CNI International News

အော့တဝါ ၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၃

ကနေဒါနိုင်ငံမှ အမေရိကန်သို့ တင်သွင်းသည့် ကုန်ပစ္စည်းများကို အခွန် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း ကောက်ခံမည့် အမေရိကန် သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump)၏ အစီအစဉ်ကို တုန့်ပြန်သွားမည်ဟု ကနေဒါဝန်ကြီးချုပ် ဂျပ်စတင် ထရူဒိုး (Justin Trudeau) က ပြောကြားခဲ့ကြောင်း ရိုက်တာမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ထရမ့်၏ လုပ်ဆောင်ချက်သည် အမေရိကန်ပြည်သူများအတွက် နောက်ဆက်တွဲ အကျိုးဆက်များကို ခံစားရလိမ့်မည်ဟုလည်း ထရူဒိုးက သတိပေးလိုက်သည်။

ကာလကြာရှည် မဟာမိတ်များဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာ့ အရှည်လျားဆုံး ကုန်းမြေနယ်စပ်ချင်း ထိစပ်နေသည့် ကနေဒါနှင့် အမေရိကန်အကြား ဆက်ဆံရေးများ အနိမ့်ဆုံးအဆင့်အထိ ကျဆင်းနေချိန်တွင် ထရူဒိုးက သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲ ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ထရူဒိုးက အမေရိကန်မှ ကနေဒါသို့ တင်သွင်းသည့် ဒေါ်လာ ၁၀၇ ဘီလျံတန်ဖိုးရှိ သွင်းကုန်များအပေါ် အခွန်များ စည်းကြပ်ကောက်ခံခဲ့ခဲ့ပြီး ထိုအခွန်ကောက်ခံမှုသည် ဖေဖော်ဝါရီ ၄ ရက်တွင် စတင် အသက်ဝင် လာလိမ့်မည် ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကို တွေ့ရစဉ်

ထရူဒိုးက အခွန်များ တိုးမြှင့်ကောက်ခံမည့် အမေရိကန်ကုန်စည်များထဲတွင် အမေရိကန်ဘီယာ၊ ဝိုင်၊ ဘာဘွန်း ဝီစကီ၊ သစ်သီးဝလံများ၊ သစ်သီးဖျော်ရည်များ ပါဝင်ပြီး အဝတ်အထည်များ၊ အားကစားပစ္စည်းများနှင့် အိမ်တွင်းသုံး ပစ္စည်းကိရိယာများ ပါဝင်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုသို့ အပြန်အလှန် သွင်းကုန်၊ ပို့ကုန်များ အခွန်တိုးမြှင့် ကောက်ခံခြင်းကြောင့် လာမည့် သီတင်းပတ်အတွင်း ကနေဒါနိုင်ငံသားများသာမက အမေရိကန်နိုင်ငံသားများပါ အခက်အခဲများနှင့် ကြုံတွေ့ရလိမ့်မည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

“ကနေဒါကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ အခွန်တိုးကောက်မှုဟာ သင်တို့ရဲ့ အလုပ်အကိုင်တွေကို ထိခိုက်စေနိုင်ပြီး ကနေဒါ နိုင်ငံထဲမှာရှိတဲ့ အမေရိကန် မော်တော်ကားပစ္စည်း တပ်ဆင်ရေးစက်ရုံတွေနဲ့ အခြားကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းတွေ ပိတ်သွားမယ့် အခြေအနေတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်” ဟု ထရူဒိုးက ပြေကြားခဲ့သည်။

ကနေဒါဝန်ကြီးချုပ် ဂျပ်စတင် ထရူဒိုးကို‌ တွေ့ရစဉ်

ကနေဒါသည် အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ပေးသည့် အစီအစဉ်များကိုလည်း စဉ်းစားနေပြီး အရေးကြီးသည့် သတ္တုများ၊ စွမ်းအင်ကဏ္ဍနှင့် အခြားမိတ်ဖက် ဆက်ဆံမှုများနှင့် ဆက်နွှယ်သည့် ကုန်စည်များကို အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့် ပေးမည်ဟု ထရူဒိုးက ပြောသည်။

ကီလိုမီတာ ၉၀၀၀ (မိုင် ၅၆၀၀) ရှည်လျားသည့် အမေရိကန်-ကနေဒါ နယ်စပ်ဒေသတစ်လျှောက် တစ်ရက်လျှင် ကုန်သွယ်မှုတန်ဖိုး ဒေါ်လာ ၂ ဒသမ ၅ ဘီလျံရှိပြီး စွမ်းအင်နှင့်ကုန်ထုတ်လုပ်ရေးကဏ္ဍမှ ကုန်စည်များ အဓိက ကုန်သွယ်မှုပြုလုပ်နေကြောင်း ၂၀၂၃ ခုနှစ်က ကနေဒါအစိုးရ၏ မှတ်တမ်းများတွင် ဖော်ပြထားသည်။

