CNI International News

အဘူဂျာ၊ ဇန်နဝါရီ ၃၀

အာဖရိကတွင် ရှေ့ဆင့်နောက်ဆင့် စစ်အာဏာသိမ်းမှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် နိုက်ဂျာ၊ မာလီနှင့် ဘာကီနာဖာဆို နိုင်ငံများမှ စစ်အစိုးရများသည် အနောက်အာဖရိကနိုင်ငံများ စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့ (ECOWAS) အဖွဲ့မှ တရားဝင် နုတ်ထွက်သွားခဲ့ကြောင်း အေပီမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ထိုသုံးနိုင်ငံသည် ECOWAS အဖွဲ့မှ နုတ်ထွက်စာ တင်ထားသည်မှာ (၁)နှစ်ခန့် ကြာမြင့်ပြီဖြစ်ပြီး အဖွဲ့အစည်း အတွင်းမှ တရားဝင် နုတ်ထွက်သည့် လုပ်ငန်းစဉ် (၁)နှစ် သက်တမ်းပြည့်သွားချိန်တွင် အဖွဲ့ဝင်များအဖြစ်မှ တရားဝင် နုတ်ထွက်ခွင့် ရရှိသွားပြီဖြစ်ကြောင်း ECOWAS က ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ မိမိတို့ အဖွဲ့အနေဖြင့် ထိုနိုင်ငံများကို ပြန်လည်ဝင်ရောက်ခွင့်ပေးရန် တံခါးဖွင့်ပေးထားကြောင်း ECOWAS အဖွဲ့က ပြောကြားခဲ့သည်။

ECOWAS ညီလာခံကို တွေ့ရစဉ်

ထို့နောက် ယခုနုတ်ထွက်သွားခဲ့သည့် မာလီ၊ နိုက်ဂျာနှင့် ဘာကီနာဖာဆို နိုင်ငံများကို ECOWAS ပတ်စ်ပို့များဖြင့် ဒေသတွင်း လွတ်လပ်စွာ သွားလာခွင့်ပေးရေး အပါအဝင် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများကဲ့သို့ ဆက်ဆံရန် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ အားလုံးကို ECOWAS က တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

၁၉၇၅ ခုနှစ်က ဖွဲ့စည်းခဲ့သည့် ၁၅ နိုင်ငံ ပါဝင်သော ECOWAS အဖွဲ့သည် အနောက်အာဖရိက၏ ထိပ်သီး နိုင်ငံရေးနှင့် ဒေသတွင်း အဖွဲ့အစည်းအဖြစ် ယူဆခံထားရပြီး အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ စီးပွားရေးကို မြှင့်တင်ရန် ရည်ရွယ် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည့် အဖွဲ့ဖြစ်သည်။

သို့သော် ECOWAS အဖွဲ့သည် မကြာသေးမီ နှစ်များအတွင်း ဒေသတွင်း အာဏာသိမ်းမှုများ ဆက်တိုက် ဖြစ်ပွား ခဲ့သည့် အခြေအနေများနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။

ဘာကီနာဖာဆို၊ မာလီ၊ နိုက်ဂျာ စစ်ခေါင်းဆောင် ၃ ဦးကို တွေ့ရစဉ်

ECOWAS အဖွဲ့သည် ဒေသတွင်း ထိပ်သီးနိုင်ငံရေး အာဏာပိုင်အဖွဲ့ဖြစ်ခဲ့ပြီး ဒေသတွင်း နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေးနှင့် လုံခြုံရေးပဋိပက္ခများတွင် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ကာ စိန်ခေါ်မှုများကို ဖြေရှင်းခဲ့သည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ အနောက်အာဖရိက၏ နေရာဒေသများတွင် ECOWAS အဖွဲ့၏ ထိရောက်မှု အားနည်းခြင်း၊ အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံများ၏ ပြည်သူများကို ထောက်ပံ့ပေးမှု အားနည်းခြင်း၊ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ ခေါင်းဆောင်များ၏ အကျိုးစီးပွားများကိုသာ ရှေ့တန်းတင်လွန်းခြင်းတို့ကြောင့် အဖွဲ့အစည်း၏ ပုံရိပ်ကျဆင်းလာခဲ့ကြောင်း ဝါရှင်တန် အခြေစိုက် ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များအဖွဲ့ Wilson Center မှ အာဖရိက စီမံကိန်း၏ ညွှန်ကြားရေးမှူး အွန်နူဘိုဂူ (Oge Onubogu) က ပြောကြားခဲ့သည်။

နိုက်ဂျာ၊ မာလီနှင့် ဘာကီနာဖာဆို နိုင်ငံတို့တွင် အာဏာရလာခဲ့သည့် စစ်အစိုးရများသည် ECOWAS မှ နုတ်ထွက် ကြောင်း ကြေညာခဲ့ပြီးနောက် ပြီးခဲ့သည့်နှစ် စက်တင်ဘာလက ၎င်းတို့ ၃ နိုင်ငံအကြား လုံခြုံရေးမိတ်ဖက် ဆက်ဆံရေး အဖွဲ့ဖြစ်သည့် ဆာဟယ်နိုင်ငံများ မဟာမိတ်အဖွဲ့ (Alliance of Sahel States) ကို ထူထောင်ခဲ့သည်။

