CNI Article News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၉

သင်္ကြန်ဟာ သင်္က္တဆိုတဲ့ ပါဠိပုဒ်ကနေလာတဲ့ သက္ကတရရစ်သံနဲ့ သင်္ကြန်ဆိုတဲ့ မြန်မာစကား ဖြစ်ပေါ်လာတာဖြစ်ပါတယ်။

သင်္က္တရဲ့အနက်အဓိပ္ပါယ်ကတော့ ကူးပြောင်းခြင်း၊ တစ်နေရာမှတစ်နေရာကို ရောက်ရှိခြင်းပဲ ဖြစ်တဲ့အတွက် သင်္ကြန်ဟာ နှစ်ဟောင်းကုန် နှစ်သစ်ကူးပြောင်းတဲ့ ပွဲတော်တစ်ခုပါ။

တခူးလမှာ သင်္ကြန်ပွဲတော်ကို မြန်မာ တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာနဲ့ ကျင်းပလေ့ ရှိတတ်ကြပြီး သင်္ကြန်ပွဲတော်ကို တိုင်းရင်း သား ပေါင်းစုံကလည်း သူတို့ရဲ့ ရိုးရာဓလေ့ကိုယ်စီနဲ့ ကျင်းပလေ့ ရှိတတ်ကြပါတယ်။ ဒီအထဲကမှ ရခိုင်ရိုးရာသင်္ကြန်ပွဲတော် ဟာလည်း တမူထူးခြားတဲ့ နှစ်သစ်ကူးရိုးရာ သင်္ကြန်ပွဲတော် ဖြစ်ပါတယ်။

ရခိုင်တို့ရဲ့ ရိုးရာသင်္ကြန်မှာတော့ သင်္ကြန်အကြိုနေ့ ရောက်တာနဲ့ အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီးတွေ စုပေါင်းပြီး ဘုရားရေသပ္ပာယ်ဖို့ နံ့သာဖြူ၊ နံ့သာနီတွေကို တပျော်တပါး သွေးကြလေ့ရှိပါတယ်။

အဲဒီနေ့ကိုတော့ 'နံ့သာသွီးနိ' (မြန်မာလို နံ့သာသွေးနေ့)လို့ သတ်မှတ်ထားကြတယ်လို့ ကဗျာဆရာ စစ်တွေညိုသန့်က ပြောပါ တယ်။

ကဗျာဆရာ စစ်တွေညိုသန့်က “ရပ်ရွာတိုင်းမှာ လမ်းဆုံလမ်းခွတွေမှာ စုပြီးတော့ တီးမှုတ်ကခုန်ပြီးတော့ ဧည့်ခံကျွေးမွေး ရေးတွေပါ ပါတယ်။ လှပျိုဖြူ ကလေးတွေက ကျောက်ပျဉ်ကိုယ်စီနဲ့ အမွှေးနံ့တွေ စုကြပါတယ်။ အဲဒီအမွှေးနံ့သာတွေကို စုပေါင်းပြီး သိမ်းဆည်းထားတယ်။ နောက်တစ်နေ့မှာ စီတန်းပြီးတော့ အဲဒီအမွှေးနံ့သာတွေကို သယ်ဆောင်ပြီးတော့ ပဒေသာ ပင်မှာ လှူဖွယ်ဝတ္ထုတွေ ချိတ်ဆွဲပြီး တီးမှုတ်ကခုန်ပြီးတော့ ကျောင်းကန်ဘုရား သွားကြပါတယ်။ ကျောင်းမှာရှိတဲ့ ဘုရားဆင်း တုတော်တွေကို ရေသပ္ပါယ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်ကျနော်တို့က ဒေသပြော စကားအနေနဲ့ သပ္ပါယ်ဆိုတဲ စကားကို မသုံးဘဲ ဘုရားရီချိုး(ဘုရားရေချိုး)လို့ ခေါ်ပါတယ်။ အဲဒီလို ဘုရားရေ သပ္ပါယ်ပြီးလို့ရှိရင် အမွှေးနံ့သာတွေ ပက်ဖြန်းကြပါတယ်။ ပြီးတော့မှ ပဒေသာပင်မှာပါတဲ့ လှူဖွယ်ဝတ္ထုတွေကို ဆရာတော်ဘုရားကို ကပ်လှူတယ်။ ကျောင်းဝင်း၊ ပရဝဏ်တွေကို သန့် ရှင်းပြီးတော့ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေက ဥပုသ်သီလ စောင့်တည်ကြပါတယ်။ လူငယ်တွေကတော့ အဲဒီနေ့ကစပြီးတော့ ရေ လောင်း မဏ္ဍပ်ဝင်ကြပါတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။

လောင်လှေထဲ ရေများသိုလှောင်၍ ပက်ဖျန်းခြင်းက ရခိုင်သင်္ကြန်၏ ရိုးရာတစ်ခုဖြစ်

လူပျိုကာလသားတွေကတော့ တစ်နှစ်တာအတွင်း သူတို့ရင်တွင်း ခံစားချက်တွေဖြစ်တဲ့ လူထုနဲ့ အံဝင်ခွင်ကျ မဖြစ်တဲ့ နိုင်ငံ ရေး ၊ လူမှုရေး ၊ စီးပွားရေးတို့အပြင် အချစ် ခံစားချက်တွေကို ရင်ဖွင့်တဲ့အနေနဲ့ သံချပ်တွေ ထိုးကြပါတယ်။

ရပ်ရွာတိုင်းနီးပါးမှာ ရေလောင်း မဏ္ဍပ်တွေကို ဆောက်လုပ်ထားကြပြီး လောင်းလှေမှာ ရေတွေ ဖြည့်ထားကြ အမျိုးသမီးတွေ က တဖက် အမျိုးသားတွေက‌ တစ်ဖက် ရေကစား ကြပါတယ်။

အမျိုးသမီးတွေက တူညီသင်္ကြန် အဝတ်အစားတွေကို ဝတ်ဆင်ပြီး မဏ္ဍပ်အတွင်းကနေ ကစားရသလို အမျိုးသား တွေက တော့ မဏ္ဍပ်ရှေ့က သွားရောက်ပြီးတော့ အဖွဲ့လိုက် ရေပက်ကစား ကြပါတယ်။

လောင်းလှေနဲ့ ရေပက်ကစားကြတာ ရခိုင်ရိုးရာသင်္ကြန်ပွဲတော်ရဲ့ ထင်ရှားတဲ့ အမှတ်အသားတစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

“သူတို့သဘောကျတဲ့ မိန်းကလေးတွေကို သင်္ကြန်ကာလမှာ မဏ္ဍပ်ထဲမှာရှိတဲ့အချိန်မှာ မဏ္ဍပ်ရှင်မဆိုတာ ရှိပါတယ်။ အဲဒီ မဏ္ဍပ်ရှင်မဆီမှာ ခွင့်တောင်းယူပြီးတော့ ယောကျာ်းလေးတွေက မဏ္ဍပ်အပြင်ကနေပြီး ရင်ခေါင်းအမြင့်ရှိတဲ့ အကာအရံ ရှိပါ တယ်။ အတွင်းကိုဝင်ပြီး ကျော်လို့ မရအောင်။ အဲဒီကနေပြီးတော့ ပက်တယ်။ မိန်းကလေးတွေကတော့ လောင်းလှေကြီးနား က မတ်တပ်ရပ်ပြီး ပက်ပါတယ်။ တချို့ကမသိရင် လောင်းလှေ အလယ်မှာ ထားပြီးတော့ ဟိုဘက် ဒီဘက် အဲ့ဒီလို မဟုတ် ပါဘူး။ ရေပက်ရင်း သီချင်းတွေဘာတွေဆို။ ရင်တွင်းဖြစ် ခံစားချက်တွေကိုလည်း ဖွင့်ဟလေ့ ရှိပါတယ်။ မိန်းကလေးတွေ ဘက်ကလည်း အဖြေပေးတဲ့အခါမှာ မိမိဒါကို လက်ခံတယ်ဆိုရင် ရေပြန်ပက်ပေးပါ။ ဒါမှမဟုတ် ခေါင်းမှာပန်ထားတဲ့ စံပယ် ကုံးတွေပေးပါ။ မဟုတ်ရင် နာမည်လေးဖွင့်ပြောပါ။ အဲဒီလို ဝင်္ကဝုတ္တိနည်းနဲ့ ပရိယာယ်နဲ့ တောင်းတာရှိပါတယ်”လို့ ပြောပါ တယ်။

ရေလောင်း မဏ္ဍပ်ရဲ့ ထူးခြားချက် တစ်ခုကတော့ မဏ္ဍပ်ရှင်မလို့ခေါ်တဲ့ မဏ္ဍပ်အုပ်ထိန်းသူ အမျိုးသမီးကြီးတွေက ရေပက် ကြမယ့် ရခိုင်မိန်းမပျိုတွေကို အုပ်ထိန်းရတဲ့ ဓလေ့ရှိပါတယ်။

ဒါဟာ ရခိုင်ရိုးရာ သင်္ကြန်ပွဲတော်ရဲ့ ချစ်စရာကောင်းလှတဲ့ အလေ့အထ တစ်ခုဖြစ်သလို ထူးခြားတဲ့ အမှတ်သားတစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

 ရခိုင်သင်္ကြန် မဏ္ဍပ်

ရခိုင်ရိုးရာ သင်္ကြန်ပွဲတော်မှာ တခြားရိုးရာ သင်္ကြန်ပွဲတော်တွေနဲ့ မတူတဲ့ ထူးခြားတဲ့ အချက်တစ်ချက် ရှိပါသေးတယ်။ အဲဒါ ကတော့ နှစ်ဆန်းတစ်ရက်နေ့မှာ ရေပက်ကစားကြတာပါပဲ။

