CNI Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၃၁

ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ၃၁ ဦးမြောက် ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်လာခဲ့သည့် ပေတုန်တန် ရှင်နာဝပ် (Paetongtarn Shinawatra) ၏ နိုင်ငံရေး ဇာတာသည် ထိုင်းနိုင်ငံသမိုင်းတွင် ထင်မှတ်မထားရသည့် အခြေဖြစ်ပြီး ထိုင်း၏ နိုင်ငံရေးအနာဂတ် အတွက် ဆင်ခြင်သုံးသပ်ရမည့် အခိုက်အတန့်တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။

သမီးဖြစ်သူ ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ခန့်အပ်ခံရပြီး ရက်ပိုင်းအတွင်းမှာပင် ဖခင်ဖြစ်သည့် ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း သက်ဆင် ရှင်နာဝပ် (Thaksin Shinawatra) သည် သူ့ကိုယ်သူ အရာရာကို သိရှိနားလည်သူတစ်ဦးအဖြစ် လူမြင်ကွင်းသို့ ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။

သက်ဆင်၏ မှတ်ချက်စကားများသည် နိုင်ငံရေးမျိုးဆက် လက်ဆင့်ကမ်းမှု၏ အန္တရာယ်ကို ထိုင်းပြည်သူများအား သတိပေးရာရောက်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် နိုင်ငံကို အမှီအခိုကင်းစွာနှင့် ထိရောက်မှုရှိစွာ အုပ်ချုပ်နိုင်မှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး ပေတုန်တန်၏ စွမ်းဆောင် ရည်အပေါ် သက်ရောက်မှု ရှိ/မရှိ စောင့်ကြည့်ရမည်ဖြစ်သည်။

သက်ဆင်သည် သမီးဖြစ်သူ၏ နိုင်ငံရေးဇာတာ မြင့်တက်မှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး ၎င်း၏ ပျော်ရွှင်မှုကို ဖုံးဖိထားနိုင်ခဲ့ခြ င်းမရှိပေ။  

သက်ဆင်သည် သမီးဖြစ်သူ၏ ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးကို ထိုင်းပြည်သူများ၏ အောင်မြင်မှုထက် ရှင်နာဝပ်မိသားစု၏ ပုဂ္ဂိုလ်ရေး အောင်မြင်မှုအဖြစ် ပုံဖော်ခဲ့သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံရေးလောကတွင် သက်ဆင်၏ သြဇာအာဏာ လွှမ်းမိုးခဲ့သည့် ရှည်လျားသော သမိုင်းကြောင်းရှိနေသဖြင့် ထိုအချက်မှာ အဆန်းတော့မဟုတ်ပေ။ 

ပေတုန်တန်နဲ့ ဆရီသာကို တွေ့ရစဉ်

ပြည်ပတွင် ပြည်ပြေးဘဝဖြင့် ၁၇ နှစ်ကြာ နေထိုင်ခဲ့သည့်တိုင် သက်ဆင်၏ သြဇာသည် ကြီးမားနေဆဲဖြစ်သည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ ပေတုန်တန်သည် အစိုးရမူဝါဒများ မကြေညာရသေးမီ အချိန်မှာပင် သက်ဆင်သည် ဝန်ကြီးချုပ် ရာထူးနှင့်ပတ်သက်ပြီး သူ့သဘောထားများကို ကြိုတင်ချပြနေမှုကြောင့် အစိုးရအဖွဲ့တွင် ပေတုန်တန် ဦးဆောင်မှု အပိုင်းနှင့်ပတ်သက်ပြီး စိုးရိမ်စရာကောင်းသည့် မေးခွန်းများ ထွက်ပေါ်ခဲ့သည်။

ယခင် ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ဆရီသာ သာဗီဆင် ( Srettha Thavisin) လက်ထက်ကလည်း သက်ဆင်၏ အခန်းကဏ္ဍနှင့်ပတ်သက်ပြီး အလားတူ မေးခွန်းများ ထွက်ပေါ်ခဲ့ဖူးသည်။

ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်က ညစာစားပွဲတစ်ခုတွင် သက်ဆင်သည် မကြာမီဖွဲ့စည်းမည့် ပေတုန်တန်၏ အစိုးရအဖွဲ့ အတွက် ၎င်း၏ အကြံပြုချက်များကို လူသိရှင်ကြား ပြောကြားခဲ့မှုကြောင့် အစိုးရအဖွဲ့သစ်အပေါ် လွှမ်းမိုးမည့် အလားအလာ ရှိ/မရှိ စိုးရိမ်မှုများ ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။

ထိုစိုးရိမ်မှုများကို လျော့ကျစေရန်အတွက် ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်အတွင်း သက်ဆင်နှင့် ပေတုန်တန်တို့သည် ၎င်းတို့၏ ဆက်ဆံရေးကို နိုင်ငံရေးနွှယ်သည့် ဆက်ဆံရေးထက် မိသားစုဆက်ဆံရေးသာဖြစ်ကြောင်း ပြသခဲ့ပြီး အစိုးရအဖွဲ့ကို သက်ဆင်က လွှမ်းမိုးထိန်းချုပ်သွားလိမ့်မည် မဟုတ်ကြောင်း ကတိပြုခဲ့ကြသည်။

ပေတုန်တန်ကလည်း သူသည် ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် တွေးတောဆင်ခြင်နိုင်သူဖြစ်ကြောင်း ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့ သည်။ 

ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်က ညစာစားပွဲတွင် သက်ဆင်က သူ့သမီးဖြစ်သူကို အိုင်ဒီယာများနှင့် အကြံပြုချက်များဖြင့် ကူညီထိန်းကျောင်းပေးရန် သူ့တွင်တာဝန်ရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

အခြေခံအားဖြင့် ထိုပြောကြားချက်သည် သက်ဆင်အနေဖြင့် ပေတုန်တန်နှင့် အစိုးရအဖွဲ့အပေါ် လွှမ်းမိုးမှု ရှိလိမ့် မည်ဆိုသည့် သဘောမျိုး သက်ရောက်နေသည်။

သက်ဆင်အနေဖြင့် အစိုးရအဖွဲ့ကို ထိန်းချုပ်မည် ဟုတ်/မဟုတ်ကို အချိန်က စကားပြောသွားလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

 သက်ဆင်နဲ့မြန်မာ့အလံကိုတွေ့ရစဉ်

တစ်နည်းအားဖြင့်ဆိုသော် ထိုအချက်သည် ပေတုန်တန်၏ အသစ်ဖွဲ့စည်းမည့် အစိုးရအဖွဲ့ကို အားနည်းစေမည့် အက်ကြောင်းတစ်ခုလည်း ဖြစ်လာနိုင်သည်။

ပိုပြီးအရေးကြီးသည့် အချက်မှာ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဒီမိုကရေစီ အုပ်ချုပ်မှုစနစ်အတွက် ကြီးမားသည့် အန္တရာယ်တစ်ခု လည်း ဖြစ်လာနိုင်သည်။

လာမည့် သီတင်းပတ်များအတွက် ပေတုန်တန်သည် ၎င်း၏ ခေါင်းဆောင်မှု အပိုင်းတွင် ကြီးမားသည့် စမ်းသပ်မှု များနှင့် ရင်ဆိုင်ရမည်ဖြစ်သည်။

ပေတုန်တန်သည် ညွန့်ပေါင်းအစိုးရသစ် ဖွဲ့ရမည်ဖြစ်သည်။ ထို့နောက် ပါလီမန်တွင် မိန့်ခွန်းပြောရမည်ဖြစ်သည်။ 

အလားတူ နိုင်ငံတကာစင်မြင့်ထက်သို့ ထွက်ပေါ်လာရမည်ဖြစ်ပြီး ပြည်ပနိုင်ငံများနှင့် ပြုလုပ်သည့် အစည်းအဝေး များ တက်ရမည်ဖြစ်သည်။

