CNI International Article

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၂၀

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လက စစ်အာဏာသိမ်းမှု မတိုင်မီအချိန်အထိ နိုက်ဂျာသည် ဆာဟယ်ဒေသတွင် အမေရိကန်၊ ပြင်သစ်နှင့် အနောက်နိုင်ငံများ၏ လုံခြုံရေးဗိသုကာအဖြစ် အဓိကနေရာတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ 

မကြာသေးမီ နှစ်များအတွင်း နိုက်ဂျာကို နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းက ကူညီထောက်ပံ့မှုများ ပေးအပ်ခဲ့ချိန်တွင် အမေရိကန်နှင့် ပြင်သစ်၏ တပ်ဖွဲ့များကို နိုက်ဂျာက တပ်စွဲခွင့်ပြုခဲ့သည်။

၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် ဥရောပသမဂ္ဂက နိုက်ဂျာကို ယူရို သန်း ၅၀၀ ထောက်ပံ့ပေးခဲ့ပြီး ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ပြင်သစ်က နိုက်ဂျာကို ဒေါ်လာ သန်း ၁၅၀ ထောက်ပံ့ပေးခဲ့သည်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ် မတ်လတွင် အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အန်တိုနီ ဘလင်ကင် (Antony Blinken) ၏ ခရီးစဉ်အတွင်း နိုက်ဂျာကို တိုက်ရိုက်ထောက်ပံ့မှုအဖြစ် ဒေါ်လာ သန်း ၁၅၀ ထောက်ပံ့မည်ဟု ကြေညာခဲ့သည်။ 

နိုက်ဂျာအာဏာသိမ်း စစ်ခေါင်းဆောင်များကိုတွေ့ရစဉ်

ထိုအချက်များကြောင့် နိုက်ဂျာသည် လက်နက်ကိုင် အကြမ်းဖက်မှုများရန်မှ အကာအကွယ်ရရှိခဲ့ပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ် နောက်ပိုင်း အာဖရိကဒေသတွင်း အကြမ်းဖက်မှုများ မြင့်တက်နေသည့်တိုင် နိုက်ဂျာတွင် ၂၀၂၂ ခုနှစ်အတွင်း အရပ်သားသေဆုံးမှုနှုန်းမှာ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ လျော့ကျခဲ့သည်။ 

မည်သို့ပင်ဆိုစေ မာလီတွင် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်နှင့် ၂၀၂၁ ခုနှစ်က ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် အာဏာသိမ်းမှုများ၊ ဂီနီတွင် ၂၀၂၁ ခုနှစ်က အာဏာသိမ်းမှု၊ ဘာကီနာဘာဆိုတွင် ၂၀၂၂ ခုနှစ်က အာဏာသိမ်းမှု၊ ၂၀၂၃ နိုက်ဂျာ အာဏာသိမ်းမှုနှင့် အတူ သုံးနှစ်အတွင်း နိုက်ဂျာ အပါအဝင် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများအကြား အာဏာသိမ်းမှုများ မြင့်တက်နေခြင်းသည် ဒေသတွင်း အမေရိကန်နှင့် ပြင်သစ်တို့၏ အကြီးစား စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ထိတွေ့ဆောင်ရွက်မှုများအပေါ် မေးခွန်းများ ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။ 

အာဖရိကတွင် အနောက်အုပ်စု၏ စစ်ရေးကြားဝင်မှုသည် ရုရှားနှင့် တရုတ်ကဲ့သို့ အနောက်အုပ်စုနှင့် မတည့်သည့် နိုင်ငံများအတွက် အခွင့်ကောင်းတစ်ခု ဖြစ်လာစေနိုင်သည်။

 နိုက်ဂျာရှိ အမေရိကန်စစ်တပ်ကိုတွေ့ရစဉ်

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ရုရှားနှင့်တရုတ်သည် အာဖရိကအရေးတွင် အနောက်အုပ်စုနှင့် သြဇာလွှမ်းမိုးမှု ရရှိရေး အတွက် ယှဉ်ပြိုင်ရန် ပူးပေါင်း ပြင်ဆင်နေခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

တစ်ဖက်တွင်လည်း နိုင်ငံမဲ့ လက်နက်ကိုင် အုပ်စုများ (NSAGs) သို့မဟုတ် မာဂရက် ဒေသမှ အယ်အယ်ဒါအဖွဲ့ (AQIM) ၊ ဂျမတ် နျူစရက် အယ်အစ္စလာမ် ဝယ်လ် မူဆလီမင်(JNIM) အဖွဲ့နှင့် ကြီးမြတ်သည့် ဆာဟာဒေသမှ အိုင်အက်စ်အဖွဲ့ (ISGS) ကဲ့သို့ စစ်သွေးကြွအဖွဲ့များကို ပိုမိုလှုပ်ရှားခွင့် ရရှိစေမည်ဖြစ်သည်။

ထိုအချက်များကြောင့် အနောက်နိုင်ငံများမှ မူဝါဒချမှတ်သူများသည် ဆာဟယ်ဒေသရှိ ၎င်းတို့၏ လုံခြုံရေး မူဝါဒ များကို ပြန်လည်သုံးသပ်ရမည့် အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။

အမေရိကန်သည် နိုက်ဂျာ၏ အဂါဒက်ဇ် (Agadez) မြို့တွင် ဒရုန်းစခန်းတစ်ခု ဖွင့်ထားပြီး အမေရိကန်စစ်တပ်၏ အာဖရိကဒေသဆိုင်ရာ စစ်ဌာနချုပ် (AFRICOM) နှင့် ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

ထိုဒရုန်းစခန်းသည် ဆာဟယ်ဒေသတွင် ထောက်လှမ်းရေးနှင့် သတင်းအချက်အလက်များ  စုဆောင်းရန် တာဝန် ယူထားသည်။

အဆိုပါ ဒရုန်းစခန်း၏ တည်နေရာသည် တည်ငြိမ်မှုရှိသည့် အစိုးရနှင့် ဘေးကင်းလုံခြုံမှုရှိသည့် ပတ်ဝန်းကျင် အခြေအနေအပေါ် မှီခိုအားထားနေရသည်။ သို့သော် နိုက်ဂျာတွင် အခြေအနေများ ပြောင်းလဲလာသဖြင့် အမေရိကန်သည် ၎င်း၏ မူဝါဒကို ပြန်လည်သုံးသပ်ဖွယ်ရှိနေသည်။