“နှစ်ဆန်းတစ်ရက်နေ့ဆိုရင် သင်္ကြန်ကျင်းပလာတာ နောက်ဆုံးနေ့ဆိုပြီးတော့ နောက်ဆုံးပိတ် အိတ်နဲ့လွယ် သဘောမျိုး အစွမ်းကုန် ပျော်ကြပါးကြပါတယ်။ လူပျို ကာလသားတွေကလည်း တောင်းထားတဲ့ အဖြေကို နောက်ဆုံးရက်မှာ ရလိမ့်မယ် လို့ မျှော်လင့်ချက်နဲ့ အဲ့ဒီလိုဟာမျိုး ရှိမယ်ထင်ပါတယ်။ မိန်းကလေးတွေကလည်း ဒီနေ့ကတော့ အဖြေပေးလိုက်ရမလား ငြင်း ကို ငြင်းလိုက်ရမလား ဆိုတာမျိုးနဲ့ အဆုံးအဖြတ် ပေးမယ့်နေ့ပေါ့။ ရင်ခုန်စရာ ပိုပြီး ကောင်းပါတယ်။ ကျနော်တို့က အလှူ အတန်းတွေကို အိမ်နီးနားချင်းတွေကို ရိုးရာမုန့်တွေ ဝေငှပေးတာကို သင်္ကြန်တွင်းကာလမှာ နေ့တိုင်းလိုလို လုပ်ထားတော့ နှစ်ဆန်းတစ်ရက်နေ့မှာ သီးသန့်တော့ မလုပ်ဖြစ်ကြတော့ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် သက်ကြီးပူဇော်ပွဲကိုတော့ နှစ်ဆန်းတစ်ရက်နေ့မှာ လုပ်တယ်။ အလှူအတန်းတွေ လုပ်ကြပါတယ်။ သင်္ကြန်လည်း ရေပက်ကစားတာကို နောက်ဆုံးနေ့မှာ နှစ်ဆန်းတစ်ရက်နေ့ အထိ ရေပက်ပြီးတော့ ကစားကြပါတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။

မြန်မာ့ရိုးရာ သင်္ကြန်ပွဲတော်တွင် သင်္ကြန်စာအဖြစ် မုန့်လုံးရေပေါ်များ ပြုလုပ်ကာ ပေးဝေစားသောက်လေ့ ရှိကြပါတယ်။

ရခိုင်ရိုးရာ သင်္ကြန်ပွဲတော်မှာလည်း မုန့်ကြာစေ့၊ မုန့်ချိုလုံးတို့ ပြုလုပ်ကြပြီး ရခိုင်မုန့်တီနှင့် ကြာဇံသုပ်တို့လည်း ပြုလုပ်ကာ ပေးဝေစားသောက်လေ့ ရှိကြပါတယ်။

ရခိုင်ရိုးရာ သင်္ကြန်ပွဲတော်ကို ရန်ကုန်မြို့ သုဝဏ္ဏအားကစားကွင်းမှာ ပြုလုပ်လေ့ရှိပြီး ရခိုင် အစားအစာတွေ ရောင်းချတဲ့ ဆိုင်ခန်းပေါင်း အများအပြားလည်း ပါဝင်ပါတယ်။

ရန်ကုန်မှာ ကျင်းပလေ့ရှိတဲ့ ရခိုင်ရိုးရာ သင်္ကြန်ပွဲမှာတော့ ကျောက်တော်၊ မြောက်ဦး၊ မောင်တော၊ ရမ်းဗြဲ၊ ရသေ့တောင်၊ ပေါက်တော၊ ကျောက်ဖြူ၊ မာန်အောင်၊ ပုဏ္ဏားကျွန်း၊ မြေပုံ၊ ဘူးသီးတောင် စတဲ့ မြို့နယ်တွေ ကိုယ်စားပြုတဲ့ ရေပက် မဏ္ဍပ် တွေ၊ ရခိုင်မောင်မယ် အသင်းတွေကို ကိုယ်စားပြုတဲ့ ရေပက်မဏ္ဍပ်တွေနဲ့ ကျင်းပလေ့ ရှိကြပါတယ်။

CNI Article News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၉

မကြာမီ သင်္ကြန်ကာလ ရောက်ရှိလာတော့မည် ဖြစ်သည့်အတွက် သင်္ကြန် အငွေ့အသက်များကို တွေ့မြင်နေကြရပြီ ဖြစ် သည်။

သင်္ကြန်ပွဲတော်ကို မြန်မာပြည်တွင် နှစ်သစ်ကူး ရုံးပိတ်ရက်ရှည်အဖြစ် အစိုးရမှ သတ်မှတ်ပေးထားပြီး တစ်နှစ်ပတ်လုံး ပင်ပန်း နွမ်းနယ်မှုအား အတာရေအေးဖြင့် ပက်ဖြန်းကာ မောပန်းနွမ်းနယ်မှုများ ဖြေဖျောက်ကြလေသည်။

ဤသင်္ကြန်ပွဲတော်ကို ဗမာတိုင်းရင်းသားများသာမက မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ တိုင်းရင်းသား တချို့တွင်လည်း သင်္ကြန်ပွဲတော်ကို မိမိတို့၏ ဓလေ့ရိုးရာအတိုင်း ကျင်းပလေ့ ရှိကြသည်။

ထိုအထဲမှာ သင်္ကြန်ပွဲတော်ကို ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများ၊ မွန်တိုင်းရင်းသားများ၊ ရခိုင်တိုင်းရင်းသားများကလည်း သူတို့၏ ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုများဖြင့် သင်္ကြန်ကို ကြိုဆို ကျင်းပကြလေသည်။ ဤနေရာမှာ မတူညီသော သင်္ကြန်ကျင်းပပုံများဖြစ် ကြသည်။

ဉပမာ မြန်မာတို့၏ သင်္ကြန်ပွဲတော် အထိမ်းအမှတ်ပန်းမှာ ပိတောက်ပန်းကို အသုံးပြုကြသော်လည်း ရှမ်းတိုင်းရင်းသားတို့၏ ရိုးရာသင်္ကြန်ပွဲတော် အထိမ်းအမှတ်ပန်းကတော့ မောက်ကို့ဆွဲပန်း (ခေါ်) ကော်ပန်းကို ဖြစ်ကြောင်း ရန်ကုန်တိုင်း ရှမ်းစာပေ နှင့် ယဉ်ကျေးမှုအသင်းမှ ယဉ်ကျေးမှုတာဝန်ခံ စိုင်းလိုင်းဟန်က ပြောသည်။

မောက်ကို့ဆွဲပန်းများ ခူးလာကြစဉ်

“ရှမ်းမှာက မောက်ကို့ဆွဲဆိုတဲ့ ပန်းရှိတယ်၊ အပွင့်သေးသေးလေးပဲ သူက၊ အပွင့်သေးသေးလေးနဲ့ သူက ရိုးတံပေါ်မှာ အပွင့် သေးသေးလေးတွေ အများကြီး ပွင့်နေကြတာ၊ ဟိုဟာနဲ့တော့ ခပ်ဆင်ဆင်ပဲ ရခိုင်က သဇင်ပန်းလား၊ အဲဟာနဲ့တော့ ခပ်ဆင် ဆင်ပဲ ဒါပေမယ့် ပန်းပွင့်ကတော့ သဇင်ပန်းလောက် အကြီးကြီး မဟုတ်ဘူး၊ သေးသေးလေး ကပ်ပြီးမှ ပွင့်တာပေါ့၊ အဲဟာက ကျနော်တို့ သင်္ကြန်နား နီးလာပြီဆိုရင် ရှမ်းပြည်နယ်က တောတောင်တွေပေါ်မှာတော့ အလေ့ကျ ပေါက်နေကြတယ်၊ သင်္ကြန် မတိုင်ခင် ပွင့်တာများတယ်” ဟု စိုင်းလိုင်းဟန်က ပြောသည်။

ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းမှ ပင့်ဆောင်၍ မဏ္ဍပ်များ၌ အပူဇော်ခံထားသည့် ဘုရားဆင်းတုတော်များကို မောက်ကို့ဆွဲပန်း (ခေါ်) ကော်ပန်းအား ကပ်လှူပူဇော်ကြကြောင်း၊ ဘုရားဆင်းတုတော်များ၏ အလယ်တွင် ရေပန်းများ ပြုလုပ်၍ ဘုရားရေသပ္ပာယ် ရန်အတွက် ရေတံလျှောက်များလည်း ပြုလုပ်ထားကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

စိုင်းလိုင်းဟန်က “ဘုန်းကြီးကျောင်းကို ဘုရားရေသပ္ပာယ်ဖို့ လာတဲ့ လူတွေအများကြီးက ပုံးလေးတွေနဲ့ လာပြီးတော့မှ ကျနော်တို့ ရေတံလျှောက် လုပ်ပေးထားတယ်၊ ရေတံလျှောက်ကနေ ရေလောင်းတယ်၊ ပြီးတော့မှ အဲရေတံလျှောက်က စီးတဲ့ ရေအားနဲ့ ကျနော်တို့ ရေပန်းနဲ့ ဒလက်လိုမျိုးပေါ့နော်၊ အဲဒလက်က ဘုရားဆင်းတုရဲ့ အလယ်မှာ ချထားတာ ရေအားနဲ့ အဲဒလက်က လည်ပြီးတော့မှာ ဘုရားဆင်းတုကို ရေပက်တာပေါ့၊ ရေသပ္ပာယ်တာပေါ့၊ အဲဘုရားဆင်းတုတော်ထားတဲ့ စင်က ‘ကုမ်းဆွန်း’လို့ခေါ်တယ်၊ ဆွန်းဆိုတာက ရေသပ္ပာယ်တာ၊ ဆွန်းနမ်ပေါ့နော်၊ ရေသပ္ပာယ်တာပေါ့ “ကုမ်း” ဆိုတာက ရေဒလက် က လည်တာကိုး လည်တဲ့ဟာက “ကုမ်း” လို့ခေါ်တာ” ဟု ပြောသည်။

