့်အတွက် ဆားဈေးနှုန်းများ ထပ်ကျမည်ကို လည်း တောင်သူများက စိုးရိမ်နေကြသည်။

မွန်ပြည်နယ်တွင် နေလှန်းဆားလုပ်ငန်းကို သံဖြူဇရပ်မြို့နယ်၊ ပေါင်မြို့နယ်နှင့် ရေးမြို့နယ်တို့တွင် အဓိက လုပ်ကိုင်လျက်ရှိပြီး ကရင်ပြည်နယ်၊ တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးနှင့် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးတို့ကို ဖြန့်ဖြူးရောင်းချလျက်ရှိကာ နှစ်စဉ် ဆားတန်ချိန် ၄၂၅၀၀၀ ထုတ်လုပ်လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၂၇

မြန်မာနိုင်ငံသို့ ၂၀၂၂ ခုနှစ်အတွင်း နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုသည် ၅၈ ခုရှိသည့်အနက် တရုတ်နိုင်ငံက ၂၆ ခု ဝင်ရောက်၍ အများဆုံး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံထားသည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် ကုမ္ပဏီများ ညွှန်ကြားမှု ဦးစီးဌာန၏ စာရင်းတွင် ဖော်ပြထားသည်။

တရုတ်နိုင်ငံက ဝင်ရောက်သည့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုသည် ၂၆ ခုဖြစ်သော်လည်း တန်ဖိုးအားဖြင့် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၉၄ သန်းခန့်သာရှိပြီး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ၁၄ ခုဖြင့် ဝင်ရောက်ထားသည့် စင်္ကာပူနိုင်ငံသည် အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၁၀၀၀ ကျော်နေသည်ကို တွေ့ရသည်။

လက်ရှိ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ဝင်ရောက်ထားသည့် ပမာဏများအရ ယခင်နှစ်များနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ကျဆင်းနေသေး ကြောင်း၊ လာမည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး ကျဆင်းမည်ဟု ခန့်မှန်းမှုများ ရှိနေသည့်အတွက် မြန်မာနိုင်ငံ သို့ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ဝင်ရောက်သည့် အခြေအနေ တိုးလာမည်ကို မမြင်ကြောင်း အမည်မဖော်လိုသည့် စီးပွားရေးပညာရှင်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 မြန်မာနိုင်ငံ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် ကုမ္ပဏီများ ညွှန်ကြားမှု ဦးစီးဌာနကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အမှန်က approve FDI က အရင်ကဆိုရင် ဘီလီယံနဲ့ချီပြီး ရှိတာ။ အခုကတော့ အများကြီး ကျသွားတယ် လို့တော့ ပြောရမှာပေါ့။ နောက် ဝင်တဲ့ဟာတွေက အကုန်လုံး အသစ်လို့ ပြောလို့မရဘူး။ တချို့ဟာတွေက ဒီမှာ ရှိတဲ့ Investment ကို ထပ်တိုးတဲ့ဟာတွေ။ ဒီပုံအတိုင်းက မြန်မာနိုင်ငံချည်းတော့ မဟုတ်ဘူး ကမ္ဘာမှာက ၂၀၂၃ မှာ တစ်ကမ္ဘာလုံး စီးပွားကျမယ်ဆိုပြီးတော့ပေါ့ ခန့်မှန်းထားကြတာဆိုတော့ အဲဒီစီးပွားကျနေတဲ့ အချိန်မှာဆိုတော့ Investment တိုးဖို့တော့ သိပ်မမြင်ဘူးပေါ့။ မြန်မာပြည်က ပိုဆိုးတာ နိုင်ငံရေးအ ခြေအနေကလည်း မတည်မငြိမ် ဆိုတော့ မြန်မာပြည်က ပိုဆိုးမယ့် အခြေအနေ ရှိနေတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

နိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲ မဖြစ်ခင် ၂၀၁၉ - ၂၀၂၀ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ဝင်ရောက် သည့် ပမာဏသည် အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၄၈၈၀ သန်းကျော် ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် လက်ရှိ ရရှိနေသည့် ရင်းနှီး မြှုပ်နှံမှုသည် ကျဆင်းသည့် အနေအထား ဖြစ်နေသည်ကို တွေ့ရသည်။

လက်ရှိ ဝင်ရောက်ထားသည့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ၅၈ ခုတွင် တရုတ်နိုင်ငံက ၂၆ ခု၊ စင်္ကာပူနိုင်ငံက ၁၄ ခု၊ ဟောင်ကောင် က ၁၂ ခု၊ တောင်ကိုရီးယားက ၂ ခု၊ တရုတ် (တိုင်ပေ)၊ ဂျပန်နှင့် ယူကေနိုင်ငံတို့က ၁ ခုစီ ဝင်ရောက်ထားကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် ကုမ္ပဏီများ ညွှန်ကြားမှု ဦးစီးဌာနတွင် ထုတ်ပြန်ထားသည်။

အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းခွင် တစ်ခုကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့အပြင် နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဆိုင်ရာ မူဝါဒအပိုင်းတွင် ယခင်က နိုင်ငံခြားသား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ၁ ရာခိုင်နှုန်း ပါဝင်သည့် လုပ်ငန်းကို နိုင်ငံခြားကုမ္ပဏီဟု သတ်မှတ်သော်လည်း လက်ရှိတွင် နိုင်ငံခြားသား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိကို ပြည်တွင်းကုမ္ပဏီဟု သတ်မှတ်ထားသည်။

ထို့နောက် လုပ်ငန်းအတွက် လိုအပ်သည့် ကုန်ကြမ်းတင်သွင်းမှု အကန့်အသတ်များနှင့် အကျိုးအမြတ် ပြန်လည် ပို့ဆောင်ခြင်းများကိုလည်း ဖြေလျှော့ပေးထားကြောင်း သိရသည်။

ထို့ကြောင့် မြန်မာ့နိုင်ငံရေး အခြေအနေ ပြန်လည်တည်ငြိမ်လာပါက နိုင်ငံခြား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ ဝင်ရောက်ရန် အလားအလာ ကောင်းမွန်လာမည်ဟု စီးပွားရေး ပညာရှင်များနှင့် လုပ်ငန်းရှင်များက သုံးသပ်ကြသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၂၆

စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ မုံရွာမြို့နှင့် ဟုမ္မလင်းမြို့နယ် နမ့်တောစံပြကျေးရွာသို့ သွားရောက်ရာတွင် ကားစင်းလုံးငှားရမ်းခ ဈေးနှုန်းသည် ၉ သိန်းမှ ၂၅ သိန်းအထိ ဖြစ်ပေါ်နေကြောင်း နမ့်တောဒေသခံများထံမှ သိရသည်။

နမ့်တော(ဟုမ္မလင်း)မှ မုံရွာသို့ သွားရောက်မည်ဆိုပါက ၁၅ သိန်းမှ ၂၅ သိန်းအထိ ရှိပြီး မုံရွာမှ နမ့်တော (ဟုမ္မလင်း)သို့ သွားရောက်ရာတွင် ၉ သိန်းအထိ ရှိသည်ဟု နမ့်တောဒေသခံတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “နမ့်တောကနေ ငှားလို့ရှိရင်တော့ ၂၀/၂၅ မှ လိုက်တာလို့ အနည်းဆုံး။ အခု မုံရွာကနေမို့လို့ ဈေးချိုတာ။ မုံရွာကနေ နမ့်တောကို တက်မှာမို့လို့ ဈေးချိုတာ။ နမ့်တောကနေ ကိုယ်ပိုင်ငှားရင်တော့ အဲလောက်ပေးရတာ ၁၅/၂၀/၂၅ လောက် ပေးရတာ။ ဘယ်သူနေနေ အဲဒီအတိုင်းပဲ အခုငှားလို့ရှိရင် နမ့်တောကနေ ငှားခဲ့ရင်တော့ ၁၅ သိန်း အနည်းဆုံးပဲ ၂၀/၂၅ အဲလိုပေးရတာ။ အခုက မုံရွာကနေ ငှားတာကြောင့်မို့လို့ ၉ သိန်း အဲလို ”ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မဟာမြိုင်လမ်းကြောင်းကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့နောက် ကားစင်းလုံး ငှားရာတွင် လူဦးရေပေါ် မူတည်ပြီး ဈေးနှုန်း တိုးကောက်လေ့ရှိကြောင်း ကားစင်းလုံးငှား ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်သည့် ကိုထက်အောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကိုထက်အောင်က “ရှိတော့ ရှိပါတယ်၊ သူတို့က အဖွဲ့များတာကိုး။ ၁၄ ယောက်၊ ၁၅ ယောက် အဖွဲ့တွေတို့၊ တချို့ ကျတော့ မန္တလေးရဲ့ ဟိုဘက် ဒီဘက်တွေတို့ အဲလိုပို့ရတာကိုး။ မုံရွာကကျတော့ ကျနော်တို့ သွားနေကျ မဟုတ် လည်း မုံရွာ ပြန်နေရတာကိုး။ အဆင်းက ၁၅ သိန်းဖိုးလောက် ပါတယ်။ အခုက အစ်မတို့က အပြန် ၈ သိန်း လောက်နဲ့ဆို သူတို့ ဆီဖိုးရပြီပေါ့ဗျာ၊ အဲလိုဆို သူတို့ ဆင်းတော့မှာ ကျနော်တို့က မုံရွာကားတွေ၊ တချို့ကျတော့ အဲလိုမျိုး ရှိတာကိုး။ တခြား ကိုယ်မရောက်တဲ့နေရာ သွားရရင် ဈေးပိုပေးရတာပေါ့ဗျာ။ ဥပမာ ကျနော်တို့က မုံရွာပဲ ရောက်တယ်ဆိုရင် မန္တလေး သွားချင်တယ်ဆိုရင် မန္တလေးကျ နည်းနည်း ပိုပေးရတာပေါ့ဗျာ။ အဲလို လမ်းကြေး တွေ ဘာတွေနဲ့လေ။ ဂိတ်မှာလည်း ကျနော်တို့ ပေးရတယ်လေဗျာ။ လမ်းမှာလည်း ဂိတ်တွေ ရှိတယ်လေ။ အဲဒါက ခရီးသည်နဲ့ မဆိုင်ဘူးလေ။ ကားသမား သူ့ဟာသူ ရှင်းသွားလိမ့်မယ်လေ” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မုံရွာမှ ဟုမ္မလင်းမြို့၊ နမ်တောစံပြကျေးရွာသို့ သွားရောက်သည့် ကားစင်းလုံး ငှားရမ်းခများ ဈေးကြီး နေခြင်းနှင့်အတူ မုံရွာမှ ဟုမ္မလင်းမြို့(နမ့်တော)သို့ ပြေးဆွဲသည့် လိုင်းကားခများလည်း ယခင်က တစ်ဦးလျှင် ၃၀၀၀၀ ကျပ်သာရှိသော်လည်း လက်ရှိ၌ တစ်ဦးလျှင် ၉၀၀၀၀ ကျပ်အထိ ရှိနေကြောင်း သိရသည်။

