CNI International Article

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မေလ ၇

ယူကရိန်းရှိ ဘတ်မု တိုက်ပွဲအတွင်းမှ ဝဂ်နာစစ်သားများကို ဆွဲထုတ်သွားမည်ဆိုသည့် ဝဂ်နာအဖွဲ့ပိုင်ရှင် ယက်ဗ်ဂျီနီ ပရီဂေါ့ဟင်၏ ပုံမှန်မဟုတ်သော ကြေညာချက်သည် ၎င်းတို့အပေါ် ကျရောက် လာနိုင်ဖွယ်ရှိသည့် အပြစ်တင်မှုများ ရှောင်လွှဲရန် ဆင်ခြေ သို့မဟုတ် နားလည်မှု လွဲခြင်းသာဖြစ်သည်ဟု ရုရှားအရေး ကျွမ်းကျင်သူ များနှင့် စစ်ရေးလေ့လာ သုံးသပ်သူများက ပြောသည်။

သို့သော် ယင်းက ပရီဂေါ့ဟင်နှင့် ရုရှားစစ်တပ် အရာရှိများအကြား တင်းမာမှုများကို ပိုမိုမြင့်တက်လာစေကာ ရှည်ကြာ၍ ထိခိုက် သေဆုံးမှု အများဆုံးဟု သတ်မှတ်နိုင်သော ကိုးလကျော်ကြာ ဘတ်မု တိုက်ပွဲကို အဆုံး မသတ်နိုင်သေးခြင်းအတွက် ရုရှားနိုင်ငံအတွင်း မကျေလည်မှုများ ရှိလာသည် ဆိုခြင်းကိုပါ ဖော်ပြနေသည်။

ပြင်းထန်သော ဆုံးရှုံးမှုများစွာနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပြီးနောက် ထိခိုက်ဒဏ်ရာများကို ကုစားရန်အတွက် ဝဂ်နာတပ်ဖွဲ့များ သည် မေလ ၁၀ ရက်နေ့တွင် ဘတ်မုစစ်မြေပြင်မှ ထွက်ခွာတော့မည်ဟု ပိုင်ရှင်ဖြစ်သူ ပရီဂေါ့ဟင်က သောကြာနေ့ တွင်ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။

မိမိတို့ တပ်ဖွဲ့များအပေါ် ရုရှားစစ်တပ် ဗျူရိုကရက်များ အနေဖြင့် ခဲယမ်းများ ထောက်ပံ့ပေးရန်လည်း ပျက်ကွက် ခဲ့သည်ဟု ၎င်းက စွပ်စွဲသည်။

ဝဂ်နာအဖွဲ့ခေါင်းဆောင် ပရီဂေါ့ဟင်ကို သေဆုံးနေသော တပ်ဖွဲ့၀င်များ နံဘေးမှာတွေ့ရစဉ်

ပရီဂေါ့ဟင်၏ ပြောစကားသည် ရုရှားသမ္မတ ပူတင်အတွက် ပြင်းထန်သော ရာဇသံ ဖြစ်သော်ငြား ထိုသို့ ပြောဆို ခြင်းသည် ပထမဆုံးအကြိမ်တော့ မဟုတ်ပေ။

ပရီဂေါ့ဟင်သည် ရုရှားစစ်တပ် အရာရှိများအား မကြာခဏ ဆိုသလို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဝေဖန်တိုက်ခိုက်လေ့ ရှိသူဖြစ်သောကြောင့် ၎င်း၏သောကြာနေ့ပြောစကားသည် စကားလုံးများ သက်သက်သာ ဖြစ်သည်ဟု ယူဆ ချက်များ ရှိသည်။

ယူကရိန်း ဘက်တွင်လည်း ယင်းနှင့်ပတ်သက်၍ အယုံအကြည်ရှိ ပုံမရပေ။

ဝဂ်နာများသည် လာမည့် မေလ ၁၀ ရက် ရုရှား၏ ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်အောင်ပွဲ အခမ်းအနားတွင် ဘတ်မုမြို့ကို အပြီး သတ် သိမ်းပိုက်နိုင်ရေးအတွက် စစ်မျက်နှာပေါင်းစုံမှ တပ်သားများကို စုစည်းလျက်ရှိသည်ဟု ယူကရိန်း ကာကွယ် ရေးဌနာ ဒုတိယဝန်ကြီးက ပြောသည်။

ပရီဂေါ့ဟင်နှင့် ဝဂ်နာတပ်ဖွဲ့ဝင်များသည် ရုရှားစစ်တပ်၏ အရေးပါသော အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုဖြစ်ခြင်းကြောင့် ၎င်း၏ ပြောစကားကို ယုံကြည်၍မရကြောင်း ရုရှားလုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာများနှင့် ပတ်သက်၍ ကျွမ်းကျင်သူ ကင်ဘာလေ မာတန်က ပြောသည်။

မိမိတို့ စစ်တပ်နှင့် ပတ်သက်သည့် လှုပ်ရှားမှုများကို ရန်သူများအား ၅ ရက်၊ ၆ ရက်မှ ကြိုတင် အသိပေးသည့် စစ်ဦးစီးမှာ ရူးနေ၍သာ ဖြစ်မည်ဟုလည်း သူမက ပြောသည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ ပရီဂေါ့ဟင်သည် ရုရှားကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးနှင့် စစ်ဦးစီးချုပ်တို့အပေါ် မကျေလည်မှုရှိနေ သည်မှာတော့ သေချာသည်။

၎င်းသည် သောကြာနေ့တွင် ဝဂ်နာတပ်သားများဟု ယူဆရသည့် အလောင်းများနံဘေးတွင် ဗွီဒီယိုတစ်ခု ရိုက်ကူးခဲ့ ကာ ယင်း၌ ဝန်ကြီးနှင့် စစ်ဦးစီးချုပ်တို့ကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဝေဖန် ပစ်တင်ခဲ့ပြီး တပ်သားများ ထိခိုက် သေဆုံးမှု အတွက် တာဝန်ရှိသူများ ပြန်လည် ပေးဆပ်ရမည်ဟု ကြုံးဝါးပြောဆို ခဲ့သည်။