Source: အေပီ

CNI International News

ဘိုဂိုတာ၊ ဇန်နဝါရီ ၂၉

ကိုလံဘီယာသံတမန်များနှင့် အမေရိကန်သံတမန်များအကြား ရွှေ့ပြောင်းများကို နေရပ်ပြန်ပို့ရေး လေကြောင်း ခရီးစဉ်များနှင့်ပတ်သက်ပြီး သဘောတူညီမှု ရရှိခဲ့ပြီးနောက် ကိုလံဘီယာသမ္မတ ဂူစတာဗို ပက်ထရို (Gustavo Petro) သည် အမေရိကန်နှင့် ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲ ဖြစ်ပွားမည့်အရေးကို ရှောင်လွှဲနိုင်ခဲ့သည်။

သို့သော် အမေရိကန်က ဗီဇာလျှောက်ထားခွင့် ဖျက်သိမ်းခြင်းအပေါ် ကိုလံဘီယာနိုင်ငံသားများက စိတ်ပျက်ညီးငြူ နေချိန်တွင် ကိုလံဘီယာ စီးပွားရေးအသိုင်းအဝိုင်းက ခေါင်းအေးအေးထားပြီး အခက်အခဲကို ကျော်လွှားရန် ဇန်နဝါရီ ၂၇ ရက်က တိုက်တွန်းခဲ့ကြသည်။

အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump) ကမူ ရွှေ့ပြောင်းများကို သိမ်းကြုံးနှိမ်နင်းသည့် ၎င်း၏ အစီအစဉ် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် ကိုလံဘီယာရွှေ့ပြောင်းများကို စစ်လေယာဉ်များဖြင့် နေရပ်ပြန်ပို့မည့် အစီအစဉ်ကို ကိုလံဘီယာအစိုးရက ငြင်းပယ်မည်ဆိုပါက ကိုလံဘီယာနိုင်ငံကို အခွန်တိုးမြှင့်ကောက်ခံခြင်း၊ 
ပိတ်ဆို့မှုများ ချမှတ်ခြင်းတို့ လုပ်ဆောင်သွားမည်ဟု ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည်။

သို့သော် ဇန်နဝါရီ ၂၆ ရက်က ထုတ်ပြန်သည့် အစီရင်ခံစာတွင်မူ ကိုလံဘီယာသည် ရွှေ့ပြောင်းများကို ပြန်လည် လက်ခံရန် သဘောတူခဲ့သဖြင့် ကိုလံဘီယာအပေါ် အရေးယူပိတ်ဆို့မှုများ ပြုလုပ်တော့မည် မဟုတ်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

ကိုလံဘီယာနိုင်ငံ၏ သမ္မတလေယာဉ်ကလည်း နေရပ်ပြန်ပို့ခံရမည့်သူများကို သယ်ဆောင်ရန် အသင့်အနေ အထား ရှိနေပြီဖြစ်ကြောင်း ကိုလံဘီယာနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး လူးဝစ် ဂီလ်ဘာတို မူရီလို (Luis Gilberto Murillo) က သီးခြား ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

အမေရိကန်နိုင်ငံဆိုင်ရာ ကိုလံဘီယာသံအမတ် ဒန်နီယယ် ဂါစီယာ ပီနာ (Daniel Garcia-Pena) နှစ်နိုင်ငံအကြား အငြင်းပွားမှုကို ဖြေရှင်းပေးခဲ့သည့် အဓိက သံအမတ်ဖြစ်ခဲ့ကြောင်း ကိုလံဘီယာ နိုင်ငံခြားရေးရုံး၏ သတင်း ရင်းမြစ်က ဖော်ပြခဲ့သည်။

ကိုလံဘီယာသမ္မတ ဂူစတာဗို ပက်ထရိုကို တွေ့ရစဉ်

"အခုတော့ နှစ်ဖက်စလုံးအတွက် အနိုင်ရတဲ့ အနေအထားဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိကန်ကလည်း အခွန်တွေ တိုးမကောက်တော့သလို ကျမတို့ နိုင်ငံသားတွေကို အမေရိကန်က လေးစားစွာဆက်ဆံဖို့ လက်ခံခဲ့ပါတယ်" ဟု ဂါစီယာ ပီနာက ပြောကြားခဲ့သည်။

ရွှေ့ပြောင်းများကို နေရပ်ပြန်ပို့ရေးအတွက် ထရမ့်၏ အစီအစဉ်နှင့်ပတ်သက်ပြီး သတင်းထောက်များက မေးမြန်း ချိန်တွင် ဂါစီယာ ပီနာက နိုင်ငံများအနေဖြင့် ရွှေ့ပြောင်းများအား နေရပ်ပြန်ပို့သည့် လေကြောင်းခရီးစဉ်များကို လက်ခံရမည်ဖြစ်ကြောင်း ဖြေကြားခဲ့သည်။

