CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၀

မန္တလေးတိုင်း၊ ညောင်ဦးမြို့နယ်ရှိ ပုဂံဒေသနှင့် ရခိုင်ပြည်နယ် သံတွဲမြို့ရှိ ငပလီကမ်းခြေဒေသတို့တွင် သီတင်းကျွတ် ရုံးပိတ်ရက်ကာလအတွက် ဟိုတယ်များ၌ ကြိုတင်ဘိုကင်ယူထားမှု များပြားနေသည်ဟု ၎င်းဒေသများရှိ ဟိုတယ်လုပ်ငန်းများထံကနေ သိရသည်။

Ngapali Paradise Hotel မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက “ကြိုတင်ဘိုကင်တွေ အများကြီးရှိပါတယ်။ တချို့ ဟိုတယ် တွေဆို ပြည့်နေတယ်လို့ ကြားရပါတယ်။ ၈၊ ၉ ၁၀ ပိတ်ရက် အဲဒီ ၃ ရက် အဓိက။ နိုင်ငံရေးအခြေအနေကတော့ သီးသန့်ပေါ့။ အဲဒီလို လာလည်တဲ့ဧည့်သည်တွေကတော့ သီးခြား class တစ်ခုအနေနဲ့ ရှိတာပေါ့။ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် လာလည်နေကြတဲ့ ဧည့်သည်တွေကတော့ ရှိတာပေါ့။ သီတင်းကျွတ်ဆိုတာလည်း အခါကြီးရက်ကြီးပဲပေါ့။ ဒါပေမယ့် သင်္ကြန်ထက်စာရင်တော့ နည်းမယ်။ နည်းသေးတယ်ပေါ့။ သင်္ကြန်ကတော့ နှစ်ပတ်လောက် ပိတ်တဲ့ အခါကျတော့ သူက ဘိုကင်ပိုများတယ်”ဟု ပြောသည်။

သီတင်းကျွတ် ရုံးပိတ်ရက်ဖြစ်သည့် အောက်တိုဘာ ၈ ရက်နေ့မှ ၁၀ ရက်နေ့အထိ ဟိုတယ်များတွင် ကြိုတင် ဘိုကင် ယူထားကြခြင်းဖြစ်ကာ အောက်တိုဘာ ၉ ရက် နှင့် ၁၀ ရက်နေ့တို့တွင် အများဆုံး ဘိုကင်ယူထားကြ ကြောင်း ဟိုတယ်လုပ်ငန်းများမှ ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ဟိုတယ်လုပ်ငန်းများသည် ပုံမှန်ရက်များထက် အခါကြီးရက်ကြီး ရုံးပိတ်ရက်များကိုသာ အဓိက အားထားနေရခြင်းဖြစ်ပြီး ပုံမှန်ကာလများတွင် ဟိုတယ်များ၌ ဘိုကင်ယူမှု မရှိကြောင်း ပုဂံရှိ ဟိုတယ်တစ်ခုမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 ပုဂံဒေသခရီးသွားများကိုတွေ့ရစဉ်

“၂၀၊ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ပဲ။ ပုံမှန်ကာလက ဘိုကင်ကို မရှိတာ။ အခါကြီးရက်ကြီးတွေမှာ ဘိုကင်ကတက်တယ်။ ကျန်တဲ့ရက်တွေမှာ ဘိုကင်က လုံးဝ မရှိထားဘူး။ ဘိုကင်ကတော့ နည်းနည်းကျနေတယ်ပေါ့။ ပုံမှန် ဟိုအရင်တုန်း ကလိုတော့ မဟုတ်ဘူး ဘိုကင်ကတော့ ကျနေတယ်ပေါ့”ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

လက်ရှိအနေအထားတွင် ပြည်တွင်းခရီးစဉ်များအနေဖြင့် ယခင်ကာလများကဲ့သို့ ရှိမည်မဟုတ်သော်လည်း သီတင်းကျွတ်ပိတ်ရက်တွင် ဘုရားဖူးဒေသနှင့် ကမ်းခြေဒေသများသို့ ပြည်တွင်းခရီးသွားလာမှုအား အတိုင်းအတာ တစ်ခုအထိ မြင်တွေ့ရမည်ဖြစ်ကြောင်း ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်များထံက သိရသည်။

သီတင်းကျွတ်ပိတ်ရက်တွင် ယခုကဲ့သို့ ဟိုတယ်များတွင် ကြိုတင်ဘိုကင်ယူထားခြင်းမရှိသည့် ပြည်တွင်း ခရီးသွား များလည်း ဝင်ရောက်လာနိုင်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ဟိုတယ်ဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း (ပုဂံဟိုတယ်ဇုန်) ဥက္ကဋ္ဌ ဦးဇော်ဝိတ်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဆီဈေးလေးကလည်း ကျလာတယ်။ သီတင်းကျွတ်နဲ့လည်း လာတွေ့တယ်ဆိုတော့ အဲဒီရက်ပိုင်းအတွင်းတော့ ဧည့်သည် ဒီရက်ထက်စာရင်တော့ ရှိလာလိမ့်မယ်။ ဆီဈေးလေးကလည်း အရင်ထက်စာရင် တစ်လီတာကို ၂၀၀ ၊ ၃၀၀ လောက်လျော့လာပါပြီ။ အဲဒီလိုဆိုရင်တော့ မဆိုးပါဘူး။ တစ်ဂါလံကို ၁၀၀၀၊ ၁၂၀၀ လောက် လျော့သွားပြီ။ အခုဝင်တာထက်တော့ များမှာပါ(သီတင်းကျွတ်ပိတ်ရက်မှာ)။ တော်တော်များမှာပါ။ weekend တို့ အခါကြီး ရက်ကြီးတို့ အဲဒါတွေ မှီခိုနေရတာပေါ့။ ဒီအပေါ်မှာမူတည်ပြီးတော့ ဧည့်သည်က လာကြတာကိုး။ ဒီရက် တွေကတော့ တော်တော်လေးပါးတယ်။ တချို့ဟိုတယ်တွေဆို တစ်ခန်းဝင် နှစ်ခန်းဝင် အဲဒီလိုလေးတွေပဲ ဝင်လာတာ။ မဟုတ်ရင် သိပ်မဝင်ဘူး။ လက်မှုပစ္စည်းတွေဘာတွေကတော့ အရောင်းအဝယ်သိပ်ပြီးတော့ ဖြစ်မလာသေးဘူး။ ဒါပေမယ့် ဘုရားတွေမှာရောင်းနေတဲ့ ကလေးတွေတော့ မဆိုးပါဘူး။ နားကပ်လေးတွေ ရောင်းတာတို့၊ ပန်းချီကားလေးတွေရောင်းတာတို့ သူတို့တော့ ရောင်းရပါတယ်။ ယွန်းထည်ဆိုင်အကြီးကြီးတွေ ဘာတွေတော့ အဲဒီအထိအောင်တော့ ဗမာက မဝယ်နိုင်သေးဘူးလေ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ် သံတွဲမြို့ရှိ ငပလီကမ်းခြေဒေသသို့ ယခုနှစ်တွင် သင်္ကြန်ကာလ၌ ခရီးသွားဝင်ရောက်မှုသည် ကိုဗစ်ကာလပြီးနောက် စံချိန်တင်ဝင်ရောက်မှု များပြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သော်လည်း အခြား အခါကြီး ရက်ကြီးများတွင် အဆိုပါ ပမာဏလောက် မများနိုင်ကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ် ဟိုတယ်နှင့်ခရီးသွားလာရေးဝန်ကြီးဌာနက ညွှန်ကြား ရေးမှူး ဦးတင်ထွန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ငပလီကမ်းခြေဟိုတယ်တစ်ခု

“ဒီပွင့်လင်းကိုတော့ လူတိုင်းကတော့ ဖြစ်စေချင်တာပေါ့။ အန်ကယ်တို့ကလည်း မျှော်မှန်းတာပေါ့။ ပြင်တာတော့ အကုန်ပြင်နေကြတယ်။ ဟိုတယ်တွေကတော့ သူတို့ဖွင့်မယ်ဆိုတော့ အားခဲနေကြတာပေါ့။ ဒီရာသီက သူတို့ရဲ့ လုပ်ငန်းစတင်ရမယ့်ရာသီဆိုတော့ အကုန်လုံးကတော့ နောက်ဆုတ်သွားတာမရှိပါဘူး။ ပြင်ဆင်နေကြတဲ့ လူတွေ ချည်းပါပဲ။ သင်္ကြန်ကလည်း အဲဒီအချိန် အဲဒီအခါတုန်းက စပြီးတော့ ရောဂါတွေက နည်းတဲ့ကာလ အကုန်လုံးက သွားချင်လာချင်တဲ့အချိန်မှာ ဒီတစ်နေရာပဲ စိတ်ချလက်ချသွားလို့ရတော့ ပြုံပြီးလာကြတာကိုး” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် သင်္ကြန်ပိတ်ရက်ကာလဖြစ်သော ၉ ရက်မှ ၁၇ ရက်နေ့အထိ ရခိုင်ပြည်နယ်သို့ ခရီးသွားဝင်ရောက်မှု ၁၅၀၀၀(တစ်သောင်းငါးထောင်) ကျော်ရှိခဲ့ကာ သံတွဲနှင့်စစ်တွေမြို့သို့ ခရီးသွား အများဆုံးဝင်ရောက်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ် ဟိုတယ်နှင့်ခရီးသွားလာရေးဝန်ကြီးဌာန၏ စာရင်းများအရ သိရသည်။

ထို့အပြင် ပုဂံဒေသသို့ ခရီးသွားဝင်ရောက်မှုသည် စနေ၊ တနင်္ဂနွေ မဟုတ်သည့်ရက်များ၌ ၁၀၀၀(တစ်ထောင်) ဝန်းကျင်ခန့်သာ လာရောက်လည်ပတ်ကြပြီး စနေ၊ တနင်္ဂနွေ ရက်များတွင်မူ ၁၅၀၀(တစ်ထောင့်ငါးရာ) ဝန်းကျင် ခန့်ရှိကြောင်း ဟိုတယ်နှင့်ခရီးသွားလာရေးဝန်ကြီးဌာန(ပုဂံဌာနခွဲ)မှ သိရသည်။

သို့သော် အခါကြီး ရက်ကြီးများတွင်မူ ခရီးသွား ၂၅၀၀(နှစ်ထောင့်ငါးရာ)နှင့်အထက် ဝင်ရောက်ပြီး ရွှေစည်းခုံ၊ ဗူးဘုရား၊ အာနန္ဒာဘုရားများသို့ အများဆုံးလည်ပတ်ကြကြောင်းလည်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၉

လက်ရှိတွင် မလေးရှားနိုင်ငံသို့ ရောက်ရှိနေသည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများ၌ Overstay(ကာလကြာရှည်နေထိုင်)များ ပိုမိုများပြားလာကာ အခက်အခဲ ဒုက္ခများ ကြုံတွေ့နေရကြောင်း မလေးရှားရောက် မြန်မာ အဖွဲ့အစည်းနှင့် Overstay ဖြစ်နေသူ မြန်မာများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

Overstay သမားဖြစ်သည့်အတွက် အလုပ်အကိုင် ရှားပါးခြင်းအပြင် သွားလာရေး၊ စားဝတ်နေရေးနှင့် ကျန်းမာရေး ကိစ္စများတို့တွင်ပါ အခက်အခဲရှိနေကြောင်း မလေးရှားရောက် မြန်မာအဖွဲ့အစည်းနှင့် Overstay ဖြစ်နေသူ မြန်မာ များက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံတွင် Overstay သမားအဖြစ် အလူမီနီယမ် စက်ရုံတွင်လုပ်ကိုင်ခဲ့သည့် ကိုနိုင်နိုင်က “စက်ရုံမှာ အလုပ်လုပ်ရင်းနဲ့ လက်တစ်ချို့ ကျနော် ထိခိုက်သွားပါတယ်။ အလုပ်လုပ်ရင်းနဲ့ လက်က ကျိုးသွားတာပါ။ အဲဒါကို အခု ဆေးကုသမှုခံယူနေရတာလည်း ဘာမှ အဆင်မပြေပါဘူး။ အခုကျနော်က ဆေးရုံဆေးခန်း သွားလာနေရတာ။ ကျနော့်မှာ ဘာအထောက်အထားမှ မရှိဘူးဖြစ်နေတဲ့အတွက်နဲ့ သက်ဆိုင်ရာတွေကိုလည်း စိုးရိမ်ရတယ်။ ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းမှာလည်း ကျနော်တို့ ယုံကြည်မှု မရှိလောက်အောင် ဆရာဝန်တွေ ဆရာမတွေလည်း မေးရတာ စမ်းရ တာတွေလည်း အဆင်မပြေဘူး။ သူဌေးကလည်း ကျနော်တို့ကို ဘာဆိုဘာမှ လုပ်လို့မပေးပါဘူး။ ဆေးရုံမှာ ဆေး ကုသ နေရတာလည်း အဆင်မပြေပါဘူး။ ကျနော်တို့မှာ ဘာ အထောက်အထားမှလည်း မရှိဘူးဖြစ်နေတဲ့ အတွက် နဲ့။ ကျနော်တို့ အိုသမားတွေ အကောင်း(ရခိုင်လို တော်တော် လို့ပြောခြင်းဖြစ်) အနှိမ်ခံရပါတယ်။ ပိုက်ဆံရတာ တွေက အစ။ နောက်ပြီး OT ပိတ်ရက်တွေ ဆင်းတာတွေဆိုရင်လည်း တစ်ရက်လုပ်ရင် နှစ်ရက်ရတာတွေလည်း အဖြတ်ခံရပါတယ်”ဟု ပြောသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံမှ အလုပ်ရှင်များသည် Overstay သမားများအား အလုပ်ခန့်ပါက ပြဿနာ တစ်စုံတစ်ရာ ဖြစ်ပွား သည့်အခါတွင် တာဝန်ယူရမည်ကို စိုးရိမ်သဖြင့် အလုပ်မခန့်ကြခြင်းမှာ များပြားကြောင်း ရခိုင်ဒုက္ခသည်များဗဟို (CAR)မှ နာယကချုပ် ဆရာတော် ဦးဥတ္တရက CNI သတင်းဌာနသို့ မိန့်သည်။

