CNI International News

ဘန်ကောက်၊ ဇန်နဝါရီ ၃၁

မြန်မာနိုင်ငံတွင် တပ်မတော်က အာဏာကို လွှဲပြောင်းရယူပြီး လေးနှစ်အကြာ၌ နစကသည် ရွေးကောက်ပွဲပြုလုပ် ရန် ပြင်ဆင်နေချိန်တွင် အကြမ်းဖက်မှုအရှိန် မြင့်တက်လာနိုင်ကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်ဟု ရိုက်တာမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

မြန်မာ့တပ်မတော်သည် ၂၀၂၅ ခုနှစ်အတွင်း ရွေးကောက်ပွဲပြုလုပ်မည့် အစီအစဉ်များကို အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများအား ချပြခဲ့ပြီး မဲစာရင်းများအား ပြင်ဆင်ရန် လူဦးရေ ကောက်ခံမှုရလဒ်ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ထိုသို့ ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ပြင်ဆင်မှုများ ရှိနေချိန် တစ်ဖက်တွင်လည်း တပ်မတော်သည် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ များနှင့် တိုက်ပွဲများ ဆက်လက် ဖြစ်ပွားနေသည်။

မြန်မာ့တပ်မတော်က ကျင်းပပေးမည့် ရွေးကောက်ပွဲကို အတိုက်အခံများက ဆန့်ကျင်နေမှုနှင့်အတူ ရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်မီ တင်းမာမှုများ မြင့်တက်လာနိုင်သည်။

နှစ်ဖက်စလုံးက နယ်မြေထိန်းချုပ်မှုများကို မြှင့်တင်ရန် ကြိုးပမ်းလာကြမည်ဖြစ်၍ အကြမ်းဖက်မှုများ မြင့်တက် လာမည့် အခြေအနေများ ဖြစ်ပွားလာနိုင်ကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူများ၊ သူပုန်များနှင့် သံတမန်ရင်းမြစ်များ အပါအဝင် လူ ၈ ဦးက သုံးသပ်ပြောကြားခဲ့သည်။

ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပမည့် နေ့ရက်ကို မကြေညာရသေးသော်လည်း တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာဖြင့် မဲပေးနိုင်မည် မဟုတ်ဘဲ နိုင်ငံ့နယ်နိမိတ် စုစုပေါင်း၏ ထက်ဝက်ခန့်တွင်သာ မဲပေးနိုင်လိမ့်မည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်နဲ့ တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးကို တွေ့ရစဉ်

မြန်မာ့တပ်မတော်၏ စစ်တမ်းကောက်ယူမှုအရ နိုင်ငံ၏ မြို့နယ်ပေါင်း ၃၃၀ တွင် ၁၄၅ မြို့နယ်တွင်သာ မြေပြင်၌  စစ်တမ်းကောက်ယူနိုင်ခဲ့ကြောင်း ဒီဇင်ဘာလက ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြခဲ့သည်။

လက်ရှိတွင် အာဏာပိုင်များက နှစ်ကုန်ပိုင်း၌ မြို့နယ်ပေါင်း ၁၆၀ မှ ၁၇၀ မှာ ရွေးကောက်ပွဲ ပြုလုပ်ရန် စီစဉ်နေ ကြောင်း နေပြည်တော်နှင့်နီးစပ်သည့် သတင်းရင်းမြစ်တစ်ခုက ပြောကြားခဲ့သည်။

“သူတို့ကတော့ ရွေးကောက်ပွဲကိုလုပ်ဖို့ ဆန္ဒရှိနေပါတယ်” ဟု အမည်မဖော်လိုသည့် သတင်းရင်းမြစ်တစ်ခုက ပြောကြားခဲ့ပြီး မြန်မာ့တပ်မတော်သည် ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပမည့် နေရာဒေသများကို တည်ငြိမ်စေရန် လုပ်ဆောင်နေသည်ဟု ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုအကြောင်းအရာနှင့်ပတ်သက်ပြီး မှတ်ချက်ပေးရန် ရိုက်တာသတင်းဌာန၏ တောင်းဆိုချက်ကို မြန်မာ့ တပ်မတော်၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက တုန့်ပြန်ခဲ့ခြင်းမရှိပေ။

Source: ရိုက်တာ

CNI International News

ဂိုမာ၊ ဇန်နဝါရီ ၃၀

ရဝမ်ဒါနိုင်ငံက ကျောထောက်နောက်ခံပေးထားသည့် M23 သူပုန်များသည် ကွန်ဂိုနိုင်ငံအရှေ့ပိုင်းရှိ အကြီးဆုံး မြို့ဖြစ်သော ဂိုမာလေဆိပ် အပါအဝင် ဂိုမာ (Goma) မြို့၏ နေရာဒေသ အများအပြားကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ကြောင်း အေပီမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ကွန်ဂိုတွင် ဆယ်စုနှစ်များစွာကြာ ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် ပဋိပက္ခကို အပစ်အခတ်ရပ်စဲရန် နိုင်ငံတကာ၏ တိုက်တွန်းမှု များထဲ၌ ရဝမ်ဒါသမ္မတ ပေါလ် ကာဂါမီ (Paul Kagame) လည်း ပါဝင်လာခဲ့သည်။