အစောပိုင်းတွင် ကိုလံဘီယာသမ္မတ ပက်ထရိုက ရွှေ့ပြောင်းများကို စစ်လေယာဉ်များဖြင့် နေရပ်ပြန်ပို့မည့် အစီအစဉ်ကို ရှုတ်ချခဲ့ပြီး စစ်လေယာဉ်များဖြင့် ပြန်လည်ပို့ဆောင်ခြင်းသည် ရာဇဝတ်သားများကို နေရပ် ပြန်ပို့သည့် ပုံစံမျိုးဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် လက်ရှိတွင် အမေရိကန်ရှိ ကိုလံဘီယာရွှေ့ပြောင်း နေထိုင်သူများကို ကိုလံဘီယာသမ္မတဆိုင်ရာ လေယာဉ်ဖြင့် ဂုဏ်သိက္ခာရှိရှိဖြင့် ပြန်လည်ခေါ်ဆောင် ပြင်ဆင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

Source: ရိုက်တာ

CNI International News

ဂါဇာစီးတီး၊ ဇန်နဝါရီ ၂၈

အစ္စရေးနှင့် ဟားမာ့စ်အကြား အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက်၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း အနေဖြင့် အစ္စရေး တို့က ဖမ်းဆီးထားသည့် ပါလက်စတိုင်း အကျဉ်းသားများကို ပြန်လွှတ်ပေးနေချိန်တွင် နေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေး ခဲ့သော သောင်းနှင့်ချီသည့် ပါလက်စတိုင်းများက ၎င်းတို့၏နေရပ်သို့ အစုလိုက်အပြုလိုက် ပြန်နေကြကြောင်း အေပီမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

စစ်ပွဲ စတင်ခဲ့ချိန်ကတည်းက ဂါဇာဒေသမြောက်ပိုင်းမှ စစ်ပြေးရှောင်ခဲ့သည့် ထောင်နှင့်ချီသည့် ဂါဇာဒေသခံများ သည် ၎င်းတို့၏ နေအိမ်များကို ပြန်လာခဲ့ကြပြီး အပစ်အခတ်ရပ်စဲထားသည့်တိုင် အစ္စရေးက နောက်တစ်ကြိမ် တိုက်ခိုက်လာမည့် အရေးကို စိုးရိမ်နေကြသည်။

ဒုက္ခသည် စခန်းများနှင့် စာသင်ကျောင်းများတွင် တစ်နှစ်ကျော်ကြာ ခိုလှုံနေကြသည့် ပါလက်စတိုင်းများသည် ၎င်းတို့၏ နေအိမ်များဆီသို့ ပြန်လည် ရောက်ရှိသည့်အခါတွင် ပျက်စီးနေသော အပျက်အစီးများကိုသာ မြင်တွေ့ခဲ့ကြသည်။

ကလေး ၃ ဦး၏ မိခင်ဖြစ်သူ ယက်စမင်း အဘူ အမ်ရှား (Yasmin Abu Amshah) သည် ဂါဇာစီးတီးမြို့ရှိ ၎င်း၏ နေအိမ်သို့ ပြန်လည်သွားရောက်ရန် ၆ ကီလိုမီတာ (၄ မိုင်နီးပါး) အကွာအဝေးအထိ လမ်းလျှောက်ခဲ့ရသည်။

နေရပ်ပြန်လာသည့် ပါလက်စတိုင်းများကို တွေ့ရစဉ်

သူ့အိမ်သည် ထိခိုက်ပျက်စီး နေပြီဖြစ်သော်လည်း နေထိုင်၍ရသေးပြီး သူညီမဖြစ်သူနှင့် တစ်နှစ်ကျော်အတွင်း ပထမဆုံးအကြိမ် ပြန်လည်တွေ့ဆုံခဲ့သည်။

အစ္စရေးနှင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲခဲ့သည့် ဟားမာ့စ်အဖွဲ့ကမူ ယခုအခြေအနေသည် မိမိတို့ ဒေသခံများအတွက် အောင်ပွဲဖြစ်ပြီး အစ္စရေး၏ သိမ်းပိုက်မှု ကျရှုံးခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၇ ရက်က ဟားမာ့စ်အဖွဲ့က အစ္စရေးကို စတင် ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး အစ္စရေးနိုင်ငံ အတွင်းမှ ဓားစာခံများကို ဖမ်းဆီးသွားခဲ့သည်။

လက်ရှိ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက်အရ ဟားမာ့စ်အဖွဲ့က ဖမ်းဆီးထားသည့် အစ္စရေးဓားစာခံများကို ပြန်လွှတ်ပေးနေပြီး အစ္စရေးကလည်း ဖမ်းဆီးထားသော ပါလက်စတိုင်း အကျဉ်းသားများကို အသုတ်လိုက်ခွဲပြီး ပြန်လွှတ်ပေးနေသည်။

