CNI Article

လန်ဒန်၊ စက်တင်ဘာ ၉

စက်တင်ဘာ ၈ ရက်၌ ဘုရင်မကြီး အယ်လိဇဘတ် (၂) ကွယ်လွန် အနိစ္စရောက်သွားပြီး နောက်ပိုင်း အိမ်ရှေ့စံ မင်းသားဘဝမှ အလိုအလျောက် ဗြိတိန်ထီးနန်း ဆက်ခံလိုက်ပြီဖြစ်သော ဘုရင်ချားလ်စ် (၃)သည်  ၎င်း၏ ဘုရင်ဘဝ စတင်သော ပထမဆုံးနေ့တွင် လူထုမိန့်ခွန်း ပြောမည်ဖြစ်ကြောင်း နယူးယောက်တိုင်းမ် သတင်းစာ၏ ဝက်ဘ်ဆိုက်က စက်တင်ဘာ ၉ ရက်၊ ညနေပိုင်းတွင် ရေးသားဖော်ပြသည်။   

ဗြိတိန်ထီးနန်း ဆက်ခံပြီဖြစ်သည့်  ချားလ်စ်သည် ၎င်း၏မိခင် အယ်လိဇဘတ် ဘုရင်မကြီး ကွယ်လွန်ပြီး နောက် တစ်နေ့တွင် စကော့တလန်ရှိ ဘယ်မော်ရယ် (Balmoral) ရဲတိုက်မှ စက်တင်ဘာ ၉ ရက်တွင် လန်ဒန်မြိုတော်သို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိလာမည်ဟု သိရသည်။

ဘုရင်မကြီးသည် အသက် ၉၆ နှစ်အရွယ်တွင် ကွယ်လွန်သွားခြင်းဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာ့သက်တမ်း အရှည်ဆုံး ထီးနန်းစံခဲ့ သူလည်း ဖြစ်သည်။

ဘုရင်မကြီး အယ်လိဇဘတ် ကွယ်လွန်ခြင်း ၀မ်းနည်းအထိမ်းအမှတ်

စက်တင်ဘာ ၉ ရက် နှောင်းပိုင်းတွင် ထုတ်လွှင့်မည်ဟု  မျှော်လင့်ရသော ချားလ်စ်၏ ရုပ်သံလိုင်းမှတဆင့် မိန့်ခွန်း သည် ဘုရင်မကြီးအတွက် ထူးထူးခြားခြား အောက်မေ့ဖွယ် ဖြစ်နေလိမ့်မည် ဖြစ်သည်။

သို့သော် ဘုရင်သစ်သည် ယခုသီတင်းပတ် အစောပိုင်းက တက်လာသော ဝန်ကြီးချုပ်သစ် လစ်ဇ်ထရက်စ် (Liz Truss) နှင့် ပရိသတ်ကို လက်ခံတွေ့ဆုံသည့် အခမ်းအနားကိုလည်း ကျင်းပရဦးမည်ဖြစ်ပြီး ဗြိတိန်နိုင်ငံ၏ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ (စည်းမျဉ်းခံ) ဘုရင်စနစ်တွင် အုပ်ချုပ်မှု ဆက်လက် တည်မြဲမှုကိုလည်း အာရုံစိုက် ရန်ရှိနေသည်။

ဘုရင်မင်းမြတ် ချားလ်  မြို့တော်သို့ မရောက်ရှိမီ သေနတ်ဖောက် အလေးပြုသံများသည် ဟိုင်ဒီပန်းခြံနှင့် အခြားနေရာများမှ လန်ဒန်မြို့တစ်မြို့လုံးကြားအောင် ဘုရင်မကြီး၏ သက်တမ်းကို ရည်စူး၍ အကြိမ် ပေါင်း ၉၆ ကြိမ်၊ ဘုရင်သစ်အတွက် တစ်ကြိမ် စသည်ဖြင့် ပစ်ဖောက်၍ ဂါရဝပြုခဲ့သည်။

ဘုရင်မကြီးသည် လန်ဒန်မြို့တော် ပြင်ပရှိ ဘယ်မော်ရယ် ရဲတိုက်တွင် ကွယ်လွန်သွားခဲ့ရာ ချားလ်စ်လည်း လက်ရှိ မိဖုရားတစ်ဖြစ်လဲ ကြင်ယာတော် ကာမီလာနှင့်အတူ အားချင်းလိုက်သွားခဲ့သည်။  

ဘုရင်မကြီး အယ်လိဇဘတ်ကိုတွေ့ရစဉ်

ပြီးခဲ့သည့် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် နန်းစံသက် နှစ် ၇၀ ပြည့် အထိမ်းအမှတ် ကာလတွင် ဘုရင်မကြီးသည် ချားလ်စ်နှင့် ကာမီလာတို့ကို ဗြိတိန်နိုင်ငံသားများ လိုလားလက်ခံကြစေရန်အတွက် တော်ဝင်မိသားစုဆိုင်ရာ ထုတ်ပြန်ချက် တစ်စောင် ရေးသားဖြန့်ဝေခဲ့သည်။

ယခုကဲ့သို့ ချားလ်စ် နန်းတက်သောအခါ ယခင်က ကာမီလာအပေါ် လူထု မည်သို့ သဘောထားကြမည်ကို မေးခွန်း ထုတ်စရာ ကောင်းနေသည်။ ချားလ်စ်သည် ဝေလမင်းသမီး ဒိုင်ယာနာနှင့် လက်ထပ်ခဲ့စဉ်က ဗြိတိန်လူထုက လိုလားနှစ်ခြိုက်စွာဖြင့် ၎င်းတို့နှစ်ဦး၏ အချစ်ရေးကို စီးမျောခံစားခဲ့ကြသည်။  

နောက်ပိုင်းတွင် ချားလ်စ်သည် ဒိုင်ယာနာနဲ့ ကွာရှင်းခဲ့ပြီး ကာမီလာကို ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း လက်ထပ်ခဲ့သည်။ ယခု အခါသမယတွင် ချားလ်စ်သည် ၎င်းနှင့်အတူ ယှဉ်တွဲ၍ ရာဇပလ္လင်ပေါ် တက်မည့် မိဖုရားကို လူထု လိုလားစေ ရန် များစွာ စည်းရုံးဆွဲဆောင်ရဦးမည် ဖြစ်သည်။

ဗြိတိန် ဝန်ကြီးချုပ်အသစ် မစ္စ ထရက်စ် ဘုရင်မကြီး မကွယ်လွန်ခင် တစ်ရက်အလိုက အတည်ပြုချက်ရယူစဉ်

လောလောလတ်လတ် ဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်လာသော မစ္စ ထရက်စ်ကတော့ ရာထူး လက်ခံယူသည့်နေ့တွင် ဘုရင်မ ကြီး မကွယ်လွန်မီ တစ်ရက်အလို နောက်ဆုံး တွေ့ခဲ့ရသူတစ်ဦး ဖြစ်နေခဲ့သည်။

ဘာကင်ဟမ်နန်းတော်တွင် ဘုရင်မကြီးထံမှ အတည်ပြုချက် ရယူပြီးနောက် ဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်လာသူ ထရက်စ် သည် လန်ဒန်မြို့၊ အမှတ် ၁၀ ဒေါင်းနင်းလမ်းနေအိမ်တွင် မိန့်ခွန်းပြောခဲ့ပြီး ဖြစ်သည်။  

ဤသို့ဖြင့် ဘုရင်အသစ်၊ ဝန်ကြီးချုပ်အသစ်ဖြင့် ဗြိတိန်နိုင်ငံ၏ ရှေ့ခရီး ဆက်ကြရဦးမည်ဖြစ်သည်။

Source: New York Times

CNI Article

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၄

၂၀၁၈ မှာ အိုင်ဆက်ခ်ဟာ ရှာဖွေရေးမစ်ရှင်တစ်ခုကို လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ယူရို ၂၀၂၀ ပြိုင်ပွဲမှာ ဆွီဒင် လက်ရွေးစင်နဲ့ ထွန်းထောက်လာခဲ့တဲ့ အိုင်ဆက်ခ်ဟာ အရှေ့အာဖရိကရှိ အီရစ်ထရီးယားကို ခရီးထွက်ခဲ့ပါတယ်။

အိုင်ဆက်ခ်ဟာ ဘောလုံးကျောင်းကို သွားရောက်လည်ပတ်ခဲ့ပြီး သူ့ရဲ့ မျိုးရိုးဇစ်မြစ်ကို ပိုပြီးကောင်းမွန်လာအောင် ကြိုးစားခဲ့ပါတယ်။ အစောပိုင်းနှစ်တွေက သူ့ရဲ့ မိခင်ဖြစ်သူနဲ့ ဖခင်တို့ဟာ ပိုမိုကောင်းမွန်တဲ့ ဘဝကို ရှာဖွေဖို့အ တွက် စစ်ဘေးဒဏ်သင့်ခဲ့တဲ့ အီရစ်ထရီးယားကို စွန့်ခွာခဲ့ကြတာပါ။

အီရစ်ထရီးယားနိုင်ငံဖွား အိုင်ဆက်ခ်နဲ့ သူ့ငယ်ဘ၀ နည်းပြဖြစ်သူနဲ့အတူတွေ့ရစဉ် (The Sun)

အိုင်ဆက်ခ် မွေးဖွားရာ စတော့ဟုမ်းမြို့ အပြင်ဘက် ဆင်ခြေဖုံး ရပ်ကွက်ဖြစ်တဲ့ ဆိုလ်နာကို ပြောင်းရွှေ့နေထိုင် ခဲ့ ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အိုင်ဆက်ခ်ဟာ နတ်ဘုရားကြီးလို့ လူသိများတဲ့ ဇလာတန် အီဘရာဟီမိုဗစ်နဲ့ နှိုင်းယှဉ်ခံရ နေရပြီး အခုအပြောင်းအရွှေ့မှာ နယူးကာဆယ်အသင်းက သူ့ကို ကလပ်စံချိန်တင် ပြောင်းရွှေ့ကြေး ပေါင် ၆၃ သန်း အသုံးပြုပြီး ဆိုစီဒက်ကနေ ခေါ်ယူခဲ့တာပါ။

လွန်ခဲ့တဲ့ ၄ နှစ်က အိုင်ဆက်ခ်ကို ယှဉ်ကျေးမှုနဲ့ အားကစားဆိုင်ရာကော်မရှင်နာ သံအမတ်ကြီး တီခလီက အီရစ်ထရီးယားနိုင်ငံကို လာရောက်ဖို့ ဖိတ်ကြားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

သူဟာ ငယ်စဉ်က အီရစ်ထရီးယားနိုင်ငံကို ခဏတာ ပြန်ရောက်ခဲ့ပေမယ့် ပွဲတွေမှာ အောင်မြင်ပြီးနောက် ဒီကို လာရောက်ခြင်း မရှိခဲ့ပါဘူး။ ဆွီဒင်နိုင်ငံမှာ ကြီးပြင်းလာခဲ့တဲ့ အရပ် ၆ ပေ ၄ လက်မရှိ တိုက်စစ်မှူးဟာ သူ့ရဲ့ အီရစ်ထရီးယား ယဉ်ကျေးမှုအပေါ်မှာ အမြဲသစ္စာစောင့်သိသူ ဖြစ်ပါတယ်။

သူဟာ အီရစ်ထရီးယားမှာ နေထိုင်ချိန်အတွင်း ဒေသတွင်း အားကစားကွင်း တစ်ခုမှာ ဘောလုံးဝါသနာပါတဲ့ ကလေးတွေရဲ့ ကစားပွဲကို မကြည့်ရှုခင် အက်စ်မာရာရဲ့ အောက်ခြေ ပရော်ဂျက်တစ်ခုမှာ ပါဝင်လှုပ်ရှားခဲ့ပါတယ်။

အိုင်ဆက်ခ်ဟာ ဒါတွေကို မြင်တွေ့ပြီးနောက် သဘောကျသွားခဲ့ကာ သူ့ရဲ့ ကြီးပြင်းလာမှုကို အမှတ်ရစေခဲ့ပါတယ်။

ဆွီဒင်လက်ရွေးစင်အသင်းမှာ အီဗရာဟီမိုဗစ်နဲ့အတူ တွေ့ရတဲ့ အိုင်ဆက်ခ် (The Sun)

“ကလေးတွေ လေ့ကျင့်ပြီး သူတို့ အနာဂတ် တည်ဆောက်တာ ကျနော်နှစ်သက်ပါတယ်။ ကျနော် ငယ်ငယ်တုန်း ကလည်း ဒီလိုပဲ လုပ်ခဲ့တာပါ။ ကွင်းထဲမှာ ကလေးတွေ အများကြီး ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒါက စိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းတဲ့ ပရော်ဂျက်ဖြစ်ပြီး ကလေးတွေ တိုးတက်လာနိုင်တာ မြင်တွေ့ရတာဟာ ဝမ်းသာဖို့ ကောင်းပါတယ်”လို့ အိုင်ဆက်ခ်က သူ့ရဲ့ သဘောထားကို ပြောပြလာပါတယ်။

၁၉၈၀ ခုနှစ်တွေမှာ ကျောင်းဆရာဖြစ်တဲ့ ဖခင်ဖြစ်သူ တီယာမီဟာ သူ့မိသားစုအတွက် ပိုပြီးတောက်ပတဲ့ အနာဂတ်ကို လိုချင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အီရစ်ထရီးယားဟာ တိုင်းပြည် လွတ်မြောက်ရေးအတွက် အပြိုင်အဆိုင် ရှိနေတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေကြားမှာ တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့ကြပြီး ကာလကြာရှည် ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ပြည်တွင်းစစ်မှာ ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။

တီယာမီနဲ့ ဇနီးသည်တို့ဟာ နိုင်ငံကနေ ထွက်ခွာဖို့ အချိန်တန်ပြီလို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပြီးတဲ့နောက်မှာပဲ ဆွီဒင်ကို သွားရောက်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

အိုင်ဆက်ခ်ဟာ ၁၉၉၉ ခုနှစ် ဆိုလ်နာမှာ မွေးဖွားခဲ့ပြီး ၆ နှစ်သား အရွယ်မှာ ပြည်တွင်း အသင်းဖြစ်တဲ့ AIK နဲ့ လေ့ကျင့်မှု ပြီးမြောက်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ အိုင်ဆက်ခ်ဟာ အီရစ်ထရီးယား နောက်ခံ သမိုင်းကြောင်းကနေ ဆင်းသက်လာတဲ့ နည်းပြ ဂီဒေးနဲ့ တွေ့ဆုံခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဂီဒေးက “ကျနော်တို့ နှစ်ဦးစလုံးက အီရစ်ထရီးယား နွယ်ဖွားတွေဖြစ်လို့ အထူးနှောင်ကြိုး ဆက်နွယ်နေပါတယ်။ အီရစ်ထရီးယား လူမျိုးတွေက ဂုဏ်ယူကြတယ်၊ လူတွေဟာ မျိုးချစ်စိတ်ရှိပြီး ထက်မြက်ကြပါတယ်။ ပြီးတော့ နောက်ခံ သမိုင်းကြောင်းကလည်း သြဇာရှိပါတယ်။ သူ့အဖေက ဆရာတစ်ယောက်ဖြစ်ပြီး အိုင်ဆက်ခ်က သူ့ မိသားစုဆီကနေ ထောက်ပံ့မှုတွေနဲ့ ချစ်ခြင်းမေတ္တာတွေ အမြဲတမ်း ရရှိပါတယ်”လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။

အီရစ်ထရီးယားနိုင်ငံကို အလည်ရောက်ခဲ့စဉ်က အိုင်ဆက်ခ် (The Sun)

အသက် ၁၆ နှစ် အရွယ်သာရှိသေးတဲ့ ဆယ်ကျော်သက် အိုင်ဆက်ခ်ဟာ ၂၀၁၆ က ဆွီဒင်ဖလားပွဲစဉ်မှာ AIK အသင်းကြီးအတွက် စတင်ပွဲထွက်ခွင့် ရရှိခဲ့ပါတယ်။ သူဟာ အိုစတာစန့်အသင်းကို အနိုင်ရတဲ့ပွဲမှာ ဂိုးသွင်းနိုင်ခဲ့ပြီး နောက် AIK အတွက် လိဂ်သမိုင်းမှာ အသက်အငယ်ဆုံး ဂိုးသွင်းသူအဖြစ် မှတ်တမ်းတင်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။

အိုင်ဆက်ခ်ဟာ ၁၇ နှစ်ပြည့် မွေးနေ့မှာ မဟာပြိုင်ဘက် ဂျာဂါးဒန်းစ် အသင်းဘက်ကို ၂ ဂိုး သွင်းနိုင်ခဲ့ပြီး ချီးကျူးမှု တွေကို ရရှိခဲ့တာပါ။ သူက ဆွီဒင်ရဲ့ နောက်ထပ် ဇလာတန်ပဲဆိုပြီး ဖော်ပြခံရကာ ပိုမိုကြီးမားတဲ့ မျှော်လင့်ချက် တွေနဲ့ ရှေ့ဆက်နိုင်ဖို့ မျှော်လင့်ခဲ့ပါတယ်။

၂၀၀၇ မှာတော့ အိုင်ဆက်ခ်ဟာ ကြယ်ပွင့်တွေကို ပြုစုပျိုးထောင်တာမှာ နာမည်ကြီးတဲ့ ဒေါ့မွန်အသင်းကို ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ပါတယ်။ အိုင်ဆက်ခ်ဟာ ဒေါ့မွန်အသင်းထံ မပြောင်းရွှေ့ခင် ရီးရယ်လ်အသင်းကို ငြင်းပယ်ခဲ့တယ်လို့ သတင်းတွေ ထွက်ခဲ့ပါတယ်။

“ကျနော့်မှာ ကမ်းလှမ်းမှု တချို့ရှိခဲ့ပေမယ့် ဒေါ့မွန်က ကျနော့်အတွက်တော့ လူငယ်ကစားသမား တစ်ဦးအနေနဲ့ တိုးတက်ဖို့ သင့်တော်တဲ့ နေရာလို့ ထင်ခဲ့ပါတယ်။ ကျနော်နောက်တစ်ဆင့် တက်ချင်ပါတယ်။ ကစားချိန် အနည်း ငယ်ယူပြီး အသင်းကို အကူအညီ ပေးနိုင်မယ်လို့ မျှော်လင့်ကြောင်း” အိုင်ဆက်ခ်က ပြောပါတယ်။

ဒေါ့မွန်အသင်းမှာ အိုင်ဆက်ခ် ကစားခဲ့စဉ် (The Sun)

ဒါပေမယ့် အိုင်ဆက်ခ်ဟာ ဒေါ့မွန်မှာ နည်းပြတွေရဲ့ မျက်နှာသာပေးခြင်းကို မခံရဘဲ နောက်ပိုင်းမှာ ပုံမှန် ကစားခွင့် ရနိုင်ဖို့အတွက် နယ်သာလန်ကလပ် ဝီလျံ II အသင်းထံ အငှားနဲ့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ပါတယ်။

ဒီကလပ်မှာတော့ အိုင်ဆက်ခ်ဟာ သူ့ရဲ့ အကောင်းဆုံးပုံစံကို ပြန်ရှာဖွေနိုင်ခဲ့ပြီး အသင်းကို ၂၀၀၅ နောက်ပိုင်း ပထမဆုံးအကြိမ် ဒတ်ချ်ဖလား ဗိုလ်လုပွဲ တက်နိုင်အောင် ကူညီနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ သူဟာ မှတ်တမ်းအချို့ကိုလည်း ချိုးဖျက်နိုင်ခဲ့ပြီး ဆစ်တာ့ဒ်အသင်းကို အနိုင်ရတဲ့ပွဲမှာ ပင်နယ်တီ ၃ ဂိုးစလုံး သွင်းယူနိုင်တဲ့ ပထမဆုံး ကစားသမား ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

ဒါကြောင့် အိုင်ဆက်ခ်ဟာ ပထမဆုံးလိဂ်ပွဲ ၁၂ ပွဲမှာ ၁၂ ဂိုး သွင်းယူနိုင်တဲ့ ပထမဆုံး နိုင်ငံခြားသား ကစားသမား လည်း ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

၂၀၁၉ မှာတော့ အိုင်ဆက်ခ်ဟာ ဒေါ့မွန်ကနေ ထွက်ခွာပြီး ဆိုစီဒက်အသင်းထံ ပြောင်းရွှေ့သွားခဲ့ပါတယ်။ ပြောင်းရွှေ့ကြေး ပေါင် ၉ သန်း တစ်ပတ်လုပ်ခ ပေါင် ၁၉,၀၀၀ နဲ့ ၅ နှစ် စာချုပ်ချုပ်ခဲ့ပါတယ်။ လာလီဂါမှာတော့ အိုင်ဆက်ခ်ဟာ အထင်ကြီး လောက်စရာကောင်းတဲ့ ခြေစွမ်းတွေကို ဆက်ပြီး ပြသနေခဲ့တာပါ။

ဆွီဒင်ပရိသတ်များကို နုတ်ဆက်နေတဲ့ အိုင်ဆက်ခ် (The Sun)

သူ့ရဲ့ ပထမရာသီက ရီးရယ်လ်အသင်းကို ၃ ဂိုး- ၁ ဂိုးနဲ့ အနိုင်ရခဲ့တဲ့ ကိုပါဒယ်ရေး ကွာတားဖိုင်နယ်ပွဲစဉ်မှာ ဆိုစီဒက်အသင်းအတွက် ၂ ဂိုးသွင်းယူကာ ၁ ဂိုး ဖန်တီးပေးခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အိုင်ဆက်ခ်ဟာ ဘီလ်ဘာအိုနဲ့ ဒါဘီပွဲစဉ်မှာ ဂိုးသွင်းပြီးနောက် ပရိသတ်တွေရဲ့ ချီးကျူးမှုကို ရရှိခဲ့ပါတယ်။

အိုင်ဆက်ခ်ဟာ ဆိုစီဒက်နဲ့ ပွဲဦးထွက်ရာသီမှာ ကိုပါဒယ်ရေး ဆုဖလားကြီးကို ကိုင်မြှောက်နိုင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်တစ်ရာသီမှာတော့ အိုင်ဆက်ခ်ဟာ အဆုံးသတ် အပိုင်းကအစ ပိုပြီးကောင်းမွန်လာခဲ့ပြီး လာလီဂါပြိုင်ပွဲမှာ ၁၇ ဂိုးအထိ သွင်းယူနိုင်ခဲ့တာပါ။

