CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် 

ကိုယ်ကျိုးစီးပွားတစ်ခုတည်းကြည့်သည့် တရုတ်ဩဇာလွှမ်းမိုး ချုပ်ကိုင်မှု ရှိနေသည်ဟု တအာင်းအမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်(TNLA)၏ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ဗိုလ်ချုပ်တားဘုန်းကျော်က ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၁၂ ရက်က သူ၏ဖေ့စ်ဘွတ်ခ် စာမျက်နှာကနေ ရေးသားထုတ်ဖော် ပြောကြားခဲ့သည်။

ဗိုလ်ချုပ်တားဘုန်းကျော်သည် လက်ရှိ တော်လှန်ရေးမှာ ရင်ဆိုင်နေရသည့် အကြီးမားဆုံး အခက်အခဲဆိုသော ခေါင်းစဉ်ဖြင့် ရေးသားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ဗိုလ်ချုပ်တားဘုန်းကျော်က “ လက်ရှိတော်လှန်ရေးမှာ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ အကြီးမားဆုံးအခက်အခဲ။ လူစိတ်မဲ့စွာ သတ်ဖြတ်ရက်စက်ဝံ့တဲ့ မြန်မာစစ်အာဏာရှင်၏ လုပ်ရပ်များ၊ ကိုယ်ကျိုးစီးပွား တစ်ခုတည်းကြည့်တဲ့ တရုတ် ဩဇာလွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်မှု။ အာဏာရှင်ရဲ့ ရှည်ကြာတဲ့ဖိနှိပ်မှုမှာ နွမ်းလျလက်ပမ်းကျနေတဲ့ ပြည်သူလူထု၊ တော်လှန် ရေးအတွက် ခိုင်မာအားကောင်းတဲ့ ဦးဆောင်မှု မတည်ဆောက်နိုင်သေးတာ။ အခြား အရာတွေလည်း ရှိနိုင်ပါသေး တယ်လေ။ ဒီလိုပဲ လှဲကျလိုက် ပြန်ထလိုက်နဲ့ ဒီအခက်အခဲတွေကို ကျော်လွှားဖို့  အဆင့်ဆင့် ဖြတ်ကျော် ကြရမှာ ပါပဲ ရဲဘော်တို့”ဟု ပြောသည်။

TNLA သည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၂၇ ရက်က ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးကို ကိုးကန့်တပ်ဖွဲ့(MNDAA)၊ ရခိုင်တပ်ဖွဲ့ (AA) တို့အပါအဝင် PDF များ၊ BPLA၊ KNDA၊ BNRA၊ MDY-PDF များ စုစည်းကာ ဖော်ဆောင်၍ ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းက နမ့်ခမ်း၊ နမ့်ဆန်၊ မန်တုံ၊ နမ္မတူ၊ မိုင်းငေါ့၊ ကွတ်ခိုင်၊ သီပေါ၊ ကျောက်မဲ၊ နောင်ချို၊ မိုးမိတ် တို့အပြင် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းက မိုးကုတ် တို့ကို တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။

 ဗိုလ်ချုပ်တားဘုန်းကျော် ရေးသားထားသော စာကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့နောက် တရုတ်အစိုးရက တိုက်ပွဲများ ရပ်တန့်ရန်နှင့် တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးမှုများ လုပ်ရန် ဖိအားပေးလာခဲ့ပြီးနောက် TNLA ကို ဖြတ် ၅ ဖြတ်လုပ်ခဲ့သည်။

အလားတူ ကိုးကန့်ကိုလည်း တိုက်ပွဲများ ပူးပေါင်းမှုမလုပ်ရန်နှင့် ထိုးစစ်ဆင်မှုများ မလုပ်ရန် ဖိအားပေးကာ လားရှိုးမြို့ကနေ ပြန်လည် ဆုတ်ခွာခိုင်ခဲ့သလို TNLA အား လက်နက်ခဲယမ်း ထောက်ပံ့မှုများ လုပ်ခြင်းကို ပိတ် ပင်ခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် TNLA သည် မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၆-၁၇ ရက်က ပထမအကြိမ် တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးခဲ့ပြီး ဧပြီ ၂၈-၂၉ ရက်က ဒုတိယအကြိမ် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။ 

ထို့နောက် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ တွင် တတိယအကြိမ် တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးရန် ပြင်ဆင်နေကြသည်။

လက်ရှိတွင် မြန်မာ့တပ်မတော်သည် TNLA ထိန်းချုပ်ထားသည့် နောင်ချိုမြို့ကို ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လက ပြန်လည် ထိန်းချုပ်ခဲ့သလို ကျောက်မဲ၊ သီပေါ၊ မိုးကုတ်တို့ကို ပြန်လည်ထိန်းချုပ်နိုင်ရေး ထိုးစစ်ဆင်လျက်ရှိနေသည်။

တော်လှန်ရေးအသိုင်းအဝန်းဖြင့် နီးစပ်သူများကတော့ တရုတ်သည် “ဝ”နှင့် ကိုးကန့်အား TNLA ထံ လက်နက်ခဲ ယမ်းများ ရောင်းချပေးခြင်းနှင့် ထောက်ပံ့ပေးခြင်းကို တားမြစ်ထားကြောင်း၊ TNLA သည် သေနတ်ရှိပြီး ကျည်ဆံ မရှိသည့်အတွက် ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်မှု မလုပ်နိုင်ဘဲ ခံစစ်ဖြင့်သာ တရုတ်၏ ပေါ်လစီ အပြောင်းအလဲကို စောင့် နေသည်ဟု ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၁၃

နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းများနှင့် ပြည်သူလူထုတို့အား ဒလန်ဟု စွပ်စွဲ၍ သတ်ဖြတ်နေမှုများနှင့် ပတ်သက်၍လည်း ရွေးကောက်ပွဲကာလတွင် ပိုမိုဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သဖြင့် ထိရောက်သည့် ဟန့်တားကာကွယ်မှုများ ဆောင်ရွက်သွားရန် လိုအပ်မည်ဟု နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးနှင့်အေးချမ်းသာယာရေးကော်မရှင်ဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ပြောသည်။

နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးနှင့်အေးချမ်းသာယာရေးကော်မရှင် အစည်းအဝေးကို ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၁၂ ရက်က နေပြည်တော်မှာ ကျင်းပစဉ် ၎င်းက ပြောကြားလိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။

ရွေးကောက်ပွဲ ဖြစ်မြောက်မှုမရှိစေရေး ပြည်တွင်း/ပြည်ပမှ အဖျက်အမှောင့် လုပ်ရပ်များ လုပ်ဆောင်လာမည့် သူများ၊ အဖွဲ့အစည်းများလည်း ရှိနိုင်ကြောင်း၊ ၎င်းတို့အနေဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲ အောင်မြင်မှု မရှိစေရေး နည်းလမ်း ပေါင်းစုံဖြင့် လုပ်ဆောင်လာနိုင်ကြောင်း နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးနှင့်အေးချမ်းသာယာရေးကော်မရှင်ဥက္ကဋ္ဌက ပြော သည်။

ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က “ နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းများနှင့် ပြည်သူလူထုတို့အား ဒလန်ဟု စွပ်စွဲ၍ သတ်ဖြတ်နေမှု များနှင့် ပတ်သက်၍လည်း ရွေးကောက်ပွဲကာလတွင် ပိုမိုဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သဖြင့် ထိရောက်သည့် ဟန့်တား ကာကွယ်မှုများ ဆောင်ရွက်သွားရန် လိုအပ်မည်။ ထိုကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်ကျူးလွန်သူများကိုလည်း ဝိုင်းဝန်း ပူးပေါင်း ဖော်ထုတ်ရမည်ဖြစ်ပြီး တရားစီရင်ရေး ကဏ္ဍအနေဖြင့်လည်း အမြန်ဆုံး တရားစီရင်နိုင်ရန် လိုအပ်မည်”ဟု ပြော သည်။

ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ကို တွေ့ရစဉ်

သာမာန် အမှုအခင်းမျိုး မဟုတ်ဘဲ နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းများ၊ ပြည်သူလူထုများ၏ လုံခြုံရေးကို ထိခိုက်စေမည့် ကျူးလွန်မှု ဖြစ်သဖြင့် ထိရောက်သည့် တရားစီရင်မှုများဖြင့် အမြန်ဆုံး တရားစီရင်နိုင်ရန် လိုအပ်မည်ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရွေးကောက်ပွဲကို ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလနှင့် ၂၀၂၆ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလများ၌ မြို့နယ်ပေါင်း ၂၆၇ မြို့နယ်မှာ ကျင်းပသွားရန် စီစဉ်နေကြောင်း ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်(UEC)က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထို့နောက် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကျင်းပမည့် ရွေးကောက်ပွဲကို မပျက်ပျက်အောင် ဖျက်မည်ဟု တိုင်းရင်းသားလက်နက် ကိုင်အဖွဲ့အစည်း(EAO)တချို့ အပါအဝင် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ(NUG)၊ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအတိုင်ပင်ခံ ကောင်စီ(NUCC)၊ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်ပြုကော်မတီ(CRPH)၊ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (PDF)၊ နွေဦးတော်လှန်ရေးအင်အားစုများ စသည့် အဖွဲ့အစည်းများက ထုတ်ပြန် ကြေညာထားသည်။

အလားတူ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကျင်းပမည့် ရွေးကောက်ပွဲအား ပူးပေါင်းပါဝင်သူများကိုလည်း ထိရောက်စွာ အရေးယူ အပြစ်ပေးမည်ဟု လက်နက်ကိုင်များနှင့် နွေဦးတော်လှန်ရေးအင်အားစုများက ထုတ်ပြန်ကြေညာထားသည်။

ရွေးကောက်ပွဲမဲထည့်နေကြစဉ်

ထို့ကြောင့် ‌ရွေးကောက်ပွဲ ဝင်ရောက် ယှဉ်ပြိုင်မည့် နိုင်ငံရေးပါတီများ၊ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများ၊ မဲဆန္ဒရှင်များ သည် လုံခြုံရေး စိုးရိမ်နေကြသည်။

ရွေးကောက်ပွဲဝင်ရောက် ယှဉ်ပြိုင်မည့် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများ၊ နိုင်ငံရေးပါတီများနှင့် ပြည်သူလူထုကို လုံခြုံ အောင် ကာကွယ်ပေးရေး စီစဉ်ဆောင်ရွက်ထားကြရန် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ပြောသည်။

ထို့နောက် ပါတီစုံဒီမိုကရေစီ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲများကို နှောင့်ယှက်ဖျက်ဆီးခြင်းမှ ကာကွယ်ပေးရေး ဥပဒေကို ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၉ ရက်က ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သည်။

အဆိုပါ ဥပဒေအရ ရွေးကောက်ပွဲကို နှောင့်ယှက်သူ၊ ဖျက်ဆီးသူနှင့် အသတ်သေဆုံးအောင် ကျူးလွန်သူ၊ ကျူး လွန်အောင် လှုံ့ဆော်ပေးသူတို့အား အနည်းဆုံး ထောင်ဒဏ် ၁၀ နှစ်မှ အများဆုံး တစ်သက်တစ်ကျွန်းနှင့် သေဒဏ် ပေးနိုင်ကြောင်း ပြဋ္ဌာန်းထားသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၁၃

ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က ရွေးကောက်ပွဲကို တရုတ်၏ ဖိအားကြောင့် လုပ်ဆောင်ခြင်း မဟုတ်ဘဲ တရုတ်ကသာ ၎င်း၏ ပြောဆိုမှုအပေါ် မူတည်ကာ နောက်ကလိုက် လုပ်နေရခြင်းဖြစ်ကြောင်း တရုတ်-မြန်မာ အရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဒေါက်တာလှကျော်ဇောက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လာမည့် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလနှင့် ၂၀၂၆ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလတို့တွင် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပရန် ဆောင်ရွက် နေခြင်းသည် တရုတ်၏ ဖိအားပေးမှုကြောင့်ဟု အများစုက ရှုမြင်နေကြသည်။

ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်၏ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပရေးမှာ တရုတ်ဖိအားကြောင့် မဟုတ်ဘဲ ၎င်းအတွက် တရားဝင်မှုရအောင် လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း တရုတ်-မြန်မာအရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဒေါက်တာ လှကျော်ဇောက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “တရုတ်ဖိအား မဟုတ်ဘူး။ သူ့ တရားဝင်မှု ရှိအောင်ပေါ့။ တရုတ်ဖိအားကြောင့် သူလုပ်နေတာ မဟုတ်ဘူး။ သူ့ရဲ့ တရားဝင်မှု၊ သူက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့ NLD ကို သူအာဏာသိမ်းရတာဟာ ရွေးကောက်ပွဲ မဲမသမာမှု ကြောင့် သိမ်းရတာဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ ရွေးကောက်ပွဲ ပြန်ကျင်းပပြီးမှ အဲဒီတော့မှ သူက သမ္မတလုပ်လို့ ကောင်းမှာကို။ အဲဒီတော့ အဲဒါရဖို့အတွက် သူ့အတွက် တရားဝင်မှု ရဖို့အတွက်လုပ်တာ။ တရုတ်ဖိအားကြောင့် ရယ်လို့ မဟုတ်ဘူး။ တရုတ်က သူပြောမှ နောက်ကလိုက်ရတာ။ ဒါဖြင့် လုပ်မယ်ဆိုလည်းလုပ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့ကို လွှတ်ပေး၊ NLD ကို မတရားအသင်း မကြေညာပါနဲ့ဘာနဲ့ ဒါမျိုးက တရုတ်က နောက်မှလိုက်ရတာ။ မင်းအောင်လှိုင်ရဲ့ သူ့ရဲ့ပြောဆိုချက် ရွေးကောက်ပွဲဆိုတဲ့ဟာ အခုတော့ အားလုံးက ဝိုင်း ဖိအားပေးတဲ့ အခါကြတော့ မလွှဲမရှောင်သာ လုပ်ရမယ်ဖြစ်သွားတာ” ဟု ပြောသည်။

ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်နဲ့ သမ္မတရှီကျင့်ဖျင်ကို တွေ့ရစဉ်

ရွေးကောက်ပွဲကို လာမည့် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလနှင့် ၂၀၂၆ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလတို့တွင် ကျင်းပသွားမည်ဟု ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က နိုင်ငံတကာကို ကတိကဝတ်ပြု ပြောကြားထားပြီး ဇူလိုင် ၃၁ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ နိုင်ငံတော်အုပ်ချုပ်မှုပုံစံလည်း ပြောင်းလဲသွားခဲ့သည်။

ထိုသို့ ပြောင်းလဲသွားမှုသည်လည်း တရုတ်၏ ဖိအားပေးမှုကြောင့်ဟု စစ်ရေးနှင့်နိုင်ငံ‌ရေး အကဲခတ်များကြား သုံးသပ်မှုများ ရှိနေကြသည်။

ထို့ပြင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင် အနေဖြင့် လာမည့် ဒီဇင်ဘာလတွင် ရွေးကောက်ပွဲကို မဖြစ်မနေ ကျင်းပ မည်ဖြစ်ကာ ရွေးကောက်ပွဲကို ကြိုက်သည်ဖြစ်စေ၊ မကြိုက်သည်ဖြစ်စေ ကျင်းပမည်ဟု စိတ်ပိုင်းဖြတ်ထား ကြောင်း သုံးသပ်မှုများရှိနေသည်။

သို့သော်လည်း ရွေးကောက်ပွဲ ဖြစ်လာနိုင်ဖွယ် ရှိ၊မရှိ အပေါ် ပြည်တွင်း/ပြည်ပမှာ သဘောထား ကွဲလွဲမှုများ ရှိနေ ကြသည်။

နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းနီးပါး လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများ ကြီးမားကျယ်ပြန့် နေချိန်တွင် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပမှုကြောင့် ထပ်မံ၍ အခက်အခဲ အကျပ်အတည်းများ ဖြစ်ပေါ်လာမည်ကို စိုးရိမ်ကြောင်း 7EAO Alliance မှ ပြောရေးဆိုခွင့် ရှိသူ ဗိုလ်မှူးကြီးစောကျော်ညွန့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်နဲ့ သမ္မတရှီကျင့်ဖျင်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ရွေးကောက်ပွဲ အပေါ်မှာ ပြည်သူလူထုတွေရဲ့ စိတ်ပါဝင်စားမှုက ဘယ်လောက်အထိ ရနိုင်သလဲဆိုတာ ကလည်း အဓိက စိန်ခေါ်မှုတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ ဒေသတည်ငြိမ် အေးချမ်းရေး ဆိုရင်လည်းပဲ အားလုံးသိတဲ့ အတိုင်း ပဲလေ။ ကျနော်တို့နိုင်ငံမှာ တစ်ခါမှ မကြုံဖူးတဲ့ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခ ကြီးမားကျယ်ပြန့်မှုက ဒီတစ်ကြိမ်ပဲရှိနေတဲ့ အချိန်မှာ ရွေးကောက်ပွဲအပေါ်မှာ 7EAO Alliance အနေနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကြောင့် နောက်ထပ် အခက်အခဲ အကျပ် အတည်းတွေ ဖြစ်ပေါ်လာမှာ ဆိုတာကိုလည်း စိုးရိမ်တယ်ဆိုတာကို အရင်တုန်းကလည်း ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့တာ ရှိပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

အာဆီယံအလှည့်ကျ ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သည့် မလေးရှားနိုင်ငံကမူ ရွေးကောက်ပွဲကို ဦးစားပေး မဟုတ်ဘဲ အကြမ်းဖက်မှု များ အားလုံးကို ရပ်စဲရန် ဦးစားပေး လုပ်ဆောင်မှသာ သက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းအားလုံး ဆွေးနွေးနိုင်မည်ဖြစ် ကြောင်း တိုက်တွန်းထားသည်။

သို့သော် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံများထဲမှ အင်အားကြီး နိုင်ငံများဖြစ်သည့် တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ ထိုင်းနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံတို့သည် နစက ကျင်းပမည့် ရွေးကောက်ပွဲကို လက်ခံကြိုဆိုကြသည်။

ထို့ပြင် အိမ်နီးနားချင်း နိုင်ငံများက ရွေးကောက်ပွဲသည် ထွက်ရပ်လမ်းအဖြစ် ယူဆထားသောကြောင့် ဆက်လက်၍ အားပေးသွားမည်ဟု စစ်ရေးနှင့်နိုင်ငံရေးအကဲခတ်များကြား ထင်မြင်ယူဆလျက်ရှိသည်။

CNI New

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၁၂

ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်(KIA) ဌာနချုပ် လိုင်ဇာမြို့မှာ ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း နွေဦးတော်လှန်ရေး လက်နက်ကိုင်အင်အားစုများ ဆုံဆည်းကာ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးကြခြင်းက စစ်ရေးနှင့်နိုင်ငံရေး မည်သို့ ဖြစ်တည် လာနိုင်သလဲဆိုသည့်အပေါ် စစ်ရေးနှင့်နိုင်ငံရေးအကဲခတ်များက သုံးသပ်လျက်ရှိနေကြသည်။

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လနှင့် ဩဂုတ်လများအတွင်း KIA ဌာနချုပ်သို့ ချင်းညီနောင်အဖွဲ့(CB)၊ ကရင်နီအမျိုးသား ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့(KNDF)၊ ယောတပ်တော်၊ မြင်းခြံ PDF၊ NUG ဝန်ကြီးများ၊ နာဂလက်နက်ကိုင်များ စသည့် နွေဦးတော် လှန်ရေး အင်အားစုများ ဆုံဆည်း၍ KIA နှင့်တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။