Source: အေပီ

CNI International News

နယူးယောက်၊ ဇန်နဝါရီ ၂၈

ကွန်ဂိုအရှေ့ပိုင်းဒေသကို ထိုးစစ်ဆင်နေမှုအား ရပ်တန့်ရန် M23 သူပုန်တပ်ဖွဲ့ကို ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကာင်စီက တောင်းဆိုခဲ့သည်ဟု ရိုက်တာမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ထို့နောက် ဒီအာရ်ကွန်ဂိုနှင့် ရဝမ်ဒါတို့ အနေဖြင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဖော်ဆောင်ရန်အတွက် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုများ ပြန်လည် စတင်ရန်လည်း ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကာင်စီက တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

ကွန်ဂိုအရှေ့ပိုင်းတွင် ရဝမ်ဒါကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့များ တည်ရှိနေမှုနှင့် ရဝမ်ဒါလွတ်မြောက်ရေး ဒီမိုကရက်တစ် တပ်ဖွဲ့ (FDLR)အား ကွန်ဂိုက ထောက်ပံ့ပေးနေသည့် အခြေအနေတို့ကို ဖြေရှင်းရန် လုံခြုံရေးကောင်စီက တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

M23 သူပုန်အဖွဲ့က တူစီလူမျိုးစုများ၏ အကျိုးစီးပွားကို ကာကွယ်ပေးမည်ဟု ကြေညာထားပြီး FDLR အဖွဲ့ကဲ့သို့ ဟူတူပြည်သူ့စစ်များကဲ့သို့ လက်နက်ကိုင်များကို ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်နေသည်။

၁၉၉၄ ခုနှစ်က တူစီလူမျိုးစုများနှင့် သဘောထား အလယ်အလတ်ရှိသည့် ဟူတူလူမျိုးစုဝင် ၈၀၀,၀၀၀ ကျော် လူမျိုးသုဉ်း သတ်ဖြတ်ခံရသော ဖြစ်စဉ်အပြီးတွင် FDLR အဖွဲ့ကို ဟူတူလူမျိုးစုများက ထူထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ဇန်နဝါရီ ၂၆ ရက်က ပြုလုပ်ခဲ့သည့် လုံခြုံရေးကောင်စီ အစည်းအဝေးတွင် အမေရိကန်၊ ပြင်သစ်၊ ဗြိတိန်တို့က M23 သူပုန်များကို ရဝမ်ဒါနိုင်ငံက ထောက်ခံပေးနေမှုအား ရှုတ်ချခဲ့ပြီး ရဝမ်ဒါနိုင်ငံကမူ M23 သူပုန်များကို ထောက်ပံ့ခြင်းမရှိကြောင်း ငြင်းဆိုခဲ့သည်။

ကုလလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ကိုတွေ့ရစဉ်

လုံခြုံရေးကောင်စီက ထုတ်ပြန်သည့် အစီရင်ခံစာတွင် ဒီအာရ်ကွန်ဂိုနိုင်ငံ၏ အချုပ်အခြာအာဏာနှင့် နယ်မြေ တည်တံ့ခိုင်မြဲမှုတို့ကို ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း ချိုးဖောက်မှုနှင့် ဒီအာရ်ကွန်ဂို အရှေ့ပိုင်းတွင် ပြည်ပတပ်ဖွဲ့များ တပ်စွဲထားမှုတို့ကို ရှုတ်ချခဲ့သည်။

သို့သော်လည်း အဆိုပါ ပြည်ပတပ်ဖွဲ့များသည် မည်သည့် တပ်ဖွဲ့များ ဖြစ်သည်ဆိုခြင်းကို အသေးစိတ် အမည်တပ် ပြောကြားခဲ့ခြင်းမရှိဘဲ ဒီအာရ်ကွန်ဂိုနိုင်ငံအတွင်းမှ ချက်ချင်းရုပ်သိမ်းရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။

ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ အမေရိကန် ယာယီသံအမတ် ဒေါ်ရိုသီ ရှီယာ (Dorothy Shea) က ရဝမ်ဒါနိုင်ငံသည် GPS စနစ်များအား နှောင့်ယှက်နေကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

မြောက်ကီဗူး (North Kivu) ပြည်နယ်တွင် M23 သူပုန်များ၏ စစ်ဆင်ရေးကို ထောက်ပံ့မှုများ၊ အရပ်ဖက် လေကြောင်းလိုင်းများ၏ ဘေးကင်းလုံခြုံရေးကို ထိခိုက်စေသည့်  GPS စနစ်များအား နှောင့်ယှက်မှုတို့အပေါ် လုံခြုံရေးကောင်စီ အဖွဲ့ဝင်များက အလွန်စိုးရိမ်ကြောင်း လုံခြုံရေးကောင်စီက ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: ရိုက်တာ

CNI International News

ဝါရှင်တန်၊ ဇန်နဝါရီ ၂၈

ပြည်ပအကူအညီများကို ထောက်ပံ့ပေးနေသည့် အမေရိကန်နိုင်ငံတကာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအေဂျင်စီ (USAID) ၏ ဝန်ထမ်းများအနေဖြင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းကို အကူအညီများပေးရာတွင် အမေရိကန်ပထမ မူဝါဒနှင့် ကိုက်ညီမှုရှိစေ ရန် (“America First” policy) ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများတွင် ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ကြရန် ထရမ့်က တိုက်တွန်းခဲ့ သည်ဟု ရိုက်တာမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