သို့သော် ယခုကဲ့သို့ ခြိမ်းခြောက် ပြောဆိုမှုများကို ပရီဂေါ့ဟင် အနေဖြင့် ၎င်းလိုချင်သည့် ခဲယမ်းနှင့်တပ်သား အင်အားရရှိရန် ရုရှားစစ်တပ်နှင့်အစိုးရအား အကြပ်ကိုင်မှု ဖြစ်နိုင်သည်ဟု တစ်ချို့က သုံးသပ်သည်။
ဘတ်မုမြို့ကို လွယ်လွယ်နှင့် ဆုံးရှုံးခံမည် မဟုတ်သည့် ရုရှား၏ အခြေအနေကြောင့်လည်း ထိုအချက်မှာ အလုပ် ဖြစ် နိုင်ဖွယ်ရှိသည်။

ဘတ်မုမှ ဝဂ်နာများ အမှန်တကယ် ဆုတ်ခွာခဲ့လျှင် ဘတ်မုမြို့ အပါအဝင် အားလုံးကို ဆုံးရှုံးရလိမ့်မည်ဟု ရုရှား စစ်ရေး ဘလော့ဂါတစ်ဦးက ပြောသည်။

ဝဂ်နာများသည် ရုရှားစစ်တပ်၏ ထိရောက်မှု အရှိဆုံး ခြေလျင်တပ်ဖွဲ့များ ဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့ လိုအပ် သည်များကို ထောက်ပံ့ပေး ရမည်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် ရုရှားအနေဖြင့် အောင်ပွဲများ ရယူလိုလျှင် အတွင်းပိုင်း ဗျူရို ကရက်တစ် ပဋိပက္ခများကို လျှော့ချရမည်ဖြစ်ကြောင်း နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူတစ်ဦးက ပြောသည်။

ရုရှားစစ်ဦးစီးအရာရှိကို တွေ့ရစဉ်

ဝဂ်နာများ ဘတ်မုမှ ဆုတ်ခွာမည်ဆိုလျှင် လစ်လပ်သွားမည့် စစ်မြေပြင်နေရာများကို ရုရှားစစ်သားများ အလျင်အမြန် အစားထိုး ဝင်ရောက်ရမည်ဟု သြစတြီးယား ပညာရှင်တစ်ဦးကသုံးသပ်သည်။

ပရီဂေါ့ဟင်၏ ပြောစကားအတိုင်း အမှန်တကယ် ဖြစ်လာလျှင် ယင်းက ရုရှားသမ္မတနှင့် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးတို့ အတွက် အိမ်မက်ဆိုးကြီး ဖြစ်လာလိမ့်မည်ဟုလည်း ၎င်းက မှတ်ချက်ပြုသည်။

ပရီဂေါ့ဟင်၏ ပြောစကားသည် ဘတ်မု တိုက်ပွဲတွင် အောင်မြင်မှု မရရှိခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ ၎င်းအပေါ် ကျ ရောက် လာနိုင်သည့် အပြစ်တင်မှုကို ရှောင်လွဲရန် ကြိုးပမ်းမှုဖြစ်ပြီး ထိုပြောစကားတွင် ဘတ်မုအားသိမ်းပိုက်ရန် အခက်အခဲများစွာ ရှိနေသည်ကို မြင်တွေ့ရသည်ဟု လန်ဒန်အခြေစိုက် လေ့လာသုံးသပ်သူတစ်ဦးက ပြောသည်။

ကရင်မလင်၏ ခွင့်ပြုချက် မရှိပါဘဲ ပရီဂေါ့ဟင် အနေဖြင့် ဘတ်မု စစ်မြေပြင်မှ တပ်ဖွဲ့များကို ရုတ်သိမ်းရဲလားဟု ၎င်းက မေးခွန်းထုတ်ခဲ့ပြီး ပူတင်အနေဖြင့် ဝဂ်နာများအား ဘတ်မုတွင် ဆက်ရှိစေလိုလျှင် ဆက်ရှိနေစေရန် နည်း လမ်း မျိုးစုံကို အသုံးပြုသွားလိမ့်မည်ဟု ပြောသည်။

ရုရှားစစ်တပ် အရာရှိများသည် ဝဂ်နာများအား ထိုးကျွေး၍ ရသူများအဖြစ် ဆက်ဆံနေကြောင်း၊ ပရီဂေါ့ဟင် စကား သည် လိမ်ညာမှု သို့မဟုတ် ၎င်းတွင် တပ်ဖွဲ့ဝင်အင်အား သိသိသာသာ နည်းပါးနေမှုကြောင့် ဖြစ်နိုင်သည်ဟု ပင်တဂွန် ထိပ်တန်းအရာရှိ ဟောင်းတစ်ဦးကလည်း သုံးသပ်သည်။

ဝဂ်နာတပ်ဖွဲ့ဝင်များသည် ရုရှားစစ်တပ်၏ ထိရောက်မှုအရှိဆုံး တပ်ဖွဲ့များမှ တစ်ခုဖြစ်သည်ဟု အ နောက်အုပ်စု ထောက်လှမ်းရေးများက သတ်မှတ်ထားသည်။

ဝဂ်နာအဖွဲ့ခေါင်းဆောင် ပရီဂေါ့ဟင်ကို တွေ့ရစဉ်

ထိခိုက်သေဆုံးမှု ဒဏ်ခံနိုင်မှုနှင့် လူအင်အား အလုံးအရင်းဖြင့် သုံးကာ တိုက်ခိုက်နိုင်မှု စွမ်းရည်တို့ကြောင့် ဖြစ်သည်။

