CNI International Article

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်န၀ါရီ ၁

ရှီကျင့်ဖျင်သည် ၎င်း၏ သမိုင်းဝင် တတိယမြောက် သမ္မတသက်တမ်းကို အောက်တိုဘာလတွင် ရရှိခဲ့သည်။ ထို့ ကြောင့် ရှီသည် မော်စီတုန်း နောက်ပိုင်း တရုတ်နိုင်ငံ၏ အင်အားအကြီးဆုံး အုပ်ချုပ်သူဟုလည်း သတ်မှတ်ခြင်း ခံခဲ့ရသည်။

သို့သော် ထိုအခြေအနေက ရှီကျင့်ဖျင်အတွက် ခက်ခဲသော ၂၀၂၂ ခုနှစ်အတွင်း အနည်းငယ်သော အောင်မြင်မှု များမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ ရှီသည် ၂၀၂၂ ခုနှစ်အတွင်း ခက်ခဲမှုများစွာနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။

ထိုခက်ခဲမှုများစွာတွင် ပြည်သူများ၏ လမ်းပေါ်ထွက် ဆန္ဒပြမှု၊ Zero-COVID ပေါ်လစီကို ရုတ်တရက် ပြောင်းလဲမှု နှင့် နိုင်ငံတစ်ဝန်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူ အရေအတွက် ပြန်လည် မြင့်တက်လာမှုတို့ ပါဝင်နေသည်။

Zero-COVID မူဝါဒနှင့်ပတ်သက်၍ ပြည်သူများ၏ အမျက်ဒေါသ၊ နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေး အခြေအနေအပေါ် ထို ပြဿနာ၏ သက်ရောက်မှုများက ရှီ၏ အာဏာရ ကွန်မြူနစ်ပါတီတွင် အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးအဖြစ် နောက် ထပ် ငါးနှစ်ကြာ တာဝန်ထမ်းဆောင်ရန်ကိစ္စကို မတားဆီးနိုင်ခဲ့သော်လည်း ၂၀၂၂ ခုနှစ်သည် အသက် ၆၉ နှစ် အရွယ် ခေါင်းဆောင်အတွက် ပြည်တွင်း/ပြည်ပ အခြေအနေ ဆိုးရွားမှုများကို ဖြစ်စေခဲ့သည်။

ရှီကျင့်ဖျင်ကို ဆန္ဒပြနေကြသူများကိုတွေ့ရစဉ်

၂၀၂၂ တွင် တရုတ်၏ စီးပွားရေးသည် ၃ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါး တိုးတက်မည့် လမ်းကြောင်းပေါ်တွင် ရှိနေသော်လည်း ထို အခြေအနေက ပစ်မှတ်ထားသည့် ၅ ဒသမ ၅ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်မှုနှင့် အလှမ်းဝေးနေသည်။

ကိုဗစ်နှင့်ပတ်သက်သည့် ကန့်သတ်မှုများက စားသုံးမှုကို ထိခိုက်စေခဲ့သလို လုပ်ငန်းစဉ် တစ်ခုလုံးကိုလည်း အနှောင့်အယှက် ဖြစ်စေခဲ့သည်။ တစ်ဖက်တွင်လည်း ကြီးမားသည့် အိမ်ခြံမြေကဏ္ဍ ပြဿနာလည်း ရှိနေဆဲ ဖြစ်သည်။

ယိုယွင်းနေသော တရုတ်နှင့်အနောက်အုပ်စု၏ ဆက်ဆံရေး အခြေအနေကို ရုရှားနှင့်ပတ်သက်သည့် တရုတ်၏ အကန့်အသတ်မရှိသော မိတ်ဖက်မူဝါဒက ပိုမိုဆိုးရွားစေခဲ့သည်။ တစ်ဖက်တွင်လည်း ထိုင်ဝမ်အရေးနှင့် ပတ်သက် သည့် တင်းမာမှုများလည်း မြင့်တက်လာလျက်ရှိသည်။

ရှီသည် ကိုဗစ်ကာလ နောက်ပိုင်း ပထမဆုံး နိုင်ငံခြားခရီးစဉ်တွင် ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်နှင့် စက်တင်ဘာ လတွင် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ နိုဝင်ဘာလတွင် ၎င်းသည် အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန်နှင့် အင်ဒိုနီးရှား G20 အစည်း အဝေး၌ တွေ့ဆုံကာ မြဲမြံသော ဆက်ဆံရေး အခြေအနေ ရရှိရေး နှစ်ဖက်စလုံးက ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။

သို့သော် အောက်တိုဘာလ နှောင်းပိုင်းမှ စတင်၍ နိုင်ငံတွင်းရှိ မြို့ကြီးများတွင် ဆန္ဒပြပွဲများ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် အတင်းကြပ်ဆုံးဟု သတ်မှတ်နိုင်သည့် ရှီ၏ ကိုဗစ် ၁၉ ဆိုင်ရာ ထိန်းချုပ်ရေး မူဝါဒများ အောက် တွင် သုံးနှစ်ကြာ နေထိုင်ခဲ့ရပြီးနောက် ဒေါသထွက်နေသော ပြည်သူများက အစိုးရကို လမ်းပေါ်ထွက် ဆန္ဒပြခဲ့ကြ ခြင်း ဖြစ်သည်။

ရှီကျင့်ဖျင်နဲ့ ပူတင်ကိုတွေ့ရစဉ်

၁၉၈၉ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း ပထမဆုံးအဖြစ် ထိုသို့ ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြခံခဲ့ရခြင်း ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ဒီဇင်ဘာလ အစောပိုင်းတွင် ကိုဗစ်ထိန်းချုပ်မှု အများစုကို ဖြေလျော့ပေးမည်ဟု ရုတ်တရက် ထုတ်ပြန် ကြေညာခဲ့ရသည်။ ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံမှု နည်းပါးနေခြင်း၊ ရောဂါကူးစက်မှုနှုန်း ရုတ်တရက် မြင့်တက်လာခြင်း ကို ကိုင်တွယ်ရန် ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှု မလုပ်ဆောင်ရသေးဟု တစ်ကမ္ဘာလုံးမှ ပညာရှင်များက သတိပေးမှုများ ရှိ သည့်တိုင် ဖြေလျော့မှုများ လုပ်ဆောင်မည်ဟု မျှော်လင့်မထားဘဲ ဆုံးဖြတ်လိုက်ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။

တရုတ်နိုင်ငံသည် ဆယ်စုနှစ် ပေါင်းများစွာ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး တိုးတက်မှု၏ အရေးပါသော အင်ဂျင်တစ်ခုအဖြစ် သာမက စက်မှုလုပ်ငန်းစဉ် တစ်ခုလုံး၏ အရေးကြီးဆုံး အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ကိုဗစ် အခြေနေများကြောင့် သို့မဟုတ် ပထဝီဝင်နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ တင်းမာမှုများကြောင့်ဖြစ်သော ကာလရှည် စီးပွားရေး တိုးတက်မှု နှေးကွေးနေခြင်း သို့မဟုတ် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးဆိုင်ရာ အခက်အခဲ အသစ်များ ပေါ်ပေါက် လာမည် ဆိုလျှင် တစ်ကမ္ဘာလုံး အတိုင်းအတာဖြင့် သက်ရောက်မှု ရှိလာမည်ဖြစ်သည်။

သမ္မတရှီ၏ နောက်တစ်ကြိမ် သမ္မတရာထူးကို ရယူလိုက်မှုက တရုတ်နိုင်ငံကို ပို၍ အာဏာရှင်ဆန်သော နိုင်ငံရေး လမ်းကြောင်း တစ်ခုပေါ်သို့ ရောက်ရှိသွားစေသည်။ ထို့ကြောင့် မူဝါဒပိုင်ဆိုင်ရာ လုပ်မှားကိုင်မှား ဖြစ်စေရန် အန္တရာယ်ကို ပို၍ မြင့်တက်လာစေသည်ဟု ဝေဖန်သူများက သတိပေးထားသည်။

အောက်တိုဘာလ ကွန်မြူနစ်ပါတီညီလာခံတွင် ရှီကို ရာထူး၌ ဆက်လက် ခန့်ထားရန် ဆုံးဖြတ်ပြီးသည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် တစ်ကမ္ဘာလုံးမှ ရင်းနှီးမြုပ်နှံသူများက တရုတ်ပိုင်ဆိုင်မှုများကို စွန့်ခွာခဲ့ကြပြီး ယမ်ငွေ တန်ဖိုး သည်လည်း ၁၅ နှစ်နီးပါးကာလအတွင်း အနိမ့်ဆုံးသို့ ထိုးဆင်းသွားခဲ့သည်။

ရှီကျင့်ဖျင်နဲ့ ဘိုင်ဒန်ကိုတွေ့ရစဉ်

ရှီ၏ တတိယသက်တမ်းတွင် လုံခြုံရေး၊ အတွေးအမြင်စနစ်အပြင် နိုင်ငံတကာနှင့် တင်းမာမှုများက စီးပွားရေး တိုးတက်မှုအပေါ် အနှောင့်အယှက် ဖြစ်စေမည်ကို စိုးရိမ်နေကြသည်။

ကွန်မြူနစ်ပါတီ ညီလာခံပြီးနောက် တရုတ်အစိုးရသည် zero-COVID မူဝါဒ ကဖြေလျော့ရန် ကြေညာခဲ့ပြီး လာ မည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ဒေါ်လာ ၁၇ ထရီလီယံ တန်ကြေးရှိ စီးပွားရေးကို တည်ငြိမ်မှုရှိစေရန် အားစိုက် ဆောင်ရွက် သွားမည်ဟု ပြောခဲ့သည်။

ခုခံနိုင်စွမ်း နည်းပါးသည့် ထူထပ်သော လူဦးရေအတွင်း ရောဂါကူးစက်မှုများ နိုင်ငံအနှံ့ ပေါ်ပေါက်နေမှု အပေါ် စီမံခန့်ခွဲရေးက ရှီအတွက် အခက်ခဲဆုံး စိန်ခေါ်မှုတစ်ခုအဖြစ် ရှိနေသည်။

