CNI International News

ကာဘူးလ်၊ စက်တင်ဘာ ၄

အာဖဂန်နစ္စတန်တွင် တာလီဘန်အစိုးရအဖွဲ့သည် အများပြည်သူပိုင်နေရာများတွင် အမျိုးသမီးများ၏ အသံများနှင့် မျက်နှာများကို ဖော်ပြခြင်းမပြုရန် တားမြစ်ထားသည့် အကျင့်စာရိတ္တ ထိန်းသိမ်းရေးဥပဒေများကို တင်းကျပ်စွာ ထုတ်ပြန်ထားသဖြင့် နိုင်ငံတကာ၏ ဝေဖန်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်ဟု Nikkei Asia မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ထိုဥပဒေများအရ အမျိုးသမီးများသည် အမျိုးသားအုပ်ထိန်းသူ မပါဘဲ အငှားကားများကို ငှားရမ်းနိုင်မည် မဟုတ်ပေ။

ဩဂုတ်လကုန်ပိုင်းက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် တာလီဘန်အဖွဲ့၏ ဥပဒေများအရ အမျိုးသမီးများသည် အများပြည်သူပိုင် နေရာများတွင် တစ်ကိုယ်လုံးကို ဖုံးလွှမ်းထားသည့် ဝတ်စုံအား အချိန်ပြည့် ဝတ်ဆင်ရမည်ဖြစ်ပြီး စကားသံကို လည်း ထွက်ပေါ်ခြင်းမပြုရန် တားမြစ်ထားသည်။

အမျိုးသမီးများ၏ အသံသည် တဏှာရာဂကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သဖြင့် ထိုကဲ့သို့ တားမြစ်ရခြင်းဖြစ်ကြောင်း တာလီဘန်အဖွဲ့က ပြောာကားခဲ့သည်။

တာလီဘန်အဖွဲ့၏ အမြင့်ဆုံးခေါင်းဆောင် ဟိုင်ဘာတူလာ အက်ခန်ဇာဒါ (Hibatullah Akhundzada) ၏ အတည်ပြုချက်ဖြင့် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် ဥပဒေပိုဒ်ခွဲ ၃၅ ချက်ပါ အကျင့်စာရိတ္တ ထိန်းသိမ်းရေးဥပဒေတွင် ကိုယ်ပိုင် ကားများ၊ အများပြည်သူ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးယာဉ်များ သို့မဟုတ် အစ္စလာမ်မစ် တရားဥပဒေများနှင့်မညီသည့် အခမ်းအနားများတွင် တေးသီချင်းများ ဖွင့်လှစ်နားဆင်ခြင်းကိုလည်း တားမြစ်ပိတ်ပင်ခဲ့သည်။

တာလီဘန်တွေနဲ့ အမျိုးသမီးတွေကို တွေ့ရစဉ်

ထို့ပြင် အမျိုးသားများ အနေဖြင့်လည်း မုတ်ဆိပ်မွေး အရှည်ထားရန်၊ ခွေးတိုက်ပွဲနှင့် အခြား တိရစ္ဆာန်အချင်းချင်း တိုက်သည့် တိုက်ပွဲများ (ဥပမာ-ကြက်တိုက်ပွဲများ) ကဲ့သို့ လူကြိုက်များသည့် ဖျော်ဖြေပွဲ အခမ်းအနားများကိုလည်း ပိတ်ပင်ခဲ့သည်။

"တာလီဘန်တွေ အာဏာပြန်ရလာတော့ ကျနော် မုတ်ဆိပ်ရိပ်လို့ မရတော့ပါဘူး။ အခုဆို ကျနော့် မုတ်ဆိပ်တွေ က ရှည်လာပါပြီ။ အခုလို မုတ်ဆိပ်အရှည်နဲ့နေရတာ အဆင်မပြေပါဘူး" ဟု အာဖဂန်စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင် တစ်ဦးဖြစ်သည့် မိုဟာမက် အက်ခ်ဘာ (Muhammad Akbar) က ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုအကျင့်စာရိတ္တ ထိန်းသိမ်းရေးဥပဒေများကို ချိုးဖောက်ပါက ကနဦးအဆင့် သတိပေးခြင်းမှအစ၊ ပိုင်ဆိုင်မှုများ သိမ်းဆည်းခံရခြင်း၊ ရက်အနည်းငယ်ကြာ ထောင်ဒဏ် ချမှတ်ခံရခြင်းနှင့် အခြားအပြစ်ပေးနည်းများဖြင့် အရေးယူ ခံရလိမ့်မည်ဟု တာလီဘန်အဖွဲ့က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

အာဖဂန်နစ္စတန်တွင် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က အကျင့်စာရိတ္တ ချိုးဖောက်မှုဆိုင်ရာ ပြစ်မှုများဖြင့် ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံရသူ ပေါင်း ၁၃,၀၀၀ ခန့်ရှိခဲ့သည်ဟု မီဒီယာများက ဖော်ပြခဲ့သည်။

Source: Nikkei Asia

CNI International News

ဝါရှင်တန်၊ စက်တင်ဘာ ၄

ဩဂုတ် ၇ ရက်က ဩစတြီးယားနိုင်ငံ၊ ဗီယင်နာ (Vienna) အနီးတွင် တေလာဆွစ်ဖ် (Taylor Swift) ၏ ဂီတ ဖျော်ဖြေပွဲ အပါအဝင် ကြီးမားသည့် ပွဲအခမ်းအနားများကို တိုက်ခိုက်ရန် စီစဉ်နေသူနှစ်ဦးကို ဖမ်းဆီးရမိခဲ့ကြောင်း ဩစတြီးယားအာဏာပိုင်များက ကြေညာခဲ့သည်။