မလေးရှားအာဏာပိုင်များက အလုပ်သမားများကို အထောက်အထားများ စစ်ဆေးနေစဉ်

ထို့အပြင် Overstay သမားများအနေဖြင့် အလုပ်လုပ်ကိုင်ပါကလည်း အဖမ်းအဆီး မခံရရန်အတွက် ရှောင်တိမ်းပြီး လုပ်ကိုင်နေကြရခြင်းဖြစ်ကာ အလုပ်ရှင်ဘက်မှလည်း တစ်စုံတစ်ရာ တာဝန်ယူပေးခြင်းမရှိကြောင်း ၎င်းက ဆက် လက် မိန့်ကြားသည်။

ဆရာတော် ဦးဥတ္တရက “အခက်အခဲတွေကတော့ ပေါင်းစုံပါပဲ။ ကျန်းမာရေးမကောင်း၊ အလုပ်ရှင်နဲ့ အလုပ်ကြား မှာ အဆင်မပြေ။ အလုပ်ရှင်ကနေပြီး လခ မရှင်းပေးဘူး။ အလုပ်ရှင်တွေကလည်း သိတဲ့အတိုင်းလေ အိုသမားတွေ ဒီကောင်တွေ အထောက်အထား မရှိတဲ့လူတွေဆိုပြီး သူတို့တွေ အနှိမ်ခံရတာတွေ ရှိတယ်။ ဦးဇင်းတို့ အဲဒါတွေ လိုက်ရှင်းပေးရတယ်။ လခတွေ မရှင်းပေးဘူး။ ခိုင်းတဲ့ဟာကျတော့ ခိုင်းတယ်။ လကုန်ရင် သူတို့က မရှင်းပေးလိုက် ဘူး။ တချို့ပွဲစားတွေကလည်း လိမ်တယ်၊ အလုပ်ထည့်ပေးတယ်။ အလုပ်ထည့်ပေးပြီး အလုပ်ရှင်က ပိုက်ဆံပေး တယ်။ အထောက်အထားမရှိတဲ့ ကိုယ့်လူတွေကို အချင်းချင်းထပ်ပြီး မြန်မာပွဲစားတွေက ငွေမပေးဘူး။ လခမရှင်း ပေးဘူး။ ကျန်းမာရေး တစ်စုံတစ်ခုဖြစ်လာရင် ဆေးရုံတွေမှာလည်း အထောက်အထားမရှိရင် သိပ်ပြီးတော့ လက်မခံဘူး”ဟု မိန့်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး အခြေအနေများကြောင့် မလေးရှားနိုင်ငံသို့ ဒုက္ခသည်အဖြစ် ဝင်ရောက်လာသူ မြန်မာနိုင်ငံ သား အများအပြား ရှိသကဲ့သို့ သက်တမ်း ကုန်ဆုံးသွားသည့် မြန်မာများသည်လည်း အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် နေရပ်သို့မပြန်ဘဲ Overstay သမားအဖြစ်ခံ၍ နေထိုင်နေကြကြောင်း မလေးရှားနိုင်ငံတွင် Overstay သမားအဖြစ် အလူမီနီယမ် စက်ရုံတွင်လုပ်ကိုင်ခဲ့သည့် ကိုနိုင်နိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မလေးရှားက လုပ်ငန်းခွင်တစ်ခုကို ၀င်ရန်စောင့်နေကြ

၎င်းက “ကျနော်တို့ဆီကို ကျနော်တို့ ပြန်သွားရင်လည်း အလုပ်ကလည်း မရှိတာတစ်ဖက်။ ပြီးတော့ နိုင်ငံရဲ့ အခြေ အနေကလည်း ပြောရမယ်ဆိုရင် ကိုယ့်အသက်ကိုယ်တောင် မလုံခြုံတဲ့အခါမှာ ဒီမှာပဲ ကျနော်တို့ နေပြီး ဒီမှာပဲ ပိုက်ဆံရှာပြီး မိသားစုကို ထောက်ပံ့နေရပါတယ်။ ကျနော်တို့ အိုသမားဖြစ်နေတော့ အလုပ်ရှာရတာ နည်းနည်း ခက်ခဲတယ်။ တချို့သူဌေးတွေဆိုရင် အထောက်အထားလည်း သူတို့မပြနိုင်ရင် အလုပ်မခေါ်ရဲ သူတို့ အလုပ်မခေါ် ပေးပါဘူး။ နောက်ပြီး ကျနော်တို့ ဒီမှာ အလုပ်ရှာရတာလည်း နည်းနည်းခက်ခဲသလို တစ်ခုခု အထောက်အထားမှ မရှိရင် အခက်အခဲ အများကြီးရှိပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ထို Overstay သမားများသည် သက်ဆိုင်ရာ တိုင်းရင်းသား အဖွဲ့အစည်းများထံသို့ သွားရောက်ကာ ဒုက္ခသည် အဖြစ် ခံယူပြီး UNHCR ထံမှ ဒုက္ခသည်ကတ်များ လျှောက်ကြသော်လည်း ကတ်ရရှိရန် အချိန်ကာလအားဖြင့် ကြာမြင့်သည့်အတွက် ထိုကာလများတွင် ရဲအဖမ်းအဆီးများအား ရှောင်တိမ်းကာ နေထိုင်နေကြရကြောင်း သိရသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံတွင် မြန်မာနိုင်ငံမှ ရောက်ရှိနေသည့် Overstay သမား လေးသိန်း(၄၀၀၀၀၀) ဝန်းကျင်ခန့် ရှိနိုင် ကြောင်း၊ UNHCR ကတ် လျှောက်ထားစဉ် ကာလများတွင် ၎င်းတို့အား ကျန်းမာရေးနှင့်ပတ်သက်၍ တစ်စုံတစ်ရာ အထောက်အပံ့ မရရှိသည့်အတွက် သက်ဆိုင်ရာ တိုင်းရင်းသား အဖွဲ့အစည်းများမှ တတ်အားသရွေ့ ကူညီ ထောက်ပံ့ ပေးလျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၉

နစက အနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံသူ/သားများ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်း ပိုမိုရရှိစေမည့် အထည်ချုပ် လုပ်ငန်းများ တွင် ရုရှားစီးပွားရေးသမားများ ဝင်ရောက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံလာအောင် ဆွဲဆောင်သင့်ကြောင်း ပြည်တွင်းလုပ်ငန်းရှင် များနှင့် စီးပွားရေး ပညာရှင်များက ပြောသည်။

နစက ဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင် ဦးဆောင်သည့် ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့သည် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၇ ရက်က ရုရှားနိုင်ငံမှာ ကျင်းပသည့် အရှေ့ဖျားစီးပွားရေးဖိုရမ်(EEF)သို့ တက်ရောက်ခဲ့သလို မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ရုရှားစီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များ လာရောက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံကျရန် ဖိတ်ခေါ်ခဲ့သည်။

လုပ်သားအင်အား များစွာရှိသည့် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်း များစွာ ဖန်တီးပေးနိုင်သော အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းများတွင် ရုရှားစီးပွားရေး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ ဝင်ရောက်လာစေရန် မျှော်လင့်ကြောင်း မြန်မာ့ စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းတစ်ခုတွင် အထည်ချုပ်နေသူ တစ်ဦး

၎င်းက “ကျနော်တို့နိုင်ငံမှာ လုပ်သားပေါတယ်။ လုပ်သားပေါလို့ပဲ မလေးရှားတို့၊ တရုတ်တို့မှာ အလုပ်တွေ ထွက် လုပ်နေရတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ဒီလုပ်သားတွေ အများကြီးအတွက် လုပ်ခလစာ တစ်ရက်ကို အခု ၄၈၀၀ သတ်မှတ် ထားတယ်။ အဲဒီကနေတဆင့် ကျနော်တို့ ၆၀၀၀၊ ၇၀၀၀၊ ၈၀၀၀ အထိ တိုးမြှင့်ပေးနိုင်အောင်လို့ ကျနော်မျှော်လင့် တာကတော့ အထည်ချုပ် စက်ရုံတို့၊ စက်ရုံ-အလုပ်ရုံတွေ ကျနော်တို့ဆီမှာ များများလာဖွင့်ဖို့ ကျနော်တို့ မျှော်လင့် တယ်။ ဒါပေမယ့် တကယ့်တကယ် ကျနော်ထင်ပါတယ်။ ရုရှားအနေနဲ့ ကျနော်တို့ဆီကို ဝင်လာခဲ့တယ်ဆိုလို့ရှိရင် စက်ရုံ အလုပ်ရုံတွေထက် ဓာတ်သတ္တု တူးဖော်တဲ့ လုပ်ငန်းတွေ၊ ရေနံရှာဖွေတဲ့ လုပ်ငန်းတွေ၊ သံယဇာတ တူးဖော် တဲ့ လုပ်ငန်းတွေမှာ အစိုးရနဲ့ Join လုပ်ဖို့အတွက် စီစဉ်နေတာမျိုး ကျနော်အနေနဲ့ သုံးသပ်ရတယ်။ အဲလိုပုံစံမျိုး တွေမှာ လုပ်ဖို့ ဖြစ်နိုင်တယ်” ဟု ပြောသည်။

အရှေ့ဖျားစီးပွားရေးဖိုရမ်(EEF)သို့ တက်ရောက်ခဲ့သော ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်သည် ရုရှားသမ္မတပူတင် နှင့် တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း၊ ထို့နောက် ဓာတ်အားထုတ်နိုင်မည့် နျူကလီးယားစွမ်းအင် ပူးပေါင်းဆောင် ရွက်ရေး သဘောတူညီချက် လက်မှတ်ထိုးခဲ့သည်။

ထို့နောက် မြန်မာ့ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်း အပြင် ဆောက်လုပ်ရေး၊ ဟိုတယ်နှင့်ခရီးသွား၊ စက်သုံးဆီ တင်သွင်း ဖြန့်ဖြူးရေး၊ နှစ်နိုင်ငံ တိုက်ရိုက်လေကြောင်းလိုင်း ပြေးဆွဲနိုင်ရေးနှင့် တခြားသော စီမံကိန်းများတွင် လာရောက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံနိုင်ကြောင်း ရုရှားကုမ္ပဏီများကို ဖိတ်ခေါ်ခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် ရုရှားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများသည် မြန်မာ့ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်းများတွင်သာ ပိုမို ဝင်ရောက် လာနိုင်သည်ဟု အမည်မဖော်လိုသူ စီးပွားရေးပညာရှင်တစ်ဦးက ပြောသည်။

အလုပ်ဆင်းချိန် အိမ်ပြန်ရန် လှေပေါ်တက်နေသူများ

၎င်းက “မြင်ရပုံအရ ဆိုရင်တော့ အဲဒီလို Manufacturing sector တော့ သိပ်လာဖို့ မမြင်ဘူး။ အခုက ဒီဘက်က invite လုပ်ထားတာကလည်း Oil & Gas ပဲ။ ဒီက Gas Project တွေမှာ ဝင်ဖို့ဆိုပြီးတော့ အဲဒါကို အထူးပြုပြီးတော့ ပဲ ဖိတ်ထားတယ်။ လာရင်လည်း အဲဒီဟာမှာပဲ လာဖို့တော့ များတယ်။ ကျန်တဲ့ အထည်ချုပ်တို့လို၊ ဘာတို့လို ကုန်ထုတ်လုပ်မှု sector ကတော့ သိပ်မမြင်ဘူး။ အထည်ချုပ်က Buyer အမေရိကန်၊ ယူရိုနောက် ဂျပန်တို့ပေါ့၊ အဲဒီဟာတွေက ရုရှားကို sanctions လုပ်ထားတော့ အဲဒီဟာအတွက် ပို့ဖို့ကလည်း အဆင်မပြေနိုင်ဘူး” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်မှုနှင့် နိုင်ငံခြား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများနှင့် ပတ်သက်သည့် တိကျ သေချာ သော မူဝါဒများ ချမှတ်ပေးထားခြင်း မရှိသည့်အတွက် နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ ထွက်ခွာခြင်းများ ရှိသကဲ့သို့ ဝင်ရောက်ရန် ခက်ခဲနေမှုများလည်း ရှိနေသည်။

