CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၂၉

အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ အာရုနာချယ် ပရာဒေ့ရှ် (Arunachal Pradesh) ပြည်နယ်၊ လောင်ဒင်း (Longding) ခရိုင်၊ ပေါင်ချူ (Pongchau) ကျေးရွာတွင် အိန္ဒိယလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့(ISF)နှင့် ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် တိုက်ပွဲမှာ မိမိတို့အဖွဲ့မဟုတ်ကြောင်း၊ မိမိတို့သည် ငြိမ်းချမ်းရေးကို ထိန်းသိမ်းထားသည်ဟု နာဂအမျိုးသားဆိုရှယ်လစ်ကောင်စီ-ကပ္ပလန်/အန်းမိုင်(NSC N-K/AM) အဖွဲ့က ဧပြီ ၂၈ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

အိန္ဒိယလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့(ISF)ဖြင့် ဖြစ်ပွားသော တိုက်ပွဲသည် NSCN-K/YA အဖွဲ့နှင့်ဖြစ်ပွားခြင်း ဖြစ်ပြီး မိမိတို့ NSCN-K/AM အဖွဲ့ဖြင့် မဟုတ်ကြောင်း ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။ 

အဆိုပါ တိုက်ပွဲတွင် NSCN-K/YA အဖွဲ့မှ ရဲဘော် ၃ ဦး ကျဆုံးခဲ့ကြောင်း၊ Northeast Live က ဖော်ပြခဲ့သလို မိမိတို့ NSCN-K/AM အဖွဲ့က ရဲဘော် ၂ ဦး ကျဆုံးသည်မှာ မဟုတ်သလို အိန္ဒိယနှင့်ဖြစ်ပွားသော တိုက်ပွဲမှာလည်း မိမိတို့ အဖွဲ့မဟုတ်ကြောင်း NSCN-K/AM က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

NSCN-K/AM အဖွဲ့၏ ထုတ်ပြန်ချက်ကို တွေ့ရစဉ်

NSCN-K/AM အဖွဲ့က “ လက်ရှိတွင် NSCN-K (Angmai-Mulatonu) အဖွဲ့သည် အိန္ဒိယအစိုးရနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်နေပြီး မိမိတို့ဘက်မှ ငြိမ်းချမ်းရေးကို စဉ်ဆက်မပြတ် ထိန်းသိမ်းထားသည်ကို ရှင်းလင်းစွာ ပြောကြားလိုပါသည်။ ထို့ကြောင့် ထိုကဲ့သို့သော ထိပ်တိုက် ရင်ဆိုင်တွေမှုတွင် မိမိတို့ ကေဒါများ ပါဝင်ပတ်သက် ခဲ့ခြင်း မရှိပါ”ဟု ထုတ်ပြန် ပြောကြားခဲ့သည်။

အိန္ဒိယအစိုးရနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးမှုများအတွက် မိမိတို့ဘက်မှ လျှော့ချခြင်းမရှိကြောင်း ထပ်လောင်း အတည်ပြုပါသည်ဟု NSCN-K/AM အဖွဲ့က ပြောသည်။

အိန္ဒိယအစိုးရနှင့် NSCN-K/AM အဖွဲ့တို့ ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၇ ရက်က နယူးဒေလီမြို့မှာ တွေ့ဆုံ၍ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်များ အပါအဝင် နှစ်ဖက် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကိစ္စများကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။

ထို့နောက် ဆွေးနွေးပွဲကို တတိယနိုင်ငံတစ်ခုမှာ ထပ်မံ၍ ဆွေးနွေးရန် သဘောတူညီခဲ့ကြသည်။

NSCN-K/YA အဖွဲ့ကို တွေ့ရစဉ်

NSCN-K/AM ကို ဦးအန်းမိုင်က ဦးဆောင်နေခြင်းဖြစ်ပြီး NSCN-K/YA အဖွဲ့ကနေ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂ ရက်တွင် ခွဲထွက်၍ အဖွဲ့သစ် ထူထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

လက်ရှိတွင် NSCN-K/AM သည် မြန်မာအစိုးရနှင့်လည်းကောင်း၊ အိန္ဒိယအစိုးရနှင့်လည်းကောင်း ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးလျက်ရှိနေသည်။

မြန်မာဘက်ကတော့ NSCN-K/AM အဖွဲ့ကို နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့(BGF)အဖြစ် ရပ်တည်ရန် ဆွေးနွေးလျက်ရှိ သည်။

သို့သော်လည်း NSCN-K/AM ဘက်ကတော့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့(EAO)အဖြစ် ရပ်တည်ခွင့်ပြုရန်၊  နာဂဒေသတွင်း ဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ပေးရန်၊ နယ်မြေသတ်မှတ်ပေးရန် စသည့် အချက်များကို လက်ခံပါက လက်မှတ်ထိုးရန် ဆုံးဖြတ်ထားကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၂၈

မြေရှားသတ္တုများထွက်ရှိရာ ကချင်ပြည်နယ်၊ ချီဖွေမြို့နယ်ရှိ ပန်ဝါဒေသကို တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက် ထားနိုင်သည့် အတွက် ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်(KIA)အနေဖြင့် နိုင်ငံရေးအရ မည်သို့အားသာချက် ရှိသလဲဆိုသည့်အပေါ် စစ်ရေးနှင့်နိုင်ငံ‌ရေးအကဲခတ်များကြား သုံးသပ်မှုများရှိနေကြသည်။

လက်ရှိတွင် KIA အနေဖြင့် မြေရှားသတ္တု ထွက်ရှိသည့် ဒေသသာမက ကျောက်စိမ်းထွက်ရှိသော ဒေသတို့ကိုပါ သိမ်းပိုက်ထားနိုင်သောကြောင့် စီးပွားရေးအရ အားသာချက်ရှိကြောင်း၊ ၎င်း၏ စီးပွားရေးအင်အား အားကောင်း လာပါက နိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲကို ကောင်းမွန်စွာ လုပ်ဆောင်သွားနိုင်ကြောင်း တိုင်းလိုင်(ရှမ်းနီ )အမျိုးသား များ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးပါတီ (TNDP)မှ ဥက္ကဋ္ဌ စိုင်းဋ္ဌေးအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “စီးပွားရေးအရတော့ အားသာချက်တစ်ခု ရှိတာပေါ့။ မြေရှားသတ္တု ဆိုက်ရှိတယ်။ ကမ္ဘာပေါ်မှာ မြန်မာနိုင်ငံ က တတိယ အထွက်အများဆုံး နိုင်ငံဆိုပေမယ့် နိုင်ငံတော်အတွက်ကို အကျိုးပြုတာတော့ နည်းသေးတယ်ပေါ့။ နောက် သူ့မှာ ကျောက်စိမ်း ဆိုက်ကြီးလည်း ပိုင်ဆိုင်ထားသလို ဖြစ်နေတယ်။ စီးပွားရေးအင်အား ကောင်းသွားရင် တော့ လက်နက်ကိုင်တွေရဲ့ ထုံးစံအတိုင်းပဲ သူ့အင်အားကြီးအောင် သူတည်ဆောက်ပါလိမ့်မယ်။ အခုဆိုရင်တော့ ကျောက်စိမ်းကရော၊ မြေရှားကရော သူ့ဟာနဲ့သူ ဝင်ငွေမရကြဘူးလေ။ သူပဲအဓိကရနေတယ် ဆိုတဲ့အခါကြတော့ စီးပွားရေးအင်အား ကောင်းလာရင်လည်း နိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲ တစ်ခုထက်ကို ကောင်းကောင်း လုပ်သွားနိုင် တယ်။ လုပ်သွားနိုင်တယ်ဆိုပေမယ့် သူ့ကိုတော့ နိုင်အောင်တော့ ထိန်းရမှာပေါ့။ နိုင်ငံတော် တစ်နိုင်ငံလုံးအတွက် အခွန်ဝင်ငွေရအောင်တော့ ကြိုးစားရလိမ့်မယ် ဒီကိစ္စတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့။ သူတစ်မျိုးတည်း ခံစားတာထက် စာရင်ပေါ့။ အခုလောလောဆယ်ကတော့ KIA တစ်ခုတည်း အခွန်ရရှိနေတာ ဖြစ်တယ်။ အဲဒီမြေရှားတို့ ကျောက်စိမ်းတို့က နိုင်ငံတော်အတွက် လုံးဝမရဘူး။ ဒါကို နိုင်ငံတော်က နိုင်နိုင်နင်းနင်းနဲ့ နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးမှု သော်လည်းကောင်း၊ တိုက်ခိုက်ပြီးမှသော်လည်းကောင်း ဆောင်ရွက်သင့်တယ်လို့ ကျနော့်အနေနဲ့ မြင်တာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

မြေရှားသတ္တုလုပ်ကွက်ကို တွေ့ရစဉ်

မြန်မာနိုင်ငံမှ ထွက်ရှိသည့် မြေရှားသတ္တုများအား တရုတ်နိုင်ငံမှ အဓိကဝယ်ယူနေခြင်းဖြစ်ပြီး လက်ရှိတွင် KIA မှ သိမ်းပိုက်ထားသော်လည်း အစိုးရချင်း G to G စနစ်ဖြင့် ဝယ်ယူသင့်ကြောင်းလည်း ၎င်းက ထောက်ပြသည်။

လက်ရှိတွင် KIA သည် ကချင်ပြည်နယ် တစ်ခုလုံးရှိ အ‌ရေးပါသည့် ဒေသများကို တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်နိုင်ရေး ဆောင်ရွက်နေကာ ဗန်းမော်မြို့ကိုရရှိရေး တိုက်ပွဲဆင်နွှဲနေသည်မှာ (၄)လခန့် ကြာမြင့်နေပြီဖြစ်သည်။

