CNI Sport Article

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၂၃

ဆယ်စုနှစ် တစ်ခုကျော်ကြာအောင် ယူနိုက်တက်မှာ ကစားခဲ့တဲ့ ဂိုးသမား ဒီဂီယာနဲ့ အသင်းတို့ ချုပ်ဆိုထားတဲ့ စာချုပ်ဟာ ဒီရာသီအကုန်မှာ ကုန်ဆုံးတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ဖာဂူဆန် ခေတ်ထဲကရှိခဲ့တဲ့ ဒီဂီယာကို စာချုပ်သက်တမ်းတိုးဖို့ ဆွေးနွေးမှုတွေ ပြုလုပ် နေပေမယ့် သဘောတူညီမှုတော့ မရသေးပါဘူး။ စပိန်ဂိုးသမားဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းမှာ ဂန္တဝင် ကစားသမား တစ်ဦးအဖြစ် ရှိခဲ့ပေမယ့် နှုတ်ဆက်ဖို့ အချိန်ရောက်ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီဂီယာဟာ ဂိုးဖမ်းရာမှာ ကောင်းမွန်ပြီး ခဲရာခဲဆစ် ဂိုးတွေကိုတောင် မရမက ကာကွယ်နိုင်တဲ့ သူအဖြစ် နာမည် ကျော်ကြားတဲ့သူ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် မော်ဒန်ဘောလုံး ခေတ်မှာတော့ ဂိုးသမားတစ်ဦးဟာ ဂိုးဖမ်း တက်ရုံတစ်ခုတည်းနဲ့ မရတော့ဘဲ အသင်း ဂိုးရဖို့အတွက် တိုက်စစ်လမ်းကြောင်းတွေ ဖွင့်ပေးအောင် လုပ်ပေးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ တစ်ခါတစ်ရံမှာဆိုရင် တိုက်စစ်မှူး ဂိုးရဖို့အတွက် ဂိုးဖန်တီးမှုတွေတောင် ပြုလုပ်ပေးရမှာပါ။

ဒါတွေကို ဒီဂီယာရဲ့ ပြိုင်ဘက် ဂိုးသမားတွေဖြစ်တဲ့ အီဒါဆန်နဲ့ အလီဆန်တို့ဆီမှာ မြင်တွေ့ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဂီယာဟာ ဒီလိုအပိုင်းတွေမှာ တော်တော်လေး အားနည်းတာ တွေ့ရပါတယ်။

ဒီဂီယာနဲ့ နည်းပြ အဲရစ်တန်ဟတ်ကိုတွေ့ရစဉ်

ဒီဂီယာဟာ ဘောလုံးပို့ပေးတဲ့ ၁၀ လုံးမှာ ၈ လုံးလောက်က ပြိုင်ဘက် ကစားသမားတွေဆီကိုသာ ရောက်ခဲ့ပြီး ကျန်တဲ့ ၂ လုံးလောက်သာ ကိုယ့်အသင်းသားဆီကို ရောက်နေတာပါ။

အခုနောက်ပိုင်း ဂိုးသမားတွေဟာ သူတို့ဆီကို ဘောလုံးရောက်တဲ့ အချိန်မှာ တည်တည်ငြိမ်ငြိမ်နဲ့ ရှိနေပြီး ဒီဂီယာ ကတော့ စိုးရိမ်စိတ်တွေများပြီး ကန်တင်ပေးတာတွေတောင် အလွဲလွဲအချော်ချော် ဖြစ်ခဲ့ရပါတယ်။

အခု မော်ဒန်ခေတ်ရဲ့ ဘောလုံးကစားနည်း ပုံစံတွေကို လိုက်မှီဖို့အတွက် ဒီဂီယာဟာ တော်တော်လေး အားနည်း နေပါတယ်။ အနီးစပ်ဆုံးပွဲဖြစ်တဲ့ ဆီဗီလာနဲ့ ယူရိုပါလိဂ် ကွာတားဖိုင်နယ်မှာဆို ဒီဂီယာဟာ တော်တော်လေးကို အမှားအယွင်း များခဲ့တာဖြစ်ပြီး ဆီဗီလာအသင်း သွင်းယူသွားတဲ့ ၃ ဂိုးစလုံးဟာ သူနဲ့ မကင်းခဲ့တာကို မြင်တွေ့ ခဲ့ရပါတယ်။

ယူနိုက်တက်အသင်း တာဝန်ရှိသူတွေကတော့ ၂၀၁၁ ကတည်းက အသင်းကို ရောက်လာပြီး နှစ်ပေါင်းများစွာကြာ အသင်းရဲ့ ဂိုးပေါက်ကို ကာကွယ်ခဲ့တဲ့ ဒီဂီယာကို ဆက်လက် ထိန်းသိမ်းချင်ခဲ့ပေမယ့် ဆီဗီလာနဲ့ပွဲက အဖြစ် အပျက်တွေကြောင့် အသင်းတာဝန်ရှိ သူတွေနဲ့ ပရိသတ်တွေကပါ စပိန်ဂိုးသမား နေရာကို ဂိုးသမား အစားထိုးပြီး ခေါ်ယူဖို့ တိုက်တွန်းမှုတွေ ရှိနေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဂိုးမပေးရဖို့ ကာကွယ်နေတဲ့ ဒီဂီယာ 

နည်းပြ အဲရစ်တန်ဟတ်က အသင်းကို ရောက်ကတည်းက အသင်းမှာရှိတဲ့ ကစားသမားတွေနဲ့ ချိတ်ဆက်ပြီး တိုက်စစ်လမ်းကြောင်း ရှာဖွေနိုင်တဲ့ ဂိုးသမားကို လိုချင်ခဲ့ပေမယ့် အသင်းရဲ့ ဝါရင့်ဂိုးသမား ဒီဂီယာကို ဒီလိုမျိုး ဖြစ်လာမယ့် အထင်နဲ့ အငှားဂိုးသမားတွေကို ခေါ်ပြီး ဒီဂီယာကိုသာ ယုံယုံကြည်ကြည်နဲ့ တာဝန်ပေးခဲ့ပါတယ်။

ဒီဂီယာဟာ ဒီရာသီ ပရီးမီးယားလိဂ်မှာ ဂိုးမပေးရအောင် ပွဲအများအပြား စွမ်းဆောင်နိုင်တဲ့ ဂိုးသမားအဖြစ် ရှိနေ ပေမယ့် ပရီးမီးယားလိဂ် အသင်းကြီး အနေနဲ့ ဂိုးတွေ အများအပြားကို ခွင့်ပြုခံထားရပါတယ်။

ဒီဂီယာဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းမှာ တစ်ပတ်လုပ်ခ ပေါင် ၄ သိန်း နီးပါးရနေပြီး ကလပ်အသင်း ဘက်ကတော့ လုပ်ခလစာလျှော့ပြီး စာချူပ်သစ် ချုပ်ချင်နေတဲ့ပုံပါ။ ပရိသတ်အချို့ကတော့ အသင်းမှာ ၁၂ နှစ်ကြာ ကစားခဲ့တဲ့ ဒီဂီယာနဲ့ အသင်းတို့ဟာ ဒီအချိန်မှာ လမ်းခွဲဖို့က အကောင်းဆုံး အဖြေလို့ သုံးသပ်နေကြတာဖြစ်ပြီး သူ့ကို ခမ်းခမ်း နားနားနဲ့ နှုတ်ဆက်ကာ ထိပ်တန်းအဆင့်ရှိ လူငယ်ဂိုးသမားနဲ့ အစားထိုးဖို့ ပြောခဲ့ကြပါတယ်။

ဒါမှလည်း အဲဒီ လူငယ်ဂိုးသမားဟာ အဲရစ်တန်ဟတ် သွားချင်တဲ့ ပုံစံအတိုင်း လိုက်လုပ်လိမ့်မယ်လို့ ပြောခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီဂီယာဟာ ယူနိုက်တက်မှာ ကစားသမားဘဝ အဆုံးသတ်ချင်တယ်လို့ အရင်တုန်း ပြော ထားတာပါ။

ဒါပေမယ့် ဒီဂီယာနဲ့ ယူနိုက်တက်တို့အကြား ညှိနှိုင်းမှုတွေ ပြုလုပ်လို့ မရရင်တော့ နှုတ်ဆက်ဖို့ အချိန် ကျရောက် လာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီဂီယာနဲ့ ဆုဖလားကို တွေ့ရစဉ်

ဒီဂီယာဟာ ယူနိုက်တက် အသင်းအတွက် ပြိုင်ပွဲစုံ ၅၃၅ ပွဲ ပါဝင်ကစားခဲ့တာဖြစ်ပြီး ပရီးမီးယားလိဂ်မှာ ကစားခဲ့တဲ့ ၄၀၇ ပွဲမှာတော့ ပေးဂိုး မပေးရအောင် ၁၄၄ ပွဲအထိ စွမ်းဆောင် ထားပါတယ်။ ဒီဂီယာဟာ ယူနိုက်တက်အသင်း ကစားသမားဘဝမှာ ပရီးမီးယားလိဂ်၊ အက်ဖ်အေဖလား၊ ကာရာဘောင်းဖလားနဲ့ ကွန်မြူနတီဒိုင်း ချန်ပီယံဆုတွေ ကို ရယူနိုင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ဒီဂီယာ နေရာ အစားထိုးဖို့အတွက် ဘရန်ဖို့ဒ် ဂိုးသမား ဒေးဗစ်ရိုင်ယာ၊ ပေါ်တူဂီ ဂိုးသမား ဒီယိုဂိုကော်စတာနဲ့ ဘိုင်ယန်မြူးနစ် ဂိုးသမား ဆွန်းမားတို့ အပါအဝင် ဂိုးသမားအချို့ကို ဆန်ကာတင် စာရင်းထဲ ထည့်သွင်းထားပါ။