ဦးအောင်ပြည့်စုံက “အစိုးရအနေနဲ့လည်း ကျနော်တို့နိုင်ငံမှာ စက်ရုံတစ်ခု လာလုပ်တယ်ဆိုလို့ရှိရင် ၅ နှစ် အခွန် ကင်းလွတ်ခွင့် ပေးမလား၊ ၁၀ နှစ်ကို အခွန်ဘယ်လောက် လျှော့ပေးမလဲ၊ နောက်ပြီးတော့ တည်ငြိမ်တဲ့ မူဝါဒ တစ်ခုပေါ့နော် တစ်ခုရှိတာက ကျနော်တို့ အခုဖြစ်နေတဲ့ ကျနော်တို့နိုင်ငံကို နိုင်ငံခြား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ဝင်ရောက်ဖို့ အတွက် အဟန့်အတား အဓိက ဖြစ်စေတဲ့ အကြောင်းအရာက ကျနော်တို့နိုင်ငံမှာ စီးပွားရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ စက်ရုံ အလုပ်ရုံနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ တည်ငြိမ်တဲ့ မူဝါဒတစ်ခု မရှိတာပေါ့။ အဲတော့ ကျနော်တို့ဘက်က တိကျတဲ့ မူဝါဒနဲ့ စက်ရုံ အလုပ်ရုံ ပိုင်ရှင်တွေအတွက် ကျနော်တို့ အကာအကွယ် ပေးနိုင်တယ်ဆိုရင် ဒီစက်ရုံ အလုပ်ရုံတွေ က ပိုလုပ်လာမယ်။ အဲလို ပိုလုပ်လာမှပဲ ကျနော်တို့ဆီမှာ အလုပ်သမားတွေ ပိုပြီးတော့ လုပ်ခလစာတွေ ပိုရမယ်။ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းတွေလည်း ပိုရမှာဖြစ်တဲ့အတွက် အစိုးရပိုင်းက ခုထက်ပိုပြီးတော့ တိကျတဲ့ မူဝါဒတွေ နဲ့ စက်ရုံ အလုပ်ရုံ နိုင်ငံခြား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ပိုဝင်လာအောင် ဆွဲဆောင်သင့်တယ်လို့ ကျနော့်အနေနဲ့ မြင်မိတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်နဲ့ ပူတင်ကိုတွေ့ရစဉ်

နစကကတော့ နိုင်ငံတကာအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် စားနပ်ရိက္ခာတင်ပို့မှုနှင့် စွမ်းအင်ကဏ္ဍများ၌ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု များ လာရောက်လုပ်ကိုင်ကြရန် ဖိတ်ခေါ်နေသည်။

ရုရှားနိုင်ငံမှ ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်းများ၊ ဓာတ်သတ္တု တူးဖော်ရေးလုပ်ငန်းများ၊ မြေပေါ် မြေအောက် သံယဇာတ တူးဖော်သည့် လုပ်ငန်းများ၊ ဟိုတယ်လုပ်ငန်းများ ပိုမိုဝင်ရောက်လာနိုင်သည်ဟု စီးပွားရေးလေ့လာသူများက ခန့်မှန်းထားကြသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ် ၊ စက်တင်ဘာ ၁၇

မိုဘိုင်းလ်ငွေကြေး အသုံးပြုသူများအနေဖြင့် အေးဂျင့်များ၊ ဘဏ်များသို့ သွားရောက်၍ ကိုယ်ရေး အချက်အလက် များအား အသုံးပြုပြီး Level 2 အဆင့်မြှင့်တင်ပြီးမှ အသုံးပြုရန်လိုအပ်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်က စက်တင်ဘာ ၁၆ ရက်တွင် ထုတ်ပြန် ကြေညာခဲ့သည်။

အဆင့်မြှင့်တင်လိုခြင်းမရှိသော မိုဘိုင်းလ်ငွေကြေး အသုံးပြုသူများကိုလည်း မိမိတို့ အကောင့်ထဲတွင် ရှိသော လက်ကျန်ငွေများအား အသုံးပြုနိုင်မည့် နည်းလမ်းများကို ဘဏ်များ၊ မိုဘိုင်းလ် ငွေရေးကြေးရေး ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းများနှင့် ဆက်သွယ် ဆောင်ရွက်ရန် ဗဟိုဘဏ်၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် အသိပေးထားသည်။

Star Wave money အေးဂျင့်ဆိုင်မှ မစိမ့်စမ်းဦးက “ညီမကတော့ ဒီနေ့က အဲ့တာ တွေ့တဲ့အတွက် Level 1 သမား တွေကို ပြောတယ်၊ Level 2 မြှင့်ထားပေးပါ၊ အကောင့်တွေကို၊ သတင်းထုတ်ထားလို့လို့ ပြောထားတယ်။ သူတို့ မမြှင့်တက်ရင်တော့ သူတို့ wave money ဆော့ဝဲလ် ထဲကနေပြီးတော့ Level 2 မြှင့်တဲ့ ပုံစံကို သူတို့ကို ပြောပြ ပေးလိုက်တယ်။ ဒါမှမဟုတ် တချို့ကြ မှတ်ပုံတင် ပါလို့ရှိရင်တော့ တစ်ခါတည်း မြှင့်ပေးလိုက်တယ်။ သူထုတ်ထား တဲ့ သတင်းမှာထဲက Level 1 အကုန်ပိတ်ရင်တော့ ပိုက်ဆံထုတ်လို့ရမှာ မဟုတ်တော့ဘူးလေ။ အဲ့တော့ Level 2 က တော့ မဖြစ်မနေ မြှင့်ရမှာပေါ့၊ Level 1 ကတော့ ကိုယ်သုံးချင်တယ်ဆိုရင်တောင် Level 1 မလုပ်ရဘူး ပိတ်မယ် ဆိုရင်တောင်မှ အကောင့်က အော်တို ပိတ်သွားမှာဆိုတော့ မဖြစ်မနေတော့ မြှင့်ရမှာပဲ” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

Wave Money ဆိုင်တစ်ခုကိုတွေ့ရစဉ်

ဗဟိုဘဏ်က တရားဝင်ခွင့်ပြုချက်ဖြင့် လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိသော ဘဏ်ဦးဆောင်မှုပုံစံဖြင့် ဆောင်ရွက် လျက်ရှိသည့် မိုဘိုင်းလ်ပေး ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများ၊ မိုဘိုင်းလ်ဘဏ် လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ခွင့် ရရှိထားသော ဘဏ်များနှင့် ချိတ်ဆက်ဆောင်ရွက်နေသည့် လုပ်ငန်းများ၊ မိုဘိုင်းလ်ငွေရေးကြေးရေး ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများ၊ ရောင်းချသူကိုယ်စား ငွေကောက်ခံ ရှင်းလင်းသည့်စနစ် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းစသည့် မိုဘိုင်းလ် ငွေပေးချေမှု အသုံး ပြုသူများ အနေဖြင့် နီးစပ်ရာကိုယ်စားလှယ်(Agent)များ/ ဘဏ်များသို့ သွားရောက်၍ မိမိတို့၏ ကိုယ်ရေးအချက် အလက်များအား အဆင့် ၂ (Level 2)အဆင့်သို့ အချိန်မီ မြှင့်တင်ရန် လိုအပ်သည်ဟု ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် အဆင့် ၂ (Level 2)သို့ တိုးမြှင့်လိုခြင်းမရှိသော မိုဘိုင်းလ်ငွေကြေး စာရင်းပိုင်ရှင်များအနေဖြင့် မိမိတို့ လက်ကျန်ငွေများအား အသုံးပြုနိုင်မည့် နည်းလမ်းများကို ဘဏ်များ၊ မိုဘိုင်းလ် ငွေရေးကြေးရေး ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းများနှင့် ဆက်သွယ်ဆောင်ရွက်ပါရန် အသိပေးအကြောင်းသည်ဟု ဗဟိုဘဏ်က ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

ဗဟိုဘဏ် ထုတ်ပြန်ချက်

ယခုလို အဆင့်မြှင့်တင်လိုက်ခြင်းသည် လုံခြုံရေးအတွက် ပိုမိုကောင်းမွန်စေရန်နှင့် မိုဘိုင်းလ် ငွေကြေးကို အသုံးပြု ပြီး ငွေကြေးလိမ်လည်မှုများ မဖြစ်လာစေရန် ရည်ရွယ်ကြောင်း Wave Money အသုံးပြုသူများက ပြောသည်။

Wave money call center က “လူကြီးမင်းတို့ ငွေလွှဲ ငွေထုတ်တဲ့အခါမှာ ပိုပြီး အဆင်ပြေရအောင် Level 2 ကို အဆင့်မြှင့်ခိုင်းခြင်းပါ။ Level 1 လည်း သုံးလို့ရပါတယ်။ Level 1 ဆိုရင်တော့ တစ်နေ့ကို တစ်သိန်းပဲ ထုတ်လို့ရ မယ် လွှဲလို့ရမယ်။ လက်ခံထားနိုင်တာကတော့ ၄ သိန်းပဲ လက်ခံထားနိုင်တယ်ရှင့်။ တစ်လလုံးဆိုရင် ၂၅ သိန်းပဲ အသုံးပြုလို့ရတယ်။ Level 2 သမားတွေ အနေနဲ့ကတော့ တစ်နေ့ကို ငွေထုတ်ရင် သုံးသိန်းထိ ထုတ်လို့ရတယ်။ ငွေလွှဲမယ်ဆိုရင် ၁၀ သိန်းထိ လွှဲလို့ရတယ်။ ကိုယ့် အကောင့်ထဲမှာ လက်ခံထားတာဆိုရင် သိန်း ၂၀ ထိ လက်ခံနိုင် တယ်။ တစ်လလုံးမှာဆို သိန်း ၂၅၀ ထိ လက်ခံထားနိုင်တယ်။ ငွေပမာဏ ပိုပြီး များများ လွှဲနိုင်တယ် လက်ခံနိုင် တယ် အဲ့လိုမျိုး ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့ လူကြီးမင်းတို့ကို Level အဆင့်မြှင့်ခိုင်းခြင်းပါ” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

Wave Money က မိုဘိုင်းလ် ငွေရေးကြေးရေး ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်း စည်းမျဥ်းစည်းကမ်းများအရ ငွေလွှဲ၊ ငွေထုတ် လုပ်ငန်းစဥ် များ ပိုမို လုံခြုံ စိတ်ချရစေဖို့ Wave Money မှ လုံခြုံရေး အဆင့်မြှင့်တင် ဆောင်ရွက် ပေးလျှက်ရှိကြောင်း စက်တင်ဘာ ၈ ရက်နေ့တွင် သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၇

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဟိုတယ်နှင့် ခရီးသွားကဏ္ဍ ရုရှားဧည့်သည်များကို ဦးတည်ဆောင်ရွက်လာခြင်းများရှိသော်လည်း စားသောက်ဆိုင်များနှင့် ဟိုတယ် လုပ်ငန်းများတွင် ရုရှားအစားအစာများနှင့်ပတ်သက်ပြီး လတ်တလောတွင် ကြိုတင် ပြင်ဆင်မှုများ မလုပ်နိုင်သေးကြောင်း လုပ်ငန်းရှင်များထံမှ သိရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသို့ ရုရှားခရီးသွားဧည့်သည်များ လာရောက်လည်ပတ်မှုသည် နည်းပါးသည့်အတွက် ရုရှားအစားအစာ ရောင်းချမှုသည်လည်း မရှိသလောက် ဖြစ်နေကြောင်း၊ ရုရှားအစားအစာများနှင့် ပတ်သက်သည့် သင်တန်းများကို ထပ်မံ လုပ်ဆောင်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ လတ်တလောတွင် ထိုသင်တန်းများကို ဟိုတယ်လုပ်ငန်းများအနေဖြင့် မလုပ်နိုင်သေးကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ဟိုတယ်ဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း (ပုဂံဟိုတယ်ဇုန်) ဥက္ကဋ္ဌ ဦးဇော်ဝိတ် က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသသည်။

ချောင်းသားရှိ Azura Beach Resort (Justice for Myanmar)