ဝဂ်နာအဖွဲ့ကို စစ်သားဟောင်းများ၊ အထူးတပ်ဖွဲ့ဝင်ဟောင်းများ ပါဝင်သော အင်အား ၁၀၀၀၀ ခန့်ဖြင့် စတင် ဖွဲ့စည်းခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး လက်ရှိအချိန်တွင် အဖွဲ့အတွက် သွေးသစ်လောင်းနိုင်မှု အရှိန်မှာ ကျဆင်းလျက်ရှိသည်။
အဖွဲ့၏ လူသစ်စုဆောင်းရေအတွက် အဓိကအရင်းအမြစ်တစ်ခုဖြစ်သော ထောင်ထဲမှ အကျဉ်းသားများအား တပ်သားသစ် အသုံးပြုခြင်းကို ရုရှားကာကွယ်ရေးဌာနက ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ရပ်တန့်လိုက်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

လက်ရှိအချိန်တွင် ဝဂ်နာအဖွဲ့အတွင်း၌ တိုက်ပွဲဝင်နေသည့် အကျဉ်းသားအရေအတွက် ၄၀၀၀၀ နီးပါး ရှိသည်ဟု အမေရိကန် ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့ကခန့်မှန်းထားသည်။

ဝဂ်နာအဖွဲ့သည် အဖွဲ့ဝင် အင်အားတိုး ချဲ့နိုင်ရေးအတွက် လူသစ် စုဆောင်းရေး စင်တာများဖွင့်ကာ ကြိုးပမ်းလျက် ရှိသလို တစ်ချိန်တည်းမှာပင် ရုရှားစစ်တပ်သည်လည်း စစ်သားသစ်များ စုဆောင်းရေးကို လုပ်ဆောင်လျက်ရှိ သည်။

ဘတ်မု တိုက်ပွဲတွင် ထောင်များမှ ထောင်သားတစ်ဖွဲ့လဲ တပ်ဖွဲ့ဝင်များအပြင် ဝဂ်နာ၏ ကြေးစားစစ်သည်များ ပါဝင်နေ ခြင်းက ပူတင်အတွက် အင်အာားဖြည့် စစ်သားအင်အား စုစည်းခြင်းကို ရှောင်လွဲခွင့်ရစေသည်ဟု မာတန်က ပြောသည်။

ဘတ်မု တိုက်ပွဲနှင့် ပတ်သက်၍ အဖွဲ့၏ ရပ်တည်ချက် မည်သို့ပင် ဖြစ်စေကာမူ ပရီဂေါ့ဟင်၏ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဆိုင်ရာ ရည်ရွယ်ချက်များနှင့် ထင်ပေါ်ကျော်ကြား လိုမှုများကြောင့် ဝဂ်နာများသည် ရုရှားစစ်တပ်၏ အရေးပါသော အစိတ်အပိုင်းများအဖြစ် ဆက်ရှိနေမည် ဖြစ်သည်။

လက်ရှိတွင် ယူကရိန်း၏ မာရီယူပေါလ် ဒေသအား သိမ်းပိုက်ရေးတွင် လက်သံပြောင်ခဲ့သည့် ရုရှားစစ်တပ်အရာရှိ တစ်ဦးကို ဝဂ်နာအဖွဲ့က တပ်မှူးအဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့သည်ဟုလည်း စစ်ပွဲလိုလားသည့် ရုရှားဘလော့ဂါများက ပြောသည်။

ထိခိုက်ဆုံးရှုံးမှုများကို ကုစားရဦးမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ အမိမြေအနေဖြင့် အန္တရာယ် ကျရောက်လာမည်ဆိုလျှင် ကာကွယ်ရန် အဆင်သင့်ရှိနေကြောင်း၊ ရုရှားပြည်သူများအတွက် ဝဂ်နာအဖွဲ့ အသင့်ရှိနေကြောင်းလည်း ပရီဂေါ့ဟင်က သောကြာနေ့တွင် ပြောခဲ့သည်။

Source: NSN

CNI Sport Article

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မေလ ၇

အာဂျင်တီးနား အသင်းခေါင်းဆောင် မက်ဆီဟာ အခုရာသီအကုန်မှာ ပီအက်စ်ဂျီကနေ ထွက်ခွာဖို့ ဆုံးဖြတ် လိုက်ပြီဆိုတဲ့ သတင်းဟာ ဒီရက်သတ္တပတ်အတွင်းမှာ လှုပ်ခတ်မှုတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။

မက်ဆီဟာ ပီအက်စ်ဂျီက ထွက်ခွာဖို့ အရင်ကတည်းက ဆုံးဖြတ်ထားပေမယ့် ဆော်ဒီကို အသင်းခွင့်ပြုချက် မရဘဲ သွားခဲ့တာကြောင့် ၂ ပတ်ကြာ ဆိုင်းငံ့တဲ့ အရေးယူမှုခံခဲ့ရပြီးနောက် ဒီသတင်းတွေဟာ ပိုပြီး သေချာသွားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

မက်ဆီနဲ့ ပီအက်စ်ဂျီတို့ ချုပ်ဆိုထားတဲ့ စာချုပ်က အခုရာသီအကုန်မှာ အဆုံးသတ်တော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

အစောပိုင်းက ၁ နှစ် သက်တမ်းတိုးဖို့အတွက် မူအရ သဘောတူညီမှုတွေ ရှိခဲ့ပေမယ့် ပီအက်စ်ဂျီ ပရိသတ်တွေရဲ့ ဆက်ဆံပုံတွေဟာ မက်ဆီအတွက် စိတ်ပျက်စရာတွေ ဖြစ်ခဲ့ရပါတယ်။ ဘာစီလိုနာအသင်းမှာ အထိခံလို့ မရတဲ့ ကစားသမားအဖြစ် ရှိခဲ့တဲ့ မက်ဆီဟာ ပီအက်စ်ဂျီအသင်းမှာ ပရိသတ်တွေရဲ့ လှောင်ပြောင်မှုတွေကို မကြာခဏ ခံနေရတာပါ။