Source: ရိုက်တာ

CNI International News

ဝါရှင်တန်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၃

အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump) သည် ဖလော်ရီဒါ (Florida) ပြည်နယ်ရှိ ၎င်း၏ Mar-a-Lago စံအိမ်ကြီးတွင် ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက် မွန်းလွဲပိုင်းက သမ္မတအုပ်ချုပ်ရေးအမိန့် ၃ ခုကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြောင်း South China Morning Post မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ထိုသမ္မတအုပ်ချုပ်ရေး အမိန့်များအရ ကနေဒါနှင့် မက္ကဆီကိုနိုင်ငံများမှ တင်သွင်းလာသည့် သွင်းကုန်များအပေါ် အခွန် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း ကောက်ခံမည်ဖြစ်ပြီး တရုတ်ကုန်စည်များကို လက်ရှိကောက်ခံသည့် အခွန်များထက် နောက်ထပ် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း တိုးမြှင့်ကောက်ခံမည်ဖြစ်သည်။

ထိုအမိန့်များသည် ဖေဖော်ဝါရီ ၄ ရက်တွင် စတင် အသက်ဝင်လာမည်ဖြစ်သည်။

“သမ္မတထရမ့်က မက္ကဆီကို၊ ကနေဒါနဲ့ တရုတ်တို့အပေါ် ပြင်းထန်တဲ့ အရေးယူ လုပ်ဆောင်မှု ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်အရာရှိတွေဟာ မူးယစ်ဆေးဝါး ဂိုဏ်းတွေဆီကို မူးယစ်ဆေး ထုတ်လုပ်နိုင်တဲ့ ဓာတုဆေးဝါးတွေ စီးဆင်း နေတာကို အရေးယူတားဆီးဖို့ ပျက်ကွက်ပြီး ငွေကြေးခဝါချမှုတွေကို ဟန့်တားနိုင်ခဲ့ခြင်း မရှိပါဘူး”ဟု အိမ်ဖြူတော်က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

“အမေရိကန်ပြည်သူတွေကို ကာကွယ်ပေးဖို့ လိုပါတယ်။ အဲဒါက ပြည်သူအားလုံးရဲ့ လုံခြုံရေးအတွက် သမ္မတ တစ်ဦးရဲ့ တာဝန်ဝတ္တရားဖြစ်ပါတယ်”ဟု ထရမ့်က X လူမှုမီဒီယာတွင် ရေးသားခဲ့သည်။

မက္ကဆီကို သမ္မတကို တွေ့ရစဉ်

ကနေဒါ၊ မက္ကဆီကိုနှင့် တရုတ်တို့ကမူ အမေရိကန်ကို တင်ပို့သည့် ၎င်းတို့၏ ပို့ကုန်များအပေါ် အခွန်များ တိုးမြှင့် ကောက်ခံမှုအား တုန့်ပြန်သွားမည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

ထရမ့်ကမူ သူသည် ရွေးကောက်ပွဲအကြို မဲဆွယ် ကတိကဝတ်ဖြစ်သည့် တရားမဝင် လူဝင်မှုနှင့် မူးယစ်ဆေးဝါး မှောင်ခိုကူးမှုတို့ကို တိုက်ဖျက်မည်ဆိုသည့် ကတိစကားအား အကောင်အထည်ဖော်သည့် အနေဖြင့် ယခုကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြစ်သည်ဟု တုန့်ပြန်ခဲ့သည်။

ကနေဒါနှင့် မက္ကဆီကိုတို့ကမူ ၎င်းတို့သည် အမေရိကန်က တင်ပို့သည့် အမေရိကန်ကုန်စည်များကို အလားတူ အခွန်တိုးမြှင့် ကောက်ခံရန် ပြင်ဆင်နေသည်ဟု ပြောကြားခဲ့ပြီး တရုတ်ကလည်း ၎င်း၏ တရားဝင်မှုရှိသည့် အခွင့်အရေးများနှင့် အကျိုးစီးပွားများကို ကာကွယ်ရန် လိုအပ်သည့် တန်ပြန်အစီအစဉ်များ လုပ်ဆောင်သွား မည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုကဲ့သို့ ပို့ကုန်၊ သွင်းကုန်များအပေါ် အခွန်များ အပြန်အလှန် တိုးမြှင့်ကောက်ခံခြင်းသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကုန်သွယ်ရေး စစ်ပွဲတစ်ခု စတင်သည့် ခေတ်သစ်တစ်ခု ဖြစ်လာနိုင်ကြောင်း စီးပွားရေးပညာရှင်များက သတိပေးခဲ့သည်။

Source: South China Morning Post

CNI International News

ဘန်ကောက်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၃

ထိုင်းအစိုးရက တရားမဝင် ငွေလွှဲပြောင်းသည့် သံသယဖြစ်ဖွယ် အကောင့်များကို ပစ်မှတ်ထားပြီး ပြစ်မှုဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုများအား တိုက်ဖျက်သည့် အားထုတ်ကြိုးပမ်းမှုများကို အရှိန်မြှင့် လုပ်ဆောင်နေသည်ဟု ဘန်ကောက်ပို့စ်မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ဒစ်ဂျစ်တယ်စီးပွားရေးနှင့် လူမှုအရေးဝန်ကြီးဌာန(DES)သည် သံသယဖြစ်ဖွယ်  အကောင့်များကို ဟန့်တားရန် mobile banking ကဏ္ဍအတွက် လုံခြုံရေးအစီအမံများအား မြှင့်တင်နေကြောင်း အစိုးရအဖွဲ့၏ လက်ထောက် ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ကာရွမ် ဖွန်ဖွန်ကလန် (Karom Phonphonklang)က ပြောကြားခဲ့သည်။

