CNI International News

ကိယက်ဗ်၊ ဩဂုတ် ၁၉

ရုရှားထံမှ ယခင်က ဝယ်ယူထားမိသည့် လက်နက်များကို ပြန်လည်စဉ်းစားရန် လိုအပ်ကြောင်း အရှေ့တောင် အာရှနိုင်ငံများကို ယူကရိန်းက တိုက်တွန်းခဲ့သည်ဟု ဩဂုတ် ၁၈ ရက် ရက်စွဲဖြင့် South China Morning Post သတင်းစာက ရေးသားဖော်ပြသည်။

ထို့နောက် မော်စကို(ရုရှား)၏ စစ်မြေပြင်စွမ်းဆောင်ရည် ညံ့ဖျင်းမှုမှာ ၎င်း၏ လက်နက် အရည်အသွေးနှင့် ပတ်သက်၍ သတိပေး ချက်တစ်ခု ဖြစ်ကြောင်း ယူကရိန်းဘက်က ဆက်လက်ပြောသည်။

ယူကရိန်းနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဒီမီထရိုကူလီဘာသည် ဩဂုတ် ၁၇ ရက်တွင် အာရှဒေသမှ သတင်းထောက်များနှင့် တွေ့ဆုံ၍ အင်တာဗျူး ဖြေကြားစဉ် This Week in Asia ကဏ္ဍမှ မေးမြန်းမှုကို အထက်ပါအတိုင်း သဘောထား မှတ်ချက်ပေးခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
ယူကရိန်း-ရုရှား ပဋိပက္ခ ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းကြောင့် ရုရှား၏ လက်နက် တင်ပို့မှုပုံစံမှာ ပုံစံပြောင်းလဲနေပြီဖြစ်ကြောင်း စစ်ရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများက ပြောကြားခဲ့ကြသည်။

ရုရှားသည် အမေရိကန်ပြီးလျှင် ကမ္ဘာ့ဒုတိယ လက်နက်တင်ပို့ ရောင်းချမှု အများဆုံးနိုင်ငံ ဖြစ်သော်လည်း အရှေ့ တောင် အာရှတွင်တော့ ရုရှားက ထိပ်ဆုံးမှ ရပ်တည်နေသည်။

ရုရှား စစ်လက်နက် ပြပွဲမှာ ပူတင်နဲ့ကာကွယ်ရေး၀န်ကြီးကိုတွေ့ရစဉ် (GETTY IMAGES)

အဆိုပါ လက်နက်သွင်းကုန်များကို ကိုယ်ကျင့်တရားနှင့် လက်တွေ့ကျသော အကြောင်းပြချက်များဖြင့် ရှောင်ရှား ကြရန်မှာ အရှေ့တောင်အာရှဒေသတွင်းရှိ အစိုးရများအပေါ် တာဝန်ရှိကြောင်း ကူလီဘာက ဆက်လက် ပြော ကြားခဲ့သည်။

ယခုပြိုင်ဆိုင်နေခြင်းထက် စော၍ ရုရှားလက်နက်များကို ထုတ်လုပ်ထားပြီးသားဖြစ်ကြောင်း မော်စကိုမြို့ပြင်တွင် ကျင်းပသည့် လက်နက်ပြပွဲ၌ သမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင် ပြောကြားခဲ့ပြီး နှစ်ရက်အကြာတွင် ကူလီယာ၏ အထက်ပါ သဘောထား မှတ်ချက်များ ထွက်ပေါ်လာခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

“ရုရှားဆီက လက်နက်ဝယ်ဖို့ စဉ်းစားတဲ့သူတွေဟာ ဒီလက်နက်တွေရဲ့ အဖျက်စွမ်းအားကို ယူကရိန်းရဲ့ အတွေ့ အကြုံကနေ အရင်ဆုံး လေ့လာသင့်ပါတယ်” ဟု Zoom ဖြင့် အွန်လိုင်းအင်တာဗျူး၌ ကူလီဘာက ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

“ခင်ဗျားတို့ အနေနဲ့ ပြပွဲတစ်ခုမှာ အင်မတန် ကြည့်ကောင်းတယ်ဆိုပြီးတော့ ငွေကြေး သန်းနဲ့ချီ၊ ကုဋေနဲ့ချီပြီး ချမသုံးကြစေချင်ဘူး။ ဒါပေမယ့် စစ်မြေပြင်အတွက်တော့ တချို့ဟာတွေက အလုပ်မဖြစ်ဘူး” ဟု ၎င်းက ရှင်းပြ သည်။

၎င်းတို့ ရရှိထားသော အချက်အလက်များအရ ရုရှားသည် ခေတ်မီပြီး တိကျသည့် လက်နက်များ ပြတ်တောက်မှု နှင့် ရင်ဆိုင်နေရသော်လည်း ဆိုဗီယက်ခေတ်ဟောင်းမှ လက်ကျန် စစ်သုံးကိရိယာများစွာ ရှိနေသေးကြောင်း၊ ရုရှား၏ သူရသတ္တိဖြင့် လက်နက်အားလုံးကို ယခင်နှစ်များကဲ့သို့ လိုချင်သလောက် ထုတ်ရောင်းရန် အဆင့်သင့် ဖြစ်မည် မထင်ကြောင်း ယူကရိန်းနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ကူလီဘာက သတင်းထောက်များကို ပြောကြားခဲ့ သည်။

ရုရှားရဲ့ စစ်လက်နက်ပြပွဲ (TASS)

၂၀၀၀ ပြည့်နှစ်မှ ၂၀၂၁ ခုနှစ်အထိ အရှေ့တောင်အာရှသို့ ရုရှားလက်နက်တင်ပို့မှု တန်ဖိုး စုစုပေါင်း အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁၀ ဒသမ ၈၇ ဘီလီယံရှိခဲ့ရာ အလားတူ တရုတ်၏ လက်နက်တင်ပို့မှု ဒေါ်လာ ၂ ဒသမ ၉ ဘီလီယံနှင့် နှိုင်းယှဉ်ကြည့်နိုင်သည်။

အရှေ့တောင်အာရှတွင် ရုရှားအတွက် အရေးပါသည့် ကာကွယ်ရေးပစ္စည်း ဖောက်သည်များမှာ ဗီယက်နမ်၊ မြန်မာ၊ မလေးရှားနှင့် အင်ဒိုနီးရှားတို့ ဖြစ်ကြသည်။

မော်စကိုနှင့် မည်သည့် အရောင်းအဝယ် စာချုပ်ကိုမဆို မျက်နှာပန်းလှအောင် ခြယ်သထားခြင်းအား သတိပြုမိရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ ဒုံးကျည်တစ်စင်းကို ရောင်းချခြင်းကိုပင် ရုရှားဝါဒ ဖြန့်ချိရေးထံမှ အစင်းရေ ၁၀၀ ရောင်းချမည်ဟု ပြောဆိုတတ်ကြောင်း ကူလီဘာက ထောက်ပြသွားခဲ့သည်။