ဗန်းမော်သည် မြောက်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ်(မပခ)ရှိရာ မြစ်ကြီးနားမြို့ပြီးလျှင် ဒုတိယမြို့တော်ဖြစ်ပြီး ပထဝီ အနေအထားအရ စစ်ရေးနှင့်စီးပွားရေးတွင် အခရာကျသည်။

လက်ရှိ KIA သိမ်းပိုက်ထားသည့် နေရာများသည် တရုတ်နှင့် နစကအပေါ် နိုင်ငံရေးအရ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုအား ရှိကောင်းရှိနိုင်သော်လည်း တရုတ်နှင့် နစကတို့ဘက်မှ KIA အပေါ် အပြန်အလှန် ထိန်းကျောင်းနိုင်သည့် အခင်းအကျင်းမျိုးရှိကြောင်း ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်တွင် ပါဝင်လုပ်ဆောင်နေသူ ဦးခွန်းဆိုင်က CNI သတင်းဌာန သို့ ပြောသည်။

KIA-PDF ပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အဲဒါကတော့ ဈေးဆစ်အား ရှိကောင်းရှိမှာပေါ့။ တစ်ဖက်ကလည်း ဒီအလုပ်ကို လုပ်နိုင်ဖို့ဆိုရင် သူက SAC ကိုသော်လည်းကောင်း၊ တရုတ်ကိုသော်လည်းကောင်း တစ်ဖက်သက် ဈေးကိုင်တာမျိုး မဟုတ်ဘဲနဲ့ ဒီတရုတ်က သော်လည်းကောင်း၊ SAC ဘက်ကသော်လည်းကောင်း အပြန်အလှန် ထိန်းကျောင်းနိုင်တဲ့ အခြေအနေ ဖြစ်ပါ တယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ တကယ်လို့သူက သဘောမတူလို့ တရုတ်ဘက်က အကျပ်ကိုင်လည်း ရတယ်။ SAC ဘက်ကလည်း ဆက်လက် ခြေမှုန်းရေးတွေ လုပ်မယ်ဆိုလည်းရတယ်။ အဲဒီအခါကြတော့ ဒီ Rare Earth လုပ်ငန်း ကလည်း ရေရှည်မဖြစ်နိုင်ဘူးပေါ့။ သူလည်းမရ၊ ကိုယ်လည်းမရဖြစ်မှာ။ ဒါဟာအပြန်အလှန် ထိန်းကျောင်းတဲ့ ပုံစံ ပဲ ဖြစ်မယ်လို့ ယူဆပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် KIA ထိန်းချုပ်နေရာ ကျောက်စိမ်းမြေဖြစ်သည့် ဖားကန့်ဒေသကို မြန်မာ့တပ်မတော်မှ ပြန်လည် ထိုးစစ်ဆင်နေကြောင်း၊ ထိုသို့ လုပ်ဆောင်သည်မှာ သယံဇာတများကြောင့် စီးပွားရေးအရဖြစ်ကြောင်း စစ်ရေးနှင့် နိုင်ငံ‌ရေးအကဲခတ်များကြား သုံးသပ်မှုများရှိသည်။

မြေရှားသတ္တုရှိရာ ပန်ဝါဒေသကို လက်လွှတ်ခံထားရသည့်အပြင် ကျောက်စိမ်းလုပ်ကွက် ဈေးကောင်းသည့် ဖားကန့်ကိုပါ လက်လွှတ်လိုက်ရမည်ဆိုပါက မြန်မာ့တပ်မတော်အတွက် အထိနာစေမည်ဖြစ်ကြောင်းလည်း ၎င်းတို့က ထောက်ပြကြသည်။ 

အလားတူ KIA သည် မြေရှားသတ္တုရှိသည့် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးကိုလည်း စစ်ရေးနယ်မြေ ချဲ့ထွင်နေသလို ရခိုင် ပြည်နယ် ပင်လယ်ထွက်ပေါက်နှင့် အိန္ဒိယနယ်စပ်ထွက်ပေါက် ရရှိရေးအတွက်လည်း အာရက္ခတပ်တော်(AA)၊ ‌ ဒေသတွင်း PDF များနှင့် တခြားသော လက်နက်ကိုင်များဖြင့် ချိတ်ဆက်ကာ ဖော်ဆောင်လျက်ရှိနေသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၂၈

စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ဗန်းမောက်မြို့နယ် ကြောင်လည်နှင့် ပင်းခါးကျေးရွာမှ ဒေသခံ ၄၀၀ ကျော်ကို ကချင် လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်(KIA)က ဇန်နဝါရီလကတည်းက ဖမ်းသွားရာမှာ ယနေ့ (ဧပြီလ)အထိ ပြန်လွှတ်မသေး ကြောင်း မိသားစုဝင်များနှင့် နီးစပ်သူများ၊ ဒေသခံများက ပြောသည်။

KIA သည် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၁၆ ရက်က  ဗန်းမောက်မြို့နယ်၊ ကြောင်လည်နှင့် ပင်းခါးကျေးရွာအတွင်းသို့ ဝင်ရောက်လာပြီး တပ်စခန်းချ၍ နေထိုင်ပြီးနောက် ၁၉ ရက်တွင် ဒေသခံ ၄၆၅ ဦးကို ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်ကာ ထွက်သွားခဲ့သည်။

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၁၉ ရက်က ဖမ်းသွားပြီး ယနေ့အချိန်ထိ ပြန်လွှတ်မပေးသေးသလို ဖမ်းဆီးခံထားရသူများ၏ အခြေအနေကိုလည်း မသိရဘဲ ဖြစ်နေကြောင်း မိသားစုဝင်များနှင့် ဒေသခံများက ပြောသည်။

ဗန်းမောက်ဒေသခံတစ်ဦးက “ ပင်းခါးရွာထဲကို KIA  တွေ ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၁၆ ရက်က ဝင်လာတယ်။ ၁၉ ရက်မှာ သူတို့ ခေါ်ထုတ်သွားတယ်။ ရွာသူရွာသား ၄၆၅ ယောက်ကို ဖမ်းသွားတယ်။ အခုထိ တစ်ယောက်မှ ပြန် မလွတ်လာသေးဘူးဗျ။ ၁ လ(ဇန်နဝါရီလ)ကနေ အခုထိ ဘာသတင်းအစအနမှ မရလို့ ရွာမှာ ကျန်ထားတဲ့ မိသားစု ဝင်တွေက စိတ်ပူပင် သောကတွေရောက်နေကြတယ်။ သူတို့က ခဏခဏ လာလာပြီးတော့ ဒေသခံတွေကို ဖမ်း တယ်။ ကြာရင် လူမျိုးတွေဖြစ်မှာ စိတ်ပူတယ်။ အမြန်ဆုံး ပြန်လွှတ်ပေးစေလိုပါတယ်။ နိုင်ငံတကာနဲ့ ပြည်တွင်း က အဖွဲ့အစည်း အသီးသီးကလည်း KIA ရဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေကို ကျူးလွန်ရင် မသိယောင်ဆောင် ကြတယ် တခြား အဖွဲ့တွေ လုပ်ရင်တာ အသံတွေထွက်တာ။ ဒါကြောင့် နိုင်ငံတကာကလည်း KIA ရဲ့ လူ့အခွင့် အရေးချိုးဖောက်မှုတွေကို အရေးယူပေးစေလိုပါတယ်”ဟု ပြောသည်။

ဗန်းမောက်မြို့နယ်၊ ကြောင်လည်နှင့် ပင်းခါးကျေးရွာကို တွေ့ရစဉ်

ကြောင်လည်နှင့် ပင်းခါးရွာမှ ဒေသခံ ၄၆၅ ဦးကို KIA က ဖမ်းဆီး ခေါ်ဆောင်သွားပြီးနောက် ဗန်းမောက်မြို့နယ်၊ နန့်တပ်အုပ်စု၊ ခင်ဖွယ်-ယာဖွယ်ကျေးရွာဘက်မှာ ဖမ်းထားကြောင်း မိသားစုဝင်များနှင့် ဒေသခံများက ပြောသည်။

အဆိုပါ ဖမ်းဆီးခံထားရသော ဒေသခံ ၄၆၅ ဦးတွင် အသက် ၇၀ ကျော် ၈ ဦး၊ ကိုရင် ၅ ပါး၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီး ၁၂ ဦး၊ ကလေးငယ် ၂၀၄ ဦး ပါဝင်ကြောင်း မိသားစုဝင်များနှင့် ဒေသခံများက ပြောသည်။

KIA သည် ဗန်းမောက်မြို့နယ်အတွင်းရှိ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့(PDF)များကို ဦးဆောင်၍ ဗန်းမောက်မြို့ကို သိမ်းပိုက်နိုင်ရေး တိုက်ပွဲဖော်ဆောင်လျက်ရှိသလို အနီးနားရှိ ကျေးရွာများမှ ဒေသခံများကိုလည်း စစ်သားစု ဆောင်းလျက်ရှိနေသည်။

KIA နှင့် PDF ပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့သည် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၄ ရက်ကလည်း ဗန်းမောက်မြို့နယ်၊ နောင်ပတ်ရွာမှ ရှမ်းနီတိုင်းရင်းသား ရဟန်းတစ်ပါးကို ဖမ်းဆီးသတ်ဖြတ်ခဲ့သေးသည်။