သူဟာ နောက်ထပ် စံချိန်တစ်ခုကိုလည်း ချိုးဖျက်နိုင်ခဲ့ပါသေးတယ်။ အဲ့ဒါကတော့ အလာဗတ်စ်ကို ၄ ဂိုး- ဂိုးမရှိနဲ့ ဂိုးပြတ် အနိုင်ရတဲ့ပွဲမှာ အိုင်ဆက်ခ်က ဟတ်ထရစ် ဂိုးသွင်းယူ ခဲ့တာပါ။ ဒါဟာ ၁၉၄၉ က ကာလ်ဆန်ပြီးနောက် လာလီဂါမှာ ပထမဆုံး ဟတ်ထရစ် ဂိုးသွင်းယူနိုင်တဲ့ ဆွီဒင်ကစားသမား ဖြစ်လာခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

အိုင်ဆက်ခ်ဟာဆိုရင် အခုဆို ပရီးမီးယားလိဂ်ကလပ် နယူးကာဆယ်အသင်းကို ကလပ်စံချိန်တင် ပြောင်းရွှေ့ကြေး နဲ့ ပြောင်းခဲ့ပြီး ပွဲဦးထွက် လီဗာပူးလ်နဲ့ပွဲမှာ ဂိုးသွင်း ယူနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ဒါကြောင့် ထူးချွန်ထက်မြတ်တဲ့ လူငယ် ကစားသမား တစ်ဦးအနေနဲ့ အခုထက်ပိုပြီး စံချိန်တွေ ချိုးဖျက်နိုင်ဖို့ မျှော်လင့်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

Source: The Sun

CNI Article

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၃၀

အခု ဩဂုတ်လ ၃၁ ရက်မှာဆိုရင် ဝေလမင်းသမီး ဒိုင်ယာနာ ကွယ်လွန်ခဲ့တာ နှစ်ပေါင်း ၂၅ နှစ် တိုင်ခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

လုံးဝ ပျက်စီးကြေမွနေတဲ့ မာစီးဒီးကား တစ်စီးထဲကနေ အမျိုးသမီးတစ်ယောက်ကို ဆွဲထုတ်လာကြပါတယ်။ အဲဒီ အမျိုးသမီးဟာ သတိလစ်နေပြီး အသက်ရှူဖို့ မနည်းရုန်းကန်နေရပါတယ်။ ပြင်သစ်ဆရာဝန်ကတော့ သူ့ဆီ ရောက်လာတဲ့ အရေးပေါ်လူနာဟာ ဘယ်သူမှန်းဆိုတာ ဂရုမစိုက်အားဘဲ အသက်ကယ်ဖို့ပဲ အာရုံစိုက် နေခဲ့ပါတယ်။

အခု ၂၅ နှစ် ကြာမြင့်ပြီးတဲ့နောက် ဒေါက်တာ ဖရက်ဒါးရစ်မိုင်လိယက်ဟာ ပါရီမြို့တော်၊ အယ်လ်မာဥမင်လိုဏ် ခေါင်း အတွင်းကနေ ၁၉၉၇ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၃၁ ရက်တုန်းက ယာဉ်မတော်တဆမှု ဖြစ်စဉ်နဲ့အတူ ဝေလမင်းသမီး ဒိုင်ယာနာကို အသက်ရှင်လျက်သား နောက်ဆုံး မြင်တွေ့ခဲ့ရသူ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

မင်းသမီး ဒိုင်ယာနာကို နောက်ဆုံး ဆေးကုသမှုလုပ်ခဲ့သူ ဒေါက်တာမိုင်လိယက် (AP)

“ဒီလို ဝမ်းနည်းစရာ ကောင်းတဲ့ညမှာ လူတွေက ဒိုင်ယာနာအကြောင်း ပြန်ပြောမိရင်း ကျနော့်နာမည်လည်း တွဲပါ နေမယ်ဆိုတာ ကျနော် နားလည်ပါတယ်” ဟု ဧည့်ခံပွဲတစ်ခုကနေ ညဘက် အပြန်လမ်းမှာ ယာဉ်မတော်တမှုနဲ့ အတူ ရောက်လာတဲ့လူနာကို ကြည့်ခဲ့ရတဲ့ ဒေါက်တာမိုင်လိယက်က ပြောပါတယ်။

“သူ့ရဲ့ နောက်ဆုံးအချိန်တွေအတွက် မကယ်တင်နိုင်ခဲ့လို့ ကျနော့်မှာ တာဝန်မကင်းသလို ခံစားရပါတယ်”လို့ သူက ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

အဲဒီညက တိုက်တိုက်ဆိုင်ဆိုင် ဒေါက်တာမိုင်လိယက်ဟာ အခင်းဖြစ်ပွားရာ ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းထဲကို ကြိုတင် သိရှိခြင်း မရှိဘဲ မောင်းဝင်လာခဲ့ရာမှာ တစ်နေရာအရောက် မီးခိုးတွေအူပြီး ပျက်စီးနေတဲ့ မာစီးဒီးကားကို ဘွားခနဲ တွေ့လိုက်ရပါတယ်။

“ကျနော် အပျက်အစီးတွေ ကြားထဲ လျှောက်သွားတယ်။ ကားတံခါးဖွင့်ပြီး အထဲကို လှမ်းကြည့်တယ်။ ကျနော် တွေ့ လိုက်ရတာ လူ ၄ ယောက်။ ၂ ယောက်က မသေသေးဘူး။ အသက်ရှူ မဝသလို ဖြစ်နေတယ်။ ကျန်တဲ့ ၂ ယောက်ကတော့ အသက်ရှိနေသေးပေမယ့် စိုးရိမ်ရတဲ့ အခြေအနေဖြစ်နေပြီ” လို့ ဒေါက်တာမိုင်လိယက်က သူကြုံ တွေ့ခဲ့ရတဲ့ မြင်ကွင်းကို ပြန်ပြောင်း ပြောပြလာပါတယ်။

အသက် ၃၀ ကျော် အမျိုးသမီးက မာစီးဒီးကားရဲ့ ကြမ်းပြင်ပေါ်မှာ ဒူးထောက်လျက်သား ခေါင်းငိုက်စိုက်ကျနေတာ မြင်ရပါတယ်။ တော်တော်လေး ခဲခဲယဉ်းယဉ်း အသက်ရှူနေရတဲ့ပုံပါ။ သူ့အတွက် အရေးပေါ် အချိန်ဖြစ်နေပါပြီ။

အဲဒါနဲ့ ဒေါက်တာမိုင်လိယက်ဟာ အရေးပေါ်ဌာနကို အကြောင်းကြားဖို့ သူ့ကားဆီကို ပြေးသွားခဲ့ပြီး အသက်ရှူ အထောက်အကူပြု အိတ်တစ်လုံးကို ဆွဲယူလာခဲ့ပါတယ်။

“သူ သတိလစ်နေတယ်ဗျ။ အသက်ရှူအိတ်ကို တပ်ပေးလိုက်တော့ သူ နည်းနည်းအားပြည့်လာသလို တွေ့ရပေမယ့် ဘာစကားမှ ပြန်မပြောနိုင်တော့ပါဘူး”

အဲဒီလို ကုသပေးခဲ့တဲ့ လူနာအမျိုးသမီးတွေဟာ သန်းနဲ့ချီတဲ့ ဗြိတိန်ပြည်သူတွေ ချစ်ကြတဲ့ ဝေလမင်းသမီး ဒိုင်ယာနာ ဖြစ်တယ်ဆိုတာ နောက်ပိုင်းကျမှ ဒေါက်တာလည်း သိလိုက်ရပါတော့တယ်။

မင်းသမီး ဒိုင်ယာနာ စီးခဲ့တဲ့ မားစီးဒီး တိမ်းမှောက်နေမှု (AP)

မီးသတ်နဲ့ကယ်ဆယ်ရေးသမားတွေ အမြန်ရောက်လာပြီး ဒိုင်ယာနာကို ပါရီမြို့ဆေးရုံကို ခေါ်သွားခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် နောက်ထပ် နာရီအနည်းငယ်အတွင်းမှာပဲ သေဆုံးသွားခဲ့ပါတယ်။ သူမနှင့်အတူ လိုက်ပါလာတဲ့ ဒိုဒီဖာယက်နဲ့ ယာဉ်မောင်းတို့လည်း အလားတူ သေဆုံးခဲ့သွားပါတယ်။

ဒိုင်ယာနာ ကွယ်လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပတ်လည်နေ့ ရောက်တိုင်း ထိုသို့ ကြေကွဲစရာ အမှတ်တရများက တဖန် ပြန်လည် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပါတယ်။ လူတော်တော်များများက အယ်လ်မာဥမင်လိုဏ်ခေါင်းထဲ ကားနဲ့ဖြတ်သန်းမိတိုင်း ဒိုင်ယာနာ အကြောင်းကို ပြောနေကြတုန်းပါ။

ဒိုင်ယာနာရဲ့ ဈာပနအခမ်းအနားကို ဗြိတိန်နိုင်ငံရဲ့ တော်ဝင်မိသားစုနဲ့ ဘာကင်ဟမ်နန်းတော်က တာဝန်ယူ စီစဉ်ပေးခဲ့ ကြပါတယ်။ ခင်ပွန်းသည်ဟောင်း ချားလ်စ်မင်းသားကြီး၊ သားကြီး ဝီလျံ၊ သားငယ် ဟယ်ရီတို့ကိုလည်း ညှိုးငယ်မျက်ဝန်းတွေနဲ့ ဈာပနအခမ်းအနားမှာ တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။

ဈာပန အထိမ်းအမှတ် သီချင်းကိုတော့ အယ်လ်တမ်ဂျွန်က “Candle in the Wind” လို့ ရေးစပ်သီကုံးပြီး သူကိုယ်တိုင် စန္ဒရားတီးရင်း သီဆိုခဲ့တာမှာ နားဆင်ကြည့်ရှုသူတိုင်း မျက်ရည်ဝဲခဲ့ရပါတယ်။ အဲဒီသီချင်းဟာ ဈာပနပြီးတဲ့ နောက်မှာလည်း UK တေးလောကနဲ့ ကမ္ဘာ့အနှံ့အပြားကို ပျံနှံ့ထင်ရှားသွားခဲ့ပါတယ်။

ဒီနှစ်မှာတော့ ဒိုင်ယာနာ ကွယ်လွန်ခြင်း နှစ်ပတ်လည်နေ့အတွက် ဗြိတိန်တော်ဝင်မင်းသား ဟယ်ရီက သူ့ရဲ့ ရင်သွေးငယ်လေးတွေ အဘွားဖြစ်သူ မင်းသမီး ဒိုင်ယာနာကို တွေ့ဆုံနိုင်ပါစေလို့ ဆုတောင်းစကားတချို့ ပြောခဲ့ တယ်လို့ ရိုက်တာသတင်းအရ သိရပါတယ်။

မင်းသမီး ဒိုင်ယာနာနဲ့ သားနှစ်ဦး ဟယ်ရီနဲ့ ဝီလျံ (GETTY IMAGES)

ဒီနှစ် ဒီအချိန် ဒီလိုရက်မှာ အမှတ်တရတွေ၊ ချစ်ခြင်းအောက်မေ့ခြင်းတွေနဲ့ ပြည့်နှက်နေတဲ့ နေ့တစ်နေ့ ဖြစ်လိမ့် မယ်လို့လည်း မျှော်လင့်ကြောင်း ဟယ်ရီက ပြောခဲ့ပါတယ်။

မိခင်ဖြစ်သူ ဒိုင်ယာနာ ၁၉၉၇ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၃၁ ရက်မှာ သူ့ရဲ့အဖော် ဒိုဒီဖာယက်နဲ့အတူ ပြင်သစ်နိုင်ငံ၊ ပါရီမြို့၊ အယ်လ်မာဥမင်လိုဏ်ခေါင်းထဲ မာစီးဒီးကားမောင်းပြေးပြီး သတင်းမုဆိုးဓာတ်ပုံဆရာ (ပါပါရာဇီ) တွေကို ရှောင်ရင်းတိမ်းရင်း ကားမှောက်၊ ကွယ်လွန်ခဲ့ချိန်မှာတော့ ဟယ်ရီဟာ ၁၂ နှစ်သားအရွယ်ပဲ ရှိပါသေးတယ်။

ချားလ်စ်မင်းသားနဲ့ ကွာရှင်းပြတ်စဲပြီး ဘာကင်ဟမ်နန်းတော်ကို ဒိုင်ယာနာတစ်ယောက် ကျောခိုင်း စွန့်ခွါလာပြီး နောက်မှာ သားနှစ်ယောက်အပေါ် နွေးထွေးမှုတွေ လျော့ပါးသွားခဲ့ပါတယ်။

“နောက်တစ်ပတ်ဆိုရင် မေမေ ဆုံးက ၂၅ နှစ်ပြည့်ပါပြီ။ မေမေ့ကို ဘယ်တော့မှ မေ့လို့မရမှာ သေချာပါတယ်။ ကျနော်ကတော့ မေမေ့ရဲ့ ပရဟိတအလုပ်တွေနဲ့ အမှတ်ရစရာတွေ ပြည့်နှက်နေတဲ့ နေ့တစ်နေ့ ဖြစ်ချင်ပါတယ်” ဟု ဟယ်ရီက ယခင်သီတင်းပတ်မှာ ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဘာကင်ဟမ်နန်းတော်ကို ကျောခိုင်းခဲ့ပြီးနောက် ဝေလမင်းသမီး ဒိုင်ယာနာဟာ အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ ဖြစ်နေသူတွေ၊ ကလေး သူငယ်တွေနဲ့ HIV, AIDS ဝေဒနာရှင်တွေ အပါအဝင် ပရဟိတလုပ်ငန်းပေါင်းများစွာကို စိတ်ရောကိုယ်ပါ နှစ်မြှုပ်ပြီး ကြိုးစားလုပ်ကိုင်ပေးခဲ့ပါတယ်။

အခုအချိန်မှာ အသက် ၃၇ နှစ်ရှိပြီတဲ့ သားငယ် ဟယ်ရီဟာ ဇနီးသည် အမေရိကန်လူမျိုး မီဂန်နဲ့အတူ ဘဝမှာ လွတ်လပ်အေးချမ်းစွာ နေထိုင်ဖို့ အမေရိကန်နိုင်ငံကို ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ပါတယ်။ ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်က အိမ်ကြီးတစ်လုံးမှာ သားငယ် အာချီနဲ့ သမီး လီလီဘတ်တို့နဲ့အတူ ဟယ်ရီ အခြေချခဲ့ပြီဖြစ်ပါတယ်။

မင်းသမီး ဒိုင်ယာနာ ကားမှောက်ခဲ့တဲ့ ပြင်သစ်နိုင်ငံ၊ ပါရီမြို့က အယ်လ်မာဥမင်လိုဏ်ခေါင်း (AP)

ဒိုင်ယာနာ သေဆုံးခဲ့တဲ့နောက်ပိုင်း ဟယ်ရီဟာ သူ့အစ်ကို မင်းသားဝီလျံနဲ့အတူတူ ရှိနေခဲ့ပါတယ်။ သူတို့ ညီအစ်ကို နှစ်ယောက်ရဲ့ စိတ်ဒဏ်ရာကို နှစ်ပေါင်းအတန်ကြာအောင် ကုစားခဲ့ရပါတယ်။ သားတော်ကြီး ဝီလျံဟာလည်း အခုဆိုရင် အသက် ၄၀ ထဲ ရောက်နေပါပြီ။

ဖခင်ဖြစ်တဲ့ ချားလ်စ်မင်းသားကြီးကတော့ ဒိုင်ယာနာ သက်ရှိထင်ရှားရှိစဉ်ကတည်းက သူ့အချစ်ဟောင်း ကယ်မီလာနဲ့ပဲ အချိန်ပြည့် ရှိနေခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

“မေမေ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေအတွက် နေ့စဉ်နေ့တိုင်း တွေးမိတိုင်း ဂုဏ်ယူမိတယ်။ HIV, AIDS လူနာတွေကို မမော နိုင်၊ မပန်းနိုင် မေမေ စောင့်ရှောက်အားပေးခဲ့တယ်။ ကျနော်တို့က ဒါမျိုး လိုက်လုပ်ပြီးတော့ မေမေ့ရဲ့ အမွေအနှစ် ကို အမှတ်ရနေမိမှာပါ” ဟု ဟယ်ရီက ပြောကြားခဲ့သည်။

၁၉၆၁ ခုနှစ်မှာ မွေးဖွားခဲ့တဲ့ ဒိုင်ယာနာဟာ ကွယ်လွန်ချိန်မှာ အသက် ၃၆ နှစ်ရှိပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒိုင်ယာနာရဲ့ ဘဝ ဖြစ်စဉ်ဟာ ဒဏ္ဍာရီပုံပြင် တစ်ပုဒ်လို ခမ်းနားလှပေမယ့် အဖြစ်ဆိုးနဲ့ အဆုံးသတ်ခဲ့ရပါတယ်။

ချောမောလှပတဲ့ တော်ဝင်မျိုးနွယ် … အဲဒီနောက် ကျော်ကြားမှု၊ ခင်ပွန်းသည် သစ္စာဖောက်မှု၊ နာကြည်းခံပြင်းမှု တပွေ့တပိုက် ရှိခဲ့ပေမယ့်လည်း ဒိုင်ယာနာဟာ သူရဲ့ ဖြူစင်ရှင်းသန့်တဲ့ စေတနာမေတ္တာတွေကို အာဖရိကက ငတ်မွတ်နေတဲ့ ကလေးတွေဆီ အရောက်သွားလို့ နှစ်သိမ့်နွေးထွေးပေးခဲ့ပါတယ်။

သက်ရှိထင်ရှား ရှိမယ်ဆိုတော့ ဒီနေ့မှာဆိုရင် သူဟာ အသက် ၆၁ နှစ်အရွယ် တော်ဝင်ဘွားဘွား ဖြစ်နေလောက် ပါပြီ။

မကြာသေးမီက ထွက်ရှိခဲ့တဲ့ Netflix ရဲ့ The Crown ဇာတ်ကားနဲ့ မနှစ်က ထွက်ရှိခဲ့တဲ့ Spencer ဇာတ်ကားတွေ မှာ ဒိုင်ယာနာရဲ့ ပုံရိပ်တွေကို ပြန်ပြောင်း ခံစားခဲ့ကြပါတယ်။

Source: AP, Reuters, Washington Post

CNI Article

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၂၈

ရှုံးပွဲမရှိ ပရော်ဖက်ရှင်နယ် လက်ဝှေ့မယ်အဖြစ် ဆက်လက် ဖြတ်သန်းနေချိန်မှာ O2 Arena တစ်ဝိုက်ကနေ ကျယ်လောင်တဲ့ ပရိသတ်ထုကြီးက “အလီ၊ အလီ၊ အလီ”ဆိုတဲ့ အော်ဟစ်သံတွေကို ကြားခဲ့ရ တာဖြစ်ပါတယ်။

“ဆိုမာလီအသိုက်အဝန်းရဲ့ အံ့သြစရာကောင်းတဲ့ အရာကတော့ သူတို့ဟာ တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် ကျောထောက်နောက်ခံ ပြုတာပါပဲ။ ကျမရဲ့ လက်ကမ်းကြော်ငြာကို ထုတ်ပြီး ၇၂ နာရီအတွင်းမှာ လက်မှတ်ပေါင်း ၅၀၀ ရောင်းချခဲ့ရပါတယ်။ ရူးသွပ်ဖို့ ကောင်းပါတယ်”လို့ ရမ်လာအလီက BBC Sport ကို ပြောခဲ့တာပါ။

အသက် ၃၂ နှစ်အရွယ်ရှိ သူမဟာ အတွေ့အကြုံ နုနယ်သေးတဲ့ ပရော်ဖက်ရှင်နယ် ဖြစ်နေဆဲ ဖြစ်ပေမယ့် သူမရဲ့ ကြီးမားတဲ့ ဖော်လိုဝါတွေက အားကစားမှာရော အပြင်မှာရော သူမရဲ့ အောင်မြင်မှုတွေကို သက်သေပြသနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

အလီဟာ စစ်ဘေးသင့် ဆိုမာလီယာကနေ ထွက်ပြေးလာခဲ့ရတဲ့ ကလေးဒုက္ခသည် ဘဝကနေ အပျော်တမ်းအဖြစ် အင်္ဂလိပ် ချန်ပီယံဆုကို ရရှိတဲ့ ပထမဆုံး မွတ်ဆလင် တိုက်ခိုက်ရေးသမား ဖြစ်လာခဲ့တာပါ။ အလီဟာ Vogue ရဲ့ မျက်နှာဖုံးမှာ ပါဝင်ဖို့ ရွေးချယ်ခံရတဲ့ အိုလံပစ်၊ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ၊ စာရေးသူနဲ့ အောင်မြင်တဲ့ မော်ဒယ်လ်တစ်ဦး ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

သူမရဲ့ နောက်ခံ သမိုင်းကြောင်းဘဝကို အတ္ထုပ္ပတ္တိအဖြစ် ထုတ်လုပ်နေပြီလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ရမ်လာအလီဟာ ဆော်ဒီမှာကျင်းပတဲ့ ပထမဆုံး ပရော်ဖက်ရှင်နယ် အမျိုးသမီးပွဲစဉ်မှာ ထိုးသတ်ခဲ့ပြီး သမိုင်းတွင်မယ့် နိုင်ပွဲကို ရယူနိုင်ခဲ့ပါတယ်။
ဒီပွဲမှာ အူဆက်ခ်နဲ့ ဂျိုရွှာတို့ရဲ့ ပွဲစဉ်က အဓိကပွဲစဉ်အဖြစ် ထိုးသတ်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

မော်ဒယ်လ် ရမ်လာအလီ 

“ဒါဟာ ကြီးမားတဲ့ ဂုဏ်ယူမှုပါ။ ဒီလိုမျိုးက တစ်ကြိမ်တစ်ခါပဲ ဖြစ်တာပါ။ ကျမအတွက်ရော ပြိုင်ဘက်အတွက်ပါ ဒီနာမည်တွေဟာ သမိုင်းမှာ အခိုင်အမာရှိတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ မယုံနိုင်စရာ ကောင်းတဲ့ ခံစားချက်ပါပဲ”လို့ ရမ်လာအလီက ပြောခဲ့တာပါ။

