CNI International News

နယူးဒေလီ၊ ဇူလိုင် ၂၂

အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ မျိုးနွယ်စု အသိုင်းအဝိုင်းမှ ဒရက်ပဒီမာမူကို ပထမဆုံး အမျိုးသမီးသမ္မတအဖြစ် လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ် များက ဇူလိုင် ၂၁ ရက်တွင် ရွေးချယ် တင်မြှောက်ခဲ့ကြကြောင်း CNN သတင်းအရ သိရသည်။

သူမသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်မီ အပယ်ခံ အသိုင်းအဝိုင်းများကြားတွင် လက်ရှိဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီ၏ ပါတီထံမှ မေတ္တာရပ်ခံချက်ဖြင့် သမ္မတသက်တမ်းကို တိုးနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း သိရသည်။

အသက် ၆၄ နှစ်ရှိ ကျောင်းဆရာမဟောင်းဘဝမှ နိုင်ငံရေးသမားဖြစ်လာသူ ဒရက်ပဒီမာမူ (Draupadi Murmu) သည် ဇူလိုင် ၂၅ ရက်၌ သမ္မတရာထူးတာဝန် စတင် ထမ်းဆောင်ချိန်တွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံအတွက် ကြီးကျယ်ခမ်းနားလှသော အမျိုးသမီးတစ်ဦး ဖြစ်လာမည်ဟု သိလာရသည်။ ဒရက်ပဒီမာမူ၏ ရာထူးသက်တမ်းမှာ ၅ နှစ်ဖြစ်သည်။

ဇူလိုင် ၁၈ ရက်၌ ကျင်းပခဲ့သော သမ္မတရွေးကောက်ပွဲတွင် ပြည်နယ်နှင့်ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော် အမတ်ပေါင်း ၄,၅၀၀ ကျော်တို့က မာမူကို တခဲနက်ပေးခဲ့ကြပြီး ဇူလိုင် ၂၁ ရက် (ယမန်နေ့)တွင် မဲများကို ရေတွက်ပြီးစီးခဲ့သည်။

ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုနယ်မြေနှင့် ပြည်နယ်များကို လွှမ်းမိုးထားသည့် မိုဒီ၏ ဘယာတိယဇနတာ (BJP) ပါတီ၏ ကျော ထောက်နောက်ခံ ပြုပေးမှုကြောင့် ယခုကဲ့သို့ မာမူ အောင်ပွဲခံရန် သေချာစေခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

အိန္ဒိယ အာဏာရပါတီ BJP (GETTY IMAGES)

“အိန္ဒိယအရှေ့ပိုင်း ဝေးလံခေါင်ဖျားတဲ့ ဒေသက မျိုးနွယ်စု အသိုင်းအဝိုင်းကနေ မွေးဖွားလာတဲ့ အိန္ဒိယရဲ့သမီးတစ်ဦးကို ကျနော်တို့ရဲ့ သမ္မတအဖြစ် ရွေးချယ်တင်မြှောက်လိုက်ပါပြီ” ဟု မိုဒီက တွစ်တာလူမှုကွန်ရက် ပေါ်မှနေ၍ ပြောကြားခဲ့သည်။

ဩရိဿပြည်နယ် (Odisha) မှ စန်သယ် (Santhal) မျိုးနွယ်စုကနေ သက်ဆင်းလာသူ မာမူသည် ကျောင်းဆရာမတစ်ဦး အဖြစ် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်း ပြုခဲ့ပြီး လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာများတွင် တက်ကြွစွာ ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခဲ့ဖူးသည်။

နောက်ပိုင်းတွင် ၎င်းသည် နိုင်ငံရေးပင်မ ရေစီးကြောင်းထဲတွင် လိုက်ပါလာခဲ့ပြီး ဩရိဿပြည်နယ်၌ BJP ပါတီ၏ ပြည်နယ် လွှတ်တော် အမတ်တစ်ဦး ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ထို့နောက် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ အရှေ့ပိုင်း ဂျဟာခန် (Jharkhand) ပြည်နယ် အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဖြစ်လာခဲ့သည်။

ယခုကဲ့သို့ ၎င်းကို ရွေးချယ် တင်မြှောက်ခဲ့ခြင်းမှာ BJP ပါတီအနေဖြင့် လူဦးရေ ၁ ဒသမ ၄ ဘီလီယံ၏ ၈ ရာခိုင်နှုန်းကျော် ပါဝင်သော အိန္ဒိယမျိုးနွယ်စု အသိုင်းအဝိုင်းများကို စည်းရုံးဆွဲဆောင်မှု တစ်ရပ်အဖြစ် ရှုမြင်ကြသည်။

“BJP ဟာ ၂၀၂၄ ခုနှစ်ကျရင် နောက်ဆုံး ၁၀ နှစ်လောက်အထိ ဆက်လုပ်နိုင်ဖို့ ကာမိအောင် လုပ်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလို လုပ်နိုင်ဖို့ နည်းလမ်းတွေထဲက တစ်ခုကတော့ ဆန္ဒမဲအခြေခံသစ် ရရှိဖို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်” ဟု နိုင်ငံရေးဆောင်းပါးရှင် တစ်ဦး ဖြစ်သည့် နီးရက်ဂျ်ချောင်ဒရီက ရိုက်တာသတင်းဌာနသို့ ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: CNN

CNI International News

ဒန်ဗား (ကော်လိုရာဒို)၊ ဇူလိုင် ၂၁

ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်၏ ကျန်းမာရေး အခြေအနေနှင့်ပတ်သက်၍ မိမိတို့ ထောက်လှမ်းရေး သတင်းများ မသိရှိရ ကြောင်း အမေရိကန် ဗဟိုထောက်လှမ်းရေးအေဂျင်စီ (CIA) ညွှန်ကြားရေးမှူး ဝီလျံဘန့်စ် (William Burns) က ပြောကြားခဲ့ သည်ဟု ဘီဘီစီ အင်္ဂလိပ်ပိုင်း၌ ရေးသားဖော်ပြထားသည်။

ယခုနှစ် အသက် ၇၀ ပြည့်သည့် ပူတင်သည် ကျန်းမာရေးမကောင်းဘဲ ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေရှိသည်ဟု အတည်မပြုသော ထင်ကြေးများမှာ မီဒီယာစာမျက်နှာများထက်တွင် ပျံ့နှံ့နေခဲ့သည်။

ထိုသို့ ထင်ကြေးများကို အတည်ပြုရန် မိမိထံတွင် သက်သေ အထောက်အထား မရှိကြောင်း၊ ပူတင် ကျန်းမာ ကောင်းမွန် နေလွန်းနေသည်ဟုပဲ မှတ်ယူကြောင်း ဝီလျံဘန့်စ်က ဟာသနှော၍ ပြောကြားခဲ့သည်။

ယူကရိန်းထံသို့ တာဝေးပစ် လက်နက်များ ပိုမိုပေးအပ်မည်ဟု အမေရိကန် ကြေညာလိုက်ချိန်၌ ၎င်း၏မှတ်ချက်များ ယခု ကဲ့သို့ ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။