မောက်ကို့ဆွဲပန်းနဲ့ ရေသပ္ပာယ်ခံရန် ပြင်ဆင်နေစဉ်

ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများမှာ သင်္ကြန်ပွဲတော်ကို ရှမ်းလို ‘ဆန်းကျဲန်’ သို့မဟုတ် ‘ပွဲဆွန်းနမ်’ ရေကစားပွဲတော်ဟု ခေါ်ဆိုကြ ကြောင်း၊ ထို့အတူ နှစ်ဆန်းတစ်ရက်နေ့ကို သဲပုံစေတီပြုလုပ်၍ အလှူအတန်းများ ပြုလုပ်ကြကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် နှစ်ဆန်းတစ်ရက်နေ့ ညပိုင်းတွင်လည်း ရှမ်းလူငယ်မောင်မယ်များမှ သက်ကြီးရွယ်အိုများကို တလျော်ကင်ပွန်းဖြင့် လက်ဆေးပေးခြင်း၊ ခြေသည်း၊ လက်သည်း ညှပ်ပေးခြင်း၊ ရိုးရာမုန့်များဖြင့် ကန်တော့ခြင်းများ ပြုလုပ်ကြကြောင်း သိရသည်။

မြန်မာ့ရိုးရာသင်္ကြန်တွင် မုန့်လုံးရေပေါ်ကို ရိုးရာမုန့်အဖြစ် ပြုလုပ်ကြသလို ရှမ်းတိုင်းရင်းသားတို့၏ ရိုးရာမုန့်မှာ မုန့်ဖက်ထုပ် ကို ပြုလုပ်ကြသည်ဟု ဆိုသည်။

ရှမ်းသင်္ကြန်အတွင်း ဘုရားပူဇော်ရန် ဘုရားပုလင်ကို သယ်ဆောင်နေကြစဉ်

ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများသည် သင်္ကြန်ပွဲတော်အတွင်း၌ ရိုးရာအဝတ်အစားများ၊ ရိုးရာမုန့်များ၊ ရိုးရာတူရိယာများဖြင့် ပျော်ရွင်စွာ ဆင်နွှဲကြကြောင်း သိရသည်။

ရှမ်းသင်္ကြန်ရိုးရာပွဲတော်ကို အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများဖြစ်သည့် တရုတ်နိုင်ငံရှိ ရှမ်းကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ ဆစ်ဆောင်ပနား၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံ အာသံပြည်နယ်၊ ထိုင်းနိုင်ငံ၊ လာအိုနိုင်ငံ၊ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံနှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတို့တွင်လည်း ကျင်းပကြကြောင်း သိရသည်။

CNI Article News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၆

ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်တွင် တရုတ်သည် ကြားနေအဖြစ် ပုံဖော်နိုင်ခဲ့သော်လည်း ၎င်းပြည်တွင်းရှိ လူထုထံချပြသည့် သတင်း အချက်အလက်များတွင် မတူကွဲပြားသော အခြေအနေတစ်ရပ် ရှိနေကြောင်း အယ်လ်ဂျာဇီးယား သတင်းဌာနက သုံးသပ် ရေးသားထားသည်။

တရုတ်အစိုးရပိုင် ဆင်ဟွာသတင်းဌာနသည် ထိုစစ်ပွဲကို အထူးစစ်ဆင်ရေး တစ်ရပ်နှင့် ရုရှား-ယူကရိန်း အကျပ်အတည်းဟူ၍ ခေါ်ဆို သုံးနှုန်းသော်လည်း ကျူးကျော်မှုအဖြစ် မည်သည့်အခါမှ ရည်ညွှန်း ရေးသားလေ့မရှိကြောင်း တွေ့ရသည်။

ရုရှားနိုင်ငံက ယူကရိန်း ပိုင်နက်ထဲသို့ ကျူးကျော်ဝင်ရောက်ပြီး ရက်သတ္တ သုံးပတ်အကြာတွင်မှ အရပ်သားများ သေဆုံးမှု၊ ဒဏ်ရာ ရမှုများကို တရုတ်အစိုးရအာဘော် CCTV ရုပ်သံလိုင်းက ပထမဆုံး ထုတ်လွှင့်ပြသခဲ့သည်။

ရုရှားနိုင်ငံထဲသို့ ကူးစက်ပျံ့နှံ့နိုင်သည့် ကြက်ငှက် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးများ အပါအဝင် ယူကရိန်းတွင် ဇီဝလက်နက်များ တီထွင် ထုတ် လုပ်ရန် အမေရိကန် ငွေကြေးထောက်ပံ့နေသည်ဟု ရုရှားနှင့်ပူးပေါင်း ကြံစည်မှုသီအိုရီအရ တရုတ်မီဒီယာများတွင် နှစ်ဆတိုး ၍ ရေးသားဖော်ပြခဲ့ကြသည်။  

အမေရိကန်စစ်တပ်ကို ဘိုင်ဒန်မိန့်ခွန်းပြောနေစဉ်

သို့ဖြစ်၍ ဤစစ်ပွဲကို တရုတ်အစိုးရပိုင် မီဒီယာများတွင် မည်သို့ဘောင်ခတ်၍ ပုံဖော်ရေးသားပုံကို ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် တရုတ် အစိုးရ၏ ရပ်တည်ချက်ကို ထင်ဟပ်စေသည်။

ဘေဂျင်းသည် စီးပွားရေးအရ ခိုင်မာသော၊ အချုပ်အခြာအာဏာရှိသော နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံကို ကျူးကျော်ဝင်ရောက်မှုနှင့် ပတ် သက်၍ မော်စကိုအပေါ် အနည်းငယ်မျှ ရှုတ်ချခြင်းပင် မရှိဘဲ အားလုံးပါဝင် ဆွေးနွေးရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ တရားဝင် လုံခြုံရေး ဆိုင်ရာ စိုးရိမ်မှုများ ရှိနေကြောင်းကိုသာ ထပ်တလဲလဲ ပြောကြားနေခဲ့သည်။

ယူကရိန်းနိုင်ငံ၊ ဘူချာမြို့တွင် အရပ်သားများကို ရုရှားစစ်သားများ သတ်ဖြတ်ခဲ့ကြောင်း မကြာသေးမီ ရက်များအတွင်း ဖော် ထုတ် တွေ့ရှိချက်များအပေါ် အနောက်အုပ်စုက ဒေါသထွက်နေခဲ့သော်လည်း တရုတ်မီဒီယာများတွင်မူ “လူသေဆုံးမှု အသိ အမှတ်ပြုကြောင်း” သိမ်သိမ်မွေ့မွေ့ဖြင့် လေသံပြောင်းသွားခဲ့သော်လည်း သတင်းဖော်ပြချက်မှာ အတိုချုပ်သာ တွေ့ရသည်။

လွန်ခဲ့သည့် တစ်လကျော်က ယူကရိန်းမြေပေါ်တွင် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှု စတင်ကတည်းက တသမတ်တည်းရှိခဲ့သော ဆောင်ပုဒ်မှာ “အမေရိကန်သည် ဗီလိန်ဖြစ်သည်” ဟူ၍ဖြစ်သည်။

ယခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ လဆန်းပိုင်းတွင် နှစ်နိုင်ငံ မိတ်ဖက်ဆက်ဆံမှု အကန့်အသတ် မရှိကြောင်း ကြေညာပြီးကတည်းက တရုတ်နှင့်ရုရှားတို့၏ ဆက်ဆံရေးမှာ ပိုမိုနီးကပ်စွာ ရှိနေခဲ့သည်။

“ဒီကိစ္စတွေမှာ တစိတ်တပိုင်း အနေနဲ့ ရှိနေတဲ့ အချက်အလက်တွေကို ကျနော်တို့ နားလည်သင့်ပါတယ်” ဟု တရုတ်မီဒီယာ စီမံကိန်း၏ တွဲဖက်ဒါရိုက်တာဖြစ်သူ ဒေးဗစ်ဘန်ဒါစကီ (David Bandurski) က ပြောကြားခဲ့သည်။

ယူကရိန်းစစ်ပွဲအတွင်းက လက်နက်ကိုင်သူတစ်ဦး

တရုတ်အစိုးရရုံးခွဲများနှင့် စပွတ်နစ် (Sputnik) ၊ ရုရှားတူဒေး (Russian Today-RT) စသည့် ရုရှားသတင်းဌာနများအကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ချက်များမှာ ရှည်လျားလှသော သမိုင်းကြောင်းရှိခဲ့ကြောင်း ၎င်းက ကောက်ချက်ချခဲ့သည်။

စစ်ရေးပဋိပက္ခများ ဆက်လက် ဖြစ်ပွားနေချိန်တွင် တရုတ်မီဒီယာများသည် ရုရှားဝါဒဖြန့်ချိရေးကို ထပ်ဆင့် ထုတ်လွှင့်ရန် ၎င်းတို့၏ သတင်းကွန်ရက် ပလက်ဖောင်းများကို ငှားရမ်းသုံးစွဲစေခဲ့သည်။ ကရင်မလင် သမ္မတနန်းတော်မှ အရာရှိများနှင့် ရုရှားသတင်းဌာနများကို တရုတ်အစိုးရ မီဒီယာများ၏ သတင်းရင်းမြစ်များအဖြစ် အဓိကကိုးကားကြရန် ပုံမှန်အစိုးရ လမ်း ညွှန်ချက်များအား လက်ခံရရှိခဲ့ကြောင်း အမေရိကန်အခြေစိုက် ဘာသာစကားနှစ်မျိုးသုံး China Digital Times ဝက်ဘ်ဆိုက် ၏ အဆိုအရ သိရသည်။