ဒုံးကျည်များ ကျရောက်ပေါက်ကွဲမှုနှင့် တိုက်ခိုက်မှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက် တစ်ရက်အကြာတွင် လူစည်ကားသည့် ဂိုမာမြို့၏ နေရာဒေသ အများအပြား၌ ဇန်နဝါရီ ၂၉ ရက် နံနက်ပိုင်းမှာ တိတ်ဆိတ်နေသည်ကို တွေ့ရသည်။

အစိုးရတပ်ဖွဲ့များက ဂိုမာမြို့၏ နေရာဒေသအချို့ကို ထိန်းချုပ်ထားဆဲ ဖြစ်သော်လည်း M23 သူပုန်များက မြို့၏ နေရာအများစုကို သိမ်းပိုက်ထားကြောင်း မြို့ခံများက အေပီသတင်းဌာနကို ဖုန်းဆက်သွယ် ပြောကြားခဲ့သည်။

M23 သူပုန်အဖွဲ့သည် သတ္တုများပေါကြွယ်ဝသည့် ကွန်ဂိုနိုင်ငံအရှေ့ပိုင်းကို ထိန်းချုပ်ရန် ကြိုးပမ်းနေသော လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ ၁၀၀ ကျော်တွင် တစ်ဖွဲ့ အပါအဝင်ဖြစ်သည်။

ရဝမ်ဒါသမ္မတ ပေါလ် ကာဂါမီကို တွေ့ရစဉ်

ဂိုမာမြို့တွင်းသို့ သူပုန်များ ဝင်ရောက်လာမှုကြောင့် ပဋိပက္ခ အရှိန်မြင့်တက် လာခြင်းနှင့်အတူ လမ်းများပေါ်တွင် လူသေအလောင်းများ ပြန့်ကြဲနေပြီး သောင်းနှင့်ချီသည့် မြို့ခံများသည် အိမ်ပစ်ရာပစ် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင် ခဲ့ရ သည်။

အစိုးရတပ်ဖွဲ့များနှင့် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားပြီးနောက် သူပုန်များက လေဆိပ်ကို ထိန်းချုပ်လိုက်ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ စတက်ဖန်နီ ဒူဂျာရစ် (Stephane Dujarric) က ဇန်နဝါရီ ၂၈ ရက်တွင် ပြောကြားခဲ့သလို တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး ကျိုးပျက်ပြီး လက်နက်များ ပျံ့ပွားမည့်အန္တရာယ် မြင့်တက်နေကြောင်း သတိပေးခဲ့သည်။

ရဝမ်ဒါသမ္မတ ကာဂါမီကမူ သူသည် အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မာကို ရူဘီယို (Marco Rubio) နှင့် ဖုန်းဆက်သွယ် ပြောဆိုခဲ့ပြီး ချက်ချင်း အပစ်အခတ်ရပ်စဲရန် လိုအပ်ကြောင်း X လူမှုမီဒီယာတွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။

M23 သူပုန်များကို ရဝမ်ဒါက ထောက်ပံ့ပေးထားပြီး ကွန်ဂိုတွင် ရဝမ်ဒါစစ်သား ၄၀၀၀ ခန့် တပ်စွဲထားကြောင်း ကုလသမဂ္ဂက ပြောကြားခဲ့သည့်တိုင် ရဝမ်ဒါအစိုးရက ထိုပြောကြားချက်များကို ငြင်းဆိုခဲ့သည်။

Source: အေပီ

CNI International News

ဆိုးလ်၊ ဇန်နဝါရီ ၃၀

တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံတွင် ဇန်နဝါရီ ၂၈ ရက်ညပိုင်းက ခရီးသည်တင် လေယာဉ်တစ်စင်းသည် လေဆိပ်မှ ပျံသန်း ထွက်ခွာရန် ပြင်ဆင်နေချိန်၌ မီးလောင်ကျွမ်းမှုဖြစ်ပွားခဲ့သည်ဟု Sky News သတင်းဌာနမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ထို့နောက် လေယာဉ်ပေါ်ရှိ လူ ၁၇၆ ဦးစလုံးကို ဘေးလွတ်ရာ ရွှေ့ပြောင်းပေးခဲ့ရကြောင်း အာဏာပိုင်များက ပြောကြားခဲ့သည်။

တောင်ကိုရီးယား၏ Air Busan လေကြောင်းလိုင်းက ပိုင်ဆိုင်သည့် Airbus လေယာဉ်သည် ဂင်ဟေး  နိုင်ငံတကာ လေဆိပ် (Gimhae International Airport) မှ ဟောင်ကောင်သို့ ပျံသန်းထွက်ခွာရန် ပြင်ဆင်နေချိန်တွင် လေယာဉ်နောက်မြီးပိုင်းတွင် မီးလောင်ကျွမ်းခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး ဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ခဲ့ သည်။

လေယာဉ်ပေါ်ရှိ ခရီးသည် ၁၆၉ ဦး လေယာဉ်အမှုထမ်း ၆ ဦးနှင့် အင်ဂျင်နီယာတစ်ဦးတို့ကို လေယာဉ်ဘေးပေါက်မှ အရေးပေါ် ထွက်ပေါက်ကနေ လေမှုတ်လျောလေကား အသုံးပြုပြီး မြေပြင်ပေါ်သို့ ချပေးခဲ့ရသည်ဟု ထုတ်ပြန် ချက်တွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။

