CNI News
၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မေလ ၁၃
ရခိုင်ပြည်နယ်သို့ မုန်တိုင်း ဖြတ်သန်းဝင်ရောက်မည့် အတွက်ကြောင့် စစ်တွေမြို့ အပါအဝင် အခြားမြို့များမှ ဒေသခံများသည် ကျောက်တော်နှင့် မြောက်ဦးမြို့သို့ အဓိက တိမ်းရှောင်နေကြကြောင်း ဒေသခံများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
မြောက်ဦးမြို့သို့ မုန်တိုင်း တိမ်းရှောင်ရန်သွားသည့် စစ်တွေမြို့မှ ဒေါ်ကျော်မီလှလွင်က”ကားဂိတ်မှာလည်း မိသားစုလိုက် ကားဂိတ်ကို ဆင်းလာတယ်။ သွားမယ့် ကားတွေကို လိုက်မေးတာပေါ့နော်။ တချို့ကားတွေက လည်း စောင့်ပြီးတော့ သွားပေးတယ်။ တချို့ကားတွေ ကျတော့လည်း မရှိတော့ဘူး။ အခုက ကားဈေးကလည်း မတရားဈေးတွေ ဟိုဟာဖြစ်နေတာဆိုတော့။ ပုဏ္ဏားကျွန်းဘက်တောင် သိပ်မပြေးကြတော့ဘူး။ ကျောက်တော်၊ မြောက်ဦးပဲ။ အခုသွားတဲ့လူတွေ ကားပေါ်မှာ ကျောက်တော်နဲ့ မြောက်ဦးပဲ ပါတယ်။ ကျောက်တော်၊ မြောက်ဦးက တောင်တွေရှိလို့။ အဲဒီဘက်တွေက မုန်တိုင်းမဝင်ဘူး ပုံစံမျိုးလို ဖြစ်တယ်လေ။ အခုဖြတ်မယ့် နေရာက အဲဒီဘက် မပါဘူးလေ။ အဲဒီစစ်တွေမှာရှိတဲ့ ဘုန်းကြီးကျောင်းတွေမှာတော့ အများကြီးပဲ တချို့ကလည်း အဲဒီဘုန်းကြီး ကျောင်းကနေပြီး မြောက်ဦး၊ ကျောက်တော်ကို ပြေးကြတယ်တဲ့” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
အားအလွန်ကောင်းသော ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်း မိုခါသည် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ၊ ကော့ဘဇားမြို့နှင့် မြန်မာနိုင်ငံ၊ ကျောက်ဖြူမြို့တို့အကြား စစ်တွေမြို့အနီးမှ ဖြတ်ကျော် ဝင်ရောက်နိုင်သည်ဟု မိုးဇလမှ ခန့်မှန်းထားသည်။
ထို့ကြောင့် လက်ရှိ ရခိုင်တွင် အသက်ကယ်အင်္ကျီလျှင် တစ်သိန်းကျော်၊ ဘတ္တရီ ၂ သောင်းအား ပါဝင်သည့် Power Bank တစ်လုံးလျှင် ရှစ်သောင်းကျော်၊ ကားစင်းလုံးငှားပါက သုံးသိန်းမှ ငါးသိန်းခန့် စသဖြင့် ဈေးနှုန်းကြီးမြင့် မှုများ ဖြစ်နေကြောင်းလည်း ဒေသခံများထံက သိရသည်။
မြောက်ဦးမြို့သို့ မုန်တိုင်းရှောင်ပြည်သူများ
မြောက်ဦးဒေသခံ ဦးညီဘုက “အခုလောလောဆယ်တော့ သူတို့တည်းခိုမယ့် နေရာတွေပဲ ရသေးတယ်။ ဒီသူတို့ ဒီအဖွဲ့အစည်းတွေ ဘာတွေကနေပြီးတော့ ကြိုတင်ပြင်ဆင် လာလုပ်ပေးတာတွေ ဘာတွေတော့ မရှိသေးဘူး။ အခု ဒီတိမ်းရှောင်နေတဲ့ လူတွေ စားဝတ်နေရေး အခက်အခဲဖြစ်မယ်။ လူတွေက အစုလိုက် အပြုံလိုက်နေရတဲ့ အခါကြ တော့ နေမယ့်နေရာ ရလို့ရှိရင်လည်း ဒီစားမယ့် အစားအသောက် ပိုင်းကြတော့ နည်းနည်း အခက်အခဲရှိတယ်။ အဲဒါပိုင်းကြတော့ လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေက သွားရောက်ပြီးတော့ ဘာတွေ လိုအပ်ချက်ရှိလဲဆိုတာကို မေးမြန်းပြီး တော့ ပေးစေချင်တယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
မြောက်ဦးမြို့သို့ တိမ်းရှောင် လာကြသူများထဲတွင် အခြားမြို့များမှ ဒေသခံများ ပါဝင်သကဲ့သို့ မြောက်ဦးမြို့ရှိ မြေနိမ့်ပိုင်းရွာများမှ ဒေသခံများလည်း လာရောက် တိမ်းရှောင်နေကြကြောင်း၊ မြောက်ဦးမြို့ပေါ်တွင် မုန်တိုင်း ရှောင် ဒေသခံ ၅၀၀ ဝန်းကျင် ရောက်ရှိနေပြီဖြစ်ကြောင်း မြတန်ဆောင်း ဆရာတော်မှ CNI သတင်းဌာနသို့ မိန့်ကြားသည်။
ဆရာတော်က “ထွေထွေထူးထူး ပြင်ဆင်ထားတာတော့ မရှိဘူး။ မြောက်ဦးမြို့ပေါ်က အိမ်တွေက သူတို့ပြည်သူ တွေဆီကပဲ ပြန်ပြီးတော့ ထမင်းထုပ် ပေးတာမျိုးတွေ အဲဒါမျိုး။ ချမ်းသာတဲ့ နည်းနည်းပြည့်စုံတဲ့ လူတွေကနေ ပြီးတော့ လှူတာပေါ့နော်။ ထမင်းလှူတာပေါ့လေ။ အဲဒါမျိုးတွေနဲ့ ဖြေရှင်းနေပါတယ်။ မနက်က အုပ်ချုပ်ရေးမှူး က လာပြီးတော့ မုန်တိုင်းရှောင် ပြည်သူတွေကို သက်သက် ထားမယ်ဆိုပြီးတော့ ပြောပါတယ်” ဟု မိန့်သည်။