လက်ရှိတွင် ဗန်းမောက်မြို့နယ်အတွင်းမှာ KIA/PDF ပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့နှင့် ရှမ်းနီအမျိုးသားများတပ်မတော်(SNA)တို့ ကြား တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားနေသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၂၈

တအာင်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်(TNLA) သည် လက်ရှိအခြေအနေတွင် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းရေးကို သွားမှာလား သို့မဟုတ် ဆက်ပြီးစစ်တိုက်မှာလား စဉ်းစားရတော့မည်ဟု ပအိုဝ်းအမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး အဖွဲ့ချုပ်(PNLO- NCA/S)မှဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်မှူးကြီးခွန်ဥက္ကာက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း၊ နောင်ချိုမြို့နယ်ရှိ တောင်ခမ်းဒေသတွင် မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် TNLA တို့ တိုက်ပွဲများ အပြင်းအထန် ဖြစ်ပွားနေကြသည်။ 

သို့သော် TNLA ၏ ညီနောင်မဟာမိတ် ကိုးကန့်တပ်ဖွဲ့(MNDAA)သည် တရုတ်က ဖိအားပေးကြားဝင်စေ့စပ်မှု ကြောင့် မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲခဲ့ရသလို လားရှိုးမြို့ကို ပြန်လည် လွှဲပြောင်းပေးရပြီး ဆုတ်ခွာ သွားခဲ့ရသည်။

TNLA အနေဖြင့် နိုင်ငံရေးအခွင့်အရေး လိုချင်ပါက လက်ရှိအချိန်သည် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းရန် အကောင်းဆုံးအချိန် ဖြစ်ကြောင်း ပအိုဝ်းအမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ချုပ် (PNLO- NCA/S) မှ ဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်မှူးကြီးခွန်ဥက္ကာက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

TNLA တပ်ဖွဲ့ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “TNLA က ညှိနှိုင်းဖို့ လိုပါလိမ့်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်၊ ဆက်တိုက်မလား၊ ညှိမလားပေါ့လေ။ အဲဒီလို ညှိနှိုင်းဖို့ အတွက် သူတို့ဖိတ်ခေါ်လာလိမ့်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်၊ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ တရုတ်ကြားဝင်ပြီးတော့ ညှိနှိုင်း စကားပြောဖို့ လိုလာမယ်ဆိုတဲ့ သဘောတော့ ရှိပါတယ်၊ ပထမ လားရှိုးသဘောတူချက် ၇ ချက်မှာကိုက ၁ ချက် ပါတာ၊ အဲဒီတစ်ချက်က TNLA နဲ့ပတ်သက်လို့ UWSP/UWSA က တာဝန်ယူရမယ်၊ ကိုင်တွယ်ရမယ်ဆိုတာပါ တော့ ဒီ UWSA ကနေတဆင့် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်မယ်လို့ ယူဆရပါတယ်၊ UWSA က TNLA ကို ညှိနှိုင်းဖို့၊ ထိန်းချုပ်ဖို့ တာဝန်ကျတယ်လို့ အဲဒီလို သတင်းကြားပါတယ်၊ TNLA အနေနဲ့ “ဝ” ကနေတဆင့်၊ “ဝ” နောက်မှာလည်း တရုတ်ကနေတဆင့်ပေါ့၊ အဆင့် ၂ ဆင့်ပေါ့သူကတော့ MNDAA လိုတော့ တရုတ်တဆင့် ကြားဝင်ပြီးတော့ ကိုင်တွယ်သလိုတော့ မဟုတ်ဘူး၊ သူက ၂ ဆင့် တစ်ခါသွားတာကို။ အဲဒီ ၂ ဆင့် ကနေပြီးတော့ ညှိမလား၊ မညှိလား နည်းနည်းလေး သူတို့ စဥ်းစားဖို့ အချိန်ပေးထားတယ်နဲ့ တူပါတယ်၊ ဒါကြောင့် တိုက်ပွဲတွေ ဆက်ဖြစ်နေတဲ့ သဘောရှိပါတယ်။ TNLA က လိုချင်တဲ့ နိုင်ငံ‌ရေးအခွင့်အရေးပေါ့၊ သူလိုချင်တဲ့ ပြည်နယ်လား၊ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသလား၊ ဘယ်လိုအခွင့်အရေးမျိုးမဆို ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းဖို့ အခုအချိန်က အကောင်းဆုံး အချိန်ပေါ့ဗျာ အဲ့ဒီလို ပြောနိုင်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

တရုတ်အနေဖြင့် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများ ချုပ်ငြိမ်းစေရန် တစ်ဖက်တွင် ကြိုးစားနေပြီး တစ်ဖက်တွင်လည်း လက်နက်ကိုင်များ၏ နိုင်ငံရေးအခွင့်အရေးများ ရရှိစေရန် ညှိနှိုင်းပေးခြင်း စသည့် အချက် ၂ ချက်ဖြင့် သွားနေ ကြောင်း စစ်ရေးနှင့်နိုင်ငံရေးအကဲခတ်များက ထောက်ပြကြသည်။

တရုတ်၏ ကြားဝင်စေ့စပ်ပေးမှုကြောင့် ကိုးကန့်တပ်ဖွဲ့(MNDAA)သည် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၃ ရက်က သိမ်းပိုက် ထားသည့် လားရှိုးမြို့ကို မြန်မာ့တပ်မတော်ထံ ပြန်လည်လွှဲပြောင်းပေးခဲ့ပြီး ၎င်းကမူ ကိုးကန့်အထူးဒေသ(၁)ကို အုပ်ချုပ်ခွင့်ရသွားခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် TNLA အနေဖြင့် နိုင်ငံရေး အခွင့်အရေး လိုချင်ပါက ယခုအချိန်တွင် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းသင့်ကြောင်း ‌ထောက်ပြမှုများရှိနေသည်။

တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဝမ်ယိနဲ့ နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ကို တွေ့ရစဉ်

မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် TNLA တို့ ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ တတိယပတ်က တရုတ်နိုင်ငံမှာ တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးခဲ့ကြ သော်လည်း သဘောတူညီချက် မရဘဲ ဆွေးနွေးပွဲ အဆုံးသတ်ခဲ့ရသည်။ ထို့နောက် ပြန်လည် တွေ့ဆုံမည်ဟု နှစ်ဖက် သဘောတူညီခဲ့သော်လည်း ယနေ့အချိန်ထိ မတွေ့နိုင်သေးဘဲ ဖြစ်နေသည်။

ကြိုတင်သတ်မှတ်ချက်များမရှိဘဲ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ညှိနှိုင်းပါက အခြေအနေ တစ်စုံတစ်ခုအား မြင်ရမည်ဟု အမျိုးသားဒီမိုကရေစီ အင်အားစုပါတီ (NDF) မှ ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဦးထက်အောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကောင်းတာကတော့လေ ကျနော်တို့ လက်ရှိ လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲ တိုက်တယ်ဆိုတဲ့ အနေအထား ဒီလောက်လုပ်ပြီးရင် ဘာအတွက် လုပ်တာလဲပေါ့နော်၊ လုံးလုံးကြီး ဒါငါတို့ရဲ့ လွတ်မြောက်နယ်မြေဖြစ်မယ်၊ ငါတို့ရဲ့ ပလောင်နိုင်ငံတော်ကြီး သီးသန့်ထူထောင်လိုက်တယ် ဆိုတဲ့ဟာမျိုးကို သွားချင်တာလား၊ အဲအထိသွားမယ် ဆိုလို့ရှိရင်တော့ ချပေါ့၊ ဒါကတော့ ကျနော်တို့လည်း ဘာမှပြောလို့ မရတော့ဘူးပေါ့နော်၊ သို့ပေမယ့် ကိုယ်ပိုင် အုပ်ချုပ်ခွင့်ဆိုတဲ့ အနေအထားကို သွားချင်တယ်၊ ဘယ်လောက်ထိ ကိုယ့်ရဲ့အုပ်ချုပ်ပိုင်ခွင့်ကို ဘယ်လောက်ထိ လိုချင်တယ်ဆိုတာမျိုး ညှိနှိုင်းချင်တဲ့ အတွက်ကြောင့်မို့လို့ ဒီစစ်ရေးနည်းလမ်းကို ကိုင်စွဲပြီးတော့မှ ကိုယ့်ရဲ့စကား ပြောဆိုနိုင်တဲ့ Level ကို မြှင့်တာပေါ့၊ အဲဒီဟာအတွက် ဆိုလို့ရှိရင်တော့ ဒီလောက်ဆိုလို့ရှိရင်တော့ ငါတို့ ညှိလို့နှိုင်း လို့ ဖြစ်သင့်ပြီဆိုတဲ့ အနေအထားမျိုးပေါ့၊ ငါတို့ ဘယ်ဒေသအထိကို ဘယ်လိုအုပ်ချုပ်ခွင့်မျိုး ငါတို့လိုချင်တယ်ဆိုတဲ့ ဟာမျိုး ပြောဆိုသင့်တာပေါ့၊ ညှိတာကတော့ ဘယ်လိုပုံစံနဲ့ ညှိမှာလဲပေါ့၊ ဒီဟာမှ မဟုတ်ဘူး ဟိုဟာမှ မဟုတ်ဘူး ဆိုတဲ့ ကြိုတင် သတ်မှတ်ချက်တွေ မရှိဘဲနဲ့ကို ညှိကြမယ်၊ ဘယ်လိုညှိမလဲ ငါတို့ကတော့ ဘယ်လောက်လိုချင် တယ်၊ သူတို့ကတော့ ဘာဖြစ်ချင်တယ် ဆိုတဲဟာမျိုး ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ညှိကြရင်တော့ တစ်စုံတစ်ခုတော့ မြင်ရ မယ်ထင်တာပေါ့နော်”ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် TNLA က ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းမှာ နမ့်ခမ်း၊ နမ့်ဆန်၊ မန်တုံ၊ နမ္မတူ၊ မိုင်းငေါ့၊ ကျောက်မဲ၊ နောင်ချို၊ ကွတ်ခိုင်၊ သီပေါ၊ မိုးမိတ်၊ မဘိမ်းနှင့် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းက မိုးကုတ် တို့ကို ထိန်းချုပ်ထားသည်။