ဆော်ဒီအာရေဗျမှာ တိုက်ခိုက်ဖို့ အလီ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တဲ့ အချိန်မှာ နိုင်ငံရဲ့ ညံ့ဖျင်းတဲ့ လူ့အခွင့်အရေး မှတ်တမ်းတွေနဲ့ အမျိုးသမီးတွေအပေါ်မှာ ဆက်ဆံပုံတွေနဲ့အတူ ဆိုရှယ်မီဒီယာပေါ်မှာ ဝေဖန်မှုတွေ ခံခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။

အလီက “ ရိုင်းစိုင်းတဲ့ မှတ်ချက်တွေ ရှိပါလိမ့်မယ်။ ဒါတွေဟာ စတင်နေခဲ့ပါတယ်။ ဆော်ဒီမှာ လက်ဝှေ့ထိုးဖို့ ဘာကြောင့် ရွေးချယ်တာလဲ၊ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ အခွင့်အရေးကို ချိုးဖောက်တယ်ဆိုပြီး အစရှိသဖြင့်ပေါ့”လို့ ပြောပါတယ်။

ဆော်ဒီဟာ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်တယ်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်တွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရပြီး ဒါကို အားကစားနဲ့ ဆေးကြော ကာ နိုင်ငံအတွင်းမှာ နာမည်ကြီး အားကစားပြိုင်ပွဲတွေလုပ်ဖို့ ဘီလီယံနဲ့ချီပြီး သုံးစွဲတယ်လို့ ဝေဖန်သူတွေက ပြောပါတယ်။

အလီက ဆော်ဒီတော်ဝင် မိသားစုတွေက ဒီထိုးသတ်ပွဲကို တောင်းဆိုခဲ့ပြီး သူမရဲ့ တိုးတက်မှုကို ပြသနေတယ်လို့ ယုံကြည်နေခဲ့တာပါ။

“အပြောင်းအလဲလုပ်ဖို့ ကြိုးစားနေတဲ့ နိုင်ငံကို အပြစ်ပြောလို့ မရပါဘူး။ ကျမဟာ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ အခွင့်အရေး အတွက် ကြိုးစားနေတဲ့သူ ဖြစ်တာကြောင့် ဒီလို အမျိုးသမီး အခွင့်အရေးကို ပြောင်းလဲဖို့ ကြိုးစားနေတဲ့ နိုင်ငံကို ဘာကြောင့် မထောက်ခံနိုင်ရမှာလဲ”လို့ ပြောပါတယ်။

လက်ဝှေ့မယ် ရမ်လာအလီ

ရမ်လာအလီရဲ့ အစ်ကို အကြီးဖြစ်သူဟာ ၁၉၉၀ ခုနှစ်အစောပိုင်း ပြည်တွင်းစစ်အတွင်း ဆိုမာလီယာမှာ အသက် ၁၂ နှစ်အရွယ်နဲ့ ကွယ်လွန်ခဲ့ပါတယ်။ သူမရဲ့ မိသားစုဟာ မြို့တော် မိုဂါဒစ်ရှူးကနေ လွတ်မြောက်ခဲ့ကြပါတယ်။

ကင်ညာနိုင်ငံကို ၉ ရက်ကြာ သင်္ဘောစီးပြီး ထွက်ခွာခဲ့ပြီးနောက် လိုက်ပါလာသူအချို့ဟာ အစာငတ်ပြီးသေဆုံး ခဲ့ကြတာပါ။ နောက်ဆုံးမှာတော့ သူတို့တွေဟာ လန်ဒန်မှာ ဒုက္ခသည်အဖြစ် ခိုလှုံခဲ့ကြပါတယ်။

ဆယ်ကျော်သက်အရွယ်မှာ အလီဟာ အဝလွန်နေတာကြောင့် ကျောင်းမှာ အနိုင်ကျင့်ခံခဲ့ရတာပါ။ အဲ့ဒါကြောင့်လည်း ဒေသတွင်း အားကစားရုံကို သွားရောက်ကာ လက်ဝှေ့ သင်တန်းတက်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့ပေမယ့် မိသားစုက မကြိုက်လောက်ဘူး အထင်နဲ့ မပြောခဲ့ဘဲ နေခဲ့ပါတယ်။

သူမဟာ ၂၀၁၀ ခုနှစ်ဝန်းကျင်မှာ အပျော်တမ်းပြိုင်ပွဲ မထိုးသတ်ခင် အွန်လိုင်း ဗွီဒီယိုကနေတစ်ဆင့် လက်ဝှေ့ အပေါ်မှာ နစ်မြုပ်စ ပြုလာခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ အစ်ကိုဖြစ်သူက သူမ လေ့ကျင့်မှု ပြုလုပ်နိုင်ဖို့အတွက် ခိုးထွက်လို့ ရအောင် ကူညီပေးခဲ့ပေမယ့် မိသားစုကတော့ ဒါကို သတိထားမိခြင်း မရှိသေးပါဘူး။

မကြာခင်မှာပဲ ရမ်လာအလီဟာ နိုင်ငံသစ်ကို ကိုယ်စားပြုခဲ့ပြီး မိခင်ဖြစ်သူ မသိဘဲ အင်္ဂလိပ် အပျော်တမ်း ပြိုင်ပွဲ တွေမှာ ဆုတွေကို ရယူနိုင်ခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ မိခင်ဖြစ်သူ သိတဲ့အချိန်မှာ အလီကို ဒါတွေကို ရပ်တန့်ဖို့ တားမြစ်ခဲ့ တာပါ။ ဒါပေမယ့် အလီကတော့ ဒီလိုတားမြစ်နေတဲ့ ကြားက မိခင်ဖြစ်သူကို အနိုင်ယူစ ပြုလာခဲ့ပါပြီ။

လက်ဝှေ့မယ် ကြိုးဝိုင်းနဲ့အတူ တွေ့ရသော ရမ်လာအလီ

“လွန်ခဲ့တဲ့ ၂ နှစ်လောက်က ကျမတို့မှာ အချိုးအကွေ့ တစ်ခုရှိခဲ့ပါတယ်။ ကျမ ဒိန်းမတ်ကိုသွားမယ့် ပြိုင်ပွဲမှာ ကံကောင်းပါစေလို့ ဆုတောင်း စကားပြောဖို့ သူမဆီကနေ ဖုန်းဝင်လာခဲ့ပါတယ်။ ကျမ အရမ်းချစ်ရတဲ့သူ တစ်ယောက်က ကျမ အရမ်းချစ်တဲ့ အရာတစ်ခုကို စိတ်ဝင်စားမှန်း သိသွားရတာက ကမ္ဘာပေါ်မှာ အကောင်းဆုံး ခံစားချက် တစ်ခုပါပဲ။ သူမက အခုဆို ကျမကို အလွန် အားပေးနေပါပြီ။ ပြိုင်ပွဲတိုက်ရိုက် ယှဉ်ပြိုင်တာကိုတော့ သူမ မကြည့်ရသေးပေမယ့် Youtube မှာကြည့်ဖို့ နောက်တစ်နေ့အထိ စောင့်ဆိုင်းနေခဲ့ပါတယ်”လို့ ရမ်လာအလီ က ရှင်းပြခဲ့ပါတယ်။

အပျော်တမ်း ကစားသမားဘဝမှာ အလီဟာ အင်္ဂလန်နိုင်ငံကနေ မွေးရပ်မြေ နိုင်ငံသားအဖြစ် ပြောင်းလဲ ခံယူခဲ့ တာပါ။ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်က ရမ်လာအလီဟာ တိုကျိုအိုလံပစ်ပြိုင်ပွဲမှာ ဆိုမာလီယာနိုင်ငံရဲ့ အလံကိုင်ဖြစ်ခဲ့ပြီး အိုလံပစ် ပြိုင်ပွဲမှာ နိုင်ငံရဲ့ ပထမဆုံး လက်ဝှေ့မယ် ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။

“ဒါဟာ ကျမဘဝရဲ့ ဂုဏ်ယူစရာ အကောင်းဆုံး အခိုက်အတန့်တွေထဲက တစ်ခုပါပဲ”လို့လည်း ပြောခဲ့ပါတယ်။

Bafta ဆုရ ထုတ်လုပ်သူ မာဂီဒေးဟာ သူမရဲ့ဘဝအကြောင်းကို ဇာတ်ကားရိုက်ကူးဖို့ စီစဉ်နေချိန်မှာ သူမရဲ့ စိတ် အား ထက်သန်ဖွယ်ကောင်းတဲ့ ဇာတ်လမ်းကို မှတ်တမ်းပြုစုထားတဲ့ စာအုပ်ကို ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်က ထုတ်ဝေခဲ့တာပါ။

ချန်ပီယံခါးပတ်နဲ့ ရမ်လာအလီ

အလီရဲ့ မော်ဒယ်လ် အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းကလည်း မြင့်မားလာခဲ့ပြီး တန်ဖိုးကြီးမားတဲ့ ဖက်ရှင်တံဆိပ်တွေ အတွက် အမှတ်တံဆိပ် သံတမန်တစ်ဦး ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ရမ်လာဟာ သူမရဲ့ လက်ဝှေ့ဘဝအတွက် အလုပ် အများ အပြားကို အာရုံထွေပြား စေတယ်ဆိုပြီး ခံစားရခြင်းတော့ မရှိပါဘူး။ ဆန့်ကျင်ဘက် အနေနဲ့ သူမရဲ့ မော်ဒယ်လ် အလုပ်က ကမ္ဘာကျော်တွေရဲ့ မျှော်မှန်းချက်ကို အကျိုးပြုတယ်လို့ ပြောခဲ့တာပါ။

“ရိုးရိုးသားသားပြောရရင် အမျိုးသမီးတွေဟာ အမြဲတမ်း အားကစားသမား ဖြစ်ဖို့အတွက် လုံလောက်တဲ့လစာ မရ ရှိကြပါဘူး။ ကျမကတော့ တခြားအရာတွေကိုလည်း လုပ်ဆောင်တဲ့အတွက် အမြဲတမ်း အားကစားသမား ဖြစ်ခွင့် ရခဲ့ပါတယ်။ အချိန်ပြည့်လည်း လေ့ကျင့်နိုင်တယ်။ ကမ္ဘာ့အဆင့်မီ နည်းပြတွေနဲ့ လက်တွဲခွင့် ရဖို့အတွက် လော့စ်အိန်ဂျလိစ် ကနေ ရုန်းထွက်နိုင်အောင် အခွင့်အရေးတွေလည်း ပေးပါတယ်။ မော်ဒယ်လ်၊ ဖက်ရှင် လောက က မယုံနိုင်လောက်အောင်ကို အထောက်အကူ ပြုပါတယ်”လို့ ရမ်လာအလီက ပြောပါတယ်။

ရမ်လာအလီဟာ ပရော်ဖက်ရှင်နယ် လက်ဝှေ့ပွဲပေါင်း ၇ ပွဲ ထိုးသတ်ထားခဲ့ပြီး ရာနှုန်းပြည့် အနိုင်ရရှိထားသူ ဖြစ်ပါ တယ်။

Source: BBC

CNI Article

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၂၁

“ခါကိဗ်အကြောင်း တွေးလိုက်တဲ့အချိန်မှာ ကျနော့်ရဲ့ နှလုံးသားက နာကျင်ရပါတယ်။ ဒုံးကျည်တစ်စင်းက ကျနော်တို့ လေ့ကျင့်ရေးကွင်းကို ထိမှန်သွားခဲ့ပါတယ်။ ဒီတော့ ကျနော်တို့ ကစားတဲ့နေရာက ဘာမှ မရှိတော့ ဘူး”လို့ ဂိုးသမားဖြစ်သူ ဆစ်ဒရန်ကိုက ပြောခဲ့ပါတယ်။

ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၂ ရက်မှာ ဆစ်ဒရန်ကိုရဲ့ အသင်းဖြစ်တဲ့ မီတာလစ် ၁၉၂၅ ခါကိဗ်အသင်းဟာ ယူကရိန်း ပရီးမီးယားလိဂ်ရဲ့ ဆောင်းရာသီ အားလပ်ချိန် အတွင်းမှာ ပုံမှန်အတိုင်း လေ့ကျင့်ရေး အစီအစဉ်တွေကို ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ၂ ရက်အကြာမှာတော့ ရုရှားရဲ့ ကျူးကျော်မှုကြောင့် အရာအားလုံးက ရပ်တန့်သွားခဲ့ရပါတယ်။

အခုဆိုရင် စစ်ပွဲကာလဟာ ၆ လအတွင်း ရောက်ရှိနေပါပြီ၊ ဒီကာလအတွင်းမှာ ပဋိပက္ခတွေဖြစ်ပွားပြီး အန္တရာယ် ဆက်လက်ရှိနေခဲ့ပေမယ့် ယူကရိန်းဟာ ပြည်တွင်းလိဂ်ပြိုင်ပွဲကို ပြန်လည်စတင်ဖို့ ပြင်ဆင်နေပါတယ်။

၂၀၂၁-၂၂ ရာသီပြိုင်ပွဲကိုတော့ ဆက်လက် မကျင်းပတော့ဘဲ ဖျက်သိမ်းခဲ့ပါတယ်။ ယူကရိန်းလိဂ်ကို ရှက်တာဒိုး နက်အသင်းက ၂ မှတ်အသာနဲ့ ဦးဆောင်ခဲ့တာပါ။ သမ္မတ ဇာလန်းစကီးရဲ့ အမိန့်အရ ယူကရိန်း နိုင်ငံတော် အလံနေ့ဖြစ်တဲ့ သြဂုတ်လ ၂၃ ရက်မှာ ရာသီသစ်ကို ဆက်လက် လုပ်ဆောင်သွားဖို့ ဇူလိုင်လမှာ ထွက်ပေါ်လာခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

 ပျက်စီးနေသော ယူကရိန်း ဘောလုံးကွင်း

“ဘောလုံး ပြန်လည်စတင်တာက နိုင်ငံအတွက် ကြီးမားတဲ့ ခြေလှမ်းတစ်ခုပဲ”လို့ ယူကရိန်းဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ် အကြီးအကဲ ပါဗယ်လ်ကိုက ပြောခဲ့တာပါ။

“ယူကရိန်းက လုပ်နိုင်တယ်၊ ယူကရိန်းက အနိုင်ရမယ်ဆိုတာ ကမ္ဘာတစ်ခုလုံးကို သက်သေပြသလိုက်တာပါ။ ဒါက ကျနော်တို့ရဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွက် ယုံကြည်မှုရှိတဲ့ လက္ခဏာတစ်ခုလည်း ဖြစ်တယ်”လို့ ပါဗယ်လ်ကိုက ပြောခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ရုရှားကျူးကျော်မှု နောက်ပိုင်းမှာ ကလပ်အသင်းတွေဟာ နိုင်ငံအနောက်ဘက်ရှိ အယ်လ်ဗစ်စတဲ့ မြို့တွေကို ပြောင်းရွှေ့ နေထိုင်ခဲ့ကြပြီး ဒါဟာ သူတို့အတွက် ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်ခံနေရတဲ့ ဒေသထက် ပိုပြီးလုံခြုံတယ် လို့ ယူဆခဲ့တာပါ။

ဒိုင်နမိုကိဗ်လို အသင်းကြီးလည်း ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ ဆစ်ဒရန်ကိုရဲ့ အသင်းဟာ ဆလိုဗားကီးယား နယ်စပ်ရှိ အူဇဟောရုဒ်မှာ လေ့ကျင့်မှု ပြုလုပ်ခဲ့ကြပြီး ဒါဟာ မြို့ကနေ ကီလိုမီတာ ၁,၃၀၀ ခန့်အကွာမှာ တည်ရှိတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ခါကိဗ်ရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတွေဟာ စစ်ပွဲကြောင့် လုံးဝပျက်စီးခဲ့ပြီး ဒေသခံတွေဟာ ဒါကို ချာနိုဘိုင်းနဲ့ ခိုင်းနှိုင်းထားတာပါ။

“ကစားသမားတွေ ပြန်ဆုံတဲ့ အချိန်မှာ အားလုံးက စစ်ပွဲ စတင်တဲ့အချိန်၊ သူတို့ဘာတွေ လုပ်နေလဲစတဲ့ အကြောင်းအရာတွေကို ပြောခဲ့ကြတယ်”လို့ ဖေဖော်ဝါရီလမှာ ရည်းစားဖြစ်သူနဲ့အတူ ယူကရိန်း အနောက်ပိုင်း ကို ထွက်ပြေးခဲ့တဲ့ အသက် ၃၃ နှစ်အရွယ်ရှိ ဆစ်ဒရန်ကိုက ပြောပါတယ်။
သိပ်မကြာခင်မှာပဲ သူတို့နှစ်ဦးဟာ လက်ထပ်ခဲ့ကြပါတယ်။

“အခုလေ့ကျင့်ရေးကို ကြိုးစားပြီး လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။ ကျနော်တို့ရဲ့ ပရိသတ်တွေကို ပျော်ရွှင်စေချင်ပြီး ပွဲတိုင်းကို အနိုင်ယူချင်ပါတယ်”လို့ ဆစ်ဒရန်ကိုက သူ့ရဲ့ ဆန္ဒကို ပြောပြလာပါတယ်။

ယူကရိန်းအက်ဖ်အေဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်သူဟာ ဒီရာသီပွဲတွေကို အကောင်းဆုံး ကျင်းပနိုင်ဖို့အတွက် ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနနဲ့ ဆွေးနွေးမှုတွေ ဆက်လက် ပြုလုပ်နေခဲ့ကြတာပါ။ အခုအချိန်မှာ ပရိသတ်တွေ ဝင်ခွင့်ရမှာ မဟုတ်သလို ကျင်းပဖို့ ခွင့်ပြုခံထားရတဲ့ အားကစားကွင်းတွေမှာ လေကြောင်း တိုက်ခိုက်ရေး ဥသြတွေနဲ့ ဗုံး အမိုးအကာအရံတွေ တပ်ဆင်သွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဗုံးဒဏ်ခံထားရတဲ့ ယူကရိန်းဘောလုံးကွင်း 

ဒိုင်နမိုကိဗ် အမျိုးသမီးအသင်းမှာ ကစားနေတဲ့ မိုင်ရွန်ချုပ်ခ်က သူမရဲ့အသင်း ဘောလုံး ပြန်ကစားခွင့်ရမယ့် အလားအလာအတွက် ပီတိဖြစ်ရသလို စစ်ပွဲတွေကနေ သူမရဲ့စိတ်ကို လွတ်မြောက်စေတယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။

မိုင်ရွန်ချုပ်ခ်က “ကွင်းထဲပြန်ဝင်ဖို့၊ ကစားဖို့၊ ဂိုးသွင်းယူဖို့နဲ့ အနိုင်ရယူဖို့က ကစားသမားတိုင်းအတွက် ကြီးမားတဲ့ ပျော်ရွှင်မှုပါပဲ။ ဒါပေမယ့် ဖုန်းတွေပြန်ရချိန်မှာ သတင်းကြည့်ပြီး ဘယ်လိုဖြစ်သွားမှာလဲ”လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။

ရုရှားကျူးကျော်မှုအပြီးမှာ မိုင်ရွန်ချုပ်ခ်ရဲ့ အသင်းဖော် အများအပြားဟာ ကဒုတ်ကျင်းမှာ နှစ်ပတ်ကြာ နေထိုင်ခဲ့ ရပါတယ်။

“ဘောလုံးမှာ ဘာဖြစ်မယ်ဆိုတာ ဘယ်သူမှ မသိခဲ့ကြပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ကျမတို့ရဲ့ ဒါရိုက်တာက ကျမတို့ကို မပစ်ထားပါဘူး။ ကျမတို့ကို လုပ်အားခတွေလည်း ပေးပါတယ်။ Zoom ကနေ သင်ခန်းစာတွေရခဲ့ပြီး ကစား သမားတွေကို တစ်ဦးချင်း အလုပ်တွေ ပေးခဲ့ပါတယ်။ ကျမတို့မှာ ယောဂဆရာ တစ်ယောက်ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လေ့ကျင့်ရေး တစ်ခုနဲ့တော့ မတူပါဘူး”လို့ ဒိုင်နမို အမျိုးသမီးအသင်းနည်းပြ ပီထရန်ကိုက ပြောပါတယ်။

အဲ့ဒီနောက်ပိုင်း လတွေမှာ ဒိုင်နမို အမျိုးသား အသင်းအပြင် ရှက်တာဒိုးနက်အသင်းနဲ့ နိုင်ငံအသင်းတို့ဟာ “ Global Tour For Peace” ဆိုပြီး ထောက်ပံ့ငွေတွေ ရှာဖွေဖို့ နိုင်ငံရဲ့ အပြင်ဘက်မှာ ခြေစမ်းပွဲတွေ ဆက်တိုက် ကစားခဲ့ပါတယ်။

ယူကရိန်းအတွက် ၂ ပွဲ ကစားခဲ့ဖူးတဲ့ ရှက်တာဂိုးသမား ထရူဘင်က “နိုင်ငံတော် သီချင်း သီဆိုပြီးချိန်မှာ ကျနော်တို့ တချို့ဟာ ငိုကြွေးခဲ့ကြပါတယ်။ ရှက်တာက ကျနော့်ကို ပြုစုပျိုးထောင်ပေးပါတယ်။ ရှက်တာအသင်း ရဲ့ အင်္ကျီကို ဝတ်ခွင့်ရတဲ့ အချိန်တိုင်း အမြဲတမ်း ပျော်ရွှင်ရပါတယ်”လို့ ပြောပါတယ်။

ရှက်တာဟာ ၂၀၁၄ က ရုရှားလိုလားတဲ့ ခွဲထွက်ရေးသမားတွေနဲ့ တိုက်ပွဲြုဖစ်ပွားခဲ့ပြီး အရှေ့ဘက် ဒိုးနက်မြို့ ကနေ ထွက်ခွာဖို့ တွန်းအားပေး ခံခဲ့ရကာ ပဋိပက္ခကြောင့် ၈ နှစ်ကြာ ပြည်နှင်ဒဏ် ပေးခံခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒိုးနက်ဟာ အခုအချိန် ရုရှားနဲ့ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ စစ်ပွဲရဲ့ ရှေ့တန်းမှာ ရှိနေတာပါ။ ရှက်တာဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ရာသီက ဖျက်သိမ်းခဲ့တဲ့ လိဂ်ပြိုင်ပွဲရဲ့ ထိပ်ဆုံးနေရာမှာ ရှိတာကြောင့် အခုရာသီ ချန်ပီယံလိဂ်ပြိုင်ပွဲရဲ့ အုပ်စုဝင်ခွင့် တစ် နေရာကို ရရှိထားပါတယ်။

