CNI International News

ဘန်ကောက်၊ ဩဂုတ် ၂၆

ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူး ဆိုင်းငံ့ခံထားရသည့် ထိုင်းခေါင်းဆောင် ပရာယွတ်ချန်အိုချာက “၎င်းသည် ကာကွယ်ရေးဝန် ကြီးအဖြစ် ဆက်လက်တာဝန်ယူသွားမည်” ဟု တွစ်တာလူမှုကွန်ရက် မီဒီယာပေါ်မှ ဩဂုတ် ၂၅ ရက် နှောင်းပိုင်း၌ ပြောကြားခဲ့ကြောင်း ရိုက်တာသတင်းဌာနက ရေးသားဖော်ပြသည်။

ဝန်ကြီးချုပ် ရာထူးသက်တမ်း ကန့်သတ်ချက်ကို ပြန်လည်သုံးသပ်နေစဉ်အတွင်း ၎င်း၏ဝန်ကြီးချုပ်တာဝန်အား ဆိုင်းငံ့ထားရန် တရားရုံးက အမိန့်ပေးခဲ့ပြီးနောက် ပရာယွတ်က ပထမဆုံး လူထုတိုက်ရိုက်မိန့်ခွန်းတွင် အထက်ပါ အတိုင်း ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ယခုအခါ ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ် ပရာဝစ်ဝေါင်စူဝမ်က အရှေ့တောင်အာရှရှိ ဒုတိယစီးပွားရေးအင်အားအကြီးဆုံး ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ယာယီဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ထမ်းဆောင်နေသည်။

“ထိုင်းပြည်သူတွေနဲ့ နိုင်ငံအတွက် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးအဖြစ် ကျနော့်ရဲ့တာဝန်ဝတ္တရားတွေကို နေ့တိုင်း ဆက်လက်ထမ်းဆောင်သွားမှာပါ” ဟု ပရာယွတ်ချန်အိုချာက ၎င်း၏တွစ်တာ account မှနေ၍ ပြောကြားခဲ့သည်။

ဘန်ကောက်မြို့တွင် ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးဆိုင်းငံ့ခံထားရသည့် ပရာယွတ်ချန်အိုချာ၏ ဓာတ်ပုံဘေး၌ ဆန္ဒပြသူ များ စုဝေးနေကြစဉ်(ဓါတ်ပုံ-ရိုက်တာ)

၂၀၁၄ ခုနှစ် အာဏာသိမ်းလိုက်ပြီးနောက် စစ်အာဏာရှင်အကြီးအကဲဖြစ်ခဲ့စဉ်နှင့် ဝန်ကြီးချုပ်တာဝန် ထမ်းဆောင် စဉ် သက်တမ်းများနှင့်ပတ်သက်၍ အဓိကအတိုက်အခံပါတီက တင်သွင်းခဲ့သည့် အယူခံလွှာကို ဩဂုတ် ၂၄ ရက် တွင် ထိုင်းဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ တရားရုံးက လက်ခံဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။

ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ဝန်ကြီးချုပ်၏ရာထူးသက်တမ်းကို ၈ နှစ်အထိ ကန့်သတ်ထားသည်။

အဆိုပါ ဥပဒေရေးရာသုံးသပ်ချက်အပေါ် တရားရုံးက မည်သည့်အချိန်တွင် စီရင်ဆုံးဖြတ်ချက်ချမည်ကို ရှင်းရှင်း လင်းလင်း မသိရသေးပေ။

ပရာယွတ်၏ ရာထူးသက်တမ်း ကန့်သတ်ချက်နှင့်ပတ်သက်၍ အငြင်းပွားမှုသည် ဆယ်စုနှစ် ၂ ခုနီးပါး ဆက်တိုက် မတည်ငြိမ်ခဲ့သော ထိုင်းနိုင်ငံရေးလောကအတွင်း နောက်ဆုံးဖြစ်ရပ်လည်း ဖြစ်သည်။ ဆယ်စုနှစ် ၂ ခုအတွင်း အာဏာသိမ်းမှုနှစ်ခုနှင့် အကြမ်းဖက်ဆန္ဒပြမှုများအပါအဝင် နိုင်ငံရေးနယ်ပယ်ထဲတွင် စစ်ဘက်မှ အတိုက်အခံများ လည်း ပါဝင်လာခဲ့ခြင်းအပေါ် အခြေခံ၍ နိုင်ငံရေးအသိအမြင်ကြီးထွားလာသည်နှင့်အမျှ ကိုယ်စားပြုမှု ပိုမိုရရှိရန် တောင်းဆိုနေခဲ့ကြသည်။

ထိုင်းအစိုးရအဖွဲ့သည် ပုံမှန်အတိုင်း လည်ပတ်လုပ်ဆောင်နေကြောင်း အစိုးရပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ အနူချာဘူရာ ပါချိုင်စရီ (Anucha Burapachaisri) က ဩဂုတ် ၂၆ ရက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: Reuters

CNI International News

တိုကျို၊ ဩဂုတ် ၂၅

ပြီးခဲ့သည့်လက ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ရှင်ဇိုအာဘေး သေနတ်ဖြင့် ပစ်ခတ်လုပ်ကြံ ခံရမှုဖြစ်စဉ်ကြောင့် မိမိလည်း ရာထူးမှ နုတ်ထွက်ဖို့ ရည်ရွယ်ထားသည်ဟု ဂျပန်ရဲဌာန အကြီးအကဲဖြစ်သူက ပြောကြားခဲ့‌ကြောင်း NHK သတင်း အရ သိရသည်။