၂၀၁၂ ခုနှစ် လစ်ဗျားအရေးကဲ့သို့ အမေရိကန်သည် နိုက်ဂျာရှိ အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့ဝင် ၁၀၀၀ ထက် AFRICOM ကိုပိုပြီး အားထားဖွယ်ရှိနေသည်။

 နိုက်ဂျာရှိ ပြင်သစ် စစ်တပ်ကိုတွေ့ရစဉ်

၂၀၁၂ ခုနှစ်က လစ်ဗျားနိုင်ငံ ဘင်ဂါဇီ (Benghazi) မြို့တွင် တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် အမေရိကန်သံအမတ် ခရစ် စတီဗင် (Chris Stevens) သေဆုံးခဲ့ပြီးနောက် အမေရိကန်သည် လစ်ဗျားနိုင်ငံဆိုင်ရာ လုံခြုံရေးမူဝါဒကို ပြောင်းလဲခဲ့ပြီး လစ်ဗျားတွင် အမေရိကန်၏ စစ်အင်အားကို လျှော့ချခဲ့ကာ လစ်ဗျားအရေးနှင့်ပတ်သက်ပြီး AFRICOM ကို ကြီးကြပ်ရန် တာဝန်ပေးခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် နိုက်ဂျာအရေးတွင်လည်း အမေရိကန်သည် လစ်ဗျားကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်ဖွယ်ရှိနေသည်။

အမေရိကန်နည်းတူ ပြင်သစ်သည်လည်း ဆာဟယ်ဒေသတွင် လုံခြုံရေးရရှိရန် ကြိုးပမ်းလုပ်ဆောင်နေသည့် နိုင်ငံဖြစ်သည်။

မာလီတွင် အာဏာသိမ်းမှု ဖြစ်ပွားပြီးနောက် ပြင်သစ်သည် မာလီရှိ ၎င်း၏ စစ်သားများကို ရုပ်သိမ်းကာ နိုက်ဂျာသို့ ရွှေ့ပြောင်းခဲ့သည်။
အမေရိကန်နှင့် မတူသည့် အချက်မှာ နိုက်ဂျာတွင် ပြင်သစ်တပ်များ၏ တည်ရှိရေးအတွက် အကြောင်းပြချက် ခိုင်ခိုင်လုံလုံရှိနေသည်။ နိုက်ဂျာ၏ ယူရေနီယံ အရင်းအမြစ်များသည် ပြင်သစ်စီးပွားရေးအတွက် အကျိုးစီးပွားများ ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် နိုက်ဂျာကို ပြင်သစ်က ကိုလိုနီပြုခဲ့ခြင်းကြောင့် နိုင်ငံရေးအရ လွှမ်းမိုးမှုကို ဆက်လက် ထိန်းသိမ်းရန် ဖြစ်သည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ မကြာသေးမီ နှစ်များအတွင်း အာဖရိကတွင် အနောက်အုပ်စု ဆန့်ကျင်သည့် လှိုင်းလုံးတစ်ခု ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပြီး ဆာဟယ်ဒေသနိုင်ငံများရှိ စစ်ရေးနှင့် နိုင်ငံရေး အထက်တန်းလွှာများအကြား ပြင်သစ် ဆန့်ကျင်မှုများ ပိုမိုမြင့်တက်လာခဲ့သည်။ 

နိုက်ဂျာ စစ်ခေါင်းဆောင်များကလည်း ဒေသတွင်း နိုင်ငံရေးနှင့် အင်အားချိန်ခွင်လျှာ ညှိမှုတွင်း ပြင်သစ်၏ လွှမ်းမိုး မှုကို ဖယ်ရှားရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ 

ထို့ပြင် အပြောင်းအလဲတစ်ခု အနေဖြင့် ရုရှား၏ ပုဂ္ဂလိက ကြေးစားစစ်သားငှားရမ်းသည့် ဝဂ်နာအုပ်စုကို အစားထိုးရန် ပြင်ဆင်လာခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။

ဝဂ်နာအုပ်စုသည် မာလီ၊ ဘာကီနာဖာဆိုနှင့် နိုက်ဂျာတို့တွင် သြဇာလွှမ်းမိုးမှုရရှိရန် ကြိုးပမ်းနေသည်။ တစ်ချိန် တည်းမှာပင် ဆာဟယ်ဒေသရှိ လက်နက်ကိုင်အုပ်စုများကို တိုက်ခိုက်နေသည့် ပြင်သစ်၏ အားထုတ်ကြိုးပမ်းမှု များသည် ဒေသခံများ၊ လူမျိုးစုများနှင့် လူမှုစီးပွား အောင်မြင်ရေးတို့အတွက် ချိတ်ဆက် ဆောင်ရွက်နိုင်စွမ်း မရှိခဲ့ပေ။

ထို့ကြောင့် နိုက်ဂျာအရေးတွင် အမေရိကန်နှင့် ပြင်သစ်သည် စစ်ရေးအရ ကြားဝင်ပါဝင်မှုထက် အာဖရိကတိုက်၊ အထူးသဖြင့် ဆာဟယ်ဒေသတွင် ၎င်းတို့၏ ပုံရိပ်ကို နစ်နာဆုံးရှုံးစေမည့် အခြေအနေမျိုးကို ရှောင်လွှဲစေနိုင်မည့် ချဉ်းကပ်မှုကို ရွေးချယ်မည် ဟုတ်/မဟုတ် စောင့်ကြည့်ရမည်ဖြစ်သည်။

Source: အယ်လ်ဂျာဇီးယား

CNI Sport Article 

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၁၉

ဘရာဇီးလ်တိုက်စစ်မှူး နေမာဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းကမှ ပီအက်စ်ဂျီအသင်းကနေ ထွက်ခွာပြီး ဆော်ဒီကလပ် အယ်လ်ဟီလယ် အသင်းထံ ပြောင်းရွှေ့သွားခဲ့ပါတယ်။ 