မုံရွာမှ ဟုမ္မလင်း(နမ့်တော)သို့ သွားရောက်သည့် ချင်းတွင်းမြစ်ကြောင်းကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့နောက် ရေလမ်းကြောင်းဖြင့် ကုန်စည်များ တင်၍သွားမည်ဆိုပါကလည်း တစ်ဦးလျှင် ၅ သိန်းအထိ ကုန်ကျ သည်ဟု ဒေသခံများက ပြောသည်။

မုံရွာမှ နမ့်တောအထိ ကားလမ်းကြောင်း တစ်လျှောက်တွင် ဒေသခံကာကွယ်ရေးတပ် (LDF)နှင့် ပြည်သူ့ကာကွယ် ရေးတပ်ဖွဲ့(PDF)များ၏ စစ်ဆေးရေးဂိတ်များ အပါအဝင် မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် ရှမ်းနီအမျိုးသားများတပ်မတော် (SNA)၏ စစ်ဆေးရေးဂိတ် စုစုပေါင်း ဂိတ် ၃၀ ကျော်ရှိကြောင်း သိရသည်။

အဆိုပါ ဂိတ်များကို ဂိတ်ကြေးပေးနေရခြင်းကြောင့် ကားခဈေးနှုန်းများလည်း ယခုလို မြင့်တက်လာခြင်း ဖြစ်ကြောင်း ကားပြေးဆွဲနေသူများက ပြောသည်။

ဟုမ္မလင်းနှင့် အောက်မြန်မာပြည်သို့ ဆက်သွယ်ရေးတွင် လေကြောင်းလမ်း၊ ရေလမ်း၊ ကုန်လမ်းရှိသော်လည်း လက်ရှိ တိုက်ပွဲ အခြေအနေများကြောင့် ရေလမ်းကြောင်းကို အသုံးပြုရန် ခက်ခဲနေသည်ဟု ဟုမ္မလင်းဒေသခံ များက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၂၆

လက်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံတွင် တရားမဝင် အထောက်အထားမဲ့များအား အဖမ်းအဆီးများနေသဖြင့် မြန်မာအပါအဝင် တရားမဝင် အလုပ်သမားများအတွက် အလုပ်အကိုင် ရှားပါးနေကြောင်း ထိုင်းအခြေစိုက် မြန်မာအလုပ်သမား အရေး ဆောင်ရွက်နေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အဖမ်းအဆီးများနေသဖြင့် လုပ်ငန်းရှင်များသည် ၎င်းတို့ရှိ တရားမဝင်လုပ်သားများအား တရားဝင် နေထိုင်ခွင့် လက်မှတ်ရရှိရန် ပွဲစားများဖြင့် ပြုလုပ်ပေးနေရသောကြောင့် ထိုင်းနိုင်ငံထဲသို့ မကြာသေးခင်ကမှ ရောက်ရှိနေ သည့် မြန်မာအပါအဝင် တရားမဝင်လုပ်သားများအတွက် အလုပ်အကိုင် ရှားပါးနေခြင်းဖြစ်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမား အခွင့်အရေးကွန်ရက်(MWRN) မှ အကြံပေး ဦးအောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အလုပ်အကိုင် မရဘူးဆိုတဲ့အကြောင်းအရင်းက ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့တည်ဆဲဥပဒေမှာလည်း တရားဝင်စာရွက် စာတမ်း နေထိုင်ခွင့်လက်မှတ်တို့ အပြည့်အစုံရှိမှသာလျှင် အလုပ်အကိုင်ဆိုတာက လွယ်လင့်တကူ ရနိုင်တာ။ တချို့လုပ်ငန်းရှင်တွေ သတ်မှတ်ထားတဲ့ ဥပဒေထဲမှာ တရားမဝင် စာရွက်စာတမ်းမရှိတဲ့ လုပ်သားကို ငှားရမ်းပြီး အလုပ်လုပ်ကိုင်နေပါက ရှောင်တခင် ဝင်ရောက်စစ်ဆေးလို့ တွေ့ရှိမယ်ဆိုရင် အလုပ်ရှင်ကို ငွေဒဏ်ရော ထောင် ဒဏ်ရော ကျခံစေရမယ် ဆိုတာတွေလည်းရှိတော့ ဒီလုပ်သားတွေကို အလုပ်ရဖို့ဆိုတာက နောက်တစ်ကြိမ် ထိုင်း အစိုးရကနေ တရားမဝင် လုပ်သားတွေအားလုံး ထိုင်းနိုင်ငံထဲမှာလည်း အများကြီး ရှိနေသေးတဲ့အတွက်ကြောင့် တရားဝင် နေထိုင်ခွင့်လက်မှတ်တွေ ပြန်လည်ရိုက်နှိပ်ပေးမှသာလျှင် အဲဒီလက်မှတ်တွေ ရှိမှသာလျှင် အလုပ်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ထိုင်းအစိုးရက သတ်မှတ်ထားတဲ့ကာလရှိတယ်။ အဲဒီကာလကို မှီအောင်လာတဲ့ လူတွေကတော့ တရားဝင် စာရွက်စာတမ်းတွေ ရသွားပြီး အခု အလုပ်လုပ်ကိုင်နေကြပြီ” ဟု ပြောသည်။

ထိုင်းရှိ ရေထုတ်ကုန်ပစ္စည်းလုပ်ငန်းခွင်တစ်ခု

လက်ရှိကာလ၌ ထိုင်းကို ရောက်ရှိနေသည့် တရားမဝင် မြန်မာအလုပ်သမားများထဲတွင် အများစုသည် အလုပ် အကိုင်မရရှိသဖြင့် အခက်အခဲဖြစ်နေကြသည့်အပြင် ထိုင်းသို့ ချေးငှားပေါင်နှံ၍ လာကြခြင်းဖြစ်သောကြောင့် အကြွေးနွံနစ်ခြင်း၊ ထိုင်းအာဏာပိုင်များ၏ ဖမ်းဆီးအရေးယူခံရမည်ကို ကြောက်ရွံ့နေခြင်းတို့ဖြင့် ရင်ဆိုင်နေကြ ရကြောင်းလည်း သိရသည်။

ထိုင်းအစိုးရက တရားဝင်နေထိုင်အလုပ်လုပ်ကိုင်ခွင့်အား ပြီးခဲ့သည့် ဩဂုတ်လက ထုတ်ပေးခဲ့ခြင်းဖြစ်သော်လည်း ထိုကာလနောက်ပိုင်းရောက်ရှိလာသည့် တရားမဝင် မြန်မာအလုပ်သမားထဲကမှ အချို့သာလျှင် အလုပ်အကိုင်ရရှိ ကြကြောင်းလည်း သိရသည်။

မြန်မာရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ကိုသားကြီးက “အခု အင်တာဗျူးနေတဲ့အချိန် နောက်ပိုင်းမှာမှ လာမယ်။ အဲဒီအရင် တစ်ပတ်လောက်ကတည်းက ရောက်ထားတယ်။ ၁၀ ရက်လောက် ရောက် ထားတယ်ဆိုရင်လည်း အလုပ်ရဖို့ဆိုတာ မလွယ်ဘူး။ အလုပ်တွေ ရှားပါးသွားပြီ။ အဲဒီအရင် ၃၊ ၄ လ ကတည်းက ရောက်နေတဲ့သူတွေကြတော့ စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံထဲကို ပွဲစားတွေကနေတဆင့် ရောက်နေတာဖြစ်တဲ့အတွက် စက်ရုံ က အမှန်တကယ် ငွေကြေးပမာဏ ပိုမို ကောက်ခံပြီးတော့မှ လက်မှတ် လုပ်ပေးမယ်ဆိုရင်တော့ ဖြစ်နိုင်တယ်။ နောက်တရားမဝင် ခိုးဝင်တဲ့ဟာတွေကတော့ လုံးဝ လုံးဝ အလုပ်ရဖို့ မလွယ်ဘူး။ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ အခု လက်ရှိက ဒီ ဒီဇင်ဘာ အစကတည်းကနေ အခုအချိန်ထိ နေ့တိုင်း နေ့တိုင်း တောက်လျှောက် အဖမ်းအဆီးတွေ များနေတယ်” ဟု ပြောသည်။

ထိုင်းရှိ ရေထုတ်ကုန်ပစ္စည်းလုပ်ငန်းခွင်တစ်ခု

လက်ရှိတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၌ MOU ဖြင့် ရောက်ရှိလာသည့် မြန်မာအလုပ်သမားများတွင်လည်း အလုပ်အကိုင် မရရှိမှု တို့ဖြင့်လည်း ကြုံတွေ့နေရသည့်အတွက် အချို့ MOU အလုပ်သမားများသည် ဘန်ကောက်ရှိ မြန်မာသံရုံးရှေ့၌ ဆန္ဒပြမှုများလည်း ပြီးခဲ့သည့်ရက်ပိုင်းက ဖြစ်ပွားခဲ့သေးသည်။

ထို့ကြောင့် ယခုနောက်ပိုင်းတွင် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ လာရောက်အလုပ်လုပ်ကိုင်မည်ဆိုပါက တရားမဝင်လမ်းကြောင်းမှ ငွေကုန်ကြေးကျခံ၍ လာမည့်အစား တရားဝင်အေဂျင်စီများဖြင့် ချိတ်ဆက်ပြီး MOU လမ်းကြောင်းဖြင့်သာ လာ စေချင်ကြောင်း ထိုင်းအခြေစိုက် မြန်မာအလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်နေသူများက အကြံပြုသည်။

ထို့အပြင် ထိုင်းနိုင်ငံ၌ လက်ရှိ အဖမ်းအဆီးများနေသည့်ကာလတွင် တရားမဝင် အထောက်အထားမဲ့များ သာမက ခွင့်ပြုကာလကျော်လွန်နေထိုင်သည့် နိုင်ငံခြားသားများကိုပါ ဖမ်းဆီးနေခြင်းဖြစ်ပြီး နိုင်ငံကူးလက်မှတ်နှင့် ဗီဇာသက်တမ်းကုန်နေသူများသည် အဖမ်းခံရပါက Blacklist အဖြစ် ၂ နှစ် မှ ၅ နှစ်အထိ သတ်မှတ်ကြောင်း သိရသည်။

သို့သော် ခွင့်ပြုကာလကျော်လွန်နေထိုင်သဖြင့် အဖမ်းအဆီးခံရသည့် မြန်မာအများစုသည် တရားဝင်နေထိုင် အလုပ်လုပ်ကိုင်ခွင့်လက်မှတ် ကိုင်ဆောင်ထားသူများဖြစ်သည့်အတွက် အဖမ်းခံရပါက နေရပ်ပြန်ပို့ခြင်းသာ ခံရကြောင်းလည်း သိရသည်

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၂၄

နိုင်ငံတစ်ဝှမ်း ငွေကြေးခဝါချမှုများကို တားဆီးရန်အတွက် ပြည်တွင်းရှိ အိမ်ခြံမြေ အကျိုးဆောင်လုပ်ငန်း အနေ ဖြင့် မှတ်ပုံတင်ရမည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ အိမ်ခြံမြေ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအသင်းထံမှ သိရသည်။