ယူကရိန်းစစ်အတွင်းက အပျက်အစီးများ

ဒိုင်နမိုကိဗ် အသင်းကလည်း ချန်ပီယံလိဂ် ခြေစစ်ပွဲ ကစားနေပြီး နီပရိုအသင်းကတော့ ယူရိုပါလိဂ် ဝင်ခွင့် ရရှိ ထားပါတယ်။ ယူကရိန်းကလပ်တွေဟာ ဥရောပပွဲစဉ်တွေကို နိုင်ငံပြင်ပမှာ ကစားဖို့ လိုအပ်နေပါတယ်။

ယူကရိန်းလိဂ်ပြိုင်ပွဲကို ဝင်ပြိုင်ဖို့ အသင်းတွေဟာ ပြင်ဆင်မှုတွေ ပြုလုပ်နေပေမမယ့် နှစ်သင်းကတော့ ပြန်လာနိုင်ဖို့ မဖြစ်နိုင်တော့ပါဘူး။ ပြီးခဲ့တဲ့ ယူကရိန်းလိဂ် အမှတ်ပေးဇယားအဆင့် ၇ နေရာမှာ ရပ်တည်ခဲ့တဲ့ ချာနီဟစ်ဗ် အသင်းကတော့ သူတို့မြို့ကို ရုရှားတပ်တွေက ဝိုင်းရံခဲ့ပြီး မတ်လမှာ အပြီးသိမ်းပိုက်ခဲ့တာပါ။

မြို့ကို နေ့ရောညပါ ဝိုင်းရံခဲ့ပြီး လူထောင်ပေါင်းများစွာ ပိတ်မိနေခဲ့ပါတယ်။ ဒီနောက် အရပ်သား အဆောက်အ အုံ တွေနဲ့ လူနေရပ်ကွက်တွေကို တမင် ပစ်မှတ်ထားတယ်ဆိုပြီး ပြောနေခဲ့ကြပါတယ်။ အဲ့ဒါကြောင့် သူတို့ရဲ့ အိမ်ကွင်းဟာ ဆိုးရွားစွာ ပျက်ဆီးသွားခဲ့ပါတယ်။

နည်းပြအဖွဲ့ဝင်တွေဟာ လက်နက်ကိုင်ဆောင်ကာ အဆိုပါမြို့ရဲ့ ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေမှာ ပါဝင်ခဲ့ကြတာပါ။ ရုရှားဟာ ဧပြီလ အစောပိုင်းမှာ ထွက်ခွာသွားခဲ့ပေမယ့် ပြန်လည်တည်ဆောက်နိုင်ဖို့ လုပ်ဆောင်ရမယ့် အလုပ်တွေ အများအပြားရှိနေပါသေးတယ်။

အိုလက်ခ်ဆန်ဒါဟာ မာရီပေါလ်အသင်းမှာ ကစားနေချိန်အတွင်း ကျူးကျော်မှု ခံခဲ့ရပါတယ်။ တိုက်ခိုက်မှု ၃ လ ကြာပြီးနောက်မှာ မြို့ဟာ အပျက်အဆီးများစွာနဲ့ ကျန်ရစ်ပြီး အခု ရုရှားရဲ့ လက်ထဲမှာ ရှိနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ မာရီပေါလ် အသင်းဟာ အခုမရှိတော့ဘူးလို့ ရှက်တာကို အငှားချခံထားရတဲ့ အသက် ၂၁ နှစ်အရွယ်ရှိ အိုလက်ခ်ဆန်ဒါက ပြောခဲ့တာပါ။

ယူကရိန်းစစ်သားများ

အိုလက်ခ်ဆန်ဒါဟာ ဖေဖော်ဝါရီလက နယ်စပ်ကို ရုရှားတင့်ကားတွေ ပထမဆုံး ဝင်ရောက်လာချိန် နိုင်ငံရပ် ခြားမှာ ရှိနေခဲ့ပြီး ယူကရိန်းကို ပြန်မယ့် လေယာဉ်ပေါ် မတက်ခင် ၁၅ မိနစ်အလိုမှာ သူ့နိုင်ငံကို ကျူးကျော်ခဲ့ တယ်လို့ ပြောပြလာပါတယ်။

အခြားအသင်းဖော်တွေက သူတို့နေအိမ်အနီးရှိ အဆောက်အအုံတွေမှာ ဒုံးကျည်တွေနဲ့ ထိမှန်ခဲ့ကြောင်း မက်ဆေ့ချ်တွေ စတင် ပေးပို့ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူကတော့ ပြန်သွားတော့မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ အသင်း သစ်ရှာဖို့ ပြောခဲ့ပြီး ဘယ်လ်ဂျီယံကလပ် ဝါရီဂျန်အသင်းမှာ အငှားကစားနေခဲ့ပေမယ့် အသင်းဟောင်းအတွက် ကစားပေးချင် စိတ်ရှိနေသေးတာပါ။
“ကျနော့်ရဲ့ နှလုံးသားထဲကနေ မာရီပေါလ်ကို လွမ်းဆွတ်နေပါတယ်။ ဒီမြို့ကို အလွန်ချစ်ပြီး ကျနော်တို့မှာ လှပတဲ့ ကွင်းတစ်ကွင်း ရှိပါတယ်။ မကြာသေးခင်ကမှ မြက်ခင်းအသစ်တွေ ခင်းပြီးသွားခဲ့ပါတယ်။ ဒီမှာ မာရီပေါလ်ရဲ့ ဂျာစီကို ယူဆောင်လာပြီး ဝတ်ဆင်ပါတယ်။ ယူကရိန်းမှာ ဘောလုံးပွဲ ပြန်စရတာက ရဲရင့်တဲ့ လုပ်ရပ်တစ်ခုပါပဲ။ ဒီအတွက် ကျနော်ပျော်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ ကျနော် အလွန်စိုးရိမ်နေပါတယ်”လို့ အိုလက်ခ်ဆန်ဒါက ပြောခဲ့ပါတယ်။

Source: BBC

CNI Article

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၁၄

ဂရမ်းဆလမ်းတစ်ဦးချင်း ချန်ပီယံဆုကို ၂၃ ကြိမ် ရရှိထားပြီး ကမ္ဘာ့အကောင်းဆုံး တင်းနစ်ကစားသမားတွေထဲက တစ်ဦးအဖြစ် သတ်မှတ်ခံထားရတဲ့ အမေရိကန်နာမည်ကြီး တင်းနစ်မယ် ဆရီနာဝီလျံဟာ တင်းနစ်လောက ကနေ အနားယူတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ကစားသမားဘဝ ၂၇ နှစ်တာ ကာလအတွင်းမှာ နိုင်ပွဲတွေ အများကြီးရခဲ့တဲ့ ဆရီနာဝီလျံ မပါဝင်တော့တဲ့ တင်းနစ် ပွဲတွေကို စိတ်ကူးနဲ့ တွေးကြည့်တာတောင် ခက်ခဲပါတယ်။ အားကစားဘက်ကနေ ကြည့်မယ်ဆိုရင် ဆရီနာဝီလျံ ဟာ ပြိုင်ပွဲရဲ့ အကြီးကျယ်ဆုံး ပြိုင်ဘက်တွေထဲက တစ်ဦးဖြစ်ပြီး အနိုင်ယူလိုစိတ် ဘယ်တော့မှ မပျောက်ဆုံးဘဲ အမျိုးသမီး အားကစားပြိုင်ပွဲတွေမှာ အသန့်ရှင်းဆုံးဆိုတဲ့ ဂုဏ်ပုဒ်ကို ပိုင်ဆိုင်ထားတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

လူမျိုးရေးခွဲခြားမှုကို ဆန့်ကျင်ပြောဆိုတာတွေ၊ ကျားမတန်းတူညီမျှရေး၊ တန်းတူဆုကြေး ရရှိဖို့အတွက် လုပ် ဆောင်တာတွေ၊ လူမည်း အမျိုးသမီးအနေနဲ့ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု အတွေ့အကြုံတွေကို မျှဝေပေးတဲ့ သူမကို အမှတ်ရနေကြမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဆယ်ကျော်သက် တင်းနစ်မယ် ကိုကိုဂေါ့ဖ်က “ကျမ တင်းနစ်ကစားရတဲ့ အကြောင်းရင်းက ဝီလျံကြောင့်ပါ။ သူမ ရဲ့ အမွေအနှစ်က နောက်ထပ် မျိုးဆက်ပေါင်းများစွာကို လှုံ့ဆော်ပေးနိုင်တယ်”လို့ ပြောပါတယ်။

ဗြိတိန်တင်းနစ်မယ် ရာဒူကာနူကလည်း “သူမဟာ ပွဲကို ပြောင်းလဲနိုင်ခဲ့တယ်”လို့ သူ့၏ အမြင်ကို ပြောပြပါတယ်။ BBC Sports က ဆရီနာဝီလျံရဲ့ ကစားသမားဘဝ ထင်ရှားခဲ့တဲ့ အခိုက်အတန့်တွေကို ဖော်ပြပေးလိုက်ပါတယ်။

၁၉၉၉ အမေရိကန်အိုးပန်းမှာ ပထမဆုံး ဂရမ်းဆလမ်းအနိုင်ရ
*********************************************************
ဆရီနာဝီလျံဟာ နယူးယော့ခ်မှာ ဂရမ်းဆလမ်း ဆုဖလားကို ပထမဆုံးအကြိမ် ကိုင်မြှောက်နိုင်ခဲ့တုန်းက သူမရဲ့ အသက်ဟာ ၁၇ နှစ်အရွယ်သာ ရှိသေးပါတယ်။သူမဟာ ဒီပြိုင်ပွဲရဲ့ ကွာတားဖိုင်နယ် အဆင့်မှာ မိုနီကာဆီလတ်စ်၊ ဆီမီးဖိုင်နယ်မှာ ဒါဗန်ပေါ့တ်နဲ့ ဗိုလ်လုပွဲမှာ နာမည်ကြီးတင်းနစ်မယ် မာတီနာဟင်းဂစ် တို့ကို အနိုင်ရခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

သူမဟာ ပထမဆုံး အာဖရိကန်- အမေရိကန် အမျိုးသမီးအဖြစ် အောင်ပွဲခံနိုင်ခဲ့ပြီး အဆိုပါ ရက်သတ္တပတ်ထဲမှာပဲ ညီမဖြစ်သူ ဗီးနပ်စ်ဝီလျံနဲ့ နှစ်ယောက်တွဲ ပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံဆုကို ထပ်ရပြီး အောင်ပွဲခံနိုင်ခဲ့ပါတယ်။

၂၀၀၁ အင်ဒီယန်းဝဲလ်ပြိုင်ပွဲမှာ လူမျိုးရေးခွဲခြားမှုကို ဖြေရှင်းခြင်း
*************************************************************
ဝီလျံ ညီအစ်မ နှစ်ဦးစလုံးဟာ ရိုးရာလူဖြူ အားကစားနည်းမှာ သူတို့ဘဝတစ်လျှောက် ကြုံတွေ့ခဲ့ရတဲ့ လူမျိုးရေး ခွဲခြားမှု အကြောင်းနဲ့ ဖခင်ဖြစ်သူ ရင်ဆိုင်ရတဲ့ ပြဿနာတွေအကြောင်းကို ပြောခဲ့ကြပါတယ်။ သူတို့နှစ်ဦးဟာ ဂရမ်းဆလမ်းရဲ့ အပြင်ဘက် ၂၀၀၁ အင်ဒီယန်းဝဲလ်ပြိုင်ပွဲရဲ့ ဆီမီးဖိုင်နယ်အဆင့်မှာ တွေ့ဆုံဖို့ အကြောင်း ဖန်လာ ခဲ့ပါတယ်။

ဗီးနပ်စ်က ဒဏ်ရာကြောင့် နုတ်ထွက်သွားတဲ့ အခါမှာတော့ ဖခင်ဖြစ်သူ ရစ်ချတ်နဲ့ ညီအစ်မတွေဟာ လုပ်ပွဲကစားဖို့ စီစဉ်တယ်ဆိုပြီး စွပ်စွဲမှုတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဆရီနာဟာ ဗိုလ်လုပွဲကစားဖို့ ထွက်လာတဲ့ အချိန်မှာ ပြင်းထန်စွာ လှောင်ပြောင် ခံခဲ့ရပါတယ်။

ဆရီနာဝီလျံနဲ့ ညီမဖြစ်သူ ဗီးနပ်စ် (GETTY IMAGES)

ရစ်ချတ်နဲ့ ဗီးနပ်စ်တို့ကိုလည်း ပရိသတ်တွေက လူမျိုးရေးအရ တိုက်ခိုက်ခဲ့ ကြပါသေးတယ်။ ဆရီနာဟာ နိုင်ပွဲ ရပြီးချိန်မှာ ပွဲကြည့်စင်မှာရှိတဲ့ ဖခင်ဖြစ်သူ သွားရောက် ပွေ့ဖက်ခဲ့ပါတယ်။ ဆရီနာနဲ့ ဗီးနပ်စ်တို့ဟာ ဒီပြိုင်ပွဲကို နှစ်ပေါင်းများစွာ သပိတ်မှောက်ခဲ့ကြပြီး ၂၀၁၅ အထိ ဝင်ရောက် မယှဉ်ပြိုင်ခဲ့တော့ ပါဘူး။

သြစတြေးလျအိုးပန်းကို ၂၀၀၃ ခုနှစ်က ဗိုလ်စွဲပြီး ဂရမ်းဆလမ်းအာလုံး ရယူနိုင်ခဲ့
*************************************************************************
ဆရီနာဝီလျံဟာ ၂၀၀၂ မှာ ဝင်ဘယ်လ်ဒန်နဲ့ ပြင်သစ်အိုးပန်း ချန်ပီယံဆုတွေကို ရယူပြီးနောက် သူ့ရဲ့ ဆုဖလား ဗီရို ထဲထည့်ဖို့ ဂရမ်းဆလမ်းဆုဖလားအဖြစ် သြစတြေးလျအိုးပန်းသာ ရှိတော့တာပါ။ ဆရီနာဟာ ဒီပြိုင်ပွဲရဲ့ ဗိုလ်လုပွဲ မှာ ညီမဖြစ်သူ ဗီးနပ်စ်နဲ့ တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး ချန်ပီယံဆုကို ရယူနိုင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

သူမဟာ အဓိကဆုဖလား ၄ ခု ဆက်တိုက်ကို ရယူနိုင်ခဲ့ပြီး အသက် ၂၂ နှစ်အရွယ်မှာပဲ ဂရမ်းဆလမ်းဆုဖလား အားလုံးကို သိမ်းပိုက်နိုင်တဲ့သူ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။

၂၀၁၂ ဝင်ဘယ်လ်ဒန်အိုးပန်းနဲ့ လန်ဒန်အိုလံပစ်မှာ နှစ်ထပ်ကွမ်း အောင်မြင်မှုရယူခဲ့
****************************************************************************
ဆရီနာဝီလျံဟာ ၂၀၁၂ က လန်ဒန်မှာ ကျင်းပခဲ့တဲ့ အိုလံပစ်နဲ့ ဝင်ဘယ်လ်ဒန်အိုးပန်းမှာ ချန်ပီယံဆုတွေကို နှစ်ထပ် ကွမ်း ရယူနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဆရီနာဟာ ဝင်ဘယ်လ်ဒန် အိုးပန်းပြိုင်ပွဲရဲ့ တစ်ဦးချင်းနဲ့ နှစ်ယောက်တွဲပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံ ဖြစ်ခဲ့သလို အဆိုပါကွင်းမှာပဲ ကျင်းပခဲ့တဲ့ လန်ဒန်အိုလံပစ်မှာလည်း အောင်ပွဲခံနိုင်ခဲ့တာပါ။

ဆရီနာဝီလျံနဲ့ ဖခင်ဖြစ်သူ (talkSPORT)

လန်ဒန်အိုလံပစ်မှာလည်း ဆရီနာဝီလျံဟာ တစ်ဦးချင်းနဲ့ နှစ်ယောက်တွဲ ပြိုင်ပွဲမှာ ရွှေတံဆိပ်ဆုကို ရယူနိုင်ခဲ့ ပါတယ်။

၂၀၁၅ အမေရိကန်အိုးပန်းမတိုင်ခင် နောက်ထပ် ဆရီနာဆလမ်းထပ်ဖြစ်ခဲ့
*******************************************************************
ဆရီနာဟာ ၂၀၁၅ ရာသီအစနဲ့ အဆုံးကို ကမ္ဘာ့နံပတ်တစ်အဖြစ် ဖြတ်သန်းခဲ့ပြီး ၂၀၁၄ အမေရိကန်အိုးပန်းနဲ့အတူ သြစတြေးလျအိုးပန်း၊ ဝင်ဘယ်လ်ဒန်အိုးပန်းနဲ့ ပြင်သစ်အိုးပန်း ချန်ပီယံဆုကို ၂၀၁၅ ခုနှစ်မှာ ရယူနိုင်ခဲ့ပါတယ်။

သူမဟာ ဂရမ်းဆလမ်း အားလုံးကို ရယူနိုင်ခဲ့တာကြောင့် နောက်ထပ် ဆရီနာဆလမ်းအဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့တာပါ။ ဆရီနာဟာ အမေရိကန် အိုးပန်းချန်ပီယံဆုကို ၄ နှစ် ဆက်တိုက် ရယူနိုင်ဖို့ ဆီမီးဖိုင်နယ် အဆင့်အထိ တက်လှမ်း နိုင်ခဲ့ပေမယ့် အီတလီနိုင်ငံသူ ဗင်စီက အားလုံး အံ့အားသင့်ဖွယ် စွမ်းဆောင်ပြခဲ့ပြီး ဆရီနာဝီလျံကို ကြေကွဲစေခဲ့ ပါတယ်။

ဂရမ်းဆလမ်းဆုဖလား ၂၃ ကြိမ်အဖြစ် ၂၀၁၇ သြစတြေးလျအိုးပန်းမှာ ကိုယ်ဝန် ၈ ပတ်နဲ့ ချန်ပီယံဆု ရရှိ
***********************************************************************************************
ဆရီနာဝီလျံဟာ တစ်နှစ်တာရဲ့ ပထမဆုံး ဂရမ်းဆလမ်း မတိုင်ခင် မကြာမီ သူမရဲ့ ပထမဆုံး ရင်သွေးလေး ရယူနိုင်ဖို့ မျှော်လင့်ခဲ့တာပါ။ ကိုယ်ဝန်လွယ်ထားရတဲ့ ၈ ပတ်မှာ ဆရီနာဝီလျံဟာ ၈ ကြိမ်မြောက် သြစတြေးလျ အိုးပန်း ချန်ပီယံဆုကို ကိုင်မြှောက်နိုင်ခဲ့ပြီး စတီဖီဂရဗ်ကို ကျော်ဖြတ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။

အဲ့ဒါကြောင့် သူမရဲ့ အထက်မှာ ဂရမ်းဆလမ်း အများဆုံး ကစားသမားအဖြစ် မာဂရတ်ကော့တ် တစ်ဦးတည်းသာ ရှိတော့ပါတယ်။ ဆရီနာဝီလျံဟာ မီးမဖွားခင်မှာ ကမ္ဘာ့အဆင့် ထိပ်ဆုံးနေရာကို ပြန်လည် ရောက်ရှိလာခဲ့ပါတယ်။

စူပါဟီးရိုးဝတ်စုံနဲ့ ၂၀၁၈ ပြင်သစ်အိုးပန်း ပြိုင်ပွဲဝင်

***************************************************
ဆရီနာဝီလျံဟာ အမေရိကန်မှာရှိတဲ့ လူမည်းအမျိုးသမီးတွေရဲ့ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုမှာ ကြုံတွေ့နေရတဲ့ ရုန်းကန်မှုတွေ၊ အထူးသဖြင့် ကိုယ်ဝန် ဒါမှမဟုတ် မီးဖွားခြင်းနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာတွေကို အကျယ်တဝင့် ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။

ဆရီနာဟာ အိုလံပီယာကို မွေးဖွားပြီးနောက် သွေးကြောပိတ်ဆို့ပြီး သေဆုံးလုနီးပါး ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဆရီနာဝီလျံ ဟာ ကလေးမွေးဖွားပြီးနောက် ၈ လအကြာ ပြင်သစ်အိုးပန်းပြိုင်ပွဲကို ပြန်လာခဲ့ပြီး သူ့ကိုယ်သူ Wakanda က ဘုရင်မလို့ ခံစားကာ သွေးခဲခြင်းကို ရင်ဆိုင်ဖို့ ကူညီနိုင်ခဲ့ပါတယ်။

နှစ်လ အကြာမှာ သူမဟာ ဝင်ဘယ်လ်ဒန်အိုးပန်း ဗိုလ်လုပွဲ ရောက်ရှိခဲ့ပေမယ့် ကာဘာကို အရေးနိမ့် သွားခဲ့ပါ တယ်။

စည်းကမ်းကြီးကြပ်သူကို တုံ့ပြန့်နေတဲ့ ဆရီနာဝီလျံ (ABC News)

၂၀၁၈ အမေရိကန်အိုးပန်းမှာ အငြင်းပွားဖွယ်ရာဖြစ်ရပ် ဖြစ်ခဲ့
*******************************************************
ဆရီနာဝီလျံဟာ အမျိုးသမီး ဂရမ်းဆလမ်း အများဆုံး ကစားသမားအဖြစ် မာဂရတ်ကော့တ်ရဲ့ စံချိန်ကို ချိုးဖျက် နိုင်ဖို့အတွက် သမီးမွေးဖွားပြီးတာတောင် အကြိမ်ကြိမ် ကြိုးစားနေခဲ့တာပါ။ သူမဟာ ဗိုလ်လုပွဲမှာ နာအိုမီ အိုဆာကာနဲ့ ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ရပါတယ်။

ဆရီနာဟာ ဒီပွဲမှာ သူ့ကို ၃ မှတ် လျှော့ချခဲ့တဲ့ ဒိုင်လူကြီး ကားလို့စ်ရာမို့စ်ကို လူလိမ်၊ အမှတ်သူခိုး ဆိုပြီး ခေါ်ဆိုမှု ခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ဒီမှာ သဘောထားကွဲလွဲပြီး ပရိသတ်ကြီးဆီကို ဦးတည်သွားခဲ့ပါတယ်။ ဒီပွဲမှာ အိုဆာကာ အနိုင်ရခဲ့ ပေမယ့် သူတို့ နှစ်ဦးစလုံး ငိုကြွေးခဲ့ရတာပါ။