CNI News
၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၂၆

မြန်မာနိုင်ငံ၊ မန္တလေးမြို့အနီး စစ်ကိုင်းမြို့ကို ဗဟိုပြု၍ ပြင်းအား ၇ ဒသမ ၇ အဆင့်ရှိ ငလျင်ကြီးတစ်ခုနှင့် နောက်ဆက်တွဲ ငလျင်များ မတ်လ ၂၈ ရက်က စတင်လှုပ်ခတ်ခဲ့ခြင်းကြောင့် အိမ်ထောင်စု ၁၂၈,၉၆၅ စု၊ လူဦးရေ ၆၂၉,၂၀၆ ဦး ငလျင်ဘေးသင့်ခဲ့ကြောင်း အမျိုးသားသဘာဝဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာကော်မတီဥက္ကဋ္ဌ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ် မှူးကြီးစိုးဝင်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၂၅ ရက်က ကျင်းပသည့် အမျိုးသားသဘာဝဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာကော်မတီ အစည်းအဝေးတွင် ၎င်းက ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ 

မတ်လ ၂၈ ရက်တွင် လှုပ်ခတ်ခဲ့သည့် အင်အားပြင်း မြေငလျင်ကြောင့် နေပြည်တော်ကောင်စီ အပါအဝင် တိုင်း‌ဒေသကြီး/ပြည်နယ် (၁၀)ခုတွင် ထိခိုက်ပျက်စီးခဲ့ရပြီး အိမ်ထောင်စု ၁၂၈,၉၆၅ စု၊ လူဦးရေ ၆၂၉,၂၀၆ ဦး ငလျင်ဘေးကြုံတွေ့ခဲ့ကြရသည်ဟု နစကဒုဥက္ကဋ္ဌ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ် မှူးကြီးစိုးဝင်းက ပြောသည်။

ကယ်ဆယ်ရေးစခန်း ၁၃၅ ခုကို ပြောင်းရွှေနေထိုင်သူ ၄၈၆၅၆ ဦးရှိပြီး မိမိအစီအစဉ်နှင့် ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်သူ ၁၅၉,၂၃၉ ဦးရှိကြောင်း၊ ငလျင်ဘေးသင့်ခဲ့သော်လည်း မိမိတို့၏ နေအိမ်များတွင် နေထိုင်လို့ရသည့်အတွက် ဆက် လက် နေထိုင်သူ ၄၂၁၃၁၁ ဦးရှိကြောင်း DMC ၏ ဧပြီ ၂၃ ရက် စာရင်းအရ သိရသည်။

အလားတူ နေပြည်တော်ကောင်စီ အပါအဝင် တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ် ၁၀ ခုတွင် ဧပြီ ၂၄ ရက် ကနဦးစာရင်း များအရ လူနေအိမ် ၆၃၈၅၄ လုံး၊ စာသင်ကျောင်း ၆၇၅၂ ကျောင်း၊ ဘုန်းကြီးကျောင်းနှင့် သီလရှင်ကျောင်း ၅၄၇၄ ကျောင်း၊ စေတီပုထိုး ၅၃၄၂ ဆူ၊ အခြား ဘာသာရေး အဆောက်အဦ ၆၁၃ လုံး၊ ဆေးရုံ/ဆေးခန်း ၅၇၆ လုံး၊ ရထား လမ်း ၅၆ ခု၊ လမ်း ၂၇၁ ခု၊ အမြန်လမ်းပိုင်း ၁၉၈ ခု၊ ဆည်/တမံ ၅၈၆ ခု၊ တံတား ၁၇၂ စင်း၊ ထရန်စဖော်မာ ၃၅၃ လုံး ပျက်စီးဆုံးရှုံးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

အဆိုပါ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများကို ကာလတို၊ ကာလလတ်၊ ကာလရှည် ခွဲခြားလျက် အဆင့်လိုက် ပြီးစီးရေးစီမံ ဆောင်ရွက်သွားကြရန် နစကဒုဥက္ကဋ္ဌ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ် မှူးကြီးစိုးဝင်းက ပြောသည်။

နိုင်ငံတကာတွင် ကာလတို ပြန်လည်ထူထောင်ရေးလုပ်ငန်းများကို ၆ လမှ ၁၂ လအထိ၊ ကာလလတ် ပြန်လည် ထူထောင်ရေးလုပ်ငန်းများကို ၁ နှစ်မှ ၂ နှစ်အထိ၊ ကာလရှည် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးလုပ်ငန်းများကို ၂ နှစ်မှ ၅ နှစ်အထိ လိုအပ်ပါက ၁၀ နှစ်အထိ စသည်ဖြင့် ဆောင်ရွက်လေ့ရှိကြသည့်အတွက် မိမိတို့နိုင်ငံ၏ အရင်းအမြစ် ပေါ်တွင် မူတည်ပြီး ကဏ္ဍခွဲခြား ဆောင်ရွက်သွားမည်ဆိုပါက အမြန်ဆုံးပြီးမြောက်အောင်မြင်သည့် ပြန်လည် ထူထောင်ရေးနှင့် ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေး လုပ်ငန်းများကို ဆောင်ရွက်နိုင်မည်ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ပြန်လည်ထူထောင်ရေး လုပ်ငန်းများတွင် အဓိက လိုအပ်ချက်မှာ ဘိလပ်မြေနှင့် ဆောက်လုပ်ရေး ပစ္စည်းများဖြစ် ရာ အိမ်ဆောက်ပစ္စည်းများကို ဈေးနှုန်းမြင့်တင်ရောင်းချလျက်ရှိသည့်အတွက် ပြည်သူများမှာ အခက်အခဲဖြစ်နေ ကြသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဘိလပ်မြေစက်ရုံ ၉ ရုံမှ ငလျင်မလှုပ်မီက တစ်ရက်လျှင် ၃၀၇၀၀ တန်(၆၁၄၀၀၀)အိတ် ထုတ်လုပ် ခဲ့သော်လည်း ငလျင်လှုပ်ပြီး နောက်ပိုင်း စက်ရုံ ၆ ရုံမှ ဘိလပ်မြေ ၁၇၁၀၀ တန်(၃၄၂၀၀၀)အိတ် ထုတ်လုပ်ပေး လျက်ရှိကြောင်း၊ မေလ ၁၅ ရက်တွင် ဘိလပ်မြေ ၂၂၁၀၀ တန်(၄၄၂၀၀၀)အိတ် ထွက်ရှိနိုင်ရေး ထပ်မံတိုးမြှင့် ထုတ် လုပ်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း စက်မှုဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးက အစည်းအဝေးမှာ ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့ပြင် စက်တင်ဘာလတွင် ဘိလပ်မြေ ၃၂၁၀၀ တန် (၆၄၂၀၀၀) အိတ်အထိ ထွက်ရှိအောင် ထပ်မံတိုးမြှင့် ထုတ်လုပ်နိုင်ရေး ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ဘိလပ်မြေ တစ်အိတ် ဈေးနှုန်းကိုလည်း တစ်အိတ်လျှင် ၁၇၀၀၀ ကျပ်ဖြင့် ဘေးသင့် အဆောက်အအုံများသို့ ရောင်းချပေးရန် သက်ဆိုင်ရာ စက်ရုံများသို့ ဈေးနှုန်း သတ်မှတ် ပေးထားကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

ထို့နောက် နစကဥက္ကဋ္ဌက ငလျင်ဘေးသင့် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး ပြန်လည်ထူထောင်ရေးအတွက် ငွေကျပ် ၅၀ ဘီလီယံ၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးအတွက် ငွေကျပ် ၆၀ ဘီလီယံ၊ နေပြည်တော်ကောင်စီနယ်မြေအတွက် ငွေကျပ် ၁၀ ဘီလီယံ၊ ရှမ်းပြည်နယ်အတွက် ငွေကျပ် ၅ ဘီလီယံ စသဖြင့် ထောက်ပံ့ပေးခဲ့သည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် မတ်လ ၂၈ ရက်နောက်ပိုင်း ဧပြီ ၂၃ ရက်အထိ ငလျင်လှုပ်ခတ်မှုအနေဖြင့် ၁၅၅ ကြိမ်ရှိခဲ့ ကြောင်း၊ နောက်ဆက်တွဲ ငလျင်ငယ်လှုပ်ခတ်မှုများမှဦ ပျမ်းမျှ ရက်ချ်တာစကေး ၄ နှင့်အောက် အများစုဖြစ်ပြီး ရက်ချ်တာစကေး ၅ ဝန်းကျင် ၁ ကြိမ်ခန့်သာ ရှိခဲ့ကြောင်း၊ ဧပြီ ၂၃ ရက် နောက်ပိုင်းတွင် နောက်ဆက်တွဲ ငလျင် လှုပ်ခတ်မှု မရှိသေးကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၂၅