KIA ဌာနတွင် နွေဦးတော်လှန်ရေး အင်အားစုများ စုနေခြင်းက ၎င်းတို့အနေဖြင့် ဆုံးရှုံးလိုက်ရသည့် နယ်မြေများ အရေးကိစ္စနှင့် စုပေါင်း ဆောင်ရွက်ရေးကိစ္စတို့ကို ဆွေးနွေးနိုင်ကြောင်း လီဆူအမျိုးသားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးပါတီမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးလီပေါ်ရဲ့က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “လူထုက အရင်တုန်းကနဲ့ မတူတော့ဘူး။ ရွေးကောက်ပွဲ ကာလမှာတော့ သူတို့ ဒီစစ်ဆင်ရေးတွေ ဘာတွေ လုပ် ပြီးမှတော့ သူတို့ ဒီနည်းနည်းတော့ အနှောင့်ယှက်တော့ ပေးနိုင်တယ်လေ။ ဒါပေမယ့် ရွေးကောက်ပွဲ ပြီးသွား ရင်တော့  အဲဒီအချိန်မှာ ပြည်သူ့အစိုးရ၊ ရွေးကောက်ခံ အစိုးရ၊ ရွေးကောက်ခံ ကိုယ်စလှယ်တွေ တက်လာရင်တော့ သူတို့အနေနဲ့တော့ နည်းနည်းတော့ ကျနော်တို့ တပ်မတော်ဘက်က ထိုးစစ်တွေ အများကြီး ဆင်နေတာပေါ့။ သိမ်း ထားတဲ့ နယ်မြေတွေလည်း တချို့က လက်လွတ်ဆုံးရှုံးလာမယ့် အခြေအနေတွေ အများကြီးရှိတာကို အခုလည်း ဒါ ရှေ့လျှောက်ပြီးမှ သူက ဆုံရှုံးမယ့် အခြေအနေတွေ အများကြီးရှိတယ်လေ။ အဲဒါကြောင့် သူတို့က အခု အခြေ အနေ သိပ်မဟန်တော့လို့ ဒါ သူတို့စုပြီးမှ တိုင်ပင်နေတဲ့ သဘောရှိမှာပေါ့။ စစ်ဆင်ရေး နယ်မြေ အများကြီး ဆုံးရှုံး လာပြီလေ။ ရှင်းရှင်းပြောရင် ဗန်းမော်လည်း ဆုံးရှုံးသွားပြီး။ နောက် ဒီဘက်က ကျနော်တို့ တနိုင်းဘက်က အကုန် လုံး တော်တော်များများလည်း သူတို့ဆုံးရှုံးလိုက်ရတဲ့ နယ်မြေတွေ အများကြီး ဖြစ်လာတဲ့အခါကြတော့ နဂိုက ကိုယ့်ထီးကိုယ့်နန်း ကိုယ်တစ်ဦးတည်း တစ်ဖွဲ့တည်းနဲ့ လုပ်လို့ရတယ်ဆိုပြီးမှ လုပ်ကြတာကို အဲလို လုပ်လို့ မရဘူး လေ။ အခုမှပဲ သူတို့က ပူးပေါင်းပြီးမှ ပူးပေါင်းအင်အားနဲ့ လုပ်မယ်ဆိုပြီးမှ ဒါ သူတို့ ဆွေးနွေးတဲ့ အပိုင်းတော့ ရှိမှာ ပေါ့”ဟု ပြောသည်။

KIA ခေါင်းဆောင် ဒုဗိုလ်ချုပ်ကြီးဂွမ်မော်နဲ့ ယောတပ်တော်အဖွဲ့ကို တွေ့ရစဉ်

KIA သည် နွေဦးတော်လှန်ရေး အင်အားစုများကို လက်နက်ခဲယမ်း အပါအဝင် စစ်သင်တန်းများ၊ နေထိုင်နိုင်ရေးတို့ ကို ထောက်ပံ့ကူညီပေးနေသလို စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ကချင်ပြည်နယ်အတွင်း စစ်ဆင်ရေးများတွင်လည်း ပူး ပေါင်း တိုက်ခိုက်နိုင်ရေး ထောက်ပံ့ပေးလျက်ရှိသည်။

KIA ဌာနတွင် နွေဦးတော်လှန်ရေး အင်အားစုများ စောစောစီးစီး ကြိုတင်စုစည်း နေခြင်းက ရွေးကောက်ပွဲကာလ အခြေအနေအတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုထက် အသက်ရှင် ရပ်တည်နိုင်ရေးအပေါ် ညှိနှိုင်းခြင်းမျိုးဖြစ်နိုင်ကြောင်း သေနင်္ဂမဟာဗျူဟာလေ့လာရေးအဖွဲ့မှ အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာ ဦးသိန်းထွန်းဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အခု လောလောဆယ်မှာတော့ နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းမှာရှိတဲ့ စစ်ရေး အခြေအနေအရ ကာကွယ်ရေးနဲ့ လုံခြုံရေး ကောင်စီက ပြန်ပြီးတော့ ကိုင်တွယ်ထားတဲ့ အချိန်မှာ စစ်ရေးပိုင်းဆိုင်ရာ နည်းနည်းတော့ တောက်လျှောက် ဖိဖိစီးစီး လုပ်လာတဲ့ နေရာတွေ အသာရတယ်။ တချို့မြိုတွေလည်း ပြန်ပြီးတော့ ထိန်းချုပ်နိုင်ပြီ။ သိမ်းပိုက်နိုင်ပြီ ဖြစ်သွားတဲ့ အခါကြတော့ ဒီလိုမျိုး စုဖွဲ့တယ်ဆိုတာဟာ နောက်ဆုံး သူတို့အတွက် နောက်ဆုံး ခုခံကာကွယ်ရေး အင်အားစုတွေ ခုခံကာကွယ်ရေးအတွက် တစ်ခုကြံစည်နေတာမျိုးများ ဖြစ်မလား၊ ရွေးကောက်ပွဲလည်း နီးလာတဲ့ ကာလမျိုးမှာ ရွေးကောက်ပွဲကို အနှောင့်အယှက်ပြုဖို့များ စဥ်းစားမလားပေါ့ ကျန်တဲ့အပိုင်းတွေက အများကြီး ဖြစ် နိုင်တာပေါ့လေ။ သူတို့ရဲ့ နေရာတွေ ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ဖြစ်မသွားအောင်လို့ စုပေါင်းပြီး ကာကွယ်နေတဲ့ပုံစံမျိုး သဘော သက်ရောက်နေပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ရွေးကောက်ပွဲလုပ်ဖို့က နည်းနည်းလေး ကြားထဲမှာ အချိန်ကာလ ခြားနေသေးတာကို စောစောစီးစီး ကြိုစုနေတယ်ဆိုတာမျိုးက ရွေးကောက်ပွဲဆိုတာထက် လက်ရှိမှာ သူတို့ရဲ့ အသက်ရှင်လျက် ရပ်တည်ဖို့နဲ့ ဘယ်လို ဆက်သွားမလဲဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုးနဲ့ အဓိက ညှိတာမျိုးလို့ သုံးသပ်ပါတယ်”ဟု ပြောသည်။