အဆိုပါ မှတ်ပုံတင်ခြင်း လုပ်ငန်းကို ဌာနဆိုင်ရာ တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာဖြင့် ဆောင်ရွက်နေကြောင်း သိရသည်။

ငွေကြေးခဝါချမှု တိုက်ဖျက်ရေးအတွက် အိမ်ခြံမြေ အရောင်းအဝယ်လုပ်ရာတွင် ငွေကျပ် သိန်း ၁၀၀၀ အထက် အရောင်းအဝယ်များကို ငွေကြေးဆိုင်ရာ စုံစမ်းထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့သို့ သတင်းပေးပို့ရမည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ အိမ်ခြံမြေ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအသင်းမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အဓိကက ငွေကြေးခဝါချမှု တိုက်ဖျက်ရေး ဥပဒေအရ ထုတ်တာ။ အထွေထွေ အုပ်ချုပ်ရေးဦးစီးဌာနက ကြီးကြပ်ပြီးလုပ်တာ။ ငွေကြေးခဝါချမှု တိုက်ဖျက်ရေးအတွက်ကို သတင်းပို့ခြင်း မရှိတဲ့အတွက် သတင်းပို့ရမယ်ဆို တဲ့ကိစ္စကို ကိုင်တွယ်တာ။ ၁၀၀၀ အထက်ကို သတင်းပို့ခိုင်းတာ။ ဒါကတော့ သတင်းပို့ရမယ်လို့ ညွှန်ကြားတာ ပေါ့ ဗျာ” ဟု ပြောသည်။

မှတ်ပုံလက်မှတ် မရှိဘဲ အိမ်ခြံမြေလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူများကို ငွေကြေးခဝါချမှု တိုက်ဖျက်ရေးဥပဒေအရ အရေး ယူ ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အိမ်ခြံမြေ အကျိုးဆောင် လုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူများသည် သက်ဆိုင်ရာ မြို့နယ်များတွင် မှတ်ပုံတင်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ငွေကြေးခဝါချမှုဆိုင်ရာ သင်တန်းများသို့ တက်ရောက်ပြီးမှသာ အိမ်ခြံမြေ အကျိုးဆောင်လုပ်ငန်း မှတ်ပုံတင် လက်မှတ်ကို ထုတ်ပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
ယခု ဆောင်ရွက်လိုက်သည့် အိမ်ခြံမြေ အကျိုးဆောင်လုပ်ငန်း မှတ်ပုံတင် လက်မှတ်သည် အိမ်ခြံမြေ လုပ်ငန်းရှင် များ ယခင်ကတည်းက လိုလားနေသည့် အခြေအနေတစ်ခု ဖြစ်သည်ဟု ရတနာဂီရိ အိမ်ခြံမြေ ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းမှ CEO ကိုဇေယျက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အိမ်ခြံမြေနဲ့ ငွေကြေးစနစ်အကြောင်း အသိပေးခြင်းကိုတွေ့ရစဉ်

ကိုဇေယျက “ကျနော်တို့ လိုချင်တာက နဂိုကတည်းကိုက အိမ်ခြံမြေ လုပ်ငန်းရှင်တွေအတွက်ကို သီးသန့်လိုင်စင် မှတ်ပုံတင် ရမယ်။ အခုမှလည်း မဟုတ်ဘူး ကျနော်တို့က လျှောက်ခဲ့တာ ကြာပြီ။ အခုမှ နိုင်ငံတော်က အသိ အမှတ် ပြုတယ်၊ ခွင့်ပြုတယ်ဆိုတော့ အဲဒီ အသိအမှတ်ပြု လိုင်စင်က လိုကိုလိုတယ် လုပ်ကို လုပ်ရလိမ့်မယ်။ ပိုကောင်းတာပေါ့ စည်းကမ်းနဲ့ ဘောင်နဲ့ လုပ်ရတဲ့အခါကျတော့ ကိုယ့်ဘက်ကလည်း လိုချင်တဲ့ဟာတွေ တောင်းဆိုလို့ရတယ်။ သူတို့ကလည်း ပေးနိုင်တဲ့ဟာ တောင်းဆိုလို့ရတယ်။ ဒီအပေါ်မှာ အကျိုးဆောင်တွေ ဘက် က ရောင်းတဲ့ဘက်နဲ့ ဝယ်တဲ့ဘက် အဓိက ယုံကြည်မှု ရှိလာမယ်။ ဒီအကျိုးဆောင်ကို အပ်တဲ့အခါမှာ ဒီအကျိုး ဆောင်က ဝန်ဆောင်မှု ပေးနိုင်တဲ့အပြင် အဲဒါမျိုးတွေ ပါလာမယ်။ အဓိက Ethics တွေ၊ ထားရှိရတဲ့ သဘောထား တွေ အကုန်လုံး ပါလာလိမ့်မယ်” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ငွေကြေးခဝါချမှု များစွာရှိနေကြောင်း၊ ထိုအထဲမှ အိမ်ခြံမြေလုပ်ငန်းသည် ငွေကြေးလည်ပတ်မှု အများဆုံး ဖြစ်ကြောင်း၊ ယခုလို လုပ်ဆောင်ခြင်းသည် ငွေကြေးခဝါချမှု တိုက်ဖျက်ရေး နည်းလမ်းများစွာထဲမှ တစ်ခုဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေးပညာရှင်များက ပြောသည်။

ရန်ကုန်မြို့ပြ အဆောက်အအုံများကိုတွေ့ရစဉ်

သို့သော် ငွေကြေးခဝါချမှုနှင့် ပတ်သက်ပြီး သတင်းပို့မှု ရှိ/မရှိကို စောင့်ကြည့်ရမည် ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ထို့အပြင် ယခုချမှတ်လိုက်သည့် မူဝါဒနှင့် ပတ်သက်ပြီး ထိရောက်စွာ လုပ်ဆောင်ခြင်း ရှိ/မရှိကိုလည်း ဆက်လက် စောင့်ကြည့်ရမည်ဟု လုံခြုံရေးအရ အမည်မဖော်လိုသည့် စီးပွားရေးပညာရှင်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

၎င်းက “ဒါက ငွေကြေးခဝါချမှု နည်းလမ်းတွေ အများကြီးထဲက အပေါက်တွေ အများကြီးထဲက အပေါက် တစ်ပေါက်ကို ပိတ်လိုက်တဲ့ သဘောပေါ့။ မြန်မာပြည်မှာ အဓိကက အိမ်ခြံမြေဈေးကွက်က လည်ပတ်နေတဲ့ ငွေကြေးက ကြီးတယ်။ နောက် အထူးသဖြင့်ကတော့ နေဖို့ထက် အမြတ်တင်ရောင်းဖို့၊ ဈေးကစားဖို့ လုပ်တဲ့ ဟာတွေ ရှိနေတော့ အဲဒီဟာတွေအပေါ်မှာ အခွန်လိုက်လို့ မရဘူး။ အခွန်လိုက်လို့ မရတော့ အဲဒီကရတဲ့ အကျိုးအ မြတ်တွေက ငွေမည်းသဘောမျိုး ဖြစ်နေတာပေါ့။ အဲဒီဟာတွေကို ပိတ်ချင်လို့ တစ်နည်းတစ်လမ်းနဲ့ လုပ်တဲ့ သဘောတော့ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီဟာလည်း paper ပေါ်က ပေါ်လစီပဲရှိတာ။ တကယ် လက်တွေ့ လိုက် လုပ်နိုင်လား မလုပ်နိုင်လားဆိုတာတော့ တစ်ချက်ကြည့်ရမှာပေါ့။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ အိမ်ခြံမြေ အကျိုးဆောင် တွေကလည်း သူတို့က အကုန်လုံး ဘယ် Report လုပ်မလဲ။ ဆိုတော့ သူလုပ်တဲ့ ပေါ်လစီကတော့ ကောင်းပါတယ် ဒါပေမယ့် ဘယ်လောက်ထိ ထိရောက်အောင် လုပ်မလဲ အဲဒါတော့ တစ်ချက်စောင့်ကြည့်ရမှာပေါ့”ဟု ပြောသည်
မြန်မာနိုင်ငံ အိမ်ခြံမြေ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအသင်းသည် အာရှအိမ်ခြံမြေ လုပ်ငန်းအသင်းတွင် ပါဝင်သည့်အတွက် နိုင်ငံတကာ အိမ်ခြံမြေ အဖွဲ့အစည်းများနှင့် အချိတ်အဆက် ရှိထားခြင်းကြောင့် ယခုကဲ့သို့ တရားဝင် အိမ်ခြံမြေ အကျိုးဆောင်လုပ်ငန်း မှတ်ပုံတင်လက်မှတ် ထုတ်ပေးခြင်းသည် ဈေးကွက်များ ပိုမိုကျယ်ပြန့် လာနိုင်စေသည်ဟု အိမ်ခြံမြေ လုပ်ငန်းရှင်များက သုံးသပ်သည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၂၃

ပြည်တွင်း စီးပွားရေးတိုးတက်ရန်အတွက် လူတစ်စု၏ စီးပွားရေးတိုးတက်ရေးထက် လူအများ စီးပွားရေး တိုးတက်ရန်လည်း လိုကြောင်း နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ပြောသည်။

ယနေ့ (ဒီဇင်ဘာ ၂၃ ရက်)တွင် ရန်ကုန်မြို့မှာ ကုန်သည်များနှင့် စက်မှုလက်မှုလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းချုပ် (UMFCCI) ညီနောင်အသင်းအဖွဲ့များနှင့် တွေ့ဆုံစဉ် ၎င်းက အထက်ပါ အတိုင်း ပြောကြားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

MSME လုပ်ငန်းများ၏ ရည်ရွယ်ချက်သည် ပြည်တွင်းစီးပွားရေး အားပေးရန်၊ သွင်းကုန်အစားထိုးရန်နှင့် ပို့ ကုန်ပစ္စည်းများကို တိုးမြှင့်တင်ပို့နိုင်ရန်ဖြစ်ကြောင်း၊ ပြည်တွင်းစီးပွားရေးကို အားပေးရန်အတွက် ကုန်ထုတ် လုပ်မှုများကို ဦးစားပေး ဆောင်ရွက်ရန်လိုကြောင်း နစကဥက္ကဋ္ဌက ပြောသည်။

၎င်းက “ ဒီမိုကရေစီပထမ အစိုးရနှင့် ဒုတိယအစိုးရ သက်တမ်းတို့တွင် ပြည်တွင်းကုန်ထုတ်လုပ်မှုထက် ပြည်ပမှ သွင်းကုန်တင်သွင်းမှုကို ဦးစားပေးခဲ့ခြင်းကြောင့် ကုန်သွယ်မှုလိုငွေများရှိခဲ့ကြောင်း၊ ပြည်တွင်းမှ ထုတ်လုပ်သည့် ထုတ်ကုန်များကို ဦးစားပေး၍ ဆောင်ရွက်ခြင်းသည် ပိုမိုအကျိုးဖြစ်ထွန်းစေကြောင်း၊ ပြည်တွင်း စီးပွားရေး တိုး တက်ရန်အတွက် လူတစ်စု၏ စီးပွားရေးတိုးတက်ရေးထက် လူအများ စီးပွားရေး တိုးတက်ရန်လည်းလိုကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် အများစု အကျိုးရှိနိုင်သည့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများကို မြှင့်တင်ဆောင်ရွက်နေခြင်းဖြစ်သည်”ဟု ပြော သည်။