အစိုးရအဖွဲ့၏ အမိန့်များကို လျစ်လျှူရှုသည့် မည်သည့် ဝန်ထမ်းကိုမဆို စည်းကမ်းချိုးဖောက်မှုများဖြင့် အရေး ယူရမည်ဖြစ်ကြောင်း ထရမ့်က ပြောကြားခဲ့သည်။

ထရမ့်အစိုးရအဖွဲ့၏ မှာတမ်းကို USAID ၏ ဝန်ထမ်း ၁၀၀၀ ကျော်ထံ ဇန်နဝါရီ ၂၅ ရက်က ပေးပို့ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

USAID ကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့နောက် ဝန်ထမ်းများအနေဖြင့် ဇန်နဝါရီ ၂၅ ရက်တွင် အလုပ်တာဝန်များကို ရပ်နားရန် ညွှန်ကြားခဲ့သဖြင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ အမေရိကန်၏ ပြည်ပအကူအညီများကို ရပ်တန့်စေခဲ့သည်။

ရိုက်တာသတင်းဌာနက ကြည့်ရှုခဲ့သည့် ထိုအမှာစာတွင် ထရမ့်၏ ရည်မှန်းချက်များ အောင်မြင်မှုရှိစေရန် လုပ်သား အင်အားစုထံမှ ရရှိနိုင်မည့် မျှော်မှန်းချက်များကိုလည်း ရေးသားဖော်ပြထားသည်။

“ကျနော်တို့ အနေနဲ့ သမ္မတကြီးရဲ့ ရည်မှန်းချက်တွေကို အောင်မြင်ပြည့်မြောက် စေဖို့အတွက် ကူညီထောက်ပံ့ပေး ဖို့ တာဝန်ရှိပါတယ်”ဟု စီမံခန့်ခွဲရေးနှင့် အရင်းအမြစ်ဆိုင်ရာ လက်ထောက်အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ကန်ဂျက်ဆင် ( Ken Jackson)က ပြောသည်။

ကန်ဂျက်ဆင်သည် “လုပ်သားအင်အားစုအတွက် အမှာစကားနှင့် မျှော်မှန်းချက်" (Message and Expectation to the Workforce) ဆိုသည့် ခေါင်းစဉ်တပ်ထားသော အမှာစာတွင် ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

“လာမယ့် ဆယ်စုနှစ်တွေအတွက် နိုင်ငံခြား အထောက်အပံ့ပေးမှုမှာ ကျနော်တို့ရဲ့ ချဉ်းကပ်ပုံ ပြောင်းလဲရာက တဆင့် ကြီးမားတဲ့ အခွင့်အလမ်းတွေကို သမ္မတကြီးက ပေးအပ်ခဲ့ပါတယ်”ဟု ထိုအမှာစာတွင် ရေးသားဖော်ပြ ထားသည်။

ဒေါ်နယ်ထရမ့်ရဲ့ အမေရိကန်ပထမ မူဝါဒကိုတွေ့ရစဉ်

ထရမ့်သည် ၎င်း၏ ပထမသက်တမ်းဖြစ်သည့် ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှ ၂၀၂၁ ခုနှစ်အတွင်း ၎င်းအပေါ် ရန်လိုသည်ဟု ယူဆထားသည့် ဖက်ဒရယ်ဗျူရိုကရေစီစနစ်ကို ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းသွားမည်ဟု ကတိပြုခဲ့သည်။

ထို့နောက် ထရမ့်သည် ဘိုင်ဒန် လက်ထက်က ခန့်ထားခဲ့သည့် အစိုးရအေဂျင်စီ အများအပြားမှ ရာနှင့်ချီသော ဖက်ဒရယ်ဝန်ထမ်းများကို ရာထူးကနေ ထုတ်ပယ်ခြင်း၊ ရာထူးပြောင်းလဲ ခန့်ထားခြင်းတို့ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ထရမ့်က  ၎င်း၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒတွင် ဦးစားပေးကိစ္စများနှင့် ကိုက်ညီမှုရှိစေရန် ပြည်ပအကူအညီများကို စိစစ်သုံးသပ်ရေးအတွက် ရက် ၉၀ ကြာ ပြည်ပ အကူအညီပေးမှုကို ရပ်တန့်ရန် အမိန့်ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

အမေရိကန်သည် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းတွင် အကြီးဆုံး အလှူရှင်နိုင်ငံဖြစ်ပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် အမေရိကန်၏ ပြည်ပ အကူအညီသည် ဒေါ်လာ ၇၂ ဘီလျံရှိခဲ့သည်။

Source: ရိုက်တာ

CNI International News

ဆိုးလ်၊ ဇန်နဝါရီ ၂၇

တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ ဆိုးလ်ဗဟိုခရိုင်တရားရုံးက သမ္မတယွန်းဆော့ရွဲ(Yoon Suk Yeol) အား ထိန်းသိမ်းခွင့် ကာလကို သက်တမ်းတိုးရန် အစိုးရရှေ့နေများ၏ တောင်းဆိုချက်ကို ဇန်နဝါရီ ၂၅ ရက်က ငြင်းပယ်ခဲ့ကြောင်း CNA မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