Source: South China Morning Post

CNI International News

ဝါရှင်တန်၊ ဩဂုတ် ၁၉

ယူကရိန်းအတွက် အမေရိကန်က နောက်ထပ် စစ်ရေးအကူအညီ ဒေါ်လာ သန်း ၈၀၀ တန်ဖိုးရှိ အကူအညီများ ပေးအပ်ရန် ပြင်ဆင်နေကြောင်း ရိုက်တာသတင်းက ရေးသားထားသည်။

အဆိုပါ အစီအစဉ်ကို ဩဂုတ် ၁၉ ရက်တွင် ကြေညာနိုင်ကြောင်း ထိုအရေးကိစ္စနှင့်နီးစပ်သည့် သတင်းရင်းမြစ် ၃ ခု က ပြောကြားခဲ့သည်ဟု ရိုက်တာက ဖော်ပြထားသည်။

ဂျိုးဘိုင်ဒန်သည် ၎င်း၏ သမ္မတလုပ်ပိုင်ခွင့်ထဲမှ ယူငင်သုံးစွဲနိုင်ခြင်းကို အသုံးပြု၍ ယခုအကူအညီ ပေးအပ်မည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ပိုလျှံနေသော လက်နက်များကို အမေရိကန်၏ လက်ကျန်များအဖြစ် လွှဲပြောင်းပေးမည်ဟု ကြားသိရကြောင်း အဆိုပါသတင်းရင်းမြစ်များက ဆက်လက်ပြောကြားခဲ့သည်။

အမည်မဖော်လိုသူ ၎င်းသတင်းရင်းမြစ်များက “အမေရိကန်၏ကြေညာချက်တစ်စောင်သည် လာမည့် ရက်သတ္တပတ်သို့ ကူးပြောင်းသွားနိုင်ကြောင်းနှင့် ကြေညာချက်မထွက်မီ လက်နက်တန်ဖိုး ကိန်းဂဏန်းအပြောင်းအလဲ ရှိနိုင်ကြောင်း” မှတ်ချက်ချခဲ့ကြသည်။

ယူကရိန်းဆီသို့ အမေရိကန်က ထပ်မံပို့ဆောင်မည့် ဒေါ်လာ သန်း ၈၀၀ စစ်ရေးအကူအညီများကို ပြင်ဆင် နေစဉ်(ဓါတ်ပုံ-ရိုက်တာ)

အထက်ပါသတင်းနှင့်ပတ်သက်၍ အိမ်ဖြူတော်သို့ ရိုက်တာက မေးမြန်းခဲ့ရာ ဖြေကြားဖို့ရန် ငြင်းဆန်ခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သည့် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ရုရှားတပ်များ ယူကရိန်းနိုင်ငံထဲသို့ ကျူးကျော်ဝင်ရောက်ချိန်မှစတင်ပြီး ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်က အထူးစစ်ဆင်ရေးတစ်ရပ်ဟု ကင်ပွန်းတပ်ခဲ့ပြီး လက်ရှိစစ်ရေးပဋိပက္ခသည် ယူကရိန်း အရှေ့ ပိုင်းနှင့်တောင်ပိုင်းတို့ကို အဓိကအာရုံစိုက်သည့် စစ်ပွဲအဖြစ်သို့ ကူးပြောင်းရောက်ရှိသွားခဲ့သည်။

နည်းပညာမြင့်၍ ရွေ့လျားနိုင်စွမ်း ပိုမိုကောင်းမွန်သော ဟိမာ့စ် အမြောက်ဒုံးကျည်စနစ် (HIMARS) နှင့် အမြောက် ကျည်ဆန်များ၊ ဂျာဗီလင် (Javelin) တင့်ကားဖျက်ဒုံးစနစ်များ၊ ဖောက်ခွဲရေးပစ္စည်းများ၊ ချေမှုန်းရေးကိရိယာများ အပါအဝင် ကိယက်ဗ်အစိုးရထံသို့ အမေရိကန်က လုံခြုံရေးအကူအညီ ဒေါ်လာဘီလီယံနှင့်ချီ၍ ဆက်တိုက်ပံ့ပိုးနေ ခဲ့သည်။

ယခုနောက်ဆုံးပေးအပ်မည့် အစီအစဉ်တွင် မည်သည့်လက်နက်အမျိုးအစားများ ပါဝင်မည်ကို မသိရကြောင်း ရိုက်တာသတင်းကို ကိုးကား၍ အယ်လ်ဂျာဇီးယားက ရေးသားဖော်ပြသည်။

Source: Reuters, Aljazeera

CNI International News

ဆိုးလ်၊ ဩဂုတ် ၁၉

တောင်ကိုရီးယားသမ္မတ ယွန်ဆော့ရွဲ (Yoon Suk Yeol) ကမ်းလှမ်းလာသည့် စီးပွားရေး အကျိုးအမြတ် အကူအညီ ကို လက်ခံမည် မဟုတ်ကြောင်းနှင့် ပါးစပ်ပိတ်ထားရန် မြောက်ကိုရီးယားခေါင်းဆောင် ကင်မ်ဂျုံအန်း၏ ညီမ ဖြစ်သူ ကင်မ်ယိုဂျုံက ပြောကြားခဲ့သည်။

နျူကလီးယားကင်းစင်ရေး ခြေလှမ်းများအတွက် ပြန်လည်စဉ်းစားရန် တောင်ကိုရီးယားဘက်မှ အဆိုပြုချက်များ ကိုလည်း မြောက်ကိုရီးယားက ထပ်တလဲလဲ ပယ်ချခဲ့သည်။

တောင်ကိုရီးယားသမ္မတ ယွန်ဆော့ရွဲ၏ အတင့်ရဲသော ကမ်းလှမ်းချက်ကို ပြီးခဲ့သည့် မေလတွင် စတင် အဆိုပြုခဲ့ ခြင်းအပေါ် မြောက်ကိုရီးယားမှ ထိပ်ပိုင်းတာဝန်ရှိသူ တစ်ဦးအနေဖြင့် အထက်ပါအတိုင်း ပထမဆုံးအကြိမ် တုံ့ပြန် ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ကင်မ်ယိုဂျုံ၏ သဘောထား မှတ်ချက်များသည် သူမအတွက် အစိုးရတာဝန်ယူခြင်း ရက် ၁၀၀ ပြည့် အထိမ်း အမှတ်အဖြစ် ဩဂုတ် ၁၇ ရက် သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲ၌ ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ကင်မ်ယိုဂျုံက “တကယ့်ကို ရိုးရှင်းပါတယ်။ ကလေးဆန်တဲ့ သဘောရှိတာကြောင့် သူ့ပုံစံက ပါးစပ်ပိတ်ထားရင် ပိုအဆင်ပြေမှာပါ” ဟု ပြောကြားခဲ့ကြောင်း မြောက်ကိုရီးယားအစိုးရမီဒီယာ KCNA က ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။