ယူနိုက်တက် အသင်းဟာ လာမယ့် နွေရာသီ အပြောင်းအရွှေ့မှာ ကမ္ဘာ့အဆင့်မှီ ဂိုးသမားတစ်ဦးကို ရှာဖွေနေပြီး ဒီဂီယာကို စာချုပ်သက်တမ်း တိုးခဲ့ရင်တောင် အရန်ဂိုးသမားအဖြစ်သာ အသုံးပြုသွားဖွယ်ရှိနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါကြောင့် ယူနိုက်တက် အသင်းနဲ့ နှုတ်ဆက်ဖို့ ဒီဂီယာ အချိန်ကျရောက်ပြီးလားဆိုကိုတော့ စောင့်ကြည့်ရပေတော့ မည်။

CNI International Article

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၂၃

ဆူဒန်၏ ထိပ်တန်း ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနှစ်ဦးကို သစ္စာခံသည့် တပ်ဖွဲ့များအကြား တိုက်ခိုက်မှုများက ဆူဒန်နိုင်ငံ ပြိုလဲသွားမည့် အန္တရာယ်အပြင် တခြားသော နိုင်ငံများဆီသို့ အကျိုးဆက်များလည်း ရိုက်ခတ်လာနိုင်သည်။

တိုက်ခိုက် နေကြသော အဖွဲ့နှစ်ဖွဲ့လုံးတွင် တပ်ဖွဲ့ဝင်အင်အား ထောင်ချီရှိရုံမက၊ နိုင်ငံခြားမှ ထောက်ပံ့ ပေးနေသူ များလည်းရှိကာ သတ္ထုနှင့် အရင်းအမြစ်များ ကြွယ်ဝခြင်းက ၎င်းတို့အပေါ် ပိတ်ဆို့ အရေးယူမှုများ လုပ်ဆောင်ရန် လည်း အခက်တွေ့စေသည်။

ထိုအချက်သည် အရှေ့အလယ်ပိုင်းနှင့် အာဖရိကဒေသတို့မှ ပဋိပက္ခများ သက်ဆိုးရှည်နေရခြင်း၏ အကြောင်း ပြချက်များမှ တစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။

ဆူဒန်၏ ဒီမိုကရေစီစနစ်သို့ အသွင်းကူးပြောင်းရေး ကြိုးပမ်းမှုမှ စတင်လာသော တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် လူပေါင်း ရာချီ သေဆုံးကာ သန်းချီလည်း မြို့ပြဧရိယာများတွင် ပိတ်မိနေသည်။

ဆူဒန်စစ်တပ် အာဏာသိမ်းခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးကိုတွေ့ရစဉ်

ဆူဒန်စစ်တပ် အကြီးအကဲ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး အဗ္ဗဒဲလ် ဖာတက်ရှ် ဘာဟန်နှင့် RSF လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး မိုဟာမက် ဟမ်ဒန်ဒါဂါလိုတို့သည် ဆူဒန်အား ထိန်းချုပ်ခွင့် ရရေးအတွက် အားပြိုင်နေကြသည်။

၎င်းတို့ နှစ်ဦးပေါင်းကာ အာဏာသိမ်းယူမှု ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ၂ နှစ်အကြာတွင် ယခုကဲ့သို့ တိုက်ခိုက်ကြခြင်း ဖြစ်သည်။

ယခုတိုက်ပွဲများတွင် အနိုင်ရရှိသူသည် ဆူဒန်သမ္မတ ဖြစ်လာဖို့ရှိကာ ရှုံးနိမ့်သူသည် ပြည်နှင်ဒဏ်၊ ဖမ်းဆီးမှု သို့မဟုတ် အသတ်ခံရမှုနှင့် ကြုံတွေ့ရမည်။

ယခု တိုက်ခိုက်မှုများသည် ကာလရှည် ပြည်တွင်းစစ်ပွဲ တစ်ခုအဖြစ် သို့မဟုတ် တစ်ခြား ပြိုင်ဘက်၏ နယ်မြေများ ကို သိမ်းယူခြင်းကိုလည်း ဖြစ်လာစေနိုင်သည်။

ဆူဒန်မှ တိုက်ပွဲများကို ပြည်တွင်းစစ်၏ ပထမဆင့်ဟု သတ်မှတ်နိုင်ကြောင်းလည်း ဆူဒန်ပညာရှင်တစ်ဦးက ပြောသည်။

ဆူဒန်သည် ဧရိယာအားဖြင့် အာဖရိက၏ တတိယမြောက် အကြီးဆုံးနိုင်ငံဖြစ်ကာ နိုင်းမြစ်ကို ခွလျက် တည်ရှိသည်။

RSF တပ်ဖွဲ့ ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးကို တွေ့ရစဉ်

ဆူဒန်သည် နိုင်းမြစ်ကို ဒေသတွင်း အင်အားကြီးနိုင်ငံများ ဖြစ်သည့် အီဂျစ်၊ အီသီယိုပီးယားတို့နှင့် မျှဝေပိုင်ဆိုင် ထားသည်။

အီဂျစ်သည် ၎င်းတို့ နိုင်ငံအတွက် လိုအပ်ချက်ကို နိုင်းမြစ်ကို မှီခိုနေရချိန်တွင် အီသီယိုးပီးယား၏ အကြီးစား ဆည် တည်ဆောက်ရေး စီမံကိန်းက အီဂျစ်နှင့်ဆူဒန် နှစ်နိုင်ငံလုံးအတွက် အချက်ပေးမှုလည်း ဖြစ်သည်။ အီဂျစ်သည် ဆူဒန်စစ်တပ်နှင့် နီးကပ်သော ဆက်ဆံရေးရှိကာ ထိုဆက်ဆံရေးက အီသီယိုးပီးယားကို ရင်ဆိုင်ရေးအတွက် မဟာမိတ်အဖြစ် ရှုမြင်ထားသည်။

အပစ်အခတ် ရပ်စဲရေးအတွက် အီဂျစ်အစိုးရက နှစ်ဖက်စလုံးနှင့် ဆက်ဆံခဲ့သော်လည်း ယခုတိုက်ပွဲများတွင် စစ်တပ် ဘက်ကသာ ရှုံးနိမ့်မည်ဆိုလျှင် စစ်တပ်ဘက်မှ ဖယ်ခွာသွားမည်ဟု ယူဆရသည်။

ဆူဒန်နှင့် ထိစပ်နေသော နိုင်ငံ ၅ နိုင်ငံသည် ဆူဒန်၏ ရေနံသယံဇာတများကို မှီခိုနေရခြင်းအပြင် ၎င်းတို့ထံတွင် လည်း ကိုယ်ပိုင်ပြည်တွင်း ပဋိပက္ခများ ရှိနေခြင်းကြောင့် ဆူဒန်ပဋိပက္ခသည် ဆူဒန် တစ်နိုင်ငံတည်းကိုသာ အကျိုး သက်ရောက်မှု ရှိလိမ့်မည်မဟုတ်ဟု အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ပဋိပက္ခအဖွဲ့မှ ပညာရှင်တစ်ဦးက သုံးသပ်သည်။

အိမ်နီးချင်း ၅ နိုင်ငံမှ ချဒ်နှင့် တောင်ဆူဒန်တို့သည် ဆူဒန်၏ စစ်မီးကူးစက်မှုနှင့် ရင်ဆိုင်ရနိုင်ခြေ အမြင့်ဆုံးတွင် ရှိနေကာ တိုက်ပွဲများ သက်ဆိုးရှည်လေလေ ပြင်ပမှ ကြားဝင်ခြင်း ပေါ်ပေါက်လာခြင်း မြင့်တက်လာလေဟုလည်း ၎င်းက သုံးသပ်သည်။

ဒေသတစ်လျှောက် လွှမ်းမိုးမှု ရရှိရေးအတွက် အာရပ်ပင်လယ်ကွေ့ နိုင်ငံများသည် မကြာသေးခင် နှစ်များအတွင်း အာဖရိကဦးချိုဒေသသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့ကြသည်။

ယူအေအီးသည် RSF နှင့် နီးကပ်သော ဆက်ဆံရေးကို ပိုင်ဆိုင်ထားသည်။ RSF အဖွဲ့သည် ယူအေအီး၊ ဆော်ဒီတို့၏ ယီမင်ရှိ အီရန်ထောက်ပံ့သော ဟူသီသူပုန်များနှင့် တိုက်ပွဲများအတွက်လည်း ၎င်းတို့၏ တိုက်ခိုက်ရေးသမား ထောင်ပေါင်းများစွာ ပေးပို့စေလွှတ်ခဲ့သည်။

တစ်ဖက်တွင်လည်း ရုရှားသည် ဆူဒန်ဆိပ်ကမ်းတွင် တပ်သားအင်အား ၃၀၀ နှင့် သင်္ဘော လေးစင်းထားရှိနိုင် သော ရေတပ်အခြေစိုက် စခန်းတစ်ခု တည်ဆောက်ရေး ကာလရှည် စီမံကိန်းများကို ပိုင်ဆိုင်ထားသည်။