အားအလွန်ကောင်းသော ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်း မိုခါကြောင့် ရခိုင်မှ မြို့နယ် ၇ မြို့နယ်အား ဘေးအန္တရာယ် ကျရောက်နိုင်ခြေ မြင့်မားသည့် အနီရောင်အဆင့် ဒေသများအဖြစ် အမျိုးသားသဘာဝ ဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာ စီမံခန့်ခွဲမှုကော်မတီမှ သတ်မှတ်ထားသည်။
ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းများတွင်ခိုလှုံနေထိုင်နေသည့် ရခိုင်ဒေသခံများ
ထိုမြို့တို့မှာ စစ်တွေ၊ ကျောက်ဖြူ၊ မောင်တော၊ ရသေ့တောင်၊ မြေပုံ၊ ပေါက်တော၊ မာန်အောင်မြို့တို့ ဖြစ်သည့် အတွက် ဒေသခံများအနေဖြင့် စိုးရိမ်မှုကြောင့် ဘေးလွတ်ရာများဖြစ်သည့် ကျောက်တော်နှင့် မြောက်ဦးမြို့များသို့ အဓိက တိမ်းရှောင်ကြသည့်အပြင် အခြားမြို့နယ်များသို့ တိမ်းရှောင်သူများလည်း ရှိကြောင်း သိရသည်။
အဆိုပါ အားအလွန်ကောင်းသော ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်း မိုခါသည် မေလ ၁၄ ရက်နေ့တွင် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ဖြတ်သန်း ဝင်ရောက်နိုင်ကြောင်းလည်း မိုးဇလမှ ခန့်မှန်းထားသည်။
CNI News
၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မေ ၁၁
ရခိုင်ပြည်နယ်ဘက်သို့ ဆိုင်ကလုန်း မုန်တိုင်း ဝင်ရောက်နိုင်ခြေ ရှိသောကြောင့် တောင်သူများ၊ ကုန်သည်များနှင့် တိုက်ပွဲရှောင်များသည် ကြိုတင်ပြင်ဆင်နေကြကြောင်း CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ စပါးစိုက် တောင်သူများထဲတွင် နွေစပါးများ အကုန် မရိတ်သိမ်း ရသေးသူများရှိသဖြင့် မုန်တိုင်း ဝင်ရောက်ပါက ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများ ကြုံတွေ့ရမည်ဖြစ်သောကြောင့် ကျန်ရှိသည့် နွေစပါးများအား နေ့/ည မပြတ် ရိတ်သိမ်းနေရကြောင်း ကျောက်တော်မြို့မှ တောင်သူ ဦးမောင်ထွီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
၎င်းက “အခုတော့ နွေစပါးတွေကို အခုကျနော်တို့က စက်ကနေ ရိတ်ပြီးတော့ ဈေးကွက် အရောက်ပို့နေရတယ်။ နေ့လည်း ရိတ်တယ်။ ညလည်း ရိတ်တယ်။ အမြန်ဆုံး လုပ်နေရတယ်။ နောက်တစ်ခုက မုန်တိုင်းဝင်ခဲ့လို့ ရှိရင် မြေနိမ့်ဘက်တွေ ရေမြုပ်မယ်ဆိုတော့ မျိုးစပါး လိုအပ်ချက်တွေ ရှိလာနိုင်ပါတယ်။ လာမယ့် မိုးရာသီမှာ မျိုးစပါး အတွက် ထားတာတွေ အကုန်ရေထဲ ပါသွားနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် မျိုးစပါးတွေ အခက်အခဲ ဖြစ်သွားနိုင် ပါတယ်။ ဒီစိုက်ခင်းတွေကတော့ ရေကြီးလာရင်တော့ ပျက်စီးသွားနိုင်ပါတယ်။ အခုတော့ နေပူနေပါတယ်။ အခုအချိန်မှာ အခုရိတ် ရိတ်ခြွေစက်တွေနဲ့။ ဒါပေမယ့် အခုခေတ်က စက်ကိရိယာကို သုံးတယ်ဆိုတော့ စက်နဲ့ ချက်ချင်း ရိတ်ပြီး တော့ ဈေးကွက် အရောက်ကို ၂၄ နာရီအတွင်း ပို့နေရတယ်။ အဲဒီလို ဖြစ်နေပါတယ်။ အရင်က ကျတော့ လယ်တစ် ဧကကို လူနဲ့ရိတ်တယ် ပုံထားတယ်ဆိုတော့ တစ်ပတ်လောက် ကြတယ်လေ။ အခုကတော့ ၂၄ နာရီအတွင်းမှာ စပါးက ဈေးကွက်ကို ရောက်သွားတဲ့ နည်းကို သုံးနေရတာပေါ့။ ကုန်သွားလမ်းရှိတဲ့ နေရာတွေမှာလေ။ ကုန်သွား လမ်း မရှိတဲ့ နေရာတွေမှာဆိုတော့ နည်းနည်း ခက်တာပေါ့” ဟု ပြောသည်။
ရခိုင်ဒေသခံများကိုတွေ့ရစဉ်
လာမည့် ဇွန်လ၊ ဇူလိုင်လတို့တွင် စိုက်ပျိုးမည့် မိုးစပါးများအတွက် မျိုးစပါးများအား လက်ရှိ မုန်တိုင်း အခြေအနေ ကြောင့် တောင်သူများအနေဖြင့် မိမိတို့၏ နေအိမ်များတွင် သိုလှောင်ထားကြကြောင်းလည်း သိရသည်။