“မြောက်ကိုရီးယားရဲ့ဂုဏ်သိက္ခာနဲ့ နျူကလီးယား လက်နက်တွေကို စီးပွားရေးနဲ့ လဲမယ်လို့ သူထင်နေတာ။ ပြောင်းဖူး ကိတ်မုန့် တစ်လုံးရဖို့ ကိုယ့်ကံကြမ္မာကို ဘယ်သူကမှ အလဲအလှယ် မလုပ်ဘူး” ဟု ၎င်းက ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

 တောင်ကိုရီးယားသမ္မတ ယွန်ဆော့ရွဲ(Reuters)

သူမ၏ သဘောထား မှတ်ချက်များသည် သေးသိမ်ယုတ်ညံ့လွန်းကြောင်း မြောက်ကိုရီးယားနှင့် ဆက်ဆံရေးကိစ္စ ကိုင်တွယ်နေရသည့် တောင်ကိုရီးယားဘက်မှ ပြန်လည်ပေါင်းစည်းဝန်ကြီးက ပြောကြားခဲ့သည်။

နျူကလီးယား လက်နက် ထုတ်လုပ်မှု ရပ်တန့်ပြီး အဏုမြူကင်းစင်ရေး စတင်လျှင် မြောက်ကိုရီးယားကို စီးပွား ရေး အကူအညီများ ပေးအပ်ရန် ဆန္ဒရှိကြောင်း တောင်ကိုရီးယားသမ္မတ ယွန်ဆော့ရွဲက ယခင်ကတည်းက ပြော ကြား နေခဲ့သည်။

ထို့ပြင် မြောက်ကိုရီးယားအပေါ် စစ်ရေးအရ ဟန့်တားမှုကို တိုးမြှင့် လုပ်ဆောင်သွားရန်လည်း သမ္မတယွန်က အလေးပေး နေခဲ့သည်။

တောင်ကိုရီးယားသည် လာမည့် သီတင်းပတ်တွင် လုပ်ဆောင်မည့် ကွင်းဆင်း လေ့ကျင့်မှု အပါအဝင် အမေရိကန် နှင့် အချိန်အတန်ကြာ ဆိုင်းငံ့ထားသည့် ပူးတွဲစစ်ရေး လေ့ကျင့်မှုများကို ပြန်လည် စတင်ခဲ့သည်။

အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဌာန ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက သမ္မတယွန်၏ မူဝါဒများကို ဝါရှင်တန်အနေဖြင့် ထောက်ခံ ကြောင်း ဩဂုတ် ၁၇ ရက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

သိုသော် ယခုစတင်မည့် စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုတွင် အမေရိကန်၏ မဟာမိတ်နိုင်ငံများ သံတမန်ရေးရာ ပြောဆို ဆက်ဆံမှုမှာ ရိုးဖြောင့်ခြင်း မရှိပုံကို ပြသနေကြောင်း ကင်မ်ယိုဂျုံက ဝေဖန်ခဲ့သည်။

“သူနဲ့ မျက်နှာချင်းဆိုင် ထိုင်လို့မရဘူးဆိုတာ ရှင်းပါတယ်” ဟု ယွန်ဆော့ရွဲနှင့်ပတ်သက်၍ ၎င်းက ဆက်လက် ဝေဖန်ခဲ့သည်။

ကင်မ်ယိုဂျုံသည် မကြာသေးမီ နှစ်များအတွင်း တောင်ကိုရီးယားကို ဝေဖန် အပြစ်တင်သူ တစ်ဦးဖြစ်လာခဲ့ပြီး အစ်ကို ဖြစ်သူ၏ ပြောကြားချက်များကို ပိုမိုသိမ်မွေ့စွာ ထပ်ဆင့် ပြောဆိုရာ၌ ရဲရဲတင်းတင်း ရှိသူအဖြစ် လေ့လာ သုံးသပ်သူများက ရှုမြင်နေကြသည်။

ဩဂုတ် ၁၉ ရက် သတင်းထုတ်ပြန်ချက်သည် ယနေ့ အချိန်အထိ ယွန်ဆော့ရွဲ အပေါ် သူမ၏ အပြင်းထန်ဆုံး ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအရ တိုက်ခိုက်မှုဖြစ်ကြောင်း ရိုက်တာက ဆက်လက် ရေးသားထားသည်။

Source: Reuters

CNI International News

ဘာမာကို၊ ဩဂုတ် ၁၈

မိမိ၏ဝေဟင်ပိုင်နက်ကို ချိုးဖောက်ပြီး ပြည်တွင်း လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့များထံသို့ ပြင်သစ်က လက်နက်များ ပေးပို့နေကြောင်း မာလီအစိုးရမှ စွပ်စွဲခဲ့သည်။

အနောက်အာဖရိကရှိ မာလီနိုင်ငံနှင့် ၎င်း၏ ယခင်ကိုလိုနီ အုပ်ချုပ်သူ ပြင်သစ်တို့အကြား တင်းမာမှုများရှိနေခဲ့ရာ ယခု နောက်ဆုံး စွပ်စွဲချက်ကို မာလီအစိုးရက ထုတ်ဖော်လိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။

ဩဂုတ် ၁၅ ရက် ရက်စွဲဖြင့် ကုလသမဂ္ဂ (UN) လုံခြုံရေးကောင်စီ အကြီးအကဲထံသို့ စာတစ်စောင် ပေးပို့ခဲ့ရာ မာလီနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အဗ္ဗဒူလာရီဒီးရော့ (Abdoulaye Diop) က “၎င်းတို့၏ ဝေဟင်ပိုင်နက်အတွင်းသို့ ယခု နှစ်အတွင်း အကြိမ် ၅၀ ကျော် ချိုးဖောက် ဝင်ရောက်မှုများ ရှိခဲ့ကြောင်း၊ ဒရုန်းများ၊ စစ်သုံး ရဟတ်ယာဉ်များနှင့် တိုက်လေယာဉ်များဖြင့် ပြင်သစ်တပ်ဖွဲ့၏ ချိုးဖောက်ဝင်ရောက်မှုများဖြစ်ကြောင်း” အသိပေး ရေးသားခဲ့သည်။

မာလီနိုင်ငံက ပြင်သစ်တပ်ဖွဲ့ကိုတွေ့ရစဉ် (GETTY IMAGES)

“မာလီ ဝေဟင်ပိုင်နက်ထဲကို ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း ချိုးဖောက်မှုတွေ အနေနဲ့ ဆာဟဲ (Sahel) ဒေသမှာ ရှိနေတဲ့ အကြမ်းဖက် အဖွဲ့တွေရဲ့ အချက်အလက်တွေ စုဆောင်းတာ၊ လက်နက်ခဲယမ်း မီးကျောက် ချပေးတာတွေ ပြင်သစ် လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်” ဟု အထက်ပါစာထဲတွင် ဆက်လက် ရေးသားထားသည်။