စက်တင်ဘာ ၃ ရက်နှင့် ၄ ရက်တွင် ဘန်ကောက်မြို့တော်၌ ပြုလုပ်မည့် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်ကဏ္ဍစုံ သိပ္ပံနည်း ပညာနှင့် စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး (Bimstec) ညီလာခံကို ရက်ရွှေ့ဆိုင်းခဲ့ခြင်းက ပေတုန်တန် ရင်ဆိုင် နေရသည့် သံတမန်ရေးရာ မရေရာမှုများကို ညွှန်ပြရာ ရောက်နေသည်။

ထို့ပြင် (Bimstec) ညီလာခံ မတိုင်မီ ထိုင်းသို့ လာရောက်မည့် အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ်မိုဒီ (Narendra Modi) ၏ ခရီးစဉ်လည်း ရက်ရွှေ့ဆိုင်းခဲ့သည်။

ထိုအခြေအနေများက ပေတုန်တန်အတွက် နိုင်ငံတကာ သံတမန်ဆက်ဆံရေး၏ စိန်ခေါ်မှုများကို ဖြေရှင်းရန် အဆင်သင့် မဖြစ်သေးသည်ကို ပြသနေသည်။

လာမည့်လတွင်လည်း အမေရိကန်၌ ၇၉ ကြိမ်မြောက် ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံ ကျင်းပမည်ဖြစ်ပြီး ပေတုန်တန်သည် ထိုညီလာခံကို တက်ရောက်မည် ဟုတ်/မဟုတ်နှင့် သူ့ကိုယ်သူ အာရှ၏ အသက်အငယ်ဆုံး အမျိုးသမီး ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် နိုင်ငံတကာ စင်မြင့်ထက်တွင် မိတ်ဆက် ပြောကြားမည် ဟုတ်/မဟုတ်ကို ဆုံးဖြတ်ရမည်ဖြစ်သည်။

ပေတုန်တန်အတွက် ပြည်ပ စိန်ခေါ်မှုများကို အောက်တိုဘာလထဲတွင်လည်း ဆက်လက် ရင်ဆိုင်ရမည် ဖြစ်သည်။ 

ပေတုန်တန်သည် အောက်တိုဘာလတွင် လာအိုနိုင်ငံ၊ ဗီယန်ကျင်း (Vientiane)မြို့၌ ပြုလုပ်မည့် ၄၄ ကြိမ်မြောက် နှင့် ၄၅ ကြိမ်မြောက် အာဆီယံနှင့်ဆက်နွှယ်သည့် ညီလာခံများကို တက်ရောက်ရန် စီစဉ်ထားသည်။

ထိုညီလာခံများတွင် အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများမှ ခေါင်းဆောင်များအပြင် တရုတ်၊ ဂျပန်၊ တောင်ကိုရီးယား၊ အိန္ဒိယ၊ အမေရိကန်၊ ရုရှား၊ ကနေဒါ၊ ဩစတြေးလျ၊ နယူးဇီလန်၊ အရှေ့တီမောနိုင်ငံများမှ ခေါင်းဆောင်များလည်း တက်ရောက်မည်ဖြစ်သည်။

သက်ဆင်နဲ့ပေတုန်တန်ကို တွေ့ရစဉ်

ထို့နောက် ပေတုန်တန်သည် အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများကိုလည်း ချစ်ကြည်ရေး ခရီးစဉ်များ သွားရောက်ရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။

ပေတုန်တန်ကို စောင့်ဆိုင်းနေသည့် အကြီးမားဆုံး စမ်းသပ်ချက်တစ်ခုမှာ မြန်မာ့အရေး ဖြစ်သည်။ 

ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ဆရီသာ လက်ထက်က မြန်မာ့အရေးကို အာရုံသိပ်စိုက်ခဲ့ခြင်းမရှိဘဲ ပြည်တွင်းစီးပွားရေး အစီအစဉ်များကိုသာ အာရုံစိုက်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပဋိပက္ခအခြေအနေ ဆိုးရွားနေမှုနှင့်အတူ ပေတုန်တန်၏ အစိုးရအဖွဲ့သစ်အနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံ အပေါ်ထားရှိသည့် ထိုင်း၏ မူဝါဒကို ပြန်လည်ချိန်ညှိရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။