စည်းမျဉ်းအသစ်အရ mobile banking အကောင့်ကို စာရင်းဖွင့်ထားသည့် အမည်သည် မိုလ်ဘိုင်းဆင်းမ်ကဒ်ကို စာရင်းဖွင့်ထားသော အမည်နှင့် တူညီနေရမည်ဖြစ်သည်။
ဘဏ်များအနေဖြင့်လည်း ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်မှစပြီး  mobile banking အကောင့် ဖွင့်ထားသည့် အမည်နှင့် မိုလ်ဘိုင်းဆင်းမ်ကဒ် စာရင်းဖွင့်ထားသည့်အမည် ကိုက်ညီမှုမရှိသော အသုံးပြုသူများကို အသိပေး အကြောင်း ကြားရမည် ဖြစ်သည်။

ငွေလွှဲအကောင့်များ သရုပ်ဖော်ပြထားစဉ်

အသုံးပြုသူများသည် ၎င်းတို့ အသုံးပြုသည့် ဘဏ်များ၏ မိုလ်ဘိုင်း အက်ပလီကေးရှင်းများမှတဆင့် ယခုလ အတွင်း အသိပေးစာများ လက်ခံရရှိမည်ဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့၏ အကောင့်များနှင့် ဖုန်းဆင်းမ်ကဒ်များတွင် ဖွင့်ထားသည့် အမည်ကို ကိုက်ညီမှု ရှိ/မရှိ ဧပြီ ၃၀ ရက် မတိုင်မီ မှတ်ပုံတင်ရမည်ဖြစ်သည်။

ဆင်းမ်ကဒ် ပိုင်ရှင်မှတ်တမ်းနှင့် mobile banking အကောင့်တို့ ကိုက်ညီမှုရှိစေရန် ပြီးခဲ့သည့် နှစ်အတွင်း Cleaning Mobile Banking မူဝါဒကို အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သည့်နှစ် နိုဝင်ဘာလက အမျိုးသားရုပ်သံနှင့် ကြေးနန်းဆက်သွယ်ရေး ကော်မရှင် (NBTC) နှင့် ငွေကြေးခဝါချ မှု တိုက်ဖျက်ရေးရုံး (Amlo) ၊ ထိုင်းဗဟိုဘဏ် (BoT) ၊ ကြေးနန်းဆက်သွယ်ရေး အော်ပရေတာများ၊ ဘဏ်များ သည် ဖုန်းနံပါတ်ပေါင်း သန်း ၁၂၀ ကျော်ကို အပြီးသတ် စာရင်းသွင်း မှတ်တမ်းတင်နိုင်ခဲ့သည်။

ထိုဖုန်းနံပါတ်ပေါင်း သန်း ၁၂၀ အနက် ၇၈ ဒသမ ၈ သန်းသည် တရားဝင်မှုရှိသည့် ဖုန်းနံပါတ်များအဖြစ် အတည်ပြုနိုင်ခဲ့သည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ ကျန်ဖုန်းနံပါတ်ပေါင်း ၃၀ ဒသမ ၉ သန်းသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်မတိုင်မီ ပြည်ပနိုင်ငံသားများက ဖွင့်ထားသည့် ဖုန်းနံပါတ်များဖြစ်ပြီး ဘဏ်အကောင့် ဖွင့်ထားသော အမည်များနှင့် ကိုက်ညီမှုမရှိကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။

Source: ဘန်ကောက်ပို့စ်

CNI International News

ဟောင်ကောင်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၃

တရုတ်၏ အပြုံးသံတမန် ပရိယာယ်ကို သတိထားရန်လိုအပ်ကြောင်း Nikkei Asia မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

လွန်ခဲ့သည့် ဆယ်စုနှစ် တစ်စုကျော်က ရုရှားသမ္မတ ပူတင် (Vladimir Putin) ၏ အနီးကပ်အကြံပေး တစ်ဦးသည် ဂျပန်သို့ ရောက်ရှိလာချိန်က ဂျပန်မူဝါဒရေးဆွဲသူများကို ၎င်း၏ အကြံပြုချက်တစ်ရပ်အား ပြောပြခဲ့ဖူးသည်။

ထိုစကားမှာ “ကွန်မြူနစ်တွေအုပ်ချုပ်တဲ့ တရုတ်ဟာ တစ်ချိန်တုန်းက ဆိုဗီယက်ယူနီယံလိုမျိုးပါပဲ။ တရုတ်ရဲ့ သဘောထားတင်းမာတဲ့ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒဟာ ရုတ်တရက်ပြောင်းလဲသွားနိုင်ပြီး ပြင်းထန်လာနိုင်ပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် သတိရှိရှိနေပါ” ဆိုသည့် စကားဖြစ်သည်။

လက်ရှိတွင်လည်း တရုတ်၏ “အပြုံး သံတမန်ပရိယာယ်" (smile diplomacy) ဆိုသည့် ဝေါဟာရကို ကျွမ်းကျင်သူများက ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် သုံးစွဲလာကြသည်။

အပြုံးသံတမန်ပရိယာယ်ဆိုသည်မှာ အခြားနိုင်ငံများအပေါ် သြဇာအာဏာလွှမ်းမိုးမှုရစေရန် ခင်မင်ရင်းနှီးမှု၊ စီးပွားရေး အထောက်အကူနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး ကတိကဝတ်တို့ကို အသုံးပြုနေသည့် တရုတ်၏ ဗျူဟာကို ရည်ညွှန်းခြင်းဖြစ်သည်။