မီးလောင်သွားတဲ့ လေယာဉ်ကိုတွေ့ရစဉ်

ဘေးလွတ်ရာ ရွှေ့ပြောင်းမှုများအတွင်း လူ ၃ ဦး အသေးစား ဒဏ်ရာများ ရခဲ့ကြောင်းနှင့် လေယာဉ်တွင် လောင်ကျွမ်းနေသည့် မီးကို ဒေသစံတော်ချန် ည ၁၁ နာရီခွဲ၌ အပြီးသတ် ငြှိမ်းသတ်ခဲ့နိုင်ကြောင်း အမျိုးသား မီးသတ်ဌာနက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

လေယာဉ်သည် A321 အမျိုးအစားဖြစ်ပြီး မီးလောင်ကျွမ်းမှု ဖြစ်ပွားရသည့် အကြောင်းရင်းကို စုံစမ်းစစ်ဆေးနေ ကြောင်း သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောကြားခဲ့သည်။

တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ တောင်ပိုင်းရှိ မူအန်းနိုင်ငံတကာလေဆိပ် (Muan International Airport) တွင် Jeju Air လေကြောင်းလိုင်းမှ ခရီးသည်တင် လေယာဉ်တစ်စင်း ပျက်ကျခဲ့ပြီး လူပေါင်း ၁၇၉ ဦးသေဆုံးကာ ၂ ဦး အသက်ရှင် ခဲ့သည့် အဖြစ်ဆိုး ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက် ၁ လအကြာတွင် ယခုဖြစ်စဉ် ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ဒီဇင်ဘာ ၂၉ ရက်က ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် ဖြစ်စဉ်တွင် Boeing 737-800 ခရီးသည်တင် လေယာဉ်သည် အဆင်းဂီယာ ချွတ်ယွင်းမှုကြောင့် မူအန်းလေဆိပ်၏ ပြေးလမ်းပေါ်တွင် လျှောတိုက်ကာ နံရံကို ဝင်တိုက်ပြီး ပေါက်ကွဲခဲ့ခြင်းဖြစ် သည်။

Source: Sky News

CNI International News

ဝါရှင်တန်၊ ဇန်နဝါရီ ၃၀

အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump) အနေဖြင့် ရုရှား-ယူကရိန်း စစ်ပွဲတွင် ယူကရိန်းဘက်မှ ရပ်တည်ပေးရန် ယူကရိန်းသမ္မတ ဇာလန်းစကီး (Volodymyr Zelenskiy) က Fox News သတင်းဌာနနှင့် ပြုလုပ်သည့် အင်တာဗျူးတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့ပြင် နယ်စပ်ဒေသလုံခြုံရေး အာမခံချက်များကို ပိုမိုချဲ့ထွင်ရန်လိုအပ်ပြီး ရုရှားသမ္မတ ပူတင် (Vladimir Putin) သည် ဥရောပကို ကြောက်ရွံ့ခြင်း မရှိကြောင်းလည်း ဇာလန်းစကီးက ပြောသည်။

ဇန်နဝါရီ ၂၀ ရက်က အမေရိကန်သမ္မတအဖြစ် ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုခဲ့သည့် ထရမ့်သည် ရုရှား-ယူကရိန်း စစ်ပွဲကို မကြာမီအချိန်အတွင်း ရပ်တန့်ပေးမည်ဟု ကတိပြုခဲ့သည်။

ထရမ့်သည် မည်သည့်ပုံစံမျိုးဖြင့် စစ်ပွဲကို ရပ်တန့်မည်ဆိုခြင်းကို ပြောကြားခဲ့ခြင်းမရှိဘဲ ၎င်း၏ လက်ထောက် များကလည်း ယူကရိန်းပဋိပက္ခကို ရပ်တန့်ရန် လနှင့်ချီ အချိန်ယူရမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ထရမ့်သည် စစ်ပွဲကို အဆုံးသတ်ရန် ပူတင်နှင့် ဆွေးနွေးလိုကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပြီး ယခင်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန် (Joe Biden) ကမူ ပူတင်နှင့်ပတ်သက်ပြီး သဘောထား တင်းမာခဲ့သူ ဖြစ်သည်။

ထရမ့်သည် ရွေးကောက်ပွဲအကြို မဲဆွယ်စည်းရုံးရေး ကာလကတည်းက ယူကရိန်းကို ရုရှား၏ ကျူးကျော်မှုအား ရပ်တန့်ရန် သံတမန်ရေးရာ ကြေညာချက်တစ်ရပ် ထုတ်ပြန်နိုင်လိမ့်မည်ဟု မျှော်လင့်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သော် လည်း ယူကရိန်းကမူ ထရမ့်သည် ရုရှားကို မျက်နှာသာပေးပြီး ယူကရိန်း၏ နယ်မြေအချို့ကို ရုရှားထံ ပေးအပ်မည့် အရေးကို စိုးရိမ်နေသည်။

ဒေါ်နယ်ထရမ့်နဲ့ ဇာလန်းစကီးကို တွေ့ရစဉ်

“ကျနော်တို့ အနေနဲ့ ထရမ့်ကို တရားမျှတမှုရှိတဲ့ဘက်က ရပ်တည်စေချင်ပါတယ်။ ယူကရိန်းရဲ့ ဘက်ကပေါ့။ ပူတင် ကလည်း ဥရောပကို မကြောက်ပါဘူး”ဟု ဇာလန်းစကီးက ဇန်နဝါရီ ၂၈ ရက်တွင် ထုတ်လွှင့်သည့် အင်တာဗျူး၌ ပြောကြားခဲ့သည်။