လက်ရှိတွင် စစ်တွေမြို့၌ ပြေးဆွဲလျက်ရှိသည့် ခရီးသည်တင် အမြန်ရေယာဉ်များသည် မုန်တိုင်း ဝင်ရောက်နိုင်မည့် အနေအထားကြောင့် ကြိုတင်ကာကွယ်သည့် အနေဖြင့် မေလ ၁၀ ရက်နေ့ ကတည်းက ပြေးဆွဲမှုများ ရပ်နားထား ကြကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ် ကုန်သည်များနှင့် စက်မှုလက်မှု လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးတင်အောင်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
သို့သော် ကမ်းရိုးတန်းသွား သင်္ဘောများ အနေဖြင့်လည်း ဆိပ်ကမ်း ကပ်ထားပြီးသားများ ရှိသကဲ့သို့ လက်ရှိ အချိန် အထိ ကုန်တင်၊ ကုန်ချ ပြုလုပ်နေကြဆဲ သင်္ဘောများလည်းရှိကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။
ဥက္ကဋ္ဌ ဦးတင်အောင်ဦးက “သူတို့ကတော့ အခြေအနေ စောင့်ကြည့်ပြီးတော့ လေတအားထန်လာပြီ။ လေတအား ပြင်းလာပြီဆိုတော့မှပဲ သူတို့ကမ်းခေါ်ပြီးတော့ သူတို့လည်း သူတို့ အကာအကွယ်ရမယ့် နေရာကို ရွှေ့ဖို့တွေ အတွက်တော့ အစီအမံ လုပ်ထားတယ်လို့ ကြားသိထားပါတယ်။ ကုန်သွယ်မှုကတော့ လုံးလုံးကြီး ရပ်ထားလောက် တဲ့ အနေအထားမျိုး မရှိသေးဘူး။ အဓိကကတော့ မုန်တိုင်းကတော့ စစ်တွေဘက်ကို မရောက်တာ တော်တော် လေး ကြာနေတဲ့ အနေအထားရှိပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် ဒီဟာကတော့ မုန်တိုင်းက ဒီတစ်ခေါက်တော့ စစ်တွေ အနားကနေ ဖြတ်မယ်လို့ ထုတ်ပြန်ထားချက်တွေအရ သိထားတယ်။ မုန်တိုင်း ပြီးသွားရင် အဓိကကတော့ အခြေခံ စားသောက်ကုန်ပေါ့။ ပြတ်လပ်မှုမရှိအောင် ဒါ အရေးကြီးဆုံးပါပဲ။ အဓိက စားသောက်ကုန်ဆိုတဲ့ နေရာမှာ ဆန်၊ ဆီ၊ ဆားပေါ့လေ။ အဲဒီ အခြေခံကျတဲ့ စားသောက်ကုန်တွေကိုတော့ မပြတ်လပ်အောင်တော့ အသင်းအနေနဲ့ သက်ဆိုင်ရာ ရောင်းချနေတဲ့ လုပ်ငန်းရှင်တွေရော၊ သယ်ယူ logistic မှာ ပါဝင်နေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေရောက ကျနော်တို့ တော်တော်လေး ညှိနှိုင်းထားတဲ့ အနေအထားမျိုး ရှိပါတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
ရခိုင်ဒေသခံများကိုတွေ့ရစဉ်
ထို့ကြောင့် မုန်တိုင်း ဝင်ရောက်ခဲ့သည်ရှိသော် မုန်တိုင်းအလွန် ကာလတွင် အခြေခံ စားသောက်ကုန်များ ပြတ်တောက် သွားနိုင်ဖွယ်မရှိကြောင်းလည်း ၎င်းက ဆက်ပြောသည်။
သို့သော်လည်း ရခိုင်ပြည်နယ်၌ တိုက်ပွဲရှောင်ဒေသခံ အများအပြားရှိကာ တိုက်ပွဲရှောင်စခန်းများမှ ၎င်းတို့၏ နေအိမ် များသည် လေပြင်းတိုက်ခိုက်ပါက ပြိုလဲပျက်စီးသွားနိုင်သည့်အတွက် စိုးရိမ်မှုများရှိနေကြောင်း ရသေ့တောင်မြို့နယ် စေတီပြင် ပရဟိတ လူငယ်များအသင်းမှ ဒုတိယခေါင်းဆောင် ကိုအောင်မင်းစိုးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
၎င်းက “၂၀၁၅ တုန်းက ခံခဲ့တာတွေရှိတယ်။ အခုတော့ စစ်ဘေးရှောင် စခန်းတွေမှာ အဆောင်တွေက လုံးဝ ပျက်ဆီးနေတဲ့ အနေအထားဖြစ်တယ်။ သူတို့ကိုယ်တိုင် နည်းနည်း ပြုပြင် ဖာထေးပြီးတော့ နေနေရတဲ့ အနေ အထား ရှိတယ်။ မိုင် ၈၀ အတိုင်း တိုက်မယ်ဆိုရင်တော့ စစ်ဘေးရှောင် စခန်းတွေက အကုန်လုံး လဲပြိုပြီးတော့ သူတို့နေတဲ့ နေရာတွေလည်း အကုန်လုံး ပျက်စီးသွားမယ့် အနေအထားမှာ ရှိတယ်။ ကျနော်တို ကတော့ အခု စစ်ဘေးရှောင်တွေကို မုန်တိုင်းတိုက်မယ့် ရက် မတိုင်ခင် တစ်ရက် စောပြီးတော့ ဘုန်းကြီးကျောင်း တို့၊ စာသင် ကျောင်းတို့ကို ရွှေ့ပြောင်းထားဖို့ အစီအစဉ် လုပ်ထားတာတော့ ရှိပါတယ်။ လူကယ်ပြန်တို့၊ ICRC တို့က ဆန်ရိက္ခာ မလာလို့ တော်တော်လေး အခက်အခဲ ဖြစ်နေကြတာ။ နောက်ပြီးတော့ သူတို့နေတဲ့ တန်းလျား အဆောင်တွေက လည်း ၂၀၂၀ ကတည်းက ဆောက်ထားတာဆိုတော့ အခုက အကုန်လုံး ပျက်စီးနေတယ်။ အဲဒါ တွေကို သူတို့ကိုယ် တိုင် သူတို့ရဲ့ လုပ်အားခတွေနဲ့ နေ့တိုင်းဖာထေးပြီးတော့ တစ်မိုးလောက် နေလို့ရအောင် စီစဉ်ထားတဲ့ နေရာမှာ ဒီမုန်တိုင်းတိုက်လို့ ပျက်စီးသွားမယ်ဆိုရင်တော့ သူတို့တော်တော်လေးကို အခက်အခဲ ရောက်သွားနိုင်တယ်” ဟု ပြောသည်။