နေမာအနေနဲ့ အသက် ၃၁ နှစ် အရွယ်သာရှိသေးတဲ့ အချိန်မှာ ဥရောပဘောလုံးလောကကို စွန့်ခွာပြီး ဆော်ဒီလိဂ် ကို ပြောင်းရွှေ့သွားခဲ့တာဟာ မယုံနိုင်စရာပါပဲ။ 

နေမာဟာ ဆော်ဒီကလပ်နဲ့ စာချုပ်ကုန်ဆုံးချိန်မှာ ဥရောပဘောလုံးလောကကို ပြန်လာနိုင်ပေမယ့် အရင်လို ခြေစွမ်းမျိုးတွေ ပြသနိုင်မလားဆိုတာတော့ အာမခံချက်မရှိတော့ပါဘူး။ 

တကယ်တော့ နေမာဟာ မက်ဆီ၊ ရော်နယ်ဒိုတို့ရဲ့နောက်ပိုင်း ဘောလွန်းဒီအော စင်မြင့်ထက်မှာ နေရာယူထား မယ့် ကစားသမားအဖြစ် သတ်မှတ်ခံခဲ့ရတဲ့သူပါ။ 

ဒီလို သတ်မှတ်ခံရလောက်အောင်ကို နေမာရဲ့ ငယ်စဉ်ဘဝက စွမ်းဆောင်ရည်တွေဟာ တကယ်ကို ကောင်းမွန်ခဲ့ တာ ဖြစ်ပါတယ်။

နေမာဟာ ဆန်းတို့စ်အသင်းမှာ ပြသခဲ့တဲ့ ခြေစွမ်းတွေကြောင့် အသင်းကြီးအများကြီးက စိတ်ဝင်စားခဲ့ပေမယ့် ဘာစီလိုနာအသင်းကို ရွေးချယ်ပြီး ပြောင်းရွှေ့သွားခဲ့တာပါ။

နေမာရဲ့ ပြောင်းရွှေ့မှုဟာ မှန်ကန်ခဲ့ပြီး ဘာစီလိုနာအသင်းမှာ မက်ဆီ၊ ဆွာရက်ဇ်တို့နဲ့ အတွဲညီပြီး အောင်မြင်မှု တွေ အများကြီး ရယူနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ဒါကြောင့်လည်း နေမာဟာ မက်ဆီ၊ ရော်နယ်ဒိုတို့နဲ့အတူ ကမ္ဘာ့ အကောင်းဆုံး ကစားသမား ၃ ဦး စာရင်းဝင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဘာစီလိုနာမှာ နေမာ ကစားခဲ့စဉ်

ဘရာဇီးလ် ကစားသမားပီပီ နေမာဟာ ဘောလုံးကျွမ်းကျင်မှု ကောင်းမွန်ပေမယ့် နောင်တော်ကြီးတွေလိုပဲ အပျော်အပါးလည်း တော်တော်မက်တာပါ။ 

ပီအက်စ်ဂျီအသင်းဆီ နေမာဟာ ပြောင်းရွှေ့သွားချိန်မှာ ကစားသမားဘဝဟာ အနည်းငယ် ကျဆင်းသွားခဲ့သလို ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဘရာဇီးလ် ကစားသမားဟာ ပီအက်စ်ဂျီအသင်းမှာ မကြာခဏ ဒဏ်ရာရပြီး အနားယူနေချိန်မှာ ပါတီပွဲတွေ ဆင်နွှဲလေ့ရှိတာပါ။ 

ပီအက်စ်ဂျီအသင်းဟာ ချန်ပီယံလိဂ်ဖလားကို ရယူချင်တဲ့ အိပ်မက်ကြောင့် နေမာကို ကမ္ဘာ့စံချိန်တင် ပြောင်းရွှေ့ ကြေးပေးပြီး ခေါ်ယူခဲ့ပေမယ့် ဗိုလ်လုပွဲတစ်ကြိမ်သာ ရောက်ရှိအောင် ပြုလုပ်ပေးနိုင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

နေမာဟာ ပီအက်စ်ဂျီအသင်းမှာ ကစားခဲ့တဲ့ ၆ ရာသီမှာ ပွဲအရေအတွက် အများဆုံးကစားခဲ့တဲ့ ရာသီကတော့ ၂၀၂၀-၂၁ ရာသီဖြစ်ပြီး ပွဲပေါင်း ၃၁ ပွဲ ကစားခဲ့တာပါ။ ဒါတွေကို ကြည့်လိုက်ရင် နေမာဟာ တစ်ရာသီကို ပွဲစဉ် ၁၀ ပွဲလောက်အထိ လွဲချော်ပြီး အနားယူနေတာကို မြင်တွေ့ခဲ့ရတာဖြစ်ပါတယ်။

ဘရာဇီးလ် ကစားသမားဟာ ပါဝင်ကစားတဲ့ပွဲတွေမှာ အသင်းအတွက် အကောင်းဆုံး ကစားပေးနိုင်ခဲ့ပေမယ့် ပြိုင်ဘက် ကစားသမားတွေရဲ့ ပစ်မှတ်ဖြစ်ပြီး ဒဏ်ရာရလွယ်တာနဲ့ အပျော်အပါး မက်တာတွေကြောင့် ပီအက်စ်ဂျီ အသင်းဟာ နေမာကို စိတ်ကုန်သွားခဲ့တာပါ။ 

ဆော်ဒီကလပ်ကို ပြောင်းသွားတဲ့ နေမာကိုတွေ့ရစဉ်

အဲ့ဒါကြောင့်လည်း အခုနွေရာသီ အပြောင်းအရွှေ့မှာ နေမာကို အသင်းရဲ့ အစီအစဉ်တွေမှာ မထည့်သွင်းထားတော့ ဘဲ ရောင်းချခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ပီအက်စ်ဂျီဟာ အသင်းကို ဂလန်ဂဆန်လုပ်ခဲ့တဲ့ ဘတ်ပီကိုတောင် အသင်းလူစာရင်းထဲ ပြန်ထည့်ခဲ့ပြီး နေမာကို အလိုမရှိတော့ကြောင်း ပြသသွားခဲ့တာပါ။ 

