CNI International News

ဘိုဂိုတာ၊ ဩဂုတ် ၁၃

ကိုလံဘီယာအစိုးရသစ်နှင့် ပြည်တွင်း နောက်ဆုံးလက်ကျန် ပြောက်ကျားသူပုန်အဖွဲ့မှ အဖွဲ့ဝင်များသည် ကျူးဘား နိုင်ငံတွင် လွန်ခဲ့သော ၃ နှစ်က ဆိုင်းငံ့ခဲ့သော ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲများ ပြန်လည်စတင်ရန်အတွက် ဩဂုတ် ၁၂ ရက်တွင် ခြေလှမ်းများ ဦးတည်နေပြီဖြစ်ကြောင်း အေပီသတင်းတစ်ပုဒ်တွင် တွေ့ရသည်။

ကျူးဘားနိုင်ငံ၊ ဟာဗားနားမြို့တော်၌ နှစ်ဘက် ကိုယ်စားလှယ်များ တွေ့ဆုံမှုအပြီးတွင် ကိုလံဘီယာ အမျိုးသား ငြိမ်းချမ်းရေး ကော်မရှင်အကြီးအကဲ ဒါနီလိုရူးဒါက “ELN ဟု အတိုကောက် ခေါ်ကြသည့် အမျိုးသား လွတ်မြောက် ရေးတပ်နဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲများ အထမြောက်လာစေရန်အတွက် မိမိတို့ အစိုးရအနေဖြင့် လိုအပ်သည့် တရားစီရင်ရေးနှင့်နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ ခြေလှမ်းများကို စတင်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း” ပြောကြားခဲ့သည်။

အဆိုပါ အဆင့်များတွင် ကျူးဘားကျွန်းပေါ်မှာ လက်ရှိနေထိုင်ကြသော ELN ဘက်မှ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းရေးမှူးများ အတွက် ဖမ်းဝရမ်းများ ရုပ်သိမ်းရေးလည်း ပါဝင်နိုင်ဖွယ်ရှိသည်ဟု လေ့လာသူများက သုံးသပ်ကြသည်။

ELN သူပုန်အဖွဲ့ ကိုယ်စားလှယ်များကိုတွေ့ရစဉ် (AP)

ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပြီးခါစ သမ္မတသစ် ဂက်စတာဗိုပီထရို ဦးဆောင်သောအစိုးရသည် ELN ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့နှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံမည်ဖြစ်ပြီး ထိုကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ကို လက်နက်ကိုင်တပ်၏ တရားဝင် ကိုယ်စားလှယ်များအဖြစ် သတ်မှတ်ကြောင်း ဒါနီလိုရူးဒါက ပြောကြားခဲ့သည်။

“ELN ဟာ ကိုလံဘီယာအစိုးရလိုပဲ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် တူညီတဲ့ဆန္ဒရှိတယ်လို့ ကျနော်တို့ ယုံကြည်ပါတယ်။ ပြီးတော့ ဒီလက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခအတွက် ငြိမ်းချမ်းတဲ့အဖြေကို ရှာနေတဲ့ နယ်ပယ်အသီးသီးက အသံတွေကို လည်း သူတို့နားစွင့်နေတယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်” ဟု ၎င်းက ကြေညာချက် တစ်စောင်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

ဘိုဂိုတာမြို့တော်ရှိ ရဲသင်တန်းကျောင်း တစ်ကျောင်းတွင် သူပုန်များ ကားဗုံးဖောက်ခွဲခဲ့၍ ရဲအုပ်လောင်း ၂၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့ပြီးနောက် ကိုလံဘီယာနိုင်ငံ၏ ယခင်အစိုးရနှင့် ELN အကြား ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲများမှာ ၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင် ဆိုင်းငံ့ထားခဲ့သည်။

အဆိုပါ ဖြစ်စဉ်များအပြီး ကိုလံဘီယာ အာဏာပိုင်များသည် ကျူးဘားကျွန်းပေါ်ရှိ ELN ခေါင်းဆောင်များကို ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးမှုအစား ဖမ်းဝရမ်းများသာ ထုတ်ခဲ့သည်။

ကိုလံဘီယာ ငြိမ်းချမ်းရေး ကော်မရှင်အကြီးအကဲ ဒါနီလိုရူးဒါ (AP)

သို့သော် ကျူးဘားအစိုးရက ၎င်းခေါင်းဆောင်များကို ကိုလံဘီယာထံသို့ လွှဲပေးရန် ငြင်းဆန်ခဲ့ပြီး အကယ်၍ လွှဲအပ်မည်ဆိုပါလျှင် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ ပဋိပက္ခတွင် မိမိတို့ကြားနေနိုင်ငံ အဆင့်အတန်းမှ သံတမန်နည်းလမ်းများ ချိုးဖောက်ရာ ကျမည်ဟု တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။

အမေရိကန်သည် ကျူးဘားကို အကြမ်းဖက်ဝါဒ အားပေးကူညီသည့် နိုင်ငံစာရင်းထဲသို့ ထည့်သွင်းခြင်းဖြင့် ထိုဖြစ်စဉ်ကို တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။

ကျေးလက်ဒေသများတွင် လက်နက်ကိုင် အကြမ်းဖက်မှုများ လျှော့ချရန်နှင့် သန်း ၅၀ ရှိသော မိမိတို့နိုင်ငံအတွက် ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မဲမည့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဆောင်ကြဉ်းရန်အလို့ငှာ ပြည်တွင်း လက်ကျန် လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့များနှင့် ဆွေးနွေးမှုများ စတင်လိုကြောင်း သမ္မတသစ် ပီထရိုက ပြောကြားထားပြီး ဖြစ်သည်။

Source: AP

CNI International News

မော်စကို၊ ဩဂုတ် ၁၃

သမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်အပေါ် ရုရှားနိုင်ငံသားများ၏ ယုံကြည်မှုအဆင့်သည် သီတင်းတစ်ပတ်အတွင်း (၀ ဒသမ ၅) ရာခိုင်နှုန်းမှ (၈၁ ဒသမ ၃) ရာခိုင်နှုန်းအထိ တိုးလာခဲ့ကြောင်း ဩဂုတ် ၁၂ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် ရုရှား လူထုသဘောထား သုတေသနဌာန၏ စစ်တမ်းတစ်စောင်ကို ကိုးကားလျက် ရုရှားနိုင်ငံအခြေစိုက် တာ့စ်သတင်း ဌာနမှ ရေးသားဖော်ပြသည်။