ကမ္ဘာ့ချန်ပီယံဖြစ်တဲ့ မက်ဆီအတွက်တော့ ဒီလိုမျိုး ပြုလုပ်မှုကို အာဂျင်တီးနားနဲ့ ဘာစီလိုနာအသင်းမှာ မကြုံတွေ့ ခဲ့ရတော့ အလွန်အံ့အားသင့်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲလို အချိန်ကတည်းက မက်ဆီကို ခေါ်ယူဖို့ အသင်းဟောင်း ဘာစီလိုနာအသင်း အပါအဝင် ဆော်ဒီကလပ်တွေနဲ့ မေဂျာလိဂ်ကလပ် အင်တာမိုင်ယာမီ အသင်းတို့က ချိတ်ဆက် နေခဲ့တာပါ။

ဆော်ဒီမှာ အပန်းဖြေထွက်နေတဲ့ မက်ဆီနဲ့မိသားစုကိုတွေ့ရစဉ်

မက်ဆီဟာ လော်ရီးယန့်အသင်းကို အရေးနိမ့်တဲ့ ပွဲအပြီး ဆော်ဒီကို ခရီးထွက်သွားချိန်မှာ အသင်းနဲ့ ဆက်ဆံရေး ဟာ အဆိုးဆုံး အခြေအနေကို ရောက်ခဲ့ပြီး ပီအက်စ်ဂျီအသင်းဟာ သူတို့ရဲ့ ခွင့်ပြုချက်မရဘဲ ဒီလိုလုပ်ခဲ့တဲ့ မက်ဆီ ကို ၂ ပတ်ကြာ အသင်းနဲ့ ပူးပေါင်းခွင့်ပေးမှာ မဟုတ်သလို အဲဒီကာလအတွင်းမှာ ရရှိမယ့် လုပ်ခလစာကိုလည်း မပေးချေဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တာပါ။

ဒီအချိန်မှာ ပရိသတ် တချို့ဟာ နေမာရဲ့ အိမ်ရှေ့ သွားရောက်ပြီး မက်ဆီနဲ့ နေမာကို အသင်းကနေ ထွက်ခွာဖို့ အော်ဟစ်မှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့ကြပါတယ်။ နာမည်ကျော် ကစားသမား ၂ ဦးအပေါ် ပီအက်စ်ဂျီ ပရိသတ်တွေရဲ့ ဆက်ဆံ ပုံဟာ တော်တော်လေး ဆိုးခဲ့ပြီး မက်ဆီလို ကစားသမားအပေါ် တန်ဖိုးမထားတက်လို့ ဝေဖန်မှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့တာပါ။

မက်ဆီနဲ့ ပီအက်စ်ဂျီတို့ရဲ့ အခြေအနေကို စောင့်ကြည့်နေတဲ့ ဆော်ဒီကလပ် အသင်းတွေဟာ ဒီအခွင့်အရေးကို အရယူဖို့ ကမ်းလှမ်းမှုတွေတောင် ပြုလုပ်လာခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

အရင်ကတည်းက ဆော်ဒီဟာ သူတို့ရဲ့လိဂ်ကို လူတွေပိုပြီး စိတ်ဝင်စားလာအောင် နာမည်ကြီး ကစားသမားတွေကို ငွေကြေး အများအပြားပေးပြီး ခေါ်ယူဖို့ စီမံချက်ရှိနေတာပါ။ အဲဒါကြောင့်လည်း ဆော်ဒီကလပ် အယ်လ်နာဆာ အသင်းဟာ မက်ဆီရဲ့ ကာလကြာရှည်ပြိုင်ဘက် ရော်နယ်ဒိုကို တစ်နှစ်ကို ဒေါ်လာသန်း ၂၂၀ လုပ်ခလစာပေးပြီး ခေါ်ယူထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ပီအက်စ်ဂျီအသင်းမှာ ကစားနေတဲ့ မက်ဆီကိုတွေ့ရစဉ်

အခုအချိန်မှာ သူတို့ရဲ့ နောက်ထပ် ပစ်မှတ်က မက်ဆီဖြစ်လာခဲ့ပြီး အယ်လ်နာဆာရဲ့ ပြိုင်ဘက် အယ်လ်ဟီလယ် အသင်းရဲ့ တရားဝင် ကမ်းလှမ်းမှုကို အာဂျင်တီးနား ကစားသမားဟာ လက်ခံရရှိထားခဲ့ပါတယ်။

အယ်လ်ဟီလယ် အသင်းဟာ ရော်နယ်ဒို အယ်လ်နာဆာမှာ ရနေတဲ့ လုပ်အားခထက် ပိုပြီးပေးဖို့ ဆုံးဖြတ်ထားပြီး တစ်နှစ်ကို ဒေါ်လာသန်း ၄၀၀ နဲ့ ကမ်းလှမ်းမှု ပြုလုပ်ထားတာပါ။

မက်ဆီဟာ ခရီးသွား လုပ်ငန်းဆိုင်ရာ ဆော်ဒီရဲ့ သံတမန်ဖြစ်တဲ့အတွက် ဆော်ဒီနိုင်ငံက တာဝန်ရှိသူတွေဟာ ဒီအပြောင်းအရွှေ့ကို ဖြစ်မြောက်ဖို့ ဝိုင်းဝန်း ကြိုးစားပေးနေကြတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

အဲဒါကြောင့် မက်ဆီအနေနဲ့ ဆော်ဒီကို ပြောင်းလာခဲ့မယ်ဆိုရင် ရော်နယ်ဒိုနဲ့ ပြိုင်ဘက်အဖြစ် ပြန်လည် ရင်ဆိုင်ရ တော့မှာဖြစ်ပြီး ဆော်ဒီလိဂ်ကလည်း တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာရှိတဲ့ ပရိသတ်တွေကို ဆွဲဆောင်နိုင်တော့မယ်ဆိုတာ အသေအချာပါပဲ။