ထို့နောက် ခေတ်အဆက်ဆက်တွင် နိုင်ငံ့ စီးပွားရေးတိုးတက်ရေးအတွက် စနစ်အမျိုးမျိုးဖြင့် ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြ ကြောင်း၊ တပ်မတော်အစိုးရလက်ထက်တွင် ဈေးကွက်စီးပွားရေးစနစ်ဖြင့် စတင်ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး ၂၀၁၁ ခုနှစ်မှ စ၍ ပါတီစုံဒီမိုကရေစီလမ်းကြောင်းပေါ် လျှောက်လှမ်းချိန်၌ ဈေးကွက်စီးပွားရေးစနစ် ပိုမို ပီပြင်လာခဲ့ကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံကုန်သည်များနှင့်စက်မှု လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း အနေဖြင့်လည်း နိုင်ငံစီးပွားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အတွက် နိုင်ငံတော်အစိုးရနှင့်အပြည့်အဝ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ကြစေလိုကြောင်း ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင် က ပြောသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဆင်းရဲချမ်းသာ ကွာဟမှု မြင့်မားနေပြီး အခြေခံ လူတန်းစားများအတွက် ဝင်ငွေတိုးပွား လာရေး အစိုးရအဆက်ဆက် ဆောင်ရွက်မပေးနိုင်ဘဲ ဖြစ်နေသည်။

အလားတူ ငွေကြေးဖောင်းပွကာ ကုန်ဈေးနှုန်းများ ကြီးမြင့်နေခြင်းကြောင့် သက်ဆိုင်ရာမှ ကုန်ဈေးနှုန်းကို ထိန်းချုပ်ပေးရန် ပြည်သူလူထုက မျှော်လင့်နေကြသည်။

ထို့နောက် အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများ ပိုများလာရန်နှင့် တစ်ကိုယ်ရေ လုံခြုံရေးအတွက် ဆောင်ရွက် ပေးရန်လည်း ၎င်းတို့က မျှော်လင့်နေကြသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၂၃

ရခိုင်ပြည်နယ်၊ မောင်တောမြို့နယ်၊ တောင်ပြိုလက်ဝဲမြို့ရှိ ဒေသခံများ၏ နွား ၂၇ ကောင်ကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ဘက်ခြမ်းမှ ဒီဇင်ဘာ ၁၃ ရက်နေ့က ခိုးယူသွားခဲ့ကြောင်း နွားခိုးယူခံရသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဒေသခံ ၉ ဦး၏ နွားများကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ ဘက်ခြမ်းမှ လာရောက် ခိုးယူသွားခြင်း ဖြစ်သည်ဟု နွား အကောင် ရေ ၅ ကောင် ခိုးယူခံခဲ့ရသည့် တောင်ပြိုလက်ဝဲမြို့ ဒေသခံ ဦးအေးမောင်က ပြောသည်။

၎င်းက “နွားကျတော့ ကျနော်တို့ မြေပြင်မှာ ဒီအတိုင်းပဲ လွှတ်ထားပါတယ်။ အဲဒါကို နေ့ခင်း ၃ နာရီလောက် နွား တွေကို လိုက်ရှာတယ်။ နွားရှာရင်း ရှာရင်းနဲ့ နောက်ပြီးမှ နွားမရှိဘူး။ ခြေရာလည်း ကျနော်တို့ သွားတွေ့တယ်။ ကျနော်တို့ ခြံစည်းရိုးပိုင်းပေါ့ အဲဒီကနေ ယူသွားတာပါ။ ကျနော်တို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ဘက်ခြမ်းကို စုံစမ်းပြီးတော့ လေ့လာတဲ့အခါမှာ ကုလားတွေ ယူသွားတယ်လို့။ ကုလားတွေ ယူသွားတဲ့အချိန်မှာ အဲဒီမှာ BGB နဲ့ တွေ့ပြီး BGB စခန်းမှာ သိမ်းပေးထားတယ်လို့ ကျနော်တို့ ကြားခဲ့တယ်။ အဲဒီဘက်ခြမ်း ကုလားတွေက ကျနော်တို့ နွားတွေကို ခိုးသွားတဲ့အချိန်မှာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်ခြားစောင့်တပ်နဲ့ တွေ့ပြီး ဖမ်းဆီးပြီးတော့ စခန်းမှာ သိမ်းပေးထားတယ်လို့ ကျနော်တို့ စုံစမ်းပြီး သိခဲ့တယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တောင်ပြိုလက်၀ဲမြို့ ဆိုင်းဘုတ်ကိုတွေ့ရစဉ်

တောင်ပြိုမြို့သည် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံနှင့် အနီးစပ်ဆုံး ရှိနေသည့် နယ်စပ်ဒေသဖြစ်ပြီး ခြံစည်းရိုးတစ်ခုသာ ခြား ကြောင်း သိရသည်။

နွားများ ခိုးယူခံရသည့် အချိန်တွင် ဒေသခံများက နွားခြေရာများနောက် လိုက်၍ကြည့်ရာတွင် ခြံစည်းရိုး၌ အပေါက်များ တွေ့ရသည်ဟု ဒေသခံများက ပြောသည်။
နွားများ ပျောက်ဆုံးသွားခြင်းနှင့် ပတ်သက်ပြီး မြန်မာဘက်ခြမ်းရှိ နယ်ခြားစောင့်ရဲတပ်ဖွဲ့ကို စာ တင်ထားသော် လည်း တစ်စုံတစ်ရာ အကြောင်းပြန်လာခြင်း မရှိသေးကြောင်း တောင်ပြိုလက်ဝဲမြို့၏ ရပ်ကွက်တစ်ခုမှ အုပ်ချုပ် ရေးမှူးတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “၁၃ ရက်နေ့က ပျောက်တာပါခင်ဗျ။ ၂၇ ကောင်ပါ။ အဲဒါက တစ်ဖက်နိုင်ငံ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဘက်ကို ရောက် သွားပါတယ်။ အဲဒါကို ကျနော်တို့လည်း သွားကြည့်တော့ မြင်ပါတယ်ခင်ဗျ။ သူတို့က ပြန်မပေးတာ။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ဘက်က BGB စခန်းမှာ မြင်ပါတယ်ခင်ဗျ အဲဒါကို။ ကျနော်တို့ဘက် နယ်ခြားစောင့်ရဲတပ်ဖွဲ့ကို စာ တင်ထားပါ တယ် ခင်ဗျ။ အထွေထွေ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးကိုတော့ ကျနော်တို့ စာမတင်ရသေးပါဘူး။ ဘာမှတော့ အကြောင်းမပြန်၊ အခုထိလည်း အကြောင်းမရသေးဘူးခင်ဗျ” ဟု ပြောသည်။

 မြန်မာ-ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်စပ်ကို စောင့်ကြည့်နေစဉ်

အဆိုပါ နွားများ ခိုးယူခံရမှုသည် ပထမဆုံး အကြိမ်ဖြစ်ကြောင်း၊ တောင်ပြိုဒေသခံ ၉ ဦး၏ နွားများ ပျောက်ဆုံး သွားခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ တစ်ဦးလျှင် နွားအကောင်ရေ ၁ ကောင်မှ ၅ ကောင်အထိ ဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုနွားများ၏ လက်ရှိ ပေါက်ဈေးသည် တစ်ကောင်လျှင် အနည်းဆုံး ၈ သိန်းမှ ၁၀ သိန်းအထိ ရှိကြောင်း ဦးအေးမောင်က ပြောသည်။

၎င်းက “ကျနော်တို့က နွားတွေကို မရှိမဲ့ ရှိမဲ့နဲ့ ကျွေးမွေးထားရပါတယ်။ ချွေးနဲစာနဲ့ ကျနော်တို့ ကျွေးမွေးထားရ ပါတယ် ကျနော်တို့ နွားတွေကို။ ကျနော်တို့မှာ ရှိတယ်ဆိုလို့ အဲဒီနွားတွေပဲ ရှိပါတယ်။ ကျနော်တို့ နွားတွေကို တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်တာတောင်မှ ပဋိပက္ခတွေ ဖြစ်တာတောင်မှ အဲဒီနွားကိုထားပြီး ဘယ်မှ မသွားပါဘူး ကျနော်တို့။ ဖြစ်နိုင်ရင်တော့ ကျနော်တို့နွားကို ကျနော်တို့ အမြန်ဆုံး ပြန်လိုချင်ပါတယ်။ လက်ရှိ ပေါက်ဈေးနဲ့ ဆိုရင်တော့ နွားအကြီး ၁ ကောင်ဆိုရင် ၁၀ သိန်းလောက် တန်ပါတယ်။ အနည်းဆုံးတော့ ၈ သိန်းလောက် ရပါတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

နွားများကို လယ်ထွန်သည့် နေရာတွင် အသုံးပြုရန်အတွက် မွေးမြူထားကြခြင်း ဖြစ်သည့်အတွက် ပျောက်ဆုံးသွား သည့် နွားများ အမြန်ဆုံး ပြန်လည် ရရှိရန် ဒေသခံများက မျှော်လင့်နေကြသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၂၁