“ပူတင်အပေါ် သူတို့ရဲ့ယုံကြည်မှုကို မေးမြန်းတဲ့အခါ ပါဝင်ဖြေဆိုကြတဲ့ ရုရှားနိုင်ငံသား (၈၁ ဒသမ ၃) ရာခိုင်နှုန်း က ယုံကြည်ပါတယ်လို့ ဖြေဆိုခဲ့ကြပါတယ်။ အဲဒီအဖြေဟာ အရင်တစ်ပတ်က (၀ ဒသမ ၅) ရာခိုင်နှုန်းပဲ ရှိခဲ့တာ ပါ” ဟု အဆိုပါစစ်တမ်းတွင် ဖော်ပြထားသည်။

သမ္မတ၏လုပ်ဆောင်ချက်များကို ထောက်ခံသည့်အဆင့်မှာ တစ်ပတ်အတွင်း ၇၈ ဒသမ ၃ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်ကြောင်း ယခုဩဂုတ် ၁ ရက်မှ ၇ ရက်အထိ ရုရှားနိုင်ငံသား အရွယ်ရောက်သူပေါင်း ၁,၆၀၀ ကို ဝင်ရောက်ဖြေဆိုစေခဲ့သော စစ်တမ်းရလဒ်က ဖော်ပြသည်။

ယခင် ရက်သတ္တပတ်အတွက် ဝန်ကြီးချုပ်နှင့် ရုရှားအစိုးရ၏လုပ်ဆောင်ချက်များကို အပြုသဘောဆောင်သည့် အကဲဖြတ်မှုနှုန်းများကတော့ ၅၂ ဒသမ ၆ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ၅၂ ဒသမ ၂ ရာခိုင်နှုန်းသို့ အသီးသီး ကျဆင်းသွားခဲ့သည်။

သမ္မတ ပူတင်နှင့် ရုရှားနိုင်ငံသားများ(ဓါတ်ပုံ-EPA)

ရုရှားဝန်ကြီးချုပ် မီခေးလ်မစ်ရှုစတင် (Mikhail Mishustin) အပေါ် တစ်ပတ်အတွင်း စစ်တမ်းဖြေဆိုသူ ၆၃ ဒသမ ၁ ရာခိုင်နှုန်းတို့က ယုံကြည်သည်ဟု တွေ့ရသည်။

ထို့ပြင် ဖြေဆိုသူများသည် လွှတ်တော်အကြီးအကဲများအပေါ် ၎င်းတို့၏ယုံကြည်မှုအဆင့်ကို ဆက်လက်ဖော်ထုတ် ပြသခဲ့ကြသည်။

ရုရှားဖက်ဒရေးရှင်းကွန်မြူနစ်ပါတီ (CPRF) ခေါင်းဆောင်၊ အောက်လွှတ်တော်အမတ် ဂျနဒီဇူဂါနော့ဗ်ကို ယုံကြည် မှုရာခိုင်နှုန်းမှာ တစ်ပတ်အတွင်း ၃၃ ဒသမ ၈ ဖြစ်ပြီး A Just Russia ပါတီ၊ အောက်လွှတ်တော်အမတ်ကိုတော့ ၃၁ ဒသမ ၃ ရာခိုင်နှုန်း ယုံကြည်ကြသည်။

New People ပါတီ‌ခေါင်းဆောင် အဲလက်ဇီနီခါယက်ဗ်ကို တပတ်အတွင်း ယုံကြည်မှု ၁၁ ဒသမ ၆ ရာခိုင်နှုန်း ရှိကြောင်း စစ်တမ်းဖြေဆိုသူများက အမှတ်ပေးခဲ့ကြပြီး ရုရှားလစ်ဘရယ်ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ (LDPR) ခေါင်းဆောင် လီယိုနစ်စလုစကီကို ၁၈ ဒသမ ၆ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ယုံကြည်ကြကြောင်း သိရသည်။

ပါတီအားဖြင့် ရုရှားပေါင်းစည်း (United Russia) ပါတီအတွက် ထောက်ခံမှုအဆင့်မှာ တစ်ပတ်အတွင်း ၄၀ ဒသမ ၇ ရာခိုင်နှုန်းတွေ့ရပြီး CPRF ကတော့ ၁၀ ဒသမ ၈ ရာခိုင်နှုန်းသာ ထောက်ခံမှုရရှိခဲ့သည်။

Source: တာ့စ်သတင်းဌာန

CNI International News

ဝါရှင်တန်၊ ဩဂုတ် ၁၃

အမေရိကန်အစိုးရ၏ အဓိကစုံစမ်းစစ်ဆေးရေးအဖွဲ့(FBI)သည် ဖလော်ရီဒါ ပြည်နယ်ရှိ သမ္မဟောင်း ဒေါ်နယ်ထရမ့် ၏ မာရာလာဂို (Mar-a-Lago) ရိပ်သာ၊ နေအိမ်မှ ထိပ်တန်းလျှို့ဝှက်ချက်ဟု ခေါင်းစဉ်တပ်ထားသော စာရွက် စာတမ်းများကို ပြန်လည်သိမ်းဆည်းသွားခဲ့သည်။

ယခုသီတင်းပတ်အတွင်း ရှားရှားပါးပါး စီးနင်းရှာဖွေမှုကို ခွင့်ပြုပေးခဲ့သည့် ပြည်ထောင်စုတရားသူကြီးထံမှ တံဆိပ် ခတ်နှိပ်ထားသော ရှာဖွေဝရမ်းကို ရုပ်သိမ်းလိုက်ပြီဖြစ်ကြောင်း တရားရုံး၏ထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရသည်။

ယခုသီတင်းပတ် အစဖြစ်သည့် ဩဂုတ် ၈ ရက်တွင် စီးနင်းရှာဖွေမှုတစ်ခုကို ထရမ့် ပိုင်ဆိုင်သော နေအိမ်အတွင်း FBI အေးဂျင့်များက လုပ်ဆောင်ခဲ့ရာ အမျိုးအစား အသီးသီး ခွဲခြားထားသည့် မှတ်တမ်း ၁၁ စုံကို တရားရုံး တံဆိပ် တုံး ခတ်နှိပ် ပစ္စည်းလက်ခံ ဖြတ်ပိုင်းဖြင့် ဩဂုတ် ၁၂ ရက်တွင် ထုတ်ဖော်ပြသခဲ့သည်။

ထရမ့်၏နေအိမ်ကို FBI ရှာဖွေမှုသည် အထိခိုက်မခံသည့် ကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာစာရွက်စာတမ်းများ တရားမဝင် သိမ်းဆည်းခြင်းနှင့်ဆက်စပ်ပြီး အမေရိကန်ထောက်လှမ်းရေးအက်ဥပဒေချိုးဖောက်မှု သံသယများအပေါ် တစိတ် တပိုင်း အခြေခံသည်။