ယူကရိန်းအနေဖြင့် ရုရှား၏ သိမ်းပိုက်ထားသော နယ်မြေများအား ရုရှားပိုင် နယ်မြေများအဖြစ် အသိအမှတ် မပြုနိုင်ကြောင်းနှင့် သံတမန်ရေးအရ အဖြေရှာရန် ထောက်ခံကြောင်း ဇာလန်းစကီးက ပြောကြားခဲ့သည်။

ဇာလန်စကီး၏ ပြောကြားချက်များနှင့် ပတ်သက်ပြီး အိမ်ဖြူတော်က မှတ်ချက်ပေးခဲ့ခြင်းမရှိပေ။

ရုရှား၏ ကျူးကျော်မှု စတင်ခဲ့ပြီးနောက် အမေရိကန်သမ္မတ ဘိုင်ဒန် အစိုးရလက်ထက်တွင် ယူကရိန်းအတွက် စစ်ရေးအထောက်အပံ့ ဒေါ်လာ ၆၀ ဘီလျံ အပါအဝင် ဒေါ်လာ ၁၇၅ ဘီလျံကျော် အကူအညီပေးခဲ့သည်။

Source: ရိုက်တာ

CNI International News

အဘူဂျာ၊ ဇန်နဝါရီ ၃၀

အာဖရိကတွင် ရှေ့ဆင့်နောက်ဆင့် စစ်အာဏာသိမ်းမှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် နိုက်ဂျာ၊ မာလီနှင့် ဘာကီနာဖာဆို နိုင်ငံများမှ စစ်အစိုးရများသည် အနောက်အာဖရိကနိုင်ငံများ စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့ (ECOWAS) အဖွဲ့မှ တရားဝင် နုတ်ထွက်သွားခဲ့ကြောင်း အေပီမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ထိုသုံးနိုင်ငံသည် ECOWAS အဖွဲ့မှ နုတ်ထွက်စာ တင်ထားသည်မှာ (၁)နှစ်ခန့် ကြာမြင့်ပြီဖြစ်ပြီး အဖွဲ့အစည်း အတွင်းမှ တရားဝင် နုတ်ထွက်သည့် လုပ်ငန်းစဉ် (၁)နှစ် သက်တမ်းပြည့်သွားချိန်တွင် အဖွဲ့ဝင်များအဖြစ်မှ တရားဝင် နုတ်ထွက်ခွင့် ရရှိသွားပြီဖြစ်ကြောင်း ECOWAS က ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ မိမိတို့ အဖွဲ့အနေဖြင့် ထိုနိုင်ငံများကို ပြန်လည်ဝင်ရောက်ခွင့်ပေးရန် တံခါးဖွင့်ပေးထားကြောင်း ECOWAS အဖွဲ့က ပြောကြားခဲ့သည်။

ECOWAS ညီလာခံကို တွေ့ရစဉ်

ထို့နောက် ယခုနုတ်ထွက်သွားခဲ့သည့် မာလီ၊ နိုက်ဂျာနှင့် ဘာကီနာဖာဆို နိုင်ငံများကို ECOWAS ပတ်စ်ပို့များဖြင့် ဒေသတွင်း လွတ်လပ်စွာ သွားလာခွင့်ပေးရေး အပါအဝင် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများကဲ့သို့ ဆက်ဆံရန် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ အားလုံးကို ECOWAS က တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

၁၉၇၅ ခုနှစ်က ဖွဲ့စည်းခဲ့သည့် ၁၅ နိုင်ငံ ပါဝင်သော ECOWAS အဖွဲ့သည် အနောက်အာဖရိက၏ ထိပ်သီး နိုင်ငံရေးနှင့် ဒေသတွင်း အဖွဲ့အစည်းအဖြစ် ယူဆခံထားရပြီး အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ စီးပွားရေးကို မြှင့်တင်ရန် ရည်ရွယ် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည့် အဖွဲ့ဖြစ်သည်။

သို့သော် ECOWAS အဖွဲ့သည် မကြာသေးမီ နှစ်များအတွင်း ဒေသတွင်း အာဏာသိမ်းမှုများ ဆက်တိုက် ဖြစ်ပွား ခဲ့သည့် အခြေအနေများနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။

ဘာကီနာဖာဆို၊ မာလီ၊ နိုက်ဂျာ စစ်ခေါင်းဆောင် ၃ ဦးကို တွေ့ရစဉ်

ECOWAS အဖွဲ့သည် ဒေသတွင်း ထိပ်သီးနိုင်ငံရေး အာဏာပိုင်အဖွဲ့ဖြစ်ခဲ့ပြီး ဒေသတွင်း နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေးနှင့် လုံခြုံရေးပဋိပက္ခများတွင် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ကာ စိန်ခေါ်မှုများကို ဖြေရှင်းခဲ့သည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ အနောက်အာဖရိက၏ နေရာဒေသများတွင် ECOWAS အဖွဲ့၏ ထိရောက်မှု အားနည်းခြင်း၊ အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံများ၏ ပြည်သူများကို ထောက်ပံ့ပေးမှု အားနည်းခြင်း၊ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ ခေါင်းဆောင်များ၏ အကျိုးစီးပွားများကိုသာ ရှေ့တန်းတင်လွန်းခြင်းတို့ကြောင့် အဖွဲ့အစည်း၏ ပုံရိပ်ကျဆင်းလာခဲ့ကြောင်း ဝါရှင်တန် အခြေစိုက် ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များအဖွဲ့ Wilson Center မှ အာဖရိက စီမံကိန်း၏ ညွှန်ကြားရေးမှူး အွန်နူဘိုဂူ (Oge Onubogu) က ပြောကြားခဲ့သည်။