၎င်းက “နံပါတ် ၁ အန်ကယ်တို့ လုပ်ရမှာက စားသောက်ဆိုင် အသင်းအဖွဲ့တွေ ပြောရမယ်။ နောက်တစ်ခါ ရုရှား တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးကျတော့ ဘယ်လိုဟာမျိုးတွေကို ကြိုက်တတ်တယ်ဆိုတာကို အန်ကယ်တို့ တကယ့် Master Chef တွေနဲ့ တွေ့ပြီးတော့ သူတို့ကမှ နားလည်တာကိုး။ သူတို့နဲ့ လုပ်ပြီးမှ ဆိုကြပါစို့ Chef Training လေးတွေ လုပ်ပေးနိုင်ရင်တော့ ပိုကောင်းတာပေါ့။ ဒါပေမယ့် အန်ကယ့် အမြင်ကတော့ ဒီအပေါ်မှာ သူတို့ သိပ်မလုပ်နိုင်ကြ တော့ဘူး ထင်တယ်။ ကိုယ့်ဆီက စီးပွားရေး လုပ်ငန်းသမားဆိုတာတော့ တကယ်ကို အမြော်အမြင်ရှိတယ်၊ အလား အလာ ရှိတယ်ဆိုရင် အန်ကယ်တို့ ဒါကို အားစိုက်ပြီးတော့ လုပ်ကြမှာပါ။ အခု လောလောဆယ်တော့ ထင်တာနဲ့ တော့ ဘာမှ မလုပ်နိုင်သေးဘူး။ ဘာမှ မလုပ်နိုင်တာ ၃ နှစ်လောက် ရှိသွားပြီပေါ့။ လူတွေလည်း သိပ်ပြီးတော့ ခံသာအောင်ကို ကြိုးစားဖို့ မလွယ်ဘူး ဖြစ်နေတယ်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ထိုင်း၊ တရုတ်၊ ဂျပန်၊ ကိုရီးယား၊ အိန္ဒိယနှင့် ဥရောပ အစားအစာများကိုသာ အဓိကထား ရောင်းချမှုများ ရှိနေကြောင်း၊ ရုရှားနှင့် ပတ်သက်သည့် အစားအစာများ ရောင်းချမှုသည် အလွန်နည်းပါးလျက် ရှိကြောင်း သိရသည်။

ထို့အပြင် ပြည်တွင်းရှိ စားသောက်ဆိုင် လုပ်ငန်းများသည် ပြည်တွင်း စားသုံးသူ ဈေးကွက်ကိုသာ အဓိက အားထား နေရခြင်းကြောင့် လတ်တလောတွင် ရုရှား အစားအစာများနှင့် ပတ်သက်ပြီး မစဉ်းစားနိုင်သေးကြောင်း ရန်ကုန် စားသောက်ဆိုင် လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းဥက္ကဋ္ဌ ဦးနေလင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 ရုရှားအစားအစာများကို တွေ့ရစဉ်

၎င်း “ကျနော်တို့ကတော့ မရှိပါဘူးဗျ။ ရေရှည်အတွက်တော့ ကျနော်တို့ လောလောဆယ်မှာတော့ အားလုံးက ပြည်တွင်းတောင်မှ ရောင်းအားကောင်းအောင် ရုန်းကန်နေရတာ။ ရုရှားကိုလည်း ကျနော်တို့ မမျှော်နိုင်သေးဘူး ပေါ့နော်။ ဒီအစားအသောက် ဆိုင်ဆိုတာကတော့ ကိုယ့်ဟာကိုယ်တောင်မှ Local တောင်မှ မနည်း ရုန်းကန်နေရ တာဆိုတော့ အဲလောက်ကြီးထိ ပြောလို့ မရသေးဘူးပေါ့နော်။ ကျနော်တို့ကတော့ အဲလောက်ကြီးထိ စိတ်မဝင်စား သေးဘူးပေါ့နော်။ တကယ် ရုရှားတွေ လာရင်တော့ တမျိုးပေါ့။ လောလောဆယ်မှာတော့ ကိုယ့်ပြည်တွင်း Local တောင်မှ မနည်းရုန်းကန်နေရတယ် ပြည်တွင်း Local နဲ့ပဲ ရှင်သန်နေရတာဆိုတော့ အဲလောက်ကြီးထိလည်း ကျနော်တို့ မစဉ်းစားနိုင်သေးဘူးပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ရုရှားခရီးသွားများ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ဝင်ရောက်လာမှု များပြားလာမည်ဆိုပါက ရုရှား အစားအသောက်နှင့် ပတ်သက် သည့် သင်တန်းများ၊ ဝန်ဆောင်မှုများကို လုပ်ဆောင်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့အတွက် အချိန်ယူရမည် ဖြစ် ကြောင်း လုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

ရုရှားခရီးသွားများ ဝင်ရောက်လာသည့်အခါ အဆင်ပြေစေရန်နှင့် စိတ်ကျေနပ်မှု ရရှိစေရန်အတွက်လည်း ကြိုးစား ၍ ပြင်ဆင်ဆောင်ရွက်သွားမည်ဟု ပုဂံဟိုတယ်ဇုန်ဥက္ကဋ္ဌ ဦးဇော်ဝိတ်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပုဂံဒေသအလှကိုတွေ့ရစဉ် 

၎င်းက “ကိုရီးယားဆိုရင် နားလည်နေပြီလေ လုပ်တတ်နေပြီ။ ရုရှားကျတော့ အန်ကယ်တို့က နည်းနည်း စိမ်းနေ သေးတယ် Market က။ ဟိုးတုန်းကလာလည်း တစ်ယောက်စ၊ နှစ်ယောက်စပဲ လာတာကိုး အများကြီး မလာဘူး။ အဲလို များများဝင်လာရင်တော့ ရုရှားနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ Chef တို့၊ ဘာတို့ကို ငှားပြီးတော့ Training တွေ ဘာတွေ လုပ်ပေးရမှာပေါ့။ ဟိုတယ်ပိုင်းကရော၊ စားသောက်ဆိုင်ပိုင်းကရော အလုပ်ကို တအားလုပ်ချင်နေကြပါတယ်။ အကယ်လို့ အန်ကယ်တို့ မျှော်မှန်းထားတယ်ပေါ့လေ လေယာဉ်လည်းရှိတယ်။ ရုရှားဧည့်သည်တွေ ဝင်လာပြီဆိုလို့ ရှိရင်တော့ ဒီဥစ္စာအပေါ်မှာ ဧည့်သည်တွေ စိတ်ကျေနပ်မှုရအောင် အန်ကယ်တို့ဘက်က အတတ်နိုင်ဆုံး ကြိုးစား ပြီးတော့ ပြင်ဆင်ဆောင်ရွက်သွားမှာပါ” ဟု ပြောသည်။

နစကသည် ရုရှား-မြန်မာ စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန်အပြင် ဟိုတယ်နှင့်ခရီးသွားကဏ္ဍများ မြှင့်တင်ရန် အတွက် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိနေသလို ရုရှား-မြန်မာ တိုက်ရိုက် လေကြောင်း ပြေးဆွဲနိုင်ရေးအတွက်လည်း ညှိနှိုင်း ဆောင်ရွက်လျက်ရှိနေသည်။

ထို့နောက် ဟိုတယ်နှင့်ခရီးသွားကဏ္ဍအတွက် ရုရှားဘာသာစကားများ သင်ကြားပို့ချလျက်ရှိနေသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၆

မြန်မာနိုင်ငံတွင် လာမည့်လ(သီတင်းကျွတ်)သည် ခရီးသွားရာသီဖြစ်သော်လည်း ကမ်းခြေဟိုတယ်နှင့် ဧည့်ရိပ်သာများတွင် ကြိုတင်ဘိုကင်ယူမှုများ နည်းပါးနေသေးကြောင်း ချောင်းသာကမ်းခြေက HBO ဧည့်ရိပ်သာ မန်နေဂျာ ကိုညီညီက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လာမည့်လ(သီတင်းကျွတ်)သည် အနယ်နယ် အရပ်ရပ်က ခရီးသွားကြခြင်းကြောင့် ကမ်းခြေ ဟိုတယ်နှင့် ဧည့်ရိပ်သာများမှာ ဘိုကင်များ ပြည့်နှက်နေသော်လည်း နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်ခြင်းနှင့် အလုပ်အကိုင်များ မကောင်းခြင်းကြောင့် ခရီးသွားရန် ခက်ခဲနေကြသည်။

ချောင်းသာကမ်းခြေက HBO ဂက်ဆောက် မန်နေဂျာ ကိုညီညီက “ နဂိုတုန်းကဟာနဲ့ အခုဟာနဲ့ ယှဉ်လို့ရှိရင်တော့ အခန်းဈေးတွေလည်း အများကြီး ကွာတယ်ပေါ့။ အခုကတော့ အခန်းဈေးက လျော့ ကြသွားတာပေါ့။ နဂိုတုန်းက တစ်သိန်းခွဲလောက် ငှားမယ့်နေရာမှာ ခုဆိုလို့ရှိရင် တစ်သိန်းလောက် ဖြစ်သွားတာပေါ့။ နဂိုတုန်းက အခန်း ဘိုကင်က သူ့ဟာနဲ့သူများတာပေါ့၊ ခုဆိုရင် တစ်ဝက်ပါးနီး လောက်ပဲ ဘိုကင်တက်တာပေါ့၊ ၁၀ ခန်းလောက်တက် မယ့် နေရာမှာ ၅ ခန်းလောက်ပဲ တက်တာပေါ့” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကမ်းခြေတစ်ခုတွင် ခရီးသွားများကိုတွေ့ရစဉ်

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ယခင်က ခရီးသွားရာသီအစ၌ ဘိုကင်များ ပြည့်နေကြောင်း၊ ယခုအခါမှာတော့ ဘိုကင်များ နည်းပါးလာကြောင်း ငွေဆောင်ကမ်းခြေ The Sea ဟိုတယ်မှ ဝန်ထမ်း ကိုလှိုင်မိုးဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဒီအချိန်ဆို ပုံမှန်က ဘိုကင်ပြည့်နေပြီပေါ့။ ခုကြတော့ သိပ်ပြီးတော့ မရှိတော့ဘူးဆိုတော့ အဲ့လို နည်းနည်းလေးတော့ ကွာခြားမှုရှိတာပေါ့။ ဝန်ထမ်းကြတော့လည်း အဆင်မပြေဘူးပေါ့ ၊ ဧည့်သည်ကြတဲ့ နှုန်းကလည်း နည်းတာကို။ အဲ့ကြောင့် ဝန်ထမ်း တချို့တဝက် လျှော့ရတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် ကမ်းခြေဒေသများတွင် ခရီးသွားဧည့်သည် ဝင်ရောက်မှု နည်းပါးခြင်းကြောင့် ဟိုတယ်နှင့် ခရီးသွား လုပ်ငန်းများ သာမက ကမ်းခြေကို အမှီပြု စားသောက်နေရသော ကမ်းခြေ ဈေးသည်များလည်း အခက်အခဲ ကြုံတွေ့နေကြောင်း သိရသည်။

ကမ်းခြေဈေးသည်များကိုတွေ့ရစဉ်

မြန်မာနိုင်ငံရှိ ကမ်းခြေဒေသမှ ဟိုတယ်လုပ်ငန်းများသည် ကိုဗစ်-၁၉ ဖြစ်ပွားသည့် အချိန်ကာလနှင့် တပ်မတော် က နိုင်ငံတော်ကို အရေးပေါ် အခြေအနေ ကြေညာထားသော ကာလကြောင့် ပြည်ပ ခရီးသွား ဝင်ရောက်မှု မရှိ တော့ဘဲ ပြည်တွင်းခရီးသွားများဖြင့်သာ ရပ်တည်နေရကြောင်း သိရသည်။

သို့သော် ပြည်တွင်း ခရီးသွားများသည်လည်း လက်ရှိတွင် စီးပွားရေး ကျဆင်းခြင်းကြောင့် ဝင်ငွေ ရရှိမှု နည်းပါး လာနေကြသလို အလုပ်အကိုင်များ မရှိဖြစ်နေကြခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း၊ လမ်းခရီးများတွင် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အားနည်းချက်များကြောင့်လည်းကောင်း ပြည်တွင်းခရီးသွားလာမှုများ နည်းပါးလာခြင်းကြောင့် ဟိုတယ်များ ရပ်တည်ရေး ခက်ခဲလာကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် ဟိုတယ်နှင့် ဧည့်ရိပ်သာများသည် မီးပုံမှန်မရရှိခြင်းကြောင့် မီးစက်ကို အသုံးပြုနေရကြောင်း၊ ထိုသို့ မီးစက်အသုံး ပြုရခြင်းနှင့်အတူ ဒီဇယ်ဈေးများပါ ဈေးတက်နေခြင်းကြောင့် အမြတ်ဝင်ငွေများ လျော့နည်းသွား ကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၆

ပြည်တွင်း ကြက်သွန်နီ ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်နေခြင်းကြောင့် ကုန်သည်တချို့က တရုတ်ကြက်သွန်နီများကို ပြည်တွင်းသို့ တင်သွင်းလာပေမယ့်လည်း ဝယ်သူမရှိဘဲ ဖြစ်နေသည်ဟု ဘုရင့်နောင်ကုန်စည်ဒိုင်မှ သိရသည်။