အခင်းဖြစ်ပွားခဲ့စဉ်က လုံခြုံရေးအခြေအနေ ပြန်လည်သုံးသပ်ချက် ထုတ်ပြန်ပြီးနောက် အထက်ပါအတိုင်း ဂျပန် ရဲချုပ်၏ ပြောကြားမှု ထွက်ပေါ်လာခြင်း ဖြစ်သည်။

ရဲချုပ် နာကာမူရာအီတာရူက “ဒီလိုဖြစ်ရပ်မျိုး ထပ်မဖြစ်ပွားအောင် ကာကွယ်ဖို့ နည်းစနစ်သစ်နဲ့ လုံခြုံရေး လစ်ဟာချက်တွေအပေါ်  အခြေခံပြီး အစီအမံတွေကို အဆက်မပြတ် အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ အမျိုးသားရဲဌာနက ယုံကြည်ပါတယ်။  ရဲမှုထမ်းရေးရာများကို ပြန်ပြင်ဖို့ ကြိုးစားနေတုန်းပါ" ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း အာဘေး လုပ်ကြံခံရ

၎င်း၏ နုတ်ထွက်စာကို မနက်ဖြန် ဩဂုတ် ၂၆ ရက်တွင် ကျင်းပမည့် အစိုးရအဖွဲ့ (ကက်ဘိနက်)အစည်းအဝေးတွင် အတည်ပြုနိုင်မည်ဟု မျှော်လင့်ရသည်။

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၈ ရက်က ဂျပန်နိုင်ငံအနောက်ပိုင်း နာရာမြို့မှာ မိန့်ခွန်းပြောနေစဉ် အာဘေးသည် သေနတ်ဖြင့် ပစ်သတ် လုပ်ကြံခံခဲ့ရသည်။  ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း အာဘေး လုပ်ကြံခံရမှု၏ နောက်ကွယ်တွင် လုံခြုံရေး အစီအမံ များနှင့် ပြဿနာရှိနိုင်ကြောင်း ဂျပန်အမျိုးသားရဲဌာနက သံသယရှိသည်။

နာကာမူရာအီတာရူသည် ၁၉၈၆ ခုနှစ်တွင် အမျိုးသားရဲဌာနသို့ စတင်ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် အဓိကအားဖြင့် ရာဇဝတ်မှုဆိုင်ရာ စုံစမ်းစစ်ဆေး‌ရေးနှင့် ဒုစရိုက်နှိမ်နင်းရေးဌာနတွင် လုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။

လက်ရှိတွင် အသက် ၅၉ နှစ်အရွယ် ရှိပြီဖြစ်သော ၎င်းသည် လက်ရှိရာထူးတွင် ထမ်းဆောင်နေသည်မှာ တစ်နှစ် နီးပါး ရှိနေပြီ ဖြစ်သည်။

Source: NHK

CNI International News

ရန်ကုန်၊ ဩဂုတ် ၂၅

မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ဗြိတိန်သံအမတ်ဟောင်း မစ္စဗစ်ကီဘိုးမန်းသည် ရန်ကုန်မြို့တွင် ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံရကြောင်း ဘီဘီစီ အင်္ဂလိပ်ပိုင်းက ဩဂုတ် ၂၅ ရက် မွန်းလွဲပိုင်းတွင် ရေးသားထားသည်။

မစ္စဘိုးမန်းနှင့် ခင်ပွန်းတို့သည် ဩဂုတ် ၂၄ ရက်တွင် ရန်ကုန်မြို့ရှိ ၎င်းတို့နေအိမ်တွင် ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရပြီး လူဝင်မှု ကြီးကြပ်ရေး(လဝက)ဉပဒေ ချိုးဖောက်မှု စွဲချက်ဖြင့် ထိန်းသိမ်းလိုက်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သတင်းရင်းမြစ်များက ဘီဘီစီသို့ ပြောသည်။

ရန်ကုန်မြို့အခြေစိုက် Myanmar Center for Responsible Business (MCRB) အဖွဲ့ ဦးဆောင်နေသူ မစ္စဘိုးမန်း ဖမ်းဆီးခံရခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ မိမိတို့ ကောင်စစ်ဝန်ထံမှ အကူအညီပေးအပ်နေကြောင်း ရန်ကုန်ရှိ ဗြိတိန်သံရုံးက ပြောသည်။

၎င်းသည် ၂၀၀၂ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၆ ခုနှစ်အထိ အရှေ့တောင်အာရှဒေသရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဗြိတိန်သံအမတ်အဖြစ် တာဝန် ထမ်းဆောင်ခဲ့ဖူးသည်။

မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ဗြိတိန်သံအမတ်ဟောင်း မစ္စဗစ်ကီဘိုးမန်း 

မစ္စဘိုးမန်းသည် မြန်မာလူမျိုး အနုပညာရှင်၊ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားဟောင်း ပန်းချီဆရာ ကိုထိန်လင်းနှင့် လက်ထပ် ထားသည်။

MCRB အဖွဲ့သည် မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်း တာဝန်သိ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများကို အားပေးကူညီရန် အစပျိုး လုပ်ကိုင် နေသည်ဟု သိရသည်။