ကမ္ဘာတဝန်းအတွင်း အကြမ်းဖက်ဟု သတ်မှတ်ထားသော အဆိုပါ လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့များထံသို့ ပြင်သစ်က တိုက်ရိုက် (သို့မဟုတ်) သွယ်ဝိုက်သောနည်းဖြင့် ပံ့ပိုးကူညီမှု မရှိကြောင်း မာလီနိုင်ငံရှိ ပြင်သစ်သံရုံးက တွစ်တာမှ တစ်ဆင့် ပြောကြား၍ တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။

မာလီတွင် ၉ နှစ်ကြာ စစ်ဆင်ရေးအတွင်း ပြင်သစ်တပ်ဖွဲ့ဝင် ၅၃ ဦး ကျဆုံးခဲ့ကြောင်း၊ ပြင်သစ်သည် မာလီနိုင်ငံ သားများ လုံခြုံရေးတိုးမြှင့်ရန်အတွက် ပြည်တွင်း လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့များကို ရာနှင့်ချီ၍ သတ်ဖြတ် ရှင်းလင်း ပေးခဲ့ကြောင်း သံရုံးက ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

မာလီနိုင်ငံအတွင်းက လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ကိုတွေ့ရစဉ် (GETTY IMAGES)

တဖန် မာလီစစ်တပ်က ငှားရမ်းထားသော ရုရှားကြေးစား တိုက်ခိုက်ရေးသမားများ ပြည်တွင်း၌ ဖြန့်ကြက်ထား ချိန်၌ ပါရီ(ပြင်သစ်အစိုးရ)သည် မိမိတို့နိုင်ငံ မတည်မငြိမ်ဖြစ်အောင် လုပ်ဆောင်နေသည်ဟု ဘာမာကိုမြို့တော်ရှိ မာလီအစိုးရက အကြိမ်ကြိမ် စွပ်စွဲနေခဲ့သည်။

ပြင်သစ်သည် ဆာဟဲဒေသ လုံခြုံရေး အကျပ်အတည်းကြောင့် ၉ နှစ်ကြာ စစ်ဆင်ရေးကို အဆုံးသတ်ခဲ့ပြီး မာလီ နိုင်ငံအတွင်းမှ ပြင်သစ်တပ်များကို ဩဂုတ် ၁၅ ရက်တွင် အပြီးအစီး ရုပ်သိမ်းခဲ့သည်။

ဆယ်စုနှစ် ၁ ခုကြာ ချေမှုန်းရေးအတွက် ဒေါ်လာဘီလီယံ ပေါင်းများစွာ သုံးစွဲခဲ့သော ပြင်သစ်သည် မိမိတို့ ပြည်တွင်း လက်နက်ကိုင်များကို လက်နက်များ အထောက်အပံ့ ပေးခဲ့ခြင်းအတွက် ခိုင်လုံသော အထောက်အထား များရှိကြောင်း ဘာမာကိုမြို့တော်ရှိ အာဏာပိုင်များက ပြောကြားခဲ့ကြသည်။

Source: Aljazeera

CNI International News

ဒါကာ၊ ဩဂုတ် ၁၈

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံရှိ ဒုက္ခသည်စခန်းများတွင် ရောက်ရှိနေထိုင်ကြသော သိန်းနှင့်ချီသည့် မွတ်ဆလင် ဒုက္ခသည် များကို မြန်မာဘက်သို့ ပြန်ပို့ရန် ကုလသမဂ္ဂ (UN) လူ့အခွင့်အရေး အကြီးအကဲထံသို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ဝန်ကြီးချုပ် ရှိတ်ဟာစီနာ (Sheikh Hasina) က ပြောကြားခဲ့ကြောင်း အယ်လ်ဂျာဇီးယားသတင်းတွင် ဖော်ပြထားသည်။

UN လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီး မီရှယ်လ်ဘက်ချလက် (Michelle Bachelet) သည် ဘင်္ဂလာဒေးရှ်နိုင်ငံ၊ မြို့တော်ဒါကာသို့ ဩဂုတ် ၁၄ ရက်၌ ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီး မြန်မာနယ်စပ်အနီး ကော့ဘဇားခရိုင်ရှိ ဒုက္ခသည် စခန်း များသို့ သွားရောက်ခဲ့သည်။

“သူတို့ဟာ မြန်မာနိုင်ငံက လာတာဖြစ်ပြီး ပြန်ပို့ပေးရမယ်” ဟု ရှိတ်ဟာစီနာ၏ပြောကြားချက်ကို ကိုးကားလျက် ဝန်ကြီးချုပ်ရုံးသတင်းပြန်ကြားရေးအတွင်းဝန် အဟစ္စနူကာရင် (Ihsanul Karim) က ဩဂုတ် ၁၇ ရက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

မွတ်ဆလင်အများစုဖြစ်သော အဆိုပါဒုက္ခသည်များသည် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်အများစုနေထိုင်ရာ မြန်မာနိုင်ငံ၌ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုများဖြင့် ရင်ဆိုင်နေရပြီး နိုင်ငံသားဖြစ်ခွင့်နှင့်အခြားအခွင့်အရေးများ ငြင်းပယ်ခံနေရသည်။

မြန်မာစစ်တပ်၏ နယ်မြေရှင်းလင်းသည့်စစ်ဆင်ရေးကြောင့် ၂၀၁၇ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လမှစတင်၍ မြန်မာနိုင်ငံမှ ဒုက္ခသည် ၇ သိန်းကျော် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံဘက်သို့ ထွက်ပြေးခဲ့ကြသည်။ ပြီးခဲ့သည့်နှစ်တွင် စစ်တပ်က အရပ်သားအစိုးရကို ဖြုတ်ချပြီးနောက် မြန်မာနိုင်ငံတွင် လုံခြုံရေးအခြေအနေမှာ ပိုမိုဆိုးရွားလာခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှင်ဘက်သို့ ထွက်ပြေးသွားခဲ့သည့် မွတ်စလင်ဒုက္ခသည် မိသားစု(ဓါတ်ပုံ-Getty Images)

“ကံမကောင်းစွာနဲ့ပဲ လက်ရှိအခြေအနေရ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ပြီး ပြန်လာကြဖို့ မသင့်တော်သေးဘူးလို့ ပြောရမှာပါ” ဟု မီရှယ်လ်ဘက်ချလက်က ဒါကာမြို့တွင် သတင်းထောက်များနှင့် တွေ့ဆုံစဉ် ပြောကြားခဲ့သည်။

“မြန်မာနိုင်ငံဘက်ခြမ်းမှာ ဘေးကင်းပြီး ရေရှည်တည်ငြိမ်တဲ့အခြေအနေ ရှိမှပဲ နေရပ်ပြန်ပို့ရေးကို ဆန္ဒ အလျောက်နဲ့ ဂုဏ်သိက္ခာရှိရှိ ဆောင်ရွက်ရမှာဖြစ်ပါတယ်” ဟု ၎င်းက ဆက်လက်ပြောကြားခဲ့သည်။