အနောက်နိုင်ငံများက လက်နက် အသစ်အဆန်းများ ပေးအပ်ခဲ့ပြီးနောက် ယူကရိန်းတွင် ရုရှားစစ်ရေး အာရုံစိုက်မှုသည် အရှေ့ဘက်ခြမ်း တစ်ခုတည်း မဟုတ်တော့ဘဲ မော်စကို၏ ဗျူဟာပြောင်းလဲလိုက်ကြောင်း အစောပိုင်းတွင် ရုရှားနိုင်ငံခြား ရေးဝန်ကြီး ဆာဂျေလာဗရော့က ပြောကြားခဲ့သည်။

ဝီလျံဘန့်စ်ကို တွေ့ရစဉ်(GETTY IMAGES)

“သမ္မတပူတင်ရဲ့ ကျန်းမာရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့ ကောလာဟလတွေ အများကြီး ထွက်နေပါတယ်။ တကယ်တမ်း သူက တော့ လုံးဝ ကျန်းမာ လွန်းပါတယ်ဗျာ” ဟု အမေရိကန်နိုင်ငံ၊ ကော်လိုရာဒိုပြည်နယ်ရှိ အက်စ်ပန် လုံခြုံရေးဖိုရမ်သို့ တက် ရောက်စဉ် ဝီလျံဘန့်စ်က ပြောကြားခဲ့သည်။

ယခုကဲ့သို့ ဟာသနှော၍ ရယ်ရယ်မောမော ပြောကြားခဲ့သော်လည်း ၎င်းအနေဖြင့် တရားဝင် ထောက်လှမ်းရေး အစီရင်ခံချက် ရရှိ၍ မဟုတ်ကြောင်း ဖြည့်စွက်ပြောကြားခဲ့သည်။

မော်စကိုမြို့တွင် အမေရိကန် သံအမတ်အဖြစ်လည်း တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ဖူးသူ ဝီလျံဘန့်စ်သည် ဆယ်စုနှစ် နှစ်ခုကျော်ကြာ ရုရှားသမ္မတနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံခဲ့ဖူးပြီး စောင့်ကြည့်ခဲ့ဖူးကြောင်း ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

ပူတင်သည် ထိန်းချုပ်မှု၊ ခြိမ်းခြောက်မှုနှင့် မျှတမှုတို့ကို ယုံကြည်လက်ခံသူ ဖြစ်ကြောင်း၊ ၎င်း၏အကြံပေးအဖွဲ့များ ကျုံ့ဝင် သွားသည့်အတွက် ပြီးခဲ့သည့် ဆယ်စုနှစ်များအတွင်း အဆိုပါ စရိုက်လက္ခဏာများသည် ပူတင်ထံတွင် ပိုမိုခိုင်မာလာကြောင်း CIA ညွှန်ကြားရေးမှူး ဘန့်စ်က သုံးသပ်ပြသည်။

“ရုရှား ခေါင်းဆောင်အဖြစ်နဲ့ သူ့ကံကြမ္မာက ရုရှားကို ကြီးကျယ်ပြီး အင်အားကောင်းဖို့ ပြန်ထူထောင်နိုင်မယ်ဆိုတဲ့ ယုံကြည် ရှိထားပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် ရုရှားနဲ့ အနီးပတ်ဝန်းကျင်မှာ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုနယ်ပယ် ပြန်ဖန်တီးနိုင်ဖို့ရာက ယူကရိန်းကို မထိန်းချုပ်နိုင်ဘဲ သူ ရှေ့ဆက်လှမ်းလို့ မရဘူးလေ” ဟု ၎င်းက ကောက်ချက်ချသည်။

ရုရှား၏ အစီအမံများအကြောင်း အမေရိကန် ထောက်လှမ်းရေး သတင်းများကို ဘန့်စ်က စုဆောင်းခဲ့ပြီး ယူကရိန်းကို ကျူးကျော်လျှင် ဆိုးဝါးသည့် အကျိုးဆက်များ ရှိလာမည့်အကြောင်း သတိပေးရန် ယမန်နှစ် နိုဝင်ဘာလ၌ မော်စကိုမြို့သို့ သွားရောက်ခဲ့သေးသည်။ သို့သော် ၎င်းရောက်ရှိချိန်တွင် ပိုမိုစိတ်ရှုပ်ခဲ့ရကြောင်း ဘန့်စ်က ဖွင့်ဟပြောကြားခဲ့သည်။

 ယူကရိန်းနဲ့ရုရှား မြေပုံ (BBC)

ရုရှားသမ္မတ၏ အစီအစဉ်များသည် အလွန်အားနည်းချက် ရှိနေသော ယူဆချက်များ ပါဝင်ခဲ့ကြောင်း၊ အထူးသဖြင့် ယူကရိန်း နှင့်ပတ်သက်၍ ထင်ယောင်ထင်မှား ဖြစ်နေမှုများကို တွန်းလှန်လိုသည့် ဆန္ဒများအပေါ် အခြေခံထားကြောင်း ဘန့်စ်က ပြော ကြားခဲ့သည်။

“ပူတင်က သူ့စကားတွေကို တကယ့် ယုံကြည်ချက်နဲ့ ပြောတာဗျ။ ယူကရိန်းဟာ တကယ်တော့ သီးခြားနိုင်ငံ မဟုတ်ဘူးလို့ နှစ်အတန်ကြာအောင် သူပြောလာခဲ့တာ ကျနော်ကြားခဲ့ရပါတယ်။ ကောင်းပါပြီ … အခုတော့ ယူကရိန်းက တကယ့်နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံအနေနဲ့ သူ့ကို ပြန်တိုက်နေတယ်။ ယူကရိန်းက ဒါကိုပဲ ပြန်လုပ်ပြတာပါ” ဟု ၎င်းက ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

ယူကရိန်းတွင် ရုရှား အသေအပျောက်မှာ ယခုချိန်အထိ တပ်ဖွဲ့ဝင်အင်အား ၁၅,၀၀၀ သေဆုံးပြီး ၄၅,၀၀၀ ခန့် ဒဏ်ရာရသည် ဟု အမေရိကန် ခန့်မှန်းကြောင်း ဘန့်စ်က ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ယူကရိန်းဆုံးရှုံးမှုမှာ ထိုကိန်းဂဏန်းထက် လျော့ နည်းကြောင်း ဘန့်စ်၏ ပြောကြားချက်ကို ဘီဘီစီသတင်းတွင် ဖော်ပြထားသည်။

Source: BBC

CNI International News

ဖနွမ်ပင် ဇူလိုင် ၂၁

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် တွေ့ဆုံနိုင်မည်ဆိုပါက ပြည်တွင်းအကြမ်းဖက်မှုများ အဆုံးသတ်ရန် သူမ၏ဩဇာကို အသုံး ချလိုကြောင်း အရှေ့အာရှနိုင်ငံများအသင်း (အာဆီယံ) အထူးကိုယ်စားလှယ်က ပြောကြားသည်ဟု Channel News Asia (CNA) သတင်းတစ်ပုဒ်တွင် တွေ့ရသည်။

ထို့နောက် အကျပ်အတည်း ဖြစ်ပေါ်နေသော မြနမာနိုင်ငံသို့ မိမိအနေဖြင့် တတိယအကြိမ်မြောက် တရားဝင်သွားရောက်ရန် စီစဉ်နေကြောင်း ၎င်းက ဆက်လက် ပြောကြားသည်။