ငိုကြွေးနေတဲ့ ဆရီနာဝီလျံ (Tennis)

ပြန်လာနိုင်ဖို့ ကာလကြာရှည်စောင့်ဆိုင်းခဲ့ရပြီး ၂၀၂၂ ဝင်ဘယ်လ်ဒန်အိုးပန်းမှာ ပြန်ကစားနိုင်ခဲ့
******************************************************************************************
ဆရီနာဝီလျံဟာ ဒဏ်ရာကြောင့် အနားယူတော့မယ်ဆိုတဲ့ ကောလာဟလတွေ ထွက်ပေါ်နေခဲ့ပြီး နောက်ဆုံးမှာ အံ့အားသင့်ဖွယ် တင်းနစ်ကွင်းတွေဆီကို ပြန်လာနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဆရီနာဟာ ပထမအဆင့်မှာပဲ အရေးနိမ့် ပြီး ပြိုင်ပွဲကနေ ထွက်ခွာခဲ့ရပါတယ်။

အခုဆိုရင် ဆရီနာဝီလျံဟာ အမေရိကန် အိုးပန်းအပြီးမှာ အနားယူတော့မှာ ဖြစ်တာကြောင့် ဆရီနာ နောက် တစ်ယောက် ဘယ်တော့မှ ရှိမှာမဟုတ်တော့ပါဘူး။ ဆရီနာ အနေနဲ့ ကစားသမားဘဝ နောက်ဆုံး ဂရမ်းဆလမ်း ပွဲစဉ်မှာ သူမျှော်လင့်နေတဲ့ အောင်မြင်မှုရယူပြီး အဆုံးသတ် မလားဆိုတာတော့ အားလုံးစိတ်ဝင်စားစွာနဲ့ စောင့်ကြည့် နေမယ်ဆိုတာ အသေအချာပါပဲ။

Source: BBC

CNI Article News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၃၁

မြန်မာပြည်ဖွား တိုက်ခိုက်ရေးသမား အောင်လအန်ဆန်းဟာ ONE Championship ပြိုင်ပွဲရဲ့ မစ်ဒယ်ဝိတ်နဲ့ လိုက်ဟဲဗီးဝိတ် ချန်ပီယံဆုတွေကို ရယူနိုင်ခဲ့ပြီး ကိုယ်ခံပညာနယ်ပယ်မှာ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရဲ့ အသိအမှတ် ပြုမူကို ရရှိခဲ့ပါတယ်။

သူဟာ အလွန်ကောင်းမွန်တဲ့ ရလဒ်တွေ ရယူနိုင်ခဲ့ပြီး သူ့ရဲ့ မွေးရပ်မြေ မြန်မာနိုင်ငံသမိုင်းမှာ အကြီးကျယ်ဆုံး အားကစား သမားတွေထဲက တစ်ဦးဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာ့စပါးအုံး မြွေလို့ ခေါ်ဝေါ်ကြတဲ့ အောင်လအန်ဆန်းဟာ ONE Championship ပြိုင်ပွဲမှာ အောင်မြင်တွေ ရယူနိုင်ဖို့အတွက် သူဟာ အခက်အခဲ ပေါင်းများစွာကို ဖြတ်ကျော်ခဲ့ရပါတယ်။

အောင်လအန်ဆန်းရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ ဘဝ အစပိုင်းမှာ ဇာတိမြို့ မြစ်ကြီးနားကနေ ရန်ကုန်ကို မိသားစုနဲ့အတူ ပြောင်းရွှေ့ နေထိုင် ခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို နေရတဲ့ အကြောင်းရင်းက မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အကြီးမားဆုံးမြို့မှာ သူနဲ့ သူ့ရဲ့ မောင်နှမတွေ ကောင်းမွန်တဲ့ ပညာ ရေးကို သင်ကြားနိုင်စေတာကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။

အောင်လအန်ဆန်းဟာ ထူးချွန်တဲ့ ကျောင်းသားဖြစ်ခဲ့ပြီး ကျောင်းအတွက် အားကစားပြိုင်ပွဲတွေမှာလည်း ပါဝင်ကစားခဲ့ပါ တယ်။ သူဟာ အဲ့ဒီအချိန် ကတည်းက ပြိုင်ဆိုင်မှုတွေမှာ မကြာခဏ ရှုံးနိမ့်နေရခြင်းကို နှစ်သက်မှု မရှိခဲ့ဘူးလို့ သိရပါတယ်။

“ကျနော်တို့ ဘောလုံးကစားတဲ့ အချိန်၊ ဘတ်စကတ်ဘော ကစားတဲ့အချိန်၊ ဘောလီဘော ကစားတဲ့ အချိန်တွေမှာ ကျနော်တို့ ရှုံးနိမ့်တယ်။ အားကစား အများစုမှာ ကျနော်တို့ ရှုံးနိမ့်နေမယ်ဆိုရင် ဒါတွေက ကျနော့်ကို ရူးသွပ်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ စိတ် မကောင်းလည်း ဖြစ်တယ်”လို့ အောင်လအန်ဆန်းက ပြောပါတယ်။

သူဟာ ဘွဲ့ရပြီးနောက် အမေရိကန်မှာ ပညာဆက်လက် သင်ယူခဲ့ပါတယ်။

အောင်လအန်ဆန်း မိသားစု

အောင်လအန်ဆန်းက “ နည်းပြတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့အခါမှာ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ အခြားနေရာတွေမှာ ကြီးမားတဲ့ ကွာဟချက်တွေရှိ ပါတယ်။ ဒီလို ကွာဟမှုတွေကို ပိတ်နိုင်ဖို့ မျှော်လင့်ပါတယ်”လို့ သူ့ရဲ့ ဆန္ဒကို ပြောပြပါတယ်။

အောင်လအန်ဆန်းဟာ ၂၀၀၃ မှာ မြန်မာနိုင်ငံကနေ ထွက်ခွာခဲ့ပြီး အမေရိကန်နိုင်ငံ မီချီဂန်ပြည်နယ်ရှိ အန်ဒရူးစ်တက္ကသိုလ် မှာ စိုက်ပျိုးရေး သိပ္ပံပညာရပ်ကို လေ့လာခဲ့ပါတယ်။
လေ့လာမှု ကောင်းမွန်ခဲ့ပေမယ့် တစ်နှစ်အကြာမှာ မတော်တဆ တွေ့ဆုံမှုတစ်ခုက အရာအားလုံးကို ပြောင်းလဲသွားစေခဲ့ပါ တယ်။ အောင်လအန်ဆန်းဟာ ဆာမိုအန်ဆိုတဲ့ သူနဲ့ တွေ့ဆုံခဲ့ပြီးနောက် ကိုယ်ခံပညာရှင်တစ်ဦး ဖြစ်လာဖို့အတွက် လမ်း ကြောင်းပေါ်ကို ရောက်ရှိလာခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
“သူနဲ့တွေ့အပြီးမှာ ကျနော်ဟာ ဘရာဇီးလ်ဂျူဂျစ်ဆု လေ့ကျင့်မှုတွေ စလုပ် တယ်။ ဒါကို ချစ်မြတ်နိုးသွားတယ်။ ကိုယ်ခံပညာ ရပ်ကိုလည်း ချစ်မြတ်နိုးခဲ့တယ်”လို့ အောင်လအန်ဆန်းက ပြန်ပြောင်း ပြောခဲ့ပါတယ်။
ဒီလို လေ့ကျင့်မှုတွေကို အောင်လအန်ဆန်း ဆက်လက် ပြုလုပ်ခဲ့ပြီးနောက် ၂၀၀၅ ခုနှစ်၊ မတ်လမှာ ပရော်ဖက်ရှင်နယ် MMA ပွဲဦးထွက်အဖြစ် လိုက်ဟဲဗီးဝိတ်တန်းမှာ သူ့ထက် သိသိသာသာ ကြီးမားတဲ့ ပြိုင်ဘက်နဲ့ ထိုးသတ်ခဲ့ပါတယ်။

အောင်လအန်ဆန်းဟာ ဒီပွဲစဉ်ရဲ့ ပထမအချီမှာပဲ ပါးရိုးရောင်ရမ်းခဲ့တဲ့အတွက် ဆရာဝန်က ဆက်ထိုးဖို့ ခွင့်မပြုတော့တာ ကြောင့် အရေးနိမ့် သွားခဲ့ပါတယ်။ ဒီအရှုံးကြောင့် အောင်လအန်ဆန်း တစ်ယောက် စိတ်ဓာတ်ကျ သွားခြင်းတော့ မရှိခဲ့ပါဘူး။

အောင်လအန်ဆန်းက “ဒါက ကျနော့်ကို ကိုယ်ခံပညာကို နှစ်သက်စေခဲ့ပါတယ်။ အလွန် စိတ်လှုပ်ရှားမိပါတယ်။ ပိုပြီး လေ့ကျင့်မှုတွေ ပြုလုပ်ပြီး ပိုကောင်းလာဖို့ အတွက်လည်း ကြိုးစားချင်ခဲ့တယ်။ သူတို့က နောက်ထပ် ပွဲရှိတယ်လို့ ပြောခဲ့ တယ်”လို့ ပြောပါတယ်။

MMA ပွဲဦးထွက် ယှဉ်ပြိုင်မှု အပြီးမှာ အောင်လအန်ဆန်းဟာ မစ်ဒယ်ဝိတ်တန်းကို ပြောင်းလဲခဲ့ပြီး ထိုးသတ်ခဲ့တဲ့ နောက်ထပ် ၅ ပွဲမှာ ပထမအချီတွေမှာပဲ အနိုင်ထိုးသတ်နိုင်ခဲ့ ပါတယ်။

ဒီလို ယှဉ်ပြိုင်မှုတွေနဲ့အတူ တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ အောင်လအန်ဆန်းဟာ ကျောင်းဝင်းအနီးမှာရှိတဲ့ နို့စား မွေးမြူရေးခြံမှာ အလုပ်လုပ်ကိုင်ရင်းနဲ့ ကျောင်းကို ဆက်ပြီး တက်နေခဲ့တာပါ။

ဒီလိုနဲ့သူ ဘွဲ့ရရှိပြီးနောက် ၂၀၀၇ မှာ အောင်လအန်ဆန်းဟာ မေရီလန်းပြည်နယ်ကို ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ပါတယ်။

သူဟာ ဘာတီမိုးရှိ အားကစားရုံမှာ လေ့ကျင့်မှု ပြုလုပ်နေချိန်အတွင်း သူ့ရဲ့ အစ်မဖြစ်သူအိမ်မှာ နေထိုင်ကာ အလုပ်ရှာဖို့ ကြိုးစားခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ဒီနောက်မှာ အောင်လအန်ဆန်းရဲ့ အလုပ်ရှာဖွေမှုဟာ ဖလော်ရီဒါအထိ ရောက်ရှိသွားခဲ့ပြီး ရွှေ့ပြောင်း ပျားမွေးမြူရေးသမားအဖြစ် လုပ်ကိုင်ခဲ့ပါတယ်။

အောင်လအန်ဆန်း မိသားစု

တစ်နှစ်ခွဲကျော် အကြာမှာတော့ သူ့ရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုအပေါ် အလုပ်ရဲ့ ဆိုးကျိုးတွေကို သတိထားမိလာခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ဒါကြောင့် သူဟာ အလုပ်ကထွက်ပြီး ချန်ပီယံဖြစ်ဖို့အတွက် ခရီးဆက်ခဲ့ပါတော့တယ်။
မြန်မာ့စပါးအုံးမြွေဟာ မေရီလန်းကို ပြန်သွားပြီး Crazy 88 အားကစားရုံမှာ ထပ်မံလေ့ကျင့်မှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့တာပါ။ သူ့ရဲ့ စိတ်သဘောထား အသစ်တွေနဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကြောင့် သူဟာ ထိုးသတ်ပွဲတွေမှာ ပိုပြီး အောင်မြင်လာခဲ့ပါတယ်။

အောင်လအန်ဆန်းက “ခင်ဗျား စိုက်ပျိုးထားတဲ့ အတိုင်း ရိတ်ရတာပါပဲ။ အလုပ် မလုပ်ဘူးဆိုရင် ဘယ်လိုအကျိုးအမြတ်ကိုမှ ခင်ဗျားတို့ ရနိုင်မှာ မဟုတ်ဘူး”လို့ ပြောခဲ့တာပါ။
ပရော်ဖက်ရှင်နယ် ကစားသမားဘဝ ၁၅ ပွဲ အနိုင်ရပြီးနောက် ၂၀၁၄ မှာ အောင်လအန်ဆန်းဟာ ONE Championship နဲ့ စာချုပ်ချုပ်ခဲ့ပါတယ်။ အောင်လအန်ဆန်းဟာ ပွဲစဉ်ပေါင်း ၄ ပွဲကို ဖြတ်ကျော်အပြီးမှာ လူသိများလာကာ အချိန်တိုအတွင်းမှာ မစ်ဒယ်ဝိတ်တန်း ချန်ပီယံဆုကို ရယူနိုင်ခဲ့တာပါ။

အောင်လအန်ဆန်းဟာ သီတင်းနှစ်ပတ်ခန့် လေ့ကျင့်ပြင်ဆင်ပြီးနောက် ၂၀၁၇ ဇန်နဝါရီမှာ ဘစ်ဒက်ရှ်နဲ့ ထိုးသတ်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး ရှုံးနိမ့်ခဲ့ပေမယ့် ကြီးကျယ်တဲ့ ပြိုင်ဆိုင်မှုကို စတင်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ၅ လ အကြာမှာတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ မကျေပွဲအဖြစ် ထိုးသတ် ဖို့ ဖြစ်လာခဲ့တာပါ။ အောင်လအန်ဆန်းဟာဆိုရင် လေ့ကျင့်မှု အပြည့်အဝ ပြုလုပ်ပြီးနောက် အမိမြေမှာ ONE ရဲ့ မစ်ဒယ်ဝိတ် ကမ္ဘာ့ချန်ပီယံဆုကို ရယူနိုင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီပွဲကို တစ်နှစ်တာ အကောင်းဆုံး ထိုးသတ်ပွဲလို့ သတ်မှတ်ခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဘယ်လို အားကစားနည်းမှာ မဆို ပထမဆုံး ကမ္ဘာ့ချန်ပီယံဆုကို ရယူနိုင်ခဲ့တာပါ။

အောင်လအန်ဆန်းက “ ဒါကို အမှန်တကယ် မဟုတ်ဘူးလို့ ခံစားခဲ့ရတယ်။ ဒါဟာ ကျနော်တစ်ဘဝလုံး လုပ်ခဲ့တဲ့ အရာဖြစ်ပြီး ကျနော့်ရဲ့ မွေးရပ်မြေ ပရိသတ်ရှေ့မှောက်မှာ အမှန်တကယ် ဖြစ်လာတာပါ။ ကျနော် အံ့သြပြီး ပျော်ရွှင်ခဲ့ရသလို အလွန် ကောင်းမွန်တယ်လို့လည်း ခံစားခဲ့ရပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ မြို့ငယ်လေးကနေ လာရတာ မယုံနိုင်စရာကောင်းပြီး ကမ္ဘာ့ ချန်ပီယံဆုကို ရယူနိုင်ခဲ့တဲ့အတွက် ဂုဏ်ယူစရာပါပဲ”လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။

အဲ့ဒီနောက်ပိုင်း သူ့ရဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်တွေက အလွန်ကောင်းမွန်ခဲ့တာပါ။

၂၀၁၈ မှာတော့ အောင်လအန်ဆန်းဟာ ONE လိုက်ဟဲဗီးဝိတ် ကမ္ဘာ့ချန်ပီယံဆုနဲ့ မစ်ဒယ်ဝိတ် ကမ္ဘာ့ချန်ပီယံဆုကို ၂ ကြိမ် ကာကွယ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဟာဆီဂါဝါနဲ့ ပထမဆုံးအကြိမ် ချန်ပီယံဆု ကာကွယ်တဲ့ပွဲက အကောင်းဆုံးပွဲနဲ့ တစ်နှစ်တာ အကောင်းဆုံး အလဲထိုးပွဲအဖြစ် ကြေညာခြင်း ခံခဲ့ရတာပါ။

နိုင်ပွဲတွေ ဆက်တိုက်ဆိုသလို ရယူနိုင်ခဲ့ပြီး ဟဲဗီးဝိတ်ချန်ပီယံ ဘရန်တန်ဗီရာကို အနိုင်ရတဲ့ပွဲကလည်း အောင်လအန်ဆန်းရဲ့ အကောင်းဆုံး ပွဲတွေထဲက တစ်ပွဲဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ အောင်လအန်ဆန်းဟာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဂုဏ်ပြုမှု အများအပြား ရယူနိုင်ခဲ့တာ ပါ။

အောင်လအန်ဆန်းနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက ကလေးငယ်များ

အဲ့ဒီနောက်မှာ သူဟာ ပရဟိတနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ ပရော်ဂျက် အများအပြားကို ပံ့ပိုးကူညီခဲ့သလို၊ စိတ်ဓါတ် လှုံ့ဆော်မှုဆိုင်ရာ မိန့်ခွန်းတွေ ပြောခြင်း၊ လှုမှုရေးအရ ဘေးဖယ်ခြင်း ခံထားရတဲ့ အစုအဖွဲ့တွေဆီ သွားရောက်ခြင်း၊ ဒေသခံ တောင်သူလယ် သမားတွေနဲ့ တွေ့ဆုံခဲ့သလို ကျား/မ အခြေပြု အကြမ်းဖက်မှုတွေကိုလည်း တိုက်ဖျက်ခဲ့ပါတယ်။

အောင်လအန်ဆန်းဟာ မြန်မာ့တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်များ ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရေးမှာလည်း တက်ကြွစွာ ထောက်ခံသူအဖြစ် ရှိနေခဲ့ပါတယ်။

၂၀၁၈ နိုဝင်ဘာလမှာ မြန်မာနိုင်ငံရှိ WWF ရုံးက တောရိုင်းတိရစ္ဆာ ရာဇဝတ်မှုဆိုင်ရာ သံတမန်အဖြစ် အောင်လအန်ဆန်း ခန့်အပ်ခြင်း ခံခဲ့ရပါတယ်။

“သူတို့အနေနဲ့ ရွေးချယ်မှုတွေ ပြုလုပ်ကာ ကြိုးစားအားထုတ်ပြီး သူတို့ရဲ့ စိတ်နဲ့ ဝိဉာဉ်ကို ဒီထဲ ထည့်သွင်းလိုက်မယ်ဆိုရင် အမြင့်ဆုံး အဆင့်မှာ အောင်မြင်နိုင်တယ် ဆိုတဲ့အကြောင်း ကျနော့်မွေးရပ်မြေနဲ့ ကျနော့်တိုင်းပြည်က သူတွေသိအောင် လှုံ့ဆော်ပေးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ အားကစားစံပြပုဂ္ဂိုလ် တစ်ဦးအနေနဲ့ ကျနော်ဟာ အကောင်းဆုံး တိုက်ခိုက်ရေး သမားဖြစ်ခြင်းနဲ့ နိုင်ငံတစ်ခုလုံးကို လှုံ့ဆော်ပေးခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံဟာ ကမ္ဘာ့အဆင့်မှာ ဘယ်တုန်းကမှ မပြိုင်ဖူးပါဘူး။ ဒါက ကျနော့် အတွက် ဂုဏ်ယူစရာဖြစ်သလို ဂုဏ်ယူရမယ့် အရာတစ်ခုပါ။ ကျနော့်စိတ်ကိုလည်း တကယ်လှုံ့ဆော်မှု ပေးပါတယ်”လို့ အောင်လအန်ဆန်းက ပြောပါတယ်။

မြန်မာ့စပါးအုံးမြွေဟာ ကိုဗစ် ကူးစက်မှုတွေကြောင့် သူ့ရဲ့ စွမ်းဆောင်ရည် အနည်းငယ် ကျဆင်းသွားခဲ့ပြီး ၂၀၂၀ မှာ ရိုင်နီယာကို အရေးနိမ့်ကာ ၂ နှစ်ကျော်ကြာ ထိန်းသိမ်းထားတဲ့ မစ်ဒယ်ဝိတ် ကမ္ဘာ့ချန်ပီယံဆုကို လွှဲပြောင်း ပေးခဲ့ရတာပါ။
အောင်လအန်ဆန်းဟာ ၂၀၂၁ မှာ ရိုင်နီယာကိုပဲ ထပ်မံအရေးနိမ့်ကာ လိုက်ဟဲဗီးဝိတ် ချန်ပီယံဆုကိုပါ စွန့်လွှတ်ခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။၂ ပွဲဆက် ရှုံးနိမ့်ပြီးနောက် ၂၀၂၁ မှာ နောက်ထပ် ပွဲထိုးသတ်ခဲ့တာမှာတော့ လီအန်ဒရိုကို အနိုင်ယူကာ နိုင်ပွဲ ပြန်လည် ရရှိခဲ့ပါတယ်။

အောင်လအန်ဆန်းဟာ မစ်ဒယ်ဝိတ် ချန်ပီယံဆုကို ပြန်လည်ရယူနိုင်ဖို့ ကြိုးစားပြင်ဆင်ခဲ့ပေမယ့် အခုနှစ်ထဲမှာ ထိုးသတ်ခဲ့တဲ့ နောက်ဆုံးပွဲမှာတော့ ဘစ်ဒက်ရှ်ကို အရေးနိမ့်သွားခဲ့တာပါ။ ဒီလိုရှုံးပွဲတွေကြောင့် အောင်လအန်ဆန်းဟာ အားနည်းနေတဲ့ နပန်းပညာရပ်ကိုပါ သင်ယူပြီး လေ့ကျင့်မှုတွေ ပိုပြီး လုပ်ဆောင်နေတာကြောင့် ကမ္ဘာ့ချန်ပီယံဆုကို ပြန်လည် ရယူနိုင် မလား ဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