၎င်းက ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး ကဏ္ဍအပေါ်တွင် သာမက လူနေမှုဘဝ တည်ငြိမ်ရေးနှင့် တိုင်းပြည် စီးပွားရေးအပေါ် တစ်နည်းတစ်ဖုံ ပတ်သက် ဆက်နွယ်နေခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။ လူဦးရေ ၁ ဒသမ ၄ ဘီလီယံရှိသော တရုတ်နိုင်ငံ တွင် လာမည့်နှစ်အတွင်း ကိုဗစ်နှင့်ဆက်စပ်နေသော ကိစ္စရပ်များကြောင့် လူသေဆုံးမှု ၁ သန်းကျော်ရှိလာ နိုင် သည်ဟု ပညာရှင်များက သတိပေးထားသည်။

လာမည့်မတ်လ နှစ်ပတ်လည် လွှတ်တော် အစည်းအဝေးတွင် တရုတ်နိုင်ငံသည် ၎င်းတို့၏ ခေါင်းဆောင်ပိုင်း ဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုများကို အပြီးသတ် ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်သည်။

ရှီနှင့်နီးစပ်သော မဟာမိတ်တစ်ဦးဖြစ်သည့် ရှန်ဟိုင်းပါတီခေါင်းဆောင် လီကွီရန်သည် ဝန်ကြီးချုပ်သစ်အဖြစ် လီကားချန်း၏ နေရာကို အစားထိုးဝင် ရောက်မည်ဖြစ်သည်။

တရုတ်နိုင်ငံတွင် ဝန်ကြီးချုပ်သည် နိုင်ငံ၏ စိးပွားရေးနှင့်ပတ်သက်သည့် စီမံခန့်ခွဲမှုများကို တာဝန်ယူရသည်။ တရုတ်၏ စီးပွားရေး ပြန်လည် ဖွင့်လှစ်မှုကြောင့် စီးပွားရေးတိုးတက်မှုမှာ ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ၄ ဒသမ ၃ ရာခိုင်နှုန်း အထိ မြင့်တက်လာလိမ့်မည်ဟု ကမ္ဘာ့ဘဏ်က ခန့်မှန်းထားသည်။

လက်ရှိ စီးပွားရေးတိုး တက်မှုနှုန်းမှာ ၂ ဒသမ ၇ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်သည်ဟု အဆိုပါခန့်မှန်းချက်တွင် ပါဝင်သည်။

သံတမန်ရေး အခြေအနေများအရ ရှီ၏ အစိုးရသည် လာမည့်နှစ်တွင် အနောက်အုပ်စုနှင့် ဆက်ဆံရေးကို ထိခိုက် စေသော တင်းမာမှုများကို လျော့ကျရေး ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်သည်။ တရုတ်သမ္မတရှီသည် ဆော်ဒီ အာရေး ဗီးယားနိုင်ငံသို့ သွားရောက်ခဲ့ခြင်းဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံသည် အမေရိကန်ဦးဆောင်သော ဒုတိယကမ္ဘာစစ်လွန် နိုင်ငံရေး သမ္မာစဉ်တွင် ဘက်ညှိပေးသော နိုင်ငံတစ်ခုအဖြစ် ၎င်းတို့၏ အနေအထားကို ထုတ်ဖော်ပြသနိုင်ရန် ကြိုးစားသွား မည်ဟုလည်း ယူဆရသည်။

CNI Article

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၃၀

ရေးသားသူ- ဦးအောင်ကျော် ( Law & B.Law )

မြန်မာနိုင်ငံတွင် နေထိုင်သော လူအများသည် အခြားနိုင်ငံတွင် သွားရောက် လုပ်ကိုင်ခြင်းဖြင့် အသက်မွေးလိုသူ များလေသည်။ ထိုသို့ စွန့်စားသွားရောက် စီးပွားရှာလိုသူ လူငယ်များအား အလုပ်သမားရေးရာဝန်ကြီးဌာနမှ တရားဝင် လုပ်ငန်းလိုင်စင်ရယူခြင်း မရှိသူများမှ အေဂျင်စီသဖွယ် ပြောဆိုကာ လုပ်ငန်းရရှိမည်ဟု ပြောဆို၍ စီးပွားရှာနေသူများလည်း ရှိပေသည်။

လုပ်ငန်းလိုင်စင်မရှိဘဲ ကြားပွဲစားသဖွယ် ပြုလုပ်ပေးနေသူများသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ လူကုန်ကူးမှု တားဆီး ကာကွယ်ရေး ဥပဒေနှင့် ငြိစွန်းနေကြောင်း မသိရှိသူများ ပေသည်။ အလုပ်သမားရေးရာဝန်ကြီးဌာနမှ လုပ်ကိုင်ခွင့် လိုင်စင် မရရှိဘဲ ကြားပွဲစားသဖွယ် လုပ်ကိုင်ပေးနေသူများမှ လူကုန်ကူး တားဆီးကာကွယ်ရေးဥပဒေနှင့် အရေးယူ ခံရနိုင်ပေသည်။

“လူကုန်ကူးမှု” ၏ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်မှာ “ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဦးသည် အခြားသူတစ်ဦး တစ်ယောက်ကို ထိုသူ၏ သဘောတူညီချက် ရှိသည်ဖြစ်စေ၊ မရှိသည်ဖြစ်စေ ခေါင်းပုံဖြတ်ခြင်းပြုရန် အလို့ဌာ အောက်ပါပြုလုပ်မှု တစ်ရပ် ရပ်ကို ပြုလုပ်ပြီး လူများကို သိမ်းသွင်းစုဆောင်းခြင်း၊ သယ်ယူပို့ဆောင်ခြင်း၊ လွှဲပြောင်းခြင်း၊ ရောင်းချခြင်း၊ ဝယ်ယူ ခြင်း၊ ဌားရမ်းခြင်း၊ ဌားယူခြင်း၊ ခိုလှုံ့ခွင့်ပေးခြင်း သို့မဟုတ် လက်ခံခြင်းကိုဆိုလိုသည် ဟုဖွင့်ဆိုထားလေသည်။
ထို့အပြင် ညစ်ညမ်းသည့် ပုံပြသခြင်း၊ လူကုန်ကူးခံရသူ၊ ဂိုဏ်းဖွဲ့ ကျူးလွန်သူအုပ်စု၊ ကြီးလေးသောပြစ်မှု၊ နိုင်ငံ ကျော်မှုခင်း၊ ထိန်းချုပ်ဖော်ထုတ်ခြင်း၊ ပစ္စည်း၊ ထောင်ဒဏ်တစ်သက်၊ ကလေးသူငယ်၊ လူငယ်နှင့် ဗဟိုအဖွဲ့ ဆို သည့် စကားရပ်များအား အခန်း (၁)တွင် အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆို ရှင်းပြထားလေသည်။

MOU ဖြင့် ထိုင်းကို သွားရောက်လုပ်ကိုင်ကြမည့် အလုပ်သမားများကိုတွေ့ရစဉ်

လူကုန်ကူးမှု တားဆီးကာကွယ်ရေး ဥပဒေအား (မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၃၆၇ ခုနှစ်၊ တော်သလင်းလဆန်း ၁၁ ရက်) 13th September, 2005 ခုနှစ်၌ ပြည်ထောင်စု မြန်မာနိုင်ငံတော်အစိုးရ၊ နိုင်ငံတော်အေးချမ်းသာယာရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးကောင်စီ က ဥပဒေ အမှတ် ၅/၂၀၀၅ ဖြင့် ၎င်းတို့လက်ထက်က ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သော ဥပဒေဖြစ်ပေသည်။

ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ တောင်ဥက္ကလာပမြို့နယ်၊ ၁၃ ရက်ကွက်အတွင်း ပြည်ပကို အလုပ်သမားများပို့နေသည့် အေဂျင်စီတစ်ခု ဖွင့်လှစ်နေသော အဆောက်အဦးတွင် နေထိုင်သူ တစ်ဦးက “ကျနော် နေတဲ့ အဆောက်အဦးမှာ ဆိုရင် မြေညီနဲ့ ပထမ ထပ်မှာသူတို့ ဖွင့်ထားတယ်၊ ပထမထပ်မှာ နယ်ပေါင်းစုံက လူတွေကို ညအိပ်ညနက် ထားတယ်၊ ပြီးတော့ အဝင်လိုက်ထွက်လိုက် တအားများတယ်၊ အောက်ဆုံးကနေ အပေါ်ကို တက်တဲ့ တံခါးကို လုံခြုံရေးအရ သော့ခတ်ကြတယ်၊ ဒါပေမယ့် သူတို့လာတော့ အဲသော့ကို မခတ်တော့ဘဲ ဖွင့်ဖွင့်ထားတယ်၊ ကျနော် တို့က ခိုးဆိုးလုနှိုက်များလို့ လုံခြုံရေးအရ သော့ခတ်တာ သူတို့က လူပေါင်းစုံကိုလည်း ခေါ်ညအိပ်ခိုင်းတယ်၊ သော့ လည်း မခတ်ဘဲ သူတို့အလွယ်တက်လို့ရအောင် ဖွင့်ဖွင့်ထားတယ်၊ အဲဒီမှာ သူ့လူမှန်း ကိုယ်လူမှန်းမသိဘဲ လိုက် တက်ပြီး အပေါ်မှာ နေထားမယ်၊ ပြီးရင် အိမ်တွေ ဖောက်မယ်ဆို ဘယ်သူတာဝန်ယူမှာလဲ၊ အခု ကျနော်သိ သလောက်ဆို ပြည်ပကို အလုပ်သမား စေလွှတ်တာ အောက်လမ်းက လွှတ်နေကြတာ ဒါတွေက လူတွေကို တရား မဝင် လူကုန်ကူးမှု ကျူးလွန်နေတာပဲ ဒါကို သက်ဆိုင်ရာက အရေးယူပေးသင့်တယ်၊ တိုက်ခန်းနေ လူထုအတွက် လည်း စိစစ်ကြပ်မတ်ပေးသင့်တယ်၊ မဟုတ်ရင် ကျနော်လည်း တိုင်ကြားဖို့တော့ လုပ်နေပါတယ်”ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ အခြေအနေမှာတော့ ပြည်ပသို့ အလုပ်သမားများ တရားမဝင် စေလွှတ်နေသူများသည် ဥပဒေ၏ ကင်းလွတ်ခွင့်ကို ရရှိနေသလို ဖြစ်နေခြင်းကြောင့် သက်ဆိုင်ရာ ဌာနများ အနေဖြင့် ထိထိမိမိ အရေးယူ ကြပ်မတ်သင့်သည်။