 ဂျပန်၊ တရုတ်၊ အမေရိကန် ခေါင်းဆောင်များကို တွေ့ရစဉ်

ဥပမာအချို့ကို ပြရမည်ဆိုပါက ကြွေးမြီထောင်ချောက်ဆင်သည့် သံတမန်ပရိယာယ်ဖြစ်ပြီး တရုတ်သည် ဖွံ့ဖြိုးပြီး နိုင်ငံများကို အခြေခံအဆောက်အအုံ စီမံကိန်းများအတွက် ငွေကြေးအများအပြား ထုတ်ချေးပေးပြီးနောက် ပြန်လည်ပေးဆပ်နိုင်ခြင်းမရှိသည့် နိုင်ငံများသည် တရုတ်အား ၎င်းတို့၏ ပိုင်ဆိုင်မှုများကို ထိန်းချုပ်ခွင့်ပေးလိုက်ရ သော အခြေအနေဖြစ်သည်။

အထင်ရှားဆုံးနှင့် အနီးစပ်ဆုံး ဥပမာအနေဖြင့် သီရိလင်္ကာသည် တရုတ်ကို ကြွေးမြီများ ပြန်မဆပ်နိုင်သဖြင့် ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် ၎င်း၏ ဟမ်ဘန်တိုတာ (Hambantota) ဆိပ်ကမ်းကို တရုတ်အား နှစ်ပေါင်း ၉၉ နှစ်ကြာ ငှားရမ်း အသုံးပြုခွင့် ပေးခဲ့ရသည်။

နောက်ထပ် တရုတ်၏ လက်နက်တစ်ခုမှာ စီးပွားရေးအရ မှီခိုရမှုကို အသုံးချခြင်းဖြစ်သည်။

ဥပမာအနေဖြင့် COVID-19 ကပ်ရောဂါ၏ မူလဇစ်မြစ်ကို စုံစမ်းစစ်ဆေးရန် သြစတြေးလျနိုင်ငံက တိုက်တွန်းခဲ့ချိန် တွင် တရုတ်သည် ဝိုင်နှင့် ဘာလီတို့ကဲ့သို့ သြစတြေးလျမှ တင်ပို့သည့် ကုန်စည်များအပေါ် ကုန်သွယ်ရေး ကန့်သတ်ချက်များ ချမှတ်ခဲ့သည်။

ထို့ပြင် တရုတ်သည် မကြာသေးမီ နှစ်များအတွင်း တစ်ဟုန်ထိုး မြင့်တက်လာသည့် နည်းပညာများနှင့်အတူ AI များနှင့် လူမှုမီဒီယာများကဲ့သို့ ပလက်ဖောင်းများကို အသုံးပြုကာ သံတမန်ပရိယာယ်အား ချဲ့ထွင်လာကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: Nikkei Asia

CNI International News

ဒမတ်စကတ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁

ဆီးရီးယားနိုင်ငံ၏ အသစ်ခန့်အပ်ခဲ့သည့် သမ္မတ အာမက် အယ်ရှာရား (Ahmed al-Sharaa) က မတူကွဲပြားသည့် လူမျိုးစုများကို ကိုယ်စားပြုမည့် ပေါင်းစုံပါဝင်သော အသွင်ကူးပြောင်းရေးအစိုးရအဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းသွားမည်ဖြစ် ကြောင်း ဇန်နဝါရီ ၃၀ ရက်က ပြောကြားခဲ့သည်ဟု ရိုက်တာမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ထိုအစိုးရအဖွဲ့သည် အင်စတီကျူးရှင်းများ ထူထောင်၍ လွတ်လပ်ပြီး မျှတသည့် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပသည့် အချိန်အထိ ဆီးရီးယားနိုင်ငံကို အုပ်ချုပ်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ဆိုသည်။

ရှာရားသည် ဇန်နဝါရီ ၂၉ ရက်က ဆီးရီးယားသမ္မတအဖြစ် ခန့်အပ်ခံခဲ့ရပြီးနောက် ဇန်နဝါရီ ၃၀ ရက်တွင် ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် မိန့်ခွန်းပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

သူသည် ပြီးခဲ့သည့် နှစ်ကုန်ပိုင်းက ဆီးရီးယားတွင် လက်နက်ကိုင်တပ်ပေါင်းစုကို ဦးဆောင်ကာ ထိုးစစ်ဆင် တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး သမ္မတ ဘာရှာအယ်အာဆတ် (Bashar al-Assad) ကို ဖြုတ်ချနိုင်ခဲ့သည်။

အာမက် အယ်ရှာရားကို တွေ့ရစဉ် 

ထို့နောက် ကြားဖြတ်အစိုးရအဖွဲ့ ထူထောင်ကာ ၁၃ နှစ်ကြာ ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် ပြည်တွင်းစစ်ကြောင့် ဆီးရီးယားနိုင်ငံ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးကို အကူအညီပေးလိုသည့် အနောက်နိုင်ငံများ၊ အာရပ်နိုင်ငံများ၏ သံတမန်ကိုယ်စားလှယ် အဖွဲ့များနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံခဲ့သည်။

