CNI News
၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၁၄
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကုန်ချောထုတ်လုပ်ရန်အတွက် ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းများနှင့် မြေနေရာများစွာ ရှိသော်လည်း ကုန်ချောထုတ်လုပ်နိုင်မှု မရှိသလောက် ဖြစ်နေသည်မှာ တိကျသေချာ ခိုင်မာသည့် မူဝါဒရှိရန်လိုအပ်သည်ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။
မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ကုန်ပစ္စည်းများကို ကုန်ချော ထုတ်လုပ်နိုင်ရန်အတွက် စီးပွားရေးနှင့် ပတ်သက်သည့် မူဝါဒများ မကြာခဏ အပြောင်းအလဲ မလုပ်ဘဲ ခိုင်မာနေမှသာ ကုန်ချော ထုတ်လုပ်နိုင်မည်ဖြစ်သလို နိုင်ငံတကာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများသည်လည်း ဝင်ရောက်လာမည် ဖြစ်သည်ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်း ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
၎င်းက “အဓိက ကျနော်တို့နိုင်ငံက ကုန်ကြမ်းကနေ ကုန်ချောမသွားနိုင်တဲ့ အဓိကအချက်က ပညာရှင် မရှိတာ လည်း မဟုတ်ဘူး၊ ကျနော်တို့ အရင်းအနှီး မရှိတာလည်း မဟုတ်ဘူး။ စက်ပစ္စည်း ကိရိယာ မရှိတာလည်း မဟုတ် ဘူး။ အဓိက ကျနော်တို့ဆီမှာ လိုအပ်နေတာက တစ်ခုပဲ ရှိတယ်။ အဲဒါက ဘာလဲဆိုတော့ ကျနော်တို့နိုင်ငံရဲ့ မူဝါဒ ပဲ။ ဥပမာ ကျနော်တို့နိုင်ငံမှာ ခိုင်မာတဲ့ မူဝါဒရှိရင် ခုနကပြောတဲ့ ကမ္ဘာအရပ်ရပ်က ပညာရှင်တွေ ကျနော်တို့ နိုင်ငံ ကို လာလို့ရတယ်။ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ဆိုတာကလည်း လာလို့ရတယ်။ သူတို့တွေ လာပြီဆိုတာနဲ့ စက်ပစ္စည်းတွေ အလိုအလျောက် ပါလာတာ။ ဒီ ၃ ခုစလုံးက သူ့ဟာသူ ချိတ်ဆက်နေတာ။ ကျနော်တို့ ခိုင်မာသေချာတဲ့ မူဝါဒ အမြဲတမ်း ပြောတယ်။ ဥပမာ ထားပါတော့ ကျနော်တို့ အစိုးရတစ်ဆက် တက်လာတယ် ဥပဒေတစ်ခု ချထားတယ် မူဝါဒပေါ့။ နည်းဥပဒေတစ်ခု ချထားတယ် ဥပဒေတော့ အမြဲတမ်း ရှိပြီးသား။ နောက်အစိုးရ တက်လာတယ် ရှေ့က နည်းဥပဒေကို ပယ်ဖျက်တယ်။ နောက်ထပ် ဥပဒေတစ်ခု ကျင့်သုံးတယ် အစားထိုးတယ်။ အဲလိုမျိုးတွေ ဖြစ်နေ သ၍ကတော့ ပညာရှင်လည်း လာမှာ မဟုတ်ဘူး။ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုလည်း လာမှာမဟုတ်ဘူး။ အဲတော့ ကျနော်တို့က အနှစ် ၃၀ သို့မဟုတ် အနှစ် ၅၀ ခိုင်မာသေချာတဲ့ ဘယ်လိုအစိုးရပဲ ပြောင်းပြောင်း ကျနော်တို့က စီးပွားရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ခိုင်မာတဲ့ မူဝါဒတွေ တသမတ်တည်း ချမှတ်ထားပြီးသား ရှိတယ်ဆိုရင် ခုနကပြောတဲ့ အချက် အလက်တွေ ကုန်ချောတွေ ထုတ်လုပ်နိုင်မှာ ဖြစ်တယ်” ဟု ပြောသည်။
ကားထုတ်လုပ်မှု လုပ်ငန်းခွင်ကိုတွေ့ရစဉ် (GETTY IMAGES)
အစိုးရ၏ မူဝါဒ အပြောင်းအလဲကြောင့် လက်ရှိတွင် မော်တော်ကား ထုတ်လုပ်နေသည့် နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ကုမ္ပဏီအများစုသည် ရပ်နားထားရကြောင်း၊ ကုန်ထုတ်လုပ်မည့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ ဝင်ရောက်ရန်အတွက်လည်း အဟန့်အတားတစ်ခု ဖြစ်နေကြောင်း ဦးအောင်ပြည့်စုံက ဆက်လက်ပြောသည်။
ကုန်ချောများ ထုတ်လုပ်နိုင်ရန်အတွက် ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များကို လုပ်ပိုင်ခွင့်များပေးရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ ထို့နောက် အဖွဲ့အစည်းများ ဖွဲ့စည်း၍ အစိုးရ၏ မူဝါဒများကို ထောက်ပြ အကြံပြုပေးနိုင်သည့် ပညာရှင်များကို မွေးထုတ်ပေးရန်နှင့် ပညာတော်သင်များ စေလွှတ်ပေးရန် လိုအပ်ကြောင်း မြန်မာ့စီးပွားရေး လေ့လာသူများက ထောက်ပြကြသည်။
လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပညာရှင်များ ရှိသော်လည်း လုပ်ပိုင်ခွင့်များ နည်းပါးခြင်းကြောင့် ကုန်ချောထုတ်လုပ်ရန် အဆင်မပြေ ဖြစ်နေခြင်းဖြစ်သည်ဟု စီးပွားရေးပညာရှင်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
တစ်ရှူးများထုတ်လုပ်နေသည်ကို တွေ့ရစဉ် (GETTY IMAGES)
၎င်းက “ဒီမှာက organize လုပ်ပေးတာ မရှိဘူးလေ။ အဲဒါကြောင့် အစိုးရ ပေါ်လစီဆိုလည်း အခု သတိထားမိလား မသိဘူး။ Myanmar Development institute (MDI) ဆိုပြီးတော့လေ ဦးသိန်းစိန် လက်ထက်ကတည်းက အဲဒီ MDI ကို အစပျိုးခဲ့တယ်။ ဒီကနေ စပြီးတော့ မာစတာတွေ လွှတ်တယ်။ သူတို့နဲ့ စနေပြီ။ Myanmar Development institute က သူတို့က အဓိက ပေါ်လစီနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အကြံဉာဏ်တွေ ပေးတာ။ ဒါပေမယ့် အခုဟာက ပျက်သ လောက် ဖြစ်သွားတာပေါ့။ အများကြီး ကိုရီးယားမှာဆိုရင် KDI (Korea Development institute) နောက် ဂျပန် မှာဆိုရင် Trade & Economic ဆိုပြီးတော့ အဲလိုမျိုး အစိုးရကို စီးပွားရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ပေါ်လစီတွေကို အကြံပြု ပေးတာ။ အကြံပြုပေးတာဆိုတာ ရိုးရိုး အပေါ်ယံ အကြံပြုပေးတာမျိုး မဟုတ်ရဘူး။ search နဲ့ သေချာ လုပ်ပြီး တော့ အကြံပြုရတဲ့ အဖွဲ့အစည်းမျိုး ရှိတယ်။ အဲလိုမျိုး ထောင်နိုင်မှ ရမှာ။ သူတို့ကို ဘယ်သူကမှ ဒီပေါ်လစီက ငါတို့ ဝန်ကြီးဌာနကို ထိခိုက်စေတယ် ဘာညာ သူတို့ကို သွားပြောလို့ မရဘူး။ သူတို့မှာ မကောင်းရင် မကောင်း ကြောင်း ချန်နယ်တွေကို အကုန်လုံး ထောက်ပြခွင့် ရှိတယ်။ ဒီမှာက အဲလိုမျိုးဟာ မရှိဘူး။ ထောက်ပြတော့မယ် ဆိုရင် ဟိုလူ့မျက်နှာကြည့်ရ၊ ဒီလူ့မျက်နှာကြည့်ရ နောက် ကိုယ်အပြောခံရမလား၊ အထုတ်ခံရမလား အဲဒါတွေ ကြည့်နေရတော့ ဘယ်လိုလုပ် အဆင်ပြေတော့မှာလဲ။ လုပ်ပိုင်ခွင့် မရှိဘူး။ လုပ်ပိုင်ခွင့် ရှိအောင်လည်း ဖန်တီး မပေးဘူးပေါ့လေ။ တစ်ယောက်တည်း ကနေပြီးတော့ ဘက်စုံ ထောက်ပြနိုင်တဲ့သူက မရှိဘူးပေါ့လေ။ ပညာရှင် တွေကို စုစည်းပေးရမှာ MDI လိုဟာမျိုး” ဟု ပြောသည်။
ကုန်ချော ထုတ်လုပ်နိုင်ရန်အတွက် ပြည်တွင်းရှိ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်တချို့ ကြိုးစားမှုများ ရှိသော်လည်း ဈေး ကွက် မရှိခြင်း၊ နည်းပညာ အကူအညီ လိုအပ်နေခြင်းနှင့် လုပ်ပိုင်ခွင့်များ နည်းပါးခြင်းကြောင့် နှောင့်နှေးမှုများ ဖြစ်ပေါ်နေသည်ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။
မြန်မာနိုင်ငံသည် စိုက်ပျိုးရေးနိုင်ငံ ဖြစ်သော်လည်း စိုက်ပျိုးရေး ထွက်ကုန်များကို ကုန်ကြမ်းအဖြစ်နှင့်သာ တင်ပို့ နေရကြောင်း၊ လက်ရှိအချိန်ထိ ကုန်ချော ထုတ်လုပ်နိုင်မှု မရှိသေးကြောင်း၊ ကုန်ချောများ ထုတ်လုပ်နိုင်ပါက ဈေးကွက်များ ပိုမိုကျယ်ပြန့် လာမည်ဖြစ်ပြီး စိုက်ပျိုးသည့် တောင်သူများအတွက်လည်း ကောင်းမွန်လာမည် ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
ထို့နောက် ကုန်ချောထုတ်လုပ်ရန်အတွက် အဓိက လိုအပ်ချက် တစ်ခုဖြစ်သည့် လျှပ်စစ်ဓာတ်အား အပြည့်အဝ ရရှိရေးသည်လည်း အရေးပါသည့် အပိုင်းတွင် ပါဝင်နေကြောင်း ထောက်ပြကြသည်။