ထိုဆိပ်ကမ်းသည် ဥရောပသို့ သင်္ဘောဖြင့် စွမ်းအင်တင်ပို့ရေးအတွက် အရေးပါသော ပင်လယ်နီ ကုန်သွယ်ရေး လမ်းကြောင်းပေါ်တွင် ရှိနေသည်။

ဆူဒန်စစ်ပွဲအတွင်း ကျည်ဒဏ်ရာများနဲ့ အဆောက်အဉီကိုတွေ့ရစဉ်

ရုရှားအစိုးရနှင့် နီးကပ်သော ဆက်ဆံရေးရှိသည့် ဝဂ်နာ ကြေးစားအုပ်စုလည်း ပြီးခဲ့သည့် နှစ်များမှ စတင်ကာ အာဖရိက ဒေသတစ်လျှောက် ဝင်ရောက်လာခဲ့ကာ ဆူဒန်တွင် ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှ စတင်ကာ အော်ပရေးရှင်းများ လုပ်ဆောင်လျက် ရှိသည်။
သမ္မတ အယ်လ်-ဘာရှားက အစ္စလာမ္မစ် အစွန်းရောက် အစိုးရကို ဦးဆောင်နေသည့် ၁၉၉၀ နှစ်များတွင် ဆူဒန် သည် ဘင်လာဒင်နှင့် တခြားသော စစ်သွေးကြွများကို လက်ခံထားမှုအတွက် နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝိုင်း၏ ဖယ်ကျဉ်ခြင်းနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။

ထိုသို့ ဖယ်ကျဉ်ထားမှုက ၂၀၀၀ နှစ်များတွင် အနောက် ဒါဖာဒေသမှ ပဋိပက္ခများကို ပိုမိုဆိုးရွား လာစေခဲ့ကာ ဆူဒန်အစိုးရတပ်ဖွဲ့များနှင့် ဂျန်ဂျာဝိ တပ်ဖွဲ့များသည် ဒေသတွင်းရှိ သူပုန်များကို နှိမ်နင်းရေးတွင် ရက်စက် ကြမ်းကြုတ်မှုများစွာကို ကျူးလွန်ခဲ့သည်ဟု စွပ်စွဲခံခဲ့ရသည်။

အယ်လ်-ဘာရှားကိုပင် နိုင်ငံတကာတရားရုံးက အစုလိုက် အပြုံလိုက်သတ်မှုဖြင့် တရားစွဲဆိုခဲ့သည်။

အစ္စရေးနှင့် ဆက်ဆံရေးကို ရှေ့ဆက် ဆောင်ရွက်ရန် အစိုးရဘက်မှ သဘောတူခဲ့ခြင်းကြောင့် အမေရိကန်သည် ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် ဆူဒန်၏ အကြမ်းဖက်မှု ထောက်ပံ့ပေးသော နိုင်ငံများစာရင်းမှ ဖယ်ရှားခဲ့သည်။

သို့သော် ဆူဒန်၏ ၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် ဒေါ်လာဘီလီယံများစွာ တန်ချေးငွေများနှင့် အကူအညီ များကိုတော့ ရပ်နားခဲ့သည်။ ထိုအချက်အပြင် ယူကရိန်းစစ်ပွဲ၊ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ငွေကြေးဖောင်းပွမှုတို့က ဆူဒန်၏ စီးပွားရေးကို ကျဆင်းလာစေခဲ့သည်။

ဆူဒန်၏ စီးပွားရေး အခက်အခဲများကို အနောက်အုပ်စု နိုင်ငံများအတွက် တိုက်ခိုက်နေသော အဖွဲ့များအား အပစ်ရပ်ရေး ဖိအားပေးရန် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ အရေးယူပိတ်ဆို့မှုများ ချမှတ်ခြင်းဖြင့် အသုံးပြုနိုင်သည်ဟု ယူဆရသည်။

ဆူဒန်အလံကို ကိုင်ထားသူ တစ်ဦးကိုတွေ့ရစဉ်

သို့သော် ဆူဒန်သည် အာဖရိကဒေသ၏ သယံဇာတ ကြွယ်ဝသော နိုင်ငံများမှ တစ်ခုဖြစ်နေခြင်းကြောင့် လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့များသည် ရှားပါးသော သတ္ထုများနှင့် တခြားသော သဘာဝ သယံဇာတများကို ကုန် သွယ်ခြင်းဖြင့် ၎င်းတို့ကိုယ် ၎င်းတို့ ဖြည့်တင်းမှု လုပ်ဆောင်ကြသည်။

ဒါဂါလိုသည် တစ်ချိန်က ဒါဖာဒေသမှ ကျွဲနွားမွေးဖြူသူ တစ်ဦးဖြစ်ကာ တိရိစ္ဆာန်မွေးမြူရေးနှင့် ရွှေတူးဖော်ရေး လုပ်ငန်းများစွာကို ပိုင်ဆိုင်ထားသည်။

ထို့အပြင် ၎င်းသည် ယီမင်မှ တိုက်ပွဲများတွင် RSF တပ်ဖွဲ့များကို စေလွှတ်ပေးခြင်းဖြင့် ပင်လယ်ကွေ့ နိုင်ငံများမှ မြိုးမြိုးမြက်မြက် ရရှိထားသည်ဟုလည်း ယူဆရသည်။

ဆူဒန်စစ်တပ်သည် နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေး အများစုကို ထိန်းချုပ်ထားကာ မြို့တော်နှင့် နိုင်းမြစ်ကမ်းခြေ တစ်လျှောက် စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများစွာကိုလည်း ပိုင်ဆိုင်ထားသည်။ ထို့အပြင် ၎င်းတို့သည် RSF တပ်ဖွဲ့ဝင်များကို ကုန်းတွင်း ပိုင်းမှ အရိုင်းအစိုင်း စစ်သည်များဟုလည်း ရှုမြင်ထားသည်။

နိုင်ငံရေး ရံပုံငွေများကို ထိန်းချုပ်နိုင်ခြင်းသည်လည်း တိုက်ပွဲ အခြေအနေများထက် မလျော့သော အဆုံးအဖြတ် ပေးနိုင်မှုကို ပိုင်ဆိုင်ထားသည်ဟု ဆူဒန်အရေးကျွမ်းကျင်သူက သုံးသပ်သည်။

ဆူဒန်စစ်တပ်သည် ရွှေတွင်းများနှင့် မှောင်ခိုလမ်းကြောင်းများကို ထိန်းချုပ်လိုနေကာ RSF အဖွဲ့သည် ဆူဒန် ဆိပ်ကမ်းမှ ခါတွမ်သို့ လမ်း အပါအဝင် အရေးပါသော လမ်းကြောင်းများကို ကြားဖြတ်လို နေသည်ဟုလည်း ၎င်းက ပြောသည်။

အမေရိကန်၊ ကုလသမဂ္ဂ၊ ဥရောပသမဂ္ဂ၊ အီဂျစ်၊ ပင်လယ်ကွေ့နိုင်ငံများ၊ အာဖရိကသမဂ္ဂနှင့် IGAD ဟုခေါ်သော နိုင်ငံရှစ်ခုပါ အရှေ့အာဖရိက အဖွဲ့တို့ကဲ့သို့ ဆူဒန်ပဋိပက္ခအတွက် ကြားဝင် ဆောင်ရွက်ပေးမည့် နိုင်ငံများ အနေ ဖြင့်လည်း ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ရန်မှာ လက်ရှိ စစ်ပွဲ အခြေအနေထက် ပို၍ ရှုပ်ထွေးမှုနှင့် ရင်ဆိုင် ရမည် ဖြစ်သည်။

ပြင်ပ ကြားဝင် စေ့စပ်မှုများ အနေဖြင့် ရဲမရှိသော ယာဉ်ကြော ပိတ်ဆို့မှု တစ်ခုနှင့် ရင်ဆိုင်ရမည့် အခြေအနေတွင် ရှိနေသည်ဟုလည်း ဆူဒန်အရေး ကျွမ်းကျင်သူက ပြောသည်။

Source: AP

CNI International Article

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၉

တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာဖြင့် ၁၁ ကြိမ်မြောက် သပိတ်မှောက်မှုကို ပြင်သစ်ပြည်သူ အများအပြား ပူးပေါင်း ပါဝင်ခဲ့ကြသည်။

ပင်စင်ယူရမည့် အသက်ကို ၆၂ နှစ်မှ ၆၄ နှစ်သို့ မြှင့်တင် သတ်မှတ်လိုက်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

ထိုသို့သော ပြည်သူများ၏ ဒေါသတကြီး တုံ့ပြန်မှုက ပြင်သစ်သမ္မတ အီမန်နျူရယ်မက်ခရွန်အတွက် စိုးရိမ်စရာ ကောင်းသော၊ အားလျော့စေသော ကိစ္စလည်း ဖြစ်သည်။

ပင်စင် အသက်အရွယ်ကို တိုးမြှင့်မည့် ဥပဒေမူကြမ်းကို လက်ရှိတွင် ပြင်သစ်၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေဆိုင်ရာ အမြင့်ဆုံးကောင်စီက အခြေခံဥပဒေနှင့် ညီ/မညီ စစ်ဆေးမှု လုပ်ဆောင်နေသည်။

လာမည့် သီတင်းပတ်တွင် ဆုံးဖြတ်ချက် ချမှတ်မည် ဖြစ်သည်။ ကောင်စီသည် သမ္မတ၏ အဆိုပြုချက်ကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ကန့်သတ် ဆုံးဖြတ်ပေးရန်လည်း မက်ခရွန်၏ အတိုက်အခံများက မျှော်လင့်ထားသည်။