ရခိုင်ဒေသခံများကိုတွေ့ရစဉ်
အဆိုပါ ဆိုင်ကလုန်း မုန်တိုင်းအား မိုခါ(MOCHA) ဟု အမည်ပေးထားပြီး မေလ ၁၄ ရက်နေ့တွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံ အရှေ့တောင်ပိုင်းနှင့် ရခိုင်ကမ်းရိုးတန်း မြောက်ပိုင်းကမ်းခြေကို ကော့ဘဇားမြို့နှင့် ကျောက်ဖြူမြို့ တို့ကြား မှ ဖြတ်ကျော် ဝင်ရောက်နိုင်သည်ဟု မိုးလေဝသနှင့် ဇလဗေဒညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာနမှ ယနေ့ မေလ ၁၁ ရက်နေ့တွင် ခန့်မှန်းထားသည်။
ထိုဆိုင်ကလုန်း မုန်တိုင်း၏ အရှိန်ကြောင့် ယနေ့ နံနက်မှစ၍ မေလ ၁၅ ရက်နေ့အတွင်း နေပြည်တော်၊ စစ်ကိုင်း တိုင်းဒေသကြီး၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ ရန်ကုန်တိုင်း ဒေသကြီး၊ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး၊ ကချင်ပြည်နယ်၊ ရှမ်းပြည်နယ်၊ ချင်းပြည်နယ်၊ ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ကယားပြည်နယ်၊ ကရင်ပြည်နယ်နှင့် မွန်ပြည်နယ်တို့တွင် နေရာစိပ်စိပ်မှ နေရာအနှံ့အပြား မိုးထစ်ချုန်း ရွာနိုင်ကာ ဒေသအလိုက် နေရာကွက်၍ မိုးကြီးနိုင်ကြောင်းလည်း ထုတ်ပြန်ထားသည်။
CNI International News
တိုကျို၊ စက်တင်ဘာ ၁၉
ပြင်းထန်သော အပူပိုင်းမုန်တိုင်း Nanmadol သည် ဂျပန်နိုင်ငံ၏ အနောက်ပိုင်းသို့ ရွေ့လျားနေပြီး ချူဂိုကူးနှင့် ရှီကိုကူး ဒေသများအပြင် ကျူးရှူးကျွန်း၏ တစိတ်တပိုင်းအထိပါ လေပြင်းများ တိုက်ခတ်လျက်ရှိကြောင်း စက်တင်ဘာ ၁၉ ရက် (ယနေ့) ညနေပိုင်းတွင် ဂျပန်သတင်းဌာန NHK က ရေးသားဖော်ပြသည်။
ဂျပန်နိုင်ငံ အနောက်တောင်ပိုင်း၊ မီယာဇာကီစီရင်စုနှင့် အခြားနေရာများတွင် မိုးသည်းထန်စွာ ရွာသွန်းမှုကြောင့် ရေကြီးမှုနှင့် ကမ်းပါးပြိုကျမှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ သို့သော် မီယာဇာကီစီရင်စုအတွက် အရေးပေါ် မိုးသည်းထန်မှု သတိပေးချက်ကို စက်တင်ဘာ ၁၉ ရက် (ယနေ့) နံနက်နှောင်းပိုင်းတွင် အဆင့်လျှော့ချခဲ့သည်။ သို့သော် မိုးရွာ သွန်းမှုကြောင့် နေရာအနှံ့အပြားတွင် ရေကြီးမှုများရှိကြောင်း သိရသည်။
ချူဂိုကူးနှင့် ရှီကိုကူးတို့တွင် မိုးနှင့်လေ ပိုမိုပြင်းထန်လာခဲ့ပြီး နန်မဒေါမုန်တိုင်း နီးလာသည်နှင့်အမျှ အဆိုပါ ဒေသ အချို့မှာ မြေပြိုမှု အန္တရာယ်နှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။
ဂျပန်သတင်းဌာနက မုန်တိုင်းအခြေအနေကို ကြေညာနေစဉ်
ယနေ့ ဒေသစံတော်ချိန် ညနေ ၃ နာရီအချိန် ဂျပန်မိုးလေဝသဌာန၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ စက်တင်ဘာ ၁၉ ရက် တွင် နန်မဒေါမုန်တိုင်းသည် နိုင်ငံ၏ အနောက်ပိုင်း ရှိမန်းစီရင်စု၊ အိုဒါမြို့အနီးကို ဗဟိုပြုနေပြီး အရှေ့မြောက်ဘက် သို့ တစ်နာရီလျှင် ကီလိုမီတာ ၃၀ အရှိန်ဖြင့် ရွေ့လျားခဲ့ကြောင်း သိရသည်။
ပြင်းထန်သော အပူပိုင်းမုန်တိုင်း၏ ဗဟိုလေထုဖိအားမှာ ၉၇၅ ဟက်တိုပါစကယ် အဆင့်ရှိပြီး အမြင့်ဆုံး လေတိုက် နှုန်းမှာ တစ်နာရီလျှင် ၁၀၈ ကီလိုမီတာ ဖြစ်သည်။
နန်မဒေါမုန်တိုင်းသည် စက်တင်ဘာ ၂၀ ရက် (မနက်ဖြန်) ဟွန်ရှူးကျွန်းအနီး ဖြတ်သန်း၍ အရှေ့မြောက်ဘက်သို့ ဆက်လက် ရွေ့လျားမည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။
မြစ်ကမ်းအနီးနှင့် မြေနိမ့်ပိုင်းဒေသများတွင် နေထိုင်သူများ အထူးဂရုစိုက်ကြရန် ဂျပန်အစိုးရတာဝန်ရှိသူများက တိုက်တွန်းထားကြောင်း NHK သတင်းအရ သိရသည်။