ဒုက္ခသည်အကျပ်အတည်း ၅ နှစ်ကြာပြီးနောက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရသည် ၎င်းထံတွင် ဒုက္ခသည် ဦးရေ အများ အပြား ရှိနေခြင်းကြောင့် ပိုမိုစိတ်မရှည်ဖြစ်လာခဲ့ပြီး ဒုက္ခသည်ဆန့်ကျင်ရေးစကားများ တိုးလာခြင်း၊ ရပ်ရွာအတွင်း လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခြင်းတို့အတွက် စိုးရိမ်မကင်းဖြစ်မိကြောင်း ဘက်ချလက်က ရှင်းပြသည်။

လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များနှင့် ဒုစရိုက်ဂိုဏ်းများ လှုပ်ရှားနေကြသဖြင့် ဒုက္ခသည်အများအပြားသည် ၎င်းတို့ လုံခြုံရေး အတွက် စိုးရွံ့နေကြကြောင်း ၎င်းက ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ ပြန်ပေးဆွဲခြင်းတို့ကြောင့် ဒုက္ခသည်စခန်းများအတွင်း အမြဲတစေ ပြဿနာဖြစ်ပေါ်နေပြီး မူးယစ် ဆေးဝါးရောင်းဝယ်ဖောက်ကားသည့်ကွန်ရက်များကို ပစ်မှတ်ထားသော ရဲတပ်ဖွဲ့က ပိုက်စိပ်တိုက် စစ်ဆေးရှာဖွေ ရန် တွန်းအားဖြစ်နေခဲ့သည်။

အဆိုပါဒုက္ခသည်အသိုင်းအဝိုင်းမှ ခေါင်းဆောင်နှစ်ဦးမှာ ယခုလအစောပိုင်းတွင် သတ်ဖြတ်ခံရပြီး ယင်းအမှုနှင့် ပတ်သက်၍ စခန်းများတွင် လှုပ်ရှားနေသည့် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ကို စွပ်စွဲအပြစ်တင်ထားသည်။

ဒုက္ခသည်များ ပြန်လာရေးအတွက် မြန်မာနိုင်ငံ၏အခန်းကဏ္ဍကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံက မေးခွန်းထုတ်နေကြောင်း အယ်လ်ဂျာဇီးယားသတင်းဌာနမှ သတင်းထောက် တန်ဗီယာချောင်ဒရီက ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: Aljazeera

CNI International News

တိုင်ပေ၊ ဩဂုတ် ၁၈

ထိုင်ဝမ်ကျွန်းပေါ်သို့ အမေရိကန်လွှတ်တော်အမတ်များ လာရောက်ခြင်းကို တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် တရုတ်စစ်ရေး လေ့ကျင့်မှု စတင်ခဲ့ရာ ကျူးကျော်ဝင်ရောက်မည့် အလားအလာ တိုးလာခဲ့ကြောင်း ရိုက်တာသတင်းတစ်ပုဒ်တွင် တွေ့ရသည်။

တရုတ်ပြည်တွင်းစစ်၌ ၁၉၄၉ ခုနှစ်တွင် ရှုံးနိမ့်ခဲ့သော အစိုးရဟောင်းသည် ထိုင်ဝမ်ကျွန်းကို ယနေ့အထိ အခိုင် အမာ ခြေကုပ်ယူခဲ့ရာ တရုတ်ပြည်မကြီး ကမ်းရိုးတန်းမှ ၁၀ ကီလိုမီတာအောက်သာ ကွာဝေးသည့် မတ်စု (Matsu) ကျွန်းငယ် ကျွန်းစုများသည် အကယ်၍ ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားခဲ့ပါက အစောပိုင်းအတွက် ဘေဂျင်း၏ ပစ်မှတ် ဖြစ်နိုင်ဖွယ် ရှိနေသည်။

ထိုကျွန်းများသည် ထိုင်ဝမ်အတွက် ရှေ့တန်းသဖွယ် အစီအရီ တည်ရှိနေကြသည်။

မတ်စုကျွန်းပေါ်က ထိုင်ဝမ်ပြည်သူများ (Reuters)

အမေရိကန် အောက်လွှတ်တော် ဥက္ကဋ္ဌ နန်စီပလိုစီ၏ ခရီးစဉ်အပြီး နောက်ထပ် အမတ် ၅ ဦးမှာ ဩဂုတ် ၁၄ ရက် နှင့် ၁၅ ရက်တို့တွင် ထပ်ရောက်လာခဲ့ရာ ထိုင်ဝမ်ကို ၎င်း၏ပိုင်နက်ဟု ပြောဆိုထားသည့် တရုတ်သည် ယခုလ အတွင်း စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုများကို ကျယ်ပြန့်စွာ လုပ်ဆောင်လာခဲ့သည်။

တစ်ချိန်တည်းမှာပင် ထိုင်ဝမ်တပ်ဖွဲ့များက တရုတ်နိုင်ငံ၏ စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုများကို အနီးကပ် စောင့်ကြည့်နေပြီး တရုတ်ရေတပ်ကို ဟန့်တားဖို့ စစ်သင်္ဘောများ၊ တိုက်လေယာဉ်များ ကျွန်းတဝိုက် ဖြန့်ကြက်ထားခဲ့သည်။

ထိုင်ဝမ်ပြည်သူအကြား လတ်တလော နိုးကြားမှု မတွေ့ရသော်လည်း ပြည်မကြီးနှင့် တင်းမာနေခြင်းကတော့ မတ်စုကျွန်းများ၏ အားနည်းချက်ကို မီးမောင်းထိုးပြလာခဲ့သည်။

“အထူးသဖြင့် ဒီကျွန်းစုဖြစ်တဲ့ ဒေါင်ဂျင် (Dongyin) ဟာ စစ်မျက်နှာရဲ့ ရှေ့တန်းဖြစ်လာမို့ ကျနော်တို့စိတ်တွေ မလုံခြုံတော့ဘူး” ဟု ထိုင်ဝမ်၏ မြောက်ဘက်စွန်း နယ်မြေဖြစ်သည့် ဒေါင်ဂျင်ကျွန်းတွင် နေထိုင်သူ အသက် ၂၇ နှစ်အရွယ်ရှိ ဒိုရာလျူ (Dora Liu) က ပြောကြားခဲ့သည်။

မတ်စုကျွန်းပေါ်က ခရီးသွားများ (Reuters)