မြန်မာနိုင်ငံနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံကြား ကုလားတန်မြစ်ကြောင်း ဘက်စုံသုံး ဖြတ်သန်း သယ်ယူ ပို့ဆောင်ရေး စီမံကိန်း ၏ အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုဖြစ်သည့် စစ်တွေဆိပ်ကမ်းသစ်ကို မကြာခင် ဖွင့်လှစ်နိုင်တော့မည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင် ဆိပ်ကမ်း၌ ဆိုက်ကပ်မည့် နိုင်ငံတကာသင်္ဘောများ ဝင်ရောက်မှုနှင့် ထွက်ခွါမှုအတွက် အဆင်သင့် ဖြစ်နေပြီ ဖြစ်ကြောင်းနှင့် ပြည်တွင်း သင်္ဘောများလည်း ဝင်ရောက်ဖို့အတွက် လိုအပ်သည်များကို ဆက်လက် လုပ်ဆောင်နေပြီ ဖြစ်သည်ဟု ရခိုင်ပြည်နယ် ကုန်သည်များနှင့် စက်မှုလက်မှု လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းချုပ် ဥက္ကဋ္ဌ ဦးတင်အောင်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကျနော်တို့ နောက်ဆုံးသိထားတဲ့ အခြေအနေကတော့ ကုလားတန်စီမံကိန်းရဲ့ စစ်တွေဆိပ်ကမ်းကတော့ သူတို့မှာ လက်ရှိ မြေတူးတဲ့ဟာတွေရော၊ အကုန်လုံး ပြီးစီးနေပြီ။ သူတို့ဘက်က အဆင်သင့်ဖြစ်တယ်လို့တော့ သိ ထားပါတယ်။ အဲဒီမှာ သူတို့ ဖွင့်လှစ်နိုင်အောင်အတွက် စာချုပ်စာတမ်းတွေ လုပ်နေတယ်။ လုပ်နေတဲ့ အချိန်မှာ တော့ ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်ပိုင်းမှာ ကျနော်ကြားလိုက်တာကတော့ သူတို့ပြောတာက International Trade အတွက် International သင်္ဘောတွေ၊ ဝင်ရောက်မယ့် သင်္ဘောရယ်နဲ့ ထွက်ခွါမယ့် သင်္ဘောအတွက် သူတို့မှာ အကုန်လုံး Ready ဖြစ်သွားပါပြီဆိုပြီးတော့ သူတို့က ပြောပါတယ်။ ဆက်လက်ပြီးတော့ သူတို့က Domestic သင်္ဘောတွေပေါ့ ရန်ကုန်တို့ ဘာတို့ကနေလာတဲ့ သင်္ဘောတွေကို ဆိုက်ကပ်နိုင်အောင်အတွက် အဲဒီအတွက် လိုအပ်တဲ့ စာရွက် စာတန်းတွေတော့ သူတို့ လုပ်ဆောင်နေတယ်လို့တော့ ကျနော့်အနေနဲ့ သိထားပါတယ်ခင်ဗျ။ တော်တော်များများ အကုန်လုံး ပြီးစီးနေပြီ၊ International သင်္ဘောတောင်မှ ဆိုက်ရောက်ဖို့၊ ထွက်ခွါဖို့ အကုန်လုံး လုပ်သင့်လုပ်ထိုက် တဲ့ဟာတွေ အကုန်လုံး သူတို့ အဆင်သင့် ဖြစ်နေပါပြီလို့တော့ ကျနော်တို့ ကြားထားပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ပလက်ဝဆိပ်ကမ်းကိုတွေ့ရစဉ် 

ထို့နောက် ရခိုင်ပြည်နယ်မှ ထွက်ရှိသည့် အရည်အသွေးကောင်း ဆန်တန်ချိန် ၂၅၀၀ ကို လာမည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ဆန်းပိုင်းတွင် ကုလားတန်စီမံကိန်း၏ အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုဖြစ်သည့် စစ်တွေ ဆိပ်ကမ်းသစ်မှတဆင့် တင်ပို့မည် ဖြစ်သည်။
ထို့ကြောင့် စစ်တွေဆိပ်ကမ်းသစ်ကို ဇန်နဝါရီလတွင် ဖွင့်လှစ်လာနိုင်ကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ ကုန်သည်များက ခန့်မှန်းနေကြသည်။

ကုလားတန် မြစ်ကြောင်း ဘက်စုံသုံး ဖြတ်သန်း သယ်ယူ ပို့ဆောင်ရေး စီမံကိန်းတွင် စစ်တွေ ဆိပ်ကမ်း တိုးချဲ့ ဆောက်လုပ်ရေး၊ နိုင်ငံတကာသင်္ဘောများ သွားလာနိုင်ရေးအတွက် ကုလားတန်မြစ်ကို တိုးချဲ့ တူးဖေါ်ရေးနှင့် ချင်းပြည်နယ် ပလက်ဝမြို့မှတဆင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ မီဇိုရမ်ပြည်နယ်အထိ ကားလမ်း ဖေါက်လုပ်ရေးများ ပါဝင်သည်။

အိန္ဒိယမှ ကုန်ပစ္စည်းများကို ကုလားတန်မြစ်ကို ဖြတ်ပြီး စစ်တွေမြို့ကနေတဆင့် ပလက်ဝသို့ ရေကြောင်းကနေ ပို့ဆောင်သွားမည်ဖြစ်သည်။ အလားတူ မြန်မာနိုင်ငံမှ ကုန်ပစ္စည်းများကိုတော့ ပလက်ဝကနေ မီဇိုရမ်အထိ ကား ဖြင့် တင်ပို့ရန် စီစဉ်ထားကြောင်း ကုန်သည်များက ပြောသည်။

ထို့နောက် စစ်တွေဆိပ်ကမ်းသစ်ကို ဖွင့်လှစ်နိုင်မည်ဆိုပါက မြန်မာနိုင်ငံရှိ ကုန်သည်များအတွက် အိန္ဒိယသို့ ပို့ကုန်တင်ပို့ရာတွင် ကုန်သွယ်မှု မြန်ဆန်လာမည်ဟု ရခိုင်ကုန်သည် ဦးသန်းနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

ကုလာတန်းမြစ်အတွင်း ခရီးသွားလာနေကြသူများကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “တကယ်ဖြစ်ရင်တော့ စစ်တွေနဲ့ အိန္ဒိယနဲ့ ကာလကတ္တားပေါ့ အဓိကကတော့။ ကာလကတ္တားနဲ့ဆိုရင်တော့ ရခိုင်ကုန်သည်တွေ အတွက်ရော၊ မြန်မာနိုင်ငံ ကုန်သည်တွေ အတွက်ရော အများကြီး အကျိုးဖြစ်ထွန်းမယ့်ဟာ တွေ ရှိပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆို ကျနော်တို့ အိန္ဒိယကို ရန်ကုန်ကနေ သွားမယ်ဆိုရင် အနည်းဆုံး တစ်ပတ်လောက် သွားနေရတယ်ပေါ့။ စစ်တွေနဲ့ဆို ၁ ရက် ၂ ရက်အတွင်း ရောက်တယ်ပေါ့။ ပစ္စည်းတွေ တင်ပို့မယ်ဆိုရင် မြန်မြန် ဆန်ဆန်ရောက်၊ ဈေးကွက်မှာ မြန်မြန်ဆန်ဆန် ဖြန့်ဖြူးရောင်းချနိုင်မယ်ပေါ့။ အဲဒီကနေပြီး ဆောက်လုပ်ရေး ပစ္စည်းတို့ ဘာတို့ အဲဒါတွေကို တင်သွင်းနိုင်ပြီးတော့ ကိုယ့်အတွက် အများကြီး သက်သာသွားမှာပေါ့။ အိန္ဒိယဆို တာလည်း ကမ္ဘာမှာ အင်အားကြီးနိုင်ငံ တစ်ခုဖြစ်နေတာလေ စီးပွားရေးရော ဘာရောဆိုတော့။ အဲဒါကို ဖွင့်ဖို့ မျှော်လင့်နေပါတယ်။ လောလောဆယ်က ဖွင့်မယ်ပြောလိုက်၊ ပြီးတော့ကျတော့ မဖြစ်ဘူး ဘာလုပ်ရမှန်း မသိဘူး ဖြစ်နေတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

စစ်တွေ ဆိပ်ကမ်း ဖွင့်လှစ်ပြီးနောက် အိန္ဒိယနိုင်ငံနှင့် မြန်မာနိုင်ငံကြား ကုန်သွယ်ရာ၌ သင်္ဘောလိုင်းတစ်ခု ထားရှိရန်အပြင် အပတ်စဉ် သို့မဟုတ် လစဉ် သင်္ဘောပြေးဆွဲနိုင်ရန်အတွက် ကုန်သည်များ၊ လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ တာဝန်ရှိသူများ ဆွေးနွေးနေကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ် ကုန်သည်များနှင့် စက်မှုလက်မှု လုပ်ငန်းရှင် များအသင်းချုပ်ထံမှ သိရသည်။

ကုလားတန် ဘက်စုံသယ်ယူပို့ဆောင်ရေးစီမံကိန်းကို ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် အိန္ဒိယနှင့် မြန်မာကြား သဘောတူ လက်မှတ် ရေးထိုးခဲ့ပြီး စီမံကိန်း အကောင်အထည် ဖော်ဆောင်ရွက်မှုများကို ၂၀၁၀ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလတွင် စတင်ခဲ့သည်။
အဆိုပါ စီမံကိန်းကို အိန္ဒိယနိုင်ငံက အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄၈၄ သန်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံထားသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၂၁

ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဥပဒေများနှင့် မကိုက်ညီသည့်အတွက် ထိုင်းလူမျိုးများ၏ တိုင်ကြားခြင်းခံရမှုများကြောင့် မဲဆောက်ရှိ မြန်မာလူမျိုးပိုင် စားသောက်ဆိုင်အများစုသည် လက်ရှိတွင် ပြန်ပိတ်လိုက်ရကြောင်း ထိုင်းတွင် လက်ရှိနေထိုင်နေ သည့် မြန်မာလူမျိုးများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံထဲတွင် ပြီးခဲ့သည့် ၆ လခန့်မှ စတင်ကာ မဲဆောက်နှင့်ဘန်ကောက်မြို့အပါအဝင် နေရာအနှံ့အပြား၌ မြန်မာလူမျိုးပိုင် စားသောက်ဆိုင်များ အများအပြား ဖွင့်လှစ်လာကြကြောင်း အလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက် သူလည်းဖြစ်၊ မဲဆောက်တွင် နေထိုင်သူလည်းဖြစ်သည့် ကိုသားကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“မဲဆောက်မှာဆိုရင် ပိုတောင်ဆိုးသေးတယ်။ မြန်မာပြည်ကြီးလိုပဲ ဖြစ်နေတာ။ စားသောက်ဆိုင်က ဘယ်မှာပဲ သွားသွား စားသောက်ဆိုင်၊ ကော်ဖီဆိုင် အဲဒီလိုတွေဖြစ်နေတာ။ အဲဒီတော့ မြန်မာတော်တော်များများက ပိုက်ဆံရှိရင် ဆိုင်ဖွင့်လို့ရတယ်။ အလုပ်သမားထားမယ်။ ငါတော့ ဘတ်ရှိတယ်ပေါ့ ရပ်ကွက်စကားနဲ့ပြောရင်။ ပတ်စပို့ရှိတာပေါ့ ငါကတော့ ဘယ်ပုလိပ်ကို အာမခံထားခိုင်းတယ်ဆိုတာ အဲဒီတော့ မရဘူး။ သူ့နိုင်ငံရဲ့ ဥပဒေကို တိတိကျကျ လိုက်နာနိုင်မှ ကိုယ်ပိုင် အလုပ်လုပ်ဖို့ဆိုတာဟာ ဖြစ်မယ်။ ဒါကို မြန်မာတွေက အသေးစိတ် မသိ တော့ အဲဒီလို အသေးအမွှားကိစ္စတွေကနေ အတိုင်ခံရပြီးတော့ ဆိုင်တွေတော်တော်များများ ပိတ်လိုက်ရတာ ဖြစ်တယ်။ မြန်မာကနည်းနည်းလေး စည်းကမ်းမရှိတာ တစ်ခုက တနေရာရာကို ခြေကုပ်ရပြီးတော့ ကိုယ်ပိုင် အလုပ်လုပ်ပြီဆိုရင် သူ့မင်းသူ့ချင်းပေါ့။ သူ့နိုင်ငံရဲ့ ဥပဒေကို မလေ့လာဘဲနဲ့ လုပ်ချင်သလိုလုပ်တယ်ပေါ့။ အဲဒါတစ်ပိုင်း။ နောက်တစ်ခုက သူတို့တွေက စားသောက်ဆိုင် ဆိုကတည်းက ဘီယာအရက်တွေ ရောင်းတယ်။ နာမည်ကြီး ဝိုင်တွေရောင်းမယ်။ အဲဒီနေရာမှာ လိုင်စင်တစ်ခုချင်း ကွာသွားပြန်ရော။ သေချာတိကျတဲ့ဥပဒေကို နားမလည်တဲ့အခါကျတော့ အဲဒီနေရာမှာလည်း ထိုင်းစားသောက်ဆိုင်တွေမှာ မရနိုင်တဲ့ ဝိုင်တွေ၊ ဘီယာတွေ မြန်မာစားသောက်ဆိုင်တွေမှာ ရတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