ပင်စင်ယူရမည့် အသက်အရွယ်ကို တိုးမြှင့် သတ်မှတ်ခြင်းသည် တခြားနိုင်ငံများတွင် ထူးထူးခြားခြား မဟုတ်မည့် ကိစ္စဖြစ်သော်လည်း ပြင်သစ်တွင်မူ အခြေအနေများက ကွဲပြားသည်။

အထူးသဖြင့် သမ္မတ မက်ခရွန်၏ သက်ဦးဆံပိုင်စနစ် ဆန်ဆန် အုပ်ချုပ်မှုပုံစံကို ပြည်သူများက ဒေါသဖြစ်နေ ကြချိန်တွင် ဖြစ်သည်။

ပဲရစ်မြို့ လမ်းများပေါ်တွင် အမှိုက်တန်ချိန် ၁၀၀၀၀ ခန့် တောင်လိုပုံ နေသည်။ သန့်ရှင်းရေး ဝန်ထမ်းများ၏ ရက် ပေါင်းများစွာ သပိတ်မှောက်မှုကြောင့် ဖြစ်သည်။

သန့်ရှင်းရေးဝန်ထမ်းများ ပင်စင်ယူရမည့် အသက် အရွယ်ကို ၅၇ နှစ်မှ ၅၉ နှစ်ဟု ပြောင်းလဲ သတ်မှတ်ရန် အဆိုပြုထားသည်။

သန့်ရှင်းရေး ဝန်ထမ်းများ လုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်ရသည့် အခြေအနေများက ပို၍ ခက်ခဲခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံတော်တော်များများမှ အစိုးရများသည်လည်း ထိုကဲ့သို့သော အခြေအနေများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။

မက်ခရွန်ကိုတွေ့ရစဉ်

လူဦးရေ တိုးပွားနှုန်း ကျဆင်းလာချိန်တွင် ပြည်သူများ၏ သက်တမ်းမှာ ပိုရှည်လာသည်။ ဆေးဝါးများ၏ အစွမ်း ထက်မှုကြောင့် ထောက်ပံ့ ကုန်ကျစရိတ်များမှာ မြင့်တက်လာသည်။ ထို့ကြောင့် ဒီမိုကရက်တစ်များက ထောက်ပံ့ ငွေ ပေးမှုများကို ဖြတ်တောက်ခြင်းဖြင့် ဘတ်ဂျက်ကို ချိန်ညှိရန် ကြိုးပမ်းလာကြသည်။

အထူးသဖြင့် ပြင်သစ်ကဲ့သို့ အစိုးရဘက်မှ ထောက်ပံ့မှုများသော နိုင်ငံများတွင်ဖြစ်သည်။ ထိုအခြေအနေက အုပ်ချုပ်သူများအတွက် ခက်ခဲမှုကို ဖြစ်စေသည်။ မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ ယခုဖြစ်ရပ်များတွင် မက်ခရွန်သည် လုပ်ဆောင်မှု အမှားတစ်ချို့ ရှိနေသည်ဟု လေ့လာသူအများစုက သဘောတူကြသည်။

ပင်စင် အသက် ပြောင်းလဲမှုအတွက် လွှတ်တော်တွင် ဥပဒေအဖြစ် အတည်ပြုရန် ထောက်ခံမဲ လုံလုံလောက် လောက် မရမည်ကို စိုးရိမ်မှုဖြင့် မက်ခရွန်သည် အပြင်းထန်ဆုံး နည်းလမ်းတစ်ခုကို ကျင့်သုံးခဲ့သည်။

အစိုးရအနေဖြင့် ဥပဒေမူကြမ်းကို မဲခွဲဆုံးဖြတ်ခြင်း မရှိဘဲ အတည်ပြုခွင့်ပေးသည့် ပြင်သစ်ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥ ပဒေပါ အထူးပုဒ်မတစ်ခုကို အသုံးပြုခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ထိုအချက်က ပြင်သစ်ပြည်သူများ၏ ဒေါသကို ပိုဆွပေး သလို ဖြစ်ခဲ့ရုံမက မက်ခရွန်၏ လူကြိုက်များမှုကို ကျဆင်း စေခဲ့ပြီး ဝေဖန်သူများအတွက် ၎င်းသည် သက်ဦးဆံပိုင် ခေါင်းဆောင်တစ်ဦး ဖြစ်သည်ဟု ပို၍ထောက်ပြချင်စရာ ဖြစ်စေခဲ့သည်။

ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုအတွက် လွှတ်တော်တွင် အထူးအခွင့်အရေးကို အသုံးပြုခဲ့သည့် မက်ခရွန်အား ပြည်သူများက ဒေါသဖြစ်ခဲ့ပြီးနောက် ၎င်းသည် လွှတ်တော်နေရာ အများစုကို ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။

မက်ခရွန် ဦးဆောင်သည့် ပြင်သစ်အစိုးရကိုလည်း အယုံအကြည် မရှိကြောင်း မဲခွဲမှုနှစ်ခုနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။

နှစ်ကြိမ်စလုံးတွင် အနိုင်ရရှိခဲ့သော်လည်း တစ်ကြိမ်တွင် ကိုးမဲအသာဖြင့်သာ ပွတ်ကာသီကာ အနိုင်ရရှိခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ ဖြစ်ပေါ်နေသော ဆန္ဒပြမှုများကြောင့် မက်ခရွန် ပြန်လည် ရွေးချယ်ခံရခြင်းသည် ၎င်းအပေါ် ပြည်သူ များ ချစ်ခင်မှုထက် ပြိုင်ဘက် လက်ယာစွန်း မာရိန်းလီပန်းအား ပြည်သူများ မုန်းတီးမှုကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု လေ့လာသူများက သုံးသပ်သည်။

မက်ခရွန်ကို ပြင်သစ်ပြည်သူများ ဆန္ဒပြနေကြစဉ်

ဆန္ဒပြသူများကို ကျော်ဖြတ်နိုင်ခဲ့လျှင်ပင် ၎င်းသည် နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ အားလျော့မှု များစွာနှင့် ရင်ဆိုင်ရဦးမည်မှာ သေချာသလောက် ရှိသည်။

အဆိုပြုထားသော ပင်စင်ရေးရာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုကို ရှေ့ဆက်ရန်အတွက် ဧပြီ ၁၄ ရက် ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ ကောင်စီ၏ အတည်ပြုမှု လိုအပ်နေသည်။ ပဲရစ်မြို့ အမှိုက်သိမ်း လုပ်သားများသမဂ္ဂက ဧပြီ ၁၃ ရက်တွင် နောက် ထပ် သပိတ်မှောက်မှု အသစ်ထပ်လုပ်ရန် တောင်းဆိုထားပြီး တခြားသော သမဂ္ဂများသည်လည်း အငြင်းပွား ဥပဒေကို မဖျက်မချင်း သပိတ်ကို ဆက်ထိန်းသွားရန် ကတိပြုထားသည်။

သို့သော် ပြင်သစ် ပြည်သူများကြားတွင် သပိတ်မှောက်မှုနှင့် ပတ်သက်သည့် စိတ်အားထက်သန်မှုနှင့် အရင်းအမြစ် များ လျော့နည်းလာခြင်းက ဆန္ဒပြမှုများနှင့် သပိတ်မှောက်မှုများ အားလျော့လာစေသည်ဟု တချို့က သုံးသပ် သည်။

သပိတ်မှောက်ခြင်းသည် ငွေကုန်ကြေးကျများသော ကိစ္စတစ်ခု ဖြစ်သောကြောင့် ယင်းကို အမြဲတမ်း ပြုလုပ်ရန် မဖြစ်နိုင်ကြောင်း၊ ငွေပြတ်လာခြင်းသည်လည်း အရေးကြီးသော ကိစ္စတစ်ခုဖြစ်ကာ ဆန္ဒပြသူအများစုအတွက် နောက်ထပ် ဆန္ဒပြပွဲများတွင် ပူးပေါင်းရန် ခက်ခဲလာစေကြောင်း ပညာရှင်တစ်ဦးက ပြောသည်။

ထို့အပြင် နိုင်ငံအနှံ့ ဆန္ဒပြပွဲများ၌ အကြမ်းဖက်မှုများ ဖြစ်ပေါ်နေခြင်းသည် သာမာန်လူများအတွက် ဆန္ဒပြပွဲနှင့် ပတ်သက်၍ စိတ်ပျက်မှုများကို ဖြစ်စေသည်ဟုလည်း ထောက်ပြမှုများ ရှိသည်။

ဆန္ဒပြပွဲများတွင် အကြမ်းဖက်မှုများ ခပ်စိပ်စိပ် ရှိလာခြင်းကြောင့် ပြင်သစ်နိုင်ငံသား အများစုသည် ဆန္ဒပြရန် ရှောင်ဖယ်လာကြသည်ဟုလည်း ပညာရှင်တစ်ဦး ကမှတ်ချက်ပြုသည်။

ပြင်သစ်၏ အမြင့်ဆုံးသော ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ တရားရုံးကို သုခမိန်များဟု ခေါ်သော တရားသူကြီး များဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားပြီး ယင်းကို ဆိုရှယ်လစ် ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း လော့ရင့် ဖားဘီးရပ်စ်က သဘာပတိအဖြစ် ဆောင်ရွက်သည်။