ဆီးရီးယားလွှတ်တော်ကို ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ဖျက်သိမ်းပြီးနောက် ရွေးကောက်ပွဲအသစ် မကျင်းပမီ အချိန်အထိ လွှတ်တော်နေရာတွင် အစားထိုးရန် ဥပဒေပြုအဖွဲ့ငယ်တစ်ခုကို ဖွဲ့စည်းမည်ဟု ရှာရားက ပြောကြားခဲ့သည်။

လာမည့် ရက်ပိုင်းအတွင်း ဆီးရီးယားပြည်သူများ၏ အနာဂတ်နိုင်ငံရေး အစီအစဉ်များကို ဆွေးနွေးနိုင်မည့် နိုင်ငံတော်အဆင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးညီလာခံကို ကျင်းပရန် ကော်မတီတစ်ခု ဖွဲ့စည်းသွားမည်ဟုလည်း ရှာရားက ဆိုသည်။

ထိုညီလာခံအပြီးတွင် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအသစ် ရေးဆွဲရေး လုပ်ငန်းစဉ်အတွက် ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်မည် ဖြစ်ပြီး အခြေခံဥပဒေရေးဆွဲရေးနှင့် ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပရေး လုပ်ငန်းစဉ်သည် ၄ နှစ်အထိ ကြာမြင့်နိုင်ကြောင်း ရှာရားက ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: ရိုက်တာ

CNI International News

ဘန်ကောက်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁

မြန်မာနိုင်ငံ၊ မြဝတီမြို့မှ ထိုင်းနိုင်ငံ တာ့ခ် (Tak) ပြည်နယ်အတွင်းသို့ ဇန်နဝါရီ ၃၀ ရက်က တရားမဝင် ခိုးဝင်ခဲ့ သည့် တရုတ်နိုင်ငံသား ၅ ဦး ဖမ်ဆီးခံခဲ့ရကြောင်း The Nation မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

အဆိုပါ တရုတ်နိုင်ငံသားများသည် သောင်ရင်းမြစ် (Moei River)ကို ဖြတ်သန်းပြီး ဒေသစံတော်ချိန် ည ၈ နာရီခွဲ တွင် မဲဆောက် (Mae Sot)သို့ ဝင်ရောက်လာချိန်၌ ရတ်ချမနူ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ (Ratchamanu Taskforce) မှ နယ်စပ်ကင်းအဖွဲ့က ၎င်းတို့ကို တွေ့ရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ထိုတရုတ်အမျိုးသား ၅ ဦးမှာ ဟောင်ဝမ်(Huang We- ၂၉ နှစ် ) ၊  ဆွန်ဟောင်(Song Hong-၂၂ နှစ်) ၊ လီကျဲ (Li Jie-၂၁ နှစ်) လီဟောင် (Li Hong-၂၈ နှစ်)နှင့် ယန်ရှင်း (Yang Xoing- ၃၄ နှစ်) တို့ဖြစ်ပြီး ပတ်စ်ပို့များ ကိုင်ဆောင်ထားခြင်း မရှိပေ။

ထိုတရုတ်နိုင်ငံသားများသည် မြ၀တီတွင် အလုပ်လုပ်ခဲ့သူများဖြစ်ပြီး တရုတ်နိုင်ငံကို ပြန်ချင်ကြောင်း စကားပြန်မှ တဆင့် ထိုင်းအာဏာပိုင်များကို ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုတရုတ်နိုင်ငံသားများကို စစ်ဆေးမေးမြန်းရန်အတွက် တရုတ်သံရုံး ဝန်ထမ်းများရှိနေသည့် တာ့ခ်ပြည်နယ် လူဝင်မှုရေးရာရုံးသို့ ခေါ်ဆောင်သွားခဲ့သည်။

 ထိုင်းလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ကိုတွေ့ရစဉ်

မြဝတီမြို့သည် တရုတ်နိုင်ငံသားများ ဖွင့်ထားသည့် ကာစီနိုရုံများနှင့် ကျားဖြန့်ငွေလိမ်ဂိုဏ်းများ အများအပြား ရှိသည့် မြို့ဖြစ်ပြီး တရုတ်နှင့်အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံများထံမှ ပြည်သူများကို မှောင်ခိုကူးကာ အတင်းအဓမ္မ အလုပ် စေခိုင်းသည့် မြို့အဖြစ် နာမည်ဆိုးဖြင့် ကျော်ကြားသည်။

ဇန်နဝါရီလ အစောပိုင်းကလည်း တရုတ်သရုပ်ဆောင် ဝမ်ရှင်း (Wang Xing) သည် ထိုင်းနိုင်ငံမှတဆင့် မြဝတီသို့ မှောင်ခိုကူးခံခဲ့ရပြီး ကျားဖြန့်ခြံဝင်းတစ်ခုတွင် ထိန်းသိမ်းခံခဲ့ရသည်။ သို့သော် ရက်ပိုင်းအတွင်း ပြန်လည်ကယ်တင် နိုင်ခဲ့သည်။

၎င်း၏ ဖြစ်စဉ်သည် အလွန်လူသိများသွားခဲ့ပြီး မြန်မာနယ်စပ်ရှိ ကျားဖြန့်စင်တာများတွင် ဖမ်းဆီးခံထားရသည်ဟု .ယူဆရသည့် တရုတ်နိုင်ငံသား ၁၅၀၀ ကို ကယ်တင်ပေးရန် တရုတ်ပြည်တွင်း၌ အွန်လိုင်းမှ အသနားခံစာများ လျှောက်ထားခဲ့ကြသည်။