NUG နဲ့ ချင်းညီနောင်အဖွဲ့ကို တွေ့ရစဉ်

လက်ရှိ KIA ဌာနချုပ်တွင် AA၊ နာဂလက်နက်ကိုင် ENDA/ENNO၊ NUG၊ NUCC၊ CNF၊ ABSDF၊ PDF တို့ အခြေချ စုဖွဲ့လျက်ရှိကြောင်း နီးစပ်သူများက ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလနှင့် ၂၀၂၆ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလများတွင် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပရန် ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်(UEC)က စီစဉ်လျက်ရှိသည်။

အဆိုပါ ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်ခင်နှင့် ရွေးကောက်ပွဲအလွန် မြန်မာနိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်းကို တွက်ဆ၍ KIA သည် နွေဦးတော်လှန်ရေး အင်အားစုများကို ဆုံဆည်းစေကာ စစ်ရေးနှင့်နိုင်ငံရေးကို ပြင်ဆင်နေကြောင်း နီးစပ်သူများက ပြောသည်။

တခြား တစ်ဖက်မှာတော့ KIA သည် မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးရန်အတွက် ကမ်းလှမ်းမှုများရှိနေ သလို နှစ်ဖက် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးနိုင်ရေး နေရာကို ညှိနှိုင်းနေကြကြောင်း နှစ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းများဖြင့် နီးစပ်သူများ က ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၁၁

မြန်မာ့တပ်မတော် အနေဖြင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးမှုကို ကချင်ပြည်နယ်၊ မြစ်ကြီးနားမြို့မှာ တွေ့ဆုံမည်ဆိုလျှင် လက်ခံ ဆွေးနွေးမည်ဟု ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်(KIA/KIO)မှ ဒုဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဂွမ်မော်က ပြောသည်။

ဒုဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဂွမ်မော်သည် ဘီဘီစီ၏ မေးမြန်းမှုကို အထက်ပါအတိုင်း ပြန်လည် ဖြေကြားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

၎င်းက “ KIO ရဲ့ သဘောထားကတော့ Online ဆွေးနွေးမှု မဟုတ်ဘဲ(တကယ် ဆွေးနွေးလိုသော ဆန္ဒရှိတယ်ဆို ရင်) မြစ်ကြီးနားမှာ တွေ့ဆုံဖို့အတွက် KIO ရဲ့ ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ စေလွှတ်ပါ့မယ်လို့ အကြောင်းပြန်ကြားခဲ့ပါ တယ်။ KIO ကို ပြန်ပြီး အကြောင်းပြန်ကြားမှု မရရှိခဲ့ပါဘူး”ဟု ပြောသည်။

KIA သည် မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးလိုကြောင်း ကချင်ငြိမ်းချမ်းရေးအကျိုးတော်ဆောင်အဖွဲ့(PCG) မှတဆင့် ဆက်သွယ် လာခဲ့ကြောင်း၊ မြန်မာ့တပ်မတော်ဘက်က ဗန်းမော်တိုက်ပွဲ ပြင်းထန်နေသည့်အတွက် နောက်မှ ဆွေးနွေးမည်ဖြစ်ဟု အကြောင်းပြန်ကြားခဲ့ကြောင်း နေပြည်တော်နှင့်နီးစပ်သော သတင်းရင်းမြစ်များက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဒုဗိုလ်ချုပ်ကြီးဂွမ်မော်က “ KIO ကနေ စတင် ကမ်းလှမ်းတာ မဟုတ်ပါဘူး။ မနှစ်တုန်းက နေပြည်တော်မှာ ကျင်းပ တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး စကားဝိုင်းအပြီးမှာ နေပြည်တော်ကနေ PCG (ငြိမ်းချမ်းရေး အကျိုးဆောင်အဖွဲ့)ကို စကားအမှာ ပါးပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် လွန်ခဲ့သည့် လပိုင်းက ထပ်မံ၍ PCG ကနေတဆင့် မေးခဲ့သည့်အတွက် KIO ၏ သဘောထားမှာ ယခင် အတိုင်းဖြစ်ကြောင်း အကြောင်းပြန်ကြားထားသည်ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

နေပြည်တော်နှင့်နီးစပ်သူတချို့ကတော့ KIA က နေပြည်တော်မှာ ကျင်းပသည့် Peace talk ဆွေးနွေးပွဲမှာ တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးလိုသည်ဟု PCG ကို စေလွှတ်၍ စကားပါးခဲ့ကြောင်း၊ တပ်မတော်ဘက်က ဗန်းမော်တိုက်ပွဲ ဖြစ်နေသည့် အတွက် ဆွေးနွေးလိုပါက Online ကနေ စဆွေးနွေးကြည့်ရန်နှင့် ယုံကြည်မှုရလာမှ ခေါင်းစဉ်ညှိပြီး In Person  ဆွေးနွေးရန် အကြောင်းပြန်ခဲ့ကြောင်း ပြောသည်။ 

လက်ရှိတွင် မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် KIA ကြား ဗန်းမော်မြို့သိမ်း တိုက်ပွဲ ပြင်းထန်နေသည်။

အလားတူ KIA သည် မြန်မာ့တပ်မတော်ကို တိုက်ခိုက်နေသော တခြားလက်နက်ကိုင် အင်အားစုများအား လက်နက်ခဲယမ်းများ ထောက်ပံ့ပေးနေသလို ပူးတွဲ၍ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီးတို့ဘက်မှာ မြန်မာ့တပ်မတော်ကို တိုက်ခိုက်လျက်ရှိနေသည်။

CNI New

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၁၁

အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်(NLD) အစိုးရလက်ထက်က နိုင်ငံတော်သစ္စာဖောက်ဖျက်ပုန်ကန်မှုဖြင့် ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရ ပြီးနောက် ရွေးကောက်ပွဲများတွင် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်မရှိကြောင်း သတ်မှတ်ခဲ့ခြင်းကြောင့် နိုင်ငံတော်သမ္မတမှ ပယ်ဖျက်ပြီး ခွင့်ပြုမှ မိမိအနေဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲဝင်ရောက် ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်ရရှိမည်ဟု ရခိုင့်ဦးဆောင်ပါတီ(AFP) ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာအေးမောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း ရသေ့တောင်မြို့တွင် ၂၀၁၈ ဇန်နဝါရီလအတွင်းက ပြုလုပ်ခဲ့သည့် ရခိုင်ဘုရင့်နိုင်ငံတော် အချုပ်အခြာအာဏာ ကျဆုံးခြင်း ၂၃၃ ကြိမ်မြောက် အထိမ်းအမှတ် အခမ်းအနားတွင် ဒေါက်တာအေးမောင်၏ ဟောပြောချက်များက နိုင်ငံတော်ပုန်ကန်မှုမြောက်သည်ဟုဆိုကာ NLD အစိုးရက ဖမ်းဆီးထောင်းချခဲ့သည်။