အစိုးရရှေ့နေများသည် ယွန်းအား စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအမိန့် ကြေညာမှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး စစ်ဆေးမေးမြန်းရန် ထိန်းသိမ်းခွင့်ကာလကို သက်တမ်းတိုးပြီး တရားစွဲဆိုရန် ပြင်ဆင်နေခြင်းဖြစ်သည်။

ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်က ယွန်းသည် ပုန်ကန်မှု စွဲချက်များဖြင့် ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရပြီး တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ သမိုင်းတွင် သမ္မတရာထူးတွင်ရှိနေစဉ် ဖမ်းဆီးခံရသည့် ပထမဆုံးသမ္မတ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ 

ဇန်နဝါရီ ၂၅ ရက်တွင်မူ ဆိုးလ်ဗဟိုခရိုင်တရားရုံးက ယွန်းအား ထိန်းသိမ်းခွင့်ကာလကို သက်တမ်းတိုးရန် တောင်းဆိုချက်အား ပယ်ချခဲ့ကြောင်း အစိုးရရှေ့နေများက ပြောကြားခဲ့သည်။

တောင်ကိုရီးယားသမ္မတ ယွန်းဆော့ရွဲကို တွေ့ရစဉ်

ထိန်းသိမ်းခွင့်ကာလကို သက်တမ်းတိုးခွင့်ပြုရန် ခိုင်မာသည့် အထောက်အထားများ မတွေ့ရကြောင်း တရားသူကြီးတစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့ပြီးနောက် တစ်ရက်အကြာတွင် တရားရုံးက ထိန်းသိမ်းခွင့်ကာလကို သက်တမ်းတိုးမည့် တောင်းဆိုချက်အား ပယ်ချခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

အစိုးရရှေ့နေများကမူ ယွန်းအား စစ်ဆေးမေးမြန်းမှုများ ပြုလုပ်ရန် တရားဝင် စွဲချက်တင်ခြင်းမပြုမီ ဖေဖော်ဝါရီ ၆ ရက်အထိ ထိန်းသိမ်းထားရန် စီစဉ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

“ထိန်းသိမ်းခွင့်ကာလ သက်တမ်းတိုးဖို့ တရားရုံးရဲ့ ငြင်းဆိုလိုက်တာကြောင့် အစိုးရရှေ့နေတွေဟာ ယွန်းကို အကျဉ်းထောင်ပို့ဖို့အတွက် တရားဝင် စွဲချက်တင်ဖို့ အမြန်ဆုံး လုပ်ဆောင်ရတော့မှာပါ” ဟု အစိုးရရှေ့နေ ယူးဂျွန်ဟွန်း (Yoo Jung-hoon) က အေအက်ဖ်ပီ သတင်းဌာနကို ပြောကြားခဲ့သည်။

ယွန်း၏ တရားရေးအဖွဲ့က စုံစမ်းစစ်ဆေးသူများသည် တရားဝင် အာဏာပိုင်မှု အားနည်းကြောင်း ပြောကြားမှုနှင့် အတူ ယွန်းသည် ပြစ်မှုဆိုင်ရာ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုကို ပူးပေါင်းရန် ငြင်းဆိုခဲ့သည်။

Source: CAN

CNI International News

ဘန်ကောက်၊ ဇန်နဝါရီ ၂၇

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အကျဉ်းချခံထားရသည့် တရုတ်လောင်းကစား လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးက သူသည် ထိုင်းအကျဉ်းထောင် အတွင်း လူမဆန်စွာ ဆက်ဆံခံနေရကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်ဟု ဘန်ကောက်ပို့စ်မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

သူသည် တရုတ်သူလျှို တစ်ဦးဖြစ်သည်ဟု ပြောကြားခဲ့ပြီးနောက် အကျဉ်းထောင်အတွင်း နှိပ်စက်ခံခဲ့ရပြီး အသက်အန္တရာယ်ကို စိုးရိမ်ရကြောင်း ၎င်း၏ ရှေ့နေများက နိုင်ငံတကာရဲတပ်ဖွဲ့ (အင်တာပိုလ်) ကို ပြောကြားခဲ့ သည်။

တရုတ်နိုင်ငံတွင် မွေးဖွားပြီး ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံသားဖြစ်သည့် ရှီကျီကျန်း (She Zhijiang) သည် အကြမ်းဖက် ခံရမှုကြောင့် မတ်တပ်ပင် မရပ်နိုင်ဘဲ တရုတ်အရာရှိများကလည်း မလိုအပ်ဘဲ လာတွေ့လေ့ရှိကြောင်း ရှီ၏ ရှေ့နေများက ပြော
ကြားခဲ့သည်။

ထိုင်းအကျဉ်းထောင်ကိုတွေ့ရစဉ်

လောင်းကစား လုပ်ငန်းရှင်ဖြစ်သည့် ရှီသည် တရုတ်၏ တောင်းဆိုချက်ဖြင့် အင်တာပို၏ အနီရောင် ကြေညာချက် နှင့်အတူ နိုင်ငံတကာဖမ်းဝရမ်းဖြင့် ၂၀၂၂ ခုနှစ်က ဘန်ကောက်မြို့တော်တွင် ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရခြင်းဖြစ်သည်။