တစ်အိမ်တက်ဆင်း လိုက်လံ မစိစစ်နိုင်ဘူးဟု အကြောင်းပြ နိုင်သော်လည်း လမ်းနေလူထု သို့မဟုတ် ရပ်ကွက်နေ လူထု သို့မဟုတ် အေဂျင်စီများ လုပ်ကိုင်နေသူများနှင့် အဆောက်အဦးအတူ နေထိုင်သူများက လွယ်လင့်တကူ တိုင်ကြားနိုင်မည့် ကွန်ရက်တစ်ခုကို တည်ဆောက်ထားသင့်သည်။

ပြည်ပ အလုပ်အကိုင် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းရှင်များအဖွဲ့ချုပ်(RFA)ကိုတွေ့ရစဉ်

ထိုသို့ တိုင်ကြားလာပါက ချက်ချင်း စိစစ်ကာ ဥပဒေနှင့်မညီပါက ပြင်းပြင်းထန်ထန် အရေးယူနိုင်ရေး ဆောင်ရွက် သင့်သည်။

နိုင်ငံရပ်ခြားသို့ အလုပ်သွားရောက် လုပ်ကိုင်လို သူများအနေဖြင့် အလုပ်သမားရေးရာဝန်ကြီးဌာနမှ တရားဝင် လုပ်ငန်းလိုင်စင် ရရှိထားသော အေဂျင်စီများနှင့်သာ ဆက်သွယ်လုပ်ကိုင်သင့်သည်။ သို့သော် ယခုအချိန်၌ နိုင်ငံ ရပ်ခြားတွင် အလုပ်သွားရောက် လုပ်ကိုင်လိုသူ များပြားလာသဖြင့် အချို့မသမာသူများမှာ အေဂျင်စီဟု အမည်များ သုံးကာ တရားဝင် ကုမ္ပဏီသဖွယ် တိုက်ခန်းများငှားရမ်းကာ တရားဝင်အေဂျင်စီသဖွယ် လုပ်ကိုင်သယောင် အလုပ် များ လက်ခံလေ့ ရှိလေသည်။

တိုက်ခန်းပိုင်ရှင်များ အနေနှင့်လည်း အလုပ်သမားရေးရာဝန်ကြီးဌာနမှ လိုက်စင်မရရှိဘဲ အလုပ်သမား အေဂျင်စီ သဖွယ် လုပ်ကိုင်နေသူများအား မငှားရမ်းသင့်ပေ။

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ငှားရမ်းထားသော တိုက်ခန်း၌ ဥပဒေနှင့် မလွတ်ကင်းသော ကိစ္စများ ဆောင်ရွက်နေ သော အချက်ကြောင့် ဖြစ်ပေသည်။

ထို့အပြင် ၎င်းအေဂျင်စီသို့ လာသူများပြားလျှင် ဘေးပတ်ဝန်းကျင်ရှိ အခန်းများအတွက်လည်း အန္တရာယ်များလေ သောကြောင့် ဖြစ်ပေသည်။

တိုက်ခန်းပိုင်ရှင်အနေဖြင့်လည်း ကိုယ်ငှားရမ်းထားသူမှာ အလုပ်သမားရေးရာဝန်ကြီးဌာနမှ တရားဝင် လိုင်စင် မရရှိထားသော ကုမ္ပဏီဟု စုံစမ်းသိရှိလျှင် ၁၉၆၀ ပြည့်နှစ် မြို့ပြဆိုင်ရာ ငှားရမ်းခကြီးကြပ်ရေး အက်ဥပဒေအရ ငှားရမ်းခြင်းအား ရပ်စဲပိုင်ခွင့်ရှိလေသည်။

တချို့သော အေဂျင်စီများသည် တိုက်ခန်းများကို ဝယ်ယူ၍ ရုံးခန်းများသဖွယ် ဖွင့်လှစ်၍ လုပ်ကိုင်ကြသည်များ လည်းရှိသည်။ ထိုသူများသည်လည်း နိုင်ငံခြားသို့ အလုပ်သမားများ တရားမဝင် စေလွှတ်ပါက လူကုန်ကူးမှုကို ကျူးလွန်နေကြောင်း အဆောက်အဦ တစ်ခုတည်းနေ အခန်းရှင်များက သိရှိဖို့လိုအပ်သည်။

လက်ရှိတွင် ရန်ကုန်မြို့၌ ခိုးဆိုးလုနှိုက်မှုများ ပေါများနေခြင်းကြောင့် မိမိ နေထိုင်သော အဆောက်အဦးသို့ အလုပ် သမား အေဂျင်စီများ လာရောက် လုပ်ကိုင် (ရုံးဖွင့်)နေပါက သတိထားစောင့်ကြည့်၍ လုံခြုံရေး စိုးရိမ်မှုအရ လက် မခံနိုင်ကြောင်း သက်ဆိုင်ရာသို့ တင်ပြကာ ဖြေရှင်းပေးနိုင်ရေး တင်ပြသင့်သည်။

ကိုးကား

CNI Sport News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၂၅

မော်ရိုကိုကတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲမှာ ဘယ်သူကမှ မထင်မှတ်ထားတဲ့ အရာကို လုပ်ဆောင် သွားနိုင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲအတွက် မဲခွဲတဲ့အချိန် ဘယ်လ်ဂျီယံ၊ ခရိုအေးရှားတို့ ပါဝင်နေတဲ့ ဒီအုပ်စုမှာ မော်ရိုကို အသင်း အနေနဲ့ အုပ်စုကနေပဲ လှည့်ပြန်ရနိုင်တယ်လို့ သုံးသပ်မှုတွေ ရှိခဲ့ကြတာပါ။ ဒါပေမယ့် မော်ရိုကိုအသင်းရဲ့ စွမ်းဆောင်မှုတွေဟာ အားလုံးရဲ့ ပါးစပ်ဖျားမှာ ကျန်ရစ်နေခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

မော်ရိုကိုအသင်းဟာ အုပ်စုတွင်းမှာ ဘယ်လ်ဂျီယံနဲ့ ကနေဒါကို အနိုင်၊ ခရိုအေးရှားကို သရေကျပြီး အုပ်စုပထမနဲ့ ၁၆ သင်းအဆင့်ကို တက်နိုင်ခဲ့တာပါ။ အုပ်စုအဆင့်ကနေ တက်ခဲ့ပေမယ့် မော်ရိုကိုအသင်းအတွက် ၁၆ သင်း အဆင့်က အမြင့်ဆုံး ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ထင်မှတ်ခဲ့ကြပေမယ့် စပိန်အသင်းကို ဖြတ်ကျော် ပြနိုင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

 မော်ရိုကိုအသင်းနဲ့ ပေါ်တူဂီအသင်းတို့ ယှဉ်ပြိုင်နေစဉ်

ကွာတားဖိုင်နယ် အဆင့်မှာလည်း မော်ရိုကိုအသင်းဟာ နာမည်ကြီး ပေါ်တူဂီကို ထပ်ပြီး ဖြုတ်ချနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ဒါကြောင့် မော်ရိုကိုအသင်းဟာ ကမ္ဘာ့ဖလား သမိုင်းတလျှောက် ပထမဆုံး ဆီမီးဖိုင်နယ်တက်တဲ့ အာဖရိကနဲ့ အာရပ်အသင်းအဖြစ် စံချိန်သစ်တင်ခဲ့တာပါ။

ဆီမီးဖိုင်နယ်တက်တဲ့အချိန်ထိ မော်ရိုကိုအသင်းဟာ ပေးဂိုး ၁ ဂိုးသာ ခွင့်ပြုခဲ့ရပြီး အဲ့ဒီ ၁ ဂိုးကလည်း ကိုယ့်ဂိုး ကိုယ် သွင်းယူမှုကြောင့် ပေးခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ မော်ရိုကိုအသင်းဟာ ခံစစ်ပိုင်းကို အဓိကတည်ဆောက် ခဲ့တယ် ဆိုပေမယ့် သူတို့ရဲ့ တိုက်စစ်ဆင်မှုတွေက ပြိုင်ဘက်တွေအတွက် တကယ်ကို ကြောက်လန့်စရာ အဖြစ်ရှိခဲ့တာပါ။

ညာအခြမ်းက ဇီယက်ချ်နဲ့ ဟာကီမီအတွဲ၊ ဘယ်အခြမ်းက ဘူဖယ်လ်နဲ့ မက်ဇာအိုရီတို့ အတွဲတွေက ပြိုင်ဘက်တွေ ကို ဒုက္ခပေးနိုင်ခဲ့ပြီး၊ ကွင်းလယ်က အမ်ရာဘတ်ရဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်တွေက အသင်းကြီးတွေရဲ့ ပစ်မှတ်အဖြစ် ရှိလာခဲ့ ပါတယ်။ ခံစစ်ပိုင်းကလည်း မာကျောပြီး ဂိုးသမား ဘိုနိုရဲ့ လက်စွမ်းကလည်း ထိပ်တန်းအဆင့် ရှိခဲတာပါ။

မော်ရိုကိုအသင်းကို ပရိသတ်များ ကြိုဆိုနေကြစဉ်

ဆီမီးဖိုင်နယ်အထိ တက်ခဲ့တဲ့ မော်ရိုကိုအသင်းကို အားလုံးက အသိအမှတ် ပြုလာခဲ့ရပြီး ချန်ပီယံဆုပါ အံ့အားသင့် ဖွယ် ရယူသွားမလားလို့ အားလုံးက စောင့်ကြည့်ခဲ့ရတဲ့ အသင်းဖြစ်လာခဲ့တာပါ။