သိမ်းဆည်းရမိသော မှတ်တမ်းများတွင် သီးခြားခွဲခြားထားသည့်အကြောင်းအရာအချို့နှင့် ထိပ်တန်းလျှို့ဝှက်အချို့ ပါဝင်သည်။

မာရာလာဂိုရှိ သမ္မတဟောင်း ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ နေအိမ်သို့ ရဲများက လာရောက်ရှာဖွေမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့စဉ်(ဓါတ်ပုံ- AP)

အဆိုပါစာရွက်စာတမ်းများတွင် မည်သည့်အချက်အလက်များ ပါဝင်ကြောင်း အသေးစိတ်ကိုတော့ တရားရုံးက သတင်းထုတ်ပြန်ခြင်းမရှိပေ။

ထိပ်တန်းလျှို့ဝှက်ချက်ဟု အဆင့်သတ်မှတ်ခြင်းသည် အမေရိကန်အစိုးရယန္တရားအတွင်း စာရွက်စာတမ်းများကို အမြင့်ဆုံး အမျိုးအစားခွဲခြားထားမှုဖြစ်သည်။ ယင်းသို့ စာရွက်စာတမ်းများကို လူအများသိအောင် လုပ်ဆောင်ခြင်း (သို့မဟုတ်) လွဲမှားစွာ အသုံးချခြင်းတို့ကို အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် ပြဋ္ဌာန်းထားသော ဥပဒေအရ တားမြစ်ထားသည်။

၎င်း၏ဖလော်ရီဒါပြည်နယ်ရှိ နေအိမ်မှ FBI အေးဂျင့်များ သိမ်းဆည်းသွားသည့် စာရွက်စာတမ်းများကို အမျိုးအစား ခွဲခြားထားကြောင်း၊ ယင်းစာရွက်စာတမ်းများကို အလိုရှိ၍ မေးမြန်းလျှင်လည်း တရားရေးဌာနသို့ ၎င်းလွှဲအပ်မည် ဖြစ်ကြောင်း ထရမ့်က ဩဂုတ် ၁၂ ရက်တွင် စောဒကတက်ခဲ့သည်။

“နံပါတ်တစ်အချက်က အဲဒီစာရွက်တွေအားလုံးကို သီးသန့်ခွဲခြားထားပြီးသားပါ။ နံပါတ်နှစ်က သူတို့အနေနဲ့ ဘာမှ လာသိမ်းစရာမလိုပါဘူး။ နိုင်ငံရေးကစားကွက်မဟုတ်ဘဲ မာရာလာဂိုထဲဝင်ပြီး သူတို့လိုချင်တဲ့အချိန်တိုင်း ရနိုင်သားပဲ” ဟု ထရမ့်က ၎င်း၏ကိုယ်ပိုင်လူမှုကွန်ရက်ပလက်ဖောင်းဖြစ်သော Truth တွင် ရေးသားခဲ့သည်။

အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် လက်ရှိသမ္မတထမ်းဆောင်နေသူသည် သတင်းအချက်အလက်များကို ခွဲခြားသတ်မှတ်ရန် အခွင့်အာဏာရှိသော်လည်း ၎င်းတို့ရာထူးမှ နုတ်ထွက်သည်နှင့်တပြိုင်နက် အဆိုပါအခွင့်အာဏာ ပျက်ပြယ် သွားသဖြင့် ယခုအငြင်းပွားနေသည့် စာရွက်စာတမ်းများကို မည်သို့ ခွဲခြားသတ်မှတ်ထားခြင်းရှိ/မရှိ ရှင်းရှင်း လင်းလင်း မသိရကြောင်း အေပီသတင်းဌာနက ဆက်လက်ဖော်ပြထားသည်။

Source: Aljazeera

CNI International News

ဝါရှင်တန်၊ ဩဂုတ် ၁၂

ရုရှားနိုင်ငံကို ဆန့်ကျင်လျက် ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများကြောင့် အမေရိကန် အာဏာပိုင်များအနေဖြင့် ရုရှားပြည်သူလူထု ထိခိုက်စေလိုသည့် ဆန္ဒမရှိကြောင်း အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန၏ ဒုတိယပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဗီဒန့်ပါတဲက သတင်းထောက်များကို ပြောကြားခဲ့သည်။

ရုရှားနိုင်ငံသား အားလုံးကို ပြည်ဝင်ခွင့် ဗီဇာထုတ်ပေးခြင်း ရပ်တန့်ရန် စက်မှုထိပ်သီး (G-7) အုပ်စုဝင် နိုင်ငံများထံသို့ ယူကရိန်း မေတ္တာရပ်ခံခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ သဘောထား မှတ်ချက်ပေးရန် တောင်းခံခဲ့ရာ ၎င်းက အထက်ပါအတိုင်း ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဩဂုတ် ၁၂ ရက်စွဲဖြင့် တာ့စ်သတင်းဌာနက ရေးသားဖော်ပြသည်။

“ဘယ်လို ဗီဇာပိတ်တာမျိုးမှာမဆို ကျနော်တို့က ရုရှားပြည်သူတွေကို ထိခိုက်မှု မရှိစေဖို့ (ဒါမှမဟုတ်) သိသိသာသာ နစ်နာ ဆုံးရှုံးတာ မဖြစ်စေဖို့ ရည်ရွယ်ထားပါတယ်။ ဒီကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျနော်တို့ သဘောထား ကွဲလွဲတာတော့ မဟုတ်ပါဘူး” ဟု နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ပြည်သူ့ရေးရာဗျူရို၏ ဒုတိယပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဗီဒန့်ပါတဲက ပြောကြားခဲ့သည်။

အနောက်အုပ်စု နိုင်ငံများအနေဖြင့် ရုရှားနိုင်ငံသားအားလုံးကို ပြည်ဝင်ခွင့်ဗီဇာ ပိတ်သင့်ကြောင်း ဝါရှင်တန်ပို့စ် မီဒီယာနှင့် အင်တာဗျူးတွင် ယူကရိန်းသမ္မတ ဗိုလိုဒီမီယာ ဇာလန်းစကီးက အစောပိုင်း၌ ပြောကြားခဲ့သည်။

အလားတူ ရုရှားနိုင်ငံသားများကို ခရီးသွားဗီဇာ ထုတ်ပေးခြင်းအား တားမြစ်ရန် ဥရောပသမဂ္ဂ (EU) နိုင်ငံများကို အက်စ်တိုးနီးယားဝန်ကြီးချုပ် ကာဂျာကာလက်စ်က တောင်းဆိုခဲ့သည်။

အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန (GETTY IMAGES)

ဥရောပသို့ အလည်ပတ် လာရောက်ခြင်းသည် အခွင့်ထူးသာဖြစ်ပြီး လူ့အခွင့်အရေး မဟုတ်ကြောင်း ကာဂျာကာလက်စ်က ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