ယခုနှစ် အစောပိုင်းကမူ ၎င်း၏ ဖခင်ဖြစ်သူ သက်ဆင်သည် မြန်မာနိုင်ငံမှ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့များ နှင့် တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး သူ့ကိုယ်သူ ငြိမ်းချမ်းရေးပွဲစား တစ်ဦးအဖြစ် ပုံဖော်ခဲ့သော်လည်း အောင်မြင်ခြင်းမရှိခဲ့ပေ။

ထိုင်း၏ အနောက်ဘက်စည်းရိုးတွင် ဖြစ်ပွားနေသည့် အခြေအနေများက နယ်စပ်ဒေသလုံခြုံရေးနှင့် တည်ငြိမ်ရေး အပေါ် ယခင်ကတည်းက သက်ရောက်မှုများ ရှိနှင့်ပြီးဖြစ်သည်။ 

ရှင်းလင်းတိကျသည့် မူဝါဒများနှင့် အကောင်အထည် ဖော်ဆောင်ရွက်ရေး အစီအစဉ်များ မရှိသဖြင့် ထိုင်း-မြန်မာ နယ်စပ်သည် ချိန်ကိုက်ဗုံး တစ်လုံးလိုဖြစ်နေကာ တရားမဝင် ရွှေ့ပြောင်းများနှင့် ဆိုက်ဘာရာဇဝတ်ဂိုဏ်းများ အများအပြား ဝင်ရောက်ခြင်းတို့နှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံရေးလောကအတွင်းသို့ သက်ဆင် ပြန်လည်ဝင်ရောက်မည့် အခြေအနေသည် ယခင်ကတည်းက အစပျိုး ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး သက်ဆင်သည် သူ့အတွေးအမြင်များဖြင့် ပေတုန်တန်၏ လုပ်ငန်းစဉ်ကို ပုံဖော်ရန် ယခင်ကတည်းက မျှော်မှန်းထားခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။

သက်ဆင်၏ နိုင်ငံရေးဩဇာ လွှမ်းမိုးမှုကြောင့် ထိုအခြေအနေသည် ပေတုန်တန်အတွက် အန္တရာယ်ရှိနေသည်။ 

ထို့ကြောင့် ပေတုန်တန်သည် သက်ဆင်၏ လွှမ်းမိုးမှုကို ကျော်လွှားနိုင်မည် ဟုတ်/မဟုတ် ဆိုသည်မှာ သံသယ ဖြစ်စရာကောင်းလှသည်။

လက်ရှိတွင် ပေတုန်တန်၏ အနာဂတ်သည် မခန့်မှန်းနိုင်သည့် စိန်ခေါ်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရပြီး နိုင်ငံရေး အတွေ့အကြုံ နည်းပါးနေမှုက အစိုးရအဖွဲ့ကို ဦးဆေင်ရန်နှင့် အစိုးရအဖွဲ့ဝင် ဝန်ကြီးများကို သူ့ဘက်တွင် ရှိနေအောင် ဆွဲဆောင်ရန် ခက်ခဲလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

ခြုံငုံသုံးသပ်ရမည်ဆိုပါက ပေတုန်တန်သည် ဖခင်ဖြစ်သူ သက်ဆင်၏ လောင်းရိပ်အောက် ကျရောက်နိုင်သဖြင့် သူသည် သူ့ကိုယ်ပိုင် ခေါင်းဆောင်မှုပုံစံကို တည်ဆောက်ရမည်ဖြစ်သည်။ 

နိုင်ငံရေးမျိုးဆက် လက်ဆင့်ကမ်းမှု၏ အန္တရာယ်မှာ ပိုမိုသိသာထင်ရှားလာပြီး ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အနာဂတ်သည်လည်း ချောက်ကမ်းပါးပေါ်တွင် ရှိနေသည်ဟု ယူဆမည်ဆိုပါက မှားမည်မထင်ချေ။

Source: ဘန်ကောက်ပို့စ်