တရုတ်အနေဖြင့် လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများအား ဖြေရှင်းရန်အတွက် လက်နက်ကိုင်များ၏ နိုင်ငံရေး ရည်မှန်း ချက်အား အာမခံချက်ရရှိစေရန် လုပ်ပေးလာနိုင်ကြောင်း ရခိုင့်ဦးဆောင်ပါတီ (AFP)ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာအေးမောင် က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တရုတ်၏ ကြားဝင်စေ့စပ်ပေးမှုကြောင့် ကိုးကန့်တပ်ဖွဲ့(MNDAA)သည် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၃ ရက်က သိမ်းပိုက်ထားသည့် လားရှိုးမြို့ကို မြန်မာ့တပ်မတော်ထံ ပြန်လည်လွှဲပြောင်းပေးခဲ့ပြီး ၎င်းကမူ ကိုးကန့် အထူးဒေသ(၁)ကို အုပ်ချုပ်ခွင့်ရသွားခဲ့သည်။

ထို့နောက် လားရှိုးမြို့ထဲသို့ ဧပြီ ၁၈ ရက်၊ ဧပြီ ၂၁ ရက်နှင့် ၂၂ ရက်နေ့များက မြန်မာ့တပ်မတော်မှ စစ်ယာဉ် တန်းများဖြင့် ပြန်လည်ဝင်ရောက်ကာ အုပ်ချုပ်ရေးယန္တရားများ ပြန်လည်ထူထောင်ရန် ပြင်ဆင်လျက်ရှိသည်။

တရုတ်အနေဖြင့် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများ ချုပ်ငြိမ်းစေရန် တစ်ဖက်တွင်ကြိုးစားနေပြီး တစ်ဖက်တွင် လည်း လက်နက်ကိုင်များ၏ နိုင်ငံရေးအခွင့်အရေးများ ရရှိစေရန် ညှိနှိုင်းပေးခြင်း စသည့် အချက် ၂ ချက်ဖြင့် သွားနေခြင်းဖြစ်ကြောင်း ရခိုင့်ဦးဆောင်ပါတီ(AFP)ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာအေးမောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

လားရှိုးမြို့ထဲ ပြန်ဝင်လာတဲ့ မြန်မာ့တပ်မတော်စစ်ယာဉ်တန်းကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ပြည်တွင်းရေးကို မည်သည့်နိုင်ငံမှ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်တာကို တရုတ်က လက်မခံဘူး၊ မြန်မာနိုင်ငံ တည်ငြိမ်အေးချမ်းစေချင်တယ်ဆိုတဲ့ ဦးတည်ချက်နဲ့ သွားတဲ့အခါမှာ လက်ရှိ လက်နက်ကိုင်ပြဿနာ အားလုံးရဲ့ ပင်ရင်းဇစ်မြစ်ကို ဖြေရှင်းလိုပုံပေါက်တယ်၊ အဲဒါကြောင့် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခ ချုပ်ငြိမ်းဖို့ မြန်မာနိုင်ငံ အတွင်းမှာ သူတို့ဘက်က ထည်ထည်ဝင်ဝင် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်တဲ့ပုံ‌ပေါက်တယ်၊ အဲဒီတော့ မြန်မာနိုင်ငံအစိုးရနဲ့ လည်းပဲ ညှိနှိုင်းထားမှုရှိပုံရတယ်၊ အဲသလိုပဲ တရုတ်နယ်စပ်မှာရှိတဲ့ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်း အကြီးကြီးတွေ နဲ့လည်း ညှိနှိုင်းထားလို့ အဆင်ပြေပုံပေါက်တယ်၊ တစ်နည်းအားဖြင့် သူတို့ရဲ့ နိုင်ငံရေး ရည်မှန်းချက်ကို တရုတ် ဘက်က အာမခံပုံပေါက်တယ်၊ အဲသလိုပဲ မြန်မာအစိုးရဘက်က အဲဒီလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများရဲ့ နိုင်ငံရေး ရည်မှန်းချက်ကို အာမခံနိုင်အောင်လည်းပဲ ညှိနှိုင်းနိုင်ခြေပေါက်တယ်၊ ဒါပေမယ့် တပြိုင်တည်းသွားနိုင်တယ်၊ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခ ဘယ်ဘက်မှာရှိရင် ညာဖက်မှာ နိုင်ငံရေး အခွင့်အရေး ရှိမှာပဲ၊ အဲဒီ ၂ ခုနဲ့ သူ့ဘက်က ညှိမှာ ပဲ၊ ဒါတရုတ်ပြည်ဖက်က သွားတဲ့လမ်းကြောင်းလို့ ထင်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာ့တပ်မတော်သည် လားရှိုးမြို့ ပြန်လည်ရရှိသည့်တိုင် တရုတ်-မြန်မာ ကုန်သွယ်ရေး လမ်းတစ်လျှောက်ရှိ ကွတ်ခိုင်၊ သိန္နီ၊ သီပေါ၊ ကျောက်မဲ၊ နောင်ချို စသည့် မြို့များ ပြန်လည် ထိန်းချုပ်နိုင်ခြင်းမရှိသေးပါက ကုန်သွယ် ရေးစတင်ရန် မဖြစ်နိုင်သေးကြောင်း ထောက်ပြမှုများရှိနေသည်။

ထို့ကြောင့် တရုတ်အနေဖြင့် တရုတ်-မြန်မာ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးလမ်း(ပြည်ထောင်စုလမ်းမကြီး) တစ်လျှောက် တွင်ရှိသော မြို့/ရွာများ အားလုံးမှ EAO များအား ညှိနှိုင်းမှုအရ သို့မဟုတ် ဖိအားပေးမှုအရ  ဖယ်ရှားခိုင်းနိုင် ကြောင်းလည်း စစ်ရေးအကဲခတ်များက ထောက်ပြသည်။

ကုန်သွယ်ရေးကားများကိုတွေ့ရစဉ်

တရုတ်သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် တည်ငြိမ်မှုရရှိရန် ၂ ဖက်စလုံးကို ထိန်းချုပ်ထားသည့် သဘောဖြစ်ပြီး အခွင့်အရေး များကိုလည်း ပြန်လည်မျှပေးနေကြောင်း NCA ထိုးထားသည့် ပအိုဝ်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ချုပ် (PNLO- NCA/S) မှ ဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်မှူးကြီးခွန်ဥက္ကာက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “သူကတော့ အေးချမ်းတာ၊ မအေးချမ်းတာမဟုတ်ဘူး။ စကားလုံး ၂ လုံးရွေးတယ် အေးချမ်းတာနဲ့ တည်ငြိမ်တာက မတူဘူး၊ အေးချမ်းတာက ကျနော်တို့ Peace လို့ခေါ်တယ် ငြိမ်းချမ်း‌ရေးပေါ့၊ သူကအဲဒါကို သိပ်ပြီးတော့ ရွေးတာမဟုတ်ဘူး၊ သူက Stability လို့ခေါ်တဲ့ တည်ငြိမ်မှုကို ရွေးတာ၊ တည်ငြိမ်မှုရဖို့က သူ့ရဲ့ အဓိက ရည်မှန်းချက်ပဲ၊ အလုပ်လုပ်နိုင်တယ် တည်ငြိမ်မှုရတယ်ဆိုရင် သူ့ရဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ၊ သူ့ရဲ့ စီမံကိန်း တွေကို ဆက်လက် အကောင်အထည် ‌ဖော်မှာပေါ့၊ တည်ငြိမ်မှုက သူကဦးစားပေးတယ်ဗျ၊ Peace ဆိုတာထက်ကို Stability ကိုဦးစားပေးတာကြာပြီ၊ ဒါကြောင့် Stability ရှိဖို့ သူကြိုးစားနေတာ ဖြစ်ပါတယ်၊ တည်ငြိမ်မှုရအောင် အားလုံးကို ထိန်းချုပ်တဲ့သဘော၊ သူလိုချင်တဲ့ အခွင့်အ‌ရေး သူ့ကိုပေး၊ ကိုယ်လိုချင်တဲ့ အခွင့်အရေး၊ အခွင့်အရေး လည်း ပြန်မျှပေးတာပေါ့ဗျာ၊ “ဝ”တို့၊ ကိုးကန့်တို့ လိုချင်တဲ့ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသကို အသိအမှတ်ပြုပေးတဲ့ သဘော ဒါကတစ်ဖက်က ဒီဖက်ကလည်း လားရှိုးကို ပြန်ပေးပြီးတော့ ဂုဏ်သိက္ခာဆယ်တဲ့သဘော ကြားထဲမှာ တော့ ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းက အားလုံးအပိုင်ပေါ့၊ အဲဒီမှာ ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းကြီး ဖွင့်ပြီးတော့ အကျိုးအမြတ်ကို မျှဝေခံစားပေါ့ဗျာ၊ အဲဒီလမ်းကြောင်းမျိုးတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

တရုတ်နိုင်ငံကတော့ ကူမင်းငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲ လုပ်ငန်းစဉ်များအား တွန်းအားပေး ရှေ့ဆက်သွားမှာဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပဋိပက္ခများချုပ်ငြိမ်းကာ ငြိမ်းချမ်းရေးရရှိဖို့ အပါအဝင် တရုတ် - မြန်မာနယ်စပ် တည်ငြိမ်ရေး အတွက်လည်း အရှိန်မြှင့်ဆောင်ရွက်မည်ဟု ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၂၂ ရက်၌ တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ မစ္စတာ ကုန်ကျားကူက ပြောကြားခဲ့သည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၂၅

ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော် (KIA) အနေဖြင့် စစ်ရေးရည်မှန်းချက်အရ “ဝ” ကဲ့သို့ တိုင်းပြည်တစ်ခုတည်း၌ စနစ်နှစ်ခုပုံစံ အုပ်ချုပ်မှုမျိုး တောင်းလာနိုင်ကြောင်း ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်တွင် ပါဝင်လုပ်ဆောင်နေသူ ဦးခွန်းဆိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် “ဝ”တပ်ဖွဲ့(UWSA) ရရှိခံစားနေရသော ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့်နှင့် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် အဆင့်အတန်းမျိုးကို တခြားသော လက်နက်ကိုင်များကလည်း စံပြအနေဖြင့် ထား၍ တောင်းဆိုတိုက်ခိုက်လျက် ရှိနေသည်။

KIA အနေဖြင့် ကချင်ပြည်နယ် တစ်ခုလုံးကို စိုးမိုးရေးလုပ်ငန်းများ ဆက်လက် လုပ်ဆောင်သွားနိုင်သည့်အပြင် ၎င်းထက်ပိုသည့် အခင်းအကျင်းမျိုးကိုလည်း လုပ်ဆောင်နိုင်ကြောင်း ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်တွင် ပါဝင် လုပ်ဆောင်နေသူ ဦးခွန်းဆိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

UWSA ကို တွေ့ရစဉ်(Ye Aung Thu)

၎င်းက “သူတို့ရဲ့ ကချင်ပြည်နယ်အတွက် အားလုံးစိုးမိုးရေးကိုကတော့ ဆက်လက် လုပ်သွားမှာတော့ ယုံမှားစရာ မရှိပါဘူး။ ဒီထက်ပိုကောင်းလည်း ပိုနိုင်တယ်။ သို့သော်လည်းပဲ အဓိက,ကတော့ အခုသတ်မှတ်ထားတဲ့ ကချင် ပြည်နယ်လောက်ပဲ ဖြစ်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ ဒါ ကျနော်မှန်းတာ မှားနိုင်တယ်နော်။ သို့သော်လည်း ပိုရထားတဲ့ အခါကြတော့ ပိုပြီး‌တော့ ဈေးဆစ်နိုင်တာပေါ့။ အများကြီး အမြတ်ထွက်နိုင်တာပေါ့။ သူလည်း “ဝ” တို့လိုပဲ တိုင်းပြည်ကတော့ တစ်ခုတည်း စနစ်နှစ်ခုလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ သို့သော်လည်းပဲ ကျနော်ထင်တာ မမှားလို့ရှိရင် တော့ တရုတ်အဆင့်လောက်တော့ မမှန်းထားဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။ တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့် ဖက်ဒရယ် ရတယ်ဆိုရင် သူတို့က ပိုပြီးတော့ လက်ခံနိုင်တယ်လို့ ထင်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

KIA ၏ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မတ်လဆန်းပိုင်းက စတင်ခဲ့သော စစ်ဆင်ရေးသည် မဟာဗျူဟာမြောက် အရေးပါကြောင်း စစ်ရေးနှင့်နိုင်ငံရေးအကဲခတ်များကြား သုံးသပ်မှုများရှိကြသည်။

KIA သည် ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၁၁ ခုနှစ်မှ ၂၀၁၅ ခုနှစ်အတွင်း စစ်ရေးအရ ရှုံးသွားတဲ့နယ်မြေများရှိခဲ့သော်လည်း ထိုကာလ၌ နိုင်ငံရေးအရ ဆုံးရှုံးမှုမများသေးကြောင်း၊ သို့သော် ၂၀၁၅ ခုနှစ်မှ ၂၀၂၀ ခုနှစ်အတွင်း နိုင်ငံရေး အရသာမက စစ်ရေးအရတွင်ပါ အများကြီးရှုံးသွားသည့် အနေအထားရှိခဲ့ကြောင်း ထောက်ပြမှုများရှိသည်။

သို့သော် ၂၀၂၁ ခုနှစ် နိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲ ဖြစ်ပြီးနောက်တွင် နိုင်ငံရေးအရ ပြန်အဖတ်ဆယ်ခြင်း၊ စစ်ရေးအရ အသာစီးရယူခြင်းတို့ လုပ်လာသည့်အခါမှာတော့ စစ်ရေးနှင့်နိုင်ငံရေး အသာစီးရလျက်ရှိကြောင်း အကဲခတ်များက ထောက်ပြကြသည်။

KIA ၏ စစ်ရေးဗျူဟာသည် နယ်မြေလုံခြုံရေးကို ပိုင်စိုးနိုင်ရန် အရယူလိုသည့် အနေအထားဖြစ်ပြီး အခြားသော ပထဝီ အနေအထားအရ သော်လည်းကောင်း၊ နိုင်ငံရေးအရ သော်လည်းကောင်း မြန်မာနိုင်ငံ၏ အနောက်မြောက် တစ်ကြောလုံးကို သိမ်းပိုက်လိုသည့် ရည်မှန်းချက်ရှိကြောင်းလည်း သိရသည်။

ကချင်တိုင်းရင်းသားတွေကို တွေ့ရစဉ်

ထိုသို့ အနောက်မြောက်တစ်ကြောလုံးကို သိမ်းပိုက်ရန်မှာ မလွယ်ကူသည့်အပြင် ယခုကဲ့သို့ KIA အင်အားကြီး လာခြင်းသည် အနောက်နိုင်ငံများ၏ ထောက်ခံမှုများကြောင့်လည်း ပါဝင်သည်ဟု တိုင်းလိုင်(ရှမ်းနီ)အမျိုးသားများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးပါတီ (TNDP) မှ ဥက္ကဋ္ဌ စိုင်းဋ္ဌေးအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “သိပ်တော့မလွယ်လှပါဘူး။ အနောက်မြောက်တစ်ကြောလုံးကို သိမ်းပိုက်မယ်ဆို အခုကချင်ပြည်နယ်မှာ သူ့ကို ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် ပေးကြည့်လိုက်ပါ သူ့ကိုတော်လှန်မှာက ရှမ်းနီတွေကစပြီး တော်လှန်မှာလေ။ ဒါကတော့ နောက်ခံကောင်းကောင်းမရှိရင် မလွယ်လောက်ဘူး။ အခုကလည်း သူ့အနေနဲ့ကတော့ အနောက်နိုင်ငံ ရဲ့ ထောက်ခံမှုတွေလည်းပါတာပေါ့။ အနောက်နိုင်ငံရော၊ တရုတ်ရော၊ သူက နှစ်ဖက်ခွစားပြီးမှ အလုပ်လုပ်တဲ့ အခါကြတော့ သူ့ရဲ့အင်အားတွေကတော့ ကြီးကြီးလာတာပေါ့။ ဒါပေမယ့် အပြစ်မပြောလိုပါဘူး။ သူ့အမျိုးသား ရေး ကြီးပွားဖို့အတွက် သူဆောင်ရွက်တာဖြစ်တဲ့အတွက် ဘယ်နေရာရရပေါ့။ ဒါပေမယ့် ဗဟိုအစိုးရအနေနဲ့ ထိန်းသိမ်းနိုင်ရမယ်။ ဒေသခံအနေနဲ့လည်း ကျ‌နော်တို့ KIA ကို လက်ခံတာ မရှိပါဘူး။ အဓိက,ကတော့ ကချင် ပြည်နယ်ပေါ့။ ဘယ်သူတွေ လက်မခံဘူးလဲဆို‌တော့ ကချင်ပြည်နယ်က ရှမ်းနီတွေကတော့ KIA ကိစ္စဆိုရင် လုံးဝ လက်မခံတာတွေရှိတယ်။ ဒါပေမယ့်သူက တရုတ်ဘက်အခြမ်းကို အုပ်ချုပ်နေမယ်ဆိုရင်တော့ တော်လှန်ရေးက တော့ ရှမ်းနီက ပြန်စရမှာပဲလေ” ဟု  ပြောသည်။

ထို့ပြင် ကချင်ပြည်နယ်အား KIA ကို ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် ပေးလိုက်မည်ဆိုပါ ရှမ်းနီတိုင်းရင်းသားများမှ စတင်ကာ တော်လှန်ကြမည်ဖြစ်ကြောင်း တိုင်းလိုင်(ရှမ်းနီ)အမျိုးသားများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးပါတီ (TNDP) မှ ဥက္ကဋ္ဌ စိုင်းဋ္ဌေးအောင်က ပြောသည်။

၁၉၆၁ ခုနှစ်တွင် စတင်ဖွဲ့စည်းသော KIA သည် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် တပ်မဟာ ၃ ခု အခြေစိုက်ပြီး ကချင်ပြည်နယ်တွင် တပ်မဟာ ၈ ခုရှိသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၂၄

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ငလျင်ဘေးဒဏ်ကြောင့် အစိုးရယန္တရားများ လည်ပတ်ရန် ခက်ခဲနေခြင်းကို ကျော်လွှားနိုင်ရန် Electronic Government (E- Government)  စနစ်အား ကျင့်သုံးသင့်ကြောင်း အမျိုးသားဒီမိုကရေစီ အင်အားစု ပါတီ(NDF) မှ ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဦးထက်အောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၈ ရက်က မန္တလေးမြို့အနီး စစ်ကိုင်းမြို့ကို ဗဟိုပြု၍ ငလျင်လှုတ်ခတ်ခဲ့ခြင်းကြောင့် လူနေအိမ်များ၊ ဘာသာရေး အဆောက်အအုံများ၊ စာသင်ကျောင်းများ၊ ဆေးရုံများ၊ ဟိုတယ်များ၊ လမ်းတံတားများ ပြိုကျပျက်စီးခဲ့သည်။