ထို့နောက် NLD အစိုးရက ဒေါက်တာအေးမောင်အား နိုင်ငံတော်သစ္စာဖောက်ဖျက်ပုန်ကန်မှု ပုဒ်မ ၁၂၁၊ ၁၇၁၊ ၁၇၂ နှင့် နိုင်ငံတော်အကြည်အငြိုပျက်စေမှု ပုဒ်မ ၅၀၅(က)၊ ၅၀၅(ခ) တို့ဖြင့် တရားစွဲဆိုကာ ထောင်ဒဏ် နှစ် ၂၀ ချမှတ် ခဲ့သလို လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် အဖြစ်မှ ပယ်ဖျက်ပြီး နောက်နောင် ရွေးကောက်ပွဲများတွင် ရွေးကောက်တင် မြှောက်ပိုင်ခွင့်မရှိကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ 

ဒေါက်တာ အေးမောင်၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၊ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်တို့ကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့နောက် ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၂ ရက်တွင် ဒေါက်တာအေးမောင်သည် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်၏ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်ဖြင့် လွတ်မြောက်လာခဲ့သည်။ 

ထို့ကြောင့် လက်ရှိ ယာယီသမ္မတအဖြစ် တာဝန်ယူထားသော ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေ ပုဒ်မ ၂၀၄ (က)အရ လွတ်ငြိမ်းပေး၍ ရွေးကောက်ပွဲဝင်ရောက်ခွင့်ပြုမှ မိမိအနေဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲမှာ ဝင် ရောက် ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်ရမည်ဟု ရခိုင့်ဦးဆောင်ပါတီ(AFP)ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာအေးမောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။ 

ဒေါက်တာအေးမောင်ကို ရွေးကောက်ပွဲ ဝင်ခွင့်မရှိကြောင်း ကြေညာထားစဉ်

၎င်းက “အန်ကယ်တို့ကတော့ ရွေးကောက်ပွဲ ဝင်ရောက်ပိုင်ခွင့်ကတော့ ဥပဒေပြဋ္ဌာန်းချက်အရ မရှိဘူးပေါ့။ ပြစ်မှုကတော့ နိုင်ငံတော်သစ္စာဖောက်ဖျက် ပုန်ကန်မှုနဲ့ ဖွင့်တာကိုဗျ။ ၈၈(က)ကိုလေ အခု အန်ကယ်တို့ ပြောနိုင် တာက အဲဒီဟာလေးကို ပြစ်မှုမြောက်၏မမြောက်၏ပေါ့ဗျာ။ ပြန်စိစစ်ဖို့ လိုအပ်တယ်။ နိုင်ငံတော်ဘက်က လုပ် ပေးနိုင်ကြမယ့် လုပ်ပေးရမယ့်အပိုင်း ရောက်သွားပြီလို့ သုံးသပ်တာပေါ့။ အခြေခံဥပဒေပါ ပေးထားချက် ၂၀၄(က) မှာ မည်သည့် ပြစ်မှုမဆို ပြစ်ဒဏ်ကို လွတ်ငြိမ်းခွင့်ပေးလို့ရတာပေါ့ အဲတော့ နိုင်ငံတော်သမ္မတကြီးဘက်က ဘယ်လို သွားမှာလဲ မပြောတတ်ဘူး။ သူ့ဘက်က ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ ပတ်သက်လို့ လာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာ နိုင်ငံ ရေး အင်အားစုတွေဘက်က အမှုသွား အမှုလာပေါ် ပြန်သုံးသပ်ပြီးမှ တကယ်တမ်း ပြစ်မှု ကျူးလွန်ခြင်း ရှိ/မရှိ ပေါ့ဗျာ။ ကျနော့် အမှုမှာ တကယ်လို့များ ၂၀၄(က)နဲ့ ပြစ်ဒဏ် လွတ်ငြိမ်းခွင့် ပေးခဲ့လို့ရှိရင်လေ လာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာ ကျနော်တို့ ပါလာနိုင်မယ်လို့တော့ ထင်ပါတယ်။ အဲတာကလည်း နိုင်ငံတော်သမ္မတကြီးနဲ့ပဲ တိုက်ရိုက် သူ့ရဲ့ အနေအထားနဲ့ ဆိုင်သွားပြီလို့ ပြောချင်တာပေါ့”ဟု ပြောသည်။

ဒေါက်တာအေးမောင်သည် ရခိုင့်ဦးဆောင်ပါတီ(AFP)ကို ထူထောင်ပြီး ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလနှင့် ၂၀၂၆ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလများတွင် ကျင်းပရန် စီစဉ်ထား‌သော ရွေးကောက်ပွဲတွင် ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ဝင်ရောက်အရွေးချယ်ခံရန် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိသည်။

CNI News

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၁၁

ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော် (KIA) အတွက် မြေရှားသတ္တုထွက်ရှိရာ ဒေသများသည် နိုင်ငံရေးအရ နိုင်ကွက် ဖြစ်သည့်အတွက် တော်ရုံနောက်ဆုတ် မပေးနိုင်ကြောင်း စစ်ရေးနှင့်နိုင်ငံရေးအကဲခတ်များက CNI သတင်းဌာန သို့ ပြောသည်။

ကချင်ပြည်နယ်ထဲရှိ မြေရှားသတ္တု ထွက်ရှိသည့် နေရာဒေသ အားလုံးနီးပါးကို KIA က စစ်ရေးဖြင့် သိမ်းပိုက် ရရှိထားခြင်းဖြစ်ပြီး ဒေါ်လာဘီလျံချီ တန်ကြေးရှိသည့်အတွက် မြန်မာ့တပ်မတော်ဘက်မှလည်း ပြန်လည်ရယူရန် စစ်ရေးများ ဖော်ဆောင်လာနိုင်ကြောင်း ၎င်းတို့က သုံးသပ်သည်။