ရှီသည် အရှေ့တောင်အာရှတွင် တရားမဝင် လောင်းကစားလုပ်ငန်းများ လုပ်ကိုင်မှုဖြင့် စွပ်စွဲခံခဲ့ရသည်။

ဇန်နဝါရီ ၉ ရက် နေ့စွဲဖြင့် အင်တာပိုက ထုတ်ပြန်သည့် ကြေညာချက်တွင် ရှီသည် တိုက်ပိတ်ခံထားရပြီး ခြေလက်များလည်း တုတ်နှောင်ခံထားရသည်။

ထို့ပြင် နောက်ကျောဒဏ်ရာကိုလည်း ဆေးဝါးကုသမှု ခံယူခွင့်မရှိသလို မိသားစုနှင့်လည်း ဆက်သွယ်ခွင့် မရှိကြောင်း ၎င်း၏ ရှေ့နေများက ပြောကြားထားသည်။

ရှီသည် အခြေခံဥပဒေ၏ သဘောသဘာဝအရ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်ခံနေရပြီး လူမဆန်စွာ ဆက်ဆံခံနေရ ကြောင်း ပြင်သစ်အခြေစိုက် လူ့အခွင့်အရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသည့် FTMS Avocats ကုမ္ပဏီ၏ ရှေ့နေများ ဖြစ်သည့် ကလာရာ ဂျီရတ် ရိုဒရီဂုဇ် (Clara Gerard-Rodriguez) နှင့် ပီရာရီ အိုလီဗီယာ ဆော (Pierre-Olivier Sur) က ရေးသားဖော်ပြခဲ့သည်။

ထိုအခြေအနေများကြောင့် မိမိတို့ အမှုသည်၏ အသက်အန္တရာယ်ကို စိုးရိမ်ရကြောင်းနှင့် ရှီကို တရုတ်နိုင်ငံသို့ လွှဲပြောင်းအပ်နှံခွင့်ရရှိရန် အင်တာပို၏ အနီရောင် သတိပေးချက်ကို ရုပ်သိမ်းပေးရန် အဆိုပါရှေ့နေများက ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုအကြောင်းအရာနှင့်ပတ်သက်ပြီး ထိုင်းတရားရေးဝန်ကြီးဌာန၊ အကျဉ်းထောင်ဌာနနှင့် ဘန်ကောက်မြို့တော်ရှိ တရုတ်သံရုံးတို့က မှတ်ချက်ပေးရန် တောင်းဆိုချက်ကို တုန့်ပြန်ခြင်းမရှိခဲ့ပေ။

Source: ဘန်ကောက်ပို့စ်

CNI International News

ကိယက်ဗ်၊ ဇန်နဝါရီ ၂၇

ယူကရိန်း၏ မဟာမိတ်နိုင်ငံများအနေဖြင့် ရုရှားနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲများအတွက် မူဘောင်တစ်ခု ချမှတ်လုပ်ဆောင်သင့်ကြောင်း ယူကရိန်းသမ္မတ ဇာလန်းစကီး (Volodymyr Zelensky) က ပြောကြားခဲ့သည်ဟု အေပီမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ထိုဆွေးနွေးပွဲများတွင် ယူကရိန်းနိုင်ငံ ပါဝင်မှသာ ရေရှည်တည်မြဲသည့် ငြိမ်းချမ်းရေးကို ဆောင်ကြဉ်းပေးနိုင်လိမ့် မည်ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

“ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုပုံစံတွေ ဘယ်လိုဖြစ်လာမလဲဆိုတာကို ကျနော် သေချာမပြောနိုင်ပါဘူး။ ကျနော်တို့မှာလည်း ဘုံသဘောတူတဲ့ အစီအစဉ် မရှိသေးတာကြောင့် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းရေး လုပ်ငန်းစဉ် ဘာဆက်ဖြစ်လာမလဲဆိုတာ မသိသေးပါဘူး”ဟု ဇာလန်းစကီးက ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်ပွဲကို အဆုံးသတ်ရန် အမေရိကန်၊ ယူကရိန်း၊ ရုရှားနှင့် ဥရောပသမဂ္ဂတို့ အစည်းအဝေး ပြုလုပ်သင့်ကြောင်း ဇာလန်းစကီးက ပြောကြားခဲ့သည်။

ဒေါ်နယ်ထရမ့်နဲ့ ပူတင်ကို တွေ့ရစဉ်

ရုရှားသမ္မတ ပူတင် (Vladimir Putin) ကလည်း ယူကရိန်း စစ်ပွဲနှင့်ပတ်သက်ပြီး အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်(Donald Trump) နှင့် ဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ရန် အသင့်ရှိကြောင်း ယခုသီတင်းပတ် အစောပိုင်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