အဆိုပါ တိုက်ခိုက်ရန် စီစဉ်မှုများသည် အိုင်အက်စ်အဖွဲ့၏ ခြိမ်းခြောက်မှုများ ပြန်လည်မြင့်တက်လာခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု Asia Times မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

အဆိုပါ သံသယရှိသူနှစ်ဦးမှာ အသက် ၁၉ နှစ်အရွယ်နှင့် ၁၇ နှစ်အရွယ် ဆယ်ကျော်သက် လူငယ်များဖြစ်ပြီး အိုင်အက်စ်နှင့် အယ်ကေဒါအဖွဲ့များ၏ အစွန်းရောက်ဝါဒဖြန့်မှုကို ခံခဲ့ရဖွယ်ရှိကြောင်း အာဏာပိုင်များက ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ဩဂုတ် ၂၃ ရက်ကလည်း ဂျာမနီနိုင်ငံ၊ ဆိုလင်ဂျန် (Solingen) မြို့တွင် လူ ၃ ဦးသေဆုံးပြီး ၈ ဦးဒဏ်ရာ ရခဲ့သည့် ဓားဖြင့်တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။

ထိုတိုက်ခိုက်မှုကို အိုင်အက်စ်အဖွဲ့က ၎င်းတို့ လုပ်တာဖြစ်ကြောင်း တာဝန်ခံထွက်ဆိုခဲ့သည်။

အိုက်အက်စ် အဖွဲ့ကိုတွေ့ရစဉ်

အထက်ဖော်ပြပါ ဖြစ်စဉ်များအရ အိုင်အက်စ်အဖွဲ့သည် ၎င်းတို့၏ ခြိမ်းခြောက်မှုများကို ကမ္ဘာကသိစေရန် ပြသနေခြင်းဖြစ်သည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက သုံးသပ်ခဲ့သည်။

အိုင်အက်စ်အဖွဲ့သည် ၎င်းတို့ အင်အားအကောင်းဆုံး အချိန်ဖြစ်သည့် ၂၀၁၄ ခုနှစ်မှ ၂၀၁၆ ခုနှစ်အကြား အီရတ်နှင့် ဆီးရီးယာတွင် အစ္စလာမ်မစ် ခါလီဖိတ်ဟု ခေါ်သည့် မွတ်စလင်အရပ်သား အုပ်ချုပ်သူများ၏ နယ်မြေတစ်ခုကို ထူထောင်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံတကာမီဒီယာများ၏ အာရုံစိုက်မှုကို ရရှိခဲ့သည်။

အိုင်အက်စ်အဖွဲ့သည် နိုင်ငံပေါင်း ၈၀ ကျော်မှ အမျိုးသားများ၊ အမျိုးသမီးများကို တပ်သားသစ်အဖြစ် စုဆောင်း နိုင်ခဲ့ပြီး အီရတ်နှင့် ဆီးရီးယားရှိ ကာ့ဒ်၊ ရှာဘက်၊ ခရစ်ယာန်၊ ယာဇီဒီနှင့် အခြားလူနည်းစုများအပေါ် ရက်စက် ကြမ်းကြုတ်သည့် ရာဇဝတ်မှုများ ကျူးလွန်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် နေတိုးအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၊ အခြားနိုင်ငံများနှင့် အဖွဲ့အစည်းပေါင်း ၈၀ ကျော် ပါဝင်သည့် နိုင်ငံတကာ ညွန့်ပေါင်းတပ်ဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့၍ အိုင်အက်စ်အဖွဲ့ကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် ၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင် အိုင်အက်စ်အဖွဲ့ ကျရှုံးသွားခဲ့ကာ နိုင်ငံတကာမီဒီယာများ၏ အာရုံစိုက်မှုလည်း လျော့ကျသွားခဲ့သည်။

အိုက်အက်စ်တပ်သားကို တွေ့ရစဉ်

သို့သော် မကြာသေးမီ နှစ်များအတွင်း အိုင်အက်စ်အဖွဲ့၏ အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်မှုများ ခပ်စိပ်စိပ် ဖြစ်ပွားလာ သည်ကို နိုင်ငံတကာ သတင်းများတွင် မြင့်တွေ့လာရသဖြင့် အိုင်အက်စ်အဖွဲ့ တစ်ကျော့ပြန် အင်အားကြီးမားလာ မည့် အရေးကို စိုးရိမ်မှုများ မြင့်တက်စေခဲ့သည်။

ထိုတိုက်ခိုက်မှုများအနက် အထင်ရှားဆုံး ဖြစ်စဉ်တစ်ခုမှာ ယခုနှစ် မတ်လအတွင်းက အိုင်အက်စ်အဖွဲ့၏ တောင်-ဗဟိုအာရှ အဖွဲ့ခွဲဖြစ်သည့် အိုင်အက်စ်-ခိုရာဆန် (IS-Khorasan) အဖွဲ့သည် ရုရှားနိုင်ငံ၊ မော်စကိုမြို့တော်ရှိ Crocus City Hall ကပွဲခန်းမကို ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့သဖြင့် လူပေါင်း ၁၄၅ ဦး သေဆုံးသွားခဲ့သည်။