သတ်မှတ်ဈေးနှုန်းထားထက် ပို၍ ရောင်းချခြင်းများ ပြုလုပ်ကြသည့်အတွက်ကြောင့် ထိုင်းလူမျိုးများက အမြင် မကြည်လာကာ အာဏာပိုင်များသို့ တိုင်ကြားခြင်းများ ပြုလုပ်လာကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း ကိုသားကြီးက ဆက်ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံရှိ ညဈေးတန်းတစ်ခုမြင်ကွင်း

ကိုသားကြီးက “နည်းနည်းပိုဆိုးတာက ထိုင်းနိုင်ငံထဲမှာ ဥပဒေအကြောင်းအရ စားသောက်ဆိုင်တွေမှာရောင်းတဲ့ ပစ္စည်းတစ်ခုက ready made အချိုရည်ဘူးတွေပဲဖြစ်ဖြစ် သတ်မှတ်ထားတာထက် ကျော်လွန်အောင် ရောင်းရင် ဖမ်းလို့ရတယ်ဆိုတာကို မြန်မာတိုင်းက မသိဘူး။ မသိတော့ တချို့သော အချိုရည်ဘူးတွေဆိုရင် ကျနော်တို့ ဥပမာ 7 ELEVEN မှာ ၁၅ ဘတ်လောက် ဝယ်လို့ရတဲ့ဟာတွေကို မြန်မာစားသောက်ဆိုင်တွေမှာ ၂၀ တို့ ၂၅ တို့ အဲဒီလို ဝယ်ရတာပေါ့။ အဲဒီလိုဝယ်ရပြီဆိုရင် ထိုင်းနိုင်ငံသား တစ်ယောက်က သူတိုင်လို့ရပြီ။ တရားဝင် သူတိုင်လို့ရပြီ။ သာမန်မျက်လုံးနဲ့ ကြည့်ရင် ဒီ ၅ ဘတ် တို့ ၁၀ လေး တိုးတာက ဘာမှမဟုတ်ဘူးဆိုပေမယ့် တိုင်လာတဲ့အခါကျရင် ပေက ရှည်သွားရော။ နံပါတ် ၁ က အခွန်လာစီးပြီ အခွန်စစ်ဆေးတယ်။ ပြီးမှ ဆိုင်ပိုင်ရှင်ရဲ့ အထောက်အထားတွေ ကို ကြည့်တာ။ ဒီဆိုင်ဟာ နိုင်ငံကို ဘယ်လောက် အခွန်ဆောင်ထားလဲ။ နောက် ဒီပစ္စည်းဘယ်ကဝယ်လဲပေါ့။ နောက် ဝင်ငွေ၊ ထွက်ငွေစာရင်းကို ဘယ်လိုပြလဲ ဘာလဲ။ အဲဒါတွေက ဇယားရှုပ်တယ်” ဟု ပြောသည်။

အလုပ်သမားခန့်ထားသည့်အခါတွင်လည်း ၎င်းတို့ ခေါ်ယူထားသည့် အလုပ်အကိုင်၊ ရာထူးနေရာအတိုင်းသာ ခိုင်းစေရခြင်းဖြစ်သော်လည်း အချို့ မြန်မာစားသောက်ဆိုင်များတွင် ထိုသတ်မှတ်ချက်စည်းကမ်းအတိုင်း လုပ်ဆောင်ခြင်း မရှိသည့်အတွက်ကြောင့် အတိုင်ခံရခြင်းနှင့် ထောက်လှမ်းခံရခြင်းများ ကြုံရကြောင်းလည်း သိရသည်။

ထို့အပြင် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် တည်ဆဲဥပဒေအရ အလုပ်သမား ဗီဇာ ကိုင်ဆောင်ထားသည့် လူပုဂ္ဂိုလ်များအနေဖြင့် စားသောက်ဆိုင်၊ ဈေးဆိုင်များ ဖွင့်လှစ်ရောင်းချခြင်းအား ခွင့်မပြုထားကြောင်းလည်း ထိုင်းနိုင်ငံရှိ ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအခွင့်အရေးကွန်ရက် MWRN မှ အကြံပေး ဦးအောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“တရားဝင် စီးပွားရေးဗီဇာနဲ့ ဖွင့်တဲ့ ဆိုင်တွေလောက်သာလျှင် အန္တရာယ်ကင်းကင်းရှင်းရှင်းနဲ့ အာဏာပိုင်တွေရဲ့ နှောင့်ယှက်မှု ကင်းဝေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလိုမဟုတ်ဘဲနဲ့ ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် အလျဉ်းသင့်လို့ လုံခြုံတယ် ထင်လို့ ဖွင့်လိုက်တဲ့ စားသောက်ဆိုင်တွေရယ်၊ နောက် အရောင်းအဝယ်ကုန်ပစ္စည်းဆိုင်တွေရယ် အားလုံးကတော့ သူတို့ရဲ့ဥပဒေနဲ့ ညှိစွန်းနေတဲ့အတွက်ကြောင့် အချိန်မရွေး ဖမ်းဆီးခြင်း၊ အရေးယူခြင်းကို ခံရနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီ တော့ ကျနော့်အနေနဲ့ ပြောချင်တာကတော့ အလုပ်သမားဗီဇာနဲ့က လုံးဝ သူ့ဥပဒေမှာ ကန့်သတ်ထားတယ်။ လုံးဝ အရောင်းအဝယ် ပြုလုပ်ခြင်းမပြုရဆိုတာ ပါနေတယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ အလုပ်သမားဗီဇာနဲ့ လုပ်တဲ့လူတွေအားလုံး ကတော့ ကျနော်တို့လည်း မြင်နေရတယ်။ ဖမ်းတာရှိတယ်။ တချို့လည်း နေရပ်ပြန်ပို့တယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံထဲတွင် မြန်မာလူမျိုးများသည် ကိုယ်ပိုင်စားသောက်ဆိုင်ဖွင့်လှစ်ရာ၌ ထိုင်းနိုင်ငံသားတစ်ဦးကို အမည်ခံ၍ ဖွင့်လှစ်ကြခြင်းဖြစ်ပြီး ယခုကဲ့သို့ မြန်မာလူမျိုးပိုင် စားသောက်ဆိုင်များတွင် ပြဿနာများ ဖြစ်ပေါ် လာသည်မှာ အောက်တိုဘာလမှ စတင်ဖြစ်ပွားနေခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ထို့ကြောင့် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ကိုယ်ပိုင်စားသောက်ဆိုင် ဖွင့်လှစ်ချင်သည့် မြန်မာများအနေဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ချမှတ်ထားသည့် ဥပဒေများအား သေချာစွာလေ့လာပြီးမှသာ ဖွင့်လှစ်ကြရန်လည်း ၎င်းတို့က အကြံပြုသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၂၀

မြန်မာနိုင်ငံသို့ ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့မှ အရည်အသွေးညံ့သည့် လူသုံးကုန်များနှင့် စားသောက်ကုန်များ ဝင်ရောက်နေခြင်းကြောင့် ထိုကုန်စည်များကို အစားအသောက်နှင့် ဆေးဝါးကွပ်ကဲရေးဦးစီးဌာန(FDA)က အထူး ကြပ်မတ်ရန် လိုအပ်ကြောင်း စီးပွားရေးပညာရှင်များနှင့် လူထုကျန်းမာရေး ဆောင်ရွက်နေသူများမှ ပြောသည်။

အဆိုပါ အရည်အသွေးညံ့ ကုန်စည်များကြောင့် စားသုံးသူ ပြည်သူလူထု ထိခိုက် နစ်နာမှုများ ဖြစ်ပေါ် လျက်ရှိ သည်။

လက်ရှိတွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏  FDA အနေဖြင့် အရည်အသွေးညံ့ ကုန်စည်နှင့် သက်တမ်းလွန် ကုန်စည်များကို စစ်ဆေးမှုများ လုပ်ဆောင်မှု အားနည်းနေကြောင်း၊ ကုမ္ပဏီများ မှတ်ပုံတင်ပေးသည့် လုပ်ငန်းကိုသာ လုပ်ကိုင် နေသည့်သဘော သက်ရောက်နေကြောင်း စီးပွားရေးပညာရှင်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အရည်အသွေးမမီလို့ အစားသင့်သော အစားအစာများကို FDA ကြေညာ

၎င်းက “FDA ဆိုလို့ရှိရင် အစားအသောက်ရယ်၊ ဆေးဝါးရယ်ပေါ့ အဲဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ လူကို အန္တရာယ်ရှိစေ တဲ့ ပစ္စည်းမျိုး မဝင်ရောက်အောင်၊ ဈေးကွက်ထဲ မရောက်အောင် သူတို့မှာ တာဝန်ရှိတာပေါ့လေ။ အခု ကုန်သွယ် ရေးထဲမှာရှိတယ် စီးပွားကူးသန်းမှာ Consumer production Department ပေါ့ စားသုံးသူရေးရာ ဦးစီးဌာန သူတို့ က လုပ်ရမှာ အဲဒီဟာ။ သူတို့ကျတော့ စားသုံးသူကို ထိခိုက်လာမယ့်ဟာမျိုး၊ ပစ္စည်းအရဖြစ်စေ၊ ကွာလတီ(အရည် အသွေး)အရ ဖြစ်စေ၊ နောက် အတုအပတွေကဖြစ်စေ အဲဒီဟာမျိုးကို သူတို့က သတင်းပို့တဲ့သူရှိလို့ရှိရင် အဲဒါကို action ယူပေးရမယ်။ ဒါမှမဟုတ် သူတို့ကိုယ်တိုင် လိုက်ပြီးတော့ စုံစမ်းနေရမယ်။ FDA ကလည်း အပေါ်ကနေ Pressure ရှိမှပဲ ရှိတယ်။ လုပ်ကြဟေ့ဆိုမှ လုပ်တယ်။ သူတို့အဓိက လုပ်တာက ဆေးဝါးကုမ္ပဏီတို့၊ နောက် အစားအသောက် ထုတ်လုပ်တဲ့ လုပ်ငန်းတို့ သူတို့ကနေပြီးတော့ FDA ရဲ့ approve ရအောင် တင်တာ။ အဲဒါမျိုး ကိုပဲ သူတို့က ဦးစားပေး လုပ်တယ်” ဟု ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံသည် မြန်မာနိုင်ငံ အပါအဝင် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံသို့ တင်ပို့သည့် ကုန်စည်များကို ၎င်းတို့၏ (ထိုင်း)ပြည် တွင်းတွင် အသုံးပြုသည့် ကုန်ပစ္စည်းများ၏ အရည်အသွေးထက် ၁၈ ရာခိုင်နှုန်း လျှော့ချထား၍ တင်ပို့လေ့ ရှိကြောင်း ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အလှကုန်ပစ္စည်း ထုတ်လုပ်နေသည့် မြန်မာနိုင်ငံသားတစ်ဦးထံမှ သိရသည်။