တရုတ်ခရီးသွားများသည် ထိုင်းခရီးစဉ်များကို ဖျက်သိမ်းမှုများ ရှိနေသဖြင့် ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပေတုန်တန် ရှင်နာဝပ် (Paetongtarn Shinawatra) သည် တရုတ်ခရီးသွားများကို ထိုင်းသို့ လာရောက်ကြရန်နှင့် ဘေးကင်း လုံခြုံမှုရှိကြောင်း မန်ဒရင်းဘာသာစကားဖြင့် ပြောကြားထားသည့် AI နှင့်ဖန်တီးထားသော ဗွီဒီယိုတစ်ခုကို လူမှုမီဒီယာတွင် တင်ခဲ့သည်။

Source: The Nation

CNI International News

မနီလာ၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁

ပိုင်ဆိုင်မှု အငြင်းပွားနေသည့် တောင်တရုတ်ပင်လယ်တွင် တရုတ်ဘက်မှ ရန်လိုပြီး အနိုင်ကျင့်သည့် အပြုအမှုများကို ရပ်တန့်မည်ဆိုပါက ဖိလစ်ပိုင်ကလည်း  နိုင်ငံအတွင်းရှိ အမေရိကန်ဒုံးကျည် စနစ်များအား ဖယ်ရှားပေးမည်ဟု ဖိလစ်ပိုင်သမ္မတ ဖာဒီနန် မားကို့စ် ဂျူနီယာ (Ferdinand Marcos Jr) က ပြောကြားခဲ့ကြောင်း Nagaland Post မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

အမေရိကန်သည် ပြီးခဲ့သည့် ဧပြီလက ပူးတွဲစစ်ရေး လေ့ကျင့်မှုအဖြစ် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ မြောက်ပိုင်းတွင် Typhon တာလတ်ပစ် ဒုံးကျည်စနစ်များကို တပ်ဆင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

တရုတ်ကမူ ထိုဒုံးကျည်များကို ဖယ်ရှားရန် ဖိလစ်ပိုင်ကို ထပ်တလဲလဲ တောင်းဆိုခဲ့ပြီး ထိုဒုံးကျည် စနစ်များသည် ပထဝီနိုင်ငံရေး ထိပ်တိုက်တွေ့မှုနှင့် လက်နက်ပြိုင်ဆိုင်မှုများကို ဖြစ်ပွားစေနိုင်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

မားကို့စ်ကမူ သူသည် တရုတ်၏ သဘောထားကို နားမလည်နိုင်ကြောင်း၊ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ဖိလစ်ပိုင်သည် တရုတ်၏ ဒုံးကျည်စနစ်များနှင့်ပတ်သက်ပြီး မည်သည့်မှတ်ချက်မျှ ပြောခဲ့ခြင်း မရှိကြောင်း၊ တရုတ်၏ ဒုံးကျည် စနစ်များသည် ဖိလစ်ပိုင်၏ ဒုံးကျည်များထက် အဆပေါင်း ၁၀၀၀ ခန့် ပြင်းထန်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ဖိလစ်ပိုင်သမ္မတ မားကို့စ်ကို တွေ့ရစဉ်

“တရုတ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ပြောချင်ပါတယ်။ ကျနော်တို့ နယ်နိမိတ်ကို ပိုင်ဆိုင်ကြောင်း ကြေညာ တာ၊ ကျနော်တို့ ငါးဖမ်းသမားတွေကို နှောင့်ယှက်တာ၊ ကျနော်တို့ လှေတွေကို ဝင်တိုက်တာ၊ ကျနော်တို့လူတွေကို မီးသတ်ပိုက်တွေ၊ လေဆာရောင်ခြည်တွေနဲ့ ထိုးတာတွေ၊ ရန်လိုပြီးဗိုလ်ကျတဲ့ အပြုအမူတွေကို ရပ်တန်းကရပ်ပါ။ အဲဒါဆိုရင်တော့ ကျနော်တို့လည်း Typhon ဒုံးကျည်တွေကို ဖယ်ရှားပေးမှာပါ”ဟု မားကို့စ်က စီဘူး (Cebu) ပြည်နယ်တွင် သတင်းထောက်များကို ပြောကြားခဲ့သည်။

လက်ရှိတွင် အမေရိကန်ဒုံးကျည်စနစ်သည် တောင်တရုတ်ပင်လယ်အတွင်းရှိ တရုတ်နှင့် ဖိလစ်ပိုင် ကမ်းခြေစောင့် တပ်ဖွဲ့များ၊ ရေတပ်များအကြား ထိပ်တိုက်တွေ့သည့် နေရာနှင့် နီးသည့်နေရာသို့ ရောက်ရှိနေပြီဖြစ်ကြောင်း အမည်မဖော်လိုသော ဖိလစ်ပိုင်အရာရှိတစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့သည်။

Typhon ဒုံးကျည်စနစ်ဖြင့် ပစ်လွှတ်နိုင်သည့် Tomahawk ဒုံးကျည်များသည် မိုင် ၁၀၀၀ ကျော် ပျံသန်းနိုင်ပြီး တရုတ်၏ ကုန်းမြေများသည် ထိုဒုံးကျည် ရောက်ရှိနိုင်သည့် အကွာအဝေးအတွင်းတွင် ရှိနေသည်။