Source: Apmma.Net

CNI Article News

ရေးသားသူ -ရဲထွဋ်

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၁၃

၂၀၂၂ ခုနှစ် အစပိုင်းထဲက စတင်လာတဲ့ သီရိလင်္ကာ စီးပွားရေးအကျပ်အတည်းဟာ ဒီနေ့ ဇူလိုင်လ ၁၃ ရက်နေ့ မနက်မှာ သမ္မတ ဂိုတာဘာယာ ရာဂျာပါ့ခ်ဆာ နိုင်ငံက ထွက်ပြေးသွား တာနဲ့ အဆုံး သတ်သွားခဲ့တယ်။

ကိုဗစ်၁၉ ကပ်ရောဂါ နဲ့ ယူကရိန်းစစ်ပွဲကြောင့် နိုင်ငံတိုင်းလိုလို စီးပွားရေး အကျပ်အတည်းနဲ့ ကြုံတွေ့ နေရချိန်မှာ သီရိလင်္ကာ နိုင်ငံကတော့ ကြွေးပြန်မဆပ်နိုင်လို့ ဒေဝါလီခံရတဲ့အဆင့် ရောက်ပြီး နိုင်ငံစီးပွားရေးလည်း ပြိုလဲတဲ့အထိ၊ ပြည်သူ တွေရဲ့ အခြေခံလိုအပ်ချက်တွေတောင် ဖြည့်ဆည်းမပေးနိုင်တော့တဲ့ အထိ ဖြစ်ခဲ့ရတယ်။

သီရိလင်္ကာနိုင်ငံ အခုလို မွဲပြာကျရတဲ့ အခြေအနေရောက်ခဲ့ရတဲ့ အဓိက အကြောင်းအရင်းက ဆွေမျိုးတပည့် ကောင်းစားရေး ဝါဒကြောင့် ဖြစ်တယ်လို့ အကဲခတ်လေ့လာသူ တွေ က သုံးသပ် ကြတယ်။ သူတို့က ဆွေမျိုးတပည့်ကောင်းစားရေးဝါဒ ကြောင့် အဂတိလိုက်စားမှုတွေပိုများ၊ အရည်အချင်းမရှိတဲ့သူတွေကို အရေးကြီးတာဝန်ပေးတော့ မူဝါဒအလွဲအမှားတွေဖြစ်ပြီး နောက်ဆုံး တိုင်းပြည်စီးပွားရေး ပြိုလဲတဲ့အထိ ဖြစ်ခဲ့ရတာလို့ဆိုတယ်။

၂၀၀၄ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းမှာ သီရိလင်္ကာနိုင်ငံရေးကို ရာဂျာပါ့ခ်ဆာ မိသားစုက လက်ဝါးကြီးအုပ်ထား ခဲ့တယ်။ ညီအကို လေး ယောက်မှာ မဟင်ဒါ ရာဂျာပါ့ခ်ဆာက ၂၀၀၄ ခုနှစ် မှာ ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်ခဲ့ပြီး ၂၀၀၅ ခုနှစ်ကနေ ၂၀၁၅ ခုနှစ်အထိ သမ္မတ ဖြစ်ခဲ့ တယ်။

မဟင်ဒါက တမီလ်ပြောက်ကျားအဖွဲ့တွေကို အမြစ်ပြတ်အောင် ချေမှုန်းနိုင်တာကြောင့် လူကြိုက်များလာတာကို အခွင့် ကောင်းယူပြီး တတိယသက်တမ်း တာဝန်ထမ်းဆောင်နိုင်ဖို့အတွက် အခြေခံဥပဒေကို ပြင်ဆင်ခဲ့တယ်။ ဒါပေမယ့် အဂတိ လိုက်စားမှုတွေကြောင့် နာမည်ပျက်ပြီး ၂၀၁၅ သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲ ရှုံးသွားတယ်။

သီရိလင်္ကာသမ္မတ ဂိုတာဘာယာ (AP)

၂၀၁၉ နိုဝင်ဘာ သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ညီဖြစ်သူ ဂိုတာဘာယာ ရာဂျာပါ့ခ်ဆာ ဝင်ပြိုင်ဖို့ ဆုံး ဖြတ်ခဲ့တယ်။ သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်ခင် ဧပြီ ၂၁ ရက်နေ့ အီစတာ ပွဲတော်နေ့မှာ အစ္စလမ် စစ်သွေးကြွ အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့က ကိုလံဘို မြို့တော်မှာ ရှိတဲ့ ဟိုတယ်သုံးခု နဲ့ ခရစ်ယန် ဘုရားကျောင်း သုံးကျောင်းကို အသေခံ ဗုံးခွဲတိုက်ခိုက်တဲ့အတွက် လူ ၂၆၉ ဦးသေဆုံးခဲ့ တယ်။

အဲဒီ တိုက်ခိုက်မှုကို အကြောင်းပြုပြီး ဂိုတာဘာယာက သူ့အစ်ကို လက်ထက်မှာ တမီလ်ပျောက်ကြားတွေကို နှိမ်နင်းခဲ့တာကို ပြန်ထောက်ပြပြီး အမျိုးသားလုံခြုံရေး အထိုင်ပေါ်က မဲဆွယ်ခဲ့တဲ့အတွက် ရွေးကောက်ပွဲအနိုင်ရပြီး သမ္မတ ဖြစ်လာတယ်။

ရာဂျာပါ့ခ်ဆာ မိသားစုတွေ အာဏာလက်ဝါးကြီးအုပ်ပုံက ရှားမှရှားလို့ ဆိုရမယ်ထင်တယ်။ မဟင်ဒါ သမ္မတဖြစ်ချိန်က သူ့ ညီ ဂိုတာဘာယာက ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး တာဝန်ယူတယ်။ ညီ အငယ်ဆုံး ဘာဆဲလ်က စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုဝန်ကြီး တာဝန် ယူခဲ့တယ်။ အစ်ကိုအကြီးဆုံး ချမားလ်က ဆည်မြောင်းနဲ့ ရေအရင်း အမြစ်ဝန်ကြီး တာဝန်ယူတယ်။ ယောက်ဖ ဖြစ်တဲ့ သူကို နိုင်ငံပိုင်လေကြောင်းလိုင်း ဥက္ကဋ္ဌခန့်တယ်။

ဂိုတာဘာယာ သမ္မတဖြစ်တော့ အစ်ကိုဖြစ်တဲ့ မဟင်ဒါက ဝန်ကြီးချုပ်လုပ်တယ်။ ညီအငယ်ဆုံး ဘာဆဲလ်က ဘဏ္ဍာရေး ဝန်ကြီး လုပ်တယ်။ အကိုအကြီးဆုံး ချမားလ်က စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီး လုပ်တယ်။ မဟင်ဒါရဲ့ သားနှစ်ယောက်မှာ တစ်ယောက် က အားကစားဝန်ကြီးလုပ်တယ်။ တစ်ယောက်က ဝန်ကြီးချုပ်ရုံး ညွှန်ချုပ်လုပ်တယ်။

ဒါက ဝန်ကြီးအဆင့်တွေပဲ ပြောတာပါ။ Indian Express သတင်းစာ အဆိုအရ အစိုးရဌာနတွေ၊ ဘုတ်အဖွဲ့တွေ၊ ကော်ပိုရေး ရှင်းတွေက အရေးကြီးတဲ့ နေရာတွေမှာ ရာဂျာပါ့ခ်ဆာ မိသားစုဝင်နဲ့ ဆွေမျိုး လေးဆယ်ကျော်ရှိတယ်လို့ဆိုတယ်။

အစိုးရအဖွဲ့ထဲမှာ ရာဂျာပါ့ခ်ဆာတွေ ဘယ်လောက်များလဲဆိုရင် သီရိလင်္ကာနိုင်ငံကို ပထမဆုံး ရောက်ဖူးတဲ့ နိုင်ငံခြား သံတမန် တစ်ယောက်ဟာ ထုံးစံအတိုင်း ဝန်ကြီးတွေ၊ အရေးပါတဲ့ ဌာန အကြီးအကဲတွေကို လိုက်တွေ့တဲ့အခါ ရာဂျာပါ့ခ်ဆာ တွေများလွန်းလို့ “သီရိလင်္ကာနိုင်ငံသားတွေက ရာဂျာပါ့ခ်ဆာ ဆိုတဲ့ နာမည်ကို အရမ်းကြိုက်ပါလား” ဆိုပြီး မှတ်ချက်ချ တယ်ဆိုတဲ့ နိုင်ငံရေးပြက်လုံးတောင် ခေတ်စားခဲ့ဖူးတယ်။

သီရိလင်္ကာဝန်ကြီးချုပ် (AP)

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီလကစပြီး နိုင်ငံရေးစီးပွားရေး အကျပ်အတည်း ပြင်းထန်လာတော့ မဟင်ဒါ ရာဂျာပါ့ခ်ဆာ ဝန်ကြီးချုပ် ရာထူးက နုတ်ထွက်ပေးရတယ်။ နောက်တော့ ဘာဆဲလ်နဲ့ ချမားလ် ဝန်ကြီး ရာထူးတွေကနေ နုတ်ထွက်ပေးရတယ်။ သမ္မတ ဂိုတာဘာယာကတော့ နုတ်ထွက်ပေးဖို့ ငြင်းဆန်ပြီး ဝန်ကြီးချုပ် အသစ်ခန့်၊ အစိုးရအဖွဲ့ အပြောင်းအလဲလုပ်ပြီး အသက် ဆက်ဖို့ ကြိုးစားတယ်။ ဒါပေမယ့် စီးပွားရေး အခြေအနေက ကောင်းမလာတဲ့အပြင် လူထုရဲ့ သည်းခံနိုင်စွမ်းကလည်း ကုန်ဆုံး လာတယ်။

နောက်ဆုံးတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ စနေနေ့ ဇူလိုင်လ ၉ ရက်နေ့မှာ ဆန္ဒပြသူတွေက သမ္မတ အိမ်တော်နဲ့ ဝန်ကြီးချုပ် နေအိမ်တွေကို ဝင်ရောက်စီးနင်းတဲ့အထိ ဖြစ်လာခဲ့တယ်။

အဲဒီနောက်မှာ သမ္မတ ဂိုတာဘာယာ က ဇူလိုင်လ ၁၃ ရက်နေ့မှာ ရာထူးက နုတ်ထွက်ပေးမယ်လို့ ကတိ ပေးထား ခဲ့တယ်။

အခုတော့ ရာထူးက နုတ်ထွက်ကြောင်း ကြေညာမယ့် မနက်စောစောပိုင်းမှာ သမ္မတ ဂိုတာ ဘာယာ နဲ့ ဇနီးဟာ မော်လဒေ့ဗ် နိုင်ငံကို လေယာဉ်နဲ့ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်သွားခဲ့တယ်။ ကျန်တဲ့ ရာဂျာပါ့ခ်ဆာ မိသား စုဝင်တွေလည်း သတင်းပျောက်နေ တယ်။ သီရိလင်္ကာ လွှတ်တော်ကတော့ သမ္မတ အသစ်ရွေးချယ်ဖို့ လုပ်နေတယ်။

ကမ္ဘာ့သမိုင်းမှာ ဆွေမျိုးတပည့် ကောင်းစားရေးဝါဒနဲ့ တိုင်းပြည်ကို ဖျက်ဆီးခဲ့တာ ရာဂျာပါ့ခ်ဆာတွေက ပထမဆုံး မဟုတ် သလို နောက်ဆုံးလည်းမဟုတ်ဘူး။ အဲဒီလိုပဲ ကိုယ့်အတတ်နဲ့ ကိုယ်စူးပြီး တိုင်းပြည်က ထွက်ပြေးရတဲ့ နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင် တွေထဲမှာ သီရိလင်္ကာသမ္မတ ဂိုတာဘာယာဟာ ပထမဆုံးမဟုတ်သလို နောက်ဆုံးလည်း ဖြစ်မှာမဟုတ်ဘူး။

(ဦးရဲထွဋ်သည် ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးအဖြစ် ဝန်ကြီးဟောင်း ဖြစ်သလို လက်ရှိ နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ တစ်ဦးလည်း ဖြစ်သည်။)

CNI Article News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၉

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ အာဏာသိမ်းခဲ့ရာ ပြည်တွင်းစစ် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး တစ်နှစ်အကြာ လူဦးရေ ၅ သိန်း ကျော် နေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးခဲ့ရကာ အခြေခံစားနပ်ရိက္ခာနှင့် ဆေးဝါး လိုအပ်ချက်များကို လက်လှမ်း မမီသူနိုင်ပေါင်း သန်းနှင့်ချီ၍ ရှိလာခဲ့သည်။

အမျိုးသမီးများအတွက် လစဉ်ဓမ္မတာလာခြင်းကို ထိန်းသိမ်းသန့်ရှင်းရာမှာလည်း အခက်အခဲများ ရင်ဆိုင်လာရသည်။

“ကျမ တနေ့လုံး၊ တညလုံး သန့်ရှင်းရေးလုပ်ဖို့ ဂွမ်းထုပ်တစ်ခုတည်းပဲ သုံးနိုင်တယ်။ တခါတလေ သွေးလျှံကျလာတဲ့အထိ သုံးရတယ်။ ဂွမ်းထုပ် လုံးဝမရရင်တော့ အဝတ်စတွေပဲ သုံးရတော့တယ်” ဟု စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး အနောက်မြောက်ပိုင်းမှ မစန္ဒာက ပြောပြသည်။

ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က မစန္ဒာသည် တောထဲ၌ တာပေါ်လင်တစ်ချပ်ပေါ် မကြာခဏ အိပ်စက်ခဲ့ရပြီး အနီးအနားရှိ စာသင်ကျောင်း များနှင့် ဘုန်းကြီးကျောင်းများတွင် ခိုလှုံခဲ့ရသည်။

သူ့အတွက် သန့်ရှင်းသည့် အဝတ်အထည်များ ယူဆောင်လာဖို့ အခက်အခဲတွေ့ရုံမက ရေချိုးရန် (သို့မဟုတ်) အတွင်းခံ ဘောင်းဘီ လျှော်ဖွပ်ရန် ရေမလုံလောက်မှုကလည်း နောက်ထပ် အခက်အခဲတွေ့စေသည်။ သို့ဖြင့် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ မသက် မသာဖြစ်မှု၊ ရှက်ရွံ့စိတ်နှင့် ရောဂါပိုး ကူးစက်အန္တရာယ်တို့ကိုပါ ရင်ဆိုင်လာရတော့သည်။

“ကျမက ဓမ္မတာလာတဲ့အချိန် လမ်းထလျှောက်ဖို့ (ဒါမှမဟုတ်) တခြားသူတွေအနားသို့ သွားဖို့ စိတ်မလုံဘူးရှင့်” မစန္ဒာက ရင်ဖွင့်သည်။

အယ်လ်ဂျာဇီးယား သတင်းထောက်နှင့် တွေ့ဆုံခဲ့သူများအပေါ် ကျရောက်လာနိုင်သည့် အန္တရာယ်ကို ရှောင်ရှားသောအားဖြင့် ယခုဆောင်းပါးတွင် စန္ဒာနှင့် အခြားအမျိုးသမီးများကို အမည်လွှဲ အသုံးပြုထားပါသည်။

“လူတွေက အနံ့ဆိုးလို့ သတိထားမိမှာစိုးတဲ့အတွက် စိတ်မလုံခြုံတာ ခံစားရတယ်။ သွေးပေနေတာမျိုး ရှိ/မရှိ တခြား အမျိုး သမီး တွေကို ကျမ နောက်ကျောဘက် လှမ်းကြည့်ပေးဖို့ ပြောရပါတယ်”

တစ်ချိန်တည်းတွင် ကမ္ဘာတလွှား အမျိုးသမီး သန်း ၈၀၀ တို့သည် ဓမ္မတာ သွေးစီးဆင်းမှု ရှိနေကြသည်။

အကောင်းဆုံး အခြေအနေ တစ်ရပ်ရှိသည့် အမျိုးသမီးများသည်ပင် ထိုကာလ၌ မသက်မသာ ဖြစ်လေ့ရှိပြီး စိတ်ဖိစီးမှုဖြစ်ကြ သည်။ ဆင်းရဲနွမ်းပါးသော (သို့မဟုတ်) ပဋိပက္ခ ကဲ့သို့သော ခက်ခဲကျပ်တည်းသည့် အခြေအနေမျိုးတွင် နေထိုင်ရသူများအဖို့ ဓမ္မတာလာခြင်းမှာ ၎င်းတို့၏ ကျန်းမာရေး၊ ဘေးကင်းလုံခြုံရေးတို့အတွက် များစွာ ထိခိုက်မှု ဖြစ်နိုင်သည်။

အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ ဖြစ်ရသော အမျိုးသမီးများနှင့် မိန်းကလေးများသည် ဓမ္မတာလာစဉ် မဖြစ်မနေ အသုံးအဆောင်များ ချို့တဲ့နေရ ကြောင်း၊ ဘေးကင်းလုံခြုံ၍ သီးခြားသန့်ရှင်းသော အိမ်သာနှင့် သန့်ရှင်း ဆေးကြောဖို့ နေရာ၊ အထောက်အကူပြု ပစ္စည်းများ လည်း လက်လှမ်းမီနိုင်မှု နည်းပါးနေကြောင်း ကိုလံဘီယာတက္ကသိုလ်မှ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးသုတေသီ မဂ္ဂီရှမစ်က အယ်လ်ဂျာဇီးယားသို့ ပြောသည်။

၎င်းသည် နိုင်ငံတကာ ကယ်ဆယ်ရေး ကော်မတီနှင့် လူသားချင်းစာနာမှုအရေးပေါ် အခြေအနေများနှင့် ပတ်သက်၍ ၂၀၁၅ ခုနှစ် ကတည်းက လုပ်ကိုင်ခဲ့ဖူးပြီး ဓမ္မတာလာခြင်းဆိုင်ရာ ကမ္ဘာတဝန်း သုတေသနပြုခဲ့သူ ဖြစ်သည်။

ဓမ္မတာ ပေါ်နေချိန် ဂွမ်းထုပ် စသည့် အသုံးအဆောင် မလုံလောက်၍ သွေးစွန်းပေမှာ စိုးရိမ်လျက် လုပ်ငန်းခွင်နှင့် စာသင် ကျောင်း အပါအဝင် နေ့စဉ်ဖြတ်သန်းမှု အချို့၌ အမျိုးသမီးများနှင့် ဆယ်ကျော်သက် မိန်းကလေးငယ်များ ပူးပေါင်းပါဝင်နိုင်မှု အားလျော့စေသည်။

ဆပ်ပြာသုံး၍ သန့်ရှင်းသောရေဖြင့် ရေမချိုးနိုင်ခြင်း (သို့မဟုတ်) ဓမ္မတာလာချိန် ဂွမ်းထုပ် ပြတ်လပ်ခြင်းကြောင့် ရောဂါပိုး ကူးစက်မှု လွယ်စေသည်။

“ဘေးကင်းလုံခြုံမှုနဲ့ ခိုလှုံစရာ ရှာဖွေဖို့ တစ်နေရာကနေ တစ်နေရာ ပြောင်းရွှေ့နေရတဲ့ အမျိုးသမီးတွေအတွက် အကူး အပြောင်း ကာလမှာ သူတို့ရဲ့ ဓမ္မတာ လာစဉ် လိုအပ်ချက်တွေ ပိုပြီး အာရုံစိုက်ဖို့ လိုပါတယ်” ဟု မဂ္ဂီရှမစ်က ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် တိုက်ပွဲများ အနှံ့အပြား ဖြစ်ပွားနေခြင်း၊ အခြေအနေ မတည်ငြိမ်ခြင်းအပြင် လူနေရပ်ကွက်၊ ကျေးရွာများနှင့် တိုက်ပွဲရှောင် စခန်းများကို စစ်တပ်က တိုက်ခိုက်နေခြင်းတို့ကြောင့် ဓမ္မတာလာနေချိန် အမျိုးသမီးများ၏ လိုအပ်ချက်ကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်မှု ကင်းမဲ့နေခဲ့သည်။

စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းက တိုက်ပွဲရှောင်နေကြသူများ

မြန်မာနိုင်ငံရှိ မတည်ငြိမ်သော ဒေသများမှ အမျိုးသမီးများမှာ အဆက်မပြတ် လှည့်လည် သွားလာနေရသဖြင့် သန့်ရှင်းရေး သုံး ဂွမ်းထုပ်များနှင့် သန့်ရှင်းသောရေများ ရရှိရန်မှာ အဟန့်အတား ဖြစ်သည့်အပြင် လျှို့ဝှက်သိုသိပ်စွာ နေထိုင်နိုင်မှုမှာလည်း အတန်ငယ်သာ ရကြသည်။

ထို့ပြင် သန့်ရှင်းရေးသုံး ဂွမ်းထုပ်များအတွက် ကုန်ကျစရိတ်မှာလည်း ယခင်ထက် ပိုများလာကြောင်း အယ်လ်ဂျာဇီးယား တွေ့ဆုံခဲ့ရသော မြန်မာအမျိုးသမီးများက ပြောကြသည်။ လောင်စာဆီဈေးတက်မှု၊ ကုန်စည်ထောက်ပံ့ရေး ကွင်းဆက် ပြတ် တောက်မှုနှင့် မြန်မာကျပ်ငွေ တန်ဖိုးကျဆင်းတို့ကြောင့် အခြေခံကုန်စည် ဈေးနှုန်းမှာ အဆမတန် တက်လာခဲ့သည် မဟုတ် ပါလား။

တိုက်ပွဲများကြောင့် ဒေသတွင်း ဈေးကွက်များ ပိတ်ခဲ့ရပြီး ကုန်စုံဆိုင်များသို့ ရောင်းကုန်ပစ္စည်းများ ပို့ဆောင်ရေး ပိုခက်လာ သဖြင့် ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားရာ ဒေသများတွင် အခြေခံ လူသုံးကုန်ပစ္စည်းများ ရှားပါးလာခဲ့သည်။ စစ်တပ်သည် လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များကို အစာရေစာ ငတ်မွတ်စေဖို့ ‘ဖြတ်လေးဖြတ်’ ဟု သူတို့ခေါ်ကြသည့် နှစ်ပေါင်းများစွာက မဟာဗျူဟာ ထုတ်သုံးပြီး မရှိမဖြစ် လိုအပ်သော ထောက်ပံ့ရေးပစ္စည်များ စီးဆင်းသွားလာမှု ကန့်သတ်ပိတ်ဆို့နေခဲ့သည်။