“ကျမတို့ ကျွန်းသေးသေးလေးကို ခဏလေးနဲ့ တိုက်လို့ရတယ်။ စစ်ဖြစ်လာရင် ပုန်းစရာမရှိတော့ဘူး။ ကျမတို့မှာ ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းတွေ ဘယ်လောက်ပဲ တူးထား … တူးထား တကယ်အသိမ်းခံရပြီဆိုရင် ဒီလိုဏ်ခေါင်းတွေလည်း ထိရောက်မှာ မဟုတ်ပါဘူး” ဟု ၎င်းက ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုင်ဝမ်သည် မတ်စုကျွန်းငယ်များ ခြံရံလျက် ၁၉၄၉ ခုနှစ်ကတည်းက တရုတ်ခြိမ်းခြောက်မှုကြားမှ ရပ်တည် နေထိုင်လာခဲ့သည်။ ထိုကျွန်းများကို စစ်အေးခေတ် ကာလကပင် တရုတ်ပြည်မကြီးက ပုံမှန်ဗုံးကြဲခဲ့ဖူးသည်။

ယနေ့ခေတ်တွင် ထိုကျွန်းများပေါ်၌ ခေတ်ဆန်သော ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသည်များ ဝင်ထွက်သွားလာနေကြပြီး ဟစ်ပ်ဟော့ ကော်ဖီဆိုင်များ၊ စတိုင်ကျသော ဟိုတယ်များ၊ ကျွန်းငယ်ကလေးများ၏ သဘာဝအလှများဖြင့် စစ်အေးခေတ်လွန် ကာလတလျှောက် လာရောက်လည်ပတ်ချင်စရာ ဆွဲဆောင်ခဲ့သည်။

မကြာသေးမီက တင်းမာမှုများ ရှိခဲ့သော်လည်း အဆိုပါ ကျွန်းများတွင် ထိုင်ဝမ်မြို့ကြီးပြကြီးမှ ခရီးသွားများဖြင့် ပြည့်နှက်နေခဲ့ပြီး ဒေသတွင်း စီးပွားရေးအတွက် အရေးကြီးသော အခင်းအကျင်းဖြစ်၍ လေယာဉ်ခရီးစဉ် လက်မှတ်များကိုပင် ကြိုတင်မှာယူရန် ကျပ်တည်းနေခဲ့သည်။

Source: Reuters

CNI International News

ကိယက်ဗ်၊ ဩဂုတ် ၁၇

မော်စကို(ရုရှား)သိမ်းပိုက်ထားသော ခရိုင်းမီးယား ကျွန်းဆွယ်ရှိ ရုရှားစစ် အခြေစိုက် စခန်းတစ်ခုတွင် ပေါက်ကွဲမှု ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းအတွက် ဖောက်ခွဲဖျက်ဆီးခဲ့သူများကို ရုရှားက အပြစ်တင်ခဲ့ကြောင်း ရိုက်တာသတင်း တစ်ပုဒ်တွင် တွေ့ရသည်။

ထိုဖြစ်စဉ်နှင့်ပတ်သက်၍ ကိယက်ဗ်က တာဝန်ရှိသည်ဟု အရိပ်အမြွက် ပြောကြားခဲ့ကြောင်း၊ မိမိတို့၏ မဟာဗျူ ဟာ ရုရှားကျူးကျော်မှုအား အထောက်အကူ ဖြစ်စေမည့် လမ်းကြောင်းများကို ဖျက်ဆီးပစ်ရန် ဖြစ်သည်ဟု ယူကရိန်း အစိုးရဘက်မှ ပြောကြားမှုများ ရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ဩဂုတ် ၁၆ ရက် ဗုံးပေါက်ကွဲမှုသည် ခရိုင်းမီးယား ကျွန်းဆွယ် မြောက်ပိုင်းရှိ ရုရှားစခန်းတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ခဲယမ်း မီးကျောက်များကြားမှ ပွင့်ထွက်သွားခဲ့ရာ မီးရထားသံလမ်းများ ပြတ်တောက်ခဲ့သည့်အပြင် အနီးအနား ကျေးရွာမှ လူပေါင်း ၂,၀၀၀ ကို ဘေးလွတ်ရာသို့ ရွှေ့ပေးခဲ့ရကြောင်း ရုရှားအာဏာပိုင်များနှင့် သတင်းဌာနများက အတည်ပြု ခဲ့ကြသည်။

အခင်းဖြစ်ပွားပြီးနောက်ပိုင်း ခရိုင်းမီးယား အလယ်ပိုင်းဒေသရှိ ဒုတိယမြောက် ရုရှားစစ်အခြေစိုက် စခန်းတွင် လည်း မီးခိုးလုံးများ မြင်တွေ့ခဲ့ရသည်ဟု ရုရှားပြည်တွင်းထုတ် Kommersant သတင်းစာက ရေးသားဖော်ပြခဲ့သည်။

ယခင် သီတင်းပတ်ကလည်း ခရိုင်းမီးယား အနောက်ပိုင်းရှိ ရုရှားလေတပ်စခန်း တစ်ခုတွင် ဗုံးပေါက်ကွဲခဲ့ရာ စစ်လေယာဉ် ၈ စင်း ပျက်စီးခဲ့သည်။

ရုရှားတပ်ဖွဲ့ကိုတွေ့ရစဉ် (AP)

ခဲယမ်းမီးကျောက် သိုလှောင်ရုံအတွင်း ဩဂုတ် ၁၆ ရက် ပေါက်ကွဲမှုမှာ အဖျက်အမှောင့် လုပ်ငန်းသာဖြစ်ကြောင်း ရုရှားကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် မော်စကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သော ခရိုင်းမီးယား ကျွန်းဆွယ်သည် ယခုစစ်ပွဲ၌ ယူကရိန်းတောင်ပိုင်းတွင် ဖြန့်ကြက်ထားသော ရုရှားတပ်များအတွက် အဓိကထောက်ပံ့ရေး လမ်းကြောင်းဖြစ်ပြီး ရုရှား၏ ပင်လယ်နက် စစ်သင်္ဘောအုပ်စု အခြေပြု ဆိုက်ကပ်ရာလည်း ဖြစ်သည်။

ထိုနေရာ၌ ရုရှား၏ ဆုံးရှုံးနစ်နာမှုများကို ယူကရိန်းအာဏာပိုင်များက အတိအလင်း အားရကျေနပ်ကြောင်း ပြသသော်လည်း ဗုံးပေါက်ကွဲမှုအတွက် တာဝန်ရှိသည်ဟု အတည်ပြုခြင်း (သို့မဟုတ်) တစုံတရာ ငြင်းဆိုခြင်း မရှိပေ။

ယင်းဖြစ်စဉ်သည် စစ်ကင်းမဲ့ဇုန် အားထုတ်မှု (demilitarization) ဟူ၍ ယူကရိန်းသမ္မတ၏ အကြံပေး မီးခေလို ပိုဒေါ်ယက်နှင့် အစိုးရဝန်ထမ်းအကြီးအကဲ အန်ဒရီးယာမက်တို့က လူမှုကွန်ရက်ပေါ်သို့ လွှင့်တင်၍ နှစ်ထောင်း အား ရရှိကြောင်း ပြသခဲ့ကြသည်။