Source: NHK
CNI International News
တိုင်ပေ၊ စက်တင်ဘာ ၁၈
ထိုင်ဝမ်အရှေ့တောင်ပိုင်းတွင် စက်တင်ဘာ ၁၈ ရက် (ယနေ့) လှုပ်ခတ်ခဲ့သော ပြင်းအား ရစ်ချက် စတာစကေး ၆ ဒသမ ၉ အဆင့်ရှိ ငလျင်၏ဗဟိုချက် ၃၀၀ ကီလိုမီတာ (၁၈၆ မိုင်) ပတ်ပတ်လည် ကမ်းရိုးတန်းတလျှောက် အန္တရာယ်ရှိသော ဆူနာမီလှိုင်းများ ဖြစ်နိုင်ကြောင်း အမေရိကန်ဘူမိဗေဒလေ့လာရေးဌာန (USGS) ၏ သတိပေးချက် ကို ကိုးကား၍ CNN က သတင်းဖော်ပြသည်။
ငလျင်သည် ထိုင်ဝမ်ကျွန်း၏အရှေ့တောင်ပိုင်း ကျေးလက်ဒေသဖြစ်သော ချီရှန်းနယ်မြေကို ဗဟိုပြု၍ မြေအောက် အနက် ၁၀ ကီလိုမီတာ၌ လှုပ်ခတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း တိုင်းထွာရရှိသည်။
ဂျပန်မိုးလေဝသဌာနကလည်း အရှေ့တရုတ်ပင်လယ်ရှိ မီယာကိုကျွန်းအတွက် ဆူနာမီသတိပေးချက်ကို ထုတ်ပြန် ခဲ့သော်လည်း နောက်ပိုင်းတွင် အဆိုပါဌာနက သတိပေးချက်ကို ပြန်လည်ဖယ်ရှားခဲ့သည်။
ကျွန်းပေါ်တွင် ငလျင်လှုပ်ခတ်ပြီးနောက် ထိုင်ဝမ်တောင်ပိုင်းမှာ ပြိုကျခဲ့သည့် အဆောက်အအုံဓာတ်ပုံများ မီဒီယာများတွင် ပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။ ငလျင်အဆင့်ကို USGS က ကနဦးတွင် ၇ ဒသမ ၂ အဆင့်အထိ ကြေညာခဲ့သော် လည်း နောက်ပိုင်းတွင် ၆ ဒသမ ၉ အဆင့်သို့ လျှော့ချပြင်ဆင်ခဲ့သည်။
အဆောက်အအုံတစ်လုံး၏ အပျက်အစီးများအောက်တွင် လူသုံးဦး ပိတ်မိနေကြောင်း ထိုင်ဝမ်အာဏာပိုင်များ၏ တရားဝင်သတင်းထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရသည်။
စတုတ္ထလူတစ်ဦးကိုတော့ ကယ်တင်နိုင်ခဲ့ကြောင်း အဆိုပါသတင်းထုတ်ပြန်ချက်ထဲတွင် ဆက်လက်ရေးသားထားသည်။
ရထားလမ်းချော်မှုဖြစ်ပွားခဲ့၍ ခရီးသည် အယောက် ၂၀ ခန့်ကို ဘေးလွတ်ရာသို့ ရွှေ့ပြောင်းပေးခဲ့ရသော်လည်း ငလျင်လှုပ်ခတ်သည့်ဖြစ်စဉ်ကြောင့် ထိခိုက်သေဆုံးမှု မရှိခဲ့ကြောင်း ထိုင်ဝမ်ရထားအာဏာပိုင်အဖွဲ့က ပြောကြားခဲ့သည်။
ထိုင်ဝမ်သမ္မတဆိုင်အင်ဝမ်က ငလျင်လှုပ်ခတ်ပြီးနောက် ကျွန်းအတွက် အရေးပေါ်ဗဟိုဌာနကို ဖွင့်လှစ်စေခဲ့သည်။
နောက်ဆက်တွဲ ငလျင်လှုပ်ခတ်မှုများမှ အန္တရာယ်ကင်းစွာ ရှောင်ရှားနိုင်ရန် ထိုင်ဝမ်ဒေသခံများအား သတိပေး တောင်းဆိုထားကြောင်း ဆိုင်အင်ဝမ်က သတင်းထုတ်ပြန်ချက်တစ်ခုတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။
သဘာဝဘေးအန္တရာယ် ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းများအတွက် အသင့်အနေအထားဖြစ်ရန် ကျွန်း၏ အရှေ့ဘက် ကမ်းရိုးတန်းတလျှောက် ဟွာလျံခရိုင်တွင် စစ်သား ၁၁၀ ခန့် တာဝန်ချထားခဲ့ကြောင်း ထိုင်ဝမ်ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနမှ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဆန်လီဖန်က ပြောကြားခဲ့သည်။
Source: CNN
CNI News
၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၁၇
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း မိုးအဆက်မပြတ် ရွာသွန်းမှုနှင့် သည်းထန်စွာ ရွာသွန်းမှုများကြောင့် တိုင်းဒေသကြီးနှင့်ပြည်နယ် အချို့တို့တွင် ရေကြီးရေလျှံမှု၊ မြေပြိုမှုများ ဖြစ်ပွားလျက်ရှိသော်လည်း စက်သုံးဆီ ဈေးနှုန်းကြောင့် ကူညီကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ရာတွင် ပရဟိတ အသင်းများမှာ အခက်အခဲ ရှိနေ ကြသည်။
ထိုသို့ ဒေသခံ ပြည်သူများအား ကူညီကယ်ဆယ်ရေး လုပ်ရာတွင် တစ်ရက်လျှင် ကားတစ်စီးအတွက် စက်သုံးဆီဖိုး ငါးသောင်း(၅၀၀၀၀)နီးပါးခန့် ကုန်ကျကြောင်း မော်လမြိုင်မြို့ရှိ ဘိုဘိုဝင်း အရေးပေါ် ကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့မှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးဘိုဘိုဝင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