အဆိုပြုချက် မူကြမ်း၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း သို့မဟုတ် အားလုံးသည် ဖွဲ့စည်းပုံနှင့်မညီဟု ကောင်စီဘက်မှ ဆုံးဖြတ် ခဲ့လျှင် ယင်းသည် ထိုအဆိုပြုချက်အား ပယ်ချနိုင်သည်။

မက်ခရွန်ကို ပြင်သစ်ပြည်သူများ ဆန္ဒပြနေကြစဉ်

ထို့အပြင် သုခမိန်များ အဖွဲ့သည် ဥပဒေအား ကန့်ကွက်သူများအနေဖြင့် ပင်စင်ရေးရာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများကို လူထုဆန္ဒ ခံယူပွဲ ကျင်းပခြင်းဖြင့် အဆုံးအဖြတ်ပေးရန် ကြိုးပမ်းခြင်းကိုလည်း ဆက်လုပ်ရန် သို့မဟုတ် ရပ်တန့်ရန် ဆုံးဖြတ်ပေးနိုင်သည်။

ကောင်စီအနေဖြင့် ယခုဖြစ်စဉ်တွင် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဆိုင်ရာ အချက်များပေါ်တွင်သာ တိုက်ဆိုင်စစ်ဆေး သွားမည် ဖြစ်သော်လည်း ယင်းတို့သည် ပြည်သူ့ဆန္ဒကိုလည်း ထည့်သွင်း စဉ်းစားသွားမည့်ပုံ ရသည်ဟု ကျွမ်းကျင် သူများ က ပြောသည်။

စစ်တမ်းကောက်ယူမှုများအရ ပြင်သစ်လူမျိုး အများစုသည် ပင်စင် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုနှင့် ကန့်ကွက်သည်ကို တွေ့ရကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ကောင်စီအနေဖြင့် ဥပဒေမူကြမ်း၏ အစိတ်အပိုင်းတချို့ကို ဖြုတ်ပစ်နိုင်ခြေရှိကြောင်း နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူတစ်ဦးက သုံးသပ်သည်။

Source: AP

CNI Sport Article

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၉

ချယ်လ်ဆီးအသင်းဟာ ငွေကြေး အများအပြား သုံးစွဲခဲ့ပြီး ရလဒ်ပိုင်းတွေ မကောင်းတာကြောင့် နည်းပြ ဂရေဟမ် ပေါ်တာကို ထုတ်ပယ်ခဲ့ပြီးနောက် ကစားသမားဟောင်းနဲ့ နည်းပြဟောင်းလည်းဖြစ်တဲ့ လမ်းပတ်ကို ယာယီနည်းပြ အဖြစ် ရာသီအကုန်ထိ ခန့်အပ်ခဲ့ပါတယ်။

ချယ်လ်ဆီးအသင်းဟာ နည်းပြသစ်တွေ ရှာဖွေမှုတွေ ပြုလုပ်နေပြီး နာဂျယ်လ်စမန်း၊ အင်းနရစ်၊ ပိုချက်တီနို စတဲ့ နည်းပြတွေဟာ နာမည်တွေ ထွက်ခဲ့ပေမယ့် တကယ်တမ်းကျတော့ ချယ်လ်ဆီး ပရိသတ်တွေရဲ့ အချစ်တော် လမ်းပတ်ကို ရာသီအကုန်ထိ တာဝန်ယူ ကိုင်တွယ်စေခဲ့ပါတယ်။

လမ်းပတ်ဟာ ချယ်လ်ဆီးအသင်းနဲ့ မစိမ်းတဲ့သူဖြစ်ပြီး အသင်းမှာ ဆယ်စုနှစ်ကျော်ကြာအောင် ကစားကာ ချန်ပီယံလိဂ် အပါအဝင် ဆုဖလား အများအပြားကို ရယူနိုင်ခဲ့သူ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် နည်းပြအဖြစ် ကိုင်တွယ်ချိန်မှာတော့ ကြီးကြီးမားမား မလုပ်ပြနိုင်ခဲ့ဘဲ ရာထူးကနေ ထုတ်ပယ် ခံရတဲ့အ ထိ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ လမ်းပတ်ဟာ ကစားသမားဘဝမှာ အောင်မြင်မှုတွေ ရယူနိုင်ခဲ့ပေမယ့် နည်းပြဘဝမှာတော့ အောင်မြင်မှုတွေ ရယူနိုင်သေးခြင်း မရှိသလို ပြီးခဲ့တဲ့ ဇန်နဝါရီလကမှ အဲဗာတန် အသင်းနည်းပြ ရာထူးကနေ ထုတ်ပယ် ခံထားရတာပါ။

ပရိသတ် အချို့ကတော့ လမ်းပတ်ဟာ ချယ်လ်ဆီးအသင်းကို ပထမအကြိမ် ကိုင်တွယ်ချိန်က ကောင်းမွန်တဲ့ အရာတွေကြောင့် အသင်းကို ယာယီကိုင်တွယ်မှာကို အကောင်းမြင်မှုတွေ ရှိနေကြပါတယ်။

သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲမှာ လမ်းပတ်ကိုတွေ့ရစဉ်

ဒါပေမယ့် လမ်းပတ်ရဲ့ အမှားအယွင်းတွေကိုလည်း ထောက်ပြတာတွေတော့ ရှိပါတယ်။ လမ်းပတ်ဟာ ချယ်လ်ဆီး အသင်းကို ပထမအကြိမ် ကိုင်တွယ်ခဲ့တဲ့ ၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လက အသင်းဟာ လူငယ်အကယ်ဒမီ ကစားသမား တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဖီဖာရဲ့စည်းမျဉ်းကို ချိုးဖောက်ခဲ့လို့ အပြောင်းအရွှေ့ ၂ နှစ်ကြာ ပိတ်မှုနဲ့ ကြုံတွေ့ခဲ့ရပါတယ်။

ဒါပေမယ့် ၂၀၂၀ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလမှာတော့ ဒီပိတ်ပင်မှုဟာ ပြည့်သွားခဲ့ပါတယ်။

အဲဒါကြောင့် လမ်းပတ်ဟာ နွေရာသီ အပြောင်းအရွှေ့မှာ အသင်းရဲ့ ကြီးကြီးမားမား ပြောင်းလဲမှုတွေကို ကြီးကြပ်ခဲ့ ရတာပါ။ အဲဒီတုန်းက ချယ်လ်ဆီးအသင်းကို အေဘရာမိုဗစ်ချ်က ပိုင်ဆိုင်ထားတာဖြစ်ပြီး လမ်းပတ်အတွက် ပြောင်းရွှေ့ကြေး ပေါင်သန်း ၂၁၀ ကျော် သုံးစွဲခွင့် ပေးခဲ့ပါတယ်။

လန်ဒန်ကလပ်ဟာ ဇီယက်ချ်၊ ဟာဗတ်ဇ်၊ တီမိုဝါနာနဲ့ ဘန်ချီဝဲလ်တို့ကို ပြောင်းရွှေ့ကြေး အများအပြားပေးပြီး ခေါ်ယူခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လမ်းပတ်ဟာ နာမည်ကြီး ကစားသမား အများအပြားကို ခေါ်ယူထားပေမယ့် အသင်း အကယ်ဒမီထွက် ကစားသမားတွေသာ အဓိကထား အသုံးပြုခဲ့တာပါ။

လမ်းပတ်ဟာ ခေါ်ယူခဲ့တဲ့ ကစားသမားတွေကို နေရာအသုံးပြုမှု မှားယွင်းခဲ့ပြီး တီမိုဝါနာဆိုရင် ခြေစွမ်းပြနိုင်ဖို့တောင် ရုန်းကန်ခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ တီမိုဝါနာဟာ လိုက်ပ်ဇစ်အသင်းမှာ ကစားခဲ့တုန်းက အထောင်တိုက်စစ်မှူး အဖြစ် ဂိုးအများအပြား သွင်းယူကာ ခြေစွမ်းပြသနိုင်ခဲ့တာပါ။

ဒါပေမယ့် လမ်းပတ်ဟာ သူ့ကို တောင်ပံ ကစားသမားအဖြစ် ပွဲအများစုမှာ အသုံးပြုခဲ့တာကြောင့် ဘယ်လိုမှ သက်ရောက်မှုမရှိဘဲ ရုန်းကန်ရင်းနဲ့သာ အချိန်ကုန်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ဆုံးမှာ လမ်းပတ်ဟာ အသင်းရဲ့ ရလဒ်ဆိုးတွေကြောင့် ထုတ်ပယ်ခံခဲ့ရတာပါ။

လမ်းပတ်ဟာ ချယ်လ်ဆီးအသင်းကို ကိုင်တွယ်ခဲ့ချိန်က ဗိုလ်လုပွဲတွေ ကိုင်တွယ်ခွင့် ရခဲ့ပေမယ့် အသင်းကို ဆုဖလား ရရှိအောင် မစွမ်းဆောင် ပေးနိုင်ခဲ့ပါဘူး။

ချယ်လ်ဆီးအသင်း လေ့ကျင့်ခန်းမှာ လမ်းပတ်ကိုတွေ့ရစဉ်

ချယ်လ်ဆီးအသင်းဟာ လမ်းပတ် လက်အောက်မှာ ဗိုလ်လုပွဲ ၂ ကြိမ် ကစားခဲ့ရပေမယ် ၂ ကြိမ်စလုံး အရေးနိမ့် ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပထမဗိုလ်လုပွဲက ၂၀၁၉ ဥရောပ စူပါဖလား ဗိုလ်လုပွဲဖြစ်ပြီး လီဗာပူးလ်ကို ပင်နယ်တီနဲ့ အရေးနိမ့်ခဲ့ပါတယ်။