ထိုဖြစ်စဉ်သည် အိုင်အက်စ်အဖွဲ့ အနေဖြင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်း ဒေသထက်ကျော်လွန်ပြီး အင်အားကြီးနိုင်ငံများတွင် တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်နိုင်သည့် စွမ်းဆောင်ရည်ကို မီးမောင်းထိုးပြသရာ ရောက်ခဲ့သည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: Asia Times

CNI International News

ဘန်ကောက်၊ စက်တင်ဘာ ၄

ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပေတုန်တန် ရှင်နာဝပ် (Paetongtarn Shinawatra) ၏ ဖြူးထိုင်းပါတီ ဦးဆောင်သည့် ညွန့်ပေါင်းအစိုးရအဖွဲ့အတွင်း ပါဝင်သည့် အဖွဲ့ဝင် ၁၁ ဦးသည် ကျင့်ဝတ်သိက္ခာပိုင်းဆိုင်ရာ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများနှင့် ရင်ဆိုင်ရဖွယ်ရှိကြောင်း The Nation မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် ပေတုန်တန် အနေဖြင့် ဝန်ကြီးချုပ်သက်တမ်းကို အပြည့်အဝ တာဝန်ထမ်းဆောင်လိုပါက သတိကြီးစွာ ထားပြီး ချဉ်းကပ်လုပ်ဆောင်ရန် လိုအပ်ကြောင်း နိုင်ငံရေး ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့သည်။

ယခင်ဝန်ကြီးချုပ် ဆရီသာ သာဗီဆင် (Srettha Thavisin) သည်လည်း ထောင်ဒဏ် ချမှတ်ခံခဲ့ရဖူးသည့် ပီချစ် ချူအန်ဘန် (Pichit Chuenban) ကို အစိုးရအဖွဲ့ဝင် ဝန်ကြီးရာထူး ခန့်အပ်ခဲ့သဖြင့် ကျင့်ဝတ်သိက္ခာ ချိုးဖောက်မှု ဖြင့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာခုံရုံးက ၎င်းကို ဝန်ကြီးချုပ်နေရာမှ ဖယ်ရှားခဲ့သည်။

လက်ရှိတွင်လည်း ပေတုန်တန်သည် ဆရီသာကဲ့သို့ အလားတူ ဖြစ်စဉ်မျိုးနှင့် ရင်ဆိုင်ရနိုင်သည်ဟု အမည်မဖော် လိုသည့် ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦးက The Nation သို့ ပြောကြားခဲ့သည်။

ဆရီသာကို တွေ့ရစဉ်

အစိုးရအဖွဲ့ဝင် ၃၆ ဦးအနက် ၁၁ ဦးသည် ကျင့်ဝတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း၊ ထို ၁၁ ဦး အနက် ၃ ဦးမှာ ဖြူးထိုင်းပါတီမှဖြစ်ပြီး ၃ ဦးမှာ Bhumjaithai ပါတီမှဖြစ်ကာ ၂ ဦးမှာ ဒီမိုကရက်ပါတီမှ ဖြစ်သည်။

နောက် ၂ ဦးမှာ အခြားနိုင်ငံရေး အင်အားစုမှဖြစ်ပြီး နောက်ဆုံး ၁ ဦးမှာ Ruam Thai Sang Chart ပါတီမှ ဖြစ် ကြောင်း အဆိုပါကျွမ်းကျင်သူက ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုသို့ ကျင့်ဝတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသူများထဲမှ လူအချို့၏ အမည်များကို ထုတ်ဖော် ပြောဆိုခဲ့သည်။

အထက်ဖော်ပြပါ ၁၁ ဦးအနက် ၅ ဦးသည် အမျိုးသား အဂတိလိုက်စားမှု တိုက်ဖျက်ရေးကော်မရှင် (NACC) ၏ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုကို ခံနေရသော်လည်း ထိုအမှုများနှင့် ပတ်သက်ပြီး ဆုံးဖြတ်ချက် မချရသေးကြောင်း NACC က ပြောကြားခဲ့သည်။

ကျင့်ဝတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသူများအနက် ဒီမိုကရက်တစ်ဦးဖြစ်သည့် လက်ထောက် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီး ဒက်ခိခေါင်ထောင်း (Dech-it Khaothong)၊ စက်မှုရေးရာဝန်ကြီးဖြစ်သည့် Ruam Thai Sang Chart ပါတီမှ အကာနက်ပရွန်ဖန် (Akanat Promphan)၊ လက်ထောက် ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးအဖြစ် အဆိုပြု ခံထားရသည့် Bhumjaithai ပါတီမှ ချာဒါ ထိုင်းဆက် (Chada Thaiset) နှင့် ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ ခေါင်းဆောင် ချာလမ်ချိုင်း သီရိအွန် (Chalermchai Sri-on) တို့ပါဝင်ကြောင်း The Nation မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

Source: The Nation

CNI International News

ဝါရှင်တန်၊ စက်တင်ဘာ ၄

ဗင်နီဇွဲလားသမ္မတ နီကိုလပ်စ် မာဒူရို (Nicolas Maduro) ၏ ဂျက်လေယာဉ်ကို အမေရိကန်က သိမ်းဆည်းခဲ့ ကြောင်း အမေရိကန်တရားရေးဝန်ကြီးဌာနက အတည်ပြုခဲ့သည်ဟု တာ့စ်သတင်းဌာနမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