နယူးယောက်မြို့တွင် လာမည့် စက်တင်ဘာ ၁၃ ရက်မှ ၂၇ ရက်အထိ ကျင်းမည့် ကုလသမဂ္ဂ (UN) အထွေထွေညီလာခံ မတိုင် မီ စက်တင်ဘာလ ဒုတိယပတ်ထဲ၌ မြန်မာနိုင်ငံသို့ သွားရောက်ရန် မိမိမျှော်လင့်ထားကြောင်း ကမ္ဘောဒီးယား ဒုတိယဝန်ကြီး ချုပ်လည်းဖြစ်၊ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးလည်းဖြစ်သူ အာဆီယံအထူးကိုယ်စားလှယ် ပရက်ဆိုခွန်က CNA သို့ ပြောကြား ခဲ့သည်။

သို့သော် အခြားရွေးချယ်စရာ ခရီးစဉ် အဆိုပြုချက် တစ်ခုအနေဖြင့် မစ္စတာပရတ်ဆိုခွန်သည် လာမည့် အောက်တိုဘာလ ဆန်းပိုင်းသို့ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ရောက်ရှိလာနိုင်ကြောင်း သိရသည်။ နိုဝင်ဘာလ၌ ကျင်းပမည့် အာဆီယံနှစ်ပတ်လည် အစည်း အဝေး မတိုင်မီ ကာလကို ရည်ရွယ်ခြင်း ဖြစ်သည်။

ပရတ်ဆိုခွန်နဲ့ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်

ကမ္ဘောဒီးယားသည် ယခုနှစ် အာဆီယံ ဥက္ကဋ္ဌတာဝန်ကို ရယူထားသည်။

မစ္စတာပရတ်ဆိုခွန်၏ ယခင် မြန်မာနိုင်ငံ ခရီးစဉ်နှစ်ကြိမ်တွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် တွေ့ဆုံခွင့် မပေးနိုင်ကြောင်း နစက၏ ငြင်းပယ်ခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။ ရာထူးမှ ဖယ်ရှားခံရသည့် ခေါင်းဆောင်ကို နေပြည်တော်ရှိ ထောင်ထဲတွင် အကျဉ်းချ ထားခြင်း ဖြစ်သည်။

အကျင့်ပျက် ခြစားမှုနှင့် ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ လိမ်လည်မှုစွဲချက် အများအပြားဖြင့် ရုံးတင် စစ်ဆေးနေခြင်းကြောင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် တွေ့ဆုံခွင့်ပြုရန် ကမ္ဘောဒီးယား၏ တောင်းဆိုချက်ကို စစ်တပ်က အကြိမ်ကြိမ် ငြင်းဆိုခဲ့သည်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကလည်း သူမအပေါ် စွဲချက်များကို ပယ်ချထားသည်။

“သူနဲ့တွေ့ရင် အရေးကြီးဆုံး ကျနော်တို့ မေးမှာက (ဒါမှမဟုတ်) ဆွေးနွေးမယ့်ကိစ္စက မြန်မာ့အနာဂတ်အပေါ် သူ့ရဲ့အမြင် ဖြစ်ပါတယ်။ အကျပ်အတည်းက လွတ်မြောက်ဖို့ ဘယ်လိုမြင်သလဲ၊ သူ့ရဲ့နိုင်ငံရေးဩဇာက နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်အပေါ် ဘယ် လောက်သက်ရောက်မှု ရှိမလဲပေါ့” ဟု မစ္စတာပရတ်ဆိုခွန်က ပြောသည်။

အာဆီယံအထူးသံတမန်အဖြစ် ခန့်အပ်ခံရပြီးကတည်းက နိုင်ငံခြားသတင်းဌာနတစ်ခုနှင့် ပထမဆုံး တွေ့ဆုံမှု အနေဖြင့် မစ္စတာပရတ်ဆိုခွန်က CNA ကို လက်ခံဖြေကြားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

မြန်မာ့အရေး ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် လိုအပ်ဆဲကို ပြသနေစဉ် (Reuters)

“နောက်တစ်ချက်ကတော့ အကြမ်းဖက်မှု ရပ်တန့်ဖို့ သူ့ရဲ့ အကြမ်းမဖက်ရေး မူအရ လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အားလုံးအပေါ် ဘယ်လို လွှမ်းမိုးနိုင်မလဲဆိုတာ မေးဖို့ရှိပါတယ်” ဟု ၎င်းက ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

“လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့အားလုံး အချင်းချင်း အပစ်အခတ် ရပ်သွားတဲ့အခါ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းရေး စားပွဲဝိုင်းကို တစ်နေ့နေ့ လာရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ အမျိုးသားပြန်လည် သင့်မြတ်ရေးအတွက် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းရေး နည်းလမ်းကပဲ ကျယ်ပြန့်လာစေမှာ ပါ။ ဒါကြောင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဟာ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးနယ်ပယ်နဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး၊ ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးတို့အတွက် အရေး ကြီးဆုံး ကစားသမားတွေထဲက တစ်ဦးအဖြစ် သတ်မှတ်ခံထားရဆဲ ဖြစ်ပါတယ်” ဟု ပရတ်ဆိုခွန်က မှတ်ချက်ချခဲ့သည်။

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ၌ မြန်မာနိုင်ငံသို့ မိမိ၏ ယခင်ခရီးစဉ်အတွင်း စစ်တပ်အကြီးအကဲ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က “ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် တွေ့ဆုံဖို့ မဖြစ်နိုင်သေးပေမယ့် နောက်ပိုင်းအဆင့်မှာ ဖြစ်နိုင်တယ်” ဟု ပြောကြားခဲ့ကြောင်း မစ္စတာပရတ်ဆိုခွန်က CNA သို့ ရှင်းပြခဲ့သည်။

မိမိ၏ ဒုတိယအကြိမ် မြန်မာခရီးစဉ်သည် တိုးတက်မှုတချို့ဆီသို့ ဦးတည်ခဲ့ကြောင်း ဖနွမ်ပင်အခြေစိုက် သံတမန်များနှင့် အကျဉ်းချုံး ပြောကြားရာ၌ မစ္စတာပရတ်ဆိုခွန်က ထုတ်ဖော်ပြသခဲ့သည်။

Source: Channel News Asia

CNI International News

ကိယက်ဗ်၊ ဇူလိုင် ၂၁

ယူကရိန်းသမ္မတကတော် အိုလီနာဇာလန်စကာ (Olena Zelenska)က ရုရှားဒုံးကျည်များကို ဟန့်တားနိုင်ရန် အတွက် အမေရိကန် လေကြောင်းရန် ကာကွယ်ရေးစနစ်များ ထပ်မံရရှိဖို့ ဇူလိုင် ၂၀ ရက်တွင် အမေရိကန် လွှတ်တော်သို့ မေတ္တာရပ်ခံခဲ့ကြောင်း အယ်လ်ဂျာဇီးယားသတင်းအရ သိရသည်။

ထို့နောက် မိမိအားလူကြိုက်များစေရန် လုပ်ဆောင်ခြင်း မရှိကြောင်း ယူကရိန်းသမ္မတကတော် အိုလီနာဇာလန် စကာ (Olena Zelenska)က အတိအလင်း ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့သေးသည်။