ထို့နောက် တရုတ်နိုင်ငံသည်လည်း ဖွံ့ဖြိုးမှု နိမ့်ကျသည့် နိုင်ငံများသို့ ၎င်းတို့(တရုတ်)နိုင်ငံမှ ထုတ်ကုန်များကို တင်ပို့ရာတွင် နိမ့်ကျသော အရည်အသွေးနှင့် ဈေးနှုန်းသက်သာစွာ တင်ပို့လေ့ရှိကြောင်း သိရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသို့ ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့မှ အရည်အသွေးညံ့သည့် လူသုံးကုန်နှင့် စားသောက်ကုန်များ ဝင်ရောက်နေသည်မှာ နှစ်ပေါင်းများစွာ ကြာမြင့်နေပြီဖြစ်ကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံ အစားအသောက်နှင့် ဆေးဝါး ကွပ်ကဲရေးဦးစီးဌာန(FDA)၏ စစ်ဆေးသည့် နေရာတွင် အားနည်းချက်များစွာ ရှိနေကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် အရည် အသွေးညံ့သည့် ကုန်စည်များ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းသို့ ယခုထက်ထိ ဝင်ရောက်နေခြင်း ဖြစ်ကြောင်း  ထိုင်းနိုင်ငံ အတွင်း မြန်မာရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်နေသူ ကိုသားကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 စားသောက်ကုန်များကို FDA က စစ်ဆေးနေစဉ်

၎င်းက “တရားဝင်ပို့တဲ့ ပစ္စည်းဆိုရင်တော့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဝန်ထမ်းပိုင်းဆိုင်ရာတွေမှာ အထူးသဖြင့် FDA ပေါ့နော်။ FDA က တကယ် အဂတိကင်းတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေက ရှိသင့်တာပေါ့။ နောက်တစ်ခုက Date လွန်တဲ့ ပစ္စည်းတစ်ခု ဥပမာ ဘေးဖြစ်စေတဲ့၊ ဆိုးကျိုးဖြစ်စေတဲ့ ပစ္စည်းတစ်ခုကို ကိုယ့်ပြည်တွင်းထဲကို ဝင်လာရင် အခွန်အခရတာ တစ်ခု ပဲ မဟုတ်ဘဲနဲ့ ဒီပစ္စည်းရဲ့ အရည်အသွေးကို စစ်ဆေးဖို့ အားနည်းချက်တွေ ရှိတယ်ပေါ့ ကျနော်တို့နိုင်ငံက။ ဒါက အစောကြီးကတည်းကလည်း ကျနော်တို့နိုင်ငံမှာ အဲလိုစစ်ဆေးတာတွေက အားနည်းတယ်။ ထိုင်းရဲ့ အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံဖြစ်တော့ဗျာ ကုန်ကားတစ်စီး ဝင်ပြီဆိုလို့ရှိရင် ကုန်ရဲ့ အရေအတွက်နဲ့ အတိအကျ အခွန်ဆောင်တယ် ဆိုတာ လည်း မရှိဘူးလေနော့်။ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ဘယ်နိုင်ငံမှာမှ မရှိတဲ့ နားလည်မှုနဲ့ ပေးလိုက်ပါဆိုတဲ့ စကားလုံး အသုံး အနှုန်းကို ကျနော်တို့နိုင်ငံက ကာစတန်တွေက နားလည်မှုနဲ့ပဲ ကားတစ်စီးကို ဘယ်လောက်ဆိုပြီးတော့မှ ပိုက်ဆံ ယူလိုက်တာပဲ ရှိတယ်လေနော့်။ တိတိကျကျနဲ့ အခွန်ဘယ်လောက် ဖြတ်တယ်ဆိုတာက နည်းပါတယ်။ မရှိဘူး မဟုတ်ဘူး ရှိတယ်။ သို့သော် နည်းပါတယ် အလွန်နည်းပါးပါတယ်။ ပြီးတော့ ဒီပစ္စည်းထဲမှာ စားသုံးသူအတွက် ဘယ်လိုအန္တရာယ်တွေ ဖြစ်စေနိုင်လဲဆိုတဲ့ အသိစိတ်က ဝန်ထမ်းတိုင်းမှာ မရှိဘူးလေနော့်။ ဈေးကွက်ထဲမှာ ချရောင်းတဲ့ အခါမှာလည်း FDA က စစ်ဆေးတဲ့နေရာမှာ အားနည်းချက်တွေ အများကြီးရှိတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် မြန်မာပြည်သူလူထု အများစုသည် တရုတ်နိုင်ငံမှ ဝင်ရောက်သည့် ကုန်စည်များသည် ထိုင်းနိုင်ငံမှ ဝင်ရောက်သော ကုန်စည်များထက် အရည်အသွေး ညံ့သည်ဟု သတ်မှတ်ထားခြင်းကြောင့်လည်း ထိုင်းနိုင်ငံက အရည်အသွေးညံ့သည့် ကုန်စည်များ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပိုမိုဝင်ရောက်မှု ဖြစ်နေကြောင်း ကုန်သွယ်ရေး သမားများက  ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၉

မြဝတီ-မဲဆောက် အမှတ်(၁) ချစ်ကြည်ရေးတံတား ပြန်ဖွင့်ပါက နေရပ်ပြန်ချင်သည့် မြန်မာရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားများအတွက် အဆင်ပြေသကဲ့သို့ ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အလုပ်ရှာချင်သည့် မြန်မာများအတွက်လည်း အဆင်ပြေကြောင်း ထိုင်းရှိ အလုပ်သမားအရေးဆောင်ရွက်နေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကိုဗစ်ကြောင့် နေရပ်မပြန်ရသည့် မြန်မာရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားများသည် တရားမဝင်လမ်းကြောင်းမှ နေရပ်ခိုး ပြန်ကြသည့်အခါ ကုန်ကျစရိတ်များပြားခြင်းနှင့် အဖမ်းခံရခြင်းများကြုံတွေ့ရသည့်အတွက် ယခုကဲ့သို့ တံတား ဖွင့်လှစ်ရန် လုပ်ဆောင်ခြင်းက ၎င်းတို့အတွက် ကောင်းမွန်ကြောင်း ထိုင်းရှိ အလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်နေသူ များက ပြောသည်။

မြန်မာရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်နေသူ ကိုသားကြီးက “အဓိကက တံတားဖွင့်လိုက်ပြီ ဆိုရင် တော့ ထိုင်းနိုင်ငံထဲမှာရှိတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသား ၂ သန်းဝန်းကျင်လောက်က အိမ်ကို တကယ်ပြန်ချင်ကြတဲ့သူတွေ ရှိတယ်။ အနှစ်နှစ် အလလ အိမ်ကိုမပြန်ရတာ ကိုဗစ်စဝင်ကတည်းကသော်လည်းကောင်း၊ ကိုဗစ်မဝင်ခင် တစ်နှစ် နှစ်နှစ်ကတည်းကသော်လည်းကောင်း အဲဒီလိုလူတွေ အိမ်ကို မိခင်နိုင်ငံကို ပြန်ချင်နေကြတယ်ပေါ့။ တံတား ဖွင့်လိုက်ပြီဆိုရင်တော့ သူက နှစ်နိုင်ငံ MOU ထိုးထားတာရှိတယ်။ ကျနော်တို့နိုင်ငံထဲကိုလည်း ထိုင်းနိုင်ငံသားတွေ ဝင်တဲ့အခါ Border Pass လိုပဲ နယ်ခြားဖြတ်သန်းခွင့်လက်မှတ်တစ်ခု သူတို့ လုပ်ရတယ်။ လုပ်ပြီးတော့ မြဝတီထဲကို ဝင်တယ်။ သတ်မှတ်ထားတဲ့ ဧရိယာအထိ သွားလာတယ်။ ပြီးရင် သူတို့ ထိုင်းနိုင်ငံထဲကို ပြန်လာ တယ်။ ကျနော်တို့ နိုင်ငံသားတွေလည်း အလားတူပဲ။ Border Pass လုပ်ပြီး တော့ ထိုင်းနိုင်ငံထဲကို လာလို့ရမယ် လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။ Border Pass လုပ်လို့ရပြီဆိုရင်တော့ သူက လွတ်လွတ်လပ်လပ် လာလို့ရပြီဖြစ်တဲ့အတွက် မဲဆောက်ထဲမှာ လွတ်လွတ်လပ်လပ် သွားလာပြီးတော့မှ အလုပ်လုပ်လို့ရမယ်၊ အလုပ်ရှာလို့ ရမယ်”ဟု ပြောသည်။

ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်ရှိ အမှတ်(၁) ချစ်ကြည်ရေးတံတား

သို့သော် မြဝတီ-မဲဆောက် အမှတ်(၁) ချစ်ကြည်ရေးတံတားအနီးတွင် ပေါက်ကွဲမှုဖြစ်စဉ်များ မကြခဏဖြစ်ပေါ် နေကာ လုံခြုံရေးနှင့်ပတ်သက်၍ တာဝန်ယူမှု တာဝန်ခံမှုမရှိသဖြင့် တံတားပြန်လည်ဖွင့်လှစ်၍ အသွား၊ အလာ ပြုလုပ်မည်ဆိုပါက မိမိ၏လုံခြုံရေးအား မိမိဘာသာ ဂရုစိုက်ရန်လည်း ကိုသားကြီးက အကြံပြုသည်။

အမှတ်(၁) ချစ်ကြည်ရေးတံတား ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ပြီး နှစ်နိုင်ငံနယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ခွင့်လက်မှတ် (Border Pass) ဖြင့် သွားလာခွင့်ပြုပါက ထိုင်းနိုင်ငံဘက်တွင် အလုပ်လုပ်ကိုင်ရန်အတွက် ခွင့်ပြုကာလ ကျော်လွန်နေထိုင်မည့် မြန်မာ(overstay)လည်း များပြားလာနိုင်ကြောင်း ထိုင်းရှိ အလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်နေသူများက သုံးသပ်သည်။