အမေရိကန်ကို သွေးထိုးလှုံ့ဆော်သူအဖြစ် ပုံဖော်

***********************************************

အလားတူ မြေပြင်မှ သတင်းပေးပို့နေကြသော တရုတ်ဂျာနယ်လစ် အနည်းငယ်သည်လည်း ရုရှားဘက်လိုက်သည့် သတင်း ပေးမှု၊ သတင်းယူမှုများကို ကြက်တူရွေး နှုတ်တိုက် ကျက်နည်းဖြင့် နှလုံးသွင်းကြရသည်။

ရုရှားစစ်တပ်ထဲတွင် ထည့်သွင်းမြှုပ်နှံထားသည့် နိုင်ငံခြားသတင်းထောက် အနည်းငယ်ထဲမှ တစ်ဦးဖြစ်သည့် လုယူးဂွါ (Lu Yuguang) သည် အစိုးရပိုင် Phoenix News ရုပ်သံလိုင်း၏ မော်စကိုဌာနေ သတင်းထောက်အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ရပြီး ရုရှားစစ်သားများနှင့် ယူကရိန်းခွဲထွက်ရေးခေါင်းဆောင် ဒီနစ်ပွတ်သျှလင်တို့ကို တွေ့ဆုံမေးမြန်းခန်းများ လုပ်ခဲ့ရသည်။

ထို့ပြင် ၎င်းသည် ရုရှားတို့ ပစ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှု ခံစားခဲ့ရသည့် မာရီယူပေါလ်မြို့မှလည်း သတင်းပေးပို့ခဲ့သည်။

လုယူးဂွါသည် ရုရှားစစ်တပ်နှင့် ကာလကြာမြင့်စွာ ဆက်ဆံဖူးသည့် နောက်ခံသမိုင်းရှိသူဖြစ်ပြီး စစ်သတင်းများ သီးသန့် ရယူ နိုင်ရန် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအရ နီးကပ်သည့် အဆက်အသွယ်များကို အသုံးချခဲ့ခြင်း ဖြစ်နိုင်ခြေရှိကြောင်း ယခင် တရုတ်သတင်းစာ အမှုဆောင် အယ်ဒီတာဟောင်းနှင့် ယခု ဟောင်ကောင် Baptist တက္ကသိုလ်၌ တွဲဖက်ပါမောက္ခအဖြစ် လုပ်ကိုင်နေသူ ရို့စ်လက်ချူ (Rose Luqui) က ပြောကြားခဲ့သည်။

“ကျမကတော့ သူ့ကို ကျွမ်းကျင်တဲ့ ဂျာနယ်လစ် တစ်ယောက်အနေနဲ့ အသိအမှတ်ပြုမှာ မဟုတ်ဘူး” ဟု ရို့စ်လက်ချူက မှတ်ချက်ချသည်။

လုယူးဂွါသည် တစ်ချိန်က တရုတ်ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ် (PLA) တွင် ရေတပ် အရာရှိဟောင်း ဖြစ်ခဲ့ပြီး ရုရှားတို့၏ ဒုတိယ ချေချင်းညှာစစ်ပွဲတွင် ရုရှားစစ်သားတစ်ဦး၏ အသက်ကို ကယ်ဆယ်ခဲ့ဖူးကြောင်း တရုတ်စကားဝိုင်း အစီအစဉ် တစ်ခု တွင် ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့ဖူးသည်။

၎င်း(လုယူးဂွါ) ကယ်ဆယ်ခဲ့ဖူးသည့် စစ်သား၏ ကျန်ရစ်သူ ဇနီးသည် မုဆိုးမကို လုယူးဂွါက လက်ထပ်ခဲ့သော်လည်း နောက်ပိုင်းတွင် ကွာရှင်းပြတ်စဲခဲ့ကြပြန်သည်။ “ရုရှားသွေးတွေက ကျနော့်ခန္ဓာကိုယ်ထဲ လှည့်ပတ်နေတုန်းပဲ” ဟု ၎င်းက ၂၀၁၉ ခုနှစ် စကားဝိုင်းအစီအစဉ်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော် လုယူးဂွါနှင့်ပတ်သက်၍ မေးခွန်းထုတ်စရာ တစ်ခုမှာ သူ့ကို အသုံးချရန် လွယ်ကူသည့် ဝါဒဖြန့်ချိရေး ကိရိယာ ဖြစ်စေ ခဲ့သလားဟူသော မေးခွန်းဖြစ်သည်။

တရုတ်အစိုးရမီဒီယာများ နောက်ထပ် အသားပေး ဖော်ပြခဲ့သော အကြောင်းအရာမှာ တရုတ်သံတမန်များနှင့် အစိုးရဝါဒ ဖြန့်ချိရေး ယန္တရား၏ တစိတ်တပိုင်းအဖြစ် ယူကရိန်းပဋိပက္ခ၌ အမေရိကန်ကို သွေးထိုးလှုံ့ဆော်သူ ဗီလိန်ဟု ပုံဖော်ခဲ့ခြင်းဟု မီဒီယာလေ့လာသုံးသပ်သူများက ပြောကြသည်။

ယူကရိန်းစစ်အတွင်း အစားရေစား မျှ​ဝေနေကြ

“ဒါဟာ ကျနော်တို့ တလျှောက်လုံး မြင်ဖူးခဲ့သမျှတွေထဲမှာ ပုံစံခွက်ထဲက မူဘောင်တစ်ခုပါပဲ။ ပြီးတော့ တရုတ်ဗဟို ခေါင်း ဆောင်တွေဟာ သူတို့ဘက်ကနေ မဟုတ်မမှန်၊ လုပ်ကြံလှုံ့ဆော်မှုတွေ ဇောက်ချလုပ်ဖို့ တွန်းအားပေးခဲ့ပါတယ်” ဟု ဒေးဗစ် ဘန်ဒါစကီက သုံးသပ်ပြသည်။

“အဲဒါက တရုတ်က တဆင့်ခံ ဖြန့်ချိပေးနေတဲ့ သတင်းအချက်အလက် စစ်ပွဲပဲဗျ။ ရေရှည်မှာတော့ အဲဒီလုပ်ရပ်ဟာ အမေရိကန်နဲ့ အနောက်အုပ်စု ဦးဆောင်တဲ့ နိုင်ငံတကာအစီအစဉ်ကို အယုံအကြည် မဲ့စေဖို့ ဦးတည်ပါတယ်” ဟု ၎င်းက ဆက်လက်ပြောကြားခဲ့သည်။

အထက်ပါ ပြောကြားချက်ကို ထိုင်ဝမ်အခြေစိုက် Doublethink Lab ပူးတွဲတည်ထောင်သူ ဝူမင်ဆွမ် (Wu Min Hsuan) က သဘောတူ လက်ခံသည်။ ၎င်းသည် တရုတ်၏ လုပ်ကြံသတင်းများ ဖန်တီးထုတ်လွှင့်မှုများအကြောင်း အစဉ်တစိုက် သုတေသန ပြုနေသူ ဖြစ်သည်။

“အခုစစ်ရေး ပဋိပက္ခကို အမေရိကန်နဲ့နေတိုးကို ထိုးနှက်ဖို့အတွက် တရုတ်ပြည်တွင်းမှာ အခွင့်အရေး တစ်ရပ်အနေနဲ့ အသုံးချ နေတယ်” ဟု ၎င်းက မှတ်ချက်ချသည်။

ယူကရိန်း စစ်ပွဲအတွင်းက ပျက်စီးမှု

ဥပမာအားဖြင့် တရုတ်အစိုးရအာဘော် ဂလိုဘယ်တိုင်းမ် သတင်းစာတွင် နေတိုးနှင့် အမေရိကန်တို့ကို ဖော်ပြရာ၌ အွန်လိုင်း သုံး hashtag အဖြစ် #UkraineCrisisInstigator ဖန်တီးခဲ့သည်။ ယခုပဋိပက္ခ၌ ဝါရှင်တန်သည် နောက်ကွယ်မှ လုပ်ဆောင်နေ သော ရန်လိုသူ အစစ်အမှန်ဖြစ်ကြောင်း စွပ်စွဲခဲ့သည်။

ထိုသို့ လှည့်စား၍ သတင်းဖော်ပြမှုများသည် ရုရှားလိုလားသူ အများစုရှိနေသည့် တရုတ်ပြည်တွင်း လူထုဝါဒ ဖြန့်ချိရေး အတွက် များစွာ အထောက်အကူ ဖြစ်စေသည်။

“ဘုံသဘောတရား အမြင်တစ်ခုကတော့ စစ်ပွဲ အခြေအနေ ဆိုးနေချိန်မှာ တရုတ်အကျိုးစီးပွားကို ကာကွယ်ဖို့ ဒီကာလမှာ ရုရှားကို ဘေဂျင်းက ပံ့ပိုးရမှာပဲ။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ရုရှားက အနောက်အုပ်စုကို ထိန်းမထားရင် တရုတ်ဟာ နောက်ထပ် ပစ်မှတ်ဖြစ်လာမို့ပါ” ဟု ဟောင်ကောင်အခြေစိုက် ဝါရင့်သတင်းသမားတစ်ဦးဖြစ်သူ ဟူဂျင်းရှင် (Hu Qingxin)က အယ်လ်ဂျာဇီးယား သတင်းဌာနသို့ ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: Aljazeera

(အယ်လ်ဂျာဇီးယားဝက်ဘ်ဆိုက်တွင် ဧပြီ ၆ ရက် ရက်စွဲဖြင့် မူရင်းဆောင်းပါးရှင် Rachel Cheung ၏သတင်းဆောင်းပါးကို CNI က ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်ဆိုတင်ဆက်ပေးလိုက်ပါသည်)