"နီကိုလပ်စ် မာဒူရို အပြင် ၎င်းနှင့်ဆက်နွှယ်သူများ၏ အကျိုးအတွက် ပျံသန်းနေသည့် Dassault Falcon 900EX လေယာဉ်ကို သိမ်းဆည်းကြောင်း ယနေ့တွင် တရားရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ကြေညာလိုက်သည်"ဟု တရားရေးဝန်ကြီး ဌာနက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

အမေရိကန်၏ ပို့ကုန်ထိန်းချုပ်မှုနှင့် ပိတ်ဆို့မှုဥပဒေများကို ချိုးဖောက်မှုဖြင့် အမေရိကန်အစိုးရ၏ တောင်းဆိုချက် အရ ထိုလေယာဉ်ကို ဒိုမီနီကန် သမ္မတနိုင်ငံတွင် သိမ်းဆည်းလိုက်ခြင်းဖြစ်ပြီး ဖလော်ရီဒါ (Florida) တောင်ပိုင်း ခရိုင်သို့ လွှဲပြောင်းပို့ဆောင်ခဲ့ကြောင်း ထုတ်ပြန်ချက်၌ ဖော်ပြခဲ့သည်။

သိမ်းဆည်းခံလိုက်ရသော လေယာဉ်ကိုတွေ့ရစဉ်

နီကိုလပ်စ်မာဒူရိုနှင့် ၎င်း၏ ခရိုနီများအတွက် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှ ဒေါ်လာ ၁၃ သန်းဖြင့် ကြားခံကုမ္ပဏီ တစ်ခုမှတစ်ဆင့် တရားမဝင်ဝယ်ယူခဲ့သည့် ထိုလေယာဉ်ကို တရားရေးဝန်ကြီးဌာနက သိမ်းယူခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။

ထိုလေယာဉ် သိမ်းယူမှုသတင်းကို CNN သတင်းဌာနက ပထမဆုံး ထုတ်လွှင့်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

Source: တာ့စ်

CNI International News

တီဟီရန်၊ စက်တင်ဘာ ၃

အီရန်၏ အမြင့်ဆုံးခေါင်းဆောင် အယာတိုလာ အလီ ခါမေနီ (Ayatollah Ali Khamenei) က အီရန်အစိုးရအနေ ဖြင့် ရန်သူများနှင့် ဆွေးနွေးမည်ဆိုပါက အလုပ်ဖြစ်နိုင်ခြေရှိကြောင်း အီရန်သမ္မတ မာဆွတ် ပီဇက်ရှ်ကီယန် (Masoud Pezeshkian) ကို ပြောကြားခဲ့သည်ဟု ရိုက်တာမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

အလီခါမေနီ၏ မှတ်ချက်စကားအရ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးဝါဒီ ပီဇက်ရှ်ကီယန်၏ အစိုးရအဖွဲ့ လက်ထက်တွင် ဆွေးနွေးပွဲများ ဖြစ်လာနိုင်ခြေရှိသည့် အလားအလာကို ဖော်ပြခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး အမေရိကန်ကို မယုံကြည်ရကြောင်း လည်း သတိပေးခဲ့သည်။

ပီဇက်ရှ်ကီယန် အနေဖြင့် အီရန်၏ နျူကလီးယား စီမံကိန်းနှင့်ပတ်သက်ပြီး နိုင်ငံတကာအဏုမြူ စွမ်းအင်အေဂျင်စီ (IAEA)သည် အနောက်နိုင်ငံများနှင့်အတူ နောက်တစ်ကြိမ် ဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ခွင့်ရရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် အစ္စရေးနှင့် တင်းမာမှုများ မြင့်တက်နေချိန်တွင် အီရန်အစိုးရသည် နိုင်ငံတကာ ကြားဝင်စေ့စပ်ညှိနှိုင်း ပေးသူများနှင့်လည်း ထိတွေ့ဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ခွင့် ရရှိခဲ့ခြင်းလည်းဖြစ်သည်။

အီရန်သည် ၂၀၁၅ ခုနှစ်ကလည်း အနောက်နိုင်ငံများနှင့် နျူကလီးယား သဘောတူညီချက်အတွက် ဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ဖူးသည်။

အီရန်သမ္မတ မာဆွတ် ပီဇက်ရှ်ကီယန်ကို တွေ့ရစဉ်

လက်ရှိတွင် အစ္စရေး-ဟားမာ့စ် စစ်ပွဲကြောင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်းတွင် တင်းမာမှုများ မြင့်တက်နေပြီး နိုဝင်ဘာလ တွင် အမေရိကန်သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ ရှိနေချိန်၌ ပီဇက်ရှ်ကီယန် အနေဖြင့် မည်သို့ ကိုင်တွယ်သွားမည်ကို စောင့်ကြည်ရမည်ဖြစ်သည်။

"ကျနော်တို့အနေနဲ့ စိတ်ချရတဲ့ အခြေအနေတွေမှာ ရန်သူတွေနဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုတွေ (ဆွေးနွေးပွဲတွေ) မလုပ် နိုင်ဘူးဆိုတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ရန်သူတွေကိုလည်း မယုံကြည်ရပါဘူး" ဟု အလီခါမေနီက ပြောကြားခဲ့ သည်။  