တရုတ်နိုင်ငံမှ ကြက်သွန်နီများကို ကုန်သည်များက ကုန်တင်တွဲကား ၁၂ စီး၊ ပိဿာတန်ချိန် ၃ သိန်းကျော် တင်သွင်းထားကြောင်း၊ ပြီးခဲ့သည့် ရက်ပိုင်းတွင် ဘုရင့်နောင်ကုန်စည်ဒိုင်သို့ ရောက်ရှိနေပြီဖြစ်ကြောင်း၊ သို့သော် ဝယ်ယူသူ မရှိသည့်အတွက် ကြက်သွန်ဈေးနှုန်းသည် တစ်ပိဿာ ၁၀၀၀ ကျပ်အထိ ကျဆင်းသွားနိုင်သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ကြက်သွန်နီ၊ ကြက်သွန်ဖြူနှင့် မီးဖိုဆောင်သီးနှံ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ် ရောင်းချသူများအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးခင်ဟန်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဒီထက် ထပ်တက်မယ်ထင်ပြီးတော့ တရုတ်ကနေ သွင်းလာတဲ့သူတွေလည်း ရှိတယ်။ သူတို့က ဒီဟာ ဆိုရင် ဒီထက် ထပ်တက်ရင်တော့ သူတို့မြတ်မှာပဲဆိုပြီး သွင်းလာတာ။ သူတို့သွင်းတာတော့ တွဲကား ၁၂ စီးလို့ ပြောတယ်။ တွဲကား ၁၂ စီးဆိုရင် ၁ စီးဆို ၃ သောင်းလောက် ဆံ့တယ် တန်ချိန်။ ၃ သိန်းကျော်လောက်ပဲ ရှိမှာပေါ့။ အခု ဒီမှာရောက်တော့တာ ၆ သောင်းပဲ ရှိသေးတယ်။ ရောက်အုံးမှာ ရှိသေးတယ်။ သူတို့ နယ်တွေမှာ ဒီအတိုင်း ခဏထားထားတာ။ ရောင်းမှ မရောင်းရတာ။ မရောင်းရတော့ မတင်ရဲဘူး။ ဝယ်သူမှ မရှိတာ။ မကြာခင် ၁၀၀၀ ဖြစ်သွားနိုင်တယ်။ ဘာလို့ဆို ရောင်းလို့မရတော့ ဟိုနေ့က ၂၆၀၀/ ၂၇၀၀ ဖွင့်တယ်။ နောက်နေ့ ၂၀၀၀ ဖွင့်တယ်။ အခု ၁၅၀၀ ဖွင့်တယ် ဝယ်သူမရှိဘူးဘဲ ၁၀၀၀ ဖြစ်အုံးမှာ” ဟု ပြောသည်။

ကြက်သွန်နီများ ကားပေါ်တင်နေကြစဉ် (VOA)

မြန်မာနိုင်ငံတွင် နှစ်စဉ် ပြည်တွင်း ကြက်သွန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်ချိန်၌ တရုတ်ကြက်သွန်နှင့် အိန္ဒိယ ကြက်သွန်များ ကို ကုန်သည်များက တင်သွင်းလေ့ ရှိကြသည်။ သို့သော်လည်း ယခုနှစ် တင်သွင်းထားသည့် တရုတ်ကြက်သွန်များ ကို ဝယ်မည့်သူ မရှိဖြစ်နေကြောင်း သိရသည်။

တရုတ်ကြက်သွန်များကို နှစ်စဉ် အောက်တိုဘာလမှသာ တင်သွင်းလေ့ ရှိကြသော်လည်း ယခုနှစ် ပြည်တွင်း ကြက်သွန်ဈေးသည် စောလျင်စွာ မြင့်တက်နေခြင်းကြောင့် တရုတ်ကြက်သွန်များ စော၍ ဝင်ရောက်လာခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ကြက်သွန်ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

ပြည်တွင်းမှ ထွက်ရှိသည့် ကြက်သွန်များသည် ပြီးခဲ့သည့် ရက်ပိုင်းတွင် တစ်ပိဿာ ၃၂၀၀ ကျော် ဈေးနှုန်းရှိခဲ့ပြီး တရုတ်ကြက်သွန် ဝင်ရောက်လာပြီးနောက် တစ်ပိဿာ ၂၇၀၀ အထိ ကျဆင်းသွားသည်ဟု ပခုက္ကူမြို့နယ် ကုန်သည်ပွဲစားများအသင်းမှ ကြက်သွန်ကုန်သည် ဦးလှသောင်းက ပြောသည်။

ကြက်သွန်နီများကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “တရုတ်ကားတွေ တွဲ ၁၀ စီးတောင် ဘုရင့်နောင်ဝင်တာဆိုတော့ နည်းနည်းလည်း လန့်သွားတာပေါ့ဗျာ။ အဲလိုပါ။ ကျန်တာတွေက အခုက လှတာတောင်မှ ၂၅၀၀/ ၂၆၀၀ တဲ့၊ ၂၇၀၀ တဲ့ အဲဒီဈေးတွေပေါ့။ ကျတော့ကျ တယ် ထပ်ပြီးတော့ မကျနိုင်လောက်ဘူး။ ၂၅၀၀ ပတ်ချာလည် လောက်ပဲ ငြိမ်မှာ။ တရုတ်ကြက်သွန်က ၁၀ လ ပိုင်းမှ ဝင်တာပါ။ အခုမှ စောတာပါဝင်တာက။ ဒီက တအားမြင့်သွားတော့ ဝင်သွားတာပေါ့ အဲဒီလိုပေါ့ သွင်းကြ တော့တာပေါ့။ ဒါပေမယ့် တရုတ်သမားတွေလည်း ရှုံးတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ၂၈၀၀ လောက်ကျတာတွေ ဘုရင့် နောင်ရောက်တော့ ရောင်းမကောင်းဘူး ပြောတယ် တရုတ်ကြက်သွန်။ ၂၂၀၀၊ ၂၃၀၀၊ ၂၄၀၀ တွေတဲ့” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မြန်မာနိုင်ငံထဲသို့ တရုတ်ကြက်သွန်များ ဝင်ရောက်လာသည့်တိုင် ပြည်တွင်းမှာလည်း ပြည်တွင်းထွက် ကြက်သွန် လက်ကျန်များ များစွာ ကျန်ရှိနေသေးကြောင်း၊ ကြိုတင်သိုလှောင်ထားသည့် ကုန်သည်တချို့ထံတွင် ကြက်သွန်များသည် အပင်များပေါက်လာပြီး ပျက်စီးမှုများလည်း ရှိနေသည်ဟု ဘုရင့်နောင်ကုန်စည်ဒိုင်ထံမှ သိရ သည်။

ထို့နောက် စိုက်ပျိုးထားသည့် ကြက်သွန်များသည်လည်း တန်ဆောင်မုန်းလတွင် ထပ်မံထွက်ရှိလာတော့ မည်ဖြစ် သည်။

အလားတူ ယခုနှစ်တွင် ဓာတ်မြေဩဇာ ဈေးနှုန်းများသည် ယခင်နှစ်ထက် နှစ်ဆခန့် မြင့်တက်နေခြင်းကြောင့် အသစ်ထပ်မံ ထွက်ရှိလာမည့် ကြက်သွန်များကို ဈေးနှုန်းတိုးမြှင့်၍ ဝယ်ယူကြစေရန် တောင်သူများက လိုလားနေ ကြကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၅

ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တရားဝင် မြန်မာရွှေ့ပြောင်း ရေလုပ်သားများသည် ပြီးခဲ့သည့် ဇွန်လမှစတင်ကာ လက်ရှိအချိန်အထိ လုပ်ခလစာ မရရှိဘဲ နှစ်ပတ်ခန့် (သို့မဟုတ်) လနှင့်ချီကာ အလှည့်ကျဖြင့် အလုပ်ရပ်နားရခြင်း အများအပြား ကြုံတွေ့နေရသည်ဟု မြန်မာအလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်နေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

စက်လှေလုပ်ငန်းပိုင်ရှင်များမှ ရာသီဥတုအကြောင်းပြချက်၊ စက်သုံးဆီဈေးနှုန်းကြီးမြင့်မှုအကြောင်းပြချက်များဖြင့် ရေလုပ်သားများအား လုပ်ခလစာမပေးဘဲ အလုပ်ရပ်နားခြင်းကို လုပ်သားများအနေဖြင့် သက်ဆိုင်ရာဌာနဆိုင်ရာ များသို့ တိုင်ကြားခြင်းမရှိကြောင်း သိရသည်။

FED မှ အလုပ်သမားတာဝန်ခံ ဦးမင်းဦးက “သူတို့က စုပြီးတော့ တင်ပြရမယ်။ တကယ့်တကယ်က အလုပ်နားလို့ ရှိရင် အလုပ်ရှင်ကနေ တာဝန်ယူရမှာ။ နောက်ပြီး အလုပ်သမား ကာကွယ်ရေးဌာနတွေကို အကြောင်းကြားလို့ ရတယ်။ ဆိပ်ကမ်းတွေမှာဆိုရင် put in, put out လို့ခေါ်တဲ့ လှေအဝင်အထွက် စစ်ဆေးတဲ့ဌာနတွေမှာ တိုင်ကြား လို့ရတယ်။ ဒါပေမယ့် အလုပ်သမားတွေကတော့ အဲဒီလိုမျိုး တခါမှ မလုပ်ဘူး။ သူတို့ကို ကူညီပြီးလုပ်ပေးမယ့် အဖွဲ့အစည်းတွေအနေနဲ့ကလည်း အခက်အခဲရှိတာပေါ့။ ဘာမှ မတင်ပြနိုင်ဘဲနဲ့ အချက်အလက် မရှိဘဲနဲ့ လုပ်ဖို့က ခက်တယ်ပေါ့။ ဒါကတော့ သူတို့မှာလည်း အကြောင်းအမျိုးမျိုးရှိတယ်။ သူတို့က ဒီအလုပ်ကို ပြုတ်သွားမှာ စိုးတယ်။နောက်တစ်ခုက အလုပ်ရှင်ကို အားနာတယ်တို့ အဲဒီလိုမျိုးတွေပေါ့။ ပြီးတော့ လှေသားတွေက တခြား အလုပ်ကို လုပ်ဖို့က ခက်ခဲတယ်လေ။ တခြားအလုပ်လည်း မလုပ်တတ်ကြတော့ ဆိပ်ကမ်းနဲ့ အဲဒီပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ ရေလုပ်ငန်းနဲ့ ဆက်စပ်တာကလွဲလို့ သူတို့က တခြားအလုပ်ကို မလုပ်ကြဘူးပေါ့နော်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ထိုသို့ လုပ်ခလစာမရရှိဘဲ အလုပ်ရပ်နားခံရသည့် အချိန်ကာလများတွင် ၎င်းဆိပ်ကမ်းရှိ အခြား ကြုံရာကျပန်း ရရာအလုပ်များလုပ်ကိုင်ကာ စားသောက်နေထိုင်နေကြရပြီး တချို့ရေလုပ်သားများသည် တခြားနေရာသို့ ပြောင်းရွှေ့လုပ်ကိုင်ကြကြောင်း သိရသည်။

အလုပ်ရှင်အနေဖြင့် တစ်စုံတစ်ရာ အကြောင်းအရင်းတစ်ခုကြောင့် လုပ်ငန်းတစ်ခုလုံး လုံးဝ ရပ်နားလိုက်ခြင်း မဟုတ်ဘဲ ယခုကဲ့သို့ အချိန်အပိုင်းအခြားဖြင့် ရပ်နားပါက အလုပ်သမားများ၏ လုပ်ခလစာအား ပေးကိုပေးရမည် ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာအလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်နေသည့် ကိုသားကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံရှိ မြန်မာရေလုပ်သားများ(ဓါတ်ပုံ-CNN)