ရော်နယ်ဒိုနဲ့မက်ဆီကိုတွေ့ရစဉ်

ဘာစီလိုနာနဲ့ အင်တာမိုင်ယာမီ အသင်းတို့ဟာ မက်ဆီကို ခေါ်ယူနိုင်မယ်ဆိုရင် ဆော်ဒီကပေးတဲ့ မက်လောက် စရာ လုပ်ခလစာမျိုးကို ပေးချေနိုင်ဖို့ မရှိပေမယ့် အာဂျင်တီးနား ကစားသမားကို ခေါ်ယူနိုင်ဖို့အတွက် လက်လျှော့ မှာ မဟုတ်ပါဘူး။

လက်ရှိအချိန်မှာ မက်ဆီရဲ့ အနာဂတ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ကစားသမားရဲ့အပေါ်မှာ မူတည်နေတာဖြစ်ပြီး သူ့ရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို စောင့်ဆိုင်းနေရတာ ဖြစ်ပါတယ်။

မက်ဆီဟာ ရော်နယ်ဒိုလိုပဲ ဥရောပမှာ အောင်မြင်မှုအားလုံးကို ရယူထားပြီးဖြစ်လို့ စိန်ခေါ်မှု အသစ်တွေအတွက် ဥရောပမြေကို စွန့်ခွာချင်ရင် စွန့်ခွာနိုင်တာပါ။ ဒါပေမယ့် မက်ဆီအနေနဲ့ ငွေကြေးအတွက် ဥရောပကနေ ထွက်ခွာဖို့ စဉ်းစားပါ့မလားဆိုတဲ့ အချက်ကလည်း ရှိနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

အဲဒါကြောင့် မက်ဆီအနေနဲ့ ပြိုင်ဘက်ကြီးရှိရာ ရော်နယ်ဒို နောက်လိုက်ပြီး ဆော်ဒီကို ပြောင်းမလား၊ အသင်း ဟောင်း ဘာစီလိုနာရဲ့ ကမ်းလှမ်းမှုကို လက်ခံပြီး အိမ်ပြန်မလား ဒါမှမဟုတ် ဒေးဗစ်ဘက်ခမ်း ပူးတွဲပိုင်ဆိုင်တဲ့ အင်တာမိုင်ယာမီကို ပြောင်းပြီး အမေရိကန်မှာ ခြေချမလားဆိုတာကို ရာသီအကုန်မှာ မြင်တွေ့ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

CNI International Article

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၃၀

တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်နှင့် ယူကရိန်းသမ္မတ ဇာလန်းစကီးတို့အကြား အဓိပ္ပါယ်ရှိသော အချိန်ကြာမြင့်စွာ ဖုန်းပြောဆိုမှုသည် ယူကရိန်းစစ်မြေပြင်တွင် ရုရှားကို ကြားခံစစ်ပွဲ ဆင်နွဲနေသည့် အမေရိကန်ဦးဆောင်သည့် အနောက်အုပ်စုအတွင်း သဘောထား ကွဲလွဲမှုများကို ဖြစ်စေခဲ့သည်။

ဧပြီ ၂၆ ရက်နေ့ သမ္မတနှစ်ဦးအကြား ဖုန်းပြောဆိုမှုကို ယူကရိန်းဘက်က တောင်းဆိုခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု တရုတ်ဘက်က ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ယခုလို အခြေအနေတွင် တရုတ်သည် ယူကရိန်း ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် ကြားဝင် ဆောင်ရွက်ပေးမည်လား မေးစရာ မလိုတော့ပေ။

ယင်းထက် ပို၍ စိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းသည်မှာ ရှီနှင့် ဇာလန်းစကီးတို့၏ ဖုန်းဆက် ပြောဆိုမှုကြောင့် ဘာတွေ ဆက်ဖြစ် လာမလဲဆိုသည်ပင်။

လက်ရှိတွင် ရှီသည် ယူကရိန်း ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် အကောင်အထည် ဖော်ပေးနိုင်ရန် အလားအလာ အရှိဆုံး စာရင်းတွင် ထိပ်ဆုံးသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီ။

ပြီးခဲ့သည့်လ အနည်းငယ်အထိ ထိုသို့ ဖြစ်လာလိမ့်မည်ဟု မျှော်လင့်ခဲ့သူ နည်းပါးပေလိမ့်မည်။

ရုရှား ဒုံးကျည်ကြောင့် ပျက်စီးနေတဲ့ အဆောက်အဦကိုတွေ့ရစဉ်

ယူကရိန်းနှင့် ရုရှားတို့၏ စစ်ပွဲတွင် တရုတ်ကို ငြိမ်းချမ်းရေး စေ့စပ်ညှိနှိုင်းသူအဖြစ် မသတ်မှတ်ခဲ့ကြပေ။

သို့သော် ဆော်ဒီနှင့်အီရန်တို့၏ ကိစ္စတွင် တရုတ်၏ လုပ်နိုင်စွမ်းကို မြင်တွေ့ခဲ့ရသည်။

အစဉ်အလာ ရန်ဘက်နှစ်နိုင်ငံသည် တရုတ်၏ ကြားဝင်စေ့စပ်ပေးမှုဖြင့် ပုံမှန်ဆက်ဆံရေးကို ပြန်လည် ထူထောင် နိုင်ခဲ့ပြီး ထိုဖြစ်စဉ်တွင် မြင်တွေ့ခဲ့ရသည့် တရုတ်၏ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှု စွမ်းရည်ကြောင့် ၎င်းတို့၏ လုပ်နိုင်စွမ်းနှင့် ပတ်သက်သည့် သံသယများသည်လည်း ကင်းရှင်းခဲ့ရသည်။