၎င်းက “လက်ရှိ အနေအထားကတော့ ကျနော်တို့ဆီမှာ မိုးရွာတော့ ဆီကတော့ လိုသလောက် ဝယ်လို့ ရနေတယ်။ အဲဒီပြဿနာတော့ မရှိနေဘူး။ စက်သုံးဆီ ဈေးတက်တဲ့ အခါမှာတော့ ကျနော်တို့ ကူညီမှုလုပ်ငန်းတွေမှာ တချို့ ကိစ္စတွေမှာ စိတ်ရော ကိုယ်ပါ ကူညီမှု လုပ်လိုက်ချင်ပေမယ့် တချို့ဟာတွေကျတော့ ချင့်ချိန်ပြီးတော့ပေါ့။ ဆိုကြ ပါစို့ တခြားနေရာကို သွားမယ်။ အဲဒီနယ်မြေမှာ တခြားအဖွဲ့ ရောက်နေပြီလား။ ရောက်နေပြီဆိုရင် ကျနော်တို့က မသွားတော့ဘူး။ အဓိကကတော့ စက်သုံးဆီ ဈေးကြီးလာတဲ့အတွက် ကူညီမှု လုပ်ငန်းတွေက ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် လုပ်ချင်ပေမယ့်လည်း စက်သုံးဆီကြောင့် ဟန့်တားမှုတွေ ဖြစ်လာတယ်ပေါ့။ အနည်းနဲ့အများတော့ ရပ်ကွက် တစ်ခုကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် လူ အင်နဲ့အားနဲ့ဝင်တဲ့ အခါကျတော့ အချိန်တိုအတွင်းမှာ ကူညီကယ်ဆယ်ရေး လုပ်ငန်းကို ပိုလုပ်လို့ အဆင်ပြေတာပေါ့။ အင်အားနည်းတဲ့ အခါကျတော့ လုပ်ရတာတော့ အနည်း ကြန့်ကြာ သွားတာပေါ့။ အဲဒါမျိုးတွေ ရှိတယ်”ဟု ပြောသည်။
တာချီလိတ်မြို့ ရေကြီးရေလျှံနေမှု
လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံ၌ စက်သုံးဆီဈေး မြင့်တက်ခြင်း၊ အချို့ဒေသများတွင် လိုသလောက်ဝယ်ယူ၍ မရရှိခြင်းနှင့် ရောင်းချသည့်ဆိုင်များ ပိတ်ထားခြင်းတို့ဖြင့် ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း၊ ထိုအခက်အခဲများကြောင့် လက်ရှိ သဘာဝ ဘေးအန္တရာယ် ကူညီကယ်ဆယ်ရေး လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်သည့် အခါတွင် ယခင်ကကဲ့သို့ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် မဆောင်ရွက်နိုင်တော့ကြောင်း ပရဟိတ အသင်းများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
ပူတာအိုမြို့ရှိ ပန်းဥယျာဉ် ပရဟိတအသင်းမှ ကိုဒီတန်က“အခက်အခဲ အများကြီး ရှိပါတယ်။ ပူတာအို အခြေအနေ မှာတော့။ မြန်မာပြည်ရဲ့ ထိပ်ဆုံးဆိုတော့ ဒီမြို့လေးက အင်မတန်မှ ခက်ခဲတဲ့ မြို့လေးပါ။ အခုက ကျနော်တို့ ပရဟိတလုပ်ဖို့ လူမှုရေးလုပ်ဖို့ပါ အခက်အခဲ ရှိနေပြီ။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဆီဆိုင်က ဆီမရတော့ဘူး။ ဆီမရတဲ့ အခါကျတော့ ကူညီချင်လည်း ကားတွေ ဆွဲလို့မရတဲ့ အခြေအနေ ဖြစ်နေတယ်။ အခု ပူတာအို ဈေးနှုန်းနဲ့ဆို လူမှု ရေး ကားတွေက ဆီဖိုးက ငါးသောင်းအထက် ထည့်မှ အဆင်ပြေတယ်။ ကျနော်တို့ ပူတာအိုက ခရီးဝေးတွေပဲ ပြေး နေရတဲ့ အခါကျတော့။ အနီးအနားက အက်စီးဒန့်တို့ ဆေးရုံတက်ချင်တဲ့ ကိုယ်ဝန်သည် မိခင်တို့တော့ ကူညီပေးလို့ ရတယ်။ ခရီးဝေး သွားရမယ့် နေရာတွေကျတော့ အဆင်မပြေတော့ဘူး ဖြစ်နေတယ်။ မရတော့တာ ဆိုင်တွေက။ စက်သုံးဆီဆိုင်တွေက ပိတ်လိုက်တဲ့ အခါကျတော့ လက်ရှိမှာ ဖွင့်ထားတဲ့ အခြေအနေ မရှိ မဖွင့်နိုင်သေးဘူးပေါ့။ ဝယ်လို့ရမယ့် နေရာကို မရှိတော့တာ ပူတာအိုက။ မနေ့က တစ်ဆိုင်တော့ဖွင့်တယ် တစ်နာရီလောက်ပဲ ဖွင့်တာ။ အဲဒီအချိန်မှာ ကျနော်တို့ မဝယ်မိရင်တော့ ဆီမရနိုင်ဘူးဖြစ်နေတာ”ဟု ပြောသည်။
ပရဟိတအသင်းများသို့ လှူဒါန်းသည့် အလှူရှင်များမှာလည်း နည်းပါးသွားသည့်အတွက် လက်ရှိ သဘာဝဘေး အန္တရာယ်ကြောင့် ကူညီကယ်ဆယ်ရေးများ ဆောင်ရွက်ရာတွင် အသင်းရန်ပုံငွေများ အသုံးပြု၍ ဆောင်ရွက် နေ ရကြောင်း သိရသည်။
သို့သော် သဘာဝဘေး အန္တရာယ်နှင့်ပတ်သက်၍ ဆိုးဆိုးရွားရွား ကြီးကြီးမားမား ကြုံတွေ့လာရသည့်အခါ လက်ရှိ စက်သုံးဆီ ဈေးနှုန်းအတိုင်းဆိုပါက သက်ဆိုင်ရာ အစိုးရထံ တင်ပြ အကူအညီ တောင်းခံခြင်းများ လုပ်ဆောင် လာရမည် ဖြစ်ကြောင်းလည်း ပရဟိတအသင်းများထံက သိရသည်။