ရုရှားတပ်ဖွဲ့ကိုတွေ့ရစဉ် (AP)

စစ်ကင်းမဲ့ဇုန် အားထုတ်မှု စကားလုံးသည် ရုရှားက ၎င်း၏ကျူးကျော်စစ်ကို အကြောင်းပြရန်အတွက် သုံးနှုန်းလေ့ ရှိခဲ့ပြီး ယင်းစကားလုံးကိုပင် ယူ၍ ယူကရိန်းတို့ သရော်လှောင်ပြောင် ကြခြင်းဖြစ်သည်။

“ယူကရိန်းတပ်များသည် တိကျသောပုံစံဖြင့် စစ်ကင်းမဲ့ဇုန် အားထုတ်မှု စစ်ဆင်ရေးကို ယူကရိန်းနယ်မြေများ အလုံးစုံ သိမ်းပိုက်ခြင်း မပြုမီအထိ ဆက်လက် လုပ်ဆောင်သွားမည်” ဟု အန်ဒရီးယာမက်က တယ်လီဂရမ်တွင် ရေးသားလွှင့်တင်ခဲ့သည်။

ယူကရိန်း၏ မဟာဗျူဟာမှာ ရုရှား၏ ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေး လမ်းကြောင်းများ၊ ခဲယမ်းမီးကျောက်များနှင့် စစ်ရေး အခြေခံ အဆောက်အအုံဆိုင်ရာ ပစ္စည်းအသုံးအဆောင်များ ဖျက်ဆီးပစ်ရန် ဖြစ်သည်။

ရုရှားစစ်အခြေစိုက် စခန်းများနှင့် လက်နက်ခဲယမ်း သိုလှောင်ထားမှုများကို ရှင်းလင်းရန် ယူကရိန်းနိုင်ငံသားများ အား သမ္မတ ဗိုလိုဒီမီယာ ဇာလန်းစကီးက တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

“သူတို့ရဲ့ လက်နက်ခဲယမ်းတွေ၊ စစ်ရေးနဲ့ တခြားပစ္စည်းတွေ၊ ကွပ်ကဲရေးစခန်းတွေကို ဖျက်ဆီးတဲ့နည်းနဲ့ ကျနော် တို့ ပြည်သူတွေရဲ့ အသက်ကို ကယ်တင်သွားမှာပါ” ဟု ၎င်းက ညစဉ်မိန့်ခွန်းထဲတွင် ထည့်သွင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ဩဂုတ် ၁၆ ရက် ပေါက်ကွဲမှုအတွင်း လျှပ်စစ်ဓာတ်အားခွဲရုံ တစ်ရုံသို့ မီးကူးစက်လောင်ကျွမ်းခဲ့ကြောင်း ရုရှား အစိုးရ ရုပ်သံလိုင်းက ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။ မီးရထား ၇ စင်း ပြေးဆွဲမှု နှောင့်နှေးခဲ့ရပြီး ခရိုင်းမီးယားမြောက်ပိုင်းရှိ ရထားသံလမ်းကို ယာယီပိတ်ထားခဲ့ရကြောင်း ရုရှားသတင်းဌာန RIA က ရေးသားဖော်ပြသည်။

Source: Reuters

CNI International News

ကိုလံဘို၊ ဩဂုတ် ၁၇

စီးပွားရေးချွတ်ခြုံကျခဲ့ရသော သီရိလင်္ကာနိုင်ငံတွင် အခြေအနေတည်ငြိမ်သွားပြီဖြစ်၍ အစိုးရဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြမှုများကို ထိန်းချုပ်ရန် အရေးပေါ်အခြေအနေကြေညာခဲ့ခြင်းကို နောက်ထပ်သက်တမ်းတိုးမည် မဟုတ်တော့ကြောင်း သမ္မတရုံးက ဩဂုတ် ၁၆ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

စားနပ်ရိက္ခာ၊ လောင်စာဆီနှင့် ဆေးဝါးပြတ်လပ်မှုများကြောင့် လအတန်ကြာ ဆန္ဒပြမှုများဖြစ်ပွားခဲ့ရာ သမ္မတ ဟောင်း ရာထူးမှ နုတ်ထွက်ကာ နိုင်ငံရပ်ခြားသို့ ထွက်ပြေးသွားပြီးနောက် ၄ ရက်အကြာ ဇူလိုင် ၁၄ ရက်တွင် ရာနေးဝီကရီမီဆင်က လက်ရှိသမ္မတတာဝန်ကို ယူခဲ့သည်။ ထို့နောက် ၎င်းက ပြင်းထန်သည့် ဥပဒေများကို ထုတ်ပြန်၍ အခြေအနေအရပ်ရပ်ကို ထိန်းသိမ်းခဲ့သည်။

လက်ရှိသမ္မတအနေဖြင့် ဝီကရီမီဆင်ချမှတ်ထားသော အရေးပေါ်အခြေအနေသည် ယခင်သီတင်းပတ် ဩဂုတ်လ ၁၁ ရက်တွင် သက်တမ်းကုန်ခဲ့ပြီဖြစ်၍ လစဉ် သက်တမ်းတိုးလိုလျှင်လည်း တိုးနိုင်သည်။

“တိုင်းပြည်အခြေအနေက တည်ငြိမ်သွားပါပြီ။ ဒီတစ်ပတ်ပြီးတာနဲ့ အရေးပေါ် အခြေအနေ ဆက်လက်ပြဋ္ဌာန်း ထားဖို့ မလိုအပ်တော့ပါဘူး” ဟု သမ္မတရုံး၏ ကြေညာချက်ထဲတွင် ပြောကြားထားသည်။

အရေးပေါ်အခြေအနေ ထုတ်ပြန်ထားစဉ်ကာလ၌ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များနှင့် ရဲများက သံသယရှိသူများကို ကြာရှည်ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားနိုင်သည်။

သီရိလင်္ကာရှိ လုံခြုံရေးရဲများနှင့် ပြည်သူတို့ ထိပ်တိုက်တွေ့ဆုံစဉ်(ဓါတ်ပုံ-အေအက်ဖ်ပီ)

အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာခြင်းဖြင့် သမ္မတထံမှ စည်းမျဉ်းများ ကန့်သတ်မှု၊ တရားစီရင်ရေးဆိုင်ရာ ပြန်လည် သုံးသပ်ခြင်းမရှိဘဲ နိုင်ငံသားများ၏လွတ်လပ်ခွင့်ကို ဟန့်တားမှုတို့ကြောင့် ယင်းလုပ်ရပ်သည် ပြင်းထန်သော ခြေလှမ်းတစ်ရပ်ဟု လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့များက ဝေဖန်ကြသည်။