နိုက်ဂျာ၊ မာလီနှင့် ဘာကီနာဖာဆို နိုင်ငံတို့တွင် အာဏာရလာခဲ့သည့် စစ်အစိုးရများသည် ECOWAS မှ နုတ်ထွက် ကြောင်း ကြေညာခဲ့ပြီးနောက် ပြီးခဲ့သည့်နှစ် စက်တင်ဘာလက ၎င်းတို့ ၃ နိုင်ငံအကြား လုံခြုံရေးမိတ်ဖက် ဆက်ဆံရေး အဖွဲ့ဖြစ်သည့် ဆာဟယ်နိုင်ငံများ မဟာမိတ်အဖွဲ့ (Alliance of Sahel States) ကို ထူထောင်ခဲ့သည်။

Source: အေပီ

CNI International News

ဘိုဂိုတာ၊ ဇန်နဝါရီ ၂၉

ကိုလံဘီယာသံတမန်များနှင့် အမေရိကန်သံတမန်များအကြား ရွှေ့ပြောင်းများကို နေရပ်ပြန်ပို့ရေး လေကြောင်း ခရီးစဉ်များနှင့်ပတ်သက်ပြီး သဘောတူညီမှု ရရှိခဲ့ပြီးနောက် ကိုလံဘီယာသမ္မတ ဂူစတာဗို ပက်ထရို (Gustavo Petro) သည် အမေရိကန်နှင့် ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲ ဖြစ်ပွားမည့်အရေးကို ရှောင်လွှဲနိုင်ခဲ့သည်။

သို့သော် အမေရိကန်က ဗီဇာလျှောက်ထားခွင့် ဖျက်သိမ်းခြင်းအပေါ် ကိုလံဘီယာနိုင်ငံသားများက စိတ်ပျက်ညီးငြူ နေချိန်တွင် ကိုလံဘီယာ စီးပွားရေးအသိုင်းအဝိုင်းက ခေါင်းအေးအေးထားပြီး အခက်အခဲကို ကျော်လွှားရန် ဇန်နဝါရီ ၂၇ ရက်က တိုက်တွန်းခဲ့ကြသည်။

အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump) ကမူ ရွှေ့ပြောင်းများကို သိမ်းကြုံးနှိမ်နင်းသည့် ၎င်း၏ အစီအစဉ် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် ကိုလံဘီယာရွှေ့ပြောင်းများကို စစ်လေယာဉ်များဖြင့် နေရပ်ပြန်ပို့မည့် အစီအစဉ်ကို ကိုလံဘီယာအစိုးရက ငြင်းပယ်မည်ဆိုပါက ကိုလံဘီယာနိုင်ငံကို အခွန်တိုးမြှင့်ကောက်ခံခြင်း၊ 
ပိတ်ဆို့မှုများ ချမှတ်ခြင်းတို့ လုပ်ဆောင်သွားမည်ဟု ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည်။

သို့သော် ဇန်နဝါရီ ၂၆ ရက်က ထုတ်ပြန်သည့် အစီရင်ခံစာတွင်မူ ကိုလံဘီယာသည် ရွှေ့ပြောင်းများကို ပြန်လည် လက်ခံရန် သဘောတူခဲ့သဖြင့် ကိုလံဘီယာအပေါ် အရေးယူပိတ်ဆို့မှုများ ပြုလုပ်တော့မည် မဟုတ်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

ကိုလံဘီယာနိုင်ငံ၏ သမ္မတလေယာဉ်ကလည်း နေရပ်ပြန်ပို့ခံရမည့်သူများကို သယ်ဆောင်ရန် အသင့်အနေ အထား ရှိနေပြီဖြစ်ကြောင်း ကိုလံဘီယာနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး လူးဝစ် ဂီလ်ဘာတို မူရီလို (Luis Gilberto Murillo) က သီးခြား ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

အမေရိကန်နိုင်ငံဆိုင်ရာ ကိုလံဘီယာသံအမတ် ဒန်နီယယ် ဂါစီယာ ပီနာ (Daniel Garcia-Pena) နှစ်နိုင်ငံအကြား အငြင်းပွားမှုကို ဖြေရှင်းပေးခဲ့သည့် အဓိက သံအမတ်ဖြစ်ခဲ့ကြောင်း ကိုလံဘီယာ နိုင်ငံခြားရေးရုံး၏ သတင်း ရင်းမြစ်က ဖော်ပြခဲ့သည်။