ဒါပေမယ့် ဆီမီးဖိုင်နယ်မှာ ပြင်သစ်၊ တတိယနေရာလုပွဲမှာ ခရိုအေးရှားအသင်းတို့ကို အရေးနိမ့်ခဲ့လို့ ဆီမီးဖိုင်နယ် အဆင့်နဲ့ပဲ ကျေနပ်ခဲ့ရတာပါ။

ဒီပွဲတွေမှာလည်း မော်ရိုကိုအသင်းရဲ့ တိုက်စစ်ပိုင်းဟာ ပြိုင်ဘက် အသင်းတွေကို အန္တရာယ်ပေးနိုင်ခဲ့ပြီး ရသင့်တဲ့ ပင်နယ်တီနဲ့ အခွင့်အရေးတွေကိုသာ ဂိုးအဖြစ် ပြောင်းလဲနိုင်မယ်ဆိုရင် မော်ရိုကိုအတွက် ကံကြမ္မာက တစ်မျိုး တစ်ဖုံ ပြောင်းလဲသွားနိုင် ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် မော်ရိုကိုအတွက် ဂုဏ်ငယ်စရာ မရှိခဲ့ပါဘူး။ မော်ရိုကိုအသင်းဟာ အားလုံးရဲ့ အသိအမှတ်ပြုမူကို ခံခဲ့ရပြီး သမိုင်းရဲ့ မှတ်တမ်းမှာလည်း အမြဲတမ်းဖော်ပြခြင်း ခံရတော့မှာပါ။

မော်ရိုကိုအသင်းသားတွေကို ဘုရင်က တွေ့ဆုံ

မော်ရိုကိုအသင်းရဲ့ အောင်မြင်မှုမှာ နည်းပြ ဝါလစ်ရီဂရာဂွီကို မေ့ထားလို့တော့ မရပါဘူး။ သူဟာ မော်ရိုကိုအသင်း ကို အခုနှစ် ဩဂုတ်လကမှ စတင်ကိုင်တွယ်ခဲ့ပေမယ့် သူလိုချင်တဲ့ ပုံစံအတိုင်း အသင်းကို အကောင်းဆုံး တည် ဆောက် နိုင်ခဲ့တာပါ။

ဝါလစ်ဟာ ပွဲတိုင်းမှာ ကွင်းဘေးစည်းကနေ ကစားသမားတွေ စိတ်ဓါတ်တက်ကြွအောင် အမြဲတမ်း လှုံ့ဆော်ပေး နိုင်ခဲ့တာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဝါလစ်ဟာ မော်ရိုကိုကို ၁၀ ပွဲအထိ ကိုင်တွယ်ထားခဲ့တာမှာ ၅ ပွဲနိုင် ၃ ပွဲသရေ ၂ ပွဲရှုံးဆိုတဲ့ ရလဒ်ထွက်ပေါ်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

မော်ရိုကိုရဲ့ အိမ်အပြန်ခရီးကလည်း တကယ်ကို လှပခဲ့ပြီး ပရိသတ် အများအပြားရဲ့ သူရဲကောင်းသဖွယ် ကြိုဆို ခြင်းကို ခံခဲ့ရတာပါ။

မော်ရိုကိုအသင်းကို ဘုရင်ဖြစ်သူက တော်ဝင်နန်းတော်မှာ လက်ခံတွေ့ဆုံခဲ့ပြီး ဆုတံဆိပ်တွေလည်း ချီးမြှင့်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ မော်ရိုကိုဘုရင် မိုဟာမက် VI က ကစားသမားတွေကို မွေးထုတ်ပေးခဲ့တဲ့ မိခင်တွေနဲ့ပါ တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး ချီးကျူးမှုတွေ ပြုလုပ်သွားခဲ့တာပါ။

 မော်ရိုကိုအသင်း နည်းပြကို ဂုဏ်ပြုနေကြစဉ်

မော်ရိုကိုအသင်းဟာ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲမှာ ဆီမီးဖိုင်နယ်အထိ ရောက်ရှိခဲ့တဲ့အတွက် ဖီဖာရဲ့ ထုတ်ပြန်တဲ့ နောက် ဆုံး ကမ္ဘာ့အဆင့် ရပ်တည်မှုမှာ အဆင့်မြင့်တက်လာခဲ့ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲ မကစားခင် အချိန်မှာ မော်ရိုကို အသင်းက အဆင့် ၂၂ နေရာမှာ ရပ်တည်ခဲ့ပြီး အခုဆိုရင် အဆင့် ၁၁ နေရာအထိ ရောက်ရှိလာခဲ့တာပါ။

ဒါဟာ မော်ရိုကိုအတွက် ၁၉၉၈ က အဆင့် ၁၀ နေရာမှာ ရပ်တည်ပြီးနောက် အမြင့်ဆုံး အဆင့် ရပ်တည်မှုလည်း ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

ကာတာကမ္ဘာ့ဖလား အကြောင်းကို နောင်တချိန်မှာ ပြန်ပြောင်း ပြောကြမယ်ဆိုရင် မော်ရိုကိုအသင်း အကြောင်း ကိုတော့ ချန်ထားလို့ ရမှာမဟုတ်ဘဲ မဖြစ်မနေ ထည့်သွင်းပြောရမယ့် အရာအဖြစ် ရှိနေပြီလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

CNI International Article

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၂၅

တူနီရှားနိုင်ငံ၏ ဒီဇင်ဘာ ၁၇ ရက်နေ့ ရွေးကောက်ပွဲသည် အားလုံးမျှော်လင့်ထားသည့် အတိုင်းပင် အရှက်ရစရာ အခြေအနေမျိုးနှင့် အဆုံးသတ် သွားခဲ့ပါပြီ။

သမ္မတ ကိုင်ဆာအစ်၏၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လက တိုင်းပြည်အာဏာကို လုယူလိုက်ပြီး အာဏာရှင်ဆန်ဆန် အုပ်ချုပ် မှုနောက်ပိုင်း ကျင်းပခဲ့သည့် ပထမဆုံးသော ရွေးကောက်ပွဲ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ယခုကဲ့သို့ အားလုံးက မျှော်လင့်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

မဲပေးနိုင်သူ အားလုံး၏ ကိုးရာခိုင်နှုန်း အောက်ကသာ ပါဝင်မဲပေးခဲ့သည့် အဆိုပါ ရွေးကောက်ပွဲက တူနီးရှားနိုင်ငံ ၏ ဖွံ့ဖြိုးစ ဒီမိုကရေစီစနစ် ပျက်သုန်းသွားခြင်းကို သာမက အာရပ်နွေဦး တော်လှန်ရေး စတင်သန္ဓေတည်ရာ နိုင်ငံ တွင်ပင် ထိုကိစ္စ ပြီးဆုံးပြီ ဆိုသည်ကိုလည်း ဖော်ပြနေသည်။

သို့သော် ကိုင်ဆာအစ် အစိုးရနှင့် ၎င်းတို့ကို ထောက်ခံနေဆဲ မဟာမိတ်များဘက်ကတော့ မိမိတို့သည် တူနီးရှား နိုင်ငံ၏ အကောင်းဆုံး အကျိုးစီးပွားအတွက် ဆောင်ရွက်နေဆဲ ဖြစ်သည်ကို တူနီးရှားပြည်သူများနှင့် နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းကို အသိပေးရန် ကြိုးစားနေကြဆဲ ဖြစ်သည်ဟု ဆိုကြသည်။

၎င်းတို့၏ သဘောထားတွင် လိုအပ်နေသော ကာလတို နောက်ဆုတ်သွားမှု အပြီးတွင် နိုင်ငံ၏ ဒီမိုကရေစီ လုပ်ငန်း စဉ်များ ပြန်လည် ဖူးပွင့်လာပြီဟု အသိပေးလိုနေခြင်း ဖြစ်သည်။

သို့သော် ပြီးခဲ့သည့် ရွေးကောက်ပွဲ၌ တူနီးရှားနိုင်ငံသားများက ဆာအစ်ကို ရှင်းလင်းသော မက်ဆေ့ချ် တစ်ခု ပေးနိုင်ခဲ့ပြီ။

တူနီးရှားသမ္မတ ကိုင်ဆာအစ်ကို တွေ့ရစဉ် (GETTY IMAGES)

ထိုမက်ဆေ့ချ်ကတော့ ပြည်သူများအနေဖြင့် ဆာအစ်နှင့် ၎င်း၏ အစိုးရအဖွဲ့ ဆက်လက် အာဏာရရှိနေစေရန် အလိုမရှိတော့ပြီ ဟူ၍ပင် ဖြစ်သည်။

ရွေးကောက်ပွဲတွင် တူနီးရှားရှိ နိုင်ငံရေးပါတီများနှင့် အင်အားစုများ အားလုံးနီးပါးက သပိတ်မှောက်ခဲ့ကြသည်။ ၎င်းက ၂၀၂၁ အာဏာသိမ်းမှု နောက်ပိုင်း ပထမဆုံးအကြိမ်လဲ ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံတွင်းရှိ ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ လွတ်လပ်သော အဆင့်မြင့် အာဏာပိုင်အဖွဲ့ (ISIE)မှ ပြည်သူများ မဲပေးစေရေး အတွက် အပြင်းအထန် ကြိုးစား ဆောာင်ရွက်ခဲ့သည့်တိုင် တူနီးရှားမဲဆန္ဒရှင် အများစုက မဲရုံသို့ သွားရန် ငြင်းဆို ခဲ့ကြသည်။