တစ်ချိန်တည်းမှာပင် ၂၀၂၁ ခုနှစ်က မြန်မာနိုင်ငံ၌ ကပ်ရောဂါနှင့် စစ်တပ် အာဏာသိမ်းမှုတို့ကြောင့် လူပေါင်း ၁ ဒသမ ၆ သန်းခန့် အလုပ်လက်မဲ့ ဖြစ်ခဲ့ရပြီး လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများကြောင့် လယ်သမားများနှင့် နေ့စားလုပ်သားများ အလုပ် မလုပ်နိုင်တော့ပေ။

ယခုနှစ် အစောပိုင်းတွင် မြန်မာနိုင်ငံလူဦးရေ၏ ထက်ဝက်နီးပါးသည် တစ်ရက်လျှင် တစ်ဒေါ်လာအောက်သာ လျော့နည်းစွာ သုံးစွဲနိုင်တော့မည်ဟု ကုလသမဂ္ဂ (UN) က ယမန်နှစ် ဒီဇင်ဘာလက ခန့်မှန်းခဲ့သည်။ ထိုနှုန်းသည် ပြီးခဲ့သော ၅ နှစ် ကာလ ထက် အခြေအနေ ၂ ဆ ပိုဆိုးသွားသည်။

“ကျမသွေးတွေကို ယောက်ျားတွေ မြင်ကုန်မှာ သိပ်ရှက်တယ်ရှင့်”

စစ်တပ်အာဏာသိမ်းမှုကို လက်နက်ကိုင် တိုက်ခိုက်နေကြ

အသက် ၂၇ နှစ်အရွယ်ရှိ စန္ဒာသည် ယခင်ဧပြီလက စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ကနီမြို့နယ်ရှိ သူမ၏ကျေးရွာမှ ထွက်ပြေးခဲ့ ရသည်။ အာဏာသိမ်းပြီး ၃ လ မပြည့်ခင် အကြမ်းမဖက်ဘဲ ဆန္ဒပြသူများကို စစ်တပ်၏ ဖြိုခွင်းမှုကြောင့် ဆန္ဒပြသူများ ရာနှင့်ချီ၍ သေဆုံးခဲ့ပြီးနောက် ကျေးလက်ဒေသများတွင် လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေး စတင်ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ အနောက်မြောက်ပိုင်းရှိ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးသည် အရပ်သားများက လက်နက်ဖြင့် ပြန်လည် တိုက်ခိုက်သည့် ပထမဆုံးသော ဒေသတစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။  

လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေး ကြီးထွားလာသည်နှင့်အမျှ စစ်တပ်က ကျေးရွာများကို ဝင်ရောက်စီးနင်း မီးရှို့၍ အစုလိုက် အပြုံ လိုက် သတ်ဖြတ်ခြင်း ကျူးလွန်လျက် လက်တုံ့ပြန်ခဲ့ရာ ယမန်နှစ် ဇူလိုင်လအတွင်း အနည်းဆုံး လူ ၄၀ ခန့်၏ အလောင်းများ တွေ့ရှိခဲ့ရပြီး အများစုမှာ ဒဏ်ရာရခဲ့ကြသည်။ ထိုဧရိယာများထဲတွင် ကနီမြို့နယ်လည်း ပါဝင်ပြီး လူအစုလိုက် အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရသည်။

စစ်သားများနှင့် ထိတွေ့ခြင်းမှ ရှောင်ရှားနိုင်ရန် ထိုဧရိယာတဝိုက်မှ  ရွာသူရွာသားများသည် တောတောင်များ၊ ဘုန်းတော်ကြီး ကျောင်းများနှင့် စာသင်ကျောင်းများတွင် မကြာခဏ ပုန်းရှောင်ကြပြီး နေရပ်ပြန်ဖို့ ရက်သတ္တပတ်များစွာ စောင့်နေကြရသည်။

စန္ဒာ တို့ရွာတွင် ယခုအခါ ဈေးဆိုင် တစ်ဆိုင်တည်းတွင်သာ သန့်ရှင်းရေးသုံး ဆပ်ပြာများ ရောင်းချပေးသော်လည်း တစ်ခါတစ် ရံ ပြတ်လပ်သွားတတ်သည်။ ဂွမ်းထုပ်များ ရရှိနိုင်သော်လည်း နိုင်ငံအရေးပေါ် ပြဋ္ဌာန်းပြီး ကတည်းက ကုန်ကျစရိတ်မှာ အကြမ်းဖျင်း အားဖြင့် နှစ်ဆတိုးလာခဲ့သော်လည်း စန္ဒာနှင့် သူ့၏မိသားစုမှာ ဝင်ငွေမရှိပေ။

စန္ဒာသည် တနိုင်ငံလုံး အာဏာဖီဆန်ရေး လှုပ်ရှားမှု (CDM) ၏ တစိတ်တပိုင်း အနေဖြင့် စာသင်ပေးသည့် အလုပ်မှ တစ်နှစ် ကျော်ကြာ သပိတ်မှောက်ခဲ့ပြီး သူ့မိသားစုသည် ပဋိပက္ခကြောင့် နေ့စား အလုပ်သမား ဝင်ငွေကိုပင် မရှာနိုင်တော့ပေ။

“ကျမတို့မိသားစုက စားစရာနဲ့ မရှိမဖြစ် အသုံးစရိတ်တွေကို ဦးစားပေးရတာမို့ အိမ်မှာနေတဲ့ အချိန်ဆို ခါတိုင်းတော့ ဂွမ်းထုပ် မသုံးပါဘူး။ အခန်းထဲမှာပဲနေပြီး ငါတို့ရဲ့ ထမီ အဟောင်းသုံးရင် ရပါတယ်” ဓမ္မတာလာချိန် ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းရပုံကို စန္ဒာက ပြောသည်။

စန္ဒာသည် တောသို့ထွက်ပြေးရသောအခါ အနီးအနားတွင် ရေချိုးစရာ ရေပေးဝေလေ့မရှိပေ။ ရွာသားများသုံး လေ့ရှိသော ရေတွင်း တစ်တွင်းရှိပြီး စစ်သားများနှင့် ဝေးဝေးနေရသော နေရာကို ရှာဖွေရသဖြင့် ရေအလုံအလောက်ရသော နေရာသို့ မရောက်နိုင်၍ စန္ဒာသည် သုံးရက်လျှင် တစ်ကြိမ်သာ ရေချိုးရသည်။

“ရေချိုးတာထက် သောက်ရေကို ဦးစားပေးရတယ်” ဟု သူက ပြောသည်။

CDM လုပ်ရန် တိုက်တွန်းကြ

ဘုန်းကြီးကျောင်းနှင့် စာသင်ကျောင်းများတွင် ရေအခြေအနေက ပိုကောင်းသော်လည်း လာရောက် ခိုင်လှုံသူ များပြားလွန်းပြီး အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီး အိပ်စက်ခြင်း၊ ရေချိုးခြင်းနှင့် အိမ်သာ အသုံးပြုခြင်းတို့အတွက် ရေကို မျှတသုံးစွဲရသည်။

 “ဓမ္မတာလာတဲ့အခါ ယောက်ျားတွေ (ဒါမှမဟုတ်) တခြားလူတွေက ကျမသွေးကို မြင်မှာကြောက်လို့ ညဘက်ပဲ ရေချိုးခဲ့ရ တယ်” ဟု စန္ဒာက ပြောသည်။

စန္ဒာက “အဝတ်အစားလဲဖို့ သီးသန့်နေရာ မရှိဘူး။ တစ်နေရာတည်းမှာ အတူတူ စုနေရတဲ့ စစ်ဘေးရှောင်တွေက အများကြီး ရှိတယ်။ ခါတိုင်းတော့ လူတိုင်းအိပ်နေတဲ့အချိန် ညဘက်မှာ ဂွမ်းထုပ် လဲရတယ်”ဟု ဆက်ပြောပြသည်။

သုံးပြီးသား ဂွမ်းထုပ်များကို စွန့်ပစ်ဖို့ နေရာမတွေ့လျှင် စန္ဒာသည် အိမ်မပြန်မချင်း သတိရှိရှိဖြင့် တခါတရံ သယ်သွားရတတ် သည်။ သူ့အတွင်းခံများကို အခြောက်ခံဖို့ သီးသန့်နေရာလည်း မရှိခြင်းကြောင့် အခြား အဝတ် အစားတွေအောက်မှာ ချိတ်ဆွဲ ထားကာ စိုစွတ်နေချိန်မှာလည်း ထပ်ဝတ်ရလေ့ရှိသည်။

“ကျမ အရေပြားယားယံပြီး မသက်မသာဖြစ်တာမျိုး လစဉ်ခံစားရပါတယ်” ဟု သူက ရင်ဖွင့်သည်။

ထိုင်းနယ်စပ်အနီး မြန်မာနိုင်ငံ အရှေ့တောင်ပိုင်းရှိ အမျိုးသမီးများတွင်လည်း အလားတူ ပြဿနာများ တွေ့ကြုံကြရသည်။ ထို ဒေသတွင်လည်း ပြီးခဲ့သော နှစ်အတွင်း တိုက်ပွဲများ အဆက်မပြတ် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး လူပေါင်း ၂၃၀,၀၀၀ ကျော် အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ဖြစ်ခဲ့ရ သည်။ ယခုအခါ စစ်ဘေးရှောင် အများအပြားမှာ ရေ၊ ထင်းနှင့် စားနပ်ရိက္ခာအတွက် မနည်းရုန်းကန်၍ ရှာဖွေနေကြရသည်။

အထူးသဖြင့် လူဦးရေ ထက်ဝက်ကျော် အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ ဖြစ်နေကြရသည့် ကယားပြည်နယ်တွင် အကျပ်အတည်း ပြင်းထန်နေပြီး စစ်တပ်က လွိုင်ကော်မြို့တော်အပြင် စစ်ဘေးရှောင် စခန်းများနှင့် ခရစ်ယာန် ဘုရားကျောင်းများကို ဗုံးကြဲခဲ့သည်။

ကပ်ရောဂါနှင့် အာဏာသိမ်းမှုမတိုင်မီ တက္ကသိုလ်ကျောင်းသား တစ်ဦးဖြစ်သည့် မထီးမေသည် ပြီးခဲ့သည့် မေလက တိုက်ပွဲ များကြောင့် ရွာမှ ထွက်ပြေးခဲ့သည်။ သူသည် တစ်နေရာမှ တစ်နေရာသို့ ပြောင်းရွှေ့လာကာ တစ်ခါတစ်ရံ အကာအရံ မပါဘဲ အခြားသူများ၏အိမ် (သို့မဟုတ်) တောထဲတွင် အိပ်စက်ခဲ့ရသည်။

သောက်သုံးရေနဲ့ ချိုးရေ အခက်အခဲ

မိုးရာသီတွင် ညဘက် မကြာခဏ ရေစိုခဲ့ရသော်လည်း ယခုအခါ ခြောက်သွေ့ရာသီသို့ ရောက်ရှိနေသည်မှာ ၇ လရှိပြီး သန့်ရှင်းသော ချိုးရေကို ရှာဖွေရန် ရုန်းကန်နေရဆဲဖြစ်သည်။

“ရေတွင်းတွေ ခမ်းခြောက်နေတယ်။ တောထဲရောက်ရင် ကျွဲ၊ နွားတွေနဲ့ အတူတူ ရေကန်မှာ ဖြစ်သလို ရေချိုးရလို့ အရေပြား ယားယံပြီး အဖုတွေ ပေါက်တယ်” ဟု သူက ပြောသည်။

“ချောင်းတွေနဲ့ နီးပေမယ့် စစ်သားတွေရဲ့ ပစ်မှတ်ထားဖို့ ပိုလွယ်တာကြောင့် အဲဒီနေရာတွေကို သွားပြီး ရေမချိုးရဲကြဘူး” ဟု တကိုယ်ရည်သန့်ရှင်းရေး ကင်းမဲ့စွာနေထိုင်ရပုံကို မထီးမေက ရင်ဖွင့်သည်။

 “ကျမတို့ရဲ့ ယာယီတဲတွေမှာ တံခါးတွေ၊ အခန်းတွေ မရှိဘူး။ ကျမတို့ သန့်ရှင်းရေးသုံး ဂွမ်းထုပ်လဲဖို့ လိုတယ်ဆိုရင် မိသားစု ဝင်တွေ (ဒါမှမဟုတ်) သူငယ်ချင်းတွေကို အပြင်ထွက်ခိုင်းရပါတယ်" ဟု သူမက ဆက်ပြောသည်။

ထို့အပြင် သူ့အတွက် မကြာခဏ သန့်ရှင်းရေးသုံး ပစ္စည်းများ ပြတ်တောက်ခဲ့ရသည်။

“တစ်ခါတလေမှာ လမ်းတွေ ပိတ်နေလို့ သန့်ရှင်းရေး ဂွမ်းထုပ်တွေ လုံးဝ မရှိတော့ဘူး၊ အခုအချိန်မှာတော့ အဆက်မပြတ် တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်တာကြောင့် လူတွေ အလုပ်မလုပ် နိုင်တော့ဘူး။ ဂွမ်းထုပ် ထွက်ဝယ်ချင်ရင်တောင် သွားလာရတာ အင်မတန် အန္တရာယ်များပြီး ဓာတ်ဆီဈေးလည်း တအားတက်နေတယ်။ အထည်တစ်ထည်တည်းကို ခဏခဏလဲရတယ်။ ကျမရဲ့ အတွင်းခံတွေ အရမ်းညစ်ပတ်ပြီး မသက်မသာ ဖြစ်ရပါတယ်။ ကျမရဲ့ အတွင်းခံတွေ၊ အဝတ်တွေကို လျှော်ဖို့ ရေမရှိလို့ ဓမ္မတာ လာတဲ့အခါ လမ်းလျှောက်တာ (ဒါမှမဟုတ်) တခြားရွှေ့ပြောင်း နေထိုင်သူတွေနဲ့ စကားပြောတာမျိုး လုပ်ဖို့ စိတ်က မလုံခြုံ ဘူး” ဟု သူက ရင်ဖွင့်သည်။

ပရဟိတနှင့် INGO ကဲ့သို့ အဖွဲ့အများအပြားသည် စစ်ဘေးရှောင် ပြည်သူများထံ သန့်ရှင်းရေးသုံး ပစ္စည်းများ ဖြန့်ဝေရန် လုပ် ဆောင် နေကြသော်လည်း အယ်လ်ဂျာဇီးယား သတင်းထောက်နှင့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့သော အမျိုးသမီးများက ၎င်းတို့ထံတွင် ဂွမ်းထုပ် အနည်းငယ် သို့မဟုတ် လုံးဝ မရှိတော့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ကြသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ အရှေ့တောင်ပိုင်းတွင် အခြေစိုက်ပြီး သန့်ရှင်းရေးသုံး ပစ္စည်းများကို ဝယ်ယူဖြန့်ဝေရန် အလှူငွေများ ကောက်ခံ နေသည့် စေတနာ့ဝန်ထမ်း တစ်ဦးက “သူနှင့် အခြားသော စေတနာ့ဝန်ထမ်းများ အနေဖြင့် ဝေးလံခေါင်သီသော ဒေသများ တွင် ခိုလှုံနေကြရသည့် စစ်ဘေးရှောင် ဒုက္ခသည်များထံ ခရီးထွက်သည့်အခါ အန္တရာယ်နှင့် ကြုံတွေ့နေရကြောင်း” ပြောပြ ခဲ့သည်။

လေးကေ့ကော်တိုက်ပွဲရှောင်များကို လှူဒါန်း

စစ်ရေး ပဋိပက္ခကြောင့် ပြည်တွင်းရှိ ဆိုင်အများစု ပိတ်ထားကြ၍ ဂွမ်းထုပ်များ ဝယ်ယူရာတွင်လည်း ခက်ခဲကြောင်း သူက ပြောပြသည်။ ရန်ကုန်မှ အိတ်များကို မှာယူသည့်အခါ ပို့ဆောင်မှု နှောင့်နှေးတတ်သည်။ ထောက်ပံ့ရေး ဖြန့်ဝေရာတွင် စေတနာ့ဝန်ထမ်း အများစုမှာ အမျိုးသားများ ဖြစ်သောကြောင့် စစ်ဘေးရှောင် အမျိုးသမီးများခမျာ မကြာခဏ ရှက်ရွံ့အားနာ စွာဖြင့် ဂွမ်းထုပ်တောင်းရန် တွန့်ဆုတ်နေမိကြကြောင်း သူက ဆက်ပြောသည်။

စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးတွင်လည်း မစန္ဒာက အလားတူ စိုးရိမ်မှု ရှိလာခဲ့သည်။

“အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ စခန်းအများစုကို စီမံခန့်ခွဲသူတွေက ယောက်ျားတွေဖြစ်ပြီး ကျမတို့မိန်းမသားတွေ ဒီလိုအခက်အခဲကို ထုတ်ပြော ဖို့က ရှက်တတ်ကြတယ်” ဟု သူမက ရင်ဖွင့်သည်။

“ယာယီစခန်း မန်နေဂျာတွေ (ဒါမှမဟုတ်) တာဝန်ခံတွေက အမျိုးသမီးတွေရဲ့ လိုအပ်ချက်တွေဖြစ်တဲ့ ဂွမ်းထုပ်လိုမျိုး စီစဉ် ပေးဖို့ မေ့သွားတတ်ကြပါတယ်” ဟု မစန္ဒာက ပြောသည်။

အမျိုးသမီး အများအပြားသည် ဝေးလံခေါင်သီသော လေ့ကျင့်ရေး စခန်းများတွင် နေထိုင်ကြပြီး တောတွင်းနှင့် တောထဲတွင် သွားလာလှုပ်ရှားနေကြသည့် လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေး အဖွဲ့များနှင့် ပူးပေါင်းလာကြသည်။

အသက် ၁၉ နှစ်အရွယ်ရှိ ဂလိုရီယာသည် ၎င်း၏ ရာသီသွေးချိန်များကို စီမံခန့်ခွဲရန် ခက်ခဲကြောင်း၊ ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း၊ မိုးဗြဲဒေသတွင် ယခု ဖေဖော်ဝါရီလတွင် စစ်တပ်ကို ပြန်တိုက်ရန် သူလည်း လက်နက်ကိုင် လာခဲ့ကြောင်း ပြောသည်။

“တစ်ခါတလေမှာ ကျမတို့ရဲ့ ဂွမ်းထုတ်တွေကို တစ်ရက်ကို တစ်ခု မလဲနိုင်ဘူး။ တစ်ခုတည်းကိုပဲ နှစ်ရက်လောက် သုံးရတာ ရှိတယ်။ တစ်ခါတလေမှာ ဂွမ်းထုပ် လုံးဝမရတော့ရင် များများစားစား မလဲနိုင်တော့ဘဲ  အမိုးအကာနဲ့ အိပ်လိုက်ရတာပါပဲ” ဟု ဂလိုရီယာက သူ့အခက်အခဲကို ထုတ်ပြောသည်။

စစ်တပ် အာဏာသိမ်းမှုကို လက်နက်ကိုင် တိုက်ပွဲ၀င်နေတဲ့ အမျိုးသမီး တစ်ဦး

ဂလိုရီယာသည် အမျိုးသား ၁၀၀ ကျော်ရှိသော စခန်းတစ်ခုမှာ အမျိုးသမီး ၁၀ ဦးခန့် နေထိုင်ရပြီး အမျိုးသမီးများအတွက် သီးခြား စခန်းချပေးပြီး ကိုယ်ပိုင်အိမ်သာ ရှိသော်လည်း ရေချိုးရာတွင်တော့  အမျိုးသားများနှင့် မျှဝေချိုးကြရသည်။

ဆပ်ပြာ နှင့် ရေရှားပါးလှပြီး ဘုံဘိုင်ခေါင်းတစ်ခုသာ ရှိသောကြောင့် ဂလိုရီယာသည် တစ်လလျှင် နှစ်ကြိမ်ခန့်သာ ရေချိုးရ သည်။ ရှေ့တန်းကို သွားတဲ့အခါ သူသည် တစ်ထည်တည်းသော ယူနီဖောင်းနှင့် အတွင်းခံကိုသာ ဝတ်ဆင်လေ့ရှိသည်။

ဂွမ်းထုပ်များကို လွယ်အိတ်ထဲတွင် ထည့်ထားကာ သောက်ရေပဲ ရသဖြင့် ရေကောင်းကောင်း မချိုးရပေ။ သို့တိုင် ဂလိုရီယာ သည် ရှေ့သို့ ချီတက်နေဆဲ ဖြစ်သည်။  

“ကျမ ရာသီလာနေတယ်။ တခြားရဲဘော်တွေရဲ့ လျှောက်လှမ်းနေတဲ့ အရှိန်ကို လိုက်မီဖို့ ကြိုးစားရင်း သေနတ်တွေနဲ့ အိတ်ကြီးတွေလည်း လွယ်ထားရတယ်” ဟု သူက ပြောသည်။

“ဒီမိုကရေစီကို လိုချင်လို့ ဒီအခက်အခဲတွေကြားက ဆက်သွားမယ်” 

Source: Aljazeera

(အယ်လ်ဂျာဇီးယားဝက်ဘ်ဆိုက်တွင် မူရင်းဆောင်းပါးရှင်များဖြစ်ကြသည့် Emily Fishbein နှင့်  Nu Nu Lusan တို့၏ရေးသားဖော်ပြချက်ကို CNI သတင်းဌာနက ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်ဆို ဖော်ပြလိုက်ပါသည်)

CNI Article News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မေလ ၁၈

ယခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၂၄ ရက်တွင် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှု စတင်ကြောင်း ရုရှားစစ် ကြေညာပြီးကတည်းက ယူကရိန်းစစ်ပွဲကာလ ရက်သတ္တပတ် ၁၁ ပတ်အတွင်း ကိုယ့်ရှူးကိုယ်ပတ်နေခဲ့သော ဖြစ်စဉ်များ ရှိခဲ့ပါသည်။

ဤဆောင်းပါးတွင် ယူကရိန်းအကျပ်အတည်းသို့ သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန် ချဉ်းကပ်ပုံ၊ ချဉ်းကပ်နည်းကို ပုံဖော်သည့် အင်အားစုကို ဆန်းစစ်ပြလိုပါသည်။ ထို့ပြင် ဘိုင်ဒန်၏ ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီအတွင်း နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒ အခြေအတင် ဆွေးနွေးမှု အနေ အထား (သို့မဟုတ်) ယင်းတို့ကို ပိုင်းခြားဝေဖန် ပြလိုပါသည်။