အမေရိကန်သမ္မတဟောင်း ဒေါ်နယ်ထရမ့် (Donald Trump) လက်ထက်က အမေရိကန်သည် ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် အီရန်နျူကလီးယား သဘောတူညီချက်မှ နုတ်ထွက် သွားခဲ့ပြီးနောက် အလီခါမေနီ (၈၅ နှစ်) သည် ဆွေးနွေးပွဲများ ဆက်လုပ်ရန် သို့မဟုတ်ပါက သဘောတူညီချက်ကို ပယ်ဖျက်ရန် မကြာခဏ တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

မကြာသေးမီ နှစ်များအတွင်း အမေရိကန်၏ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကြားဝင်စေ့စပ်ပေးသည့် နိုင်ငံများဖြစ် သော အိုမန်နှင့် ကာတာနိုင်ငံတို့ ကြားဝင်ညှိနှိုင်းပေးမှုဖြင့် အမေရိကန်နှင့် အီရန်အကြား သွယ်ဝိုက်ဆွေးနွေးပွဲများ ဖြစ်မြောက်ခဲ့သည်။

အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနကမူ မိမိတို့အနေဖြင့် အလီခါမေနီ၏ ပြောကြားချက်နှင့်ပတ်သက်ပြီး အပြော ထက်၊ အလုပ်ကို စောင့်ကြည့်ပြီး စဉ်းစားသုံးသပ် သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း မှတ်ချက်ပေးခဲ့သည်။

Source: ရိုက်တာ

CNI International News

မော်စကို၊ စက်တင်ဘာ ၃

ရုရှား၏ နယ်စပ်ဒေသဖြစ်သည့် ကာ့စ်ဒေသတွင် တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်နေသည့် ယူကရိန်းတပ်ဖွဲ့များသည် အဆုံးသတ်၌ ရှုံးနိမ့်လိမ့်မည်ဖြစ်ကြောင်း ရုရှားသမ္မတ ပူတင် (Vladimir Putin) က ပြောကြားခဲ့သည်ဟု တာ့စ်သတင်းဌာနမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

"အဲဒီလို ရန်လိုတဲ့ လုပ်ရပ်တွေဟာ ကျရှုံးသွားလိမ့်မယ်လို့ ကျနော် ယုံကြည်ပါတယ်" ဟု ပူတင်က ဆိုက်ဘေးရီး ယား (Siberian) ၏ တူဗာ (Tuva) ဒေသ၏ မြို့တော်ဖြစ်သည့် ကိုင်ဇီယို (Kyzyl) မြို့တော်ရှိ အမှတ် ၂၀ စာသင် ကျောင်းတွင် ကျောင်းသားများနှင့်တွေ့ဆုံစဉ် ပြောကြားခဲ့သည်။

"ရုရှားရဲ့ နယ်နိမိတ်ဖြစ်တဲ့ ကာ့စ်ဒေသထဲကို ကျူးကျော် ဝင်ရောက်ခဲ့တဲ့ ဒီလို လူဆိုးတွေကို မောင်းထုတ်ဖို့ လိုအပ် ပါတယ်။ ပြီးတော့ နယ်စပ်ဒေသတွေမှာ တည်ငြိမ်မှု မရှိအောင် လုပ်ဆောင်နေတဲ့ အားထုတ်ကြိုးပမ်းမှုတွေကို လည်း ဖြေရှင်းဖို့ လိုပါတယ်" ဟု ပူတင်က ပြောကြားခဲ့သည်။

ယူကရိန်းအာဏာပိုင်များသည် ကာ့စ်ဒေသအား ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ရန် ဆုံးဖြတ်သည့် အကြောင်းရင်းမှာ လက်ရှိ ယူကရိန်းအစိုးရအဖွဲ့သည် ပြည်တွင်းဥပဒေများအရ တရားဝင်မှုမရှိတော့ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲ ပြုလုပ်ရမည့်အစား မာရှယ်လောထုတ်ပြန်ပြီး ယူကရိန်း၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ပြောင်းပြန်လှန် နေခြင်း ဖြစ်ကြောင်း ပူတင်က ပြောကြားခဲ့သည်။

ကာ့စ်ဒေသကို တွေ့ရစဉ်

ယူကရိန်းအစိုးရသည် ၎င်းတို့၏ အာဏာကို ဆက်လက် တည်မြဲစေရန် စစ်ဆင်ရေးများ ဆက်လက် လုပ်ဆောင် ရန် လိုအပ်နေပြီး စစ်ဆင်ရေးများကို အဆုံးသတ်လိုက်ပါက မာရှယ်လောကို ရုပ်သိမ်း၍ သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ ပြုလုပ်ရမည်ဖြစ်သဖြင့် ကာ့စ်ဒေသကို ဝင်တိုက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု ပူတင်က ၎င်း၏ ခန့်မှန်းချက်ကို ထုတ်ဖော် ပြောဆိုခဲ့သည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ လက်ရှိ အစိုးရအဖွဲ့သည် နောက်တစ်ကြိမ် ပြန်လည်ရွေးကောက်ခံရန် အခွင့်အလမ်း အလွန် နည်းပါးနေသဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲပြုလုပ်ရန် အသင့်မဖြစ်သေးကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုများကို အဆုံးသတ်ရန် စိတ်မဝင်စားခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပူတင်က ပြောသည်။