CNI Article News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၀

ယူကရိန်းကို ရုရှားကျူးကျော်တိုက်ခိုက်သည်မှာ တစ်လနီးပါး ရှိလာပြီဖြစ်သော်လည်း အဆုံးအဖြတ်ကို မမြင်ရသေးပေ။ ယူကရိန်းသည် မြောက်အတ္တလန္တိတ်စစ်စာချုပ်အဖွဲ့(နေတိုး)တွင် ပါဝင်လိုသည့် ကတိကဝတ်များ စွန့်လွှတ်ပြီဟု ပြောကြား လာသော်လည်း ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်၏ စစ်ရေးအဆုံးသတ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ချက်မှာ ရှုပ်ထွေးဝေဝါးနေဆဲ ဖြစ်သည်။

ယူကရိန်းမြို့ကြီးများကို ရုရှားက အဆက်မပြတ် ဗုံးကြဲနေပြီး အရှေ့ဥရောပ နိုင်ငံအသီးသီးသို့ ယူကရိန်းဒုက္ခသည် ရောက် ရှိလာကာ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်းက ပိုမိုဆိုးရွားလာခဲ့သည်။

သို့သော် ယခုတွင်တော့ ယူကရိန်း၏ တင်းတင်းမာမာ ခုခံတွန်းလှန်နေချိန်တွင် ပူတင် မူလက စီစဉ်ထားသည့် ကျူးကျော်စစ် ၏ အဖြေမှာ အကွင်းကွင်း မုန့်တီဟင်းပမာ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း တွေ့ရလာပြီဖြစ်သည်။ တရုတ်ခေါင်းဆောင်များသည် ၎င်းတို့ မဟာမိတ် ရုရှား၏လက်နက်ကိုင် ကျူးကျော်စစ်ကြောင့် အံ့အားသင့်သွားခဲ့ပြီး ယူကရိန်းစစ်ပွဲကို အကြောင်းပြုပြီး သကာလ စစ်ရေး၊ နိုင်ငံရေး အမြတ်ထုတ်ရန် အခွင့်အရေးပေါ်လာခဲ့သည်။

အင်အားကြီးနိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံအနေဖြင့် တရုတ်သည် တာဝန်သိ ပါဝါပိုင်ရှင် ပုံသဏ္ဌာန်ကို ပြသခဲ့ပြီး ‘ကြားနေရေး’ကိုသာ ပြောကြားနေခဲ့သည်။ အမေရိကန်ကတော့ ရုရှားစစ်ရေးကို တရုတ်ကူညီနေကြောင်း အတိအလင်း စွပ်စွဲပြီး ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံတကာပိတ်ဆို့ အရေးယူများကြောင့် မော်စကိုသည် ၎င်း၏စီးပွားရေးကို အရှိန်အဟုန်မပြတ် ထိန်းထားနိုင်ဖို့နှင့် ယခု ယူကရိန်းသို့ ထိုးစစ်ကို ထိန်းနိုင်ဖို့ ဘေဂျင်း၏အကူအညီကို အသည်းအသန် လိုအပ်နေသည်က အမှန်ပင်ဖြစ်၏။

ပူတင်ကိုတွေ့ရစဉ်(AP)

မတ်လ ၁၈ ရက်တွင် အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန်နှင့် တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်တို့သည် ယူကရိန်း အခြေအနေအပေါ် နှစ်နာရီခန့်ကြာ အွန်လိုင်းမှတဆင့် ဆက်သွယ်ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။

ထိုဆွေးနွေးမှု၌ တရုတ်၏ ကောက်ချက်ချပုံမှာ “ကျူးကျော်မှုဆိုတာ ကျနော်တို့ မြင်ချင်တဲ့အရာမဟုတ်” ဟု ရှီက ဘိုင်ဒန်ကို ပြောကြားခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ “ဒီဖြစ်ရပ်တွေဟာ နိုင်ငံတွေအချင်းချင်း စစ်မြေပြင်မှာ တွေ့ဆုံတဲ့အဆင့်အထိ မရောက်သင့် ပါဘူး”ဟု ရှီက ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

ယူကရိန်းအရေး၌ ရုရှားဘက်ကို ထောက်ခံကြောင်း တရုတ်အစိုးရ အရာရှိများက ကြေညာချက်အမျိုးမျိုး ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး ဖြစ် သည်။ ဘိုင်ဒန်ကလည်း ရုရှားကို ရှုတ်ချဖို့ တောင်းဆိုချက်ကို ရှီနှင့် ဆွေးနွေးစဉ် ထပ်မံတောင်းဆိုခဲ့သည်။

ယူကရိန်းစစ်မျက်နှာ၌ ရုရှားကို တရုတ်က စစ်ရေး အထောက်အပံ့ ဆက်ပေးနေခြင်းမျိုး ထပ်တွေ့ခဲ့လျှင် ထိုအပြုအမူ၏ နောက်ဆက်တွဲ အကျိုးဆက်များ တရုတ်ခံစားရမည်ဖြစ်ကြောင်း ဘိုင်ဒန်က ထပ်လောင်း သတိပေးခဲ့သည်။

အမှန်စစ်စစ်မှာ တရုတ်သည် ၎င်းမဟာမိတ် ရုရှား၏ မဟာဗျူဟာ အမှားအတွက် ပြန်လည်ပေးဆပ်ရမည့် တန်ဖိုးကို လိုလားခြင်းမရှိသည့် အရိပ်လက္ခဏာများ တိုးပွားလာနေသည်။

ရုရှား၏ အသေအပျောက်များမှ ခပ်ကင်းကင်းနေပြီး လတ်တလော ပဋိပက္ခကိုသာ ကူညီဖြေရှင်းပေးဖို့ ဘေဂျင်းအစိုးရအား ထင်ရှားသည့် တရုတ်ပညာရှင်နှစ်ဦးဖြစ်သော Wang Huiyao နှင့် Hu Wei တို့က ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပင် တောင်းဆိုခဲ့ကြသည်။

အမေရိကန်ဆိုင်ရာ တရုတ်သံအမတ်ကြီး ချင်ဂန်း (Qin Gang)က “မကြာခင် တွေ့ရတော့မယ့် အကျပ်အတည်းကို တရုတ်က သိခဲ့ရင် တားဆီးဖို့ အစွမ်းကုန် ကြိုးစားသွားမှာပါ” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

ယူကရိန်းတပ်ဖွဲ့ကိုတွေ့ရစဉ်(AP)

သို့သော် ခေတ်ပြိုင်ဖြစ်နေသည့် တရုတ်နိုင်ငံသည် ရုရှားပျက်စီး ဆုံးရှုံးမှုများမှ ကင်းကင်းနေရန်နှင့် မော်စကိုအပေါ် အနောက်အုပ်စု ပိတ်ဆို့မှု အလားအလာ နည်းပါးစေရန် ကြိုးပမ်းနေချိန်တွင် ထိုင်ဝမ်ကလည်း စစ်ရေးအနိဋ္ဌာရုံများမှ သင်ခန်းစာများကို ဂရုတစိုက် ထုတ်ယူလို့နေသည်။

ရုရှား၏ စစ်ရေးလှုပ်ရှား လည်ပတ်မှု အားနည်းချက်များကို ဖော်ထုတ်ပြလိုက်သော ယူကရိန်း၏ ခိုင်မာတောင့်တင်းသည့် ခုခံတွန်းလှန်နိုင်စွမ်းသည် ထိုင်ဝမ်၏ စစ်ဗျူဟာမှူးများအပြင် ဘေဂျင်းမှ မထွေးမအန် ဖြစ်နေရသည့် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ ကျွန်းလေး၏ လက်ရှိလူဦးရေကိုလည်း လှုံ့ဆော်ပေးခဲ့သည်။

တရားဝင် စစ်တမ်းအသစ် တစ်စောင်၏အဆိုအရ ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံသား ၇၀ ရာခိုင်နှုန်း ကျော်သည် တရုတ်နှင့်စစ်ရေး ရင်ဆိုင်ရပြီ ဆိုလျှင် ထိုင်ဝမ်ကို လက်နက်ကိုင် ခုခံကြရန် ဆန္ဒပြင်းပြနေကြောင်း တွေ့ရသည်။

စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ အရန်တပ်ဖွဲ့များ၏ လေ့ကျင့်မှု ပြန်လည်စတင်နေခြင်းအတွက် ထိုင်ဝမ်လူထု ထောက်ခံမှုလည်း တိုးလာနေ ပြီး လိုအပ်လာပါက ထိုင်ဝမ်၏ ဧရာမအင်အားကြီးနိုင်ငံ ကျူးကျော် ဝင်ရောက်လာမည့် အရေးအတွက် လုံးဝ ခုခံကာကွယ် နိုင်ရန် လိုလားနေသည်။ သည့်ထက်ပို၍ လိုအပ်လာလျှင် စစ်မှုထမ်းလုပ်သက် သက်တမ်းတိုးပေးဖို့ ဖြစ်သည်။

ပူတင်ကျူးကျော်မည့် အစီအစဉ်ကို တရုတ် ကြိုသိသလား/မသိသလားဆိုသည်မှာ ယခုအချိန်တွင် အမျိုးမျိုးအဖုံဖုံ ငြင်းခုံလို့ ကောင်းကြတုန်း ဖြစ်သည်။

တရုတ်သည် ရုရှားကို ဟန့်တားမည့်အစား ယူကရိန်းအပေါ် ရုရှားစစ်ရေး အစီအစဉ်များနှင့်ပတ်သက်၍ အမေရိကန် ထောက်လှမ်းရေး သတင်းများကို ကရင်မလင် သမ္မတနန်းတော်သို့ လွှဲပြောင်းပေးရေးကိုသာ ရွေးချယ်ခဲ့ကြောင်း ဘိုင်ဒန် အစိုးရက ပြောထားသည်။