လက်ရှိတွင် မြန်မာနိုင်ငံရှိ အချို့ပြည်နယ်နှင့် တိုင်းဒေသကြီးတို့တွင် မိုးသည်းထန်စွာရွာသွန်းမှု၊ မိုးအဆက်မပြတ် ရွာသွန်းမှုတို့ကြောင့် ရေကြီးရေလျှံခြင်းများ ကြုံတွေ့ရသည့် ဒေသခံပြည်သူများအား ဘုန်းကြီးကျောင်းများသို့ ယာယီကယ်ဆယ်ရေးအဖြစ် ရွှေ့ပြောင်းထားရသည်။
စက်သုံးဆီထည့်ရန် လားရှိုးမြို့မှာ ဩဂုတ် ၁၃ ရက်က တန်းစီစောင့်နေစဉ်
တာချီလိတ်မြို့တွင် ယခုရက်ပိုင်း ဖြစ်ပွားသည့် ရေကြီးရေလျှံမှုသည် ၂၀၂၀ ခုနှစ်နှင့် ၂၀၂၁ ခုနှစ်တို့ဖြင့် နှိုင်းယှဉ် ပါက ဆိုးရွားကြောင်း ရွှေမယ်ယန်းပရဟိတအသင်းမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
၎င်းက “အခုဒီမှာက ဘယ်လိုတွေ ဖြစ်သွားလဲဆိုတော့ မဲခေါင်မြစ်ဝှမ်းက ရေကြီးပြီးတော့မှ ဖြစ်သွားတဲ့ကိစ္စပေါ့။ ရေတက်သွားပြီးတော့မှ ဒီမှာ အပေါ် ရေဆင်းလာပြီး တန့်သွားတဲ့ ကိစ္စဆိုတော့ နည်းနည်းလေးတော့ အားစိုက် ပြီးတော့မှ အလုပ်လုပ်ရတာပေါ့လေ၊ ခါတိုင်းထက် ပိုပြီးတော့မှ။ အခုဟာက အပူပိုင်း မုန်တိုင်းဝင်သွားတဲ့ ဖြစ်သွား တဲ့ ကိစ္စဆိုတော့ ဒီတစ်ကြိမ်ကတော့ နည်းနည်းလေး ဆိုးတယ်ပေါ့။ ခါတိုင်းထက် တစ်ပေလောက် ပိုမြင့်တယ်။ ခါတိုင်းက အိမ်ထဲမှာ ၃ ပေလောက်ဝင်ရင် ဒီတစ်ကြိမ်တော့ ၄ ပေလောက်ဝင်တယ်”ဟု ပြောသည်။
တာချီလိတ်မြို့ ရေကြီးနေမှု ပရဟိတလုပ်ငန်းများဆောင်ရွက်နေမှု
ဩဂုတ် ၁၆ ရက်နေ့ ညပိုင်း၌ မိုးဆက်တိုက် ရွာသွန်းမှုကြောင့် ရန်ကုန် အပါအဝင် အခြားမြို့နယ်များတွင် ရေကြီး ရေလျှံခြင်းများ တွေ့ရသည်။
ကပ္ပလီ ပင်လယ်ပြင်တွင် မုတ်သုံလေ အားကောင်းရာမှ အားအလွန် ကောင်းနေသည့်အတွက် ယနေ့ (ဩဂုတ် ၁၇ ရက်) ညနေအထိ ခန့်မှန်းချက်အရ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး၊ ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ကရင်ပြည်နယ်နှင့် မွန်ပြည်နယ်တို့တွင် ဒေသအလိုက်နှင့် ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးတွင် နေရာကွက်၍ မိုးကြီးနိုင်ကြောင်း မိုးဇလက ထုတ်ပြန်ထားသည်။
CNI International News
လန်ဒန်၊ ဇူလိုင် ၁၉
အနောက်ဥရောပတွင် ပြင်းထန်စွာ ကျရောက်နေသော အပူလှိုင်းသည် မြောက်ဘက်သို့ ဦးတည်လာသဖြင့် ဇူလိုင် ၁၉ ရက် (ယနေ့) တွင် ပိုမိုပူပြင်းလာခြင်းဖြင့် ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း ဘီဘီစီ အင်္ဂလိပ်ပိုင်း သတင်းတစ်ပုဒ်တွင် တွေ့ရသည်။
ဇူလိုင် ၁၈ ရက်တွင် စပိန်နိုင်ငံ၊ မြောက်ပိုင်း၌ အပူချိန် ၄၃ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ် (၁၀၉ ဖာရင်ဟိုက်) အထိ စံချိန်တင်အောင် မြင့်တက်ခဲ့သလို ပြင်သစ်နှင့်ဗြိတိန်တွင်လည်း အပူလှိုင်းသတိပေးချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့ရသည်။
ပြင်သစ်၊ ပေါ်တူဂီ၊ စပိန်နှင့် ဂရိနိုင်ငံများတွင် တောမီးလောင်၍ လူပေါင်းထောင်နှင့်ချီ၍ အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးခဲ့ရသည်။
ဗြိတိန်နိုင်ငံတွင် အပူပြင်းဆုံးနေ့ တစ်နေ့ကို ရင်ဆိုင်ရဖွယ် မျှော်လင့်ရပြီး ပြင်သစ်နိုင်ငံ၏ အစိတ်အပိုင်းများတွင် အပူချိန် မြင့်မားလွန်း၍ ထိခိုက်မှုများ ရှိနိုင်ကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူများက ခန့်မှန်းထားသည်။
ပြင်သစ်နိုင်ငံရှိ ဒေသအများအပြားနှင့် နိုင်ငံ၏ အနောက်ပိုင်း နန်တက်စ် (Nantes) မြို့တို့တွင် အပူချိန် ၄၂ ဒီဂရီစင်တီဂရီတ် အထိ အပူပြင်းဆုံး နေ့ရက်များကို ကြုံခဲ့ရသည်ဟု ပြင်သစ် အမျိုးသား မိုးလေဝသရုံးက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။