ရုရှား၏ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ယူကရိန်းကလေးငယ် သေကြေပျက်စီးရပုံများကို သွေးစွန်းနေသော ကလေး လက်တွန်းလှည်းများနှင့်အတူ အမေရိကန်လွှတ်တော် အမတ်များထံသို့ ယူကရိန်းသမ္မတကတော်က ပြသခဲ့သည်။

သမ္မတ ဗိုလိုဒီမီယာဇာလန်းစကီး၏ ဇနီးဖြစ်သူ ဇာလန်စကာသည် အမေရိကန်နိုင်ငံ၊ ဝါရှင်တန်ဒီစီမြို့တော်သို့ သီတင်းတစ်ပတ်ကြာရောက်ရှိခဲ့ရာ ၅ လတိုင်တိုင် ဖြစ်ပွားနေခဲ့သည့် ယူကရိန်းစစ်ပွဲနှင့်ပတ်သက်၍ အထင်ရှားဆုံး ဖြစ်ရပ်များကို ထင်ဟပ်ပြသခဲ့သည်။ ၎င်း၏ယခုခရီးစဉ်ကို အမေရိကန်နိုင်ငံသားအများစုက ပထမဆုံးအကြိမ် အာရုံစိုက်ခဲ့ကြသည်။

“ကျမတို့ လေကြောင်းကနေ ထပ်ပြီး အတိုက်မခံချင်တော့ဘူး။ ဒုံးကျည်တွေ နောက်ထပ် မထိစေချင်တော့ဘူး။ ဒါက ကျမ တောင်းဆိုနေတာ လွန်သွားသလား” ဟု ဇာလန်စကာက ရီပတ်ဘလစ်ကန်နှင့်ဒီမိုကရက်အမတ် များကို ဇူလိုင် ၂၀ ရက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

ယူကရိန်းသမ္မတကတော် အိုလီနာဇာလန် စကာ(ဓါတ်ပုံ-အေပီ)
ဇာလန်စကာသည် အမေရိကန်အောက်လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ နန်စီပလိုစီ (Nancy Pelosi) နှင့် အထက်လွှတ်တော် လူနည်းစုခေါင်းဆောင် မစ်ချ်မက်ကော်နယ် (Mitch McConnell) တို့အပါအဝင် လွှတ်တော်အမတ်များနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့စဉ် သူမ၏ခင်ပွန်းသည်က ဗီဒီယိုခေါ်ဆိုမှုဖြင့် စကားပြောဆိုခဲ့သည်။

သမ္မတ ဇာလန်းစကီးသည် ရုရှား၏တိုက်ခိုက်မှုစတင်စဉ်ကတည်းက ကိယက်ဗ်မြို့တော်ကို မစွန့်ခွာဘဲ ဆက်လက် ရပ်တည်ခဲ့သဖြင့် ၎င်းအပေါ်ထောက်ခံသူများ၏ ချီးကျူးမှုရရှိခဲ့ပြီး ညစဉ်ညတိုင်း ဗီဒီယိုမိန့်ခွန်း ပြောကြားနေခဲ့သည်။

ဇာလန်စကာနှင့် ရင်သွေးငယ်နှစ်ဦးတို့ကတော့ စစ်ပွဲစတင်စဉ် ပထမနှစ်လအတွင်း လုံခြုံရေးအကြောင်းပြချက်ဖြင့် ဇာလန်းစကီးအနီးမှ တိမ်းရှောင်ခဲ့ရသည်။

ဇာလန်စကာသည် ၂၀၁၉ ခုနှစ်၌ ခင်ပွန်းသည် သမ္မတရာထူးမရရှိမီအထိ ၎င်း၏လူရွှင်တော်နှင့် ဟာသ သရုပ်ဆောင်အလုပ်အတွက် ဇာတ်ညွှန်းရေးသူအဖြစ် ပံ့ပိုးပေးခဲ့သည်။ ၎င်းတို့နှစ်ဦးသည် ၂၀၀၃ ခုနှစ်၌ လက်ထပ် ခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။

ခင်ပွန်းသည် သမ္မတအဖြစ် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံရသည့်နှစ်၌ပင် ဇာလန်စကာသည် Vogue မဂ္ဂဇင်းနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့ရာ မိမိသည် ပင်ကိုသဘာဝအားဖြင့် ဟာသစကား ပြောတတ်သူမဟုတ်သလို အများပြည်သူနှင့် သက်ဆိုင်သူလည်း မဟုတ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

“ဒါပေမယ့် သမ္မတကတော်ဖြစ်တဲ့အခါကျတော့ အများမြင်ကွင်းမှာ ထောက်ခံတာတွေ၊ ငြင်းခုံတာတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပါတယ်။ အဲဒီအထဲကမှ အရေးကြီးလူမှုရေးကိစ္စအတွက်ဆိုရင် လူအများစုရဲ့အာရုံစိုက်မှုကို ဆွဲဆောင်နိုင်တဲ့အခွင့်အရေးရခဲ့ပါတယ်” ဟု ဇာလန်စကာက ပြောကြားခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သည့်မေလတွင်လည်း ယူကရိန်းနိုင်ငံအနောက်ပိုင်းသို့ အမေရိကန်သမ္မတကတော် ဂျေးဘိုင်ဒန် (Jill Biden) ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီး သမ္မတကတော်နှစ်ဦးတို့ သီးသန့်စကားပြောဆိုခဲ့ကြသည်။

ယခု အမေရိကန်နိုင်ငံ၏မြို့တော် ဝါရှင်တန်ဒီစီသို့ လာရောက်ရန် ဇာလန်စကာကို ဖိတ်ကြားခဲ့သူမှာလည်း ဂျေးဘိုင်ဒန်ပင် ဖြစ်ကြောင်း ယူကရိန်းအစိုးရတာဝန်ရှိသူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: Aljazeera

CNI International News

ကိယက်ဗ်၊ ဇူလိုင် ၂၀

အစိုးရအဆင့်မြင့် အရာရှိများကို ယူကရိန်းသမ္မတ ဗိုလိုဒီမီယာ ဇာလန်းစကီး ထုတ်ပယ်ခြင်းသည် ရုရှားနှင့်စစ် စတင်ချိန် ကတည်းက ဘိုင်ဒန်အစိုးရ လျစ်လျူရှုခဲ့သော အဆင်မပြေမှုများကို ပြသနေကြောင်း၊ ယူကရိန်း အစိုးရအတွင်း အကျင့်ပျက် ခြစားမှုနှင့် တုန်လှုပ် ခြောက်ခြားစရာများ ရှိနေကြောင်း အေပီက ရေးသားသည်။

ယူကရိန်းအစိုးရကို စစ်ရေး၊ စီးပွားရေးနှင့် ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာ တိုက်ရိုက်အကူအညီ ဒေါ်လာဘီလီယံ ပေါင်းများစွာ ပံ့ပိုးလျက် ၎င်း၏ မဟာမိတ်များလည်း အလားတူ လုပ်ဆောင်ကြရန် တိုက်တွန်းနေသည့် ဘိုင်ဒန်အစိုးရသည် ဆက်လက် ပံ့ပိုးပေးရေး အတွက် စိုးရိမ်ပူပန်များ ကြုံလာခဲ့ရသည်။

ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ် အကုန်ပိုင်းတွင် ဇာလန်းစကီးသည် ၎င်းအစိုးရအတွင်း ထိပ်တန်းရှေ့နေချုပ်၊ ထောက်လှမ်းရေး ခေါင်းဆောင်နှင့် အခြားအဆင့်မြင့် အရာရှိများကို ရာထူးမှ ထုတ်ပယ်ခဲ့ခြင်းကြောင့် အမေရိကန်အတွက် စိုးရိမ်ပူပန်စရာများ တဖန်ကြုံလာခဲ့ရပြီး ကိယက်ဗ်မြို့တော်တွင် အကျင့်ပျက် ခြစားမှုများကို ပိုမိုအာရုံစိုက် လာဖွယ်ရှိကြောင်း အေပီက ဆက် လက် ဖော်ပြသည်။

ယူကရိန်းသို့ ဒေါ်လာဘီလီယံနှင့်ချီသော စီးဆင်းမှုနှင့်အတူ အိမ်ဖြူတော်သည် ဇာလန်းစကီး၏ အစိုးရကို အင်တိုက်အားတိုက် ကူညီနေခြင်း၏ အခြားတဖက်၌ အမေရိကန်ပြည်တွင်း လောင်စာဆီ စရိတ်ကြီးလာခြင်းနှင့် ငွေကြေးဖောင်းပွခြင်း တို့ကြောင့် လူထုထောက်ခံမှု အင်အားကို ချိန်ညှိနေခဲ့ရသည်။

အမေရိကန်က ယူကရိန်းကို ကူညီသော စစ်လက်နက်များ (AP)

ရီပက်ဘလီကန်နှင့် ဒီမိုကရက်တစ် စသည့် ပါတီနှစ်ရပ်စလုံးက ယူကရိန်းအရေး ထောက်ခံနေသော်လည်း ထင်ရှားသည့် အမတ်များသည် အနာဂတ် အကူအညီပေးရေး အစီအစဉ်ကို ဖြတ်သန်းကျော်လွှားရေးမှာ ပိုမိုခက်ခဲမည်ဟု တွေးဆ၍ နိုင်ငံရေးအရ တုံ့ပြန် ပြောဆိုမှုများကို ရှောင်ရှားလို ကြသည်။

သမ္မတဖြစ်သူ ဇာလန်းစကီးသည် အစိုးရရှေ့နေချုပ် အပါအဝင် အဆင့်မြင့်ရာထူး ထမ်းဆောင်လိုသူ မည်သူ့ကိုမဆို ခန့်အပ် ပိုင်ခွင့်ရှိပြီး ရုရှားနှင့်ပူးပေါင်းသူဟု ယူဆမိသူ တိုင်းကိုလည်း ထုတ်ပယ်နိုင်ကြောင်း အမေရိကန်အစိုးရက အလျင်အမြန် တုံ့ပြန်ဖြေရှင်းခဲ့ ကြသည်။

ယမန်နှစ် ဆောင်းဦးရာသီတွင် ယူကရိန်း နယ်စပ်အနီး ရုရှားတပ်ဖွဲ့များ အစုလိုက် အပြုံလိုက် ချလာချိန်၌ပင် ဘိုင်ဒန်အစိုးရ သည် အကျင့်ပျက်ခြစားမှုကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် ဇာလန်းစကီးအား တွန်းအားပေးခဲ့သည်။ ထိုသို့ တွန်းအားပေးမှုသည် ယူကရိန်း လွတ်လပ်ရေးရပြီး အစောပိုင်း ကာလကတည်းက အမေရိကန်၏ တောင်းဆိုချက်လည်း ဖြစ်ခဲ့သည်။
“ယူကရိန်းနဲ့ အခုဆက်ဆံရေး အပါအဝင် ကျနော်တို့ရဲ့ ဆက်ဆံရေး အားလုံးမှာ ကျနော်တို့ ကိုယ်ရည်ကိုယ်သွေးတွေ မြှုပ်နှံ ထားတာမျိုး မရှိပါဘူး။ သမ္မတ ဇာလန်းစကီးက သူ့ဝန်ထမ်းကို အပြောင်းအလဲ လုပ်ရခြင်းအတွက် အကျိုးအကြောင်းကို လည်း ရှင်းပြပြီးသားပါ” ဟု အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ နက်ပရိုက်စ် (Ned Price) က ဇူလိုင် ၁၈ ရက်တွင် သတင်းထောက်များကို ပြောကြားခဲ့သည်။

အဆိုပါ ရာထူးအပြောင်းအလဲ ကိစ္စအပေါ် ဇာလန်းစကီးထံမှ ခိုင်လုံသော အကြောင်းပြချက် (သို့မဟုတ်) အသေးစိတ် အချက်အလက်များ နှင့်ပတ်သက်၍ သဘောထား မှတ်ချက်ပေးရန်ကိုတော့ နက်ပရိုက်စ်က ငြင်းပယ်ခဲ့သည်။

Source: AP

CNI International News

ဝါရှင်တန်၊ ဇူလိုင် ၂၀

လိင်တူနှင့် လူမျိုးခြား လက်ထပ် ထိမ်းမြားမှုကို အကာအကွယ်ပေးမည့် ဥပဒေကြမ်းတစ်ရပ်ကို အမေရိကန်အောက် လွှတ်တော်က ဇူလိုင် ၁၉ ရက်တွင် တခဲနက် အတည်ပြုခဲ့ကြောင်း အေပီသတင်းကို ကိုးကားလျက် အိန္ဒိယတူဒေးက ရေးသားဖော်ပြသည်။

Roe v Wade အမည်ရှိ ကိုယ်ဝန်ဖျက်ချ ပိုင်ခွင့်နှင့် စပ်လျဉ်း၍ အမေရိကန်တရားရုံးက ပယ်ချခဲ့ခြင်းအပေါ် ရှေးရိုးစွဲ (ကွန်ဆာဗေးတစ်) အများအပြားက ဝေဖန်ခဲ့ကြပြီး အခြားအခွင့်အရေးများကို ထိခိုက်စေနိုင်သည်ဟု စောဒက တက်ခဲ့ကြသည်။

ပြတ်ပြတ်သားသား ပြောဆိုရသည့် စကားစစ်ထိုးပွဲ (debate) များတွင် ဒီမိုကရက်တစ် အမတ်များသည် အမေရိကန်၏ ဖက်ဒရယ်ဥပဒေတွင် အိမ်ထောင်ရေး တန်းတူညီမျှခွင့်ကို ပြဋ္ဌာန်းရန် မကြာခဏ ဆိုသလို ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအရ ပြင်းထန်စွာ ငြင်းခုံကြလေ့ရှိသည်။

ရီပက်ဘလီကန် အမတ်များကတော့ လိင်တူချင်း လက်ထပ်သည့်ကိစ္စကို အတိအလင်း ကန့်ကွက်ကြသည်။ ထိုသို့သော ဥပဒေကြမ်းများ ရေးဆွဲခြင်းသည် အမေရိကန် ပြည်တွင်း၌ ရင်ဆိုင်နေရသော အခြားပြဿနာများကြားထဲ၌ မလိုလားအပ် သည်များ ပုံဖော်နေခြင်းဟု ရီပတ်ဘလီကန်များက အကြောင်းပြသည်။