“ဒါဟာ အက်စီးဒန့်ကြောင့်၊ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ကြောင့်၊ တစ်ခုခုကြောင့် ပျက်သွားတာမဟုတ်ဘူးပေါ့။ အဲဒီ တော့ အလှည့်နဲ့ခိုင်းမယ်ဆို အလုပ်မပေးနိုင်ဘူးပေါ့။ အလုပ်မပေးနိုင်ဘူးဆိုရင် ဒီအလုပ်သမားတွေကို MOU စနစ် နဲ့သွင်းလာတဲ့အလုပ်သမားတွေလားပေါ့။ အဲဒါဆိုရင်တော့ သက်ဆိုင်ရာမြန်မာအေဂျင်စီတွေက ဘာကြောင့် ဒီလို မြန်မာအလုပ်သမားတွေကို တစ်ပတ်နား တစ်ပတ်လုပ်၊ တစ်လနား တစ်လလုပ် ဘာကြောင့်ဖြစ်တာလဲ ဆိုတာကို စုံစမ်းမေးမြန်းဖို့လိုတယ်။ နောက်တစ်ခုက အလုပ်သမားအရေး တည်ဆဲဥပဒေအရ စက်ရုံအပြီး ပိတ်သွားတာ မဟုတ်တဲ့အတွက် တစ်ပတ်နားရင်လည်း တစ်ပတ်စာ ပေးရမယ်။ တစ်လနားရင်လည်း တစ်လစာ အပြည့် ပေးရမယ်။ ဘာကြောင့်ဆို စက်ရုံ ပျက်စီးသွားတာ၊ ပိတ်သွားတာ မဟုတ်တဲ့အတွက်။ အလုပ်မပေးနိုင်ရင်လည်း သူက လုပ်အားခပေးရမယ်”ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် လုပ်ကိုင်နေသည့် ရေလုပ်သားအများစုသည် တရားဝင်များဖြစ်ကြပြီး ရပ်နားခံရသည့် မြန်မာရေ လုပ်သားများမှာ ခရိုင်အလိုက် ရာနှင့်ချီရှိကာ ထိုင်းနိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာဖြင့် တွက်ကြည့်မည်ဆိုပါက တစ်ထောင်ကျော် ရှိနိုင်ကြောင်း သိရသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံမှ မြန်မာအလုပ်သမားများနှင့် ပင်လယ်ငါးဖမ်းလှေတွင် လုပ်ကိုင်နေသည့် မြန်မာ ရေ လုပ်သားများအား နှိုင်းယှဉ်မည်ဆိုပါက မြန်မာရေလုပ်သားတို့သည် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်ခံရမှု ပို၍ လွယ်ကူ ကြောင်း FED မှ အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာ ဦးထူးချစ်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အဓိကကတော့ စက်ရုံမှာလုပ်တဲ့ အလုပ်သမားတွေကတော့ တစ်စုံတစ်ရာ အလုပ်ချိန် နည်းနည်းများတာရှိရင် ရှိနိုင်တယ်။ တော်ရုံတန်ရုံ ပြဿနာလေးတွေတော့ ရှိရင်ရှိနိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့် တိုင်ကြားဖို့လွယ်ကူတာပေါ့။ ဒီပင်လယ်ငါးဖမ်း အလုပ်သမားတွေကျတော့ အရင်တုန်းကဆိုရင် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေ၊ လူကုန်ကူး ခံရမှုတွေ အမြဲတွေ့နေရတယ်။ အခုလည်း တချို့နေရာတွေမှာ ရှိနေတုန်းပဲ။ ကျနော်တို့ ပင်လယ်ငါးဖမ်းလုပ်ငန်း မှာလုပ်တဲ့ မြန်မာအလုပ်သမားတွေအနေနဲ့တော့ ပိုပြီးတော့ အန္တရာယ်ရှိတယ်။ ပိုပြီးတော့ အလုပ်သမား အခွင့် အရေး ချိုးဖောက်ခံရဖို့ ပိုပြီးတော့ လွယ်ကူတယ်ပေါ့။ အဓိကပြဿနာက မြန်မာရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားတွေ ကိုယ်တိုင်က သူတို့ကိုယ်တိုင် ဦးဆောင်ဦးရွက်ပြီး တိုင်တာက နည်းနည်း အားနည်းတာမျိုးတွေရှိတယ်။ သူတို့ ကိုယ်တိုင်က သူတို့အခွင့်အရေးကို တောင်းဆိုနိုင်တဲ့လူတွေဖြစ်ဖို့တော့ လိုတာပေါ့။ တချို့ကျတော့လည်း အလုပ် ပြုတ်မှာကြောက်တယ်။ တချို့ကျတော့လည်း လုပ်ငန်းရှင်တွေက ရန်ပြုမှာပေါ့။ ဒါကြောင့် အလုပ်ရှင်နဲ့ တိုက်ရိုက် ပြောဆိုတာမျိုးတွေ အတတ်နိုင်ဆုံး ရှောင်တာမျိုးတွေ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

အချို့ရေလုပ်သားများသည် အလုပ်ရှင်နှင့်ချုပ်ဆိုထားသည့်စာချုပ်များအား ၎င်းတို့ထံတွင် သိမ်းဆည်းမထားဘဲ အလုပ်ရှင်များထံတွင် အပ်ထားခြင်းများရှိသည့်အတွက်ကြောင့်လည်း တိုင်ကြားရန်အတွက် အခက်အခဲရှိကြောင်း သိရသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံ၌ ရေလုပ်သားအဖြစ် တရားဝင် လုပ်ကိုင်လျက်ရှိသည့် မြန်မာလုပ်သားဦးရေသည် တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်း အတာဖြင့် တွက်ကြည့်မည်ဆိုပါက ပျမ်းမျှအားဖြင့် ၅၀၀၀၀ (ငါးသောင်း) ဝန်းကျင်ခန့်ရှိကြောင်းလည်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၅

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရွှေတစ်ကျပ်သားလျှင် သိန်း ၃၀ အထက် ပေါက်ဈေးရှိခဲ့ရာ ရွှေဒင်္ဂါးများ ထုတ်လုပ်ကာ ရောင်းချ ပေးခြင်းကြောင့် ပြန်လည် ကျလာသော်လည်း ရန်ကုန်နှင့် မန္တလေးတို့တွင်ပါ ရွှေဒင်္ဂါးပြားများ ရောင်းချပေးလျှင် ပိုမိုဈေးကျလာနိုင်သည်ဟု ရွှေဈေးကွက်အတွင်းမှ သိရသည်။

ပြီးခဲ့သည့် အပတ်က ပြည်တွင်း ရွှေဈေးနှုန်းသည် အကယ်ဒမီ မီးလင်းရွှေ တစ်ကျပ်သားလျှင် ကျပ်သိန်း ၃၀ အထက်တွင် ရှိနေခဲ့သော်လည်း လက်ရှိတွင် ၂၈ သိန်းဝန်းကျင်သို့ ဈေးနှုန်းပြန်လည်ကျဆင်းလာသည်။

သံယဇာတနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်း ရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ရွှေဒင်္ဂါးပြားများကို ရောင်းချပေးခြင်းကြောင့် ရွှေဈေးကျဆင်းလာခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ရွှေအရောင်းအဝယ် လုပ်ကိုင်သူနှင့် ရွှေဆိုင်အများအပြား တည်ရှိသည့် ရန်ကုန်နှင့် မန္တလေးတို့တွင် ယင်းကဲ့သို့ ရောင်းချပေးမည်ဆိုပါက ရွှေဈေးနှုန်းသည် ပို၍ ကျဆင်းသွားမည်ဟု ရွှေဈေးကွက် လေ့လာသုံးသပ်သူ ကိုနေလင်းခန့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “တကယ်လို့ ရွှေပြားတွေ ဘာတွေ ရန်ကုန်၊ မန္တလေးမှာ ရောင်းချပေးမယ်ဆိုရင်တော့ နည်းနည်း ပိုကျနိုင် တာပေါ့လေ။ အခုက သူတို့က ရွှေပြားတွေကို ၂၇ သိန်းနဲ့ ရောင်းချပေးမယ်လို့ ပြောပေမယ့် တကယ်တမ်း နေပြည်တော် ကျောက်မျက်ရတနာက ထွက်လာတာ ၂၈ လောက်နဲ့ ထွက်လာတာဆိုတော့လေ။ တကယ်လို့ ရန်ကုန်၊ မန္တလေးမှာသာ ရောင်းပေးမယ်ဆိုရင် ပိုပြီးတော့ ဈေးက ကျသွားနိုင်သေးတယ်။ ကျနော်တို့က ၂၇ လောက်အထိ လက်ရှိအနေအထားမှာ မြင်ထားတယ်။ ထပ်ကျဖို့လည်း မှန်းထားတယ်။ အရမ်းကြီး ၂၀ နား လောက်အထိ ပြန်ကပ်ဖို့တော့ ဝေးသွားပြီ။ လောလောဆယ်တော့ ပြန်မရောက်နိုင်သေးဘူးလို့ သုံးသပ်မိတယ်” ဟု ပြောသည်။

ရန်ကုန်မြို့အ၀င်ကိုတွေ့ရစဉ် (GETTY IMAGES)

‌ရွှေဈေးနှုန်းသည် ကျပ် ၃၅ သိန်းအထိ စံချိန်တင် မြင့်တက်ခဲ့ပြီးနောက် တဖြည်းဖြည်း ကျဆင်းလာခဲ့ရာ ကျပ်သိန်း ၃၀ မှ တဆင့် လက်ရှိတွင် ကျပ် ၂၈ သိန်း ၇ သောင်းခန့် ဈေးနှုန်းကို ရောက်ရှိနေသည်ဟု သိရသည်။

ပြည်တွင်း ဒေါ်လာဈေးနှုန်းနှင့် ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းလာမှုနှင့် ရွှေရောင်းချသူ များပြားလာမှုတို့ကြောင့် ရွှေဈေးနှုန်း ကျဆင်းလာခြင်း ဖြစ်သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း အတွင်းရေးမှူး ဦးအုန်းမြင့်က ပြောသည်။

၎င်းက “အခုက ဒေါ်လာငွေကြေးလည်းပဲ ပြန်အေးသွားတယ်လေ။ ပြန်အေးသွားတော့ ရွှေဈေးလည်းပဲ ဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျသွားတယ်။ နောက်တစ်ခုက ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးက ကျသွားတယ်။ နောက် ပြည်တွင်းမှာလည်းပဲ ပဲ၊ နှမ်း ဘာညာ အကုန်လုံးလည်း ပေါ်နေပြီလေ။ သီးနှံတွေ ပေါ်တဲ့အခါကျတော့ ရွှေတွေ ပြန်ထုတ်ရောင်းပြီးတော့ သီးနှံဘက်ကို ပြန်ကိုင်တဲ့သူ ရှိတယ်လေ။ အဲတော့ အဲဒါမျိုးတွေဆိုတဲ့ အခါကျတော့ ဈေးကွက်မှာ ဝယ်လိုအား နည်းသွားပြီးတော့ ပြန်ပြီးတော့ အရောင်းက များသွားတဲ့အခါမှာ ရွှေဈေးက ပြန်ငြိမ်သွားတာပါ” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထို့နောက် ပြီးခဲ့သည့် အပတ်က ပြင်ပငွေကြေးစျေးကွက်တွင် တစ်ဒေါ်လာကို ကျပ် ၃၅၀၀ ဝန်းကျင်ဖြင့် အရောင်း အဝယ် လုပ်ခဲ့ကြပြီး လက်ရှိတွင် တစ်ဒေါ်လာ ကျပ် ၃၂၀၀ ကနေ ၃၃၀၀ ဝန်းကျင် ရောက်လာသော်လည်း စျေးနှုန်း တည်ငြိမ်မှု မရှိသေးကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင် ရွှေဈေးနှုန်း ကျဆင်းလာခြင်းသည် ပြန်လည်မြင့်တက်ရန် အရှိန်ယူသည့်သဘော ဖြစ်နိုင်သည့် အတွက် ရွှေဝယ်ယူမည့် သူများအနေဖြင့် ဝယ်ယူရန် မသင့်သေးကြောင်း ရွှေဈေးကွက် လေ့လာသုံးသပ်သူ ကိုနေလင်းခန့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မန္တလေးမြို့အ၀င်ကိုတွေ့ရစဉ် (Khant)

၎င်းက “အခု လောလောဆယ် ဈေးကွက်ထဲမှာ ကြားတာတော့ ဒီ ၂၈ / ၂၉ နဲ့ အဝယ်တွေကတော့ ရှိသေးတယ်။ ဒါကတော့ ဈေးကျရင် ဝယ်မယ့်သူက စောင့်နေတာဆိုတော့ ဝယ်ကြမှာပဲ။ ၃၀ အောက်ဆိုတော့ အဝယ်ကြိုက် ကြမှာပဲလေ။ ကျနော်တို့ အနေနဲ့ကတော့ အဝယ်တွေကို အားမပေးသေးဘူး။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ဈေးတန်း တစ်ခုမှာ ဆိုပါစို့ ခေါင်းစီးပြောင်းသွားတဲ့ အနေအထားမျိုးမှာ ဈေးကတော့ ခဏတော့ နောက်ပြန်ဆုတ်တဲ့ သဘောပဲ။ ပြောချင်တာတော့ဗျာ ရှေ့ ၂ လှမ်းတိုးဖို့ နောက် ၁ လှမ်း ပြန်ဆုတ်တဲ့ သဘောပါပဲ” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ ရွှေဈေးနှုန်း ကျဆင်းလာခြင်းသည် အကယ်ဒမီ မီးလင်းရွှေ တစ်ကျပ်သားလျှင် သိန်း ၃၀ ရှိရာမှ ၂၈ သိန်း သို့ ကျဆင်းလာခြင်း ဖြစ်သည့်အတွက် ရွှေဈေးကွက်၏ အနေအထားအရ ထပ်မံမြင့်တက်နိုင်ပြီးမှသာ ပြန်လည် ကျဆင်းနိုင်ကြောင်း ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

နစကသည် ရွှေဈေးနှုန်းကို တစ်ကျပ်သား ၂၅ သိန်းဝန်းကျင် ရောက်ရှိရန်နှင့် အမေရိကန် တစ် ဒေါ်လာလျှင် ၂၇၀၀ ကျပ်သို့ ရောက်ရှိစေရန်အတွက် ရည်ရွယ်ထားကြောင်း လုပ်ငန်းရှင်များထံမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၄

အစိုးရဘဏ်များမှ ချေးငွေယူထားပြီး ပြန်မဆပ်နိုင်ဘဲ ဖြစ်နေသော ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ တောင်သူ တချို့ကို အရေးယူမှုများ မပြုလုပ်ရန် မေတ္တာရပ်ခံထားကြောင်း လယ်သမားဘဝဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရာသီဥတု မမှန်မှု၊ ပိုးမွှား အန္တရာယ်များနှင့် ဓာတ်မြေဩဇာဈေးများ တက်နေခြင်း စသည့် အထွေထွေ အကျပ် အတည်းများကြောင့် တောင်သူလယ်သမား အချို့သည် အခက်အခဲများ ဖြစ်နေသလို ချေးငွေပြန်မဆပ်နိုင်ပဲ ဖြစ်နေကြောင်း သိရသည်။