ကလင်တန်၊ ဘုရှ်၊ အိုဘားမားနှင့် ထရမ့်အစိုးရများလက်ထက် ရာထူးအသီးသီးတွင် တာဝန်ထမ်းခဲ့ကြသော အမေရိကန် အဆင့်မြင့် စစ်ဘက်အရာရှိများ၊ ထောက်လှမ်းရေး သုံးသပ်သူများ၊ သံတမန်များနှင့် အေရှားတိုင်းမ်မီဒီယာတို့ မကြာသေးမီက တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့ပြီး သမ္မတဘိုင်ဒန်၏ မူဝါဒရေးရာ ရွေးချယ်စရာများကို အမြင်ချင်း ဖလှယ်ဖြစ်ခဲ့သည်။

လက်ရှိ ယူကရိန်း အကျပ်အတည်းမှာ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ပြီးကတည်းက ဥရောပတိုက်တွင် အကြီးမားဆုံး အကျပ်အတည်း ဖြစ်လာသည်မှာ ငြင်း၍ မရပေ။

ပြီးခဲ့သည့်လ၌ ဘိုင်ဒန်အစိုးရသည် ရုရှားနိုင်ငံအပေါ် စစ်ရေးအရ သဘောထားတင်းမာသော ချဉ်းကပ်မှုတစ်ရပ် ချမှတ်ခဲ့သည် ကို မြင်တွေ့ရသည်။ အဆိုပါ ချဉ်းကပ်မှုမှာ ရုရှားအပေါ် ယူကရိန်း အောင်ပွဲခံနိုင်ရေးသည် တစ်ခုတည်းသော လက်ခံနိုင်စရာ ရလဒ်အဖြစ် ကြေညာခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ရုရှားပညာရှင် ဒေါက်တာမက်သရူး ရိုဂျန်စကီ

ဘိုင်ဒန်သည် ယူကရိန်းမြေပေါ် အမေရိကန် စစ်ဖိနပ်ရာများ ရှိစေမည်မဟုတ်ဟု အများသိအောင် အာမခံချက်ပေးခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း အငြိမ်းစားဗိုလ်ချုပ်ကြီး တယ်ရီဝုဖ် (Terry Wolff) ကို အသစ်ခန့်အပ်လျက် လက်ရှိ တာဝန်ထမ်းဆောင်ဆဲနှင့် ယခင် စစ်အရာရှိဟောင်းများ ပါဝင်ပြီး ဘိုင်ဒန်၏ အမျိုးသားလုံခြုံရေးကောင်စီက စစ်ရေးအကူအညီ ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက် လျက်ရှိသည်။

ထို့ကြောင့် ယူကရိန်းအရေးတွင် အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့ဝင်များ မြေပြင်တွင် အမှန်တကယ် ရှိနေကြောင်းမှာ ထင်ရှားပေါ်လွင် လာခဲ့သည်။
နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဟောင်း ကော်လင်းပါဝဲလ် လက်ထက်၌ အမေရိကန်စစ်တပ်တွင် တပ်မှူးတစ်ဦးဖြစ်ခဲ့သူ ဗိုလ်မှူးကြီး လောရင့်စ်ဝီကာဆင် (Lawrance Wikerson) ၏ ပြောကြားချက်အရ ယူကရိန်းတွင် ပဋိပက္ခကြာရှည် တည်ရှိနေအောင် ဘိုင်ဒန်အစိုးရက စီစဉ်နေကြောင်း သိရသည်။

“သူတို့က မော်စကိုမှာ အစိုးရအပြောင်းအလဲ ဖြစ်စေချင်တာကြောင့် ရုရှားမတည်မငြိမ် ရှိနေအောင် ရေရှည်ပဋိပက္ခကို လို လားနေကြတယ်။ ပြီးရင် တရုတ်ဘက်ကို လှည့်မယ်။ အဲဒါက သူတို့ရဲ့ ရေရှည် ပထဝီဝင် နိုင်ငံရေးဗျူဟာပဲ” ဟု ဝီကာဆင်က ပြောသည်။

ဘိုင်ဒန်နှင့်အနီးစပ်ဆုံး အမျိုးသားလုံခြုံရေး ထိပ်တန်း အရာရှိများအပေါ် လွှမ်းမိုးနေသော သဘောထားကို ဤနေရာတွင် အတန်ငယ် ဖော်ပြလိုပါသည်။

ဒီမိုကရက်တစ် လွှတ်တော် ဥက္ကဋ္ဌ Mr. Nancy Pelos

ဘိုင်ဒန်၏ သမ္မတသက်တမ်း အစတွင် ဝါရှင်တန်ရှိ ထောက်ခံသူများနှင့်ဝေဖန်ရေးသမားများထံ မက်ဆေ့ချ်တစ်ခု ကျယ်ကျယ် ပြန့်ပြန့် ပေးပို့ခဲ့သည်။ ထိုမက်ဆေ့ချ်မှာ သမရိုးကျ အတွေးအခေါ်များမှ လမ်းကြောင်း လွှဲစေမည့် အချင်းအရာများကို သည်းခံ နေမည် မဟုတ်ကြောင်းနှင့် အပြင်လူများ၏ အမြင်၊ ကျွမ်းကျင်မှုများကို ကြိုဆိုမည်မဟုတ်ကြောင်း သတင်းစကားပင် ဖြစ် လေသည်။

ထိုသို့ အနေအထားကို အများလေးစားကြသော ရုရှားပညာရှင် ဒေါက်တာမက်သရူး ရိုဂျန်စကီ၏ ဖြစ်စဉ်တွင် နမူနာအနေဖြင့် တွေ့နိုင်ပါသည်။ ရိုဂျန်စကီသည် အမေရိကန် လွှတ်တော်ရန်ပုံငွေဖြင့် တည်ထောင်ထားသော ကန်နန်းသိပ္ပံနှင့်တွဲဖက်လျက် ဝီလဆင်စင်တာ ပညာရှင်အဖွဲ့တွင် ဒါရိုက်တာအဖြစ် နှစ်ပေါင်းများစွာ လုပ်ကိုင်ခဲ့သူဖြစ်သည်။

ရိုဂျန်စကီသည် အမေရိကန်နှင့် ရုရှားနိုင်ငံရေး သိပ္ပံပညာရှင်များ၊ အစိုးရအရာရှိဟောင်းများအကြား အဆင့်နှစ်ဆင့် ဆွေးနွေး ပွဲများတွင် စိန်ခေါ်သူမရှိအောင် ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်း ရှိသူဖြစ်သည်။ သို့သော် ရိုဂျန်စကီကို ဘိုင်ဒန်၏ အမျိုးသားလုံခြုံရေး ကောင် စီ(NSC)တွင် ခန့်အပ်ရန် စဉ်းစားနေသည်ဟူသော သတင်း ပေါက်ကြားသွားသည့်အခါ ဒီမိုကရက်တစ် အမတ်များက သိမ်း ငှက်များပမာ ဝိုင်းဝန်းထိုးဆိတ်ကြတော့၏။ ယင်းသို့ ခန့်အပ်မည့်ကိစ္စကို ကဖျက်ယဖျက်ဖြင့် ခြေထိုးကြ၏။

ရိုဂျန်စကီသည် အာဏာရှိ အသိုင်းအဝိုင်း၏ ခပ်လှမ်းလှမ်းတွင် နေထိုင်ပြီး အမေရိကန်-ရုရှား ဆက်ဆံရေးအကြောင်း အာရုံစိုက် သုတေသနပြုနေသော အကျိုးအမြတ် မယူသည့်အဖွဲ့ ခေါင်းဆောင်အဖြစ်သာ ရှိနေသည်။

သို့သော် သူနှင့်ပတ်သက်၍ စိတ်ပူသည်က စီအိုင်အေဖြစ်သည်။ စီအိုင်အေညွှန်ကြားရေးမှူး ဝီလျံဘန်းစ်သည် ဘိုင်ဒန်အစိုးရ အဝန်းအဝိုင်းထဲတွင် ရုရှားနှင့်နီးစပ်သည်ဟု ယူဆသူတစ်ဦးတလေကိုမှ မထားလိုပေ။ ထိုအကြောင်းကို အေရှားတိုင်းမ်နှင့် စကားပြောခွင့်ရခဲ့သော အမေရိကန် အစိုးရအရာရှိများ၏ ပြောကြားချက်အရ သိရှိရခြင်း ဖြစ်သည်။

ရုရှား ကျူးကျော်မှုကို ခံနေရသည့် ယူကရိန်းနိုင်ငံ

သို့သော် အစိုးရတစ်ရပ်ထဲတွင် ရုရှားအရေး ကျွမ်းကျင်သူဦးရေ နည်းပါးနေပါက ဘိုင်ဒန်၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒ ချမှတ်မှုများ တွင် ဒီမိုကရေတစ် နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒ အားသန်သူများ၊ သဘောထား ပျော့ပျောင်းပြီး အသာစီးရနေသော အစွန်းရောက် ဝါဒီ များနှင့် ဆက်နွှယ်နေသူများသာ ကျန်ရှိမည်ဖြစ်သည်။ ထိုသူများက ယူကရိန်းနှင့်စပ်လျဉ်း၍ အမေရိကန် မူဝါဒအပေါ် သက် ရောက်မှု ရှိကြသည်။

ဝါရှင်တန်ရှိ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒ အခြေအတင် ဆွေးနွေးပွဲများတွင် ထဲထဲဝင်ဝင် ရှိနေဆဲဖြစ်သည့် ဘရောင်းတက္ကသိုလ်၊ ဝပ်ဆင် သိပ္ပံမှ အကြီးတန်း အရာရှိနှင့် သံတမန်ဟောင်း ချက်စ်ဖရီးမန်းက ဘိုင်ဒန်၏ မူဝါဒ အပြောင်းအလဲမှုကို အေရှားတိုင်းမ် သတင်းထောက်ကို အောက်ပါအတိုင်း ရှင်းပြခဲ့သည်။

“အမေရိကန် အမျိုးသားလုံခြုံရေးကောင်စီ (NSC)ရဲ့ အကြံပေးပုဂ္ဂိုလ် ဂျက်ဆူလီဗန်က အစိုးရအတွက် ရက်သတ္တ ၈ ပတ် အချိန်ယူပြီးတော့ တစ်ဆင့်ခံစစ်ပွဲ (proxy war) အတွက် ရည်ရွယ်ချက်တွေကို ရေးဆွဲပေးခဲ့ပါတယ်။ ရုရှားကျူးကျော်မှုကို အမေရိကန် တုံ့ပြန်တဲ့ အစပိုင်းမှာတော့ ဘိုင်ဒန်အစိုးရက ရုရှားတွေရဲ့ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ ရန်စမှုတွေကို အကန့်အသတ်နဲ့ သတိ ထားခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် နောက်ပိုင်းမှာ မော်စကိုဆီကနေ တိုက်ရိုက် လက်တုံ့ပြန်တာကို သတိမထားမိ၊ မမြင်မိတာတွေ ဖြစ်လာပါတယ်” ဟု ဖရီးမန်းက ရှင်းပြသည်။

“ယူကရိန်းမဟုတ်တဲ့ သတင်းရင်းမြစ်တွေကနေ ထွက်လာတဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက် အချက်အလက်တွေကို အနောက်နိုင်ငံတွေမှာ တားဆီး ပိတ်ပင်ထားပါတယ်။ ဒါကြောင့် အမေရိကန်အစိုးရ ယန္တရားထဲမှာ ကိုယ်ပိုင်ဝါဒဖြန့်မှု ပြန်ရှုရှိုက်နေရတဲ့အတွက်‌ လျှော့တွက်မိတဲ့အန္တရာယ် ပိုများလာခဲ့ပါတယ်” ဟု ဖရီးမန်းက ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

ဖရီးမန်း၏ သဘောထား မှတ်ချက်ကို စီအိုင်အေမှ ရုရှားအရေးသုတေသီ အကြီးအကဲဟောင်း ဂျော့ဘီးဘီကလည်း သဘောတူ သည်။ ဂျော့ဘီးဘီသည် တစ်ချိန်က ဒုတိယသမ္မတ ဒစ်ချေနီ၏ အမျိုးသားလုံခြုံရေး တာဝန်ယူခဲ့ဖူးသူ ထောက်လှမ်းရေး ဝါရင့် တစ်ဦး ဖြစ်သည်။

“အမေရိကန်နဲ့ နေတိုးတို့ဟာ အစားစားနေရင်းနဲ့ အစာစားချင်စိတ် ပိုပြီးများလာတဲ့ ဖြစ်စဉ်မျိုးနဲ့ ကြုံတွေ့ နေရတယ်လို့ ကျနော် ယူဆပါတယ်။ ယူကရိန်းနိုင်ငံသားတွေဟာ အမေရိကန်နဲ့ နေတိုး မျှော်လင့်ထားသလို အောင်ပွဲခံလိမ့်မယ်လို့ ကျနော် မထင်ဘူးဗျ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ယူကရိန်း စစ်သားများ လူထုကို ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်နေစဉ်

“ဒါပေမယ့် ပူတင်ကတော့ ဒီကျူးကျော်မှု စတင်ချိန်မှာ အမေရိကန် မျှော်လင့်တာထက် ကျော်လွန်ပြီး စစ်မြေပြင်မှာ အောင်မြင်မှုရတယ်လို့ပဲ ကျနော်ထင်ပါတယ်” ဟု ၎င်းက ဆက်ပြောသည်။

“ယူကရိန်းကို ထောက်ခံဖို့ မလုံလောက်သေးဘူးလို့ ကွန်ဂရက်လွှတ်တော် အမတ်အများစု စိုးရိမ်နေကြပုံ ရပါတယ်။ ဒီနေရာ မှာ အင်မတန် အန္တရာယ်များတဲ့ အခြေအနေ တစ်ရပ်ကို ကျနော်တို့ အလွန်အကျွံ မလုပ်မိဖို့ လိုပါတယ်။ ဒါကြောင့် အခုဆို ပိုပြီး စွန့်စားလုပ်ဆောင်ရမယ့် အနေအထားရှိတယ်လို့ ပြောရတာ တရားမျှတတယ်လို့ ကျနော်ထင်ပါတယ်” ဟု ဂျော့ဘီးဘီ က ကောက်ချက်ချခဲ့သည်။

ဘိုင်ဒန်သည် မကြာသေးမီက ဥပဒေနှစ်ခုကို လက်မှတ်ရေးထိုးပေးခဲ့သည်။ ယင်းတို့မှာ ချေးငွေ အစီအစဉ်ကို ပြန်လည် အသက် သွင်းရန်နှင့် ၎င်းကို ယူကရိန်းတွင် ကျင့်သုံးရန် ဥပဒေပြဋ္ဌာန်းချက်အဖြစ် ဧပြီ ၂၈ ရက်က အောက်လွှတ်တော်တွင် ထောက်ခံမဲ ၄၁၇ မဲ၊ ကန့်ကွက်မဲ ၁၀ မဲဖြင့် အတည်ပြုခဲ့သည်။

အတိုက်အခံ ၁၀ မဲမှာ ရီပတ်ဘလီကန်များ ဖြစ်သည်။ နှစ်ပတ်အကြာတွင် အောက်လွှတ်တော်သည် ယူကရိန်းအတွက် ထောက်ပံ့ ကူညီမှု အစီအစဥ်ကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ထောက်ခံခဲ့သည်။ ဘိုင်ဒန်၏ ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီမှ ကန့်ကွက်မဲ မရှိခဲ့ပေ။

စစ်ပွဲဆီသို့ ဘိုင်ဒန်၏ ချဉ်းကပ်မှုသည် ယခင်သမ္မတ အိုဘားမားနှင့် ကလင်တန်တို့ ကျင့်သုံးခဲ့သော ကြီးမားကျယ်ပြန့်သော နိုင်ငံစုံဝါဒကို ထင်ဟပ်စေကာ အခြေခံအားဖြင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဖော်ညွှန်းမှုကို လိုက်နာထားခြင်း ဖြစ်သည်။ မူဝါဒအားဖြင့် “လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှု ဝါဒ” နှင့် ကုလသမဂ္ဂ ကဲ့သို့သော နိုင်ငံပေါင်းစုံ နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းများ၏ အရေးပါမှု ကို လက်ခံသည်။

သို့သော် ထိုသို့သော ချဉ်းကပ်မှုတွင် ဆိုးရွားသော အန္တရာယ်များ ရှိသည်။ ရုရှားကို အားနည်းစေပြီး ပူတင်ကို နာကျင်စေလို သည့် အယူအဆသည် အမေရိကန်အတွက် ကောင်းမွန်သည်ဟု ဂျော့ဘီးဘီက ပြောကြားခဲ့သည်။

“ကျနော်တို့ အကျိုးစီးပွား အမှန်တကယ် ထိခိုက်နိုင်မယ့် ဗျူဟာမြောက် အခြေအနေတွေကို ကျနော်တို့ တွန်းလှန်နိုင်ပါ တယ်။ ရုရှားရဲ့ သမားရိုးကျ စစ်ရေးအင်အား နည်းလာတာနဲ့အမျှ တဖက်က ကြီးထွားလာတဲ့ အန္တရာယ်ကတော့ နျူကလီး ယား လက်နက်တိုက်ကို ရုရှားထုတ်သုံးမယ့် ကိစ္စဗျ” ဟု ၎င်းက သုံးသပ်ပြခဲ့သည်။

ဖရီးမန်း၏ အကဲဖြတ်မှုသည် အထက်ပါ အတိုင်း ထပ်တူထပ်မျှဖြစ်သည်။
“အမေရိကန်၊ ကျနော်တို့ရဲ့ နေတိုးမဟာမိတ်တွေ၊ ယူကရိန်းနဲ့ ရုရှားတို့ဟာ အခုအချိန်မှာ ကာလရှည် ရန်လို မုန်းတီးမှုတွေနဲ့ ချောင်ပိတ် လှောင်မိနေပါတယ်။ ကက်ရှ်မီးယားက အိန္ဒိယ-ပါကစ္စတန် ပဋိပက္ခလိုပဲ ယူကရိန်း အရှေ့ဘက်နဲ့ တောင်ပိုင်းရှိ ပဋိပက္ခတွေဟာ လာမယ့် ဆယ်စုနှစ်တွေအထိ စစ်ပွဲအနေနဲ့ ဆက်ရှိနေဦးမှာပါ။ ဒါဟာ လုံးဝ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒီလိုဆိုရင် ဥရောပရဲ့ အရှေ့ဘက် နယ်နိမိတ်ထဲမှာ ရန်လိုမှု ဆက်ဖြစ်ပြီး နျူကလီးယား အပါအဝင် ရုရှားနဲ့ အမေရိကန်တို့ ကြားထဲမှာ တိုက်ရိုက် ပဋိပက္ခကို အရှိန်တက်လာလိမ့်မယ်” ဟု ဖရီးမန်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

“ဝါရှင်တန်နဲ့ မော်စကိုဟာ လေးနက်တဲ့ သံတမန်အရေး ဆွေးနွေးမှု မရှိတာမို့ အခုလို အရှိန်တက်လာမှာကို ဘယ်လိုတားဆီး ရမယ်ဆိုတာ တိတိကျကျ မသိရသေးပါဘူး” ၎င်းက မှတ်ချက်ချခဲ့သည်။

Source: Asia Times

CNI International News

ကိယက်ဗ်၊ ဧပြီ ၂၆

နျူကလီးယားပဋိပက္ခ ဖြစ်လာမည့်ခြိမ်းခြောက်မှုကို လျှော့မတွက်ရန်နှင့် တတိယကမ္ဘာစစ်ကို နှိုးဆွခြင်းမပြုရန် ရုရှား ထိပ်တန်းသံတမန်က သတိပေးခဲ့ကြောင်း အေပီသတင်းတစ်ပုဒ်တွင် တွေ့ရသည်။

မော်စကို(ရုရှား)သည် အရှေ့ဘက်ခြမ်း ထိုးစစ်အသစ်၏ ရှေ့တန်းစစ်မျက်နှာနှင့် အလှမ်းဝေးသော ယူကရိန်းနိုင်ငံ အလယ်ပိုင်းရှိ မီးရထားလမ်းနှင့် လောင်စာဆီ သိုလှောင်ရုံများကို ပစ်မှတ်ထား၍ ဧပြီ ၂၅ ရက်တွင် တိုက်ခိုက်မှု အများအပြား လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီးနောက် ယခုလို ရုရှားထိပ်တန်း သံတမန်က သတိပေးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

တစ်ချိန်တည်းမှာပင် အမေရိကန်သည် ယူကရိန်းထံသို့ လက်နက်များ ယခင်ကထက် ပိုမို၍ အလျင်စလို ပို့ပေးနေခဲ့ရာ အနောက်အုပ်စု မဟာမိတ်နိုင်ငံများထံမှ အကူအညီသည် ၂ လကျော်ကြာ ဖြစ်ပွားနေခဲ့သော စစ်ပွဲအတွက် အပြောင်းအလဲ ဖြစ်စေခဲ့သည်။

“ရုရှားက မအောင်မြင်ဘူး။ ယူကရိန်းက အောင်မြင်နေပါတယ်” ဟု အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အန်တိုနီဘလင်ကင်က ကြေညာခဲ့သည်။

၎င်းနှင့် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးတို့သည် ကိဗ်ယက်မြို့တော်ထဲသို့ ရဲရဲဝံ့ဝံ့ ဝင်ရောက်လာခဲ့ကြရာ ယူကရိန်းသမ္မတ ဇာလန်းစကီး နှင့် တွေ့ဆုံပြီးနောက် တစ်ရက်အကြာ ဘလင်ကင်က ယင်းကဲ့သို့ ကြေညာခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ယူကရိန်းအတွက် ဆိုဗီယက်ခေတ်လက်နက်များ လုံးဝမဟုတ်ရင်တောင် အမေရိကန် ထုတ်လုပ်ခြင်းမရှိသော လက်နက် ခဲယမ်းများ ဖြည့်တင်းနိုင်ရန် ဒေါ်လာ ၁၆၅ သန်းတန်ဖိုးကို ပေးအပ်ရန် ဘလင်ကင်က ကတိပြုခဲ့သည်။ ထို့ပြင် စစ်သုံး ထောက်ပံ့ရေးပစ္စည်းများ ထပ်မံဝယ်ယူနိုင်ရန် ဒေါ်လာ သန်း ၃၀၀ ကျော်လည်း ထောက်ပံ့သွားမည်ဖြစ်သည်။