နေမာဟာ အခုအချိန်မှာတော့ ပီအက်စ်ဂျီ အသင်းမှာရခဲ့တဲ့ လုပ်ခလစာထက် ၆ ဆပိုပြီးရတဲ့ အယ်လ်ဟီလယ် အသင်းမှာ ကစားတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် နေမာဟာ ဥရောပမြေကို စွန့်ခွာခဲ့ချိန်မှာတော့ ကြီးကြီးမားမား အောင်မြင်မှု မရခဲ့ပါဘူး။

မက်ဆီနဲ့ ရော်နယ်ဒိုတို့ဟာ ဥရောပမြေကို စွန့်ခွာပြီး နယ်မြေအသစ်ကို သွားခဲ့တဲ့အချိန်မှာ ဆုဖလား အောင်မြင်မှု တွေနဲ့ တစ်ဦးချင်း အောင်မြင်မှုတွေ အများကြီး ရယူနိုင်ခဲ့ကြပါတယ်။

မက်ဆီဆိုရင် ဘောလွန်းဒီအော ၇ ကြိမ်၊ ချန်ပီယံလိဂ်ဖလားနဲ့ ကမ္ဘာ့ဖလားတို့ကို ရယူနိုင်ခဲ့ပြီး ရော်နယ်ဒိုက ဘောလွန်းဒီအော ၅ ကြိမ်၊ ချန်ပီယံလိဂ်ဖလား၊ ယူရိုချန်ပီယံဆုတို့ကို ရယူနိုင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

နေမာကို တွေ့ရစဉ်

နေမာအတွက်ကတော့ ကလပ်အသင်းအဆင့်မှာ အမြင့်ဆုံးအောင်မြင်မှုအဖြစ် ချန်ပီယံလိဂ်ဖလားသာ ရယူ နိုင်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံအသင်း အဆင့်မှာလည်း ဖီဖာကွန်ဖက်ဒရေးရှင်းဖလားနဲ့ ရီယိုအိုလံပစ်ပြိုင်ပွဲမှာ ရွှေတံဆိပ် ရယူ နိုင်ခဲ့တာပါ။ 

အဲ့ဒါကြောင့် နေမာဟာ အများကြီး မျှော်လင့်ခြင်းခံရတဲ့ သူအဖြစ်ကနေ ဖြစ်မလာခဲ့သူ တစ်ဦးအနေနဲ့ ဥရောပ မြေကို စွန့်ခွာခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဒါပေမယ့် နေမာအနေနဲ့ ဆော်ဒီလိဂ်မှာ အောင်မြင်မှုတွေရယူပြီး သူ့ရဲ့ကစားသမားဘဝကို အကောင်းဆုံး ပြန်လည် တည်ဆောက်နိုင်မလား ဆိုတာကို စောင့်ကြည့်ရဦးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

၂။ ခေတ်ပြိုင်မှတ်တမ်းများ 

CNI Sport News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊  သြဂုတ် ၁၂

၂၀၂၃-၂၄ ရာသီ ပရီးမီးယားလိဂ်ပြိုင်ပွဲဟာ စတင်နေပြီဖြစ်ပြီး ချန်ပီယံဖြစ်ဖို့ ခန့်မှန်းချက်တွေကလည်း ထွက်ပေါ် နေခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ရာသီသစ် မတိုင်ခင်မှာ ထိပ်တန်း အသင်းကြီးတွေအပြင်၊ အလယ်အလတ် အသင်းတွေကလည်း ပြင်ဆင်မှု ကြီးကြီးမားမား ပြုလုပ်ခဲ့တာပါ။ 

ယေဘုယျ ဆန်ဆန်ပြောရရင် ပရီးမီးယားလိဂ် ချန်ပီယံဆုကို ရယူနိုင်ဖို့အတွက် လက်ရှိအချိန်မှာ အသင်း ၂၀ စလုံး အတွက် အခွင့်အရေးရှိနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် ပွဲစဉ်အရေအတွက် များလာတာနဲ့အမျှ ချန်ပီယံဆုကို ရယူနိုင်ဖို့အတွက် အပြိုင်အဆိုင်ဖြစ်လာတဲ့ အသင်းတွေဟာ လက်ချိုးပြီး ရေတွက်လို့ ရပါတယ်။

အဲ့ဒါကြောင့်လည်း လက်စတာအသင်း ရယူခဲ့တဲ့ နောက်ပိုင်း ချန်ပီယံဆုဟာ ထိပ်တန်းအသင်းကြီးတွေ အတွက် သာဖြစ်ပြီး အခုနောက်ပိုင်းနှစ်တွေမှာ မန်စီးတီးအသင်းကသာ ဒီဆုဖလားကို ကြီးစိုးထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။

မန်စီးတီးအသင်းကို တွေ့ရစဉ်

အခုနှစ်အတွက်လည်း မန်စီးတီးအသင်းကပဲ ချန်ပီယံဆုရယူဖို့ ရေပန်းစားနေတာပါ။

ပရီးမီးယားလိဂ်မှာ ကစားခဲ့တဲ့ ကစားသမားဟောင်းတွေ အများအပြားရဲ့ ခန့်မှန်းချက်တွေကို ကြည့်မိခဲ့တာမှာ မန်စီးတီးအသင်းကသာ ဆုဖလားကို ဆက်ထိန်းသွားမယ်လို့ သုံးသပ်ထားကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါကလည်း မန်စီးတီးအသင်းရဲ့ လက်ရှိ အသင်းလူစာရင်း၊ ထွက်ခွာသွားတဲ့ ကစားသမားစာရင်းနဲ့ ပြန်လည် ဖြည့်တင်းခဲ့တဲ့ ကစားသမားစာရင်းကို ကြည့်ပြီး သုံးသပ်ကြတာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

မန်စီးတီးအသင်းကို ကြည့်ရမယ်ဆိုရင် ပြီးခဲ့တဲ့ရာသီက ဆုဖလား ၃ လုံး ရယူနိုင်ခဲ့တာမှာ အဓိက အရေးပါတဲ့ ဂန်ဒိုဂန်နဲ့ မာရက်ဇ်တို့ကို ဆုံးရှုံးခဲ့ရပေမယ့် ကိုဗာဆစ်နဲ့ ဂျီဗာဒီယောလ်တို့ကို ဖြည့်တင်းထားခဲ့တာပါ။ 