ယူကရိန်းသည် ၎င်းတို့၏ ဒွန်းဘက်စ် (Donbass) ဒေသအတွင်းသို့ ရုရှားတပ်များ ဝင်ရောက်မှုကို ရပ်တန့်ရန် အတွက်လည်း ကာ့စ်ဒေသကို ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်နေခြင်းဖြစ်သည်ဟု ပူတင်က ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော် ကာ့စ်ဒေသတွင် ယူကရိန်းတပ်များသည် မီတာ ၂၀၀ မှ မီတာ ၃၀၀ ထက်ပိုပြီး ဝင်ရောက်နိုင်ခြင်း မရှိကြောင်း၊ မိမိတို့တပ်များသည် ဒွန်းဘက်စ်ဒေသကို မီတာ ၂၀၀ မှ မီတာ ၃၀၀ လောက်ကိုသာ ထိန်းချုပ်ရန် မဟုတ်ဘဲ ဒေသတစ်ခုလုံးကို ထိန်းချုပ်ရန် ကြိုးပမ်းနေခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပူတင်က ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: တာ့စ်

CNI International News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၃

ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပေတုန်တန် ရှင်နာဝပ် (Paetongtarn Shinawatra) သည် အသစ်ဖွဲ့စည်းမည့် အစိုးရအဖွဲ့တွင် ပါဝင်မည့် သူများစာရင်းကို အပြီးသတ် ရွေးချယ်ခဲ့ပြီးနောက် ယခုသီတင်းပတ်အတွင်း ဘုရင်၏ အတည်ပြု ထောက်ခံချက်ရရန် ဘုရင့်ထံ တင်သွင်းသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ရိုက်တာမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ပေတုန်တန်၏ ယာယီအစိုးရအဖွဲ့အတွင်းမှ ထိပ်သီးအရာရှိများကမူ အစိုးရအဖွဲ့သစ်သည် စက်တင်ဘာလ လယ်ပိုင်းတွင် အပြီးသတ် ဖွဲ့စည်းလိမ့်မည်ဖြစ်ကြောင်း ယခင်က ပြောကြားခဲ့ဖူးသည်။

အသစ်ဖွဲ့စည်းမည့် အစိုးရအဖွဲ့အတွင်း လက်ရှိ ဘဏ္ဍာရေးနှင့် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများကို ဆက်လက် ခန့်အပ် ထားမည်ဖြစ်သော်လည်း ဝန်ကြီးများနှင့် လက်ထောက်ဝန်ကြီးများ အပါအဝင် ရာထူးနေရာ ၁၁ နေရာတွင် လူသစ်များ ပါဝင်လာဖွယ်ရှိကြောင်း ဒေသခံမီဒီယာများက ဖော်ပြခဲ့သည်။

အစိုးရအဖွဲ့သစ်သည် ယခင်အစိုးရအဖွဲ့ထက် လွှတ်တော်နေရာ အနည်းငယ် ပိုမိုများပြားလိမ့်မည်ဖြစ်ကြောင်း  ပေတုန်တန်၏ အာဏာရ ဖြူးထိုင်းပါတီ အတွင်းရေးမှူးချုပ် ဆိုရာဝမ် သီအန်သွန်း (Sorawong Thienthong) က ရိုက်တာသတင်းဌာနသို့ ပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော် အစိုးရအဖွဲ့သစ်တွင် ပါဝင်မည့် လူစာရင်းကိုမူ ထုတ်ဖော် ပြောကြားခဲ့ခြင်း မရှိပေ။

ဖြူးထိုင်းပါတီနဲ့ မဟာမိတ်ပါတီများကိုတွေ့ရစဉ်

ပြီးခဲ့သည့်လက ဆရီသာ သာဗီဆင် (Srettha Thavisin) သည် ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးမှ ဖယ်ရှားခံခဲ့ရပြီးနောက် ရက်ပိုင်းအကြာတွင် အသက် ၃၈ နှစ်အရွယ် ပေတုန်တန်ကို လွှတ်တော်က ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ရွေးကောက် တင်မြောက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ပေတုန်တန်သည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အသက်အငယ်ဆုံး ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်ပြီး ဒုတိယမြောက် အမျိုးသမီး ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ် ကာ သက်ဆင်မိသားစုအတွင်း ဝန်ကြီးချုပ်နေရာကို ရရှိသည့် တတိယမြောက် မိသားစုဝင် ဖြစ်လာခဲ့သည်။

ပေတုန်တန်သည် ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း သက်ဆင်ရှင်နာဝပ် (Thaksin Shinawatra) ၏ သမီးဖြစ်ပြီး ယခင် အမျိုးသမီးဝန်ကြီးချုပ် ယင်းလပ် ရှင်နာဝပ် ( Yingluck Shinawatra) ၏ တူမတော်စပ်သူဖြစ်သည်။

အသစ်ဖွဲ့စည်းမည့် အစိုးရအဖွဲ့တွင် စစ်တပ်နှင့်ဆက်နွှယ်သည့် Palang Pracharat ပါတီ ပါဝင်တော့မည် မဟုတ်ဘဲ ဖြူးထိုင်းပါတီ၏ ပြိုင်ဘက်ဟောင်း ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ ပါဝင်လာခဲ့သည်။