ထရမ့်သည် ယူကရိန်းစစ်ပွဲကို တားဆီးနိုင်ခြေရှိသည့် လိမ္မာပါးနပ်သော ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးဖြစ်ကြောင်း ပူတင်က ပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော် ကရင်မလင်နန်းတော်ကမူ ပူတင်နှင့် ထရမ့်တို့ မည်သည့်အချိန်တွင် တွေ့ဆုံမည်ဆိုခြင်းကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ ခြင်းမရှိပေ။

ယူကရိန်းစစ်ပွဲကို အဆုံသတ်ပေးမည်ဟု ကတိပြုခဲ့သည့် ထရမ့်ကလည်း သူသည် ပူတင်နှင့်ချက်ချင်း တွေ့ဆုံရန် ဆန္ဒရှိကြောင်း ဇန်နဝါရီ ၂၃ ရက်က ကြေညာခဲ့သည်။

ဇန်နဝါရီ ၂၀ ရက်က ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုခဲ့သည့် ထရမ့်သည် ယူကရိန်းစစ်ပွဲကို အဓိပ္ပာယ်မရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့ ပြီး ရုရှားအနေဖြင့် ယူကရိန်းထိုးစစ်ကို ရပ်တန့်ခြင်း မရှိပါက ပြင်းထန်သော စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှုများ ချမှတ်မည် ဖြစ်ကြောင်း ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည်။

Source: အေပီ

CNI International News

ဝါရှင်တန်၊ ဇန်နဝါရီ ၂၇

COVID-19 ကပ်ရောဂါသည် ဓာတ်ခွဲခန်းမှ ယိုစိမ့်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်နိုင်ကြောင်း အမေရိကန် ဗဟိုထောက်လှမ်းရေး အေဂျင်စီ(စီအိုင်အေ)က ပြောကြားခဲ့ကြောင်း အေပီမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

စီအိုင်အေက ၎င်းတို့၏ လေ့လာတွေ့ရှိချက်အပေါ် ယုံကြည်မှု အနည်းငယ်သာရှိကြောင်း ဝန်ခံခဲ့သည့်တိုင် ယခု ထုတ်ပြန်ချက်သည် တရုတ်ကို ရည်ရွယ်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း လေ့လာသူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

ယခုလေ့လာတွေ့ရှိချက်သည့် ထောက်လှမ်းရေးသတင်း အသစ်တစ်ခု မဟုတ်သော်လည်း စီအိုင်အေ ဒါရိုက်ဟောင်း ဝီလျံ ဘန်းစ် (William Burns) နှင့် အမေရိကန်သမ္မတဟောင်း ဂျိုးဘိုင်ဒန် (Joe Biden) အစိုးရအဖွဲ့တို့၏ အားထုတ်ကြိုးပမ်းမှုများဖြစ်ခဲ့သည်။

အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump) က စီအိုင်အေ ညွှန်ကြားရေးမှူးရာထူး ခန့်အပ်ခဲ့သည့် ဂျွန် ရက်ကလစ်ဖီ (John Ratcliffe) ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပြီးနောက် ထိုလေ့လာတွေ့ရှိချက်ကို လူသိရှင်ကြား ထုတ်ပြန် ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

COVID-19 ကပ်ရောဂါသည် သဘာဝအလျောက် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ခြင်းထက် ဓာတ်ခွဲခန်း မတော်တဆမှုကြောင့် ပေါ်ပေါက်လာခြင်းဖြစ်နိုင်သည်ဟု လေ့လာချက်တွင် ဖော်ပြထားသော်လည်း ထိုအချက်ကို အတည်ပြုရန် ယုံကြည်မှုနည်းကြောင်း စီအိုင်အေက ဝန်ခံခဲ့သည်။

တရုတ်ဓာတ်ခွဲခန်းတစ်ခုကိုတွေ့ရစဉ်

စီအိုင်အေ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်နှင့်ပတ်သက်ပြီး ဝါရှင်တန်ရှိ တရုတ်သံရုံးက ချက်ချင်း မှတ်ချက်မပေးခဲ့ပေ။

တရုတ်အစိုးရကမူ COVID-19 ကပ်ရောဂါ၏ မူလဇစ်မြစ်ကို ဆုံးဖြတ်ရန် သုတေသန လုပ်ဆောင်မှုကို ထောက်ခံ ကြောင်းနှင့် ပူးပေါင်းပါဝင်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
ထို့နောက် အမေရိကန်ထောက်လှမ်းရေး အေဂျင်စီများ၏ စုံစမ်းထောက်လှမ်းသည့် အားထုတ်ကြိုးပမ်းများ နှင့်အတူ အမေရိကန်အစိုးရသည် ထိုအရေးကိစ္စကို နိုင်ငံရေးသဘော သက်ဝင်စေရန် လုပ်ဆောင်နေကြောင်း တရုတ်က စွပ်စွဲခဲ့သည်။

ထို့ပြင် COVID-19 သည် ဓာတ်ခွဲခန်းမှ ယိုစိမ့်လာသည်ဆိုသည့် ပြောကြားချက်များသည် ယုံကြည်လက်ခံနိုင်စရာ မရှိကြောင်း တရုတ်က ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: AP