အမေရိကန်အောက်လွှတ်တော်ကိုတွေ့ရစဉ်

ဇူလိုင် ၁၉ ရက်၌ နိုင်ငံရေးဗျူဟာ၏ တစိတ်တပိုင်းအဖြစ် အောက်လွှတ်တော် အမတ်များဖြစ်ကြသည့် ရီပက်ဘလီကန်များ နှင့် ဒီမိုကရက်တစ် အားလုံးတို့က ရွေးကောက်ပွဲနှစ်အတွက် အလှည့်ကျ အစီအစဉ်ကိုလည်း မှတ်တမ်း တင်ထားကြရန် တွန်းအား ပေးခဲ့ကြသည်။

အဆိုပါ အလေ့အထသည် ဥပဒေပြုရေး မဏ္ဍိုင်အပေါ် ပြန်လည် ကြည့်ရှု စစ်ဆေးခြင်းနှင့် စပ်လျဉ်း၍ တရားရုံးအား ပြန်လှန် မေးခွန်း ထုတ်စေခြင်းကို ထပ်ဟပ်စေသည်။

နိုင်ငံရေးအရ အရှုံးပေါ်ခြင်းကို သတိထားလျက် GOP (ရီပက်ဘလီကန်ပါတီ) ခေါင်းဆောင်များသည် ယခုဥပဒေကြမ်းကို ဆန့်ကျင်ခြင်းနှင့် ၎င်းတို့ပါတီဝင်များကို ဖိအားပေးခြင်းမရှိကြောင်း ၎င်းတို့၏ လက်ထောက်များက ပြောကြားခဲ့ကြသည်။

အားလုံးစုဝေးပြီး ရီပက်ဘလီကန် ၇ ဦးက ဒီမိုကရက်များနှင့် ပူးပေါင်းရင်း မဲခွဲဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း အေပီသတင်း တွင် ဆက်လက် ဖော်ပြထားသည်။

အမေရိကန် ရီပက်ဘလီကန်များ

“ဒါဟာ ကျနော့်အတွက်ပဲ။ ကျနော့် ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ ဖြစ်ပါတယ်” ဟု အောက်လွှတ်တော် အမတ်တစ်ဦးလည်းဖြစ်၊ လိင်တူ ချစ်သူ တစ်ဦးလည်းဖြစ်သည့် မွန်ဒရေးဂျုံးစ်က ပြောကြားခဲ့သည်။

“ကျနော်တို့ရဲ့ အမေရိကန်လူမျိုး မျိုးဆက်သစ်တွေကို ပြောကြဖို့ စိတ်ကူးကြည့်လိုက်ပါဗျာ။ ကျနော်တို့မှာ ချစ်ရတဲ့သူတွေကို လက်ထပ်ခွင့် မရှိသေးဘူး။ ကွန်ဂရက်(လွှတ်တော်)ထဲမှာ ဒီလို အလားအလာ မကောင်းသေးဘူး” ဟု ၎င်းက ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: AP, India Today

CNI International News

မင့်ခ်၊ ဇူလိုင် ၂၀

ဥရောပနိုင်ငံများဖြစ်ကြသည့် ဂရိနှင့် လစ်သူယေးနီးယား နိုင်ငံအကြား လေကြောင်းပျံသန်းမှုအား အတင်းအကြပ် ဟန့်တား ခဲ့သည့် ဖြစ်စဉ် နောက်ကွယ်တွင် ဘယ်လာရုစ်အစိုးရ အကြီးတန်းအရာရှိများက ၎င်းတို့နှင့်သဘောထား မတူသော သတင်း သမားတစ်ဦးကို ဖမ်းဆီးနိုင်ဖို့ တွန်းအားပေးခဲ့ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ (UN) ၏ လေကြောင်းအေဂျင်စီဖြစ်သော ICAO က ပထမ ဆုံး အကြိမ်အဖြစ် စွပ်စွဲလိုက်ကြောင်း အယ်လ်ဂျာဇီးယား သတင်းအရ သိရသည်။

၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ မေလတုန်းက ဘယ်လာရုစ် လေကြောင်းသွားလာမှု ထိန်းချုပ်ရေး တာဝန်ရှိသူများသည် ရမ်အဲ (Ryanair) အမည် ရှိ လေယာဉ်ကို ဘယ်လာရုစ်နိုင်ငံ၊ မြို့တော်မင့်ခ်သို့ ဆင်းသက်ရန် အတင်းအကြပ် အမိန့်ပေးခဲ့ဖူးသည်။

အဆိုပါ လေယာဉ်ကို ဗုံးခြိမ်းခြောက်မှု အကြောင်းပြချက်ဖြင့် ဆင်းသက်ခိုင်းခဲ့ပြီးနောက် လေယာဉ်ပေါ်ရှိ ဘယ်လာရုစ် သတင်းသမားတစ်ဦးဖြစ်သူ ရိုမန်ပရိုတာဆီဗစ် (Roman Protasevich)ကို ၎င်း၏ရည်းစားဟောင်းနှင့်အတူ ဘယ်လာရုစ် အာဏာပိုင်များက ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခဲ့သည်။

အဆိုပါ ခြိမ်းခြောက်မှု ဖြစ်စဉ်၏ နောက်ကွယ်တွင် မည်သူမည်ဝါရှိမှန်း မသိရဟု ယခင်က ပြောကြားခဲ့ဖူးသည့် နိုင်ငံတကာ အရပ်ဘက် လေကြောင်းရေးရာအဖွဲ့ (ICAO) သည် ဘယ်လာရုစ်အစိုးရကို လေကြောင်း စည်းမျဉ်းများ ချိုးဖောက်ပြီး ဥပဒေမဲ့ ဝင်ရောက် စွက်ဖက်မှု ကျူးလွန်ခဲ့မှုအတွက် ဇူလိုင် ၁၉ ရက်တွင် အပြစ်တင်ရှုတ်ချခဲ့သည်။

ဘယ်လာရုစ် အစိုးရက ပြန်ဆင်းခိုင်းခဲ့တဲ့ ရမ်အဲလေယာဉ်

“လေယာဉ်ပျံသန်းမှုအပေါ် ဗုံးကိစ္စ ခြိမ်းခြောက်မှုသည် တမင်တကာ လုပ်ဆောင်ချက်ဖြစ်၍ အန္တရာယ်ကြီးမားသည့် အပြင် ဘယ်လာရုစ် အဆင့်မြင့် အရာရှိများ၏ ညွှန်ကြားချက်အရ လေယာဉ်အမှုထမ်းများလည်း ခြိမ်းခြောက်ခံခဲ့ရခြင်းမှာလည်း ထင်ရှားကြောင်း ထပ်မံရရှိသော အချက်အလက် အသစ်များကို ကိုးကား၍ မိမိတို့ အသိအမှတ်ပြုသည်” ဟု ICAO ၏ ထုတ်ပြန်ချက်ထဲတွင် ဖော်ပြထားသည်။

ကနေဒါနိုင်ငံ၊ မွန်ထရီရယ်မြို့တွင် ရုံးစိုက်သော ICAO အေဂျင်စီ၏ ထုတ်ပြန်ချက် နိဂုံးပိုင်းကို ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ ရုရှား ကိုယ်စားလှယ်က ပြင်းပြင်းထန်ထန် ကန့်ကွက်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ရုရှား၏ ယူကရိန်း ကျူးကျော်စစ်ကို ထောက်ခံသူ ဘယ်လာရုစ်နိုင်ငံအား ကနေဒါ အပါအဝင် အနောက်အုပ်စုနိုင်ငံများက ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများ ချမှတ်ထားသည်။