ထိုဒုံးကျည်စနစ်သည် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံတွင် ဆက်ရှိနေလိမ့်မည်ဟု ဖိလစ်ပိုင်အရာရှိတစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့သည်။

တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ မော်နင်း (Mao Ning) ကမူ ဖိလစ်ပိုင်သည် အမေရိကန် ဒုံးကျည်စနစ်များကို ၎င်း၏ နယ်နိမိတ်အတွင်း ထားရှိခွင့်ပြုခြင်းအားဖြင့် ဒေသတွင် တင်းမာမှုကို မြင့်တက်စေ ကြောင်း ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်က ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: Nagaland Post

CNI International News

ဂျေရုဆလင်၊ ဇန်နဝါရီ ၃၁

အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် ဘင်ဂျာမင် နေတန်ယာဟု (Benjamin Netanyahu) သည် ဂါဇာစစ်ပွဲ စတင်ခဲ့သည့် လွန်ခဲ့သည့် ၁၅ လအလိုက အစ္စရေးသည် ဟားမာ့စ်အဖွဲ့ကို အမြစ်ပြတ်ချေမှုန်းပြီး ဓားစာခံများအားလုံးကို ကယ်တင်က ဂါဇာတွင် အလုံးစုံအောင်ပွဲ ရရှိလိမ့်မည်ဟု ကြေညာခဲ့ကြောင်း အေပီမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

သို့သော် လက်ရှိအချိန်တွင် ဟားမာ့စ်နှင့် အစ္စရေးအကြား အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက် သီတင်း တစ်ပတ် ကြာမြင့်လာချိန်၌ အစ္စရေးနိုင်ငံသား အများစုသည် အစ္စရေးစစ်တပ်၏ စွမ်းဆောင်ရည်အပေါ် မေးခွန်းများ ထုတ်လာကြသည်။

လက်ရှိ အချိန်အထိ ဟားမာ့စ်အဖွဲ့သည် အမြစ်ပြတ် ချေမှုန်းခံရခြင်း မရှိသေးဘဲ ဓားစာခံအားလုံး လွတ်မြောက် ရေးအတွက်လည်း အာမခံချက် မရှိသေးကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

စစ်ပွဲကြောင့် ပျက်စီးသွားသော မြို့ပျက်ကြီးကိုတွေ့ရစဉ်

အစ္စရေးနှင့် ဟားမာ့စ်အကြား အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ကနဦး သီတင်းခြောက်ပတ်ကြာ ကာလထက် ကျော်လွန်ပြီး သက်တမ်းတိုးနိုင်ခြင်းမရှိပါက အစ္စရေးအနေဖြင့် ဟားမာ့စ်အဖွဲ့ကို စစ်ဆင်ရေး ပြန်လည်စတင်ရန် အခြေအနေ များ ရှုပ်ထွေးလာနိုင်သည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၇ ရက်က ဟားမာ့စ်အဖွဲ့သည် အစ္စရေးနိုင်ငံ တောင်ပိုင်းကို စတင်ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်ခဲ့သဖြင့် ထိုနေ့ တစ်နေ့တည်းမှာပင် အစ္စရေး၌ လူပေါင်း ၁၂၀၀ ခန့်သေဆုံးပြီး ဓားစာခံ ၂၅၀ ခန့် ပြန်ပေးဆွဲ ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရသည်။

နာရီပိုင်းအကြာမှာပင် အစ္စရေးက ဂါဇာကို ထိုးစစ်ဆင်ခဲ့ပြီး ဟားမာ့စ်ဘက်မှ ထိပ်သီးခေါင်းဆောင် အများစု သေဆုံးခဲ့ကာ ဂါဇာတွင် ထိခိုက်သေဆုံးမှု၊ ပျက်စီးမှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။

အစ္စရေး၏ တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် ဂါဇာတွင် ပါလက်စတိုင်း ၇၄,၀၀၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့ကြောင်း ဂါဇာ ကျန်းမာရေး အာဏာပိုင်များက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

နေရပ်ပြန်လာကြတဲ့ ပါလက်စတိုင်းတွေကိုတွေ့ရစဉ်

အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး၏ ပထမအဆင့် အနေဖြင့် ဂါဇာတွင် ဖမ်းဆီးခံထားရသည့် ဓားစာခံများထဲမှ ၃၃ ဦး လွတ်မြောက်မည်ဖြစ်ကာ အစ္စရေးဘက်ကလည်း ပါလက်စတိုင်း အကျဉ်းသား ၂၀၀၀ နီးပါးကို ပြန်လွှတ် ပေးရမည်ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် အစ္စရေးက ဂါဇာမြောက်ပိုင်းတွင် ဖြန့်ကြက်ချထားသည့် စစ်သားများကို ပြန်လည် ခေါ်ယူခဲ့သဖြင့် ထိုဒေသမှ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်သွားခဲ့သော ပါလက်စတိုင်း ၁ သန်းကျော်သည် ၎င်းတို့၏ နေအိမ်များသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။

အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး၏ ဒုတိယအဆင့် အနေဖြင့် အစ္စရေးနှင့် ဟားမာ့စ်တို့သည် လာမည့် သီတင်းပတ်တွင် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုများ စတင်ပြုလုပ်မည်ဖြစ်ပြီး ဒုတိယအဆင့်၌ အကျဉ်းသားလဲလှယ်မှုများ ပြုလုပ်ရမည် ဖြစ်သည်။

သို့သော် အစ္စရေးနှင့် ဟားမာ့စ်အကြား တတိယအဆင့်အတွက် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို သက်တမ်းတိုးရန် သဘောတူညီမှု မရရှိပါက အစ္စရေးဓားစာခံ ၉၀ ခန့်သည် ဂါဇာတွင် ဆက်လက် ထိန်းသိမ်းခံထားရမည် ဖြစ်သည်။

Source: အေပီ

CNI International News

ဂိုမာ၊ ဇန်နဝါရီ ၃၁

ကွန်ဂိုဒီမိုကရက်တစ်သမ္မတနိုင်ငံ အရှေ့ပိုင်းတွင် ရဝမ်ဒါနိုင်ငံက ထောက်ပံ့ပေးထားသည့် M23 သူပုန်များက ဂိုမာ (Goma) မြို့ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီးနောက် ကွန်ဂိုအာဏာပိုင်များက ဆုံးရှုံးသွားသည့် နယ်နိမိတ်များကို သူပုန်များ လက်မှ ပြန်လည်ရယူရန် ကြိုးပမ်းနေကြောင်း ရိုက်တာမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

အရှေ့အာဖရိကနိုင်ငံများအုပ်စု(EAC)ကလည်း ကွန်ဂိုအရှေ့ပိုင်းတွင် ချက်ချင်း အပစ်အခတ်ရပ်စဲရန် တောင်းဆို နေပြီး ကွန်ဂိုသမ္မတ ဖီးလစ် ရှီဆက်ကီဒီ ( Felix Tshisekedi) ကမူ နိုင်ငံအတွင်း ရဝမ်ဒါစစ်သားများ တည်ရှိနေမှု ကို သတိပေးခဲ့သည်။

“ကျနော်တို့ မြေပေါ်မှာ ရဝမ်ဒါစစ်သား ထောင်ချီရှိနေတာဟာ မခန့်မှန်းနိုင်တဲ့ အခြေအနေတွေနဲ့ နောက်ဆက်တွဲ တင်းမာမှုတွေကို မြင့်တက်စေပါတယ်”ဟု ရှီဆက်ကီဒီက ဇန်နဝါရီ ၃၀ ရက်က ပြောကြားခဲ့သည်။

အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ ၈ နိုင်ငံပါသည့် EAC ကလည်း အရေးပေါ် အစည်းအဝေး ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး အပစ်အခတ်ရပ်စဲရန်၊ ကွန်ဂို အစိုးရနှင့် M23 သူပုန်များအကြား ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုများ ပြုလုပ်ရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

M23 သူပုန်တပ်ဖွဲ့ကိုတွေ့ရစဉ်

ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီကလည်း M23 သူပုန်များ၏ ထိုးစစ်ကို ချက်ချင်းရပ်တန့်ရန် ယခုသီတင်းပတ် အစောပိုင်းက တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

ကွန်ဂိုနှင့် ရဝမ်ဒါနိုင်ငံတို့သည်၊ ကင်ညာ၊ တန်ဇန်းနီးယားတို့နှင့်အတူ EAC အဖွဲ့ဝင်များဖြစ်သည်။

ထို့နောက် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၂၉ ရက်က ပြုလုပ်သည့် EAC အစည်းအဝေးကို ရဝမ်ဒါသမ္မတ ပေါလ်ကာဂါမီ (Paul Kagame)တက်ရောက်ခဲ့သော်လည်း ကွန်ဂိုသမ္မတ ရှီဆက်ကီဒီက တက်ရောက်ခဲ့ခြင်းမရှိပေ။

M23 သူပုန်များသည် မြောက်ကီဗူး (North Kivu) ပြည်နယ်၏ မြို့တော်ဖြစ်သည့် လူဦးရေ ၂ သန်းခန့် နေထိုင် သော ဂိုမာမြို့ကို ဇန်နဝါရီ ၂၇ ရက်က သိမ်းပိုက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ဂိုမာမြို့ရှိ M23 သူပုန်အဖွဲ့ကို ရဝမ်ဒါတပ်ဖွဲ့များက ထောက်ပံ့ပေးထားကြောင်း ကွန်ဂို၊ ကုလသမဂ္ဂ၊ အမေရိကန် နှင့် အခြားအနောက်နိုင်ငံများက စွပ်စွဲထားသည်။ ရဝမ်ဒါအစိုးရကမူ ထိုစွပ်စွဲချက်ကို ငြင်းဆိုထားသည်။

၁၉၉၄ ခုနှစ်က ကွန်ဂိုတွင် ရဝမ်ဒါ၏ လူမျိုးသုဉ်း သတ်ဖြတ်မှု ပျံ့နှံ့ခဲ့ပြီးနောက် ရန်လိုမှုများ အမြစ်တွယ်လာခဲ့ကာ ကွန်ဂို၏ တန်ဖိုးကြီး သတ္တုသိုက်များအား ထိန်းချုပ်ရန်အတွက် တင်းမာမှုများ မြင့်တက်လာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

Source: ရိုက်တာ