ဒုတိယပွဲကတော့ အက်ဖ်အေဖလား ဗိုလ်လုပွဲမှာ အာဆင်နယ်အသင်းကို အရေးနိမ့်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

လမ်းပတ်ဟာ ချယ်လ်ဆီးအသင်းကို ပထမအကြိမ် ကိုင်တွယ်တုန်းက ဒီလို အမှားအယွင်းတွေ ရှိခဲ့ပေမယ့် မှန်ကန်တဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေလည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။

လမ်းပတ်ကို ချီးကျူးရမှာက သူဟာ လူငယ်ကြယ်ပွင့်တွကို ယုံယုံကြည်ကြည်နဲ့ နေရာပေးပြီး ကစားခွင့် ပေးခဲ့တာ ပါ။ လမ်းပတ်ဟာ ကော့ဘ်ဟမ်းက ထွက်လာတဲ့ မေဆန်မောင့်စ်၊ အေဘရာဟမ်၊ ရီစီဂျိမ်းစ်နဲ့ ဂီလ်မောတို့ကို ပုံမှန် အသုံးပြုလေ့ရှိတာ ဖြစ်ပါတယ်။

မေဆန်မောင့်စ်ကတော့ လမ်းပတ်နဲ့ ဒါဘီမှာကတည်းက အတူလက်တွဲခဲ့ကြပြီး ချယ်လ်ဆီးမှာလည်း ထပ်ပြီး လက်တွဲခဲ့ရတာကြောင့် မေဆန်မောင့်စ်ဟာ လမ်းပတ် လက်ထက်မှာ အအောင်မြင်ဆုံး ကစားသမား ဖြစ်ခဲ့တာပါ။

မေဆန်မောင့်စ်ဟာ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်တွေ အတွင်းမှာ ချယ်လ်ဆီးအသင်းရဲ့ အရေးပါတဲ့ ကစားသမား ဖြစ်ခဲ့ပေမယ့် ဒီနှစ် ရာသီမှာတော့ ခြေစွမ်းပြသနိုင်ဖို့ ရုန်းကန်နေရပါတယ်။ အခု လမ်းပတ် ပြန်လည်ရောက်ရှိလာမှုက မေဆန်မောင့်စ် အတွက် အကောင်းဆုံး ခြေစွမ်းတွေ ပြန်လည်ပြသနိုင်ဖို့ အထူးအခွင့်အရေးလည်း ဖြစ်လာမလားဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရပါမယ်။

လမ်းပတ်ကိုတွေ့ရစဉ်

လမ်းပတ်ဟာ ချယ်လ်ဆီးအသင်းကို ချစ်တဲ့သူ ဖြစ်တဲ့အတွက် ကလပ်အသင်းက လိုအပ်နေတဲ့ အချိန်မှာ အကူအညီ ပေးနိုင်ဖို့ ပြန်ရောက်လာခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ လက်ရှိ ချယ်လ်ဆီးအသင်းရဲ့ လူစာရင်းမှာ နာမည်ကြီး ကစားသမားတွေ ပိုပြီး ပါရှိနေတာပါ။

လမ်းပတ်အနေနဲ့ ဂရေဟမ်ပေါ်တာ လက်ထက်က ချောင်ထိုး ခံထားရတဲ့ အူဘာမီယန်း၊ ဇီယက်ချ်တို့ကို သူတို့ရဲ့ အကောင်းဆုံးပုံစံတွေ ပြန်ရဖို့အတွက် လုပ်ဆောင်ပေးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

လမ်းပတ်အတွက် လက်ကျန် ကာလအပိုင်းအခြားမှာ အဓိကစိန်ခေါ်မှုတွေက လာမယ့်ရာသီ ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်ရ ဖို့ပါ။ လက်ရှိ ပရီးမီးယားလိဂ်မှာ ဒီလိုရဖို့က ခက်ခဲတဲ့ အနေအထားမှာ ရှိတာကြောင့် လမ်းပတ်အနေနဲ့ ချန်ပီယံလိဂ်ကနေ ဒီအခွင့်အရေးကို ယူနိုင်ဖို့ ကြိုးစားအားထုတ်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

လမ်းပတ်ဟာ ချန်ပီယံလိဂ် ပြိုင်ပွဲမှာသာ ချန်ပီယံဆုကို ရယူပေးနိုင်ခဲ့မယ်ဆိုရင်တော့ ဒုတိယအကြိမ် ကိုင်တွယ် မှုဟာ အောင်မြင်သွားမှာဖြစ်ပြီး ချယ်လ်ဆီးအသင်း ရှာဖွေနေတဲ့ အမြဲတမ်းနည်းပြဟာ လမ်းပတ်အတွက် ဖြစ်သွား မယ်ဆိုတာ သေချာသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

Source: Daily Mail

CNI Sport Article

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၂

လာမယ့် နွေရာသီ အပြောင်းအရွှေ့ မတိုင်ခင် ဒီရက်ပိုင်း ကြားနေရတာက မက်ဆီရဲ့ အပြောင်းအရွှေ့ သတင်းတွေ ပါ။  မက်ဆီနဲ့ ပီအက်စ်ဂျီ အသင်းတို့ ချုပ်ဆိုထားတဲ့ စာချုပ်ဟာ အခုရာသီအကုန်မှာ ကုန်ဆုံးတော့မှာဖြစ်ပြီး အခု အချိန်ထိ စာချုပ်သစ်အတွက် သဘောတူညီမှု မရရှိသေးပါဘူး။

အဲဒါကြောင့်လည်း အပြောင်းအရွှေ့နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ထင်ကြေးတွေဟာ ဆက်တိုက်ဆိုသလို ထွက်ပေါ်နေခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ပီအက်စ်ဂျီကလည်း မက်ဆီကို လက်မလွှတ် ခံချင်တာကြောင့် စာချုပ်သစ်ချုပ်ဆိုဖို့ ကြိုးစားနေတာပါ။

မက်ဆီကလည်း ပီအက်စ်ဂျီအသင်းနဲ့ ဒုတိယရာသီမှာ ခြေစွမ်းပြပြီး ဂိုးတွေ သွင်းယူနေသလို၊ ဂိုးတွေ ဖန်တီးနေ တာကြောင့် ပျော်ရွှင်မှုတွေ ရှိနေပေမယ့် အခုနောက်ပိုင်းမှာ စိတ်ပျက်စရာတွေ ကြုံတွေ့နေရတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ပီအက်စ်ဂျီအသင်း ချန်ပီယံလိဂ် ၁၆ သင်း အဆင့်ကနေ ထွက်ခဲ့ရပြီးနောက် မက်ဆီ အပါအဝင် အဓိက ကစား သမားတချို့ကို ပီအက်စ်ဂျီအသင်း ပရိသတ်တွေက ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်တာ ခံနေရပါတယ်။

နိုင်ငံတကာပွဲစဉ်တွေ မတိုင်ခင် နောက်ဆုံး ကစားခဲ့တဲ့ ပွဲမှာဆိုရင် ပီအက်စ်ဂျီ အသင်းဟာ ရှုံးပွဲကြုံတွေ့ပြီးနောက် မက်ဆီဟာ ပရိသတ်တွေရဲ့ လှောင်ပြောင်မှုတွေကို ခံနေရတာ ဖြစ်ပါတယ်။

မက်ဆီ ကိုယ်တိုင်ကလည်း ဒီအခြေအနေအပေါ် စိတ်ပျက်နေပြီး ဥမင်ထဲကို တန်းပြီး ဝင်သွားခဲ့တဲ့အထိ ဘယ်လောက်ထိ ဖြစ်သွားခဲ့လဲဆိုတာကို မြင်တွေ့ခဲ့ရတာပါ။

မက်ဆီဟာ ဘာစီလိုနာမှာ ကစားချိန်က ရလဒ်ဆိုးရင်တောင် ပရိသတ်တွေရဲ့ ဝေဖန်မှုတွေ မခံခဲ့ရပေမယ့် ပြင်သစ် မှာတော့ အခြေအနေတွေဟာ ပြောင်းပြန်ဖြစ်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ပီအက်စ်ဂျီအသင်း ရလဒ်ကောင်းရင် ချီးကျူးမှုဟာ အများကြီး မရပေမယ့် အသင်းရှုံးပွဲ ကြုံတွေ့ရင်တော့ မက်ဆီ ဟာ ပြင်သစ်သတင်းစာတွေ၊ ဘောလုံးဝေဖန် သုံးသပ်သူတွေနဲ့ ပီအက်စ်ဂျီ ကစားသမားဟောင်းတွေရဲ့ ထိုးနှက်မှု တွေ ခံနေရတာပါ။

အဲဒါတွေကြောင့်လည်း မက်ဆီဟာ ပီအက်စ်ဂျီနဲ့ စာချုပ်သစ် ချုပ်ဆိုဖို့ ကြန့်ကြာနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအချိန်မှာ အသင်းဟောင်း ဘာစီလိုနာ အသင်းကတော့ မက်ဆီကို ပြန်လည်ခေါ်ယူဖို့ ချိတ်ဆက်နေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

ဘာစီလိုနာအသင်း အကြီးအကဲ လာပေါ်တာ အပါအဝင် အသင်း တာဝန်ရှိသူတွေဟာ မက်ဆီကို ပြန်ခေါ်ယူချင်တဲ့ သူတို့ရဲ့ဆန္ဒတွေကို ဖုံးကွယ်ထားခြင်း မရှိပါဘူး။