ICAO ၏ ယခု ထုတ်ပြန်ချက်အပေါ် သဘောထား မှတ်ချက်ပေးရန် ဘယ်လာရုစ် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနထံသို့ အယ်လ်ဂျာဇီးယားက တောင်းခံခဲ့သော်လည်း ချက်ချင်း တုံ့ပြန်ခြင်း မရှိပါ။

ဘယ်လာရုစ် အစိုးရက ဖမ်းခဲ့တဲ့ ရိုမန်ပရိုတာဆီဗစ်

သမ္မတ အလက်ဇန္ဒား လူကာရှန်ကိုအား အားပျော့စေရန်အတွက် အနောက်အုပ်စုက လုပ်ကြံဇာတ်လမ်းများ ဖန်တီး၍ အသုံးချနေကြောင်း၊ မိမိတို့နိုင်ငံသည် တရားဝင် နိုင်ငံတကာ စံနှုန်းများနှင့်အညီ လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြောင်း မင့်ခ်အစိုးရက ယခင်ကတည်းက အခိုင်အမာ ပြောကြားခဲ့ပြီး ဖြစ်သည်။

ဘယ်လာရုစ်နိုင်ငံမှ သတင်း အယ်ဒီတာ တစ်ဦးဖြစ်သည့် ရိုမန်ပရိုတာဆီဗစ်သည် အာဏာပိုင်များ၏ ဖမ်းဆီးခံရပြီးနောက် နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုများကို စွန့်လွှတ်ကြောင်း ခံဝန်ဖြင့် အကျဉ်းထောင်မှ နေအိမ်အကျဉ်းချုပ်သို့ ပြောင်းလဲ ချထားခဲ့သည်။

ထိုဖြစ်စဉ်အပေါ် အာဏာပိုင်များ၏ အတင်းအကျပ် စေခိုင်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဘယ်လာရုစ် အတိုက်အခံသမားများက ယုံကြည် ထားကြသည်။

Source: Aljazeera

CNI International News

ဝါရှင်တန်၊ ဇူလိုင် ၂၀

အမေရိကန်သည် ဗီယက်နမ်၊ ကမ္ဘောဒီးယား၊ မကာအိုနှင့် ဘရူနိုင်းတို့တွင် လူကုန်ကူးမှုများ ရှိနေခြင်းကြောင့် ၎င်း၏ အမည် မည်းစာရင်းသို့ ထည့်သွင်းခဲ့သည်ဟု ဘန်ကောက်ပို့စ်က ဖော်ပြထားသည်။

ထို့နောက် မလေးရှားနိုင်ငံ၌လည်း လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အဓမ္မစေခိုင်းမှု ရပ်တန့်ရန်(သို့မဟုတ်)ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားများကို အကူအညီပေးရန် အားနည်းကြောင်း အမေရိကန်က စွပ်စွဲခဲ့သည်ဟု အေအက်ဖ်ပီ သတင်းကို ကိုးကားလျက် ဘန်ကောက်ပို့စ်က ဆက်လက်ဖော်ပြခဲ့သည်။

အမေရိကန်၏ နှစ်ပတ်လည် အစီရင်ခံစာ တစ်စောင်ထဲတွင် အာဏာရှင်အုပ်ချုပ်သော ဘယ်လာရုစ်နိုင်ငံကိုလည်း အမည် မည်းစာရင်းသို့ထည့်သွင်းခဲ့ပြီး အနောက်အုပ်စု၏ ရှားရှားပါးပါး ဝေဖန်မှုတစ်ခုအဖြစ် ဘူလ်ဂေးရီးယား နိုင်ငံကိုလည်း လူကုန်ကူးမှုအပေါ် အလေးအနက် မထားခြင်းကြောင့် စောင့်ကြည့်ရမည့် စာရင်းထဲသို့ ထည့်သွင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

ဘူလ်ဂေးရီးယားသည် မြောက်အတ္တလန္တိတ်စစ်စာချုပ်(နေတိုး) အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံလည်း ဖြစ်သည်။

“အခု အစီရင်ခံစာကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် ရောထွေးနေတဲ့ တိုးတက်ဖြစ်ပေါ်မှုတွေကို တွေ့ရပါလိမ့်မယ်” ဟု အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အန်တိုနီဘလင်ကင်က အစီရင်ခံစာတင်ပြစဉ် ပြောကြားခဲ့သည်။

ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ ဟနွိုင်းအခြေစိုက် Blue Dragon ဖောင်ဒေးရှင်းမှ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံမြောက်ပိုင်းတွင် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အမြတ်ထုတ်ခံရပြီး လူကုန်ကူးခံရသူ အသက် ၁၄ နှစ်အရွယ် အမျိုးသမီးတစ်ဦးကို ကယ်တင်ခဲ့စဉ်(ဓါတ်ပုံ- Blue Dragon Foundation)

အဆိုပါ လူကုန်ကူးမှုဆိုင်ရာ အကျင့်ပျက်ခြစားမှုများသည် ၎င်းနိုင်ငံအသီးသီးမှ အစိုးရများအနေဖြင့် မသိကျိုးကျွံ ပြုနေကြသဖြင့် လူကုန်ကူးသူများအတွက် အခွင့်အရေးရနေကြကြောင်း ဘလင်ကင်က ပြောကြားခဲ့သည်။

“ကျနော်တို့ရဲ့ သံခင်းတမန်ခင်းတလျှောက်လုံးမှာ ရာသီဥတုနဲ့အဂတိလိုက်စားမှုလိုမျိုး ပြဿနာတွေကို ကိုင်တွယ် ဖြေရှင်းရင်းနဲ့ လူကုန်ကူးမှုဟာလည်း အဂတိလိုက်စားသူတွေနဲ့ ဘယ်လိုဆက်စပ်နေတယ်ဆိုတာပါ ဖြေရှင်းရမှာ ဖြစ်ပါတယ်” ဟု ၎င်းက ဆက်လက်ပြောကြားခဲ့သည်။

အမေရိကန်အစိုးရသည် ၎င်းအနေဖြင့် တိုးတက်ကောင်းမွန်လာစေမည်ဟု ကတိပြုသည့် ချစ်ကြည်ရင်းနှီးသော နိုင်ငံများအတွက် ပြစ်ဒဏ်များကို ပုံမှန်အတိုင်း လျှော့ပေးလေ့ရှိသော်လည်း “အဆင့် ၃” (Tier 3) အမည်မည်း စာရင်း ထည့်သွင်းခံရသောနိုင်ငံများအတွက်မူ အမေရိကန်၏ပိတ်ဆို့အရေးယူမှု ခံရလေ့ရှိသည်။

အာရှတိုက်ရှိ အစိုးရအတော်များများသည် ယခင်ကလည်း မိမိတို့၏စောင့်ကြည့်စာရင်းတွင် ထည့်သွင်းခံရပြီး တိုးတက်မှုမမြင်တွေ့ရသဖြင့် အဆင့်နှိမ့်ချကြောင်း အမေရိကန်လူကုန်ကူးမှုတိုက်ဖျက်ရေးတာဝန်ခံ၊ နိုင်ငံခြားရေး ဌာန အဆင့်မြင့်အရာရှိ ကရီဂျွန်စတုန်း (Kari Johnstone) က ပြောကြားခဲ့သည်။