ဝီကရီမီဆင်၏ရှေ့က သမ္မတဟောင်း ဂိုတာဘာယာရာဂျာပက်ဆာသည် ထောင်နှင့်ချီသော ဆန္ဒပြသူများက ၎င်း၏တရားဝင်နေအိမ်ကို ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့ပြီးနောက် ရာထူးမှနုတ်ထွက်လျက် နိုင်ငံအတွင်းမှ ထွက်ပြေး တိမ်းရှောင်သွားခဲ့သည်။

ပြည်တွင်းရှိ လူဦးရေ ၂၂ သန်းအတွက် အရေးကြီးဆုံး သွင်းကုန်များရရှိရန် ဘဏ္ဍာရေးလိုအပ်ချက်အဖြစ် နိုင်ငံခြားသုံး ငွေကြေးကို သီရိလင်္ကာတွင် အရေးတကြီးရှာဖွေခဲ့ရသည်။ ယမန်နှစ်နှောင်းပိုင်းမှစ၍ မရှိမဖြစ် လူ့အသုံး အဆောင်များအတွက် ပစ္စည်းပြတ်လပ်သည့်ဒဏ်ကို လူထုက ကြံ့ကြံ့ခံခဲ့ရသည်။

နိုင်ငံခြားကြွေးမြီ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၁ သန်း မဆပ်နိုင်တော့၍ သီရိလင်္ကာသည် ဒေဝါလီခံခဲ့ရပြီး ဘဏ္ဍာရေး ကယ်ဆယ်ဖို့ ထွက်ပေါက်အဖြစ် နိုင်ငံတကာငွေကြေးရန်ပုံငွေ (IMF) နှင့် ဆွေးနွေးနေသည်။

Source: AFP, CNA

CNI International News

နိုင်ရိုဘီ၊ ဩဂုတ် ၁၇

အာဖရိကတိုက် အရှေ့ပိုင်းရှိ ကင်ညာနိုင်ငံတွင် ဒုတိယသမ္မတ ဝီလျံရူတို (William Ruto) အနိုင်ရကြောင်း ကြေညာခဲ့ပြီးနောက် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲရလဒ်များကို အခြေခံဥပဒေနှင့် တရားရေးနည်းလမ်းများသုံး၍ ဆက်လက်စိန်ခေါ်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း အတိုက်အခံခေါင်းဆောင် ရိုင်လာအိုဒင်ဂါ (Raila Odinga)က ဩဂုတ် ၁၆ ရက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

ကင်ညာနိုင်ငံအတွက် အတည်ငြိမ်ဆုံးဖြစ်စေမည့် ဒီမိုကရေစီလမ်းကြောင်းပေါ်သို့ တက်လှမ်းနိုင်ရေးမှာလည်း မသေချာ မရေရာ ရှိနေသည်ဟု အေပီသတင်းဌာနက ရေးသားဖော်ပြသည်။

ယခုသီတင်းပတ်များအတွင်း ကင်ညာနိုင်ငံ၌ အငြင်းပွားမှုများ ပေါ်ပေါက်နေပြီး နောက်တစ်ကြိမ် ရွေးကောက်ပွဲ ထပ်မံကျင်းပမည့်အမိန့်ကို တရားရုံးချုပ်က ထုတ်ပြန်မည့်အလားအလာလည်း ရှိနေသည်။

ကင်ညာနိုင်ငံ နိုင်ရိုဘီမြို့ရှိ ကီဘဲရာရပ်ကွက်တွင် ရိုင်လာအိုဒင်ဒါကို ထောက်ခံသူတစ်ဦးက "No Raila, No Peace" ဆိုတဲ့ ဆိုင်းဘုတ်ကိုင်ဆောင်ပြီး ဆန္ဒထုတ်ဖော်နေစဉ်(ဓါတ်ပုံ-အေပီ)

ရွေးကောက်ပွဲနောက်ပိုင်း အကြမ်းဖက်မှုသမိုင်းနောက်ခံရှိသော ကင်ညာတွင် ယခုကာလ၌လည်း ပြည်သူများ တည်တည်ငြိမ်ငြိမ် ရှိကြပါရန် ဘာသာရေးနှင့်အခြားကဏ္ဍခေါင်းဆောင်များက မေတ္တာရပ်ခံပန်ကြားခဲ့ကြသည်။

“ဥပဒေကို ဘယ်သူကမှ ကိုယ့်ထဲ ဆုတ်ကိုင်မထားမိစေနဲ့” ဟု ရိုင်လာအိုဒင်ဂါက ၎င်းကို ထောက်ခံအားပေးသူ များအား ပြောကြားခဲ့သည်။

ကင်ညာနိုင်ငံအနောက်ပိုင်းရှိ အိုဒင်ဂါ၏ အမာခံမဲဆန္ဒနယ်ဖြစ်သည့် ကီစူမူမြို့တွင် ဒေသခံအချို့က လမ်းပေါ်ဆန္ဒ ပြရင်း မျက်ရည်ယိုဗုံးဒဏ်ခံစားရမှုကို ငြီးငွေ့လာပြီဟု ပြောကြားခဲ့ကြသည်။

ဩဂုတ် ၁၅ ရက်တွင် ကင်ညာရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ဥက္ကဋ္ဌက စုစုပေါင်းမဲများ၏ ၅၀ ဒသမ ၅ ရာခိုင်နှုန်း နီးပါး ဖြင့် ရူတို အနိုင်ရရှိကြောင်း ကြေညာခဲ့ပြီးနောက် ယခုကဲ့သို့ အိုဒင်ဂါ၏ ပြောကြားချက် ပထမဆုံး ထွက်ပေါ်လာခဲ့ သည်။

ရွေးကောက်ပွဲအနိုင်ရ သမ္မတလောင်း ဝီလျံရူတို ကို ထောက်ခံအားပေးသူများကို တွေ့ရစဉ်(ဓါတ်ပုံ-အေပီ)

ကော်မရှင်အဖွဲ့ဝင် ၇ ဦးအနက် ၄ ဦးက မဲရလဒ်များကို မထောက်ခံနိုင်ကြောင်း ရုတ်ခြည်း ကြေညာခဲ့ကြပြီး အိုဒင်ဂါထောက်ခံသူများက ကြေညာသည့်နေရာရှိ ကျန်ရှိသော ကော်မရှင်အဖွဲ့ဝင် ၃ ဦးနှင့် ထိပ်တိုက် တွေ့ခဲ့ကြသည်။

အသက် ၇၇ နှစ်ရှိ အိုဒင်ဂါသည် ကင်ညာနိုင်ငံ၏ သမ္မတရာထူးကို ရာစုနှစ်တစ်ခု၏လေးပုံတစ်ပုံအထိ စံစားခဲ့သူ ဖြစ်သည်။

တရားရုံးချုပ်ထံသို့ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ် မကျေနပ်ကြောင်း အယူခံလွှာတင်ရန် ဩဂုတ် ၁၅ ရက်တွင် အိုဒင်ဂါက ကြေညာခဲ့သည်။

Source: AP