ပို၍ အဓိကကြသည်မှာ နိုင်ငံတွင်း အားကောင်းနေဆဲဖြစ်သည့် တူနီးရှား အထွေထွေ အလုပ်သမားသမဂ္ဂ (UGTT) မှ မည်သည့် အခြေအနေတွင်မဆို အခွင့်အရေးနှင့် လွတ်လပ်ခွင့်ကို ကာကွယ်ရမည်ဆိုသည့် ၎င်းတို့၏ ဆုံးဖြတ် ချက်ကို ထုတ်ပြန် ကြေညာခဲ့ပြီး ယခု ရွေးကောက်ပွဲသည် ဒီမိုကရေစီစနစ်အတွက် ခြိမ်းခြောက်မှု တစ်ခုဖြစ်သည် ဟု ထုတ်ဖော် ပြောဆိုခဲ့ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။

ရွေးကောက်ပွဲကို ပါဝင်ရန် တူနီးရှား မဲဆန္ဒရှင် အများစုက ငြင်းဆန်ခဲ့ကြသော်လည်း ၎င်းသည် တူနီးရှားနိုင်ငံသား များ အနေဖြင့် နိုင်ငံရေးအပေါ် စိတ်ဝင်စားမှု မရှိခြင်းဟု အဓိပ္ပာယ် မသက်ရောက်ပေ။ တူနီးရှားများသည် ယခင် အချိန်များ ကဲ့သို့ပင် နိုင်ငံ၏ အနာဂတ်အပေါ် စိတ်ဝင်စားမှု ရှိနေကြဆဲ ဖြစ်သည်။

ယခုရွေးကောက်ပွဲကို သပိတ်မှောက်ရသည့် အဓိက အကြောင်းအရင်းမှာ မဲရလဒ်မည်သို့ပင် ပေါ်ထွက်လာစေကာ မူ ၎င်းက တိုင်းပြည်၏ ယိုယွင်းနေသော စီးပွားရေး အခြေအနေနှင့် ၎င်းတို့ နေထိုင်နေရသော လူနေမှု အခြေအနေ များကို ပြောင်းလဲပေးနိုင်လိမ့်မည် မဟုတ်သည်ကို သိရှိသဘောပေါက် ထားခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲကို ဆန့်ကျင့်ခဲ့ရခြင်း ဖြစ်သည်။

တူနီးရှားရွေးကောက်ပွဲ မဲရလဒ်ကို ဖွင့်ဖောက်နေစဉ် (GETTY IMAGES)

တူနီးရှား ရွေးကောက်ပွဲကို တူနီးရှားနိုင်ငံသားများ သက်သက်က သပိတ်ပေါက်ခဲ့ခြင်းမျိုးတော့ မဟုတ်ပေ။ ဥရောပသမဂ္ဂသည်ပင် ၎င်းတို့နည်း ၎င်းတို့ဟန်ဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲကို မထောက်ခံကြောင်း ပြသခဲ့သည်။

အီးယူ(EU)အဖွဲ့သည် နိုင်ငံတကာ မျက်နှာစာတွင် ဆာအိအစိုးရ၏ အားကြီးသော မဟာမိတ်အဖြစ် ကာလရှည်ရှိခဲ့ သော်ငြား ယခုရွေးကောက်ပွဲကို စောင့်ကြည့်လေ့လာမှု ပြုလုပ်သွားမည် မဟုတ်ဟု ရုတ်တရက် ကြေညာခဲ့သည်။

ထိုဆုံးဖြတ်ချက် နောက်တွင် ကိုင်ဆာအစ်အစိုးရကို ဖယ်ထုတ်မှု၊ သီးခြား ဆက်ဆံမှုနှင့် တရားမဝင် ဖြစ်အောင် လုပ်မှု စသည်တို့ ကပ်ပါလာမည်မှာလည်း သေချာသလောက် ရှိသည်။ အီးယူသည် နိုဝင်ဘာလကပင် နိုင်ငံ၏ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးများကို ထောက်ပံ့ကူညီရန် ယူရိုသန်း ၁၀၀ ကမ်းလှမ်းခဲ့သော်လည်း နောက်ဆုံးတွင်တော့ ဒီမိုကရေစီ မဆန်သော တူနီးရှားအစိုးရနှင့် ကင်းကင်းရှင်းရှင်းနေရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။

ထို့အပြင် ကိုင်ဆာအစ်သည် အမေရိကန်၏ တင်းပြည့် မဟာမိတ်အဖြစ် သတ်မှတ်ခံထားရခြင်းမှလည်း ကျဆင်း သွားခဲ့သည်။ ရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်ခင် ဆာအစ်သည် အမေရိကန်ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး အန်သိုနီဘလင်ကင်(Antony Blinken) နှင့် ဝါရှင်တန်မှာ တွေ့ဆုံခဲ့သည်။

သို့သော် ထိုတွေ့ဆုံမှုတွင် ၎င်းမျှော်လင့်နေသည့် ရလဒ်မျိုး ရရှိရန် အကောင်အထည် မဖော်နိုင်ခဲ့ပေ။

တူနီးရှားပြည်သူများ မဲမပေးဟု ကြွေးကြော်နေကြစဉ် (GETTY IMAGES)

အမေရိကန်ဘက်မှ တူနီးရှားကို ကူညီနေသည့် အရပ်ဘက်နှင့် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ထောက်ပံ့မှုများအား ရပ်တန့်မည် ဟု ၎င်းတို့၏ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ကြေညာခဲ့ပြီး ဘလင်ကင်က ရွေးကောက်ပွဲတွင် လွတ်လပ်၍ တရားမျှတမှု ရှိရန် လိုအပ်ကြောင်း အလေးစိုက် ပြောကြားခဲ့သလို အခြေခံ လွတ်လပ်ခွင့်များကို ကာကွယ်ရန်နှင့် ဒီမိုကရေစီ မျှခြေကို မြှင့်တင်ရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ လုပ်ဆောင်ရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။

၎င်းက အာဏာကို လုယူထားသည်ဆိုခြင်းမှာ သတင်းအမှား၊ နိုင်ငံခြား အင်အားစုများ၏ လုပ်ရပ်ဖြစ်သည်ဟု ဆာအစ်မှ ရှုတ်ချထားမှုအပေါ် တိုက်ရိုက် ပြစ်တင် ဝေဖန်ခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။

စနေနေ့ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပခြင်းက ဆာအစ် အနေဖြင့် ၎င်း၏အစိုးရ လက်ထက်တွင် တူနီးရှားနိုင်ငံသည် ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံအဖြစ် ဆက်ရှိနေသေးကြောင်း ထုတ်ဖော် ပြသခြင်း ဖြစ်သော်ငြား ဆာအစ် အစိုးရအနေဖြင့် တဖြည်းဖြည်ခြင်း ပြုတ်ကျလာပြီဆိုခြင်းမှာ ပို၍ထင်ရှားလာသည်။

ထို့ကြောင့် လက်ရှိတွင် ဆာအစ် အစိုးရအနေဖြင့် မည်သည့် အချိန်တွင် အမှတ်တကယ် ပြုတ်ကျသွားမည်လဲ မေးစရာ ရှိလာသည်။ တူနီးရှား၏ ချွတ်ချုံကျနေသော စီးပွားရေး အခြေအနေအရ အစိုးရပြုတ်ကျရန်မှာ အများ ကြီး စောင့်ရန် မလိုအပ်တော့သည်ကို ညွှန်ပြနေသည်။

အမှန်တကယ်တမ်းတွင်လည်း တူနီးရှားပြည်သူများ၏ တိုင်းပြည် စီးပွားရေးအပေါ် စိတ်ပျက်နေမှုမှာ အာရပ်နွေဦး တော်လှန်ရေးဖြစ်စေခဲ့သည့် လွန်ခဲ့သော ၁၀ နှစ်က အခြေအနေကို ရောက်နှင့်နေပြီး ဖြစ်သည်။

တူနီးရှားပြည်သူများ ဒီမိုကရေစီအရေး တောင်းဆိုနေကြစဉ် (GETTY IMAGES)

ငွေကြေးဖောင်းပွမှု မြင့်တက်လာခြင်း၊ အလုပ်လက်မဲ့နှုန်း၊ တရားမမျှတမှုနှင့် အကျင့်ပျက် ခြစားမှုများက လက်ရှိ အုပ်ချုပ်နေသည့် အစိုးရသည် တိုင်းပြည်၏ ပြဿနာများကို မဖြေရှင်းတော့ဟု ပြည်သူများကို ယုံကြည်စေကာ ပြည်သူများ၏ တော်လှန်ရေး သဘောထားများကိုလည်း မီးရှို့ပေးလျက်ရှိနေသည်။

ဆာအစ်နှင့် ၎င်း၏ အပေါင်းအပါ ခရိုနီးများအတွက် ပို၍ အခြေအနေ ဆိုးရွားစေသည်မှာ နိုင်ငံတကာငွေကြေး ရံပုံ ငွေအဖွဲ့(IMF) ပင်ဖြစ်သည်။ IMF က တူနီးရှားကို ထောက်ပံ့ပေးမည့် ဒေါ်လာ ၁ ဒသမ ၉ ဘီလီယံ အရေးပေါ် အကူအညီအတွက် ၎င်း၏ ခွင့်ပြုချက်ကို ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာမှ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီအထိ ရွှေ့ဆိုင်းလိုက်သည်။

ထိုသို့ ရွှေ့ဆိုင်းလိုက်ခြင်းကြောင့် နှောင့်နှေးသွားမှုက လိုငွေပြမှုကို ပိုပြီး ဆိုးရွားစေကာ လူနေမှုကုန်ကျစရိတ်ကို ပိုမြင့်တက်လာစေခြင်းကြောင့် တူနီးရှားပြည်သူများ၏ စီးပွားရေး အကျပ်အတည်းကို ပိုဆိုးစေလာမည် ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ပြည်သူများ ၏ သည်းခံနိုင်မှုသည်လည်း ပို၍ တိုတောင်းလာပေလိမ့်မည်။ IMF ၏ ချေးငွေကို ဆိုင်းငံ့ ခြင်းအပြင် အစိုးရ၏ ပေါင်မုန့် ထောက်ပံ့ခြင်းအပြင် တခြားသော ပြည်သူ့ အသုံးစရိတ်များကို ဖြတ်တောက်ခြင်း တို့က လူထုအုံကြွမှုတစ်ခု ဖြစ်လာစေရန်လည်း တွန်းအား ဖြစ်စေလာလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