“ကံမကောင်းစွာနဲ့ ဒီနှစ်ထဲမှာ အဲဒီအာရှဒေသတွင်းနိုင်ငံအတော်များများဟာ တိုးတက်အောင် မလုပ်နိုင်ခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်” ဟု ၎င်းက သတင်းထောက်များကို ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: AFP, Bangkok Post

CNI International News

တီဟီရန်၊ ဇူလိုင် ၂၀

“ဆီးရီးယားပြည်သူများ ပိုင်ဆိုင်သည့် နိုင်ငံအတွင်းမှ ရေနံများ ခိုးထုတ်နေခြင်းကို အမေရိကန် ရပ်တန့်ရန် လိုအပ်ကြောင်း” ဇူလိုင် ၁၉ ရက်၌ တီဟီရန်မြို့တော်သို့ ရောက်ရှိခဲ့သော ရုရှားသမ္မတ ပူတင်က အီရန်နှင့်တူရကီအစိုးရ ထိပ်ပိုင်းအရာရှိများနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့ပြီးနောက် ပြောကြားခဲ့သည်။

ရုရှား၊ တူရကီနှင့် အီရန် စသည့် နိုင်ငံ ၃ နိုင်ငံပေါင်း၍ အက်စတာနာ (Astana) လုပ်ငန်းစဉ်အတွက် အာမခံခဲ့ကြသည်။

ထို့နောက် အမေရိကန် အနေဖြင့် ယူဖရေးတီးစ်မြစ် (Euphrates) ကို ဖြတ်သန်းပြီး ဆီးရီးယားပြည်တွင်း၌ လူသားချင်း စာနာ မှုဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်း ပိုမိုဆိုးရွားအောင် လုပ်ဆောင်နေခြင်းအား ရပ်တန့်ဖို့ ရုရှား၊ တူရကီနှင့် အီရန် သုံးနိုင်ငံက သဘော တူခဲ့ကြသည်။

“အမေရိကန်တပ်များ ယူဖရေးတီးစ်မြစ် အရှေ့ဘက်ခြမ်းကို ဖြတ်သန်းလျက် ဆီးရီးယားပြည်တွင်းသို့ ဝင်ရောက်ကာ ဆီးရီးယား ပြည်သူများ၏ ရေနံများ ဓါးပြတိုက်၍ တရားမဝင် တင်ပို့နေခြင်းကို ရပ်တန့်ရမှာဖြစ်ကြောင်း” ပူတင်က ဇူလိုင် ၁၉ ရက် ညနေပိုင်းတွင် သတင်းထောက်များကို ပြောကြားခဲ့သည်။

ပူတင်၊ အီဘရာဟင်ရိုင်စီ၊ အာဒိုဂန် တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေး(AP)

“ဒါဟာ ရုရှား၊ တူရကီနဲ့ အီရန်တို့ရဲ့ ဘုံရပ်တည်ချက်ဖြစ်တယ်” ဟု ၎င်းက ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

အစ္စလာမ္မစ်နိုင်ငံတော် (အိုင်အက်စ်- ယခင် အိုင်အက်စ်အိုင်အက်စ်) အကြမ်းဖက်သမားများ ရှုံးနိမ့်ပြီးကတည်းက ဆီးရီးယား နိုင်ငံ အရှေ့မြောက်ပိုင်းရှိ ရေနံတွင်းများ၊ ဂျုံခင်းများကို ဆီးရီးယားဒီမိုကရက်တစ်တပ်ဖွဲ့ (SDF) ပြည်သူ့စစ်က ထိန်းချုပ်ခဲ့ သည်။

အဆိုပါ ထိန်းချုပ်နယ်မြေအတွင်း ရာနှင့်ချီသော အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့ဝင်များ တရားမဝင် ရောက်ရှိနေသည်မှာလည်း ကြာမြင့်ပြီ ဖြစ်သည်။

SDF တပ်များကို အမေရိကန်က ကျောထောက်နောက်ခံ ပေးထားပြီး ၎င်းအဖွဲ့သည် ဝါရှင်တန်(အမေရိကန်)မှ ပြုတ်ကျစေလို သော ဒမတ်စကက်အစိုးရ (ဆီးရီးယား လက်ရှိအစိုးရ)နှင့် ပြန်လည်ပေါင်းစည်ရေးကို ငြင်းဆိုထားသည်။

စစ်ဒဏ်ခံနေရသော ဆီးရီးယားနိုင်ငံ ပြန်လည် တည်ဆောက်ရေး လုပ်ငန်းစဉ်ကို ၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင် စတင်ခဲ့ရာ အမေရိကန်က သမ္မတ ဘာရှာအာဆတ်၏ အစိုးရကို စစ်ရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်ကြောင်း စွပ်စွဲခဲ့ပြီး ဒမတ်စကက်အပေါ် အကူအညီပေးသည့် မည်သူ့ကိုမဆို ပိတ်ဆို့အရေးယူရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။

ဆီးရီးယားက ရေနံတွင်းများနဲ့အတူ အမေရိကန်တပ်ကိုတွေ့ရစဉ်

“ထိုသို့ ပိတ်ဆို့ အရေးယူများသည် ဆိုးရွားသော ရလဒ်များသာ ရစေကြောင်းနှင့် ဆီးရီးယားအတွက် လူသားချင်း စာနာမှု အကူအညီများကို ပေးအပ်ရာ၌ နိုင်ငံရေးအရ မပေးသင့်ကြောင်း” ပူတင်က ဇူလိုင် ၁၉ ရက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

အီရန်နိုင်ငံ၊ တီဟီရန်မြို့တော်၌ ဇူလိုင် ၁၉ ရက် ကျင်းပခဲ့သော ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲအတွင်း ပူတင်က အီရန်သမ္မတ အီဘရာဟင်ရိုင်စီ (Ebrahim Raisi) နှင့် တူရကီသမ္မတ အာဒိုဂန် (Recep Tayyip Erdogan) တို့နှင့် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။

ထို့နောက် သမ္မတ ၃ ဦးတို့က ပူးတွဲကြေညာချက် တစ်စောင် ထုတ်ပြန်ခဲ့ရာ “ကုလသမဂ္ဂ၏ ဦးဆောင်မှု အောက်တွင် နိုင်ငံရေး တစ်ခုတည်းဖြင့် ဆီးရီးယားပဋိပက္ခကို အဖြေရှာ၍ မရကြောင်း” အတည်ပြု ကြေညာခဲ့သည်။

ခွဲခြားဆက်ဆံမှု၊ နိုင်ငံရေးနယ်ပယ်ထဲ ဆွဲထည့်မှုနှင့် ကြိုတင် သတ်မှတ်ချက်များ မပါဝင်ဘဲ ဆီးရီးယား ပြည်သူများအား အကူအညီ တိုးမြှင့်ပေးသွားရန် ကုလသမဂ္ဂနှင့် အခြားနိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းများကို ၎င်း(အီရန်၊ တူရကီ၊ ရုရှား)တို့က တိုက်တွန်းခဲ့ကြသည်။

Source: အာရ်တီသတင်းဌာန