မန်စီးတီးအသင်းဟာ ဂန်ဒိုဂန် နေရာမှာ အစားထိုးဖို့ ကိုဗာဆစ်ကို ခေါ်ယူခဲ့တာဖြစ်ပြီး ခရိုအေးရှား ကစားသမား ဟာ ရီးရယ်လ်၊ ချယ်လ်ဆီးအသင်းတို့နဲ့ ချန်ပီယံလိဂ်ဖလား ရယူထားနိုင်ခဲ့တဲ့ သူဖြစ်လို့ အင်အားနည်းစရာ မရှိတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

နည်းပြ ဂွာဒီယိုလာဟာ ခံစစ်ပိုင်းအတွက်လည်း ဂျီဗာဒီယောလ်ကို ခေါ်ယူခဲ့လို့ ခံစစ်က ပိုတောင့်တင်း သွားခဲ့ပါ တယ်။

မာရက်ဇ်နေရာကို အစားထိုးဖို့ ကစားသမားသစ်တွေ ရှာဖွေနေပေမယ့် လက်ရှိအသင်းမှာ သူ့နေရာ အစားထိုးနိုင် တဲ့ လူငယ်ကစားသမားတွေရှိတာကြောင့် မန်စီးတီးအသင်းဟာ ကြီးကြီးမားမား ပြောင်းလဲသွားခြင်း မရှိပါဘူး။ 

မန်စီးတီးအသင်းဟာ ရာသီအစကို အနည်းငယ် အထနှေးတက်ပေမယ့် အချိန်တန်ရင် ဆုဖလားကိုင်မြှောက် နေတဲ့အတွက် ချန်ပီယံဆုကို ရယူဖို့ ရေပန်းအစားဆုံး အသင်းအဖြစ် ရှိနေတာပါ။

အာဆင်နယ်အသင်းကို တွေ့ရစဉ်

မန်စီးတီးအသင်းရဲ့ အနောက်မှာ ချန်ပီယံဖြစ်ဖို့ ရေပန်းအစားဆုံး ဒုတိယနေရာမှာ ရှိနေတာက အာဆင်နယ် အသင်းဖြစ်ပါတယ်။ အာဆင်နယ်အသင်းဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ရာသီက ဆုဖလားရယူဖို့ နီးစပ်ခဲ့တဲ့ အနေအထားကနေ လက်လွှတ်ခဲ့ရတဲ့ အမှားတွေကို ပြန်လည်ပြင်ဆင်ပြီး ရာသီသစ်ကို အားထည့်ထားတာပါ။ 

အာဆင်နယ်အသင်း ခေါ်ယူခဲ့တဲ့ ဒီကလန်ရိုက်စ်၊ တင်ဘာနဲ့ ဟာဗက်ဇ်တို့ဟာ တကယ်ကို ကောင်းမွန်တဲ့ ကစားသမားတွေဖြစ်ပြီး အသင်းလိုအပ်နေတဲ့ နေရာတွေနဲ့ ကွက်တိကျနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အာဆင်နယ်အသင်းရဲ့ စွမ်းဆောင်ရည် ဘယ်လောက် ကောင်းမွန်လာလဲဆိုရင် မန်စီးတီးအသင်းနဲ့ ကွန်မြူနတီ ဒိုင်း ပွဲစဉ်ကို ကြည့်ပြီး သိနိုင်ပါတယ်။ 

ကစားသမားသစ်တွေနဲ့ အဟောင်းတွေဟာ အကောင်းဆုံး တွဲဖက်ကစားနိုင်ခဲ့ပြီး နည်းပြ အာတီတာ ပုံဖော်ခဲ့တဲ့ ကစားကွက်အတိုင်း အံ့ဝင်ခွင်ကျကစားကာ မန်စီးတီးအသင်းကို ဒုက္ခပေးနိုင်ခဲ့တာပါ။ 

အရင် အာဆင်နယ်လို မဟုတ်တော့ဘဲ ပြောင်းလဲလာတဲ့ ကစားပုံတွေ၊ စိတ်ဓါတ်တွေနဲ့ နိုင်လိုစိတ်တွေကြောင့် လည်း ဂန်းနားတို့ဟာ ပရီးမီးယားလိဂ် ဆုဖလားရယူနိုင်ဖို့ ဒုတိယရေပန်း အစားဆုံးနေရာမှာ ရှိနေတာဖြစ်ပါတယ်။

အချက်အလက်တွေအရ ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ မန်စီးတီး၊ အာဆင်နယ် အသင်းတို့ရဲ့နောက် တတိယရေပန်း အစားဆုံး အသင်းအဖြစ် ရပ်တည်နေခဲ့တာပါ။ 

ယူနိုက်တက်အသင်းကို တွေ့ရစဉ်

ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ရာသီက နည်းပြ အဲရစ်တန်ဟတ် လက်အောက်မှာ အကောင်းဆုံးပုံစံရခဲ့ပြီး ဒါကို အခုနှစ်ရာသီမှာလည်း ဆက်ပြီး သယ်ဆောင်နိုင်ဖို့ လုပ်ဆောင်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ရာသီသစ်မတိုင်ခင် အသင်းရဲ့ဂိုးပေါက်ကို ဆယ်စုနှစ်ကျော် တာဝန်ယူခဲ့တဲ့ ဂိုးသမား ဒီဂီယာကို လက်လွှတ်ခဲ့သလို အီလန်ဂါနဲ့ တဲလက်စ်တို့ကိုလည်း ရောင်းချခဲ့တာပါ။ 

ဒါ့အပြင် မက်ဂွဲယား၊ ဗန်ဒီဘိခ်၊ ဖရက်ဒ်တို့ကိုလည်း ရောင်းချနိုင်ဖို့ လုပ်ဆောင်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

မန်ချက်စတာကလပ်ဟာ ကွင်းလယ်အတွက် မေဆန်မောင့်၊ ဂိုးသမား နေရာအတွက် အိုနာနာနဲ့ တိုက်စစ်မှူး နေရာအတွက် ဟော့ဂျ်လန်းတို့ကို ခေါ်ယူခဲ့တာပါ။

ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ အပြောင်းအရွှေ့ မပိတ်ခင်မှာ နောက်ထပ် ကစားသမားတွေကို ခေါ်ယူသွားဖို့ ရှိပေမယ့် ကစားသမားတွေကို အရင်ရောင်းချဖို့ လုပ်ဆောင်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ယူနိုက်တက် အသင်းအနေနဲ့ ပရီးမီးယားလိဂ်ဖလားကို ရယူချင်တယ်ဆိုရင် မနှစ်ကလို အသင်းကြီးတွေနဲ့ ကစားခဲ့ တဲ့ အဝေးကွင်းပွဲတွေမှာ ရလဒ်မကောင်းတာနဲ့ တိုက်စစ်ပိုင်းက ဂိုးသွင်းခွင့်တွေကို အသုံးချနိုင်ဖို့ လိုအပ်နေတာပါ။

ဒီအချက်တွေကို ပြင်ဆင်နိုင်ခဲ့ရင် ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ချန်ပီယံဆုကို စိန်ခေါ်နိုင်ဖို့ ရှိနေပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ရာသီက ချန်ပီယံလိဂ်ဝင်ခွင့်နဲ့ပါ လွဲချော်ခဲ့တဲ့ လီဗာပူးလ်အသင်းကတော့ ချန်ပီယံဖြစ်ဖို့ ရေပန်းအစားဆုံး စတုတ္တနေရာမှာ ရပ်တည်နေတာပါ။ 

လီဗာပူးလ်အသင်းဟာ ရာသီသစ် မစခင်ကတည်းက အဓိက ကစားသမား အများအပြားကို ဆုံးရှုံးခဲ့ရပြီး ဒီထဲမှာ ကွင်းလယ် ကစားသမားတွေဖြစ်တဲ့ မီလ်နာ၊ ဟန်ဒါဆန်နဲ့ ဖာဘင်ဟိုတို့လို အရေးပါတဲ့ ကစားသမားတွေ ပါဝင် သွားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ကစားသမား ပြန်လည်ဖြည့်တင်းမှု အပိုင်းမှာ ကွင်းလယ် ကစားသမားတွေဖြစ်တဲ့ မက်အယ်လစ္စတာ၊ ဆာဘော့ဇ် လိုင်းနဲ့ ကိုင်စီဒိုတို့ကို ခေါ်ယူခဲ့တာပါ။

လီဗာပူးလ်အသင်းရဲ့ဒီရာသီ အပြောင်းအရွှေ့ လှုပ်ရှားမှုတွေအပေါ် ဝေဖန်မှုတွေရှိခဲ့ပေမယ့် ချန်ပီယံဆုအတွက် စိန်ခေါ်နိုင်မယ်ဆိုတာ သံသယရှိစရာ မရှိပါဘူး။ 

ဒါပေမယ့် မန်စီးတီး၊ အာဆင်နယ်နဲ့ ယူနိုက်တက်အသင်းတို့နဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင်တော့ လီဗာပူးလ်အသင်းဟာ လက်ရှိ အချိန်မှာ အနည်းငယ် အားနည်းနေတာတော့ အသေအချာပါပဲ။

ပြီးခဲ့တဲ့ရာသီက ရလဒ်ဆိုးတွေနဲ့အတူ အမှတ်ပေးဇယား အဆင့် ၁၂ နေရာမှာ ရပ်တည်နိုင်ခဲ့တဲ့ ချယ်လ်ဆီးအသင်း ကတော့ ဒီရာသီမှာ နည်းပြသစ် ပိုချက်တီနိုကို ခန့်အပ်ပြီး အသင်းကို ပြန်လည်တည်ဆောက်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ချန်ပီယံလိဂ်ဖလား ရယူနိုင်ခဲ့တဲ့ အဓိက ကစားသမား အများအပြားကို ထွက်ခွာခွင့်ပေးခဲ့ပြီး နည်းပြပိုချက်တီနိုဟာ ကစားသမားသစ်တွေကို ခေါ်ယူကာ အသင်းမှာရှိနေတဲ့ ကစားသမားဟောင်းတွေနဲ့ တွဲဖက်ပြီး သူလိုချင်တဲ့ ပုံစံ အတိုင်း ရအောင် လုပ်ဆောင်နေတာကို မြင်တွေ့ရပါတယ်။

ချယ်လ်ဆီးအသင်းဟာ ဒီရာသီ ဥရောပပြိုင်ပွဲ မယှဉ်ပြိုင်ရတာက အပေါ်က အသင်း ၄ သင်းထက် အားသာချက် ရှိပေမယ့် ချန်ပီယံဆုရယူနိုင်ဖို့ ရေပန်းစားတဲ့ အနေအထားမှာတော့ မန်စီးတီး၊ အာဆင်နယ်၊ ယူနိုက်တက်နဲ့ လီဗာပူးလ်အသင်းတို့ရဲ့ အနောက်မှာသာ ရပ်တည်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

၉ လကျော်ကြာ ယှဉ်ပြိုင်ရမယ့် ပရီးမီးယားလိဂ် ပြိုင်ပွဲကြီးမှာ လက်ရှိချန်ပီယံ မန်စီးတီးအသင်းကပဲ ရေပန်းစား နေတဲ့အတိုင်း ချန်ပီယံဆုကို ဆက်ထိန်းနိုင်မလား၊ တခြားအသင်းတွေက မန်စီးတီးအသင်းကို ကျော်ဖြတ်ပြီး ချန်ပီယံဆုကို ရယူသွားနိုင်မလားဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရတော့မှာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

CNI Article

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ သြဂုတ် ၁၃

အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန၏ ဒုဝန်ကြီး ဗစ်တိုးရီးယား နျူလန် (Victoria Nuland) သည် နိုက်ဂျာသို့ သွားရောက်ခဲ့ပြီး သမ္မတနန်းတော်တွင် နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ဖြင့် ဖမ်းဆီးခံထားရသည့် သမ္မတဟောင်း မိုဟာမက် ဘာဇုမ်း (Mohamed Bazoum) နှင့်တွေ့ဆုံရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။  

သို့သော် သူ့တောင်းဆိုချက်သည် ပယ်ချခံခဲ့ရပြီး နီယာမေမြို့တော်တွင် အာဏာသိမ်း ခေါင်းဆောင်အချို့နှင့်သာ တွေ့ဆုံခဲ့ရသည်။