မက်ဆီအတွက် အသင်းက အမြဲတမ်း တံခါးဖွင့် ထားတယ်လို့ လာပေါ်တာ အပါအဝင် နည်းပြ ဇာဗီ ကိုယ်တိုင်က ပြောထားတာပါ။ ဘာစီလိုနာရဲ့ လက်ရှိ ကစားနေတဲ့ ကစားသမားတွေကလည်း မက်ဆီသာ ပြန်လာရင် ပြင်သစ် မှာလို မဟုတ်ဘဲ ပျော်ရွှင်စေရမယ်လို့ အာမခံထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။

မက်ဆီဟာ ၂၀၂၁ က ဘာစီလိုနာအသင်းနဲ့ စာချူပ်သက်တမ်း တိုးချင်ပေမယ့် ဘဏ္ဍာရေး အခက်အခဲတွေကြောင့် မတိုးခဲ့ရဘဲ ထွက်ခွာခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ မက်ဆီကလည်း မထွက်ခွာချင်ပေမယ့် ထွက်ခဲ့ရလို့ သတင်းစာ ရှင်းလင်း ပွဲမှာ ငိုကြွေးခဲ့ရတဲ့အထိ ဖြစ်ခဲ့တာပါ။

မက်ဆီဟာ ပီအက်စ်ဂျီ ရောက်ခဲ့ပေမယ့်လည်း အားလပ်ရက်တွေမှာဆို ဘာစီလိုနာ ပြန်လာပြီး အသင်းဖော် ဟောင်းတွေနဲ့ ပြန်လည် တွေ့ဆုံကာ ညစာစားခဲ့တာတွေလည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။

မက်ဆီအတွက်တော့ ဘာစီလိုနာ အသင်းဟာ ကစားသမားဘဝ တစ်လျှောက်လုံး ရှိခဲ့တဲ့ နေရာဖြစ်ပြီး သူ့အိမ်လို ဖြစ်နေတယ်ဆိုတာ အသေအချာပါပဲ။ အဲဒါကြောင့်လည်း မက်ဆီနဲ့ ဘာစီလိုနာ သတင်းဟာ ဒီရက်ပိုင်း ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ထွက်ပေါ်နေခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် မက်ဆီကို လိုချင်တဲ့ အသင်းဟာ ဘာစီလိုနာ တစ်သင်းတည်းတော့ မဟုတ်ပါဘူး။

မေဂျာလိဂ်ကလပ် အင်တာမိုင်ယာမီနဲ့ ဆော်ဒီကလပ် အသင်းတွေကလည်း မက်ဆီကို ခေါ်ယူဖို့ စိတ်ဝင်စားနေပြီး ချိတ်ဆက်မှုတွေ ပြုလုပ်နေတာပါ။

အင်တာမိုင်ယာမီအသင်းဆို ပူးတွဲပိုင်ရှင် ဒေးဗစ်ဘက်ခမ်းနဲ့ မက်ဆီကို အသင်းထံ လာရောက်ဖို့ ဆွဲဆောင်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

မကြာသေးခင်က ထွက်ပေါ်ခဲ့တဲ့ သတင်းတွေ အရဆိုရင် မေဂျာလိဂ်ဟာ မက်ဆီကိုခေါ်ပြီး သူတို့လိဂ်ကို လူတွေ အာရုံစိုက်လာအောင် ဆွဲဆောင်နိုင်ဖို့အတွက် အသင်းအားလုံးက ကစားသမားရဲ့ လုပ်ခလစာကိုတောင် ဝိုင်းပြီး ထောက်ပံ့ပေးဖို့ စီစဉ်နေခဲ့တာပါ။

ဒီလိုပါပဲ ဆော်ဒီကလပ် အသင်းတွေကလည်း ရော်နယ်ဒိုကို အယ်လ်နာဆာက ခေါ်ယူပြီးနောက် မက်ဆီကိုပါ ထပ်ပြီးခေါ်ယူဖို့ ကြိုးစားနေခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ရော်နယ်ဒို ရနေတဲ့ တစ်နှစ်လုပ်ခ ယူရိုသန်း ၂၀၀ ထက်တောင် မက်ဆီကို ပိုပြီးပေးဖို့ စီစဉ်နေတာပါ။ ဒါကြောင့် လည်း မက်ဆီ အတွက်တော့ သွားရမယ့် အသင်းကို ကိုယ်တိုင်စိတ်ကြိုက် ရွေးချယ်ပြီး သွားလို့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် မက်ဆီကတော့ အခုအချိန်ထိ အနာဂတ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး အရိပ်အမြွက်တောင် ချပြခြင်း မရှိတာပါ။ ဒါကြောင့်လည်း လာမယ့်ရာသီ မက်ဆီ ဘယ်အသင်းမှာ ရှိနေလဲဆိုတာကို ခန့်မှန်းရ ခက်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

အခုအချိန်မှာ အားလုံးကလည်း မက်ဆီရဲ့ ပြောစကားကို စောင့်နေတာဖြစ်ပြီး အာဂျင်တီးနား အသင်း ခေါင်းဆောင်ကတော့ လက်ရှိအချိန်မှာ ပရော်ဖက်ရှင်နယ် ဆန်ဆန် ပီအက်စ်ဂျီ အသင်းအတွက်သာ အာရုံစိုက်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ထားတာပါ။

ရာသီကုန်ချိန်မှသာ အနာဂတ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဆုံးဖြတ်ချက် ချသွားမှာဖြစ်ပြီး အဲဒီအချိန်ရောက်မှ မက်ဆီ နောက် ရာသီ ကစားမယ့်အသင်းကို သိရှိနိုင်မှာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် အားကစား စာမျက်နှာတွေမှာတော့ မက်ဆီရဲ့ အနာဂတ်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သတင်းတွေကို ကစားသမား ဆုံးဖြတ်ချက် မချမချင်း ထင်ကြေး အမျိုးမျိုး ဖော်ပြခံနေရတာကို မြင်တွေ့ရဖို့ ရှိနေသေးတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် လာမယ့်ရာသီမှာ မက်ဆီ ဘယ်အသင်းမှာ ကစားမလဲဆိုတာကို စိတ်ဝင်စားဖွယ် စောင့်ကြည့်ရတော့ မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

CNI International Article

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၁

အပြာသရုပ်ဆောင် မင်းသမီးဟောင်းကို နှုတ်ပိတ်နေရန် ငွေပေး ခိုင်းစေခဲ့မှုနှင့် ပတ်သက်သည့် ပြစ်မှုတစ်ခု ကြောင့် အမေရိကန်သမ္မတဟောင်း ဒေါ်နယ်ထရမ့် တရားစွဲခံခဲ့ရသည်။

ထို့ကြောင့် အမေရိကန်သမ္မတအဖြစ် လေးနှစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ဖူးသည့် ထရမ့်သည် တရားသူကြီးရှေ့ အစစ် ဆေးမခံရခင် လက်ဗွေနှိပ်ရန်၊ မှုခင်းဓာတ်ပုံ အရိုက်ခံရရန် ရက်ပိုင်း အလိုသာ လိုတော့သည်။

ယခု ကိစ္စများသည် ထရမ့်တစ်ယောက် လာမည့် ၂၀၂၄ ခုနှစ် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲကို ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ရန် အတွက် မဲဆွယ်မှုများ လုပ်ဆောင်နေစဉ် ပေါ်ပေါက်လာခြင်း ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ထရမ့်သည် သမိုင်းသစ်တစ်ခု တင်ရှိခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။ သို့သော် ယင်းသည် ၎င်းအလိုရှိ သကဲ့သို့ ကောင်းမွန်သည့် မှတ်တမ်းမျိုးတော့ မဟုတ်ပေ။

ထရမ့်သည် ရာဇဝတ်မှု စွပ်စွဲချက်အတွက် တရားစွဲဆိုခံရသည့် ပထမဆုံးသော အမေရိကန်သမ္မတ ဆိုသည့် မှတ်တမ်းကို ရရှိသွားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

တရားစွဲဆိုမှုနှင့် ပတ်သက်သည့် သတင်းများ ပေါ်ထွက်လာခဲ့ပြီးနောက် ထရမ့်ဘက်မှ ကြေညာချက်တစ်စောင် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး ယင်းတွင် ယခု တရားစွဲဆိုမှုသည် ၎င်းအပေါ် တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်ကြောင်း၊ သူ၏ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်မှုကို နှောင့်ယှက်ရန်အတွက် ဒီမိုကရက်တစ်များ၏ ကြိုးပမ်းမှုသာ ဖြစ်ကြောင်း ရေးသားဖော်ပြထားသည်။

ထရမ့်နှင့် ပတ်သက်၍ ဘာတွေ ဖြစ်နေတာလဲ

******************************************

ထရမ့်ကို တရားစွဲဆိုရန် နယူးယောက်တွင် ရှိသော တရားသူကြီးများ အဖွဲ့တစ်ခုက ကြာသပတေးနေ့ ညတွင် မဲပေး ဆုံးဖြတ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ရရှိထားသော သက်သေများသည် သမ္မတဟောင်းအပေါ် တရားစွဲဆိုရန် လုံလောက်မှု ရှိသည်ဟု ၎င်းတို့အနေဖြင့် ယုံကြည်ထားခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