Source: ရိုက်တာ

CNI International News

တိုင်ပေ၊ စက်တင်ဘာ ၃

တရုတ်အနေဖြင့် ထိုင်ဝမ်ကို ပိုင်ဆိုင်ကြောင်း ကြေညာနေမည်ဆိုပါက ၁၉ ရာစုနှစ်က ရုရှားကို ပေးအပ်ခဲ့သည့် နယ်မြေများကိုလည်း ပြန်လည်တောင်းယူသင့်သည်ဟု ထိုင်ဝမ်သမ္မတ လိုင်ချင်တေး (Lai Ching-te) က ထိုင်ဝမ် မီဒီယာတစ်ခုနှင့်ပြုလုပ်သည့် အင်တာဗျူးတွင် ပြောကြားခဲ့ကြောင်း ရိုက်တာမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

တရုတ်သည် ဒီမိုကရေစီနည်းကျ အုပ်ချုပ်နေသည့် ထိုင်ဝမ်ကို ၎င်း၏ နယ်နိမိတ်တစ်ခုအဖြစ် ကြေညာထားပြီး လိုအပ်လာပါက အင်အားသုံး သိမ်းယူသွားမည်ဟု မကြာခဏ ပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော်လည်း ထိုင်ဝမ်အစိုးရကမူ ထိုပြောကြားချက်များကို ငြင်းဆိုခဲ့ကာ ထိုင်ဝမ်ဒေသခံများသည် မိမိတို့ အနာဂတ်ကို မိမိတို့ကိုယ်တိုင်သာ ဆုံးဖြတ်မည်ဖြစ်ကြောင်း တုန့်ပြန်ခဲ့သည်။

စက်တင်ဘာ ၁ ရက်က ထိုင်ဝမ်ရုပ်သံ တစ်ခုနှင့်ပြုလုပ်သည့် အင်တာဗျူးတစ်ခုတွင် လိုင်က တရုတ်၏ နယ်မြေ အများအပြားကို ရုရှားအင်ပါယာထံ ပေးအပ်ခဲ့သော ၁၈၅၈ ခုနှစ်က Treaty of Aigun အမည်ရှိ သဘောတူ စာချုပ် အကြောင်းကို ပြောကြားခဲ့သည်။

ရုရှားသမ္မတ ပူတင်နဲ့ တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်ကိုတွေ့ရစဉ်

ထိုသဘောတူညီချက်ကို တရုတ်၏ ချင် (Qing) မင်းဆက်က အတည်ပြုရန် ငြင်းဆန်ခဲ့သော်လည်း ၂ နှစ်အကြာ တွင် ပီကင်းညီလာခံ (Convention of Peking) ၌ အတည်ပြုခဲ့သည်။

ထိုစာချုပ်သည် ၁၉ ရာစုနှစ်က တရုတ်နှင့် ပြည်ပအင်အားကြီး နိုင်ငံများနှင့် ချုပ်ဆိုခဲ့သည့် မျှတမှုမရှိသော စာချုပ်များထဲမှ တစ်ခုအပါအဝင် ဖြစ်ခဲ့သည်။

"တရုတ်က ထိုင်ဝမ်ကို တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ချင်နေတာက ထိုင်ဝမ်မှာရှိတဲ့ လူပုဂ္ဂိုလ် တစ်ဦးတစ်ယောက်ကြောင့် ဒါမှမဟုတ် နိုင်ငံရေးပါတီ တစ်ခုကြောင့် မဟုတ်ပါဘူး။ နယ်မြေတည်တံ့ ခိုင်မြဲရေးအတွက်လည်း မဟုတ်ပါဘူး" ဟု လိုင်က ပြောကြားခဲ့သည်။

"နယ်မြေတည်တံ့ ခိုင်မြဲရေး အတွက်သာဆိုရင် Treaty of Aigun စာချုပ်အရ ရုရှားကို ပေးထားတဲ့ နယ်မြေတွေကို ဘာလို့ ပြန်မတောင်းတာလဲ။ အခုချိန်မှာ ရုရှားက အားအနည်းဆုံး အချိန်ဖြစ်နေပြီလေ" ဟု လိုင်က ပြောကြားခဲ့ သည်။

တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်ကို တွေ့ရစဉ်

ချင်မင်းဆက်လက်ထက် ချုပ်ဆိုခဲ့သည့် ထိုစာချုပ်အရ တရုတ်အနေဖြင့် ရုရှားထံမှ နယ်မြေများကို ပြန်တောင်းနိုင် ကြောင်း၊ သို့သော် ပြန်တောင်းခဲ့ခြင်း မရှိကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ထိုင်ဝမ်ကို ကျူးကျော်ရန် ဆန္ဒရှိနေခြင်းသည် နယ်မြေတည်တံ့ခိုင်မြဲရေးဆိုသည့် အကြောင်းပြချက်ကြောင့် မဟုတ်ကြောင်း လိုင်က ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့ သည်။

စင်စစ်အားဖြင့် တရုတ်သည် ထိုင်ဝမ်ကို သိမ်းယူရန် ဆန္ဒရှိနေခြင်းသည် စည်းမျဉ်းအခြေပြု နိုင်ငံတကာ အခင်းအကျင်းကို ပြောင်းလဲရန်ဖြစ်ကြောင်း လိုင်က ပြောသည်။