ဖင်လန်နိုင်ငံမှ ထုတ်ပေးသော ဗီဇာများကို သုံး၍ ရုရှားနိုင်ငံသားများအနေဖြင့် အခြားဥရောပနိုင်ငံများသို့ ခရီးသွားရန် ကြိုးစားလျှင် မိမိတို့က ကန့်သတ်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ဖင်လန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

အဆိုပါ လုပ်ဆောင်ချက်များသည် ရုရှားအစိုးရနှင့် ရုရှားနိုင်ငံသားများကို သီးခြားစီ ခွဲထုတ်ရန် ကြိုးပမ်းမှုအနေဖြင့် အသုံးဝင်မည် မဟုတ်ကြောင်း ရုရှားသမ္မတရုံးမှ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဒီမီထရီပက်စကော့ဗက်က ပြောကြားခဲ့သည်။

နိုင်ငံအချို့သည် မော်စကိုအပေါ် ဖော်ရွေသည့် သဘောထား ရှိရင်းစွဲဖြစ်၍ အရာအားလုံးကို မေ့ထားကြကြောင်း ၎င်းက ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

နာဇီဝါဒကို အခြေခံ၍ ထုတ်ပြန်ချက် ဖြစ်သဖြင့် အက်စ်တိုးနီးယားဝန်ကြီးချုပ် ကာဂျာကာလက်စ်ကို အပြစ်တင် ရှုတ်ချကြောင်း ရုရှားလုံခြုံရေးကောင်စီ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဒီမီထရီမက်ဗီဒက်က ပြောကြားခဲ့သည်။

ဇာလန်းစကီးမှ အစပြု၍ အဒေါ့ဖ်ဟစ်တလာ၏ စိတ်ကူးစိတ်သန်းများကို တဖန်ပြန်လည်၍ အမှတ်ရစေခဲ့ကြောင်း ၎င်းက အလေးပေး ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: တာ့စ်သတင်းဌာန

CNI International News

ဘရာဇီလီယန်၊ ဩဂုတ် ၁၂

နိုင်ငံ၏ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့အစည်းများကို အကာအကွယ်ပေးရန်အတွက် ထောင်နှင့်ချီသော ဘရာဇီးလ်နိုင်ငံသားများ သည် လွန်ခဲ့သော ၄၅ နှစ်နီးပါးခန့်က ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သော စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို ဝိုင်းဝန်းရှုတ်ချခဲ့သည့် သမိုင်းဝင်နေရာတစ်ခုဖြစ်သည့် ဥပဒေကျောင်းတစ်ကျောင်းရှေ့၌ ဩဂုတ် ၁၁ ရက်တွင် စုဝေးဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။

အဆိုပါ ဆန္ဒပြသူများသည် ၎င်းတို့နိုင်ငံ၏ ဒီမိုကရေစီနှင့် ရွေးကောက်ပွဲစနစ်များကို ခုခံကာကွယ်သည့် ကြေညာ ချက်များကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ကြသည်။ အမျိုးသားရေးဝါဒီ လက်ယာအစွန်းရောက်သမ္မတ ဂျာအိဘော်ဆိုနာရိုသည် ယမန်နှစ် အောက်တိုဘာလတွင် ပြန်လည် ရွေးကောက် တင်မြှောက်မှုမခံရမီ ၎င်းရွေးကောက်ပွဲ စနစ်များကို အကြိမ်ကြိမ် ထိုးနှက်နေခဲ့သည်။

လက်ရှိ ထုတ်ပြန်ခဲ့သော ကြေညာစာတမ်းတွင် ဘော်ဆိုနာရို၏အမည်ကို အတိအကျ မဖော်ပြထားသော်လည်း လက်ယာစွန်းသမ္မတ အနေဖြင့် ယခင် အမေရိကန်သမ္မတဟောင်း ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ ခြေရာကို လိုက်နင်းသွားနိုင် ကြောင်း၊ အာဏာပြန်ရရေး ကြိုးပမ်းမှုတွင် ၎င်းကို မထောက်ခံသော ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်များကို ငြင်းပယ်ပြီး ၎င်းအပေါ် တတိုင်းပြည်လုံး အတိုင်းအတာဖြင့် စိုးရိမ်စရာဖြစ်လာနိုင်ကြောင်း အလေးပေး ရေးသားထားသည်။

ဘရာဇီးလ်ပြည်သူများ ဘရာဇီးလ်သမ္မတ ဂျာအိဘော်ဆိုနာရို ရုပ်ပုံပါ အလံကို ကိုင်ဆောင်ထားစဉ် (AP)

ဩဂုတ် ၁၁ ရက် လူထုစုဝေးမှုတွင် ဖတ်ကြားခဲ့သော ကြေညာချက် တစ်စောင်တွင် လက်မှတ်ပေါင်း ၈ သောင်း ကျော် စုစည်းနိုင်ခဲ့ပြီး ထိုကြေညာချက်မှနေ၍ ဘရာဇီးလ်ဒီမိုကရေစီ ခြိမ်းခြောက်ခံနေရပြီဟု သတိပေးခဲ့သည်။

“ကျနော်တို့မှာ အာဏာသိမ်းခံရမယ့် အန္တရာယ်ရှိနေတယ်။ ဒါကြောင့် အရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်းတွေကနေ ဒီမိုကရေစီအရေး အာမခံချက်ပေးဖို့ ရပ်တည်ပြီး တိုက်ပွဲဝင်ရမှာပါ” ဟု တရားရေးဝန်ကြီးဟောင်း ဂျိုစီ ကားလို့စ် ဒိုက်ယက်စ် (Jose Carlos Dias) က အေပီသတင်းဌာနသို့ ပြောကြားခဲ့သည်။

၎င်းသည် ၁၉၇၇ ခုနှစ်က ကြေညာစာတမ်းနှစ်စောင်ကို ယနေ့ခေတ်နှင့် ကိုက်ညီအောင် ပြင်ဆင်ရေးသားရာတွင် ပါဝင်ကူညီခဲ့သည်။ ထိုကြေညာစာတမ်းကို ဩဂုတ် ၁၁ ရက်၌ ဘရာဇီးလ် လူထုအကြားတွင် ဖတ်ကြားခဲ့ပြီးဖြစ် သည်။

ဆော်ပိုလိုမြို့တွင် ယာဉ်မောင်းသူများက လူထုစုဝေးခဲ့သည့် ဥပဒေကျောင်းသို့ သွားရာ အဓိကလမ်းမများပေါ်တွင် ဩဘာပေးခဲ့ကြပြီး ကျောင်းသားများက ဒီမိုကရေစီအရေး ကြွေးကြော်သံများဖြင့် ချီတက်ခဲ့ကြသည်။