တရုတ်သမ္မတတွင် ပြဿနာအတွက် အဖြေမဟုတ်လျှင်ပင် အစီအစဉ်တစ်ခုခု ရှိပုံရပြီး ယင်းက ငြိမ်းချမ်းရေး မဟုတ်လျှင်ပင် အနည်းဆုံး တိုက်ပွဲများကို ရပ်တန့်နိုင်စွမ်း ရှိသည်။

ရှီသည် ပြီးခဲ့သည့်လတွင် ရုရှားသို့သွားကာ ပူတင်နှင့် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ ထိုခရီးစဉ်တွင် တရုတ်သမ္မတသည် ရုရှား သမ္မတ ပူတင်အား မိတ်ဆွေကြီးဟု သမုတ်ခဲ့ကာ အတိအကျ မဟုတ်သော်လည်း သေချာမှုရှိသည့် အချက် ၁၂ ချက်ပါ ငြိမ်းချမ်းရေး အစီအစဉ်ကို ချပြခဲ့သည်။

ထိုခရီးစဉ် ပြီးသည်နှင့် တစ်ပြိုင်တည်း ယူကရိန်းသမ္မတ ဇာလန်းစကီးက ယူကရိန်းသို့လာရန် ရှီအား ဖိတ်ကြားမှု ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်။

ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် ဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ရန် ဖြစ်သည်။ ရုရှား၏ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၂ ကျူးကျော်မှု မစတင်ခင် ပုံမှန် ဆက်ဆံရေး ရှိခဲ့သော်လည်း ကျူးကျော်မှု စတင်ပြီးကတည်းက ၎င်းတို့နှစ်ဦးအကြား တိုက်ရိုက် ဆက်သွယ်မှု မရှိတော့ဟုလည်း ယူကရိန်းသမ္မတက ထောက်ပြသည်။

ပူတင်နဲ့ ရှီကျင့်ဖျင်ကိုတွေ့ရစဉ်

တရုတ်အစိုးရအတွက် ယူကရိန်းသည် အကြီးမားဆုံး ကုန်သွယ်ဖက် နိုင်ငံဖြစ်ကာ ၎င်းတို့ အနေဖြင့် ယူကရိန်း အတွင်း ကာကွယ်ရန် အရေးကြီးသော စီးပွားရေးဆိုင်ရာ အကျိုးစီးပွားများစွာလည်း ရှိနေသည်ကို ထွေထွေ ထူးထူး ရှင်းပြရန် လိုအပ်မည် မဟုတ်ပေ။

တရုတ်သည် ယူကရိန်းနိုင်ငံအတွင်း အရေးပါသော သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးဆိုင်ရာ အခြေခံ အဆောက်အဦ စီမံကိန်း များတွင်လည်း အလုံးအရင်းဖြင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံထားသည်။

ထို့ကြောင့် ရှီတွင် တရုတ်၏ ကာလရှည် အကျိူးစီးပွားအတွက် ကာလရှည် ရှုထောင့်မျိုး ပိုင်ဆိုင်ထားကာ ယူကရိန်းနှင့် မဟာဗျူဟာမြောက် ဆက်ဆံရေးကို မဖြစ်မနေ တည်ဆောက်သွားမည်လည်း ဖြစ်သည်။

ယူကရိန်း အစိုးရနှင့် ပြည်သူများအတွက် ယခုကဲ့သို့ အရေးကြီးသော အချိန်တွင် ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် စေ့စပ် ဆွေးနွေးပေးသူအဖြစ် ပါဝင်ခြင်းသည် ထိုသို့ လုပ်ဆောင်ရန်အတွက် အကောင်းဆုံးသော နည်းလမ်းပင် ဖြစ်သည်။

မကြာသေးခင် ပင်တဂွန်ဘက်မှ ထွက်ပေါ်လာသော စာရွက်စာတမ်းများအရ အမေရိကန်နှင့် ယူကရိန်းတို့ အကြား၊ အမေရိကန်နှင့် ဥရောပ၏ အင်အားကြီး မဟာမိတ်တို့အကြား မကျေလည်မှုများ ရှိနေခြင်းကြောင့်လည်း ဇာလန်းစကီးအနေဖြင့် ခက်ခဲသော လမ်းစဉ်ကိုလိုက်ကာ တရုတ်သမ္မတနှင့် ပိုမို နီးကပ်ရေး ကြံဆောင်ရန် ဆုံး ဖြတ်လိုက်ပုံရသည်။

သို့သော် ယူကရိန်းသမ္မတအတွက် အကောင်းပြချက် ကောင်းကောင်းကလည်း ရှိနေသည်။

တရုတ်အစိုးရကိုယ်တိုင်က ၎င်းတို့သည် ယူကရိန်းအရေးတွင် ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက်သာ ခိုင်မာစွာ ရပ်တည်နေ သည်ဟု ထုတ်ပြန် ကြေညာထားသည်။

ယူကရိန်းစစ်ပွဲအတွက် ရုရှားကို လူသိရှင်ကြား ပြစ်တင်ဝေဖန်ရန် ငြင်းဆန်ထားသည့် အခြေအနေတွင် ဖြစ်သည်။

ရှီအနေဖြင့် ၎င်းနှင့် ပူတင်တို့အကြား ဆက်ဆံရေးကို မည်ကဲ့သို့ပင် အမွှန်းတင် ပြောဆိုခဲ့သည်ဖြစ်စေ ယူကရိန်း အပေါ် ရုရှား၏ ကျူးကျော်စစ်တွင် တရုတ်သည် ကြားနေနိုင်ငံ တစ်ခုသာဖြစ်သည်ဟု လူသိရှင်ကြား ထုတ်ဖော် ပြသထားသည်။

ယူကရိန်းစစ်သားကိုတွေ့ရစဉ် 

ယူကရိန်းအနေဖြင့် အခွင့်အရေးကို ဆုပ်ကိုင်ကာ နိုင်ငံရေး အဖြေရှာရန်အတွက် မျက်နှာသာ ရရှိမည့်အခြေအနေ များကို တည်ဆောက် ထားသင့်သည်ဟု ရှီက ပြောခဲ့သည်။