ထို့ပြင် နေပြည်တော်ကောင်စီ နယ်မြေအတွင်းရှိ ဝန်ထမ်းအိမ်ယာများ၊ ဝန်ကြီးဌာနများနှင့် အစိုးရရုံးများ ထိခိုက်ပျက်စီးခဲ့သလို လွှတ်တော်အဆောက်အအုံများလည်း ထိခိုက်ပျက်စီးခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် Electronic Government စနစ်အား ယခုအချိန်တွင် ကျင့်သုံးလိုက်ပါက အခက်အခဲများနှင့် ပျက်စီး သွားသည့် ဆုံးရှုံးမှုများကို ပိုမိုဖာထေးနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအင်အားစုပါတီ (NDF) မှ ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဦးထက်အောင်ကျော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ငလျင်ဘေး ပြန်လည်ထူထောင်ရေး လူထုနဲ့ တွေ့ဆုံနေတဲ့ နစကဥက္ကဋ္ဌကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ကျနော်တို့အခု ဒီသဘာဝဘေးကြီးပေါ့နော် ၇ ဒသမ ၇ ဆိုတဲ့ အနေအထားကြီး လှုပ်သွားတယ်၊ အပျက် အစီး အဆုံးအရှုံးတွေလည်းများတယ်၊ ဒီအတွက် ကျနော်တို့က ပြန်လည်ထူထောင်ရေးလုပ်ရမှာ ဒီထက်ပိုပြီး တော့မှ ငလျင်ဒဏ်ခံနိုင်တဲ့ဟာတွေ လုပ်ရမယ့်ဟာကလည်း တစ်ပိုင်းပေါ့၊ ပြီးတော့ ကျနော် အမှတ်မမှားဘူးဆိုရင် ၂၀၀၃၊ ၂၀၀၄ လောက်မှာကတည်းကိုက E-government လုပ်မယ်ဆိုပြီးတော့မှ လုပ်ခဲ့တယ်ပေါ့၊ အခုအချိန်ထိ ထိထိ‌ရောက်‌ရောက် ဖြစ်ပြီလားဆို ကောင်းကောင်းကို မဖြစ်သေးဘူး၊ နှစ်ပေါင်းသာ ဒီလောက်ကြာသွားတာပေါ့ နော်၊ ဆိုတော့ ဒီအချိန်မှာ ကျနော်တို့က ပျက်စီးသွားတဲ့ အဆောက်အဦတွေကို ပြန်ပြီးတော့မှ အင်မတန်ခိုင်ခန့် တဲ့ဟာ ဆောက်လုပ်တာကလည်း တစ်ပိုင်း၊ တကယ့်ကို Electronic Government စနစ်ဆိုတာ ကမ္ဘာမှာလည်း ကျင့်သုံးအောင်မြင်နေပြီးသား ကိုယ်တွေနိုင်ငံလောက်ပဲ ကျန်တော့တာ ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ ကျနော်တို့က ဒါကိုလည်း အားစိုက်ပြီးတော့မှ လုပ်လိုက်မယ်ဆိုလို့ရှိရင် အခုပျက်စီး ဆုံးရှုံးသွားတဲ့ဟာတွေ၊ ကျနော်တို့ ဆက်သွယ်ရ လုပ်ရကိုင်ရ အခက်အခဲတွေ အားလုံးကို ကျော်လွန်ပြီးသား ဖြစ်သွားနိုင်တယ်ပေါ့နော်၊ Online စနစ် နဲ့ သွားတဲ့ဟာတွေကို ပိုပြီးတော့မှ Promotion လုပ်နိုင်တဲ့အချိန် ဒီအချိန်က ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် အခက်အခဲ တစ်ခုခုဖြစ် သွားလို့ရှိရင် ကျနော်တို့က အဲဒီအပေါ်ကနေမှ ဖြစ်ပျက်သွားတဲ့ ဆုံးရှုံးမှုကို ပိုပြီး ဖာထေးနိုင်တာပေါ့ဗျာ” ဟု ပြော သည်။

Electronic Government စနစ်သည် အီလက်ထရွန်နစ် နည်းပညာသုံး ခေတ်မီဆက်သွယ်ရေး စက်ပစ္စည်းများ၊ ကွန်ပျူတာများ၊ မိုဘိုင်းဖုန်းများ၊ ကွန်ပျူတာကွန်ရက်ဆိုင်ရာ စက်ပစ္စည်းများ၊ အိုင်စီတီနည်းပညာနှင့် အင်တာနက် နည်းပညာများ စသည်တို့ကို အသုံးပြုကာ အစိုးရဝန်ဆောင်မှုအား ပြည်သူများထံ လျင်မြန်ကောင်းမွန်စွာ ပေးပို့ သည့်စနစ်ဖြစ်သည်။

ထိုစနစ်အား မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၂၀၀၃ ခုနှစ်က စတင်အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ခဲ့သော်လည်း လက်ရှိအချိန်အထိ အောင်မြင်စွာ အသုံးပြုနိုင်ခြင်း မရှိသေးပေ။

Electronic Government စနစ် မအောင်မြင်ရခြင်းသည် လက်တွေ့အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်မှု အပိုင်းတွင် အားနည်းခြင်းနှင့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုအား မလိုလားသည့် အင်အားစုများ ရှိခြင်းကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများက ထောက်ပြကြသည်။

Electronic Government စနစ်ကျင့်သုံးလိုက်ပါက လာဘ်စားမှုများ ခက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ မဟုတ်မမှန် တာများ လုပ်ရန်ခက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုသို့ မဖြစ်စေချင်သောကြောင့် ၎င်းစနစ်အား မကျင့်သုံးခြင်းလား ဆိုကာ တွေးရန်ရှိနေကြောင်း ပြည်သူ့ရှေ့ဆောင်ပါတီ (PPP) မှ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ဒေါက်တာမျိုးဆက်သွေးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

E-Government အကောင်အထည်ဖော်ရေး ပြပွဲလုပ်စဉ်

၎င်းက “ဒါက လုပ်ကိုလုပ်ရမယ့် ကိစ္စဖြစ်တယ်၊ လုပ်မယ်ဆိုပြီး အစိုးရတိုင်းက ပြောခဲ့ဖူးတယ်ပေါ့နော်၊ ကျနော် သိသလောက် ပြောခဲ့ဖူးတယ်၊ မဖြစ်သွားတဲ့ အကြောင်းအရင်းကိုတော့ ကျနော် ဥာဏ်မီသလောက် ပြောရရင် နည်းပညာကြောင့်ရယ်လို့တော့ မဟုတ်ဘူး၊ ခုနက ပြောသလိုပေါ့ ဒီဟာတွေကို တမင်သပ်သပ်ပဲ မလုပ်ချင်လို့ လား၊ ဘာကြောင့်လဲ ကျနော်သေချာတော့ မသိဘူးပေါ့၊ လုပ်ရမယ်လို့လည်း သိထားသလို လုပ်မယ်လို့လည်း ပြောထားပြီးသားပါ၊ မဖြစ်ဖြစ်အောင် မလုပ်တာကတော့ တဲ့(တည့်)ပြောရရင် အစိုးရတွေ ညံ့လို့လို့ ကျနော်က တော့ ပြောချင်တယ်။ လုပ်မယ်ဆိုရင် ခုနပြောသလို တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာအရ မဟုတ်ရင်တောင်မှ လုပ်မယ်ဆိုရင် စလုပ်လို့ရတဲ့ နေရာတွေ အခြေအနေတွေ ရှိရဲ့သားနဲ့ ဒီလိုမျိုးရှိရင်းစွဲ နေတာကတော့ တော်တော် လေးကို ရှေးရိုးစွဲပြီးတော့မှ အတွေးအခေါ် အယူအဆအားဖြင့် သတ္တိမရှိဘူးလို့ ပြောချင်ပါတယ်။ နောက်တစ်ခုက တော့ အဲဒီဟာစကားကို မပြောချင်ပေမယ့်လည်း ဒါကြောင့်များ မလုပ်တာလားလို့ ပြောချင်တယ်၊ လာဘ်စားဖို့ ခက်သွားပြီ၊ မဟုတ်မမှန်တာတွေ လုပ်ဖို့ခက်သွားပြီ၊ အဲဒါတွေကို မဖြစ်စေချင်လို့များ မလုပ်တာလားလို့တောင် တစ်ခါတစ်လေ တွေးဖို့တောင်ရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။ 

အစိုးရရုံးဌာနနှင့် ပတ်သက်၍ နေပြည်တော်ကောင်စီနယ်မြေရှိ ထိခိုက်မှုဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည့် အဆောက်အဉီများအနက် ဖို့မြေပေါ်တွင် တည်ဆောက်ထားသည့် အဆောက်အဦများမှာ ပိုမို ထိခိုက်ပျက်စီးသည်ကို တွေ့ရကြောင်း နစကဥက္ကဋ္ဌက ပြောသည်။

ထို့ကြောင့် ရုံးအဆောက်အဦများ ပြန်လည်တည်ဆောက်ရာတွင် မြေစမ်းသပ်မှု(Soil Test)များ ဆောင်ရွက်ပြီးမှ သာ အသစ်တည်ဆောက်ခြင်းနှင့် ပြုပြင်ခြင်း လုပ်ငန်းများကို ဆောင်ရွက်သွားရမည်ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၂၄

ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် တရုတ်၏ ကြားဝင်စေ့စပ်ပေးမှုကြောင့် လားရှိုးမှ ကိုးကန့်တပ် (MNDAA) ဆုတ်ခွာ ပေးလိုက်ရသော်လည်း ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် (KIA) အနေဖြင့် နယ်မြေချဲ့ထွင်မှုများကို နောက်ဆုတ် နိုင်ခြေ မရှိနိုင်ကြောင်း စစ်ရေးနှင့် နိုင်ငံရေးအကဲခတ်များက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ယခင်က ကချင်လူမျိုးများသည် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းရှိ သိန္နီနှင့် ကွတ်ခိုင် ဒေသများတွင် အများစုနေထိုင်ခဲ့ကြ သောကြောင့် KIA အနေဖြင့် ၎င်းတို့မူရင်းဌာနေကို ပြန်လည်ရယူလိုသည့်အတွက် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းမှ နောက်ဆုတ်မည်ဟု မထင်ကြောင်း တိုင်းလိုင်(ရှမ်းနီ)အမျိုးသားများဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးပါတီ (TNDP) မှ ဥက္ကဋ္ဌ စိုင်းဋ္ဌေးအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “KIA ကိစ္စကတော့ KIA ကတော့ ရှုပ်ထွေးပါတယ်။ သူက အဓိက,ကတော့ သမိုင်းကြောင်းပါ ပြန်ပြောရ မယ်ဆိုရင် ကချင်အများဆုံး နေထိုင်တာက ဟိုတုန်းက သိန္နီရယ်၊ ကချင်ပြည်နယ်ဆိုတာ ကချင်နည်းနည်းပဲ ရှိတာကို။ ကချင်ပြည်နယ် ပေးထားပြီးနောက်ပိုင်းမှာ ကချင်ပြည်နယ်ကိုလည်း သူကာကွယ်ရမယ်ဆိုတဲ့ ကိစ္စ တစ်ခုရှိတယ်။ နောက်ပြီးတော့ သူ့ရဲ့ မူရင်းဌာနေကိုလည်း သူပြန်ရလိုတဲ့ စိတ်ဓာတ်လေး တစ်ခုရှိတယ်။ လောဘ ပေါ့။ အဲဒါလေးတွေ ရှိတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ ရှမ်းမြောက်ကိစ္စကတော့ KIA နဲ့ပတ်သက်ပြီး နောက်ဆုတ်မှာတော့ မထင်ဘူး။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ သိန္နီတို့၊ ကွတ်ခိုင်တို့ဆိုတာ ကချင်အများစု နေထိုင်တဲ့ဟာကို။ ‌ရှေးယခင်ကတည်း က။ ကချင်ပြည်နယ်ဆိုတာက ကချင်အနည်းစုပဲရှိတာပါ လွတ်လပ်ရေးမယူခင် ကာလအထိပေါ့။ အဲဒါကြောင့် KIA ကိစ္စပြောရမယ်ဆိုရင် ရှမ်းမြောက်မှာကတော့ KIA နဲ့ဆက်ပြီး ပြဿနာရှိနိုင်သေးတယ်။ ဒါပေမယ့် နိုင်ငံရေးမှာ တော့ ပါးပါးနပ်နပ် ရှိလှတဲ့ KIA ကတော့ သူအကောင်းဆုံး ဖြစ်အောင် ကြိုးစားသွားမယ်လို့တော့ မြင်တာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

 KIA နဲ့ TNLA ရှမ်းမြောက်မှာ နယ်မြေအငြင်းပွားပြီး ရန်ဖြစ်နေကြစဉ် 

၁၉၆၁ ခုနှစ်တွင် စတင်ဖွဲ့စည်းသော KIA သည် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် တပ်မဟာ ၃ ခု အခြေစိုက်ပြီး ကချင်ပြည်နယ်တွင် တပ်မဟာ ၈ ခုရှိသည်။

ပြီးခဲ့သည့် မတ်လက ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းရှိ ဒေသအချို့၌ KIA နှင့်  TNLA အကြားလည်းကောင်း၊ KIA နှင့် MNDAA အကြားလည်းကောင်း နယ်မြေအငြင်းပွား၍ ပွတ်တိုက်မှုများ ရှိနေသည်။ 

ကချင်အနေဖြင့် သိန္နီ‌စော်ဘွားရှိစဉ် လက်ထက်ကအတိုင်း လုပ်ဆောင်သွားမည်ဆိုပါက အားလုံးအတူတကွ နေနိုင်မည်ဟု ယုံကြည်ကြောင်း ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်တွင် ပါဝင်လုပ်ဆောင်နေသူ ဦးခွန်းဆိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “KIA က သူက အင်္ဂလိပ် မထွက်ခွာခင်ကတည်းက သိန္နီ‌စော်ဘွားဆီမှာ သူတို့က ကချင် sub-state တောင်းတယ်။ ဒီတောင်းတာက သူတို့အဓိပ္ပါယ်ရှိတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လည်းဆိုတော့ သိန္နီ‌စော်ဘွားဘက်ကနေ ပြီးတော့မှ မင်းတုန်းမင်း၊ သီပေါမင်းတို့ကို တော်လှန်တဲ့အချိန်တုန်းက ကချင်တွေက အများကြီးကူညီခဲ့တယ်။ အဲဒီတော့ သူတို့ကို သိန္နီစော်ဘွားကလည်း သူကောင်းပြုထားတယ်။ အဲဒီအပေါ်မှာ မူတည်ပြီး‌တော့မှ တစ်ကြောင်း၊ နောက်တစ်ခုက ဒုတိယကမ္ဘာစစ်တုန်းကလည်း ဗြိတိသျှတွေကို တပ်ဘက်ကနေ စစ်ရေးအရ ကူညီခဲ့တယ်။ အဲဒီအကြောင်း နှစ်ကြောင်းနဲ့မို့လို့ သိန္နီ‌စော်ဘွားက ဗြိတိသျှအစိုးရနဲ့ တိုင်ပင်ပြီး‌တော့မှ သူတို့ကို sub-state ပေးမယ် ဆိုပြီးတော့မှ စာချုပ် ချုပ်တယ်လို့ကြားတယ်။ ဒီလိုပေးတာဟာ အဲဒီအချိန်မှာဘာဖြစ်လဲဆို တော့ ကချင်ပြည်နယ်ကို ပေးမယ်ဆိုတဲ့ အချိန်နဲ့လည်း တစ်ပြေးတည်းဖြစ်တယ်။ သိန္နီ‌စော်ဘွားက ပြောတာက တော့ ကချင်ပြည်နယ်က သက်သက်ဖြစ်တယ်။ သို့သော်လည်းပဲ ရှမ်းပြည်နယ်ထဲမှာ သို့မဟုတ် သိန္နီ‌နယ်ထဲမှာ ရှိနေတဲ့ ကချင် sub-state က သက်သက်ဖြစ်တယ်။ ဒါကို ခွဲမြင်ဖို့လိုတယ်ပေါ့။ ကချင်ပြည်နယ်ရဲ့ အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုအဖြစ်လို့ သဘောမရဘူးပေါ့။ ဒါမှမဟုတ် ကချင်ပြည်နယ်ကလည်း ဒီ sub-state ရဲ့ အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုလို့ သဘောရစရာ မလိုဘူး။ သူ့သက်သက်ဖြစ်တယ်ပေါ့။ ကချင်ပြည်နယ်မှာရှိတဲ့ ရှမ်းတွေကလည်း ကချင်ပြည်သား၊ ရှမ်းပြည်နယ်မှာရှိနေတဲ့ ကချင်တွေကလည်း ရှမ်းပြည်သား အဲဒီပုံစံမျိုး ဖြစ်ရမယ်ဆိုပြီး သူ့ရဲ့ မှတ်တမ်းထဲမှာ ရေးထားတာကို မြင်ရပါတယ်။ အဲဒီတော့ ဒီအတိုင်းသာ လုပ်သွားမယ်ဆိုရင် အားလုံးအတူတကွ ငြိမ်းငြိမ်းချမ်းချမ်း နေနိုင်ကြလိမ့်မယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

 KIA က စစ်တပ်စခန်းကို သိမ်းပိုက်စဉ်

လက်ရှိ ရှမ်းပြည်နယ်တွင် လားရှိုးမြို့ကို ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၃ ရက်က တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ထားသော MNDAA က တရုတ်၏ ဖိအားပေး စေ့စပ်မှုကြောင့် မြန်မာ့တပ်မတော်ထံ ပြန်လည်လွှဲပြောင်းပေးလိုက်ရသည်။

ထို့နောက် လားရှိုးမြို့ ပြန်လည် လွှဲပြောင်းရေး လုပ်ငန်းစဉ် ပြီးစီးပါက ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် နယ်မြေ ချဲ့ထွင်နေသော TNLA နှင့် KIA ထံ တရုတ်က “ဝ”ပြည်သွေးစည်းညီညွတ်ရေးတပ်မတော်(UWSA)ကနေ သွယ် ဝိုက်ဖိအားပေးလာနိုင်ကြောင်း စစ်ရေးနှင့်နိုင်ငံ‌ရေးအကဲခတ်များက ထောက်ပြကြသည်။

အလားတူ မြန်မာ့တပ်မတော်ကလည်း စစ်ရေးအင်အား ပြန်လည်တည်ဆောက်၍ KIA နှင့် TNLA ၏ နယ်မြေချဲ့ ထွင်နေမှုကို တားဆီးလာနိုင်သည့်အတွက် စစ်ရေးအလှည့်အပြောင်းသည် လားရှိုးမြို့ ပြန်လည်လွှဲပြောင်းရေး လုပ်ငန်းစဉ် အပြီးမှာ မြင်တွေ့လာရနိုင်ကြောင်း ၎င်းတို့က သုံးသပ်လျက်ရှိသည်။

TNLA၊ MNDAA၊ KIA တို့သည် UWSA ဦးဆောင်ပြီး ဖွဲ့စည်းထားသော ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံရေး ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းရေး ကော်မတီ (FPNCC)တွင် အဖွဲ့ဝင်များ ဖြစ်သည်။