နယူးယောက်တိုင်းမ် မီဒီယာ၏အဆိုအရ “ဘေဂျင်းသည် မော်စကိုသို့ သတင်းအချက်လက်များ မျှဝေခဲ့ကြောင်း၊ ရုရှား၏ အစီအစဉ်နှင့် လုပ်ရပ်များကို တရုတ်ဟန့်တားမည် မဟုတ်ကြောင်း” အမေရိကန်ထောက်လှမ်းရေး အသိုင်းအဝိုင်းက တွေ့ရှိ ခဲ့သည်ဟု သိရသည်။

ပိုမိုရှင်းလင်းသည့် အချက်တစ်ချက်မှာ တရုတ် အပါအဝင် မည်သူတစ်ဦးတစ်ယောက်မျှ ရုရှားကျူးကျော် တိုက်ခိုက်နေသည့် ကာလ ဤမျှလောက် တာရှည်သွားမည်ဟု မမျှော်လင့်မိခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။  

လက်ရှိ အခြေအနေတွင် ရုရှားသည် ယူကရိန်းသို့ ကြည်းကြောင်း၊ ရေကြောင်း၊ လေကြောင်းတို့ဖြင့် ဘက်ပေါင်းစုံ စစ်ဆင်ရေး ဆင်နွှဲနေသော်လည်း အနည်းငယ်သာ တိုးတက်မှုရှိပြီး စစ်မျက်နှာအားလုံးတွင် သိသိသာသာ တွန့်ဆုတ်မှု ရှိနေကြောင်း ဗြိတိန် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၏ အဆိုအရ သိရသည်။

ပြောရမည်ဆိုလျှင် ရုရှားနှင့်တရုတ် နှစ်နိုင်ငံစလုံးသည် ယူကရိန်းသို့ ကျူးကျော်မှုအပေါ် အနောက်အုပ်စု တုံ့ပြန်သည့် ပိတ်ဆို့ အရေးယူမှု အသစ်များကို လျှော့တွက်ထားပုံရသည်။

ရုရှားဗဟိုဘဏ်နှင့် ထိပ်တန်းခေါင်းဆောင်များပင်လျှင် မမျှော်လင့်ထားသည့် ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရပြီ ဖြစ် သည်။ ထို့အတွက် အထီးကျန်ဖြစ်သွားရသည့် မော်စကိုသည် တရုတ်၏ ထောက်ပံ့ကူညီမှု အပေါ်မှာပဲ မျှော်လင့်ချက် အားလုံး ပုံချရလေတော့၏။

ရုရှားနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံခြားအရန်ငွေ၏ ထက်ဝက်နီးပါးမှာ ထုတ်သုံးနိုင်ခြင်း မရှိသေးဘဲ ပိတ်ဆို့ခံထားရသည်။ မော်စကိုအစိုးရ၏ ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး အန်တွန်စီလူယာနော့ဗ် (Anton Siluanov) က “တရုတ်နိုင်ငံနဲ့ ကျနော်တို့ရဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို ဆက်ထိန်းထားနိုင်တုန်းပါ။ အနောက်အုပ်စုဈေးကွက်တွေ ပိတ်ထားတဲ့ နေရာတွေမှာလည်း ထိန်းထားနိုင်တယ်” ဟု ကြေညာ ခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သည့်လက ကရင်မလင်အကြံပေး ဆာဂျေကာရာဂါနော့ဗ်က “တရုတ်ဟာ ကျနော်တို့နဲ့ မဟာဗျူဟာမြောက် ဆက်ပြီး လက်တွဲ ရဦးမှာပါ။ ခက်ခဲကျပ်တည်းတဲ့ အခြေအနေတစ်ရပ်မှာ စစ်ရေး၊ နိုင်ငံရေးနဲ့ စီးပွားရေး အထောက်အပံ့တွေအတွက် ဘေဂျင်းကိုပဲ အားကိုးရတော့မယ်ဆိုတာ ကျနော်တို့ ကောင်းကောင်းသိပါတယ်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော် အနောက်နိုင်ငံများ၏ ပိတ်ဆို့ အရေးယူမှုအသစ်နှင့် စစ်ရေးမျက်နှာစာတွင် ရုရှားက စိတ်ပျက်စရာ လုပ်ပြနေသဖြင့် တရုတ်သည် မဟာမိတ်အပေါ် ၎င်း၏ ကတိကဝတ် အတိုင်းအတာကို ပြန်စဉ်းစားဖို့ အလားအလာရှိနေသည်။

တရုတ်နိုင်ငံသည် စွမ်းအင် တင်သွင်းမှုအနေဖြင့် ရုရှားက ဈေးပေါပေါဖြင့် ထုတ်ရောင်းနေရသော သယံဇာတများ၊ ရုရှား၏ မဟာဗျူဟာမြောက် တည်နေရာများနှင့် စစ်ရေးနည်းပညာများကို လတ်တလော လိုသလောက် သဲ့ယူနိုင်နေသည်။

သို့သော် ထိုသို့ သဲ့ယူခြင်းအတွက် တရုတ်ထံတွင် အနောက်နိုင်ငံများ၏ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများနှင့် ထိတွေ့ရမည့် အန္တရာယ် လည်း ရှိသည်။ မကြာသေးမီ ရက်သတ္တပတ်များအတွင်း ဘေဂျင်းအခြေစိုက် အာရှအခြေခံ အဆောက်အအုံ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ဘဏ် (AIIB) သည် ရုရှားနိုင်ငံသို့ ချေးငွေများကို ဆိုင်းငံ့ထားခဲ့ပြီး တရုတ်ကုမ္ပဏီများက မော်စကိုသို့ လေယာဉ်အပိုပစ္စည်းများ ထောက်ပံ့ပေးရန် ငြင်းဆိုထားသည်။

ခေတ်မီသော အနောက်တိုင်း လက်နက်များ အပါအဝင် ကမ္ဘာ့အကောင်းဆုံး တပ်ဆင်ထားသော လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့များထဲ မှတစ်ခု ကြွားဝါလာကာ ယခုအခါ ထိုင်ဝမ်သည် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ကြည်း၊ ရေနှစ်သွယ် ကျူးကျော်ဝင်ရောက်လာမှုကို တွန်းလှန် ရန် ပိုမိုယုံကြည်မှုရှိသည်ဟု ယူဆရသည်။

ရုရှား၏ ရန်လိုမှုကို ရင်ဆိုင်ရချိန်တွင် အနောက်နိုင်ငံများက စစ်ရေးနှင့် သံတမန်ရေးအရ ပံ့ပိုးကူညီမှုများဖြင့်  ထိုင်ဝမ်ကို အားပေးဖွယ်ရှိသည်။ ယူကရိန်းသည် အမေရိကန်၏ မဟာမိတ် မဟုတ်သော်လည်း ဘိုင်ဒန်အစိုးရက ဥရောပနိုင်ငံအတွက် ကာကွယ်ရေး အကူအညီ ဒေါ်လာ ၁၃ ဒသမ ၆ ဘီလီယံကို ရက်ရက်ရောရော ထုတ်ပေးခဲ့သည်။

ဂျာမနီ အပါအဝင် ဥရောပ အင်အားကြီး နိုင်ငံများသည် ရုရှားစီးပွားရေး၏ အဓိကကဏ္ဍများတွင် ပြင်းထန်သော ပိတ်ဆို့အရေး ယူမှုများကို ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်နေချိန်၌ ယူကရိန်းသို့ သက်ရောက်မှု မြင့်မားသော လက်နက်များကို လွှဲပြောင်းပေးရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။

အရေးကြီးဆုံးမှာ ထိုင်ဝမ်သည် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည့် ပဋိပက္ခမှန်သမျှအပေါ် လူအများ၏ သဘောထားတွင် ကြီးမားသော အသွင်ကူးပြောင်းမှု ရှိနေပြီဖြစ်သည်။ ပြီးခဲ့သည့် ဒီဇင်ဘာလအထိ ထိုင်ဝမ်စစ်တမ်းဖြေဆိုသူ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းက သာ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရကျွန်းကို ကာကွယ်ရေးအတွက် စစ်တိုက်လိုကြောင်း ဖော်ပြခဲ့ကြဖူးသည်။

ထိုင်ဝမ်စစ်တပ်ကိုတွေ့ရစဉ်(AFP)

သို့သော် မကြာသေးမီ ရက်သတ္တပတ်များအတွင်း ထိုအရေအတွက်သည် ၇၀ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ခုန်တက်သွားခဲ့ကြောင်း တိုင်ပေအခြေစိုက် ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံတကာ မဟာဗျူဟာလေ့လာရေးအသင်းမှ သိရသည်။

ထို့အပြင် ထိုင်ဝမ် အရပ်သား အများအပြားသည် ကြီးမားသော စစ်ပွဲတွင်မဆို ကြီးမားသော ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုတွင် ပါဝင် ကူညီနိုင်စွမ်းရှိစေမည့် ဖင်လန်ပုံစံ “အလုံးစုံကာကွယ်ရေး” အယူဝါဒအတွက် လူထုထောက်ခံမှု တိုးပွားလာနေသည်။

ဆိုင်စုဝမ် အစိုးရအဖွဲ့သည် အသက် ၁၈ နှစ်မှ ၃၈ နှစ်ကြား အမျိုးသားများအတွက် နိုင်ငံ၏ မဖြစ်မနေ စစ်မှုထမ်းရမည့် သက်တမ်းကို လေးလမှ အနည်းဆုံး တစ်နှစ်အထိ တိုးချဲ့လုပ်ဆောင်လို့ နေသည်။ မကြာသေးမီက စစ်တမ်းများအရ ထိုင်ဝမ် လူဦးရေ၏ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်း နီးပါးသည် ထိုကဲ့သို့သော လှုပ်ရှားမှုကို ထောက်ခံကြောင်း ပြသနေသည်။