အဆိုပါ အခြေအနေကြောင့် တူနီးရှားသည် ပေါက်ကွဲရန် အဆင်သင့် ဖြစ်နေသည့် ဗုံးတစ်လုံးအသွင်သို့ နောက် တစ်ကြိမ် ထပ်မံရောက်ရှိလာခဲ့ပြန်ပြီ ဖြစ်သည်။ ၎င်းကို ဖြေလျော့ရန် အစိုးရဘက်မှ ရွေးကောက်ပွဲနှင့် ကြိုးစားခဲ့သော်ငြား ယင်းက ဗုံး၏စနက်တံကို ဖြုတ်ရန် မစွမ်းသာခဲ့ပါ။

Source: အယ်ဂျာဇီးယား

Aljazeera က Haythem Guesmi ရေးသားထားသည့် “The beginning od the end for Saeid” ဆိုသော ဆောင်းပါးကို CNI သတင်းဌာနက ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်ဆို၍ ဖော်ပြလိုက်ပါသည်။

CNI Sport Article

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၈

ရော်နယ်ဒိုဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းနဲ့ စာချုပ် ဖျက်သိမ်းခဲ့ပြီးနောက် လက်ရှိအချိန်မှာ အသင်းလက်မဲ့ ဖြစ်နေ တယ်ဆိုတာကို အားလုံးလည်း သိရှိပြီး ဖြစ်ပါတယ်။

ရော်နယ်ဒိုဟာဆိုရင် ပေါ်တူဂီအသင်းနဲ့လည်း ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲကနေ စောစီးစွာ ထွက်ခဲ့ရတာကြောင့် အခုဆိုရင် ကစားရမယ့် အသင်းသစ်ကို ရှာဖွေမှုတွေ ပြုလုပ်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

အခုဆို ရော်နယ်ဒိုဟာ အသင်းသစ် ရှာဖွေတာမှာ အဆင်ပြေစေဖို့အတွက် သူ့ရဲ့ ကြံ့ခိုင်မှုပိုင်း ကောင်းမွန်ပြီး အဆင်သင့် ဖြစ်နေနိုင်အောင် အသင်းဟောင်း ရီးရယ်လ်အသင်းမှာ လေ့ကျင့်မှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့တာပါ။

ကစားသမားဘဝ အောင်မြင်မှုတွေကို ထပ်ပြီးရယူဖို့ ဆာလောင်နေတာကြောင့် ရော်နယ်ဒိုဟာ ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်ရ အသင်းတွေကို သွားရောက်ချင်ပေမယ့် လက်ရှိ အနေအထားမှာ မလွယ်ကူဘဲ ဖြစ်နေပါတယ်။ The Sun သတင်းစာက အလွတ်ပြောင်းရွှေ့ကြေးနဲ့ ရော်နယ်ဒို ပြောင်းရွှေ့နိုင်မယ့် အသင်း ၅ သင်းကို ဖော်ပြလာပါတယ်။

ပထမဆုံး အသင်းကတော့ ဆော်ဒီကလပ် အယ်လ်နာဆာအသင်းပါ။ အယ်လ်နာဆာအသင်းဟာ ယူနိုက်တက် အသင်းနဲ့ ရော်နယ်ဒိုတို့ စာချုပ်ဖျက်သိမ်း ပြီးကတည်းက စိတ်ဝင်စားနေကြောင်း ပြသခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ရော်နယ်ဒို ရီးရယ်လ်အသင်းမှာ လေ့ကျင့်နေစဉ်

အယ်လ်နာဆာအသင်းဟာ ရော်နယ်ဒိုကို တနှစ်လုပ်ခ ပေါင် ၁၇၃ သန်းနဲ့ ကမ်းလှမ်းခဲ့တာပါ။ ဆော်ဒီကလပ် နည်းပြက ရော်နယ်ဒိုလို လူမျိုးကို ကိုင်တွယ်ရမှာက အလွန်ဂုဏ်ယူဖို့ ကောင်းတယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ အစော ပိုင်းက ရော်နယ်ဒိုဟာ ဇန်နဝါရီ ၁ ရက်မှာ အယ်လ်နာဆာအသင်းကို ပြောင်းဖို့ သဘောတူညီခဲ့တယ်လို့ သတင်း ထွက်ခဲ့ပေမယ့် ကစားသမားက မဟုတ်ဘူးလို့ ပြောထားပါတယ်။

အဲ့ဒါကြောင့် ရော်နယ်ဒိုဟာ ပြိုင်ဆိုင်မှု ပြင်းထန်တဲ့ လိဂ်မှာပဲ ဆက်ပြီး နေချင်တယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။ နောက် ထပ် ၁ သင်းကတော့ ရီးရယ်လ်မက်ဒရစ်ပါ။

ရော်နယ်ဒိုအတွက် နောက်ထပ် ရွေးချယ်မှုကတော့ ကစားသမားဘဝ အကောင်းဆုံး‌ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ကလပ်အသင်းကို ပြန်သွားဖို့ပါ။ ရီးရယ်လ်အသင်းက ရော်နယ်ဒိုကို ပြန်ခေါ်နိုင်ဖွယ် မရှိဘူးလို့ ထင်ရပေမယ့် ကစားသမားကသာ နည်းပြ အန်ဆယ်လော့တီကို အထင်ကြီးအောင် လုပ်နိုင်မယ်ဆိုရင် ဒါက ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ အပြောင်းအရွှေ့လို့ ပြောလို့ ရပါတယ်။

ရော်နယ်ဒိုကိုတွေ့ရစဉ်

နောက်တသင်းကတော့ ပရီးမီးယားလိဂ်ကလပ် နယူးကာဆယ် ဖြစ်ပါတယ်။ ဆော်ဒီပိုင်ရှင်ရဲ့ ပံ့ပိုးပေးမှုတွေနဲ့ ရလဒ်ပိုင်းတွေ ကောင်းမွန်လာတဲ့ နယူးကာဆယ်အသင်းဟာ ရော်နယ်ဒိုကို ခေါ်ယူဖို့ ဖြစ်နိုင်ဖွယ်ရှိတဲ့ အသင်း ဖြစ်ပါတယ်။

နယူးကာဆယ်အသင်းဟာ ရော်နယ်ဒိုကို ခေါ်ယူပြီး အသင်းရဲ့ ပုံရိပ်ကို မြှင့်တင်နိုင်သလို ဂျာစီရောင်းချမှု ကနေ လည်း ဝင်ငွေတွေ အများကြီး ရရှိစေမယ့် အချက်က နယူးကာဆယ် အသင်းအနေနဲ့ ရော်နယ်ဒိုကို ခေါ်ယူဖို့ ထည့်သွင်း စဉ်းစားနိုင်တဲ့ အချက်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။

နောက်တသင်းကတော့ စပို့တင်းလစ္စဘွန်းပါ။ ပေါ်တူဂီကလပ်ဟာ ရော်နယ်ဒို ကစားသမားဘဝ စတင်ခဲ့တဲ့ အသင်းဖြစ်ပြီး ကလပ်အသင်းနဲ့လည်း ရင်းနှီးကျွမ်းဝင်မှုရှိကာ ချန်ပီယံလိဂ်မှာ ပြန်ကစားနိုင်မယ့် ကမ်းလှမ်းမှုနဲ့ ကမ်းလှမ်းမှုတွေ ပြုလုပ်လာနိုင်ပါတယ်။

စပို့တင်းအသင်းဟာ ရော်နယ်ဒိုအတွက် မြင့်မားတဲ့ လစာမျိုး ပေးနိုင်မှာ မဟုတ်ပေမယ့် ဥရောပရဲ့ အမြင့်ဆုံး အဆင့်မှာ ပြန်ကစားနိုင်ဖို့က ပေါ်တူဂီ အသင်းခေါင်းဆောင်အတွက် ကြီးမားတဲ့ အခွင့်အရေး တရပ် ဖြစ်လာနိုင်တာပါ။

ရော်နယ်ဒိုကို တွေ့ရစဉ် 

နောက်ထပ် တသင်းကတော့ မေဂျာလိဂ်ကလပ် အယ်လ်အေဂလက်ဇီ အသင်းဖြစ်ပါတယ်။ ရော်နယ်ဒိုဟာ မေဂျာ လိဂ် ကလပ်ကို ပြောင်းဖို့ မကြာခဏဆိုသလို ချိတ်ဆက်ခံနေရပြီး အယ်လ်အေဂလက်ဇီ အသင်းဟာ သူ့ကို အမေရိကန်ကို ခေါ်ဆောင်ဖို့ စိတ်အားထက်သန်နေတဲ့ ကလပ်တွေထဲက တသင်းလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

ဂလက်ဇီအသင်းမှာ ထိပ်တန်း ကစားသမားတွေဖြစ်တဲ့ ဒေးဗစ်ဘက်ခမ်း၊ အီဘရာဟီမိုဗစ်တို့ ကစားခဲ့တာကြောင့် ရော်နယ်ဒိုဟာ သူတို့လိုပဲ နောက်ထပ် ကစားသမား ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။

ရော်နယ်ဒိုဟာ ဒီ ၅ သင်းအပြင် ချယ်လ်ဆီး၊ နာပိုလီစတဲ့ အသင်းတွေနဲ့လည်း အသံတွေ ထွက်ပေါ်နေတာပါ။

လက်ရှိအချိန်မှာတော့ ရော်နယ်ဒိုဟာ ရီးရယ်လ်အသင်းနဲ့ လေ့ကျင့်မှုတွေ ပြုလုပ်နေပြီးနောက် ဒူဘိုင်းကို ကိုယ်ပိုင်ဂျတ်လေယာဉ်နဲ့ ထွက်ခွာခဲ့တာကြောင့် ဘယ်အသင်းကို ရောက်မလဲဆိုတာ ခန့်မှန်းရ ခက်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် ရော်နယ်ဒိုအနေနဲ့ ကစားသမားဘဝ အဆုံးမသတ်ခင်မှာ အသင်းသစ်နဲ့အတူ ဆုဖလား အောင်မြင်မှုတွေ ထပ်မံရယူနိုင်ဖို့ မျှော်လင့်နေမိတာတော့ အမှန်ပါပဲ။