၎င်းအဖွဲ့သည် လူ့အခွင့်အ‌ရေး စီးပွားရေးဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်သော IHRB နှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေပြီး နေ့စဉ်လုပ်ငန်းခွင်များ၌ လူ့အခွင့်အရေး လေးစားလိုက်နာစေရန်ဟူသော ရည်ရွယ်ချက်ကို ချမှတ်ထားသည်။

မြန်မာ့တပ်မတော်သည် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုများရှိနေကြောင်း ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် အစွပ်စွဲခံထားရသည်။

ယခုလ အစောပိုင်းတွင် မြန်မာစစ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီးများသည် ၎င်းတို့၏ အရေးပေါ် အခြေအနေ ကြေညာချက်ကို ၂၀၂၃ ခုနှစ်အထိ သက်တမ်းတိုးခဲ့ပြီး ပြည်တွင်း၌ တိုက်ပွဲများ ဆက်လက် ဖြစ်ပွားနေသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၌ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ဒီမိုကရေစီနည်းကျ ရွေးကောက်တင်မြှောက် ခံထားရသော အစိုးရကို ဖြုတ်ချပြီးနောက် ယမန်နှစ်တွင် မြန်မာ့တပ်မတော်က အာဏာရယူခဲ့သည်။

Source: BBC

CNI International News

ဘန်ကောက်၊ ဩဂုတ် ၂၅

၂၀၁၄ ခုနှစ် အာဏာသိမ်း စစ်ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ပရာယွတ်ချန်အိုချာအနေဖြင့် တိုင်းပြည်၏ ဝန်ကြီး ရာထူး သက်တမ်းကန့်သတ်ချက် ဖောက်ဖျက်ခြင်း ရှိ/မရှိ တရားရုံးက စစ်ဆေးစီရင်နေစဉ်အတွင်း ၎င်း၏ ရာထူး တာဝန်ကို ဆိုင်းငံ့ထားကြောင်း အေပီက ရေးသားထားသည်။

ထို့နောက် ဩဂုတ် ၂၅ ရက်တွင် ယာယီဝန်ကြီးချုပ်တစ်ဦးနှင့် ပထမဆုံးအစိုးရအဖွဲ့(ကက်ဘိနက်)အစည်းအဝေးကို ခေါ်ယူကျင်းပခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာတရားရုံးသည် နိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်းများစွာအတွင်း အစိုးရ၏မျက်နှာသာပေးမှု အပေါ် မူတည်၍ စဉ်းစားဆုံးဖြတ်လေ့ရှိသဖြင့် ယခု ဝန်ကြီးချုပ်ပရာယွတ်ချန်အိုချာကို ရာထူးမှ ဖယ်ရှားခြင်းမှာ ယာယီဖြစ်ဖွယ်ရှိသည်ဟု အေပီသတင်းဌာနက ဆက်လက်ရေးသားသည်။

အစိုးရကို ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြသူများက တော်လှန်ရေးသင်္ကတတစ်ခုဖြစ်သည့် လက်သုံးချောင်းထောင်ကာ ဆန္ဒထုတ်ဖော်နေကြစဉ်(ဓါတ်ပုံ- အေပီ)

တရားရုံး၏စီရင်စစ်ဆေးမှုမှာ ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခု ထွက်ပေါ်လာသည်အထိ ဆိုင်းငံ့ထားမည့် အလားအလာရှိကြောင်း ဝန်ကြီးချုပ်ရုံးမှ လက်ထောက်ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ တီပနန်စရီချနာ (Tipanan Sirichana) က ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုင်းအစိုးရအဖွဲ့၏ ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ် ပရာဝစ်ဝေါင်စူဝမ်က ယခုအခါ ယာယီဝန်ကြီးချုပ်တာဝန်ကို ရယူထားပြီး အစိုးရအဖွဲ့အစည်းအဝေးများကို ခေါ်ယူနေကြောင်း ၎င်းက ဖြည့်စွက်ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ၂၀၀၆ ခုနှစ် စစ်တပ်အာဏာသိမ်း၍ ထိုစဉ်က ဝန်ကြီးချုပ်သက်ဆင်ရှင်နာဝပ်ကို ဖြုတ်ချပြီး နောက်ပိုင်း နိုင်ငံရေးမငြိမ်သက်မှုများ၊ ထပ်တလဲလဲ အုံကြွမှုများကြောင့် လှုပ်လှုပ်ခတ်ခတ်ဖြစ်နေခဲ့သည်။

ထိုအချိန်မှစ၍ ဘုရင့်ထီးနန်းအစဉ်အလာဖြင့် အာဏာဖွဲ့စည်းပုံကို ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သူ ဆက်သွယ်ရေးလုပ်ငန်းပိုင်ရှင် ဘီလီယံနာတစ်ဦးဖြစ်သည့် သက်ဆင်သည် ထိုင်းနိုင်ငံရေး၏ဗဟိုချက်တွင် ဆက်လက်တည်ရှိနေခဲ့သည်။

သက်ဆင်ထောက်ခံသူများနှင့် အတိုက်အခံများက ရွေးကောက်ပွဲ မဲပုံးဘေးတွင်ရော လမ်းမများပေါ်တွင်ပါ သက်ဆင် ပြန်လည်အာဏာရရေး တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့ကြရာ တခါတရံ ပြင်းထန်သည့်ပွတ်တိုက်မှုများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။