အမျိုးသမီး သမ္မတဆိုင်သည် ယူကရိန်း၏ ခုခံမှုကိုကြည့်ရင်း စိတ်အားထက်သန် နေသောကြောင့် ၎င်း၏ ထိပ်တန်း လက်ထောက်များနှင့်အတူ ဥရောပရှိ ယူကရိန်းနိုင်ငံအတွင်း ကယ်ဆယ်ရေး လုပ်ငန်းများအတွက် သမ္မတ၏လစာ တစ်လစာ အပြည့် လှူဒါန်းရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။

“ကမ္ဘာ့ဒီမိုကရေစီရဲ့ မိတ်ဖက်အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံတစ်ခုအနေနဲ့ ထိုင်ဝမ်ဟာ  ပျက်ကွက်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ယူကရိန်းကို ကျမတို့ အပြည့်အဝ ထောက်ခံပါတယ်” ဟု ရုရှားနိုင်ငံအပေါ် စီးပွားရေးပိတ်ဆို့ အရေးယူမှုများ ချမှတ်ရန် ၎င်း၏ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ချမှတ်ပြီးနောက် ထိုင်ဝမ်သမ္မတက ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: Asia Times

(Asia Times ဝက်ဘ်ဆိုက်တွင် မတ်လ ၁၉ ရက် ရက်စွဲဖြင့် ဖော်ပြထားသော မူရင်းဆောင်းပါးရှင် Richard Javad Heydarian ၏ရေးသားချက်ကို CNI သတင်းဌာနက ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်ဆို တင်ဆက်ပေးလိုက်ပါသည်)

 CNI Article News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၈

ဗလာဒီမာပူတင်သည် ခေတ်အဆက်ဆက် ရုရှား နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင်များထဲတွင် အထင်ရှားဆုံးသော ထောက်လှမ်းရေး အရာရှိ ဟောင်းဟု ပြောလျှင် ရနိုင်သည်။

သို့သော် ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း ရုရှားထောက်လှမ်းရေး FSB ထိပ်ပိုင်း ခေါင်းဆောင်များကို ပူတင်တစ်ယောက် အကြီးအကျယ် ဒေါသထွက်နေသည်။

ယူကရိန်းသို့ ကျူးကျော်ရာ၌ တွက်ကိန်း အလွဲအချော်များစွာ ကြုံလာခဲ့ရသဖြင့် ပူတင်၏ ကျွမ်းကျင်လှသော ထောက်လှမ်း ရေး နောက်ခံ အချင်းအရာများသည် အင်အားကြီး နိုင်ငံများ၏ ထိပ်တန်းနိုင်ငံရေး ကစားကွက်အဖြစ် ရှုမြင်ကြည့်လျှင် ထောက်ပြ ဝေဖန်စရာဖြစ်လာခဲ့ကြောင်း ဝါရှင်ပို့စ်က ရေးသားဖော်ပြခဲ့သည်။

ပူတင်၏ နှစ်သိမ့်ဖျောင်းဖျတတ်မှုနှင့် လျှို့ဝှက်ကျင်လည်စွာ ကြိုးကိုင်နိုင်မှုတို့က သူ့နိုင်ငံရေးကို တက်ကြွလာစေခဲ့ပြီး ထိုသို့ စွမ်းရည်များသုံး၍ ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒနှင့် ပြည်တွင်းလုံခြုံရေး အစီအမံများကို မကြာခဏ အောင်မြင်စေခဲ့သည်မှာ ငြင်း၍ မရပေ။

ပူတင်သည် နိုင်ငံခြားတိုင်းပြည်များ၏ ရွေးကောက်ပွဲများတွင် ဝင်ရောက်စွက်ဖက်နိုင်မှု၊ မဟုတ်မမှန် လုပ်ကြံသတင်းများ သုံး၍ အနောက်အုပ်စု ခေါင်းဆောင်ဟောင်းများကို ရုရှားနှင့် ပိုမိုနီးကပ်လာအောင် ဆွဲဆောင်နိုင်မှုတို့က ၎င်း၏ ရက်စက် တတ်မှုနှင့် ဆိုဗီယက်ခေတ် KGB ထောက်လှမ်းရေးအရာရှိဘဝက လိမ္မာပါးနပ်မှုတို့ ပေါင်းစပ်ပြသနိုင်ခဲ့သည်။

ပူတင်သည် အမျိုးစုံ ကြိုးခုန်၍ ကစားတတ်သူဖြစ်သည်။ ချေချင်းညှာကို နှိမ်နင်းနိုင်ခဲ့သည်။ ခရိုင်းမီးယားကို ခပ်တည်တည် ဖြင့် သိမ်းသည်။ ပြည်တွင်းရှိ သတင်းထောက်များနှင့် နိုင်ငံရေး ပခုံးချင်း ယှဉ်လာသူများကို ခြိမ်းခြောက်သည်။ ပြည်ပရန်သူက သူ့ဆီလာ၍ အဆိပ်ခတ်လျှင်လည်း ပြစ်ဒဏ်မပေးဘဲ ပုတ်ထုတ်တတ်သည်။

ရုရှားပြည်တွင်း သူ့အာဏာ တည်ဆောက်ရေးအတွက် နိုင်ငံ၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ပြောင်းလဲပြင်ဆင်နိုင်ခဲ့ပြီး ငွေကြေး ဆိုင်ရာ အမြတ်အစွန်း တပွေ့တပိုက်ဖြင့် အငြိမ်းစားယူလျှင် အထက်တန်းကျကျ၊ မျက်နှာပန်းလှလှ နေနိုင်ဖို့ စိတ်တိုင်းကျ အိမ်ဆောက်ခဲ့သည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ မျက်မှောက်ကာလ ယူကရိန်းသို့ ကျူးကျော်မိခြင်းမှာ ပူတင်အတွက် ပထမဆုံးသော မဟာဗျူဟာ အမှားဖြစ်လာပြီး အကယ်၍ ရုရှားလူ့မလိုင်အလွှာ (သို့မဟုတ်) သူ့လုံခြုံရေး တာဝန်ယူသူများ ပေါ့ဆမိလျှင်တော့ ပူတင် နိဂုံး ချုပ်ဖို့အထိ ဦးတည်လာနိုင်စရာ ရှိနေသည်။

ယူကရိန်းနှင့်ပတ်သက်၍ ခိုင်လုံသည့် ထောက်လှမ်းရေးသတင်းများ အဆက်မပြတ် ရရှိရေးမှာ ပူတင်အောင်ပွဲခံဖို့ လက်တွေ့ ကျသည့် စစ်ရေး အစီအစဉ်များ ချမှတ်ရေးအတွက် အရေးကြီးသည့် ဆုံးဖြတ်ချက်များ ချမှတ်နိုင်ရေးပဲ ဖြစ်သည်။

ထိုအခြေအနေမှာပဲ ပူတင် ဘာတွေ ဘယ်လို မှားသွားတာလဲဟု မေးစရာရှိလာသည်။

 ပူတင်နဲ့ ရုရှားကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး

ပူတင် လက်ရှိကိုင်တွယ်နေရသော ပြဿနာပေါင်း သောင်းခြောက်ထောင်ကို အနှစ်ချုပ်ကြည့်လျှင် အဓိကအချက်(၂)ချက် တွေ့ရမည် ဖြစ်သည်။ ပထမအချက်မှာ သူ၏ အမျိုးသားလုံခြုံရေးနှင့် ထောက်လှမ်းရေးများ၏ အကြံဉာဏ်ကို လျစ်လျူရှုမိ ခြင်း ဖြစ်နိုင်သည်။

နောက်တစ်ချက်မှာ သူ့ရှေ့မှ သွားလေသူ အာဏာရှင်များကဲ့သို့ လက်အောက်ငယ်သားများက သူကြားချင်သည့် အကြောင်း အရာများကိုပဲ ရွေးချယ်၍ အစီရင်ခံနေကြသဖြင့် လွဲချော်သည့် ဆုံးဖြတ်ချက်များ ချမှတ်မိသလား မေးခွန်းထုတ်စရာ ရှိသည်။

“အာဏာမှသည် အမှန်တရားဆီသို့” ဟူသည့်မန္တန်မှာ ခေတ်သစ် ထောက်လှမ်းရေး ဗျူရိုကရေစီ ယန္တရားအတွက် နေ့ည ရွတ်ဖတ်စရာ ဖြစ်လာသော်လည်း တစ်ခါတစ်ရံတွင် ထောက်လှမ်းရေး အေဂျင်စီတစ်ခုမှ ပေးနိုင်သည့် အမြင့်ဆုံး ဝန်ဆောင်မှု ပုံစံမှာ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒ အစီအစဉ်တွင် ပါလေ့ရှိသည့် မှော်ဆန်ဆန် တွေးခေါ်နိုင်စွမ်းရှိသော သူလျှိုခေါင်းဆောင်ပိုင်းကို အလွဲသုံးစား လုပ်ပစ်ရခြင်းဖြစ်သည်။

ပူတင် သုံးစွဲနေသည့် ထောက်လှမ်းရေးယန္တရားသည် ယူကရိန်းအစိုးရကို ဖြုတ်ချဖို့အကွက်ချရာ၌ “ဘာကြောင့် စစ်ရေးကျူး ကျော်မှ အောင်မြင်မည်” ဆိုသည့် အကြောင်းတရားနှင့်ပတ်သက်၍ အကဲဖြတ်ချက်တစ်ရပ် ဖန်တီးခဲ့လေသလားဟု စောဒက တက်စရာ ရှိလာခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။

ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် ထောက်လှမ်းရေး ဉာဏ်ရည်ဉာဏ်သွေးသည် သူသစ္စာခံရသည့် နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်ကို မှန်သလား၊ မှားသလား မေးခွန်းများ မေးရန်နှင့် ယူဆချက်များကို ဆင်ခြင်သုံးသပ်ရန်တို့အတွက် အသုံးတော်ခံရသည်။

ယူကရိန်းစစ်စုံတွဲ(AFP)

၁၉၉၁ ခုနှစ် ယူကရိန်း လွတ်လပ်ရေး ရပြီးကတည်းက အထက်ပါ အချက်များကို ပူတင် ကောင်းစွာ နားမလည်ခဲ့သည်မှာ ယခု စစ်ပွဲက သက်သေခံနေသည်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ရုရှားနိုင်ငံ၏ အရှေ့ဘက်ခြမ်းကို ကျူးကျော်သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း ယူကရိန်းသည် ပူတင်အတွက် သမိုင်းကို ငြင်းဆန်လှည့်စားစရာနှင့် ဂုဏ်ယူစရာ စိတ်ကူးယဉ်မှုတစ်ခုအတွက် လက်စွမ်းပြဖို့ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအဖြစ်သို့ ဆိုက်ရောက်သွားသည်။

ယခုအခါတွင်တော့ ဇာလန်းစကီးသည် ခမ်းနားဝင့်ကြွားစရာ အရည်အချင်းအရှိဆုံး ဦးဆောင်မှု ပေးနိုင်/မပေးနိုင်ဆိုသည်ကို နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများပင် ခန့်မှန်းရ ခက်ခဲပေလိမ့်မည်။

သို့သော် ၂၀၁၃ ခုနှစ်ဆီက မိုင်ဒန် (Maidan) ဆန္ဒပြမှုများကို ပြန်လည် အမှတ်ရရင်းဖြင့် မျိုးချစ်စိတ်၏ အတွင်းကျဆုံး သွေးကြောကို ဖောက်ချပစ်ဖို့ အဆင်သင့်ဖြစ်လား (သို့တည်းမဟုတ်) အနည်းဆုံးတော့ ပူတင်ကို ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော ရလဒ်များ အဖြစ် ယူကရိန်းအရေးက လက်ယပ်ခေါ်ခဲ့သလား စသည်ဖြင့် တွေးတော သုံးသပ်စရာများစွာ ရှိနေသည်။

ယခု အကျပ်အတည်းသည် ပူတင်၏ရုရှားတွင် ထောက်လှမ်းရေး ကျွမ်းကျင်ပိုင်နိုင်မှုအပိုင်း၌ တစ်ဆို့နေပုံရသဖြင့် ထောက်လှမ်းရေးအုပ်စု အားနည်းချက် တစ်ခုတည်းကြောင့်ဟု တထစ်ချပြော၍ မရပေ။

ပူတင်ထုတ်သုံးသည့် သတင်းအချက်အလက် စစ်ဆင်ရေးယန္တရားသည်လည်း ယူကရိန်း၏ခုခံတွန်းလှန်မှု စစ်မျက်နှာစာတွင် ရုတ်တရက် အသံပင် မကြားလိုက်ရသလို ရယ်စရာကောင်းနေသည်။

ရုရှားတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ယူကရိန်းနိုင်ငံအတွင်းက ပျက်စီးမှုများ(AFP)

ရုရှားသမ္မတ ပူတင်ကို လေ့လာသုံးသပ်သူကြသူများသည် နိုင်ငံတကာရှုထောင့်မှနေ၍ ကရင်မလင် သမ္မတနန်းတော်၏ အဆိုး ဆုံး အခြေအနေသို့ ပြောင်းလဲသွားပုံကို ဟောကိန်းထုတ်ရန် ပျက်ကွက်သွားကြပုံ ရပါသည်။ ပူတင်၏ ရန်လိုတိုက်ခိုက်မှုများ ကို အနောက်အုပ်စုနိုင်ငံများက အပျော့စားနည်းဖြင့်သာ တုံ့ပြန်ကြသဖြင့် ထိုအချက်မှာ ပိုမို၍ စောဒကတက်စရာ ဖြစ်လာခဲ့ သည်။

ယူကရိန်း၏ ကာကွယ်ရေးအတွက် မြောက်အတ္တလန္တိတ် စစ်စာချုပ်အဖွဲ့အနေဖြင့် ဟန်ဆောင်ပန်ဆောင် “ဦးနှောက်သေ” ပြမည်ဟု ခန့်မှန်းပြီး နိုင်ငံရေးဟောကိန်းထုတ်သူများ ပဉ္စလက်ဖန်တုံးကို အမှန်သုံးလေသလားဟု တွေးဆစရာလည်း ရှိနေသည်။

ဤစစ်ပွဲ၏ အဆုံးသတ်၌ အရှုံးအမြတ်ကို တွက်ကြည့်လျှင် ဂျာမနီသည် ဥရောပလုံခြုံရေးကဏ္ဍတွင် ပို၍ ရှေ့ရောက်ချင် လာ သည်။ ဗြိတိန်သည် လန်ဒန်ရှိ ခဝါချစရာ ငွေကြေးများကို ထွေးပိုက်ထားမည် (သို့မဟုတ်) ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံသည် အကျင့် စာရိတ္တရေးရာနှင့် ဘဏ်လုပ်ငန်းကို ရောနှော အသုံးချသွားမည် စသည့် ခြေလှမ်းများကို မြင်နေရသည်။

ယေဘုယျအားဖြင့် ကောက်ချက်ချရလျှင် ပူတင်သည် တန်ပြန်ထောက်လှမ်းရေး အရာရှိတစ်ဦးအဖြစ်သာ ရှိခဲ့ပြီး အနောက် အုပ်စုနိုင်ငံများ၌ တာဝန်ထမ်းဆောင်နေကြသည့် ရေပေါ်ဆီ လူတန်းစားများနှင့် ပူးပေါင်းရန် ဘယ်တုန်းကမှ ရွေးချယ်ခဲ့သူ မဟုတ်သလို ထောက်လှမ်းရေး အကဲခတ်ကောင်းသူအဖြစ်လည်း လေ့ကျင့်သင်ကြားခံရသူလည်း မဟုတ်ပေ။

ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်အတွင်းက ယူကရိန်းစစ်ရှောင်များ(AFP)

ယခုရက်ပိုင်းတွင်တော့ ပူတင်သည် သူ၏အောင်မြင်မှုကို ဖြစ်နိုင်ခြေကို အလှည့်ဖျားခံရခြင်းအတွက် ရုရှားထောက်လှမ်းရေး အကြီးတန်း အရာရှိများအပေါ် သူ့ဒေါသများ ပုံကျလာခဲ့သည်။

ရုရှားပြည်တွင်းရေးကို ကိုင်ရသည့် FSB ထောက်လှမ်းရေးဌာနမှ အရာရှိနှစ်ဦးကို ယူကရိန်းအရေး၌ အလွဲသုံးစားမှုဖြင့် နေအိမ် အကျယ်ချုပ် ချထားသည်ဟု ဆိုသော်လည်း ပူတင်သည် သူ့ကိုယ်သူ လှည့်စားမိသဖြင့် အပြစ်ရှိကြောင်း ထုတ်ဖော် ဝန်ခံခဲ့ပြီး ဖြစ်သည်။

တရုတ်စစ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဆွန်ဇူးကတော့ ကိုယ်ခံပညာဖြင့် အောင်ပွဲခံမည်ဆိုလျှင် မိမိကိုယ်တိုင်စွမ်းရည်နှင့် ရန်သူ့စွမ်းရည်ကို သိထားရမည်ဟု အကြံပေးခဲ့ဖူးသည်။

ယူကရိန်းကို သူသိမ်းဖို့အတွက် ပူတင်သည် ရုရှားအရင်းအမြစ်များဖြင့် မှားယွင်းစွာ ယူဆတည်ဆောက်ထားသော စစ်ရေး ဗျူဟာကို ရွေးချယ်မိခဲ့ပြီး ပစ်မှတ်ထားသော ရန်သူ၏ သန္နိဋ္ဌာန်နှင့် ဇွဲလုံလတို့ကို လွဲမှား တွက်ဆမိခဲ့သည်။ ထို့ပြင် ကိယက်ဗ် မြို့တော်သို့ နိုင်ငံတကာမှ နေ့စဉ်ပေးပို့နေသည့် များပြားလှစွာသော ပံ့ပိုးကူညီမှု ပမာဏကိုလည်း ထည့်စဉ်းစားမိခဲ့ခြင်းလည်း အလျဉ်းမရှိပေ။

ယခုတလော ပူတင်၏ မရိုးမရွ ကျူးကျော်မှုခြင်း၏ လွဲချော်မှုများကို ကမ္ဘာက ကောင်းစွာ မှတ်တမ်းတင်နေပြီ ဖြစ်သည်။ ထောက်လှမ်းရေးကို ယုံစား၍ မထင်မှတ်သော အလှည့်အပြောင်းများကား ကွက်ကွက်ကွင်းကွင်း မြင်နေရပြီ ဖြစ်ပေ သတည်း။            ။

Source: Washington Post

(ဝါရှင်တန်ပို့စ်ဝက်ဘ်ဆိုက်တွင် မူရင်းဆောင်းပါးရှင်များဖြစ်ကြသည့် David V. Gioe နှင့် Huw Dylan တို့၏ မတ်လ ၁၇ ရက် ရက်စွဲဖြင့် ရေးသားဖော်ပြချက်ကို CNI သတင်းဌာနက ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်ဆိုတင်ဆက်လိုက်ပါသည်)