သို့သော် လက်ရှိ အချိန်အထိ မည်သို့ စွဲချက်တင်ထားသည် ဆိုသည်ကိုတော့ မသိရပေးပေ။

တရားသူကြီးများဘက်က ထရမ့်သည် စတိုမီဒန်နီယဲလ် ဟုခေါ်သော အပြာမင်းသမီးဟောင်း တစ်ဦးကို နှုတ်ပိတ် နေစေရန် ငွေပေးခဲ့သည်ဟု ယုံကြည်နေကြပြီး ယင်းနှင့်ပတ်သက်သည့် သက်သေများအား ကြားနာစစ်ဆေးမှုကို သီတင်းပတ်ပေါင်းများစွာ လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။

ထိုကိစ္စသည် ထရမ့် ဟီလာရီကလင်တန်ကို အနိုင်ရကာ သမ္မတအဖြစ် ရွေးချယ်ခံခဲ့ရသည့် ၂၀၁၆ ခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်ခင် ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ယခု တရားစွဲဆိုမှုနှင့် ပတ်သက်သည့် အသေးစိတ် အကြောင်းအရာများကို အသက် ၇၆ နှစ်အရွယ် ထရမ့် လာရောက် အဖမ်းခံကာ မန်ဟက်တန် တရားသူကြီး တစ်ဦးရှေ့မှောက်သို့ ရောက်ရှိလာမည့် အင်္ဂါနေ့တွင်မှ သိရမည် ဖြစ်သည်။

အပြာမင်းသမီး စတိုမီဒန်နီယဲလ်ကိုတွေ့ရစဉ်

ထရမ့်အပေါ် ဘာတွေ စွပ်စွဲထားသလဲ

*************************************  

ထရမ့်နှင့် ၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင် လိင်မှုရေးရာအရ ပတ်သက် ဆက်နွယ်မှု ရှိခဲ့သည်ဟု ဒန်နီယဲလ်က ပြောခဲ့သော်လည်း  ထရမ့်ကတော့ ယင်းကို အစဉ်တစိုက် ငြင်းဆိုခဲ့သည်။

ဒန်နီယဲလ်သည် သူမနှင့် ထရမ့်တို့အကြား ဘာဖြစ်ခဲ့သလဲ ဆိုသည်နှင့်ပတ်သက်၍ ၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင် သတင်း မီဒီယာများကို သတင်းအချက်အလက် ရောင်းချရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် ထရမ့်၏ ရှေ့နေဖြစ်သူ မိုက်ကယ်ကိုဟန်က သူမကို နှုတ်ပိတ်ရန် ဒေါ်လာ ၁၃၀,၀၀၀ ပေးခဲ့ရပြီး ထိုသို့သော ငွေပေးချေမှုကို နှုတ်ပိတ်ခဟု သတ်မှတ်သည်။

ထိုသို့ ငွေပေးမှုသည် တရားမဝင်ဟု သတ်မှတ်၍ မရနိုင်သော်လည်း ထရမ့်အတွက် ပြဿနာဖြစ်စေသည်မှာ ကိုဟန်က ယင်းအတွက် ငွေပြန်လည် ထုတ်ယူမှုကို သူ၏ အကောင့်တွင် မှတ်တမ်းအဖြစ် ရှိနေခြင်း ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ထရမ့်သည် နှုတ်ပိတ်ရန် ငွေပေးချေမှုအား စီးပွားရေးအတွက် အသုံးစရိတ်ဟု လိမ်လည် ထွက်ဆိုခဲ့ သည်ဟု စွပ်စွဲခံထားရသည်။

ထိုကိစ္စသည် အမေရိကန်နိုင်ငံသားများ မဲပေးမှု မတိုင်ခင် ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သောကြောင့် ယင်းက ရွေးကောက်ပွဲ မဲဆွယ်မှုဆိုင်ရာ ငွေပေးချေမှု ဥပဒေကိုလည်း ချိုးဖောက်ရာ ရောက်နေသည်။

ထို့ကြောင့် ထရမ့်သည် ထိုငွေပေးချေမှု ကိစ္စအတွက် တရားရင်ဆိုင်ရတော့မည် ဖြစ်သည်။ သို့သော် ထရမ့်ဘက်က ၎င်းအနေဖြင့် မည်သည့် အမှားမှ လုပ်ဆောင်ခဲ့ခြင်းမရှိဟု ငြင်းဆိုထားကာ ယခုစွဲချက်သည်လည်း နိုင်ငံရေးအရ နှိပ်ကွပ်မှု ဖြစ်သည်ဟု ချေပထားသည်။

ထရမ့်ရဲ့ ရှေ့နေ ကိုဟန်ကိုတွေ့ရစဉ်

ပြစ်မှုထင်ရှားလျှင် ထရမ့် ထောင်ကျမည်လား

*******************************************

ယခု စွဲချက်များအတွက် ထရမ့် တစ်ယောက် အပြစ်ရှိကြောင်း စစ်ဆေးတွေ့ရှိခဲ့လျှင်ပင် ၎င်းအတွက် ဒဏ်ငွေ ပြစ်ဒဏ် ကျခံရနိုင်ခြေ ပိုများသော်လည်း ထရမ့်အနေဖြင့် ထောင်ကျနိုင်ခြေလည်း ရှိနေသေးသည်။

၎င်းအပေါ် စွဲဆိုထားသည့် စွဲချက်များထဲကို ရာဇဝတ်ပြစ်မှုကြီးဟု သတ်မှတ်လျှင်ပင် ထရမ့်သည် အမြင့်ဆုံး ထောင်ဒဏ် လေးနှစ်အထိ ကျခံရနိုင်ခြေရှိမှုနှင့် ရင်ဆိုင်ရမည်ဖြစ်သည်။ သို့သော် ယခုကိစ္စများတွင် ထရမ့် အနေ ဖြင့် ထောင်ဒဏ် ပြစ်ဒဏ် ကျခံရနိုင်ခြေမှာ မရှိသလောက် နည်းပါးသည်ဟု တရားရေးရာ ကျွမ်းကျင် သူများက သုံးသပ်ထားသည်။

ဒီမိုကရက်တစ် သမ္မတ ဘိုင်ဒန်ကိုတွေ့ရစဉ်

ထရမ့် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ ဆက်ပြိုင်ခွင့် ရပါ့မလား

*************************************************

ထိုမေးခွန်းအတွက် အဖြေမှာ ရပါမည်ဟူ၍ ဖြစ်သည်။ လက်ရှိ အချိန်အထိ အမေရိကန် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေ တွင် ထိုသို့သော ကန့်သတ်ချက်မျိုး မရှိခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ထရမ့်သည်ပင် တရားစွဲခံထားရချိန်တွင်ပင် ယင်း၏ ရွေးကောက်ပွဲ မဲဆွယ်မှုများကို ဆက်လက် ပြုလုပ် သွားနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ နောက်ဆုံး ထောင်ချခံထားရသည့် အခြေအနေတွင်ပင် ထရမ့်သည် သဘောတရားရေးရာ အရ သမ္မတရွေးကောက်ပွဲကို ဆက်လက် ယှဉ်ပြိုင်ခွင့် ရှိနေကာ ရွေးကောက်ပွဲ အနိုင်ရခွင့်လည်း ရှိနေသည်။

သို့သော် ထိုသို့ ဖြစ်လာနိုင်ခြေသည်လည်း များများစားစား ရှိနေသည်တော့ မဟုတ်ပေ။

ရှည်လျားသော တရားစွဲဆိုမှု၊ ရုံးတင် စစ်ဆေးမှုများက ထရမ့်အတွက် အနှောင့်အယှက် ဖြစ်စေမည် ဖြစ်ကာ ၎င်း၏အချိန်၊ စွမ်းအင်နှင့် ရွေးကောက်ပွဲအတွက် လူထုတွေ့ဆုံပွဲများ ပြုလုပ်ရေးအတွက် အချိန်သတ်မှတ်ခြင်း စသည့် ကိစ္စရပ်များအတွက် ကြီးမားစွာ အနှောင့်အယှက် ဖြစ်စေမည်မှာလည်း သေချာနေသည်။

ထရမ့်အတွက် ပထမဆုံး တရားစွဲခံရမှုလား

****************************************

ယခုဖြစ်ရပ်သည် ထရမ့်အတွက် ပထမဆုံးအကြိမ် တရားစွဲခံရမှုတော့ မဟုတ်ပေ။ ထရမ့်သည် သမ္မတအဖြစ် ရှိနေ စဉ် ကွန်ဂရက် လွှတ်တော်၏ စစ်ဆေးမေးမြန်းမှုနှင့် နှစ်ကြိမ်တိုင်တိုင် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။

ယင်းကို နိုင်ငံခေါင်းဆောင်များအပေါ် စွပ်စွဲပြစ်တင်ခြင်း၊ သံယရှိခြင်းဟု ခေါ်သည်။ သို့သော် ထိုနှစ်ကြိမ်လုံးကို ဆီးနိတ်လွှတ်တော်က တရားသေလွှတ်ပေးခဲ့သည်။

လက်ရှိ အချိန်တွင် သမ္မတအဖြစ် ဆက်မရှိနေတော့သည့်အတွက် ၎င်းသည် စွပ်စွဲပြစ်တင်ခြင်း ထပ်မံခံရတော့ မည် မဟုတ်သော်လည်း တရားစွဲဆိုမှုနှင့် ရင်ဆိုင်ရနိုင်ခြေရှိနေကာ ရာဇဝတ်မှုဆိုင်ရာ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှု ပေါင်းများ စွာကိုလည်း ကြုံတွေ့ရတော့မည် ဖြစ်သည်။

Source: BBC