 သြဂုတ် ၂၄ ရက်(ဗုဒ္ဓဟူးနေ့)တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ ဘန်ကောက်မြို့ရှိ အစိုးရအိမ်တော် အပြင်ဘက်၌ အဓိကရုဏ်း နှိမ်နင်းရေး ရဲများ စောင့်ကြပ်လျက်ရှိစဉ်(ဓါတ်ပုံ-အေပီ)

၂၀၁၄ ခုနှစ် စစ်အာဏာသိမ်းမှုတွင်တော့ သက်ဆင်၏ညီမဖြစ်သူ ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ယင်းလပ်မှာ ဖြုတ်ချ ခံခဲ့ရသည်။

မျက်မှောက်ကာလတွင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးပရာယွတ်သည် တရားရုံး၏အဆုံးအဖြတ်ကို လေးစားသွားမည်ဖြစ်ပြီး အခြားသူများကိုလည်း အလားတူလေးစားကြရန် တိုက်တွန်းပါကြောင်း ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ အနူချာဘူရာပါ ချိုင်စရီက ပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော် ပရာယွတ်ကို မလိုလားသူများကတော့ ပရာယွတ်နှင့်ရင်းနှီးသူ နိုင်ငံရေးမဟာမိတ် ပရာဝစ်ဝေါင်စူဝမ်က ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ဆက်လက်တာဝန်ယူမည့်အရေးကို နှစ်မြို့ခြင်းမရှိပေ။ ၎င်းတို့နှစ်ဦးစလုံးသည် ၂၀၁၄ ခုနှစ် အာဏာသိမ်းမှုတွင် ပါဝင်ခဲ့ကြသော စစ်တပ်၏တူညီသည့်အစိတ်အပိုင်းလည်းဖြစ်သည်။

Source: AP

CNI International News

ခါတွမ်၊ ဩဂုတ် ၂၅

နှစ်ပေါင်း ၂၅ နှစ်အတွင်း နှစ်နိုင်ငံကြား ဆက်ဆံရေး ပိုမိုကောင်းမွန်လာမှု၏ နောက်ဆုံး လက္ခဏာအဖြစ် ဆူဒန် နိုင်ငံဆိုင်ရာ အမေရိကန်သံအမတ်သည် ဩဂုတ် ၂၄ ရက်တွင် ဆူဒန်နိုင်ငံသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့ကြောင်း အယ်လ်ဂျာဇီး ယား သတင်းဌာနက ရေးသားဖော်ပြသည်။

အမေရိကန်သည် ဆူဒန်အား အကြမ်းဖက်ဝါဒကို ပံ့ပိုးကူညီသည့် နိုင်ငံများစာရင်းမှ ဖယ်ရှားပေးပြီးနောက် ယခု သံအမတ်အဆင့် ပြန်လည်ထားရှိခြင်း ဖြစ်သည်။

သမ္မတဟောင်း အိုမာအယ်လ်ဘာရှား (Omar al-Bashir) အစိုးရလက်ထက်တွင် အမေရိကန်နှင့် ဆူဒန်တို့ အကြား ဆက်ဆံရေးတင်းမာခဲ့သည်။ သမ္မတဟောင်း ဘာရှား အာဏာရှိနေစဉ်အတွင်းမှာပင် အမေရိကန်သည် ခါတွမ်း အစိုးရအပေါ် ဒဏ်ခတ် ပိတ်ဆို့မှု များ ချမှတ်ခဲ့သည်။

သမ္မတဟောင်း အိုမာအယ်လ်ဘာရှား (AP)

အယ်လ်ကိုင်းဒါးကွန်ရက်ကို တည်ထောင်သူ အိုစမာဘင်လာဒင်သည် ဆူဒန်နိုင်ငံတွင် ၁၉၉၂ ခုနှစ်မှ ၁၉၉၆ ခုနှစ် အတွင်း နေထိုင်ခဲ့ပြီး အမေရိကန်က ဆူဒန်အပေါ် အကြမ်းဖက်ဝါဒ အားပေးကူညီသည့် နိုင်ငံစာရင်းထဲသို့ ၁၉၉၃ ခုနှစ်တွင် ထည့်သွင်းခဲ့သည်။

“အခုလို ဆူဒန်ကို ရောက်လာရတာ ဝမ်းသာပါတယ်။ အမေရိကန်နှင့်ဆူဒန်အကြား ဆက်ဆံရေးကို ထဲထဲဝင်ဝင် ဖြစ်အောင် လုပ်ဖို့နဲ့ ဆူဒန်ပြည်တွေရဲ့ လွတ်လပ်မှု၊ ငြိမ်းချမ်းမှု၊ တရားမျှတမှုနဲ့ ဒီမိုကရေစီ အသွင်ကူးပြောင်းရေး လိုလားချက်တွေကို ပံ့ပိုးဖို့ မျှော်မှန်းထားပါတယ်” ဟု အမေရိကန်သံအမတ်အသစ် ဂျွန်ဂေါ့ဖရေး (John Godfrey) က ဩဂုတ် ၂၄ ရက်တွင် တွစ်တာလူမှုကွန်ရက်၌ ရေးသားခဲ့သည်။

ဂျွန်ဂေါ့ဖ‌ရေးသည် ငြိမ်းချမ်းမှုနှင့်လုံခြုံရေး၊ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတက်မှုနှင့် စားနပ်ရိက္ခာ ဖူလုံရေးတို့နှင့် သက်ဆိုင်သည့် ဦးစားပေးကဏ္ဍများကို မြှင့်တင်သွားနိုင်ရန် မျှော်မှန်းပါကြောင်း အမေရိကန်သံရုံးက ကြေညာချက်တစ်စောင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ဆူဒန်စစ်တပ်အကြီးအကဲ အေဘယ်ဖာတာအယ်လ်ဘာဟန် (AP)