ထိုသို့ ခွင့်ပြုကာလ ကျော်လွန်နေထိုင်သူများအတွက် ပြစ်ဒဏ်သည် အဖမ်းခံရပါက နေရပ်သို့ ပြန်ပို့ခြင်းသာ ရှိသဖြင့် ထိုပြစ်ဒဏ်သည် မြန်မာများအတွက် အကျိုးသက်ရောက်မှုမရှိသော်လည်း ထိုင်းနိုင်ငံထဲတွင် တရားမဝင် မြန်မာ အများအပြား စုပြုံသွားနိုင်ကြောင်း ၎င်းတို့က ပြောသည်။

ထို အမှတ်(၁) ချစ်ကြည်ရေးတံတားဖွင့်လှစ်လိုက်ပါက လူကုန်ကူးခံရမှုများ လျော့နည်းသွားနိုင်သော်လည်း တရားမဝင် ခိုးဝင်မှုများ ရပ်တန့်သွားမည်ဟု မထင်မိကြောင်း MWRN မှ အကြံပေး ဦးအောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မဲဆောက်-မြဝတီ နယ်စပ်ဂိတ်ပေါက်

“ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ အခု တရားဝင်စနစ်နဲ့ MOU နဲ့ သွားလာလို့ရပါပြီဆိုတာတောင် ပြည်တွင်းမှာရှိတဲ့ ပြည်သူ ပြည်သားတွေ၊ အလုပ်လုပ်နိုင်တဲ့အရွယ်ရောက်တဲ့ မောင်မယ်တွေကလည်း သိနေပြီးသားပဲ။ သို့သော် အဲဒါကြီး ရှိနေရဲ့သားနဲ့ တရားမဝင်လမ်းကြောင်းကို သွားနေတယ်ဆိုတာက ပုံမှန်လည်းရှိနေတာပဲလေ ဒီတရားမဝင် လမ်းကြောင်းက။ အဲဒီတော့ နယ်စပ်ဒေသတွေကို တရားဝင်လမ်းကြောင်း ပြန်ဖွင့်လိုက်လို့ လူတွေက နယ်စပ် ဖြတ်ကျော်ပြီး တရားမဝင် ဝင်ရောက်တဲ့လမ်းကြောင်းကတော့ လုံးဝရပ်တန့်သွားလိမ့်မယ် ဆိုတာတော့ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ အဲဒါကတော့ ရှိကောင်းရှိနေဦးမှာ။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ တချို့ဆို MOUနဲ့ သွားရင် အချိန်တွေ အကြာကြီးစောင့်ရတယ်။ နောက် MOU ရဲ့ လုပ်ငန်းစဉ် process က အချိန်တအားပေးရတယ်။ နောက် အင်တာဗျူးတွေလုပ်တယ်၊ လူတွေ့စစ်ဆေးမယ်။ နောက် စာရွက်စာတမ်းတွေ နေပြည်တော်တင်မယ်။ ဘယ်သူက အဲဒီလောက်အချိန်အကြာကြီးမပေးနိုင်ဘူး။ ပွဲစားနဲ့သွားတဲ့လမ်းက ၁ ရက်၊ ၂ ရက်အတွင်း ရောက်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အတွေးတွေကလည်း လူငယ်တွေကြားထဲမှာ အများကြီးရှိနေတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

မြဝတီ-မဲဆောက် အမှတ် (၁) ချစ်ကြည်ရေးတံတားအား ပိတ်ထားသည်မှာ ၃ နှစ်ခန့်ရှိပြီဖြစ်ပြီး ပြန်လည် ဖွင့်လှစ်မည်ဟု သတင်းများ အကြိမ်ကြိမ်ထွက်ပေါ်ခဲ့သော်လည်း ယနေ့အထိ ဖွင့်လှစ်နိုင်ခြင်းမရှိပေ။

ထို့ကြောင့် အလုပ်သမားအရေးဆောင်ရွက်နေသူများအနေဖြင့် ထိုတံတားသည် ကုန်နှင့် လူအသွား၊ အလာအတွက် အရေးပါသည့် တံတားတစ်ခုဖြစ်သဖြင့် ယခုကဲ့သို့ နှစ်ကုန်ပိုင်းတွင် ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ရန် လုပ်ဆောင်သည့်အပေါ် ကြိုဆိုပြီး အမှန်တကယ်လည်း ဖွင့်လှစ်စေချင်ကြောင်း ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၉

ကြက်သွန်နီ ဈေးနှုန်းများသည် ပြီးခဲ့သည့် ရက်ပိုင်းတွင် တစ်ပိဿာ ၃၀၀၀ ကျပ်ရှိခဲ့သော်လည်း လက်ရှိတွင် ကြက်သွန်စိုက်ပျိုးရာ နယ်ဒေသအစုံမှ ကြက်သွန်အသစ်များ ထွက်ပေါ်လာပြီး ဈေးများ အဆမတန် ကျဆင်းနေ ခြင်းကြောင့် ယခုထက် ပို၍ ဈေးနှုန်းကျဆင်းမည်ဆိုပါက အရှုံးဖြင့် ရင်ဆိုင်ရနိုင်သည်ဟု ကြက်သွန်စိုက် တောင်သူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ကြက်သွန်နီ ဈေးနှုန်းများသည် တစ်ပိဿာ ၁၅၀၀ ကျပ်နှင့် ၁၆၀၀ ကျပ်သာ တောင်သူများ ရရှိနေပြီး တစ်ပိဿာ ၁၀၀၀ ကျပ်အောက် ရရှိနိုင်ကြောင်း ခန့်မှန်းနေကြသည်။

အဆိုပါ ဈေးနှုန်း ဖြစ်ပေါ်ပါက တောင်သူများအနေဖြင့် ထိခိုက်သွားနိုင်သည်ဟု မကွေးတိုင်းဒေသကြီးမှ ကြက်သွန် စိုက်တောင်သူ ဦးခင်မောင်ဋ္ဌေးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကြက်သွန်နီ ရောင်းနေစဉ် (GETTY IMAGES)

၎င်းက “ဈေးကတော့ ကျနေတာ။ အခု နုတ်ရောင်းမယ့် သူတောင် ဈေးကျလို့ ငြီးနေတာ။ ဈေးက ၁၅၀၀၊ ၁၆၀၀ လောက် ရှိတယ်လို့ပြောတယ်။ အခုက မရောင်းဘဲ နေပြန်ရင်လည်း ကုန်ချိန်တွေက လျော့ကုန်မှာ။ အခု ကြက် သွန်က တန်ခူးလမှပေါ်တဲ့ ကြက်သွန်လို အထားလည်း မခံဘူးလေ။ အဲဒါကြောင့် ကုန်ချိန်ကလည်း လျော့မှာ၊ ဈေးနှုန်းကလည်း ကဏန်း ၃ လုံးလောက်အထိ ကျမှာဆိုတော့ တောင်သူတွေက အထိနာ ပြန်တာပေါ့။ နောက် ဝယ်မယ့် မြေဩဇာ ဈေးတွေကလည်း ပီစူပါတစ်လုံးကို ၁၆/၁၇ လောက် ဝယ်နေရတာလေ။ တစ်သိန်းခြောက် သောင်း/ တစ်သိန်းခုနစ်သောင်း အဲလိုရှိတာ။ ၃ လုံးအထိ ရောက်ရင်တော့ တောင်သူကတော့ လုံးလုံး ရှုံးတော့မှာ ပေါ့။ အခုဈေးလောက် ဆိုရင်တောင်မှ မဆိုးဘူး ပြောရမှာပေါ့။ သူက ဥစိုက်ထားတာဆိုတော့ ပျိုးပင်စိုက်ရတာ ထက်စာရင် အရင်းလေး နည်းနည်း နည်းတယ်လေ” ဟု ပြောသည်။

ကြက်သွန်ဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းနေခြင်းသည် ထိုင်းနိုင်ငံမှ ကြက်သွန်ဝယ်ယူမှု ရပ်ဆိုင်းနေခြင်းနှင့် ဗီယက်နမ် နိုင်ငံမှ ယခုထွက်ရှိနေသည့် ကြက်သွန်ကို ကြိုက်နှစ်သက်မှု မရှိခြင်းတို့ကြောင့် ဖြစ်သည်။

ထို့အပြင် နယ်ဒေသအစုံမှ ကြက်သွန်များ ထွက်ရှိလာပြီး လှိုင်လှိုင်ပေါ်နေသည့် အချိန်ဖြစ်သည့် အတွက်ကြောင့် လည်းပါသည်ဟု ကြက်သွန်ကုန်သည်များနှင့် ကုန်စည်ဒိုင်များထံမှ သိရသည်။

ကြက်သွန် ဈေးနှုန်းများသည် တစ်ပိဿာ ၁၀၀၀ ကျပ်အောက်သို့ ရောက်ရှိမည်ကို တောင်သူများက စိုးရိမ်နေ ကြသည်။

ကြက်သွန်စိုက် တောင်သူများကိုတွေ့ရစဉ် (GETTY IMAGES)

ထို့နောက် အချိန်မတန်ဘဲ ကြက်သွန်များကို နုတ်ခြင်းများရှိနေကြောင်း၊ ထိုသို့ နုတ်ခြင်းက ဈေးနှုန်းကျဆင်း နိုင်သည့်အတွက် နုနေသည့် ကြက်သွန်များကို မနုတ်ကြရန် ပြောဆိုနေရကြောင်း ပခုက္ကူ ကုန်သည်ပွဲစားများ အသင်းမှ ကုန်သည် ဦးလှသောင်း က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “နောက်ပိုင်း အဟောင်းဈေးက ၃၀၀၀ ကျော်တွေ၊ ၄၀၀၀ ကျော်တွေဆိုတော့ နောက်ပိုင်း ပြန်စိုက်တာတွေ ပေါ်အုံးမှာပဲ။ အခု မပေါ်သေးတဲ့ ကြက်သွန်တွေ ရှိသေးတယ် ဥစိုက်က။ အနုတွေ နုတ်လာကြမှာကို ကြောက်တာ။ အဲလို လူတွေက အနုတွေ နုတ်လာလို့ရှိရင် ဘယ်မှ သယ်မဖြစ်တာတို့၊ အဲဒါတွေက ဈေးကွက် ဆွဲချတာပေါ့။ အဲဒါ ကြောင့် တောင်သူတွေကို ပြောနေရတာ အနုတွေ မနုတ်ကြနဲ့။ ၁၀၀၀ အောက်တော့ မဆင်းနိုင်လောက်ဘူး။ အဲလို ပေါ့ ပွဲရုံတွေက ပြောကြရတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ ဖြစ်ပေါ်နေသည့် ကြက်သွန် ဈေးနှုန်းများသည် တောင်သူများ၊ ကုန်သည်များနှင့် စားသုံးသူ ပြည်သူများ အဆင်ပြေသည့် ဈေးတန်းတစ်ခု ဖြစ်သည်ဟု ကုန်သည်များက ပြောသည်။

ဆိပ်ဖြူ၊ မလှိုင်၊ တောင်သာ၊ မြင်းခြံ၊ မြစ်သား တို့မှ ကြက်သွန်များသည် လက်ရှိတွင် အများဆုံးဖြစ်နေပြီး ထပ်မံထွက်ရှိလာမည့် ကြက်သွန်များလည်း များစွာရှိသေးကြောင်း သိရသည်။