Source: The Sun

CNI International Article

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၈

အာဖရိကတိုက်နှင့် ပတ်သက်သည့် မဟာဗျူဟာသစ် တစ်ရပ်ကို အခုနှစ် နွေရာသီတွင် ကြေညာခဲ့ပြီးနောက် ဘိုင်ဒန် အစိုးရသည် အာဖရိကခေါင်းဆောင်များဖြင့် ဝါရှင်တန်တွင် ညီလာခံတစ်ခုကို ကျင်းပခဲ့သည်။

၎င်းက ဒေါ်နယ်ထရမ့်လက်ထက် ဆိုးဆိုးရွားရွား ပျက်စီးခဲ့သော ဆက်ဆံရေးကို ပြန်လည် ကောင်းမွန်စေဖို့ ကြိုးစားမှုတစ်ရပ်ပင် ဖြစ်သည်။

အာဖရိကနှင့်ဆက်ဆံရေး ပြန်လည် တည်ဆောက်ခြင်းက ကမ္ဘာ့မျက်နှာစာ အသီးသီးမှာ ကျဆင်းလာသည့် အမေရိကန်၏ လွှမ်းမိုးမှုများကို ပြန်လည် အဖတ်ဆယ်မည့် ဘိုင်ဒန်၏ အစီအစဉ် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖြစ်သည်။

လက်တင်အမေရိက၊ အင်ဒို-ပစိဖိတ်၊ အာဖရိကနှင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်း ဒေသများတွင် အမေရိကန်၏ ပြိုင်ဘက် နိုင်ငံများ အထူးသဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံက စီးပွားရေး၊ မဟာဗျူဟာရေး ကဏ္ဍများမှာ များစွာရှေ့သို့ ရောက်ရှိနေခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။

အာဖရိကတိုက်တွင် တရုတ် ပါဝင်နေမှုက အမေရိကန်အတွက် စိတ်ရှုပ်ထွေးစရာပင်။ ပြီးခဲ့သည့် နှစ် ၂၀ အတွင်း အာဖရိကတိုက်အပေါ် တရုတ်၏ သြဇာလွှမ်းမိုးမှုသည် ပြင်သစ်၊ ဗြိတိန်တို့လို ယခင်ကိုလိုနီ နိုင်ငံများ အပါအဝင် အနောက် အင်အားကြီး နိုင်ငံများအားလုံးထက် ပို၍ အရှေ့ရောက်ခဲ့သည်။

Francafrique ကဲ့သို့ ခေတ်သစ်ကိုလိုနီ စီမံကိန်းသည်ပင် ရုရှား၏ ပါဝင်မှုကြောင့် မာလီ၊ ဗဟိုအာဖရိကနှင့် ဆာဟာရဒေသ နယ်စပ်များတွင် ကျရှုံးခဲ့ရပြီး ပြင်သစ်ကိုလိုနီ ဖြစ်ခဲ့ဖူးသည့် တိုဂို၊ ဂါဘွန်နှင့် ရဝမ်ဒါတို့လည်း ပြီးခဲ့သည့် နှစ်များအတွင်း ၎င်းတို့၏ အကျိုးစီးပွားအတွက် ဗြိတိန် သို့မဟုတ် တရုတ်ကို ရွေးချယ်သွားခဲ့ကြသည်။

ဘိုင်ဒန်နဲ့ အာဖရိက ခေါင်းဆောင်များကို တွေ့ရစဉ်

ဆိပ်ကမ်းမှသည် ဓာတ်အားပေး စက်ရုံအထိ ပါဝင်သော ငွေချေးမှု၊ အကြီးစား စီမံကိန်းများနှင့် နည်းပညာပိုင်း ဆိုင်ရာ စီမံကိန်းများဖြင့် တရုတ်၏ အာဖရိကဒေသတွင်း ပါဝင်မှုများက အမေရိကန်လို တခြားအင်အားကြီး နိုင်ငံများအတွက် ယှဉ်ပြိုင်ရန် ခက်ခဲစေသည်။

ချေးငွေးများကို ပြန်မဆပ်နိုင်လျှင် နိုင်ငံပိုင် လုပ်ငန်းများအား တရုတ်က သိမ်းယူနိုင်သည့် အန္တရာယ်ရှိသော်ငြား ကိုဗစ်နှင့်အတူ ဖြစ်ပေါ်သော စိန်ခေါ်မှုများစွာ ရှိနေသော အခြေအနေမှာပင် တရုတ်နှင့် အာဖရိကတို့ကြား အပြန်အလှန် ကုန်သွယ်မှုမှာ ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် ဒေါ်လာ ၂၅၄ ဘီလီယံ၊ ၂၀၂၀ ကထက် ၃၅ ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်လာခဲ့သည်ကို တွေ့ရသည်။

ထို့အပြင် လူ့အခွင့်အရေး၊ ဒီမိုကရေစီရေးရာ ကိစ္စများထက် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကိုသာ ပိုပြီး ဇောင်းပေးသည့် တရုတ်၏ ရပ်တည်ချက်ကလည်း ဘိုင်ဒန်အစိုးရ၏ စီမံကိန်းထက် အာဖရိကတိုက်နှင့်ပို၍ ကိုက်ညီမှုရှိသည်။ အာဖရိကသည် လွန်ခဲ့သော ၂ နှစ်အတွင်း၌ပင် အာဏာသိမ်းမှုများစွာ ပေါ်ပေါက်ခဲ့ရာ ဒေသတစ်ခုလည်း ဖြစ် သည်။

၂၀၂၀ တွင် မာလီ၌ အာဏာသိမ်းခဲ့ပြီးနောက် ၂၀၂၁ မတ်လတွင် နိုင်ဂျာ၌ အာဏာသိမ်းရန် ကြံစည်မှု ပေါ်ပေါက်ခဲ့ သော်လည်း မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ တစ်နှစ်ထဲမှာတင် ချက်ဒ်၌ အာဏာသိမ်းမှု ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ နှင့် အောက်တိုဘာတို့တွင် ဂီနီယာနှင့် ဆူဒန်တို့၌ အာဏာသိမ်းမှုများ အသီးသီး ပေါ်ပေါက်ခဲ့ ပြန်သည်။

ထို့ကြောင့် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ်ကပင် အာဖရိက၌ အာဏာသိမ်းမှုဆိုင်ရာ ကပ်ရောဂါ ဖြစ်ပွားနေပြီဟု ပြောယူခဲ့ရသည်။

ရှီကျင့်ဖျင်နဲ့ အာဖရိကခေါင်းဆောင် တစ်ဦးကို တွေ့ရစဉ်

အမေရိကန်သည် လူ့အခွင့်အရေးအတွက် ပြယုဂ်တစ်ခု မဟုတ်ခဲ့သည်မှာ ကြာခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။ ထိုအခြေအနက လူ့အခွင့်အရေးထက် ပထဝီနိုင်ငံရေး အခြေအနေများကို ပိုပြီးဦးစားပေးခဲ့ကာ ထုတ်ဖော်ထားသော တန်ဖိုးများ ထက် အကျိုးစီးပွားကိုသာ ပိုပြီး ဦးစားပေး လျက်ရှိသည်ကို တွေ့ရသည်။

ထို့ကြောင့် အာဖရိကတိုက်အတွင်းမှ ဒီမိုကရေစီရေးရာ ဆုတ်ယုတ်မှုများက အမေရိကန်အတွက် ထိခိုက်မှု မရှိသော အခြေအနေပင် ဖြစ်သည်။

ခေါင်းဆောင်မှု ကောင်းရှိနေခြင်းက အာဖရိကနိုင်ငံများအတွက် ချမ်းသာသော၊ အင်အားကောင်းသော တခြား နိုင်ငံများနှင့် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှု လုပ်ရာတွင် ပို၍ ကောင်းမွန်သော ရလာဒ်များကို ဖြစ်လာစေမည်ဖြစ်သည်။

ထို့အပြင် ဘိုင်ဒန်အစိုးရ အနေဖြင့် ၎င်းတို့ ပြောဆိုခဲ့သလို ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေးကိစ္စ ရပ်များတွင် ၎င်းတို့ ပြောဆိုခဲ့သလို အင်အားမြှင့်တင်ရန် အခွင့်အရေး ရရှိခဲ့ပါလျက် မည်သည့် အတွက်ကြောင့် လက်လွှတ် ခံခဲ့ပါသလဲဟု မေးခွန်းထုတ်ရန် ဖြစ်လာသည်။

ဘိုင်ဒန်သည် ယခုနှစ် အစောပိုင်းတွင် ထိုသို့သော အခွင့်အရေး မျိုးရရှိခဲ့သည်။ ရုရှား၏ ယူကရိန်း ကျူးကျော်စစ် ဖြစ်ပွားပြီး အမေရိကန်သည် ကုလသမဂ္ဂတွင် အာဖရိကနိုင်ငံများ၏ ထောက်ခံမှုကို မရရှိခဲ့ပေ။

ကုလလူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ၌ ရုရှား၏ အဖွဲ့ဝင် ဖြစ်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ ပိတ်ပင်ရန် မူကြမ်းအပေါ် မဲပေးရာတွင် အာဖရိက ၅၄ နိုင်ငံမှ ၁၀ နိုင်ငံကသာလျှင် ထောက်ခံကြောင်း မဲပေးခဲ့သည်။ ၉ နိုင်ငံက ကန့်ကွက်ခဲ့ကာ ကျန်နိုင်ငံ များက ကြားနေ သို့မဟုတ် မဲပေးမှု မလုပ်ခဲ့ကြပေ။ အဆိုးရွားဆုံး အခြေအနေမှာ အမေရိကန်၏ အာဖရိကဒေသ အကြီးဆုံး မိတ်ဖက်ဖြစ်သော တောင်အာဖရိကနိုင်ငံကပါ ကြားနေအဖြစ် ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ရှီကျင့်ဖျင်၊ ပူတင်နဲ့ အာဖရိက ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးကိုတွေ့ရစဉ်