ဥပဒေကျောင်း အဆောက်အဦ၏ ပင်မ ဆင်ဝင်ပေါက်အနီးတွင် ဧရာမ အီလက်ထရောနစ် ဆိုင်းဘုတ်ထောင်၍ “မဲဆန္ဒရှင်များကို လေးစားပါ” ဟူသော ဆောင်ပုဒ်ကို စာတန်းဖော်ခဲ့ကြသည်။

Source: Aljazeera

CNI International News

ကဘူးလ်၊ ဩဂုတ် ၁၂

အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံတွင် တာလီဘန်တို့ အာဏာပြန်ရလာသည်မှာ တစ်နှစ်ကျော်လာပြီဖြစ်ပြီး ယခင်ကထက် စစ်ရေးအင်အား ပိုကောင်းလာသော်လည်း ၎င်းတို့၏အုပ်ချုပ်ရေးအပေါ် ခြိမ်းခြောက်မှုများ ရှိနေဆဲဖြစ်ကြောင်း အေအက်ဖ်ပီသတင်းတစ်ပုဒ်တွင် တွေ့ရသည်။
၎င်းတို့အာဏာချုပ်ကိုင်မှု ပိုမိုတင်းကျပ်ရန်အတွက် တာလီဘန်တို့သည် စစ်ရေးခြိမ်းခြောက်မှု တစ်ခုအဖြစ် ရင်ဆိုင်နေရသော ပန်ရှာဂျာ (Panshjir) တောင်ကြားသို့ တပ်ဖွဲ့ဝင်အင်အား တိုးမြှင့်ချထားခဲ့သည်။

အာဖဂန်နစ္စတန်အရှေ့မြောက်ပိုင်းရှိ ရှုခင်းသာချိုင့်ဝှမ်းဖြစ်သော ပန်ရှာဂျာတောင်ကြားသည် ပြင်ပမှ ဝင်ရောက် လာသော လက်နက်ကိုင်များကို ခုခံတိုက်ခိုက်ရန်အတွက် အမျိုးသားတော်လှန်ရေးတပ်ဦး (NRF) စတင်မွေးဖွားရာ ဒေသ ဖြစ်သည်။

တာလီဘန်တပ်ဖွဲ့ကိုတွေ့ရစဉ် (GETTY IMAGES)

အခြား တဖက်တွင်လည်း အစ္စလာမ္မစ်နိုင်ငံတော်-ခိုရာဆန် (IS-K) အဖွဲ့ကလည်း လွန်ခဲ့သည့် ၁၂ လအတွင်း ဗုံးများ ကြဲချပြီး အသေခံ တိုက်ခိုက်မှု အများအပြား လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။

သို့သော် ဂျီဟက်ဝါဒီများသည် တာလီဘန်တို့နှင် ထိပ်တိုက် ဖြေရှင်းမည့်အစား ရှီးယိုဗလီများနှင့် ဆစ်ခ်ဘုရား ကျောင်းများကို အာရုံစိုက်ခဲ့ကြသည်။

ယမန်နှစ်၊ ဩဂုတ် ၃၁ ရက်တွင် အမေရိကန် ဦးဆောင်သော တပ်များ အာဖဂန်မှ ထွက်ခွာသွားခဲ့သော်လည်း တာလီဘန်တို့၏ အုပ်ချုပ်ရေးကို အနောက်အုပ်စု၏ ခြိမ်းခြောက်မှုက ရှိနေခဲ့သည်။

မကြာသေးမီက ကဘူးလ်မြို့တော်တွင် ခိုအောင်းနေခဲ့သည့် အယ်လ်ကိုင်းဒါး ခေါင်းဆောင် အေမန် အယ်လ် ဇာဝါဟီရီကို အမေရိကန်က ဒရုန်းဖြင့် လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခဲ့မှုကြောင့် တာလီဘန် ခေါင်းဆောင်များ အတွက်လည်း နည်းပညာမြင့်မားလှသည့် ရန်သူလက်ချက်ဖြင့် မည်သို့ထိခိုက်လွယ်နိုင်ကြောင်း ပြသနေခဲ့သည်။

ပန်ရှာဂျာ (Panshjir) တောင်ကြားက NRF တပ်ဖွဲ့ခေါင်းဆောင်ကိုတွေ့ရစဉ် (GETTY IMAGES)

ပန်ရှာဂျာ တောင်ကြားကို တာလီဘန်တို့ အစိုးရိမ်ဆုံး ဖြစ်သော်လည်း ၎င်းတို့အတွက် ပြင်းထန်သော ခုခံမှုမှ အလှမ်းဝေးသည်ဟု ဝါရှင်တန်အခြေစိုက် ဝီလ်ဆင်စင်တာမှ တွေးခေါ်ပညာရှင် မိုက်ကယ်ကူဂဲမန်း (Michael Kugelman) က ယုံကြည်ထားသည်။

“တကယ်လို့ IS-K ရဲ့ တိုက်ခိုက်မှု စတွေ့လာရပြီး နောက်ထပ် တိုက်ခိုက်မှုတွေလည်း ရှိလာမယ်ဆိုရင် NRF အတွက် တကယ်အကျိုးရှိနိုင်မယ်လို့ ကျနော် ထင်ပါတယ်” ဟု ၎င်းက အေအက်ဖ်ပီ သတင်းဌာနသို့ သုံးသပ်ပြ သည်။

အကယ်၍ အာဖဂန်နိုင်ငံသားများ အနေဖြင့် IS-K ၏ ဖောက်ခွဲဖျက်ဆီးခံရသော မိသားစုများ၏ အခြေအနေကို မျက်ဝါးထင်ထင် မြင်တွေ့ရလျှင် တာလီဘန်အုပ်ချုပ်ရေး၏ တရားဝင်မှု (legitimacy) ကို အစွန်းအထင်း ဖြစ်စေ နိုင်သလို NRF အတွက်လည်း အကျိုးရှိမည့် ထွက်ပေါက်တစ်ခု ရလာမည်ဟု မိမိ ယူဆကြောင်း မိုက်ကယ်ကူဂဲမန်း က ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: AFP

CNI International News

နိုင်ရိုဘီ၊ ဩဂုတ် ၁၂

ကင်ညာနိုင်ငံတွင် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲအတွက် မဲပေးမှုများ ပြီးဆုံးခဲ့သည်မှာ နှစ်ရက်ရှိပြီဖြစ်သော်လည်း ရွေးကောက်ပွဲအပြီးလုပ်ငန်းစဉ်များမှာ ကြန့်ကြာနေသဖြင့် နိုင်ငံသူ၊ နိုင်ငံသားများအတွက် အားမလိုအားမရ ခံစားနေရကြောင်း အယ်လ်ဂျာဇီးယားသတင်းဌာနက ရေးသားဖော်ပြသည်။