လယ်သမားဘဝဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က “အကြွေးပြန်ဆပ်တဲ့ တောင်သူတွေကိုလည်းပဲ ချေးငွေထပ်ပြီး အမြန်ဆုံး ထပ်ချေးပေးဖို့ မကျသေးတဲ့ တောင်သူတွေကိုလည်းပဲ အရေးယူခြင်းတွေ မလုပ်ဖို့ အဲ့ဒါ အန်ကယ်တို့ အနေနဲ့ သက်ဆိုင်ရာဝန်ကြီးဌာနမှာ သွားပြီးတော့ စာလည်းတင်တယ်၊ လူချင်းလည်း တွေ့ဆုံပြီး တော့ ဆွေးနွေးတင်ပြထားတယ်၊ အဲ့ဒါကြောင့်မို့လည်း အခုနှစ်တွေလည်း မနည်းတော့ပါဘူး။ တချို့လည်းပဲ အခုထိ မဆပ်နိုင်ပေမယ့် အရေးယူခြင်းတော့ မခံရပါဘူး။ သို့သော် တစ်ခုတော့ရှိတယ်၊ ပထမကြွေး မကျေတဲ့ အတွက် နောက်ကြွေးတော့ ထပ်ချေးပိုင်ခွင့် မရဘူး” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

နေ့လယ်ခင်း တွင် စပါးပျိုးကြဲနေသော အမျိုးသမီးနှစ်ဦး(စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန)

ယခုလို မေတ္တာရပ်ခံမှုကြောင့် အကြွေးကျေအောင် ဆပ်နိုင်ခဲ့သော တောင်သူတချို့သည် တစ်လအတွင်းတွင် နောက်ထပ် ချေးငွေယူခွင့် ရရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

လယ်ယာလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်နေသူများသည် လက်မှုလယ်ယာမှ စက်မှုလယ်ယာသို့ ပြောင်းရွေ့လာသည်နှင့် တပြိုင် နက် သွင်းအားစုများစရိတ်များလည်း ဈေးကြီးမှုများဖြင့် ရင်ဆိုင်နေကြရကြောင်း သိရသည်။

တောင်သူများတွင် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်း တစ်ခုထဲမဟုတ်ဘဲ တခြားသော လုပ်ငန်းများပါ လုပ်နိုင်မှသာ ချေးငွေများ ပြန်ဆပ်နိုင်မည်ဟု တောင်သူ ဦးအောင်ကျော်မြက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးအောင်ကျော်မြက “အခုကတော့ ကျနော်ထင်တာကတော့ တောင်သူ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ပဲ ဆပ်နိုင်ကြတာ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်က မဆပ်နိုင်ကြဘူး၊ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ အခက်အခဲတွေ အများကြီး ရှိနေကြတယ်လေ။ အဲ့ဒါကြောင့် ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ပဲ ဆပ်လိမ့်မယ်လို့ ကျနော်တို့ထင်တယ်။ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်က မဆပ်နိုင် ဘူး။ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ဆိုတာက တောင်သူလယ်သမားတွေမှာ လယ်တစ်ခုထဲ မဟုတ်ဘဲနဲ့ အခြား တွဲဖက်လို့ လုပ်တဲ့ ငါးကန်တွေရှိတယ်။ တခြားလုပ်ငန်းတွေ ရှိတဲ့လူက ဆပ်နိုင်တယ်။ လယ်တစ်ခုထဲကို လုပ်နေတဲ့သူက တော့ အခက်အခဲရှိလို့ မဆပ်နိုင်တာရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် သွင်းအားစု(ဓာတ်မြေဩဇာ၊ စက်သုံးဆီ၊ ပိုးသတ်ဈေး၊ မျိုးစပါး)စရိတ်များ ဈေးနှုန်း မြင့် တက်နေခြင်းနှင့် စိုက်ပျိုးရေ မရရှိခြင်းတို့ကြောင့် လယ်ယာလုပ်ငန်းများ ရပ်ဆိုင်းခြင်း၊ စိုက်ဧက လျှော့စိုက်ပျိုး ခြင်း၊ အထွက်နှုန်း လျော့နည်းခြင်း စသည့် အခြေအနေများဖြင့် ကြုံတွေ့နေရကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၄

မြန်မာနိုင်ငံရှိ ဟိုတယ်နှင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်းများတွင် နိုင်ငံခြားသား ခရီးသွားများအတွက် ဈေးနှုန်းများအား ဒေါ်လာဖြင့် သတ်မှတ်ထားခြင်းအပြင် ရုရှားနိုင်ငံသား ခရီးသွားများအတွက် ရည်ရွယ်ကာ ဈေးနှုန်းများကို ရူဘယ်ဖြင့်ပါ သတ်မှတ်ထားသင့်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံခရီးသွား လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုသို့ သတ်မှတ်ထားပါက ရုရှားနိုင်ငံခြားသား ခရီးသွားများအား အများအပြား ဆွဲဆောင်လာနိုင်မည် ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံခရီးသွား လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးနောင်းနောင်းဟန်က CNI သို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အခုဆိုရင် ရုရှားနိုင်ငံသားတွေက သူတို့ ဖြစ်နေတာ သူတို့လက်ထဲမှာ သူတို့နိုင်ငံသုံး ပိုက်ဆံအနေနဲ့ဆိုရင် ပိုက်ဆံရှိတယ်လို့ ပြောလို့ရတယ်ပေါ့။ ဒါပေမယ့် အဲဒီပိုက်ဆံကို ပြည်ပကို ထွက်မယ်ဆိုရင် ဒေါ်လာကို အကြောင်း မရှိဘဲ လဲလို့မရဘူးပေါ့။ နောက်ပြီး ဘဏ်တွေကလည်း လဲဖို့အတွက် အခက်အခဲရှိတယ်။ ဒါကြောင့်မိုလို့ ဒေါ်လာ ရရှိနိုင်မှု အခက်အခဲအတွက် ခရီးသွားဖို့ကို ဝန်လေးနေကြတယ်။ အဲဒီတော့ သူတို့နိုင်ငံသုံး ငွေကြေးကို ဒီမှာသုံးစွဲ နိုင်တယ်။ ဒါမှမဟုတ် မြန်မာပြည်ရောက်ရင် လဲနိုင်တယ်။ ရူဘယ် ၁ ခုကို မြန်မာကျပ်ငွေ ဘယ်လောက်ပေါ့၊ ချိတ် ဆက် လဲလှယ်တာမျိုးပေါ့။ ယွမ်ကို ကျပ်ငွေနဲ့ တိုက်ရိုက်ချိတ်ဆက်သလို ရူဘယ်နဲ့ ချိတ်ဆက်တယ်ဆိုရင် သူတို့ တွေအနေနဲ့ သုံးစွဲမှုတွေ အများကြီး ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တယ်။ ဒီမှာ ငါတို့ ခရီးသွားလို့ ရတယ်။ သာမန်နိုင်ငံသားတွေ က တော် တော်များများ ဒေါ်လာကိုင်ဖို့ဆိုတာ မဖြစ်နိုင်ဘူး ရုရှားမှာကလေ”ဟု ပြောသည်။

ရုရှားငွေ ရူဘယ်နဲ့ မြန်မာကျပ်ငွေ 

မြန်မာနိုင်ငံတွင် နိုင်ငံခြားသုံး master card နှင့် visa card တို့ဖြင့် ငွေပေးချေရာတွင် လက်ခံသော်လည်း ရုရှား နိုင်ငံသားတို့ အသုံးပြုနေသည့် MIR card နှင့် Union Pay တို့ဖြင့် ငွေပေးချေမည်ဆိုပါက လက်ခံနိုင်ရန် ဘဏ် အချင်းချင်း ချိတ်ဆက်ထားရန် လိုအပ်ကြောင်းနှင့် ထိုသို့ ငွေပေးချေမှုကို လက်ခံပါက ခရီးသွာလုပ်ငန်းအနေဖြင့် တရှိန်ထိုး တိုးတက်လာမည်ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

သို့သော် လက်ရှိတွင် မြန်မာကျပ်ငွေတန်ဖိုး ကျဆင်းနေမှုကို ပြန်လည် ခိုင်မာလာစေရန်နှင့် ဒေါ်လာအား မှီခိုနေရ မှုကို လျှော့ချနိုင်ရန်အတွက် ဟိုတယ်နှင့်ခရီးသွား လုပ်ငန်းတွင် နိုင်ငံခြားသား ခရီးသွားများအတွက် ဈေးနှုန်းများ ကို နိုင်ငံခြားငွေအစား မြန်မာကျပ်ငွေဖြင့် ပြောင်းလဲသတ်မှတ်ပါက ပို၍ကောင်းမွန်ကြောင်း ၎င်းက ဆက်ပြောသည်။

ဦးနောင်းနောင်းဟန်က “ခရီးသွားဝန်ဆောင်မှုတွေကို မြန်မာငွေနဲ့ပဲ သတ်မှတ်ပြီး ရောင်းချလို့ရှိရင် မြန်မာငွေ တန်ဖိုး ပိုပြီးခိုင်မာလာမှာပဲ။ ဒါကတော့ နိုင်ငံ့စီးပွားရေးမှာ အရေးပါတဲ့ အချက်ပါ။ အခုဆိုရင် လေကြောင်းလိုင်း တွေပဲဖြစ်ဖြစ် ဟိုတယ်တွေပဲဖြစ်ဖြစ် သူတို့ရဲ့ လေယာဉ်လက်မှတ်တွေ၊ အခန်းခတွေကို သတ်မှတ်တဲ့အခါမှာ ဒေါ်လာနဲ့သတ်မှတ်တယ်ပေါ့။ အဲဒီလို သတ်မှတ်တဲ့ဟာအစား မြန်မာငွေနဲ့သတ်မှတ်ပြီးတော့ ရောင်းချပေးမယ် ဆိုရင် သက်ဆိုင်ရာ သူတို့ရဲ့ ဘဏ်တွေကနေပြီးတော့ ရုရှားနိုင်ငံသားတွေရဲ့ ကတ်ထဲက ဖြတ်သွားတဲ့အခါမှာ ရူဘယ်နဲ့ဖြတ်သွားပြီးတော့ ရူဘယ်နဲ့ မြန်မာငွေနဲ့ ကြားမှာ တိုက်ရိုက်ချိတ်ဆက်မှုတွေ ဖြစ်လာနိုင်တယ်ပေါ့။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ ဒါက ပိုပြီးတော့ အရေးကြီးပါတယ်။ ကျနော်တို့ ဒေါ်လာမှီခိုနေရမှုကိုလည်း လျှော့ချနိုင်ပါ တယ်။ ပြည်တွင်းမှာရှိတဲ့ ခရီးစဉ်တွေ အကုန်လုံးကို ကျပ်ငွေနဲ့ လုပ်ထားလိုက်ရင်။ ကျနော်တို့ဆို ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်တွေ တုန်းက ဝင်ကြေးတွေက အရင်က ဒေါ်လာတွေနဲ့ ကောက်ရာကနေ ဝင်ကြေးတွေကို မြန်မာငွေနဲ့ ပြောင်းလဲ ကောက်ခံလိုက်တဲ့အတွက် အများကြီး ဒေါ်လာကို လျှော့ချသွားတယ်လေ။ အဲဒီလိုမျိုး ဝန်ဆောင်မှုတွေကို မြန်မာငွေနဲ့ သေသေချာချာလေး သတ်မှတ်ပြီးတော့ ဆောင်ရွက်နိုင်မယ်ဆိုရင် အဆင်ပြေပါတယ်”ဟု ပြော သည်။

မန္တလေးမြို့ ဦးပိန်တံတားအနီးတွေ့ရတဲ့ ခရီးသွား ဧည့်သည်များ (AP)