အာဏာသိမ်း ခေါင်းဆောင်များအနေဖြင့် ဘာဇုမ်းကို အာဏာပြန်လည် အပ်နှင်းရန် ပြောကြားခဲ့သလို နိုက်ဂျာ အား ထောက်ပံ့မှုများကို ရပ်တန့်သွားမည်ဟု နျူလန်က ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည်။

နျူလန်သည် မည်သည့် အောင်မြင်မှုမျှ မရခဲ့ဘဲ နိုက်ဂျာမှ ပြန်လည်ထွက်ခွာခဲ့သော်လည်း စစ်ရေးအရ အရေးယူ မည့် ခြိမ်းခြောက်မှု အငွေ့အသက်များကို ချန်ထားခဲ့သည်။ ထို့အတူ အနောက်အာဖရိကနိုင်ငံများ စီးပွားရေးအဖွဲ့ (ECOWAS) ကလည်း နိုက်ဂျာကို စစ်ရေးအရ ကြားဝင်စွက်ဖက်မည်ဟု ခြိမ်းခြောက်ထားသည်။

 အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန၏ ဒုဝန်ကြီး ဗစ်တိုးရီးယား နျူလန်ကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့ကြောင့် နိုက်ဂျာတွင် ECOWAS သို့မဟုတ် အမေရိကန်နှင့် ပြင်သစ်တပ်များက စစ်ရေးအရ ကြားဝင်မည်လော သို့မဟုတ် ECOWAS ၊ အမေရိကန်နှင့် ပြင်သစ်တို့ ပူးပေါင်းပြီး စစ်ရေးအရ ကြားဝင်မည်လော ဟူ၍  မေးခွန်းများ ထွက်ပေါ်ခဲ့သည်။

နိုက်ဂျာတွင် အာဏာသိမ်းခဲ့သည့် ခေါင်းဆောင်အများစုသည် အမေရိကန်၏ စစ်သင်တန်းများ လေ့ကျင့်သင်ကြား မှုကို ခံယူခဲ့သူများဖြစ်ပြီး အမေရိကန်သည် တပ်ဖွဲ့ဝင် ၁၅၀၀ ခန့်ကို နိုက်ဂျာတွင် ဖြန့်ကြက်ချထားသည်။

နိုက်ဂျာကမူ နိုင်ငံအတွင်းရှိ ပြင်သစ်တပ်ဖွဲ့ဝင် ၁၁၀၀ ခန့်ကို ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းရန် တောင်းဆိုခဲ့သော်လည်း ပြင်သစ်က ရုပ်သိမ်းခဲ့ခြင်း မရှိပေ။

နိုက်ဂျာစစ်ခေါင်းဆောင်များသည် အမေရိကန်တပ်များကို နိုင်ငံအတွင်းမှ ထွက်ခွာရန် အမိန့်ပေးခဲ့ခြင်း မရှိသော် လည်း အခြေအနေသည် ပိုမိုဆိုးရွားလာပါက နိုက်ဂျာမှ အမေရိကန်တပ်များ ထွက်ခွာရဖွယ်ရှိသည်။

နိုက်ဂျာသည် ကမ္ဘာ့အဆင်းရဲဆုံး နိုင်ငံများထဲတွင် တစ်ခု အပါအဝင်ဖြစ်ပြီး ၎င်း၏ အဓိက သယံဇာတမှာ ယူရေနီယံ တူးဖော်သည့် သတ္တုတွင်းများ ဖြစ်သည်။ သို့သော် ထိုသတ္တုတွင်းအများစုကို ပြင်သစ်ကုမ္ပဏီများက  ပိုင်ဆိုင်ထားသည်။

ယခုအခါတွင်မူ နိုက်ဂျာသည် ရေနံများကိုလည်း အသင့်အတင့် ထုတ်လုပ်နေပြီး တစ်ရက်လျှင် ရေနံစည်ပေါင်း ၁၄၀၀၀ ခန့် ထုတ်လုပ်ကာ ထိုရေနံအားလုံးကို ပြည်တွင်းမှာပင် အသုံးပြုခဲ့သည်။

နိုက်ဂျာတွင် လျှပ်စစ်ဓာတ်အား စုစုပေါင်း၏ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းကို နိုက်ဂျီးရီးယားက ထောက်ပံ့ပေးထားခြင်း ဖြစ် သည်။ သို့သော် နိုက်ဂျာတွင် အာဏာသိမ်းမှု ဖြစ်ပွားပြီးနောက်ပိုင်း နိုက်ဂျီးရီးယားသည် နိုက်ဂျာသို့  လျှပ်စစ် ဓာတ်အား ထောက်ပံ့မှုကို ရပ်နားခဲ့သည်ဟု သတင်းများ ထွက်ပေါ်ခဲ့သည်။

နိုက်ဂျာရှိ သတ္တုတွင်းများကိုတွေ့ရစဉ်

လက်ရှိတွင် နိုက်ဂျာ၏ လေပိုင်နက်မှာ ပိတ်ထားပြီး နိုင်ငံအတွင်းရှိ လမ်းမများကို ပိတ်ထားသည်။ အစားအစာ၊ ဆေးဝါးနှင့် အခြားပစ္စည်းများ တင်သွင်းဝယ်ယူမှုကိုလည်း ပိတ်ပင်ထားသည်။

ထိုအခြေအနေကြောင့်   ထောက်ပံ့မှုများ ရပ်ဆိုင်းကာ နိုင်ငံအတွင်း လူသားချင်းစာနာ ထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်း ဖြစ်လာနိုင်မည့် စိုးရိမ်မှုများကို မြင့်တက်စေခဲ့သည်။

ECOWAS သည် စစ်ရေးအရ ကြားဝင်မည်ဟု ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သော်လည်း ၎င်း၏အဖွဲ့ဝင် ၁၅ နိုင်ငံစလုံးက စစ်ရေး ဖြင့် ဖြေရှင်းမည့် အခြေအနေကို သဘောတူခဲ့ခြင်း မရှိပေ။
ထို့ကြောင့် နိုက်ဂျာအတွက် စစ်ရေးခြိမ်းခြောက်မှုအရှိဆုံး နိုင်ငံများမှာ အမေရိကန်နှင့် ပြင်သစ်ဖြစ်သည်။ 