ဆူဒန်ပြည်တွင်း၌ မငြိမ်သက်မှုများ ကျယ်ပြန့်စွာ ဖြစ်ပေါ်နေပြီး စီးပွားရေး အကျပ်အတည်း ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် ရုန်းကန်နေချိန် ဂေါ့ဖရေး ရောက်ရှိလာခြင်း ဖြစ်သည်။

ဆူဒန်တွင် စစ်တပ်အကြီးအကဲ အေဘယ်ဖာတာအယ်လ်ဘာဟန် (Abdel Fattah al-Burhan) အာဏာသိမ်းခဲ့ပြီး နောက် အပြင်းအထန် ဒုက္ခရောက်ခဲ့ရသည်။

ယခင် သမ္မတဟောင်း ဘာရှားအစိုးရကို ဖယ်ရှားပြီး ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း အဗ္ဗဒူလာဟမ်းဒေါ့ (Abdalla Hamdok) ဦးဆောင်သည့် အသွင်ကူးပြောင်းရေး အစိုးရလက်ထက်တွင် ဝါရှင်တန်နှင့်ခါတွမ်းတို့ ဆက်ဆံရေးမှာ ပြေလျော့ လာခဲ့သည်။

အစိုးရဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြမှုများကြောင့် ၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ ဧပြီလတွင် သမ္မတ ဘာရှား ရာထူးမှ ပြုတ်ကျခဲ့ပြီးနောက် ဟမ်းဒေါ့က ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် အာဏာရလာခဲ့သည်။

Source: Aljazeera

CNI International News

အစ္စလာမ္မာဘတ်၊ ဩဂုတ် ၂၄

မထီမဲ့မြင်ပြုမှု စွဲချက်များကို ထုချေရှင်းလင်းရန်အတွက် ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း အီမရန်ခမ်းကို လာမည့် သီတင်းပတ် တွင် ရုံးတော်ကိုလာရောက်ရန် ပါကစ္စတန်နိုင်ငံ၊ အစ္စလာမ္မာဘတ်တရားရုံးက ဩဂုတ် ၂၄ ရက်၌ ဆင့်ခေါ်လိုက် ကြောင်း အေပီသတင်းအရ သိရသည်။

အစ္စလာမ္မာဘတ်မြို့တော်တွင် လူစုလူဝေး တားမြစ်ချက်ကို ဖီဆန်၍ မထီမဲ့မြင်ပြုသည့် စွဲချက်ဖြင့် အီမရန်ခမ်း အပေါ် ရဲတပ်ဖွဲ့က နောက်ထပ် အမှုဖွင့်ခဲ့သည်။

နောက်ဆုံး ဖြစ်ပေါ်နေသည့် အခြေအနေများအရ လူစုလူဝေးပွဲများ စီစဉ်လျက် အာဏာပြန်လည်ရရှိရန် ကြိုးပမ်း နေသည့် အီမရန်ခမ်းအပေါ် ပါကစ္စတန်အစိုးရက ဖိအား တိုးမြှင့်နေကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။

သီးခြား ဖြစ်စဉ်တစ်ခုမှာ ပါကစ္စတန်၏မြို့တော် အစ္စလာမ္မာဘတ်ရှိ ခမ်း၏ အနီးကပ် လက်ထောက်ဖြစ်သူ ရှာဘတ်ဂီးလ်၏တိုက်ခန်းကို ရဲတပ်ဖွဲ့က ညတွင်းချင်း ဝင်ရောက်စီးနင်း၍ ၎င်းကို စစ်ဆေးမေးမြန်းရန် လက်ထိပ် ခတ် ခေါ်ဆောင်သွားခဲ့သည်။

အစ္စလာမ္မာဘတ်တရားရုံး (GETTY IMAGES)

ခမ်း(အီမရန်ခမ်း)အပေါ် စွဲချက်တင်ထားမှုကို ဩဂုတ် ၃၁ ရက်တွင် အစ္စလမ္မာဘတ်မြို့ရှိ တရားရုံးချုပ်ရှေ့မှောက် တွင် စီရင်ချက် ချမည်ဖြစ်သဖြင့် ယင်းသို့ ပြစ်ဒဏ် စီရင်ခံရသူသည် ပါကစ္စတန်ဥပဒေအရ အစိုးရအဖွဲ့၏ မည်သည့် ရာထူးကိုမှ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခွင့် မရှိတော့၍ နိုင်ငံရေးလောကမှ ရာသက်ပန် အပြီးအပိုင် ကျောခိုင်းရ မည် ဖြစ်သည်။
ခရစ်ကတ် အားကစားသမားဟောင်း တစ်ဦးဖြစ်သည့် ခမ်းသည် အစ္စလာမ္မစ်နိုင်ငံရေးသမားအဖြစ် ပြောင်းလဲ လာချိန်၌ မထီမဲ့မြင်ပြုသည့် စွဲချက်များနှင့် ယခုရင်ဆိုင်ရခြင်းမှာ ဒုတိယအကြိမ် ဖြစ်သည်။