လက်ရှိအချိန်တွင် ဘိုင်ဒန်အစိုးရက ၎င်းတို့အနေဖြင့် အာဖရိကဒေသကို တစ်ဖက်သတ် ဦးဆောင်ခြင်းမျိုး မဟုတ် ဘဲ အပြန်အလှန် အကျိုးစီးပွားနှင့် အပြန်အလှန် လေးစားမှုတို့ကို အခြေခံသည့် အစီအစဉ်ဖြင့် အိုဘားမား အစိုးရ လက်ထက်မှ လုပ်ငန်းစဉ်များကို ဆက်လက် ဆောင်ရွက်သွားလိုသည်ဟု ပြောသည်။

အာဖရိကအတွက် အကောင်းဆုံး အကျိုးဖြစ်ထွန်းစေမယ့် မူဝါဒများ ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် အာဖရိကမှ မိတ်ဆွေများ အပေါ် အမိန်ပေးခြင်းမျိုး မဟုတ်ဘဲ ဆွေးနွေး နားထောင်ပေးသွားမည်ဟုလည်း ကတိပြုသည်။ အမေရိကန်တို့၏ သဘောထားမှာ အာဖရိကနိုင်ငံများကို တရုတ်နှင့်အမေရိကန် မည်သည့်ဘက်တွင် နေသွားမည်လဲကို ရွေးချယ်ရန် တောင်းဆိုသွားမည် မဟုတ်ဘဲ ရွေးချယ်နိုင်သည့် နိုင်ငံတစ်ခုအဖြစ် ရှိနေပေးမည့် အနေအထားဖြစ်သည်။

ထို အနေအထားမျိုးက အာဖရိကတိုက် ခေါင်းဆောင်များအတွက် တရုတ်ကိုပို၍ အလေးသာ စေမည်မှာ မှန်သော် လည်း ပြုလုပ်ခဲ့သော စစ်တမ်း ကောက်ယူမှုများတွင်တော့ အာဖရိက ဒေသခံများတွင် အမေရိကန်နှင့် ပတ်သက် သည့် အကောင်းမြင်မှု ရှိနေဆဲဆိုသည်ကို ဖော်ပြနေသည်။

အမေရိကန်သည် အာဖရိက နိုင်ငံများအတွက် နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေးနှင့် နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ ကောင်းမွန်သော လွှမ်းမိုးမှု ရှိသည်ဟု ယုံကြည်သူ အရေအတွက်မှာ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ရှိနေသည်။ ၎င်းက တရုတ်၏ ၆၃ ရာခိုင်နှုန်းထက် အနည်းငယ်သာ ကွာဟသည်။

ထို့နောက် ရုရှားက ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ကိုလိုနီ နိုင်ငံဟောင်းများက ၄၆ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် အသီးသီး ရပ်တည်နေသည်။ ၎င်းက အာဖရိကန်များ အနေဖြင့် ၎င်းတို့၏ နိုင်ငံခြားဆက်ဆံရေး အခြေအနေများကို သူသေ-ငါရှင် သဘောမျိုး ရှိမနေသည်ကို ညွှန်းဆိုကာ ၎င်းတို့အနေဖြင့် တခြားအင်အားကြီး နိုင်ငံတစ်ခုခုနှင့် မပတ်သက်ဘဲ မနေလိုသည် ကိုလည်း ဖော်ပြနေသည်။

အာဖရိက ခေါင်းဆောင်များ အနေဖြင့် နိုင်ငံတစ်ခုခုကို အပြီးသတ် ရွေးချယ်လိုက်သည်ထက် ၎င်းတို့ အကျိုးစီးပွား ကို ရှေးရှုကာ ရောနှောနေထိုင်နေကြခြင်း ဖြစ်သည်။

မိတ်ဖက်နိုင်ငံအဖြစ် ရွေးမည်ဆိုလျှင် အမေရိကန်သည် တရုတ်နိုင်ငံက ဆောင်ရွက်ခဲ့သလောက်ကို ဦးစွာ ဆောင် ရွက်ရမည် ဖြစ်သည်။ သို့သော် အိုဘားမား အစိုးရလက်ထက် ညီလာခံ ဆောင်ရွက်ပြီးနောက် နောက်ထပ် ညီလာခံ တစ်ခုကို ကျင်းပရန် ၈ နှစ်ကြာ စောင့်ဆိုင်းခဲ့ခြင်းနှင့် ထိုကာလအတွင်း မည်သည့်ဆက်စပ် ဆောင်ရွက်မှုမှ မလုပ် ဆောင်ခဲ့ခြင်းက ပြောစရာအဖြစ် ရှိနေသည်။

ဆူဒန်အာဏာသိမ်းမှု ဆန့်ကျင်နေသူများကိုတွေ့ရစဉ်

ထိုသို့ မလုပ်ဆောင်ခဲ့ခြင်းအပြင် ဒေါ်နယ်ထရမ့် လက်ထက် ဝေဖန်မှုများနှင့် အာဖရိကနိုင်ငံများကို “ ချီးထုပ် နိုင်ငံများ” ဟု ပုတ်ခတ်ခဲ့ခြင်းကလည်း အမေရိကန် - အာဖရိက ဆက်ဆံရေး ပြန်လည် ရင်ကြားစေ့စေရန် ခက်ခဲစေလျက်ရှိသည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ နှစ်ပေါင်းများစွာ လျစ်လျူရှုခဲ့ပြီးနောက် ဘိုင်ဒန်အစိုးရသည် အာဖရိကတွင် မြင့်တက်လာ သော စိန်ခေါ်မှုများကို အမေရိကန်ဘက်က ကူညီဖြေရှင်းပေးလိုသည်ဟု ယခုပြောလာပြီ ဖြစ်သည်။

ကူညီလိုသော ကဏ္ဍများတွင် “ နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်မှု၊ လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့များ၊ ဒီမိုကရေစီ နောက်ကြောင်း ပြန်မှု၊ ကူးစက်ရောဂါ၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ပျက်စီးမှုနှင့် ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုများ ပါဝင်သည်ဟု အမေရိကန် ကာကွယ်ရေးဌာနက ထုတ်ပြန်ထားသည်။ အာဖရိကဒေသသည် ဆင်းရဲမွဲတေမှု၊ မလုံခြုံမှု၊ ဦးဆောင်သူ ညံ့ဖျင်းမှု စသည်တို့နှင့် ရုန်းကန်နေရသော ဒေသလည်း ဖြစ်သည်။

ထိုသို့သော စိန်ခေါ်မှုများကို ဖြေရှင်းရန် အမေရိကန် ပြည်ထဲရေးဌာနက ၎င်းတို့၏ အာဖရိက မဟာဗျူဟာသစ် တွင် မလုံခြုံမှု၊ အကြမ်းဖက်မှုများကို ဖြစ်စေသည့် အကြမ်းဖက်ဝါဒကို တွန်းလှန်ရန်၊ လုံခြုံရေးကို မြှင့်တင်ရန် စသည့် အကြောင်းအရာများထက် စီးပွားရေးကို မြှင့်တင်ရန်၊ အစားအစာလုံခြုံမှု၊ ပညာရေးနှင့် လူငယ် ဦးဆောင်မှု တို့ကို မြှင်တင်ရန် စသည်တို့ကိုသာ ဦးစားပေး ထားသည်။

ထိုသို့ ပျော့ပြောင်းပြီး ယေဘူယျ ဆန်သော သံတမန်ရေးရာ အကြောင်းအရာများကို ဦးစားပေးထားခြင်းကြောင့် လည်း ဘိုင်ဒန်အစိုးရ၏ အာဖရိကဒေသနှင့် ပတ်သက်သည့် အလေးအနက်ထားမှုသည် အပြောသက်သက်ပဲလား ဆိုသည့် မေးခွန်းများလည်း ပေါ်ထွက်လာပြန်သည်။

ထို့ကြောင့် အမေရိကန်အနေဖြင့် ခိုင်မာသည့် လုပ်ဆောင်ချက်များ မဖြစ်မနေ ဆောင်ရွက်ဖို့ လိုအပ်ပြီး ပုဂ္ဂလိက နှင့် အများပိုင်ဏ္ဍများတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု တိုးမြှင့်ခြင်း၊ ကောင်းမွန်သော အုပ်ချုပ်မှုပုံစံများကို ချီးမြှင့်ခြင်း၊ G20 တွင် အာဖရိက သမဂ္ဂ၏ပါဝင်မှုကို ထောက်ပံ့အားပေးခြင်းနှင့် လာမည့်နှစ် အနည်းငယ်အတွင်း အမေရိကန်-အာဖရိက ညီလာခံတစ်ခုကို ထပ်မံကျင်းပကာ ယခုနှစ် ညီလာခံမှ ဆုံးဖြတ်ချက်များကို ပြန်လည် သုံးသပ်ရန် လိုအပ်သည်။

ထိုသို့သော အခြေအနေများကြောင့် အမေရိကန်နိုင်ငံ အနေဖြင့် ၎င်းတို့သည် အာဖရိကကို မေ့မထားကြောင်း အာဖရိကတိုက် တစ်ခုလုံးကို သိအောင်ပြရန် မဖြစ်မနေ လိုအပ်နေမည်ဖြစ်ကာ ထိုသို့မဟုတ်ပါက အာဖရိက တိုက်၏ မေ့ထားခြင်းကို ခံရမည်မှာ သေချာသည်။

Source: အယ်ဂျာဇီးယား

အယ်ဂျာဇီးယား သတင်းတွင် ဖော်ပြထားသော Marwan Bishara ၏ “The US scramble for Africa” ဆောင်းပါး ကို CNI သတင်းဌာနက ဆီလျှော်အောင် ဘာသာပြန်ဆို ထားပါသည်။