ထိုပြောစကားကို ကြည့်ခြင်းဖြင့် ယူကရိန်းနှင့် အမေရိကန်တို့အကြား မကျေလည်မှုများ မြင့်တက်လာသည်ကို မြင်တွေ့ရမည်။

ဇာလန်စကီးနှင့် တယ်လီဖုန်း ဆက်သွယ်ပြောဆိုမှုတွင် ရှီက အချုပ်အခြာအာဏာနှင့် နယ်မြေ တည်တံ့ခိုင်မာမှုတို့ အပေါ် အပြန်အလှန် လေးစားမှုသည် တရုတ်-ယူကရိန်း ဆက်ဆံရေး၏ နိုင်ငံရေဆိုင်ရာ အခြေခံ အုတ်မြစ် ဖြစ်သည်ဟူသော တရုတ်၏ ကာလရှည် ရပ်တည်မှုကို ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ယူကရိန်းစစ်ပွဲနှင့် ပတ်သက်၍လည်း ရှီသည် ဖေဖော်ဝါရီ ၂၄ ရက်က အချက် ၁၂ ချက်ပါ ငြိမ်းချမ်းရေး အစီအစဉ် အတိုင်း ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် ဆွေးနွေးပွဲများကို ပါဝင်ကူညီပေးခြင်းသည် တရုတ်၏ ခိုင်မာသော ရပ်တည်ချက် ဖြစ်သည်ဟု ပြောခြင်းနှင့် ဇာလန်းစကီး၏ အထင်ကြီးမှုကို ရယူနိုင်ခဲ့သည်။

ထို့အပြင် တရုတ်သမ္မတသည် တရုတ်အနေဖြင့် ဆွေးနွေးခြင်း၊ ညှိနှိုင်းခြင်းတို့အား တစ်ခုတည်းသော အဖြေရှာရန် နည်းလမ်းအဖြစ် တက်ကြွစွာ ဖိအားပေး ဆောင်ရွက်သွားမည်ဟုလည်း ရှင်းလင်းစွာ ပြောဆိုခဲ့ သေးသည်။

တရုတ်အနေဖြင့် အစောပိုင်း အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ထိန်းသိမ်းမှုတို့အတွက် ကြိုးပမ်း ဆောင်ရွက် သွားမည်ဟု ရှီက ကတိပေးသည်။

ယင်းသည် မကြာမီ အချိန်အတွင်း ဖြစ်လာနိုင်ရန် ခက်ခဲသော်လည်း တစ်ဖက်တွင် တရုတ်သည် ယူကရိန်းပဋိပက္ခ အတွက် နိုင်ငံရေး အဖြေရှာရန် ဘက်ပေါင်းစုံနှင့် နက်ရှိုင်းစွာ အချက်အလက် ဖလှယ်ရေးအတွက် ယူကရိန်းနှင့် တခြား နိုင်ငံများသို့ ငြိမ်းချမ်းရေး ကိုယ်စားလှယ်များကို စေလွှတ်သွားမည် ဖြစ်သည်။

ယင်းက တရုတ်သမ္မတ အနေဖြင့် ယူကရိန်း ငြိမ်းချမ်းရေးအပေါ် မည်မျှအထိ အလေးအနက်ထား သည်ကို ပြသနေသည်။

ပြင်သစ်သမ္မတ အီမန်နျူရယ်မက်ခရွန် ၊ ဂျာမနီ၏ အိုလက်ဖ်ရှလော့ဇ် တို့ကဲ့သို့ ဥရောပထိပ်သီး ခေါင်းဆောင်များ အနေဖြင့်လည်း အမေရိကန်၏ အဖွဲ့အစည်း အချင်းချင်းအား ပြိုင်သည့် နိုင်ငံရေးမူဝါဒတွင် ကြားညှပ်မည်ကို စိုးရိမ်ကြောင်း ပြောဆိုထားမှုကြောင့် ၎င်းတို့အနေဖြင့် နောက်ပိုင်းတွင် တရုတ်၏ လုပ်ငန်းစဉ်များအပေါ် ယိမ်းယိုင်မှုများ ရှိလာနိုင်သည်ဟု ယူဆရသည်။

Source: Wionews

CNI Sport Article

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၃၀

ဒီရာသီမှာ အားလုံးက ဆင်ပျံကြီးဆိုပြီး တင်စားခေါ်ဝေါ်ရတဲ့အထိ ခြေစွမ်းပိုင်း တသမတ်တည်းနဲ့ အကောင်းဆုံး ပုံစံတွေ ပြသထားတဲ့ အာဆင်နယ် အသင်းကတော့ နောက်ပိုင်းပွဲစဉ်တွေရဲ့ ရလဒ်တွေကြောင့် တစ်ရာသီလုံး မျှော်လင့်ထားရတဲ့ အရာကို ဆုံးရှုံးရလုနီးပါးအထိ ဖြစ်နေခဲ့ပါတယ်။

ဒါကတော့ ပရီးမီးယားလိဂ် ဆုဖလားဖြစ်ပြီး အာဆင်နယ်အသင်းဟာ ၂၀၀၄ နောက်ပိုင်း ဒီဆုဖလားကို ပထဆုံး အကြိမ် ရယူနိုင်ဖို့ ပစ်မှတ်ထားနေတာပါ။

အာဆင်နယ်အသင်းဟာ ပရီးမီးယားလိဂ်ဖလားကို တကယ်ရဖို့ ထိုက်တန်တဲ့ ခြေစွမ်း၊ စိတ်အားထက်သန်မှု၊ နိုင်လို စိတ် ပြင်းထန်မှုတွေကို ပွဲတိုင်းနီးပါး မြင်တွေ့ခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။

အာဆင်နယ်အသင်းဟာ ရာသီအစကတည်းက ဒီပုံစံကို အကောင်းဆုံး ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ခဲ့ပြီး သူတို့ရဲ့ အခက်အခဲ ဆုံး ကာလတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ဒီဇင်ဘာလကို ကျော်ဖြတ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။