ကိုလံဘီယာသမ္မတ ဂူစတာဗို ပက်ထရိုကို တွေ့ရစဉ်

"အခုတော့ နှစ်ဖက်စလုံးအတွက် အနိုင်ရတဲ့ အနေအထားဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိကန်ကလည်း အခွန်တွေ တိုးမကောက်တော့သလို ကျမတို့ နိုင်ငံသားတွေကို အမေရိကန်က လေးစားစွာဆက်ဆံဖို့ လက်ခံခဲ့ပါတယ်" ဟု ဂါစီယာ ပီနာက ပြောကြားခဲ့သည်။

ရွှေ့ပြောင်းများကို နေရပ်ပြန်ပို့ရေးအတွက် ထရမ့်၏ အစီအစဉ်နှင့်ပတ်သက်ပြီး သတင်းထောက်များက မေးမြန်း ချိန်တွင် ဂါစီယာ ပီနာက နိုင်ငံများအနေဖြင့် ရွှေ့ပြောင်းများအား နေရပ်ပြန်ပို့သည့် လေကြောင်းခရီးစဉ်များကို လက်ခံရမည်ဖြစ်ကြောင်း ဖြေကြားခဲ့သည်။

အစောပိုင်းတွင် ကိုလံဘီယာသမ္မတ ပက်ထရိုက ရွှေ့ပြောင်းများကို စစ်လေယာဉ်များဖြင့် နေရပ်ပြန်ပို့မည့် အစီအစဉ်ကို ရှုတ်ချခဲ့ပြီး စစ်လေယာဉ်များဖြင့် ပြန်လည်ပို့ဆောင်ခြင်းသည် ရာဇဝတ်သားများကို နေရပ် ပြန်ပို့သည့် ပုံစံမျိုးဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် လက်ရှိတွင် အမေရိကန်ရှိ ကိုလံဘီယာရွှေ့ပြောင်း နေထိုင်သူများကို ကိုလံဘီယာသမ္မတဆိုင်ရာ လေယာဉ်ဖြင့် ဂုဏ်သိက္ခာရှိရှိဖြင့် ပြန်လည်ခေါ်ဆောင် ပြင်ဆင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

Source: ရိုက်တာ

CNI International News

ဂါဇာစီးတီး၊ ဇန်နဝါရီ ၂၈

အစ္စရေးနှင့် ဟားမာ့စ်အကြား အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက်၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း အနေဖြင့် အစ္စရေး တို့က ဖမ်းဆီးထားသည့် ပါလက်စတိုင်း အကျဉ်းသားများကို ပြန်လွှတ်ပေးနေချိန်တွင် နေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေး ခဲ့သော သောင်းနှင့်ချီသည့် ပါလက်စတိုင်းများက ၎င်းတို့၏နေရပ်သို့ အစုလိုက်အပြုလိုက် ပြန်နေကြကြောင်း အေပီမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

စစ်ပွဲ စတင်ခဲ့ချိန်ကတည်းက ဂါဇာဒေသမြောက်ပိုင်းမှ စစ်ပြေးရှောင်ခဲ့သည့် ထောင်နှင့်ချီသည့် ဂါဇာဒေသခံများ သည် ၎င်းတို့၏ နေအိမ်များကို ပြန်လာခဲ့ကြပြီး အပစ်အခတ်ရပ်စဲထားသည့်တိုင် အစ္စရေးက နောက်တစ်ကြိမ် တိုက်ခိုက်လာမည့် အရေးကို စိုးရိမ်နေကြသည်။

ဒုက္ခသည် စခန်းများနှင့် စာသင်ကျောင်းများတွင် တစ်နှစ်ကျော်ကြာ ခိုလှုံနေကြသည့် ပါလက်စတိုင်းများသည် ၎င်းတို့၏ နေအိမ်များဆီသို့ ပြန်လည် ရောက်ရှိသည့်အခါတွင် ပျက်စီးနေသော အပျက်အစီးများကိုသာ မြင်တွေ့ခဲ့ကြသည်။

ကလေး ၃ ဦး၏ မိခင်ဖြစ်သူ ယက်စမင်း အဘူ အမ်ရှား (Yasmin Abu Amshah) သည် ဂါဇာစီးတီးမြို့ရှိ ၎င်း၏ နေအိမ်သို့ ပြန်လည်သွားရောက်ရန် ၆ ကီလိုမီတာ (၄ မိုင်နီးပါး) အကွာအဝေးအထိ လမ်းလျှောက်ခဲ့ရသည်။

နေရပ်ပြန်လာသည့် ပါလက်စတိုင်းများကို တွေ့ရစဉ်

သူ့အိမ်သည် ထိခိုက်ပျက်စီး နေပြီဖြစ်သော်လည်း နေထိုင်၍ရသေးပြီး သူညီမဖြစ်သူနှင့် တစ်နှစ်ကျော်အတွင်း ပထမဆုံးအကြိမ် ပြန်လည်တွေ့ဆုံခဲ့သည်။

အစ္စရေးနှင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲခဲ့သည့် ဟားမာ့စ်အဖွဲ့ကမူ ယခုအခြေအနေသည် မိမိတို့ ဒေသခံများအတွက် အောင်ပွဲဖြစ်ပြီး အစ္စရေး၏ သိမ်းပိုက်မှု ကျရှုံးခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၇ ရက်က ဟားမာ့စ်အဖွဲ့က အစ္စရေးကို စတင် ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး အစ္စရေးနိုင်ငံ အတွင်းမှ ဓားစာခံများကို ဖမ်းဆီးသွားခဲ့သည်။