“ကျမ အင်မတန် စိတ်လှုပ်ရှားနေပါတယ်။ ညသန်းခေါင် အိပ်ရာက တရေးနိုးရင်တောင် ဖုန်းကို သတင်းကြည့်ဖို့ (ဒါမှမဟုတ်) တီဗီဖွင့်ကြည့်ဖို့ ထမိတော့တာပဲ” ဟု ကင်ညာနိုင်ငံအနောက်ပိုင်းရှိ အယ်ဒိုရက်မြို့တွင် နေထိုင်သူ အသက် ၃၁ နှစ်အရွယ်ရှိ ဂျာကွီလိုင်းအက်ဟီရန်ဘို (Jacqueline Adhiambo) က ပြောကြားခဲ့သည်။

ယခင်ဒုတိယသမ္မတဖြစ်ခဲ့ပြီး ယခုသမ္မတလောင်းအဖြစ် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်သူ ဝီလျံရူတို (William Ruto) ၏ အမာခံ မဲဆန္ဒနယ်ဖြစ်သည့် အယ်ဒိုရက် (Eldoret) မြို့တွင် မဲဆန္ဒရှင်တစ်ဦးအဖြစ် မှတ်ပုံတင်ထားသူ အက်ဟီရန်ဘိုသည် ဩဂုတ်လ ၉ ရက် ရွေးကောက်ပွဲအကြိုကာလမှာပင် မြို့တော်နိုင်ရိုဘီသို့ ထွက်ခွာလာခဲ့သည်။ သမ္မတလောင်း ရူတိုသည် ၎င်း၏အနီးကပ်ဆုံးပြိုင်ဘက် ရိုင်လာအိုဒင်ဂါကို ရှုံးနိမ့်သွားလျှင် အကြမ်းဖက်မှုများ ပေါ်ပေါက်မည်ကို သူမ စိုးရိမ်နေမိခဲ့သည်။

ကင်ညာနိုင်ငံတွင် မဲရုံတစ်ခုသို့ မဲလာရောက်ပေးနေသည့် လူအများအပြားကို တွေ့ရစဉ်(ဓါတ်ပုံ-အေအက်ဖ်ပီ)

ဩဂုတ် ၉ ရက် ရွေးကောက်ပွဲတွင် မဲပေးသူ ၆၄ ရာခိုင်နှုန်းတို့၏ အဆုံးအဖြတ်သည် အရေးကြီးနေသည်။

ကင်ညာသည် အာဖရိကတိုက်၊ အရှေ့ပိုင်းတွင် စီးပွားရေးအင်အားကောင်းလှပြီး ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံလည်းဖြစ်သော် လည်း ရွေးကောက်ပွဲအပြီး လုပ်ငန်းစဉ်များမှာ နှောင့်နှေးနေဆဲဖြစ်သည်။

ကင်ညာနိုင်ငံအနှံ့အပြားရှိ လူထုသည် နောက်ဆုံးရ ရွေးကောက်ပွဲသတင်းများကို သိရှိနိုင်ရန်အတွက် ရေဒီယို၊ တီဗီ တို့ကို အသင့်ဖွင့်ထားကြပြီး အင်တာနက် လူမှုကွန်ရက်မီဒီယာများသို့ ချိတ်ဆက်၍ စောင့်ကြည့်နေကြသည်။

ဆယ်ဂဏန်းမျှရှိသော အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းများအပြင် မီဒီယာများနှင့် ခရစ်ယာန်အသင်းတော်ကောင်စီ (NCCK) တို့သည် အရေးကြီးသည့် ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကိန်းဂဏန်းများကို အပြိုင်အဆိုင် ချပြနေကြသည်။

မဲရလဒ်စာရင်းဇယားများရှိ သမ္မတလောင်းများဖြစ်ကြသည့် ရူတိုနှင့် ရိုင်လာအိုဒင်ဂါတို့၏ အခြေအနေကို မီဒီယာ အများအပြား၌ သီးခြားပြသခဲ့ရာ နိုင်ငံတဝန်း ရှုပ်ထွေးမှုများ ဖြစ်ပေါ်နေခဲ့သည်။

သို့သော် ရူတိုသည် ၎င်း၏ပြိုင်ဘက်နှင့် နှိုင်းယှဉ်လျှင် ရွေးကောက်ပွဲအကြို လူထုသဘောထားစစ်တမ်းများအရ စွမ်းဆောင်ရည်မှာ သာလွန်နေခဲ့သည်။

 မဲလာပေးနေသည့် လူတန်းရှည်ကြီးကို တွေ့ရစဉ်(ဓါတ်ပုံ-ရိုက်တာ)

နိုင်ငံတဝန်းရှိ မဲရုံပေါင်း ၄၆,၂၂၉ ရုံရှိခဲ့ရာ မဲရုံတစ်ရုံဆီမှ မဲစာရင်းပုံစံ (၃၄-က) ၏ မိတ္တူများကို လွတ်လပ်သော ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပရေးနှင့်နယ်နိမိတ်ဆိုင်ရာကော်မရှင် (IEBC) က လက်ခံရရှိပြီးနောက် စာရင်းကောက်ခြင်းနှင့် မဲပြားများစိစစ်ခြင်းများကို စတင်မည်ဟု သိရသည်။

ဩဂုတ် ၁၁ ရက် မွန်းတည့်ချိန်အထိ သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ ရလဒ်များနှင့်အတူ မဲစာရင်းပုံစံ ၄၆,၂၂၉ အနက် ၄၆,၁၃၈ ကို လက်ခံရရှိပြီးဖြစ်ကြောင်း ကင်ညာရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က ပြောကြားခဲ့သည်။ ကော်မရှင်၏ ဝက်ဘ်ဆိုက်တွင် မဲရုံအသီးသီးမှ ရလဒ်များ၏ ၉၉ ရာခိုင်နှုန်းကို နောက်ဆုံးလွှင့်တင်ပေးထားကြောင်း အသိပေးခဲ့ သည်။

သမ္မတရာထူးရရှိရန် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတစ်ဦးဦးသည် ကင်ညာနိုင်ငံ၏ စီရင်စုမဲဆန္ဒနယ် ၄၇ ခုအနက် အနည်းဆုံး ၂၄ ခုတွင် မဲ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်နှင့် အနိမ့်ဆုံး ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း ရရှိရန် လိုအပ်ကြောင်း အယ်လ်ဂျာဇီး ယားသတင်းတွင် ရေးသားထားသည်။