လိုင်၏ ပြောကြားချက်နှင့် ပတ်သက်ပြီး တရုတ်၏ ထိုင်ဝမ်ရေးရာရုံးက မှတ်ချက်တစ်စုံတစ်ရာ မပေးသေးပေ။ 

တရုတ်အစိုးရကမူ ထိုင်ဝမ်သည် ရှေးဟောင်းကာလများကတည်းက တရုတ်၏ နယ်နိမိတ်တစ်ခုဖြစ်ခဲ့ကြောင်း ပြောကြားထားသည်။

Source: Reuters

CNI International News

ဗီယန်ကျင်း၊ စက်တင်ဘာ ၂

လက်ရှိ အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သည့် လာအိုနိုင်ငံ၏ ဗီယန်ကျင်း (Vientiane) မြို့တော်တွင် အောက်တိုဘာ ၈ ရက်မှ ၁၁ ရက်အတွင်း အာဆီယံနှင့်ဆက်စပ်သည့် အစည်းအဝေးများကို နှစ်ကြိမ်ပြုလုပ် သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း လာအို နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန၏ အာဆီယံရေးရာဌာနက ထုတ်ပြန်ခဲ့ကြောင်း Thai PBS World မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ဇန်နဝါရီလက ပြုလုပ်ခဲ့သည့် အာဆီယံ အစည်းအဝေးအတွင်း အောက်တိုဘာလတွင် လာအို၌ အာဆီယံ အစည်းအဝေးများ နှစ်ကြိမ်ဆက်တိုက် ကျင်းပမည့်အကြောင်းကို အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများမှ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများအား အကြောင်းကြားခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ထိုအစည်းအဝေးများ ကျင်းပမည့် ကာလအတွင်း အာဆီယံ ခေါင်းဆောင်များနှင့် ဆွေးနွေးပွဲ မိတ်ဖက်နိုင်ငံများ အကြား အစည်းအဝေးပေါင်း ၂၀ ကျော်ကို ပြုလုပ်သွားမည်ဖြစ်ပြီး ကနေဒါနိုင်ငံသည် ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် အာဆီယံခေါင်းဆောင်များနှင့် အထူးအစည်းအဝေး ပြုလုပ်သွားမည်ဖြစ်သည်။

ထိုအစည်းအဝေးများ ပြုလုပ်ပြီးနောက် အရှေ့အာရှညီလာခံကို ထပ်မံပြုလုပ် သွားမည်ဖြစ်ပြီး ထိုညီလာခံတွင် အမေရိကန်၊ တရုတ်၊ ရုရှား၊ အိန္ဒိယ၊ ဩစတြေးလျကဲ့သို့ အင်အားကြီးနိုင်ငံများမှ ခေါင်းဆောင်များ တက်ရောက် မည်ဖြစ်သည်။

လာအိုနိုင်ငံမှာ အာဆီယံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အစည်းအဝေးကို တွေ့ရစဉ်

ထို့ပြင် အာဆီယံခေါင်းဆောင်များသည် တောင်ကိုရီးယားနှင့်လည်း ပြည့်စုံကျယ်ပြန့်သည့် မဟာဗျူဟာမြောက် မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေး(CPS) ကို ထူထောင်ရန် သဘောတူညီချက် ရရှိအောင် လုပ်ဆောင်သွားမည်ဖြစ်သည်။

လက်ရှိ အာဆီယံတွင် CPS သဘောတူညီချက် ရရှိထားသည့် နိုင်ငံ ၆ နိုင်ငံရှိပြီး ထိုနိုင်ငံများမှာ တရုတ်၊ ဩစတြေး လျ၊ အမေရိကန်၊ အိန္ဒိယ၊ ဂျပန်နှင့် တောင်ကိုရီးယားတို့ ဖြစ်သည်။ 

နယူးဇီလန်နိုင်ငံသည်လည်း ပြီးခဲ့သည့် ဩဂုတ်လတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည့် အာဆီယံ နှစ်ပတ်လည် အစည်းအဝေးတွင် CPS ကို လျှောက်ထားခဲ့သည်။

လာအိုတွင် ပြုလုပ်မည့် အာဆီယံနှင့် ဆက်စပ် အစည်းအဝေးများအတွင်း အာဆီယံ ခေါင်းဆောင်များသည် အာဆီယံ လွှတ်တော်ဆိုင်ရာညီလာခံ (ASEAN Inter-Parliamentary Assembl)၊ အာဆီယံ စီးပွားရေး အကြံပေး ကောင်စီ (ASEAN Business Advisory Council) နှင့် အာဆီယံ လူငယ်များအဖွဲ့ (ASEAN Youth) မှ ကိုယ်စားလှယ်များနှင့်လည်း ဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်မည်ဖြစ်သည်။

အောက်တိုဘာ ၈ ရက်တွင် စတင်ပြုလုပ်မည့် ထိုအစည်းအဝေးများ မတိုင်မီ အာဆီယံနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ သည် အစည်းအဝေး အစီအစဉ်များအတွက် ပြင်ဆင်ရန် အာဆီယံညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ရေးကောင်စီ အစည်းအဝေး ၏ မူဘောင်အောက်တွင် အစည်းအဝေးများ ပြုလုပ်သွားမည်ဖြစ်သည်။

Source: Thai PBS World