ဗြိတိန်အပူချိန်နဲ့အတူ ပြည်သူများ (AP)
မကြာသေးမီ ရက်ပိုင်းအတွင်း တောမီးလောင်၍ လူပေါင်း ၃ သောင်းကျော် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ခဲ့ရပြီး အရေးပေါ် ခိုလှုံစရာ အမိုးအကာများကို သက်ဆိုင်ရာက ပံ့ပိုးပေးခဲ့သည်။
ဥရောပ အနောက်တောင်ပိုင်းရှိ နာမည်ကျော် ခရီးသွားဆွဲဆောင်ရာ ဒေသဖြစ်သည့် ဂျီရွန်ဒီ (Gironde) တွင် ယခင်သီတင်း ပတ် ဇူလိုင် ၁၂ ရက် ကတည်းက မြေဧရိယာ ၄၂,၀၀၀ ဧက မီးလောင်ကျွမ်းခဲ့ရာ မီးသတ်သမားများက ကြိုးစား ငြှိမ်းသတ်ခဲ့ သော်လည်း ဆိုးရွားစွာ ထိခိုက်ပျက်စီးခဲ့သည်။
“ကျနော့်ခေါင်းထဲကို ဝင်တဲ့အတွေးကတော့ မကောင်းဆိုးဝါး ဘီလူးတစ်ကောင် ဝင်လာသလို ခံစားမိပါတယ်”ဟု အဆိုပါ မီးလောင်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ ဂျီရွန်ဒီဒေသ အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဂျင်လက်ဂလေဇီ (Jean-Luc Gleyze) က ပြောကြားခဲ့သည်။
“အဲဒီဘီလူးက ရေဘဝဲလို လက်တံတွေဖြန့်ပြီး ဥရောပ အရှေ့၊ အနောက် နှစ်ဘက်စလုံးကို ပိုပြီး ကြီးထွားလာနေပါတယ်။ အပူလှိုင်းကြောင့် လေထုထဲ ရေငွေ့မရှိတော့ ဒီလို ဘီလူးတစ်ကောင်ကို တုံ့ပြန်တိုက်ခိုက်ဖို့ အင်မတန်ခက်ပါတယ်” ဟု ၎င်းက ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။
ဇူလိုင် ၁၈ ရက်တွင် အပူချိန်မှာ ၄၀ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်သို့ ကျဆင်းမည်ဟု ခန့်မှန်းထားသော်လည်း ခြောက်သွေ့သော အခြေ အနေနှင့် ပြောင်းလဲနိုင်သော လေစီးကြောင်းများ ဆက်လက် ရှိနေသရွေ့ ယခုအပူလှိုင်းဒဏ်မှ ချက်ချင်းသက်သာရာ ရမည် မဟုတ်ကြောင်း ဂျီရွန်ဒီဒေသသို့ ရောက်ရှိနေသည့် ဘီဘီစီသတင်းထောက် လူစီဝီလျံဆင်က သတင်းပေးပို့ထားသည်။
Source: BBC
CNI News
၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၅
လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍသည် နိုင်ငံ့စီးပွားရေး၏ အဓိကကျောရိုးဖြစ်ပြီး ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုများကြောင့် စိုက်ပျိုး ထုတ် လုပ်နိုင်မှု စွမ်းအားများ ကျဆင်းလာနေခြင်းကို သတိပြုရန် နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က ပြောသည်။
ယနေ့ (ဇွန်လ ၅ ရက်) တွင် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ကမ္ဘာ့ပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးနေ့ အထိမ်းအမှတ် အခမ်းအနားမှာ ၎င်းက အထက်ပါ အတိုင်း ပြောသွားကြောင်း သိရသည်။
နစကဥက္ကဋ္ဌက “ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍသည် နိုင်ငံ့စီးပွားရေး၏ အဓိကကျောရိုးဖြစ်ပြီး ရာသီဥတု၏ ဆိုးကျိုး သက် ရောက်မှု အထူးသဖြင့် မုတ်သုံရာသီ တိုတောင်းလာခြင်း၊ နှစ်စဉ်ပျမ်းမျှ အပူချိန်တိုးလာခြင်းနှင့် ပင်လယ် ကမ်းရိုးတန်း တစ်လျှောက်ရှိ စိုက်ပျိုးမြေများတွင် ဆားငန်ရေ ဝင်ရောက်ခြင်းတို့ကြောင့် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်နိုင်မှု စွမ်းအားများ ကျဆင်း လာခဲ့ကြောင်း၊ ထို့ပြင် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်၏ အကျိုးဆက် အနေဖြင့် ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် မြင့်တက်လာခြင်းနှင့် မြေဆီလွှာ ပျက်သုဉ်းခြင်းများကြောင့် စိုက်ပျိုးမြေများ လက်လွှတ်ဆုံးရှုံးရခြင်းများသည် ဒေသခံများ၏ စားဝတ် နေရေး ဆိုးကျိုးသက်ရောက်မှုများ ရှိခဲ့ပြီး နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးကို များစွာ ထိခိုက်စေခဲ့သည်”ဟု ပြောသည်။