၁၉၉၃ ခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲ အပြီးကလည်း တရားစီရင်ရေးမဏ္ဍိုင်၏ လုပ်ရပ်အရ လွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတသည့် ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်စေရန် မသေချာကြောင်း အီမရန်ခမ်း ဝေဖန်ခဲ့သဖြင့် တရားရုံးချုပ်အနေဖြင့် ထိုစဉ်က ဆင့်ခေါ်ခဲ့ ဖူးသော်လည်း လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့် ပေးခဲ့သည်။

ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း အီမရန်ခမ်းကို ထောက်ခံသူများ (AP)

“ခမ်း၏အဖွဲ့သည် တရားရုံးမှ ဆင့်ခေါ်စာများကို စိစစ်မည်ဖြစ်သော်လည်း ၎င်းတို့၏အမြင်အရ အစ္စလာမ္မာဘတ် တရားရုံးချုပ်သည် ခမ်းအပေါ် ရုံးတော်အား မထီမဲ့မြင်ပြုမှုဖြင့် စစ်ဆေးစီရင်ရန် အခွင့်အာဏာမရှိကြောင်း” ခမ်း၏ အတိုက်အခံပါတီဖြစ်သည့် သီးရက်အီအင်ဆက်ဖ် (Tehreek-e-Insaf) ပါတီမှ ထိပ်တန်းခေါင်းဆောင် ဖာဝပ် ချောင်ဒရီက အေပီသို့ ပြောကြားခဲ့သည်။

၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် အာဏာရလာခဲ့ပြီး ယခုနှစ် ဧပြီလ၌ လွှတ်တော်တွင် အယုံအကြည် မရှိကြောင်း မဲခွဲဆုံးဖြတ်၍ ဖြုတ်ချခံခဲ့ရသော ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း အီမရန်ခမ်းကို တရားရုံးချုပ်က ပြစ်မှုထင်ရှားကြောင်း စစ်ဆေးစီရင်ခဲ့လျှင် ထောင်ဒဏ် တစ်သက်တစ်ကျွန်းနှင့် ညီမျှသော ထောင်ဒဏ်ကို လပေါင်းများစွာမှ ၁၄ နှစ်အထိ ကျခံရနိုင်သည်။

Source: AP

CNI International News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂၄

ဝန်ကြီးချုပ် ပရာယွတ်ချန်အိုချာကို လက်ရှိရာထူးတာဝန်မှ ဆိုင်းငံ့ရန် ထိုင်းဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတရားရုံးက ၅ မဲ-၄ မဲဖြင့် ဆုံးဖြတ်လိုက်ကြောင်း ဩဂုတ် ၂၄ ရက် (ယနေ့) မွန်းလွဲပိုင်း၌ ဘန်ကောက်ပို့စ်ဝက်ဘ်ဆိုက်တွင် ရေးသားထားသည်။

ဝန်ကြီးချုပ်၏ ၈ နှစ်သက်တမ်းအတွက် စီရင်ဆုံးဖြတ်ပေးပါရန် တောင်းဆိုသည့် အသနားခံ(အယူခံ)လွှာကို လက်ခံခဲ့ပြီးနောက် တရားရုံးက အထက်ပါတိုင်း ဆုံးဖြတ်လိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။

အဆိုပါ အသနားခံစာကို ဩဂုတ် ၂၂ ရက်တွင် လွှတ်တော်က တရားရုံးထံသို့ ပေးပို့ခဲ့သည်။

ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ် ဝစ်စနုကရီဂမ်က “ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ပရာယွတ်ကို ဆိုင်းငံ့လိုက်ရင်တော့ လက်ရှိ ဒုဝန်ကြီးချုပ် ပရာဝစ်ဝေါင်စူဝမ်က ယာယီဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ပရာယွတ် ကတော့ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးတာဝန် ဆက်ယူထားလိမ့်မယ်” ဟု ပြောသည်။

ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပရာယွတ်ချန်အိုချာနဲ့ ဒုဝန်ကြီးချုပ် ပရာဝစ်ဝေါင်စူဝမ်ကိုတွေ့ရစဉ် (GETTY IMAGES)

ထိုင်းနိုင်ငံအစိုးရဖွဲ့စည်းပုံတွင် ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ် ၅ ဦးအထိ ခန့်အပ်ထားသည်။

အစိုးရအဖွဲ့ဝင် တာဝန်ရှိသူများလည်း ပုံမှန်အတိုင်း ဆက်လက် ထမ်းဆောင်ရန် လိုအပ်ကြောင်း ဝစ်စနုကရီဂမ်က အလေးပေး ပြောကြားခဲ့သည်။

“တာဝန်ဝတ္တရားကို ကျေပွန်စွာ ထမ်းဆောင်ဖို့ ပျက်ကွက်တဲ့ အရာရှိတိုင်းဟာ ရာဇသတ်ကြီးကျင့်ထုံးဥပဒေ ၁၅၇ ကို ဖောက်ဖျက်တာ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ထိုင်းဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၅၈ အရ ဝန်ကြီးချုပ်တစ်ဦး၏ ရာထူးသက်တမ်းသည် ၈ နှစ်သာဖြစ်သော် လည်း ဗိုလ်ချုပ်ကြီးပရာယွတ်၏ သက်တမ်း တရားဝင် ကုန်ဆုံးချိန်တွင်တော့ သဘောထား ကွဲလွဲမှုများ ပေါ်ပေါက် လာခဲ့သည်။