လက်ရှိ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက်အရ ဟားမာ့စ်အဖွဲ့က ဖမ်းဆီးထားသည့် အစ္စရေးဓားစာခံများကို ပြန်လွှတ်ပေးနေပြီး အစ္စရေးကလည်း ဖမ်းဆီးထားသော ပါလက်စတိုင်း အကျဉ်းသားများကို အသုတ်လိုက်ခွဲပြီး ပြန်လွှတ်ပေးနေသည်။

Source: အေပီ

CNI International News

နယူးယောက်၊ ဇန်နဝါရီ ၂၈

ကွန်ဂိုအရှေ့ပိုင်းဒေသကို ထိုးစစ်ဆင်နေမှုအား ရပ်တန့်ရန် M23 သူပုန်တပ်ဖွဲ့ကို ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကာင်စီက တောင်းဆိုခဲ့သည်ဟု ရိုက်တာမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ထို့နောက် ဒီအာရ်ကွန်ဂိုနှင့် ရဝမ်ဒါတို့ အနေဖြင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဖော်ဆောင်ရန်အတွက် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုများ ပြန်လည် စတင်ရန်လည်း ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကာင်စီက တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

ကွန်ဂိုအရှေ့ပိုင်းတွင် ရဝမ်ဒါကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့များ တည်ရှိနေမှုနှင့် ရဝမ်ဒါလွတ်မြောက်ရေး ဒီမိုကရက်တစ် တပ်ဖွဲ့ (FDLR)အား ကွန်ဂိုက ထောက်ပံ့ပေးနေသည့် အခြေအနေတို့ကို ဖြေရှင်းရန် လုံခြုံရေးကောင်စီက တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

M23 သူပုန်အဖွဲ့က တူစီလူမျိုးစုများ၏ အကျိုးစီးပွားကို ကာကွယ်ပေးမည်ဟု ကြေညာထားပြီး FDLR အဖွဲ့ကဲ့သို့ ဟူတူပြည်သူ့စစ်များကဲ့သို့ လက်နက်ကိုင်များကို ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်နေသည်။

၁၉၉၄ ခုနှစ်က တူစီလူမျိုးစုများနှင့် သဘောထား အလယ်အလတ်ရှိသည့် ဟူတူလူမျိုးစုဝင် ၈၀၀,၀၀၀ ကျော် လူမျိုးသုဉ်း သတ်ဖြတ်ခံရသော ဖြစ်စဉ်အပြီးတွင် FDLR အဖွဲ့ကို ဟူတူလူမျိုးစုများက ထူထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ဇန်နဝါရီ ၂၆ ရက်က ပြုလုပ်ခဲ့သည့် လုံခြုံရေးကောင်စီ အစည်းအဝေးတွင် အမေရိကန်၊ ပြင်သစ်၊ ဗြိတိန်တို့က M23 သူပုန်များကို ရဝမ်ဒါနိုင်ငံက ထောက်ခံပေးနေမှုအား ရှုတ်ချခဲ့ပြီး ရဝမ်ဒါနိုင်ငံကမူ M23 သူပုန်များကို ထောက်ပံ့ခြင်းမရှိကြောင်း ငြင်းဆိုခဲ့သည်။

ကုလလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ကိုတွေ့ရစဉ်

လုံခြုံရေးကောင်စီက ထုတ်ပြန်သည့် အစီရင်ခံစာတွင် ဒီအာရ်ကွန်ဂိုနိုင်ငံ၏ အချုပ်အခြာအာဏာနှင့် နယ်မြေ တည်တံ့ခိုင်မြဲမှုတို့ကို ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း ချိုးဖောက်မှုနှင့် ဒီအာရ်ကွန်ဂို အရှေ့ပိုင်းတွင် ပြည်ပတပ်ဖွဲ့များ တပ်စွဲထားမှုတို့ကို ရှုတ်ချခဲ့သည်။

သို့သော်လည်း အဆိုပါ ပြည်ပတပ်ဖွဲ့များသည် မည်သည့် တပ်ဖွဲ့များ ဖြစ်သည်ဆိုခြင်းကို အသေးစိတ် အမည်တပ် ပြောကြားခဲ့ခြင်းမရှိဘဲ ဒီအာရ်ကွန်ဂိုနိုင်ငံအတွင်းမှ ချက်ချင်းရုပ်သိမ်းရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။

ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ အမေရိကန် ယာယီသံအမတ် ဒေါ်ရိုသီ ရှီယာ (Dorothy Shea) က ရဝမ်ဒါနိုင်ငံသည် GPS စနစ်များအား နှောင့်ယှက်နေကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

မြောက်ကီဗူး (North Kivu) ပြည်နယ်တွင် M23 သူပုန်များ၏ စစ်ဆင်ရေးကို ထောက်ပံ့မှုများ၊ အရပ်ဖက် လေကြောင်းလိုင်းများ၏ ဘေးကင်းလုံခြုံရေးကို ထိခိုက်စေသည့်  GPS စနစ်များအား နှောင့်ယှက်မှုတို့အပေါ် လုံခြုံရေးကောင်စီ အဖွဲ့ဝင်များက အလွန်စိုးရိမ်ကြောင်း လုံခြုံရေးကောင်စီက ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: ရိုက်တာ