ထိုင်း၊ တရုတ်၊ စင်ကာပူ အစရှိသည့် နိုင်ငံများသည် ၎င်းတို့ သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံ၏ သုံးစွဲသော ငွေကြေးကို ဝင်ရောက်လာသည့် နိုင်ငံခြားသား ခရီးသွားများအား လဲလှယ်စေကာ သုံးစွဲခိုင်းခြင်း ဖြစ်သော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံ အနေဖြင့် ထိုသို့ လုပ်ကိုင်ရန်မှာ မလွယ်ကူလှကြောင်း ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင် ဦးသက်လွင်တိုးက CNI သတင်းဌာန သို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ပြန်ပြီးတော့ export အတွက် earning ပဲ ဖြစ်ဖြစ် import အတွက် ဝယ်ရင်ပဲဖြစ်ဖြစ် ဒေါ်လာကို ပြန် ဝယ်ရတဲ့ အခါကျတော့ ဒီပိုက်ဆံကို အစိုးရဆီက ပြန်ရဖို့က မလွယ်ဘူး။ မီတာဘေလ်တွေ တခြားအခွန်အခတွေ ပေးတာကအစ ဒေါ်လာနဲ့ပေးရတာဆိုတော့ အဲဒီမှာ ကျပ်ငွေပြန်ပြီးတော့လည်း exchange rate မှာ ၂ မျိုးဖြစ် နေတဲ့ issue တွေက ရှိလာတယ်။ ရှိလာတဲ့အခါကျတော့ ဒေါ်လာနဲ့ပဲ ပေးရမယ်ဆိုတဲ့ ဒေါ်လာ demand များလေ ဒေါ်လာဈေးက မြောက်လေပဲ။ ကိုယ့်နိုင်ငံက export တွေ ကောင်းကောင်း လုပ်နိုင်နေတယ်။ နိုင်ငံခြားငွေတွေကို လည်း ပြန်ပြီးတော့ အခွန်က ရတယ်။ export earning တွေက ရတယ်ဆိုရင်တော့ အကြောင်းမဟုတ်ဘူးပေါ့။ ကိုယ့်နိုင်ငံမှာကလည်း export ကန့်သတ်ချက်တွေကရှိတယ်။ နောက် နိုင်ငံတကာ အဆင့်မီ ထုတ်လုပ်နိုင်ဖို့၊ ဝန်ဆောင်မှု ပေးနိုင်ဖို့တွေကလည်း တဖြေးဖြေး လျော့ပါးလာတဲ့ အခြေအနေမျိုးတွေမှာ ဆိုရင်တော့ နိုင်ငံခြား ငွေနဲ့လဲပြီး လုပ်ရမယ်ဆိုတာက အိပ်မက်ပဲဖြစ်နိုင်မှာပါ။ လက်တွေ့လုပ်နိုင်ဖို့က တစ်ဖက်ကအလုပ်တွေ အများ ကြီး လုပ်ရမယ်” ဟု ပြောသည်။

ရွှေတိဂုံဘုရားရောက် နိုင်ငံခြားသားခရီးသွားများ (MWD)

နစကအစိုးရ၏ ပြီးခဲ့သည့် ရုရှားခရီးစဉ်တွင် နှစ်နိုင်ငံ ကဏ္ဍပေါင်းစုံ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် သဘောတူခဲ့ကြ သည့်အတွက် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ခရီးသွားလုပ်ငန်းနှင့်ပတ်သက်၍လည်း အများအပြား မျှော်လင့်ထားကြောင်း ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်များထံက သိရသည်။

ရုရှားနိုင်ငံသား ခရီးသွားများ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ဝင်ရောက်လာစေရန် နှစ်နိုင်ငံ လေကြောင်းလိုင်း တိုက်ရိုက်ပြေးဆွဲ နိုင်ရေးကို အမြန်ဆုံး အကောင်ထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်ကြောင်း ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မြန်မာနိုင်ငံသို့ လာရောက်သည့် ရုရှားနိုင်ငံမှ ကိုယ်စားလှယ်များသည် နိုင်ငံခြားခရီးစဉ်အဖြစ် လာရောက်ခြင်းများသာရှိပြီး ခရီးသွားများ လာရောက်ခြင်း မရှိသေးကြောင်း၊ လာမည့် ပွင့်လင်းရာသီတွင် ရုရှားခရီးသွားများ ဝင်ရောက်လာနိုင်မည်ဟု ခန့်မှန်ထားကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၄

ပြည်တွင်းစက်သုံးဆီဈေးနှုန်း မြင့်တက်မှုနှင့် မလုံလောက်မှုတို့ကို ဖြေရှင်းနိုင်ရန်အတွက် ရုရှားနိုင်ငံမှ စက်သုံး ဆီကို တင်သွင်းရန် လုပ်ဆောင်နေသည်ဟု နစကအစိုးရ၏ သတင်းမှန်ပြန်ကြားရေးအဖွဲ့ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ် ဇော်မင်းထွန်းက ပြောသည်။

ထို့ကြောင့် ရုရှားနိုင်ငံမှ စက်သုံးဆီကို သက်သာသည့်နှုန်းထားဖြင့် ရရှိမည်ဆိုပါက လက်ရှိ ပြည်တွင်းတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသည့် စက်သုံးဆီဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်နေခြင်းကြောင့် အခြေခံ ကုန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်မှုကိုလည်း အထိုက်အလျောက် လျှော့ချနိုင်မည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဒီဆီတစ်မျိုးတည်းက ကျနော်တို့ တခြားကုန်ဈေးနှုန်း ရိုက်ခတ်မှုတွေကို အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ကျနော်တို့ ကာကွယ်ပြီးသား ဖြစ်နေပြီ။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ဆီဈေးတက်တာနဲ့အမျှ ကုန်ပစ္စည်းတွေ ဝယ်ရတာ ဈေးတက် သွားတယ်။ အဲတော့ ဆီကို သက်သက်သာသာနဲ့ ရမယ်ဆိုရင် ဆီတစ်လီတာမှာ ၅၀၀ သက်သာသွားရင် သေချာ တယ် ပြောင်းဖူးဈေးကျမယ်၊ အာလူးဈေးကျမယ်၊ တခြားဈေးတွေ ကျလာမယ်။ ဒီလိုမျိုး ကျနော်တို့က တွက်ချက် ရတာ ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ အဓိကက စက်သုံးဆီဈေးနှုန်းက အများကြီးထိုးကျသွားမှာ မဟုတ်ဘူး သို့သော် ဒေါ်လာကို မသုံးဘဲနဲ့ ဝယ်လို့ရတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ရုရှားကနေ ကျနော်တို့ ဝယ်တာ။ ဝယ်မယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ရုရှားနိုင်ငံမှ စက်သုံးဆီများ ပြည်တွင်းသို့ ဝင်ရောက်လာပါက လက်ရှိ ပြည်တွင်းတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသည့် စက်သုံးဆီ ဈေးနှုန်းသည် ထက်ဝက်ခန့် ကျဆင်းသွားနိုင်သည်ဟု သုံးသပ်မှုများရှိသည်။

သို့သော် ကမ္ဘာ့ရေနံဈေးနှုန်းနှင့် တွက်ချက်ကြခြင်းဖြစ်သည့်အတွက် စက်သုံးဆီဈေးနှုန်းများသည် ထက်ဝက်ခန့် ကျဆင်းမသွားနိုင်သော်လည်း ၂၀၀၀ ဝန်းကျင်ခန့်သာ ကျဆင်းသွားနိုင်သည်ဟု သုံးသပ်မှုများလည်း ရှိသည်။

မြန်မာနိုင်ငံအတွက် စက်သုံးဆီကို ပြည်ပမှ တစ်လလျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၄၀၀ ခန့် တင်သွင်းနေရတာ ကြောင့် ရုရှားနိုင်ငံမှ စက်သုံးဆီကို ရုရှားငွေကြေးဖြင့် တင်သွင်းရမည်ဆိုပါက အမေရိကန်ဒေါ်လာကိုလည်း ထိန်းချုပ်ပြီးအနေအထား ဖြစ်သွားနိုင်သည်ဟု ဦးအောင်ပြည့်စုံက ဆက်ပြောသည်။

ရန်ကုန်မြို့ရှိ ဈေးမြင်ကွင်းတစ်ခု(ဓါတ်ပုံ-CNI)

“စက်သုံးဆီဆိုတဲ့ ကိစ္စမှာလည်း ကျနော်သိရသလောက်ကတော့ စင်္ကာပူဆို အမေရိကန်ဒေါ်လာနဲ့ ဝယ်ရတာ ဖြစ်တယ်။ ရုရှားဆို ကျနော်တို့ ရုရှားနိုင်ငံသုံး ငွေကြေးနဲ့ ဝယ်မှာဖြစ်တယ်။ အခု လူတွေထင်နေကြတာက အခု လက်ရှိ ဒီဇယ်ဆို ၃၀၀၀ ကျော်၊ ဓာတ်ဆီဆို ၂၅၀၀ ပတ်ချာလည်မှာရှိတယ် အောက်တိန်းဆိုရင်။ ရုရှားဆီက ဆီ တွေ ရောက်လာလို့ရှိရင် ငါတို့ ၃၀၀၀ ဖြစ်မယ်၊ ၁၅၀၀ ဖြစ်မယ်ဆိုတဲ့ အတွေးမျိုးရှိတယ်။ ဒီတော့ ကျနော့်ရဲ့ သုံးသပ်ချက်အမြင်နဲ့ ပြောမယ်ဆိုရင် ရုရှားနိုင်ငံက ရောက်လာမယ့် စက်သုံးဆီ ဆီတင်သင်္ဘောတွေရဲ့ အကွာ အဝေးနဲ့ ကျနော်တို့ ဟိုဘက်မှာ ဝယ်ရတဲ့ ဈေးနှုန်းနဲ့ နောက်ဆုံး စင်္ကာပူကပဲဝယ်ဝယ်၊ ရုရှားကပဲဝယ်ဝယ် ကျနော်တို့ ကမ္ဘာ့ရေနံဈေးနှုန်းနဲ့ သတ်မှတ်ထားပြီးသား ဖြစ်ပါတယ်။ တစ်ပီပါ ဘယ်လောက်ဆိုတဲ့ ရေနံ ဈေးနှုန်းပေါ်မှာ တွက်ချက်ကြတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ထင်ထားသလောက်ကြီးတော့ စက်သုံးဆီဈေးနှုန်းကြီးက ထိုးကျမှာက ထက်ဝက်လောက်ထိ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ၂၀၀၀ ပတ်ချာလည်မှာ တစ်လီတာဖိုး ဖြစ်ချင်ဖြစ်နေတာမျိုး အစိုးရက ဆောင်ရွက်တာ ဖြစ်တယ်။ အဲတော့ ဆီကိုသာ ကျနော်တို့ အမေရိကန်ဒေါ်လာအစား ရုရှားငွေနဲ့ ဝယ် နိုင်ရင် ကျနော်တို့ ဒေါ်လာကိစ္စကို ထိန်းချုပ်ပြီးသားဖြစ်တယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ရက်ပိုင်းတွင် ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက ရုရှားနိုင်ငံမှ တင်သွင်းထားသည့် တန်ချိန် ၁၅၀၀၀ (တစ်သောင်း ငါးထောင်)ပါ ဆီတင် သင်္ဘော ၂ စီးသည် ရန်ကုန်ဆပ်ကမ်းသို့ ဆိုက်ကပ်လာမည်ဖြစ်ပြီး သက်သာသည့်ဈေးနှုန်း ဖြင့် ရောင်းချပေးမည်ဟု ပြောဆိုခဲ့သည်။

သို့သော် ရုရှားနိုင်ငံမှ စက်သုံးဆီများကို တင်သွင်းရာတွင် မည်သည့်ဈေးနှုန်းဖြင့် ဝယ်ယူနေကြောင်းနှင့် ပြည်တွင်း ဈေးကွက်သို့ မည်ကဲ့သို့ ဖြန့်ဖြူးပေးမည်ကို ဒီကနေ့အချိန်ထိ ထုတ်ပြန်ထားခြင်း မရှိသေးပေ။

တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့သည်လည်း ရုရှားနိုင်ငံမှ စက်သုံးဆီကို ဝယ်ယူနေပြီး ကမ္ဘာ့ဈေးနှုန်း၏ တစ်ဝက်ခန့် သက်သာသည့်နှုန်းထားဖြင့် ရရှိနေခြင်းကြောင့် မြန်မာသည်လည်း ယင်းဈေးနှုန်းအတိုင်း ရရှိမည်ဆိုပါက အကျိုး ရှိကြောင်း လုံခြုံရေးအရ အမည်မဖော်လိုသူ စီးပွားရေးပညာရှင်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အခုက ရုရှားက အမေရိကန်နဲ့ ဥရောပတို့က sanctions လုပ်ထားတော့ သူ့ဟာတွေက ရောင်းဖို့အတွက်က ဈေးကွက်အသစ် ရှာနေပြီ။ တရုတ်တို့၊ အိန္ဒိယတို့က ရုရှားဆီကို သွင်းနေပြီ။ သူတို့က ကမ္ဘာ့ဈေးရဲ့ တစ်ဝက်နီးနီး လောက် ရတယ်လို့ ကြားတာပဲ။ အဲအတိုင်းဆိုရင်တော့ အကျိုးရှိပါတယ်။ စက်သုံးဆီ တင်သွင်းတာမှာ အကျိုးရှိ၊ မရှိကလည်း အဓိက စက်သုံးဆီဈေးနှုန်းပေါ်မှာပဲ အဓိက မူတည်တယ်” ဟု သူက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် တစ်နိုင်ငံလုံးရှိ စက်သုံးဆီအရောင်းဆိုင်များကို ခွဲတမ်းဖြင့် ဖြန့်ဖြူးပေးနေသော်လည်း လုံလောက် သည့် စက်သုံးဆီ ခွဲတမ်းမရခြင်း၊ စက်သုံးဆီဈေး မြင့်တက်နေခြင်းတို့ကြောင့် ပြီးခဲ့သည့် ဇူလိုင်လမှ စတင်ပြီး လုပ်ငန်းမလည်ပတ်နိုင်တော့ဘဲ ပိတ်ထားရသည့် စက်သုံးဆီဆိုင်တချို့ ရှိနေသည်။