အဆိုပါ နှစ်နိုင်ငံစလုံးသည် နိုက်ဂျာနိုင်ငံအတွင်း ဖြန့်ကြက်ထားသည့် ၎င်းတို့၏ စစ်အင်အားကို တိုးမြှင့်ဖွယ်ရှိနေ သည်။

နိုက်ဂျာရှိ အမေရိကန်တပ်များသည် အမေရိကန်စစ်တပ်၏ အာဖရိက စစ်ဌာနချုပ် (AFRICOM) ၏ အုပ်ချုပ်မှု အောက်တွင် ရှိသည်။

ထို့ပြင် နိုက်ဂျာရှိ အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့ဝင်များသည် အကြမ်းဖက်မှု တိုက်ဖျက်ရေးအတွက်သာ စစ်ဆင်ရေးများ ပြုလုပ်ခွင့် ရှိသည်။ အမေရိကန်တပ်များကို လက်ခံထားသည့် နိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်းရေးကို အမေရိကန်တပ်များ အနေဖြင့် ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခွင့် မရှိပေ။

နိုက်ဂျာနိုင်ငံရဲ့ မြေပုံကိုတွေ့ရစဉ်

ထိုအချက်သည် ဝါရှင်တန်အတွက် ခေါင်းခဲရမည့် အချက်ဖြစ်သည်။ အမျိုးသားလုံခြုံရေးအတွက် အရေးပေါ်ကိစ္စ ရပ်မျိုး မရှိဘဲ၊ အမေရိကန်တပ်များသည်လည်း ခြိမ်းခြောက်ခံရသည့် အခြေအနေမျိုး မဟုတ်ပါက စစ်ရေးအရ ကြားဝင်စွက်ဖက်နိုင်မည် မဟုတ်ပေ။

အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အန်တိုနီဘလင်ကင်(Antony Blinken) နှင့် ၎င်း၏လက်ထောက် နျူလန်တို့ကမူ နိုက်ဂျာတွင် ရုရှား၏ ဝဂ်နာကြေးစား စစ်သားအုပ်စုများ လှုပ်ရှားလာမည့်အရေးကို စိုးရိမ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ သည်။

လက်ရှိအချိန်ထိ နိုက်ဂျာတွင် ဝဂ်နာတပ်ဖွဲ့များ မရှိသေးသော်လည်း ဝဂ်နာအုပ်စု၏ အကြီးအကဲ ယက်ဗ်ဂျီနီ ပရီဂိုဇင် (Yevgeny Prigozhin) ကမူ နိုက်ဂျာ၌ ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် အာဏာသိမ်းမှုကို ထောက်ခံကြောင်း ပြောကြား ခဲ့ပြီး နိုက်ဂျာအတွက် ဝဂ်နာတပ်ဖွဲ့၏ ဝန်ဆောင်မှုများကို ကမ်းလှမ်းခဲ့သည်။

ဝဂ်နာတပ်ဖွဲ့ဝင်များသည် လက်ရှိတွင် မာလီ၊ ဆူဒန်၊ ဗဟိုအာဖရိက သမ္မတနိုင်ငံနှင့် လစ်ဗျားနိုင်ငံများတွင် လှုပ်ရှားနေသည်။ ထိုနိုင်ငံများအနက် မာလီသည်  ECOWAS ၏ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။

နိုက်ဂျာသည် အာဖရိကတွင် စစ်အင်အား အနည်းဆုံး နိုင်ငံများထဲတွင် ပါဝင်သည်။ နိုက်ဂျာလေတပ်တွင် ရုရှား လုပ် Su-25 တိုက်လေယာဉ် နှစ်စင်းနှင့် ရဟတ်ယာဉ် အနည်းငယ်သာရှိသည်။ 

လက်ရှိတွင် နိုက်ဂျာ၊ မာလီနှင့် ဘာကီနာဖာဆိုတို့တွင် လှုပ်ရှားနေသည့် ဂျီဟတ်အုပ်စုများရှိနေပြီး အချို့ ဂျီဟတ် အုပ်စုများသည် အယ်ကေဒါနှင့် အိုင်အက်စ် အဖွဲ့များနှင့် ဆက်နွှယ်မှုရှိသည်။

အမေရိကန်သည် ဒီမိုကရေစီနည်းကျ ရွေးကောက်ခံရသည့် အစိုးရအဖွဲ့များနှင့် ခေါင်းဆောင်များကို ထောက်ခံခဲ့ သော်လည်း အမေရိကန်၏ အမျိုးသားလုံခြုံရေးအတွက် စစ်မှန်သည့် ခြိမ်းခြောက်မှုမျိုး မဟုတ်လျှင် စစ်ရေးအရ ကြားဝင်စွက်ဖက်မှုအတွက် အကြောင်းပြချက်ပေးရန် ခက်ခဲလှသည်။

ထို့ပြင် အမေရိကန်၏ စစ်ရေးကြားဝင်မှုသည် အာဖရိကနှင့် အခြား ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများတွင် အမေရိကန်အပေါ် ယုံကြည် လေးစားရသည့် အခြေအနေကို ဆိုးရွားစွာ ထိခိုက်စေမည်ဖြစ်သည်။

အကယ်၍ အမေရိကန်သည် ပြင်သစ်နှင့် ပူးပေါင်းပြီး စစ်ရေးအရ ကြားဝင်မည်ဆိုပါက အခြေအနေ အရပ်ရပ်ကို ပိုမိုဆိုးရွား သွားစေရုံသာ ရှိသည်။ 

ထို့ကြောင့် အမေရိကန် အနေနှင့် နိုက်ဂျာအရေးတွင် စစ်ရေးအရ ကြားဝင်မည်လော၊ သို့မဟုတ် နိုက်ဂျာအရေးကို အာဖရိကနိုင်ငံများကိုသာ ဖြေရှင်းခွင့်ပေးမည်လောဆိုခြင်းကို သေချာစွာ စဉ်းစားဆုံးဖြတ်ရမည် ဖြစ်သည်။

Source: Asia Times