Source: Aljazeera

CNI International News

ကိယက်ဗ်၊ ဩဂုတ် ၁၁

ခရိုင်းမီးယားရှိ လေတပ်စခန်းတစ်ခုတွင် ဆုံးရှုံးများပြားစေသည့် ပေါက်ကွဲမှုတစ်ခု ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ ရုရှားစစ်လေယာဉ် ၉ စင်း ပျက်စီးသွားခဲ့ကြောင်း ယူကရိန်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

အဆိုပါ ပေါက်ကွဲမှုသည့် ယူကရိန်း၏ တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်ပုံရပြီး စစ်ပွဲအရှိန် သိသာစွာ တိုးလာသည့် လက္ခဏာတစ်ရပ် ဖြစ် ကြောင်း အေပီသတင်းဌာနက ရေးသားဖော်ပြသည်။

ဩဂုတ် ၁၀ ရက်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော အဆိုပါပေါက်ကွဲမှုတွင် မည်သည့်လေယာဉ်မှ ထိခိုက်ပျက်စီးမှု မရှိကြောင်း ရုရှားက ငြင်းဆိုခဲ့သည်။

သို့သော် ဂြိုဟ်တုများ ရိုက်ကူးထားသော ဓာတ်ပုံများအရ အဆိုပါ လေတပ်အခြေစိုက်စခန်းရှိ စစ်လေယာဉ် ၇ စင်း ထက် မနည်း ပေါက်ကွဲခဲ့ကြောင်း ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မြင်တွေ့ရပြီး အခြားစစ်ဘက် အသုံးအဆောင်များလည်း ဆုံးရှုံးသွားနိုင်ခြေ ရှိနေသည်။

ယူကရိန်းအစိုးရသည် အဆိုပါ ဗုံးကွဲမှုအတွက် ၎င်းတို့တွင် တာဝန်ရှိကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခြင်း မပြုသော် လည်း အခင်းဖြစ်ပွားရာ ဆာကီ (Saki) လေတပ်စခန်းတွင် ဆေးလိပ်သောက်သူတစ်ဦး ပေါ့လျော့မှုကြောင့် ပေါက်ကွဲစေသည့် ခဲယမ်းမီးကျောက်များ မီးစွဲသွားခဲ့ကြောင်း ရုရှား၏ ရှင်းလင်းချက်ကို ယူကရိန်းက လှောင် ပြောင် သရော်ခဲ့သည်။

အထက်ပါ ရုရှား၏ ရှင်းလင်းချက်သည် အဓိပ္ပါယ်ကင်းမဲ့နေသလို ယူကရိန်းစစ်တပ် အနေဖြင့်လည်း လေတပ် စခန်းကို တိုက်ခိုက်ရန် သင်္ဘောဖျက်ဒုံးကျည်များ သုံးကောင်းသုံးနိုင်ကြောင်း စစ်ရေး လေ့လာသုံးသပ်သူများက ပြောကြားခဲ့ကြသည်။

ခရိုင်းမီးယားကျွန်းဆွယ်မှ ဒေသဆိုင်ရာအုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဆာဂျီအက်ဆိုင်ယိုနော့ဗ် (GETTY IMAGES)

အကယ်၍ ထိုပေါက်ကွဲမှု၌ ယူကရိန်း အမှန်တကယ် တာဝန်ရှိသည်ဟုဆိုလျှင် ခရိုင်းမီးယား ကျွန်းဆွယ်ရှိ ရုရှားစစ် စခန်းတစ်ခုကို ပထမဆုံး လူသိရှင်ကြား ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်လာပေမည်။ အဆိုပါ ကျွန်းဆွယ်ကို ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ယူကရိန်းတို့လက်ထဲမှ ရုရှားသိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး ယခုစစ်ပွဲ၌ ယူကရိန်းတောင်ပိုင်း ဒေသများကို တိုက်ခိုက်ရန် ဆာကီလေတပ်စခန်းကို အသုံးပြုနေသည်။

ခရိုင်းမီးယားသည် ယူကရိန်းရော ရုရှားအတွက်ပါ အရေးပါသည့် ဒေသဖြစ်သည်။ ယူကရိန်းသည် အဆိုပါ ဒေသ အပါအဝင် သိမ်းပိုက်ခံထားရသော နယ်မြေအသီးသီးမှ ရုရှားတို့ကို မောင်းထုတ်မည်ဟု ကြုံးဝါးထားသော်လည်း ခရိုင်းမီးယားကို ရုရှား၏ အစိတ်အပိုင်းအဖြစ် ယူကရိန်း အသိအမှတ်ပြုရေးမှာ လတ်တလော တိုက်ပွဲများ အဆုံး သတ်ရေးအတွက် အဓိက အကြောင်းအရင်း တစ်ခုဖြစ်သည်။

ပေါက်ကွဲမှု ဖြစ်ပွားချိန်တွင် အနီးအနားရှိ ကမ်းရိုးတန်းသို့ မီးခိုးမြူများ လွင့်တက်လာခဲ့ပြီး လူ ၁ ဦး သေဆုံးကာ ၁၄ ဦး ဒဏ်ရာရခဲ့သဖြင့် ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားများ အထိတ်တလန့်ဖြင့် ပြေးလွှားခဲ့ကြသည်။

အဆောက်အဦးတချို့မှ ကွဲအက်နေသော ပြတင်းပေါက်များ၊ အုတ်များ လွင့်စဉ်နေပုံများကို ဗွီဒီယိုမှတ်တမ်းတွင် တွေ့ရကြောင်း အေပီသတင်းက ဆက်လက် ရေးသားထားသည်။

တိုက်ခန်းပေါင်း ဆယ်ဂဏန်းခန့် ပျက်စီးခဲ့ကြောင်း၊ ယင်းတိုက်ခန်းများတွင် နေထိုင်သူများအား ယာယီအိမ်ရာများ သို့ ပြောင်းရွှေ့ပေးခဲ့ကြောင်း ခရိုင်းမီးယားကျွန်းဆွယ်မှ ဒေသဆိုင်ရာအုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဆာဂျီအက်ဆိုင်ယိုနော့ဗ်က ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: AP

CNI International News

နယူးဒေလီ၊ ဩဂုတ် ၁၁

ကက်ရှ်မီးယား၏ လာဒက်နယ်မြေအတွင်း အိန္ဒိယနှင့်တရုတ် စစ်သားများကြား နယ်နိမိတ် ပဋိပက္ခ ဖြစ်ပွားပြီးနောက် အိန္ဒိယ ၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒသည် တရုတ်ဘက်လှည့်လာကြောင်း အေပီသတင်းဌာနက ရေးသားဖော်ပြသည်။