Source: Bangkok Post

CNI International News

ဘန်ကောက်၊ ဩဂုတ် ၂၃

ဝန်ကြီးချုပ် ရာထူးမှ နုတ်ထွက်ရန် တောင်းဆိုသည့် ဆန္ဒပြပွဲများမတိုင်မီ ထိုင်းအာဏာပိုင်များက ဩဂုတ် ၂၃ ရက် တွင် မြို့တော်ဘန်‌ကောက်အတွင်း လုံခြုံရေး တိုးမြှင့်ချထားပြီး တရားရုံးက  ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ သတ် မှတ်သည့် ဝန်ကြီးချုပ်၏ ၈ နှစ်တာ ရာထူးသက်တမ်းကို ဆွဲဆန့်ရန် အသနားခံစာ တင်ဖို့ စဉ်းစားနေသည်။

၂၀၁၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂၄ ရက်တွင် စစ်အာဏာသိမ်းမှုတွင် ဦးဆောင် အာဏာသိမ်းခဲ့သော ဝန်ကြီးချုပ် ပရာယွတ် ချန်အိုချာသည် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၂၄ ရက်နေ့ နောက်ဆုံးထားပြီး ရာထူးမှ နုတ်ထွက်သင့်သည်ဟု စစ်တမ်း တစ်ခုတွင် မေးမြန်းခဲ့သည့် ထိုင်းလူမျိုး သုံးပုံနှစ်ပုံနီးပါးက သဘောထားပေးခဲ့ကြသည်။

အသက် ၆၈ နှစ်ရှိ ပရာယွတ်သည် အမျိုးသမီးဝန်ကြီးချုပ် ယင်းလပ်ရှင်နာဝပ် ဦးဆောင်သည့် ရွေးကောက်ခံ အစိုးရကို ဖြုတ်ချရန်အတွက် ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် အာဏာသိမ်းခဲ့စဉ်က စစ်တပ် အကြီးအကဲဖြစ်ခဲ့သည်။ 

စစ်တပ်က ပြင်ဆင်ရေးဆွဲထားသည့် ဖွဲ့စည်းပုံအရ ၂၀၁၉ ခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲအပြီး ၎င်းမှာ အရပ်သားဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်လာခဲ့သည်။

ဝန်ကြီးချုပ် ပရာယွတ် ချန်အိုချာ (Reuters)

ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဉပဒေ ပုဒ်မ ၁၅၈ တွင် ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူး သက်တမ်းကို ၈ နှစ် (၂ ကြိမ်ဆက် အနိုင် ရသည့်အထိ တာဝန်ယူခွင့်ပြုခြင်း)အထိသာ တာဝန် ထမ်းဆောင်ခွင့်ရှိကြောင်း ပြဋ္ဌာန်းထားသည်။

ထို့ကြောင့် ဝန်ကြီးချုပ် ပရာယွတ် ချန်အိုချာသည် ၂၀၁၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂၄ ရက် အာဏာသိမ်းမှုမှ ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂၄ ရက်အထိ ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် တာဝန်ယူခဲ့သည်မှာ ၈ နှစ်ပြည့်ပြီး ဖြစ်၍ ပုဒ်မ ၁၅၈ အရ သက်တမ်း ပြည့်ပြီးဖြစ်သည်။

ထိုသို့ သက်တမ်းပြည့်သွားပြီဖြစ်၍ ရာထူးက နုတ်ထွက်ပေးရန် တောင်းဆိုမှုများ ဖြစ်လာခဲ့သလို ထိုင်းတရားရုံးက မည်သို့ ဆုံးဖြတ်မလဲဆိုသည်ကိုတော့ စောင့်ကြည့်ရဦးမည်ဖြစ်သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံရေးသမားတချို့ကတော့ ဝန်ကြီးချုပ် ပရာယွတ် ချန်အိုချာသည် အာဏာသိမ်းပြီး အုပ်ချုပ်ခဲ့သော သက်တမ်း ၄ နှစ်ကို ထုတ်နုတ်လိုက်ပါက ရွေးကောက်ပွဲကနေ တာဝန်ယူသည့် ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးမှာ ၄ နှစ်သာ ရှိဦးမည်ဖြစ်၍ ဆက်လက် တာဝန်ယူနိုင်သော ထွက်ပေါက် တစ်ခုရှိနေသည်ဟု ဆိုကြသည်။

Source: Reuters

CNI International News

မော်စကို၊ ဩဂုတ် ၂၃

မော်စကိုသည် ဘဲလ်ဂရိတ်(ဆားဘီးယားအစိုးရ)နှင့် ကိုဆိုဗိုတို့အကြား ခိုင်မာပြီး နှစ်ဦးနှစ်ဘက် လက်ခံနိုင်သော ဖြေရှင်းချက်တစ်ခု တောင်းဆိုကြောင်း ဩဂုတ် ၂၂ ရက်တွင် ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဆာဂျီလာဗရော့ (Sergey Lavrov) က ပြောကြားခဲ့သည်ဟု တာ့စ်သတင်းဌာနက ဖော်ပြသည်။

ကိုဆိုဗိုအပေါ် ရုရှားရပ်တည်ချက်မှာ မပြောင်းလဲဘူးဟုလည်း ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဆာဂျီလာဗရော့က ထပ် လောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