ထို့ကြောင့် မြေရှားသတ္တုရှိရာ ဒေသများ၌ မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် KIA အကြား တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်လာနိုင်ဖွယ်ရှိ ကြောင်း တရုတ်-မြန်မာအရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဒေါက်တာလှကျော်ဇောက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အဲဒါကတော့ သိပ်မလွယ်ဘူးထင်တယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ မြေရှားဒေသ အများအပြားက ကျမ သိသလောက်ပေါ့နော်။ ကျမတို့လည်း အဲဒီဒေသတွေမှာ နေလာခဲ့တာကို။ ပန်ဝါတို့ ကန်ပိုက်တီတို့မှာ နေလာဖူး တော့ တရုတ်နဲ့ ကပ်နေတယ်။ တရုတ်နဲ့ ကပ်နေတော့ ဗုံးကြဲဖို့တို့၊ လက်နက်ကြီးပစ်ဖို့တို့ ဘာတို့တော့ တော်တော် ခက်တယ်။ ဘာလို့ဆို တရုတ်ကလည်း ကျိန်းထားတာကို။ သူ့ဘက်ကို လက်နက်ကြီးကျကျ၊ ဗုံးကျကျ သည်းငြီးမခံ ဘူးလို့ ပြောထားတာ ဖြစ်တာကို။ ဒါကြောင့်မို့လို့ အဲဒီဟာတော့ သူတို့တော်တော် ခက်မယ်ထင်တယ်။ အဲဒါက တော့ KIA ကလည်း သူ့ရဲ့ နိုင်ဖဲဖြစ်တာကို။ တော်ရုံနဲ့ ဆုတ်ပေးလိမ့်မယ် မထင်ဘူး။ စစ်တပ်နဲ့ KIA တို့ရဲ့ ကိုင်တွယ်မှုကတော့ စစ်တပ်ကတော့ အပြတ်ပြန်တိုက်မှာပေါ့။ ဒါပေမယ့် KIA ကလည်း ပေးလိမ့်မယ် မထင်ဘူး။ အဲဒီတော့ တိုက်ပွဲတွေ ပြင်းလာနိုင်တာတွေရှိပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

မြေရှားသတ္တုတွေ သယ်နေစဉ်

မြေရှားသတ္တုဆိုသည်မှာ ကမ္ဘာအနှံ့အပြားရှိ စမတ်ဖုန်းများ၊ လျှပ်စစ်ကားများ၊ လက်နက်စနစ်များ၊ တိုက်လေယာဉ် များ၊ နည်းပညာမြင့် ပစ္စည်းများ စသည်တို့၌ မရှိမဖြစ် အသုံးပြုကြခြင်းဖြစ်သည်။

မြေရှားလုပ်ကွက်ပေါင်း ၃၀၀ နီးပါး ရှိနေသည့် ပန်ဝါဒေသ အပါအဝင် ကချင်ပြည်နယ်ထဲမှ မြေရှားသတ္တု ထွက်ရှိ ရာ ဒေသများကို KIA မှ သိမ်းပိုက်ထားနိုင်ခြင်းဖြစ်သည်။

ကမ္ဘာတွင် မြေရှားထုတ်လုပ်သည့် ထိပ်တန်း ၃ နိုင်ငံမှာ တရုတ်၊ အမေရိကန်နှင့် မြန်မာတို့ဖြစ်ပြီး ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် တရုတ်က ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါး၊ အမေရိကန်က ၁၁ ရာခိုင်နှုန်းကျော်နှင့် မြန်မာက ၈ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါး ထုတ်လုပ်ခဲ့ ကြောင်း အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု နယူးယောက်မြို့အခြေစိုက် statista အဖွဲ့က ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ဖော်ပြထားသည်။

မြေရှားသတ္တုများသည် နိုင်ငံတော်ပိုင် ဖြစ်သည့်အတွက် ခွဲဝေမှုများနှင့်ပတ်သက်၍ ညှိနှိုင်းကြရမည့် သဘောရှိ ကြောင်း တိုင်းလိုင်(ရှမ်းနီ) အမျိုးသားများဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးပါတီ (TNDP)မှဥက္ကဋ္ဌ စိုင်းဋ္ဌေးအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “မြေရှားလည်း မိုးမောက်နား တစ်လျှောက်ကလည်း ထွက်တယ်လေ။ တပ်မတော်ဘက်က ပြန်လည် သိမ်းပိုက်ဖို့ ကြိုးစားနိုင်တယ်လို့ ယူဆတာပေါ့။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ဒါက နိုင်ငံတော်ပိုင် ပစ္စည်းတွေလေ။ ဒါက နိုင်ငံတစ်ခုလုံးနဲ့ဆိုင်တဲ့ သတ္တုသိုက်လို့ ဆိုကြပါစို့။ အဲဒါကြတော့ resource sharing တွေ ဘာတွေ ညှိနှိုင်းကြရ မှာပေါ့ ခွဲဝေမှုတွေနဲ့” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာဘက်မှ တရုတ်ကို တင်ပို့သည့် မြေရှားသတ္တုသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလတွင် တန်ချိန် ၄၂၀၀ ရှိခဲ့ပြီး ချီဖွေနှင့် ပန်ဝါမှာ KIA နှင့် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေသောကာလ အောက်တိုဘာလ၊ နိုဝင်ဘာနှင့် ဒီဇင်ဘာလ သုံးလ အတွင်းမှာ တန်ချိန် ၃၃၀၀ ကျော်ပဲ တင်ပို့နိုင်တော့ကြောင်း ပြည်တွင်းသတင်းဌာနများက ဖော်ပြထားကြသည်။

ထို့ပြင် ပြီးခဲ့သည့် ရက်ပိုင်းက အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump) ၏ အစိုးရအဖွဲ့သည် မြန်မာနိုင်ငံရှိ မြေရှားသတ္တုရရှိရေးအတွက် ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော် (KIA)နှင့် ဆွေးနွေးဖွယ်ရှိသည်ဟု ရိုက်တာမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

အမေရိကန်သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ မြေရှားသတ္တုများ တရုတ်ထံသို့ ရောက်ရှိနေသည့် အခြေအနေကို လမ်းကြောင်း လွှဲပြီး ထိုမြေရှားသတ္တုများကို ရယူရန် ရည်ရွယ်ထားသည်ဟု သတင်းရင်းမြစ် ၄ ဦးက ပြောကြားခဲ့ကြောင်း ရိုက်တာမှ ဖော်ပြထားသည်။

မြေရှားတူးဖော်မှုနဲ့လက်နက်ကိုင်ကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့ကြောင့် မြေရှားသတ္တုနှင့်ပတ်သက်၍ တရုတ်နှင့် အမေရိကန်တို့ အားပြိုင်မှုများ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သလားဟု ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပမှ စစ်ရေးနှင့်နိုင်ငံရေးအကဲခတ်များကြား မေးခွန်းထုတ်မှုရှိနေကြသည်။