ပြီးခဲ့သည့် နှစ်နှစ်အတွင်း ကက်ရှ်မီးယား၏ လာဒက်နယ်မြေအတွင်း အိန္ဒိယနှင့်တရုတ်စစ်သားများ အသေအပျောက် များခဲ့ သည့် နယ်နိမိတ်ပဋိပက္ခ ဖြစ်ပွားပြီးနောက် နယူးဒေလီမြို့တော်ရှိ မူဝါဒချမှတ်သူများသည် ၇၅ နှစ်ပြည့် အိန္ဒိယ လွတ်လပ်ရေး နေ့ကို ကြိုဆိုဂုဏ်ပြုသော အားဖြင့် မူဝါဒရေးရာ သိသာစွာ ပြောင်းလဲမှုအနေဖြင့် ဘေဂျင်းဘက်သို့ အာရုံစိုက် လာခဲ့ကြ သည်။

သာယာလှပသော ဟိမဝန္တာဒေသဖြစ်သည့် ကက်ရှ်မီးယားဒေသနှင့်ပတ်သက်၍ အိန္ဒိယသည် ၎င်းနှင့်အငြင်းပွားနေသည့် ပါကစ္စတန်ကို တားဆီးရန် ဆယ်စုနှစ်များစွာ ကြိုးပမ်းနေခဲ့သည်။

နှစ်နိုင်ငံနယ်စပ်ကို ပိုင်းခြားထားသည့် အဆိုပါဒေသကို ပိုင်ဆိုင်ကြောင်း နှစ်ဘက်စလုံးက အခိုင်အမာ ပြောကြားခဲ့ပြီး မဆုတ် မနစ်သော ပြိုင်ဆိုင်မှု အနေဖြင့် ပါကစ္စတန်ကလည်း နယူးဒေလီအစိုးရ၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒကို အမြဲအာရုံစိုက်နေခဲ့ကြောင်း အေပီသတင်းဌာနက ရေးသားဖော်ပြသည်။

ယခုအခါ ပါကစ္စတန်ထက် သာလွန်သည့် အိန္ဒိယ၏ စီးပွားရေး ကြီးထွားလာမှုသည် အာရှတလွှားတွင် ဘေဂျင်း၏ အရှိန် အဟုန် တိုးလာခြင်းနှင့် ပေါင်းစပ်ရန် လိုအပ်လာပြီ ဖြစ်သည်။

အိန္ဒိယ ဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီနဲ့ တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင် ကိုတွေ့ရစဉ် (AP)

“နယူးဒေလီဟာ ဘေဂျင်းကို ဗဟိုပြုမှု ပိုများလာနေပါတယ်” ဟု ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဒီအက်စ် ဟိုဒါ (D.S Hooda) က ပြောကြားခဲ့သည်။

၎င်းသည် လာဒက်နယ်မြေ အပါအဝင် ကက်ရှ်မီးယားကို ထိန်းချုပ်သည့် အိန္ဒိယစစ်တပ်၊ မြောက်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ်ကို ၂၀၁၄ ခုနှစ်မှ ၂၀၁၆ ခုနှစ်အထိ ဦးဆောင်ခဲ့ဖူးသူ ဖြစ်သည်။

အိန္ဒိယနှင့် ပါကစ္စတန်တို့သည် ဗြိတိသျှကိုလိုနီ လက်အောက်မှ ၁၉၄၇ ခုနှစ်တွင် လွတ်လပ်ရေး ရပြီးကတည်းက သူပုန်ထကြွ မှုများ၊ ပိတ်ဆို့မှုများ၊ နိုင်ငံရေးအရ နှိမ်နင်းမှုများနှင့်အတူ ကက်ရှ်မီးယားဒေသ အရေးအတွက် ထိပ်တိုက် တွေ့ခဲ့ကြသည်။

ထို့ပြင် အိန္ဒိယသည် ပါကစ္စတန်နှင့် တရုတ်တို့ကို ရင်ဆိုင်ခဲ့သည့် စစ်ပွဲ ၄ ခုအနက် နှစ်ခု၏ အချက်အချာလည်း ဖြစ်ခဲ့သည်။

အဆိုပါ ၃ နိုင်ငံတို့၏ နယ်နိမိတ်ကိစ္စ တင်းမာမှုသည် ကမ္ဘာ့တစ်ခုတည်းသော နေရာတွင် နျူကလီးယား လက်နက်ပိုင်ရှင်များ သုံးပွင့်ဆိုင် နယ်မြေ အငြင်းပွားမှုအဖြစ် ဆုံသွားခဲ့ကြသည်။

အိန္ဒိယ၊ ပါကစ္စတန်၊ တရုတ် နယ်စပ်ထိစပ်မှုကိုတွေ့ရစဉ် (GETTY IMAGES)

အိန္ဒိယသည် ၁၉၆၀ ပြည့်လွန် နှစ်များမှစ၍ ဘက်မလိုက် လှုပ်ရှားမှု၏ တက်ကြွသော အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ ဖြစ်ခဲ့သည်။ ထိုစဉ် ဘက်မလိုက် နိုင်ငံများအဖွဲ့တွင် သီအိုရီအရ စစ်အေးကာလ၌ မည်သည့်ဩဇာမှ မခံယူလိုသည့် နိုင်ငံပေါင်း ၁၀၀ ကျော် စုစည်းဖွဲ့စည်းထားသည်။

အိမ်နီးချင်း ဖြစ်ကြသည့် ပါကစ္စတန်၊ တရုတ်တို့နှင့် အငြင်းပွားနေသော်လည်း အိန္ဒိယ၏ ဘက်မလိုက်သော ရပ်တည်ချက် သည် ၎င်း၏နိုင်ငံခြားမူဝါဒအတွက် အခြေခံအုတ်မြစ်အဖြစ် ဆက်လက် တည်ရှိနေဆဲ ဖြစ်သည်။

ယနေ့ခေတ်တွင်လည်း ပါကစ္စတန်နှင့် ကက်ရှ်မီးယားအရေး၌ တွန်းအားတစ်ခု ပေါ်ပေါက်စေဖို့ အိန္ဒိယသံတမန်များက အဓိက အာရုံစိုက် ထားကြဆဲ ဖြစ်သည်။

“ကက်ရှ်မီးယားအရေးဟာ ကျနော်တို့ နိုင်ငံခြားရေး မူဝါဒဆိုင်ရာ စိုးရိမ်မှုတွေအတွက် အဓိက သော့ချက်တစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါ တယ်” ဟု အိန္ဒိယနိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဟောင်းဖြစ်သူ ကန်ဝဲလ်စီဘဲက ပြောကြားခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ၂၀၀၂-၂၀၀၃ ခုနှစ်တွင် ဝန်ကြီးအဆင့် တာဝန်ထမ်းခဲ့သည်။

Source: AP