မော်စကိုမြို့တော်သို့ အလည်အပတ် ရောက်ရှိနေသော ဆားဘီးယား ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး အလက်ဇန္ဒားဗူလင် (Alexksandar Vulin) နှင့် တွေ့ဆုံစဉ် လာဗရော့က အထက်ပါအတိုင်း တောင်းဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ဆားဘီးယားသမ္မတ အလက်ဇန္ဒားဗူချိစ်နဲ့ ကိုဆိုဗိုဝန်ကြီးချုပ် အယ်လ်ဘင်ကာတီ (GETTY IMGAES)

“ကိုဆိုဗိုနဲ့ပတ်သက်လာရင် ရုရှားရဲ့ရပ်တည်ချက် မပြောင်းလဲပါဘူး။ ဒါကို သမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်ကလည်း ထပ်တလဲလဲ ပြောနေပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ ဆုံးဖြတ်ချက် ၁၂၄၄ ကို အခြေခံပြီးတော့ ဘဲလ်ဂရိတ်(ဆားဘီးယား)နဲ့ ပရစ်တီနာ(ကိုဆိုဗို)တို့အကြား ခိုင်ခိုင်မာမာနဲ့ နှစ်ဦးနှစ်ဘက် လက်ခံနိုင်တဲ့ အဖြေ တစ်ခုကို ကျနော်တို့ တောင်းဆိုပါတယ်” ဟု လာဗရော့က ပြောကြားခဲ့သည်။

“ထုံးစံအတိုင်း ဒီအဖြေရလာဖို့က ပထမဆုံးအနေနဲ့ နိုင်ငံတကာဥပဒေနဲ့အညီ ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီက အတည်ပြုရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆာ့ဘ်လူမျိုးတွေ လက်ခံနိုင်မယ့် အဖြေတစ်ခုဆိုရင် ကျနော်တို့လည်း လက်ခံမှာပါ။ ဒီလို ရလဒ် ထွက်လာဖို့က ကျနော်တို့ရဲ့ ဆားဘီးယားမိတ်ဆွေကို ဘက်စုံထောင့်စုံကနေ ကူညီပေးဖို့ အသင့်ပါ” ဟု ၎င်းက ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ဆားဘီးယားသမ္မတ အလက်ဇန္ဒားဗူချိစ် (Alexksandar Vucic) နှင့် ကိုဆိုဗိုဝန်ကြီးချုပ် အယ်လ်ဘင်ကာတီ (Albin Kurti) တို့ကို ဥရောပသမဂ္ဂ (EU) က ကြားဝင်စေ့စပ်ပေးခဲ့သည့် ဘရပ်ဆဲလ်မြို့တွင် ကျင်းပခဲ့သော ဆွေးနွေးပွဲများမှာလည်း တိုးတက်မှုမရှိကြောင်း လာဗရော့က မှတ်ချက်ချခဲ့သည်။

“EU ကြားဝင် စေ့စပ်မှုနဲ့အတူ ဆားဘီးယားသမ္မတ အလက်ဇန္ဒားဗူချိစ်နဲ့ ဘရပ်ဆဲလ်မြို့မှာ နောက်ဆုံး ဆွေးနွေးပွဲ ရလဒ်တွေ ကျနော်တို့ သိထားပါတယ်။ အခု ကိုဆိုဗို မြောက်ပိုင်းမှာ တင်းမာမှု ရှိနေတုန်းပါ။ ဒီတော့ လက်ရှိ သဘောတူညီချက်တွေအပေါ် နောက်ပြန်ဆုတ်နေပါတယ်” ဟု ၎င်းက မှတ်ချက် ချခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

UE ၏ ကြား၀င်စေ့စပ်မှုနဲ့ ဆားဘီးယား၊ ကိုဆိုဗို ဆွေးနွေးပွဲ (GETTY IMAGES)

ရုရှားနှင့် EU နိုင်ငံများ ပါဝင်သည့် ဥရောပလုံခြုံရေးနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့ (OSCE) အတွင်းရှိ အခြေခံမူ အားလုံး ပျက်ပြားစေရန်အတွက် ရည်ရွယ်လုပ်ဆောင်သည့် အနောက်အုပ်စု မူဝါဒကြောင့် ထိုသို့ နောက်ပြန် ဆုတ် ရခြင်းဖြစ်ကြောင်း လာဗရော့၏ အဆိုအရ သိရသည်။

OSCE ၏ အခြေခံမူများသည် ခွဲခြားခြင်း မရှိဘဲ တန်းတူညီမျှသော လုံခြုံရေးကို မျှော်မှန်းထားပြီး ရုရှားနှင့် ဆားဘီးယားတို့ကလည်း ထိုမူများကို ကတိပြုပြီးဖြစ်ကြောင်း လာဗရော့က ဆားဘီးယား ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး အလက်ဇန္ဒားဗူလင်ကို တွေ့ဆုံစဉ် ပြောကြားခဲ့သည်။

“ဒီလိုအခြေခံမူနဲ့ ချဉ်းကပ်မှုတွေကို ကျနော်တို့ အတိအလင်း တောင်းဆိုသွားမှာပါ။ အနောက်အုပ်စုနိုင်ငံတွေက သူတို့ ကတိတာဝန်တွေကို ချိုးဖောက်ပြီး ဘော်လကန်ဒေသနဲ့ ယူကရိန်းမှာ နှိုးဆွတဲ့လုပ်ရပ်တွေ ဆက်လုပ်နေ ပါတယ်” ဟု ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး လာဗရော့က ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: တာ့စ်သတင်းဌာန