ထိုအခင်းအကျင်းသည် KIA ဘက်မှ ၎င်းအပေါ် တရုတ်၏ ဖိအား ပိုမိုမများ လာစေရန်အတွက် နိုင်ငံရေး ရေချိန် ညှိသည့် သဘောဖြစ်ကြောင်း NCA ထိုးထားသည့် ပအိုဝ်းအမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ချုပ် (PNLO-NCA/S) မှ ဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်မှူးကြီး ခွန်ဥက္ကာက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကျနော် ထင်တာတော့ ဗမာပြည်မှာရှိတဲ့ လက်နက်ကိုင်တွေထဲမှာ အမေရိကန်နဲ့ နီးစပ်တယ်။ အမေရိကန် ကလည်းပဲ ချဉ်းကပ်တယ်။ ကျနော်တို့ တိုင်းရင်းသားတွေ ဘက်ကလည်း ချဉ်းကပ်တဲ့အဖွဲ့က KIO/KIA တစ်ဖွဲ့ပဲ ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် KIO/KIA အနေနဲ့ သူ့ချုပ်ကိုင်မှုအောက် ရောက်သွားတဲ့ မြေရှားတွေကို အကြောင်းပြပြီးတော့ ထရမ့်အစိုးရက ဝယ်ချင်တာ မဝယ်ချင်တာ တစ်ပိုင်းထား၊ ဝယ်လို့ လက်တွေ့ ဖြစ်၊မဖြစ်တာ တစ်ပိုင်းထား။ အာရုံ စူးစိုက်မှုရအောင် အဲဒီအကြောင်းပြချက်နဲ့ အဆက်အသွယ်ရအောင် ကြိုးပမ်းတဲ့ သဘောလို့ ယူဆပါတယ်။ လောလောဆယ် content ရှိတဲ့အပေါ်မှာ နားထောင် ပေးလိုက်တယ်လို့ ယူဆပါတယ်။ အဲဒီလို နားထောင်ပေး တယ်၊ ဒီအဆက်အသွယ် ရှိတယ်ဆိုရင် တရုတ်က မြောက်ပိုင်းအဖွဲ့တွေ အပေါ်မှာ သူလုပ်နေတဲ့ ဖိအားတွေကို တော်တော်များများက ဖိအားပေးခံရတာရှိတယ်။ KIO/KIA ကလည်း ဖိအားပေးခံရတာ ရှိပါတယ်။ ဒီဖိအားပေး ခံရတဲ့ အပေါ်မှာ check and balance လုပ်ဖို့ပေါ့လေ။ အမေရိကနဲ့လည်း အဆက်အသွယ်ရှိတယ်၊ အမေရိက လည်း စိတ်ဝင်စားတယ်ဆိုတာကို နိုင်ငံရေး ရေချိန်ညှိတဲ့ သဘောလို့ပဲ ကျနော်ယူဆတယ်” ဟု ပြောသည်။

ထရမ့်အစိုးရအဖွဲ့ကို အဆိုပြုထားသည့် အဆိုပြုချက်များအနက် တစ်ချက်မှာ မြန်မာ့တပ်မတော် အနေဖြင့် KIA နှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးယူရန် ဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်အောင် တိုက်တွန်းရေးဖြစ်ပြီး အခြားအဆိုပြုချက် တစ်ခုမှာ အမေရိကန်အနေဖြင့် KIA နှင့် တိုက်ရိုက် ဆွေးနွေးရေးဖြစ်သည်။

နိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲ ဖြစ်ပြီးနောက် ၃ နှစ်ကျော် ကာလအတွင်း မြေရှားသတ္တုတရားမဝင် တင်ပို့ရောင်းချမှုမှ အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁.၄ ဘီလျံ ဝင်ငွေရခဲ့ကြောင်း Global Witness အဖွဲ့ က ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလတွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့ သည်။

ထိုထဲကမှ ရာနှုန်းပြည့် နီးပါးသည် တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ် ပန်ဝါဒေသ အပါအဝင် ကချင်အထူးဒေသ(၁) ထဲမှ လာသည့် မြေရှားများဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

CNI News
၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၁၀

ပြည်သူ့ရှေ့ဆောင်ပါတီ(PPP)ကနေ နုတ်ထွက်ကြောင်း အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ဒေါက်တာမျိုးဆက်သွေးက ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၁၀ ရက်တွင် တရားဝင် ထုတ်ပြန် ကြေညာခဲ့သည်။

ဒေါက်တာမျိုးဆက်သွေးသည် ပါတီကနေ နုတ်ထွက်ကြောင်း ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၁၀ ရက်က တရားဝင် ပါတီသို့ စာတင်ခဲ့သည်။

ဒေါက်တာမျိုးဆက်သွေးက “ ကျနော်က မာနတွေ ခဝါချပြီး ပါတီအတွက် ပြန်လာတာတောင် ပါတီဥက္ကဋ္ဌနဲ့ CEC တွေက အသိမှတ်မပြုရင် ကျနော့်ဘက်ကလည်း Bye ပါပဲ။ အချို့ အချို့သော သူတွေအတွက်တော့ အားနာပါ တယ်လေ”ဟု သူ၏ လူမှုကွန်ရက်မှာ ရေးသားထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ဒေါက်တာမျိုးဆက်သွေးသည် PPP ပါတီကနေ မည်သည့် ပြဿနာကြောင့် နုတ်ထွက်ခဲ့သည်ကိုတော့ မသိရသေး ပေ။

ပြည်သူ့ရှေ့ဆောင်ပါတီ(PPP)သည် ဒေါက်တာသက်သက်ခိုင် ဦးဆောင်နေပြီး ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလနှင့် ၂၀၂၆ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလများတွင် ကျင်းပရန် စီစဉ်နေသော ရွေးကောက်ပွဲမှာ တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာဖြင့် ဝင်ရောက် ယှဉ်ပြိုင်မည့် ပါတီဖြစ်သည်။ 

CNI News
၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၈

ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်(KIA)နှင့်  အရှေ့နာဂအမျိုးသားများကာကွယ်ရေးတပ်မတော်(ENDA)တို့ ပူးပေါင်း ၍ နာဂလူငယ်များကို ဖမ်းဆီးနေသည်ဟု နာဂကျောင်းသားများအဖွဲ့အစည်း(NSO)မှ ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၈ ရက်နေ့ က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၇ နှင့် ၃၀ ရက်တွင် KIA သည် မိမိတို့ မိတ်ဖက်အဖွဲ့ဖြစ်သော ENDA နှင့် ပူးပေါင်း၍ ရှင်ဗွေ ယန်မြို့နယ်အတွင်းရှိ နာဂလူငယ်အချို့ကို တောင်ယာစိုက်ပျိုးရေး၊ လယ်ယာသို့ သွားရာလမ်းများနှင့် သစ်ထုတ် လုပ်ရာနေရာများ၌ လူငယ် ၃၀ ဦးထက်မနည်း အင်အားသုံး ဖမ်းဆီးခဲ့ကြောင်း NSO က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

KIA နှင့် ENDA အဖွဲ့များအနေဖြင့် နာဂပြည်သူလူထုအပေါ် ယင်းကဲ့သို့ အကြမ်းဖက် ပြုမူခြင်းအား နာဂကျောင်းသားများအဖွဲ့အစည်း(NSO)မှ များစွာ စိတ်ပျက်မိကြောင်း ထုတ်ပြန် ပြောကြားခဲ့သည်။