CNI International News

ဝါရှင်တန်၊ ဇန်နဝါရီ ၂၈

ပြည်ပအကူအညီများကို ထောက်ပံ့ပေးနေသည့် အမေရိကန်နိုင်ငံတကာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအေဂျင်စီ (USAID) ၏ ဝန်ထမ်းများအနေဖြင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းကို အကူအညီများပေးရာတွင် အမေရိကန်ပထမ မူဝါဒနှင့် ကိုက်ညီမှုရှိစေ ရန် (“America First” policy) ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများတွင် ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ကြရန် ထရမ့်က တိုက်တွန်းခဲ့ သည်ဟု ရိုက်တာမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

အစိုးရအဖွဲ့၏ အမိန့်များကို လျစ်လျှူရှုသည့် မည်သည့် ဝန်ထမ်းကိုမဆို စည်းကမ်းချိုးဖောက်မှုများဖြင့် အရေး ယူရမည်ဖြစ်ကြောင်း ထရမ့်က ပြောကြားခဲ့သည်။

ထရမ့်အစိုးရအဖွဲ့၏ မှာတမ်းကို USAID ၏ ဝန်ထမ်း ၁၀၀၀ ကျော်ထံ ဇန်နဝါရီ ၂၅ ရက်က ပေးပို့ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

USAID ကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့နောက် ဝန်ထမ်းများအနေဖြင့် ဇန်နဝါရီ ၂၅ ရက်တွင် အလုပ်တာဝန်များကို ရပ်နားရန် ညွှန်ကြားခဲ့သဖြင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ အမေရိကန်၏ ပြည်ပအကူအညီများကို ရပ်တန့်စေခဲ့သည်။

ရိုက်တာသတင်းဌာနက ကြည့်ရှုခဲ့သည့် ထိုအမှာစာတွင် ထရမ့်၏ ရည်မှန်းချက်များ အောင်မြင်မှုရှိစေရန် လုပ်သား အင်အားစုထံမှ ရရှိနိုင်မည့် မျှော်မှန်းချက်များကိုလည်း ရေးသားဖော်ပြထားသည်။

“ကျနော်တို့ အနေနဲ့ သမ္မတကြီးရဲ့ ရည်မှန်းချက်တွေကို အောင်မြင်ပြည့်မြောက် စေဖို့အတွက် ကူညီထောက်ပံ့ပေး ဖို့ တာဝန်ရှိပါတယ်”ဟု စီမံခန့်ခွဲရေးနှင့် အရင်းအမြစ်ဆိုင်ရာ လက်ထောက်အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ကန်ဂျက်ဆင် ( Ken Jackson)က ပြောသည်။

ကန်ဂျက်ဆင်သည် “လုပ်သားအင်အားစုအတွက် အမှာစကားနှင့် မျှော်မှန်းချက်" (Message and Expectation to the Workforce) ဆိုသည့် ခေါင်းစဉ်တပ်ထားသော အမှာစာတွင် ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

“လာမယ့် ဆယ်စုနှစ်တွေအတွက် နိုင်ငံခြား အထောက်အပံ့ပေးမှုမှာ ကျနော်တို့ရဲ့ ချဉ်းကပ်ပုံ ပြောင်းလဲရာက တဆင့် ကြီးမားတဲ့ အခွင့်အလမ်းတွေကို သမ္မတကြီးက ပေးအပ်ခဲ့ပါတယ်”ဟု ထိုအမှာစာတွင် ရေးသားဖော်ပြ ထားသည်။

ဒေါ်နယ်ထရမ့်ရဲ့ အမေရိကန်ပထမ မူဝါဒကိုတွေ့ရစဉ်

ထရမ့်သည် ၎င်း၏ ပထမသက်တမ်းဖြစ်သည့် ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှ ၂၀၂၁ ခုနှစ်အတွင်း ၎င်းအပေါ် ရန်လိုသည်ဟု ယူဆထားသည့် ဖက်ဒရယ်ဗျူရိုကရေစီစနစ်ကို ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းသွားမည်ဟု ကတိပြုခဲ့သည်။

ထို့နောက် ထရမ့်သည် ဘိုင်ဒန် လက်ထက်က ခန့်ထားခဲ့သည့် အစိုးရအေဂျင်စီ အများအပြားမှ ရာနှင့်ချီသော ဖက်ဒရယ်ဝန်ထမ်းများကို ရာထူးကနေ ထုတ်ပယ်ခြင်း၊ ရာထူးပြောင်းလဲ ခန့်ထားခြင်းတို့ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ထရမ့်က  ၎င်း၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒတွင် ဦးစားပေးကိစ္စများနှင့် ကိုက်ညီမှုရှိစေရန် ပြည်ပအကူအညီများကို စိစစ်သုံးသပ်ရေးအတွက် ရက် ၉၀ ကြာ ပြည်ပ အကူအညီပေးမှုကို ရပ်တန့်ရန် အမိန့်ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

အမေရိကန်သည် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းတွင် အကြီးဆုံး အလှူရှင်နိုင်ငံဖြစ်ပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် အမေရိကန်၏ ပြည်ပ အကူအညီသည် ဒေါ်လာ ၇၂ ဘီလျံရှိခဲ့သည်။

Source: ရိုက်တာ