အာဆင်နယ်အသင်းဟာ တခြား ဖလားပြိုင်ပွဲတွေက ထွက်ပြီး ပရီးမီးယားလိဂ်ကို စိတ်နှစ်ထားခဲ့ပေမယ့် ရာသီကုန်ဆုံးကာနီးမှ နောက်ထပ် ခက်ခဲတဲ့ ကာလတစ်ခုကို ကျော်ဖြတ်နိုင်ဖို့ တကယ်ကို ခက်ခဲတဲ့ အနေအထား ကို ရောက်ရှိလာခဲ့တာပါ။

အာဆင်နယ် တိုက်စစ်မှူး ဆာကာ ပင်နယ်တီ ကန်သွင်းနေစဉ်

အာဆင်နယ်အသင်းဟာ သူတို့ကို အနီးကပ်ဖိအားပေးနေတဲ့ မန်စီးတီးအသင်းက ပြိုင်ပွဲစုံယှဉ်ပြိုင်ပြီး ကိုယ်က တစ်ပတ်ကို ၁ ပွဲနှုန်းသာ ကန်နေရတဲ့ အချိန်မှာ ရလဒ်တွေဟာ အံအားသင့်ဖွယ်ကျဆင်းလာခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

အာဆင်နယ်အသင်းဟာ လီဗာပူးလ် အသင်းနဲ့ပွဲမှာဆိုရင် ၂ ဂိုးနဲ့တောင် ဦးဆောင်နိုင်ခဲ့ပေမယ့် ပြိုင်ဘက်ရဲ့ ဖိအား ပေးမှုဒဏ်ကို မခံနိုင်ဘဲ အဆုံးမှာ ၂ ဂိုး ပြန်ပေးခဲ့ရပြီး သရေတစ်မှတ်သာ ရယူနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ နောက်ထပ် ပွဲတစ်ပွဲ ဖြစ်တဲ့ ဝက်စ်ဟမ်းနဲ ပွဲမှာလည်း အာဆင်နယ်အသင်းဟာ ၂ ဂိုးသွင်းပြီး ထပ်ပြီး ဦးဆောင်ခဲ့ ပြန်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် ဝက်စ်ဟမ်းက ချေပဂိုး ပြန်သွင်းခဲ့ပြီးနောက် ၃ ဂိုး- ၁ ဂိုးနဲ့ ဦးဆောင်နိုင်မယ့် အခွင့်အရေးတစ်ရပ်ဖြစ်တဲ့ ပင်နယ်တီကို ဆာကာက လွဲချော်သွားခဲ့ပါတယ်။ ဒီဖြစ်ရပ်ဖြစ်ပြီး သိပ်မကြာခင်မှာ ဝက်စ်ဟမ်းအသင်းက နောက် ထပ် ချေပဂိုး ထပ်သွင်းခဲ့လို့ အာဆင်နယ်အသင်းဟာ ၂ ဂိုးစီ သရေနဲ့ နောက်ထပ် ရမှတ် ၂ မှတ်ကို ထပ်ပြီး လွှင့်ပစ် ခဲ့ရ ပြန်ပါတယ်။

အာဆင်နယ်အတွက် ဒီ ၂ ပွဲအပြီး နောက်ထပ် ကစားတဲ့ ဆောက်သမ်တန် အသင်းနဲ့ပွဲမှာဆိုရင် ပွဲချိန် ၁ မိနစ် တောင် မပြည့်ခင် အပါအဝင် ဦးဆောင်ဂိုး ၃ ဂိုး ပေးခဲ့ရပြီး အနောက်ကနေ လိုက်ကာ အသည်းအသန် ချေပဂိုးတွေ သွင်းယူခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။

အာဆင်နယ် အသင်းသားများ စိတ်ပျက်နေစဉ်

အာဆင်နယ် အတွက်တော့ ဒီ ၃ ပွဲမှာ အမြင့်ဆုံး ရနိုင်မယ့် ၉ မှတ်ထဲက ၃ မှတ်သာ ရနိုင်ခဲ့တာက တော်တော်လေး ကို ဆိုးရွားခဲ့ပြီး ဒီအချိန်မှာ မန်စီးတီးက ရာနှုန်းပြည့် အနိုင်နဲ့ အနောက်ကနေ ဖိအားတွေ ဆက်တိုက် ပေးခဲ့တာပါပဲ။

အာဆင်နယ် အတွက်ကတော့ ကံဆိုးခဲ့ပြီး သူတို့ကို အနောက်ကနေ ဆက်တိုက် ဖိအားပေးနေတဲ့ မန်စီးတီးနဲ့မှ သွားပြီး ထိပ်တိုက် တွေ့ဆုံခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

အခုနောက်ပိုင်း နှစ်တွေမှာ မန်စီးတီးနဲ့ ကစားခဲ့တဲ့ပွဲတိုင်း အရေးနိမ့်ခဲ့တဲ့ အာဆင်နယ်အတွက်တော့ ဒီပွဲဟာ မျှော်လင့်ချက် အနည်းငယ်သာ ရှိခဲ့တဲ့အတိုင်းပဲ တကယ်လည်း အရေးနိမ့်ပြီး ကိုယ့်ကြမ္မာ ကိုယ်ဖန်တီးခွင့်တောင် မရှိတော့တာပါ။
ဒါပေမယ့် ဘာမဆို ဖြစ်သွားနိုင်တဲ့ ပရီးမီးယားလိဂ်မှာတော့ အာဆင်နယ်အနေနဲ့ ပရီးမီးယားလိဂ် ချန်ပီယံဆုကို မျှော်လင့်လို့ ရပါသေးတယ်။ အာဆင်နယ်နည်းပြ အာတီတာနဲ့ ဂိုးသမား ရမ်စဒေးလ်တို့ကတော့ သူတို့ဟာ အရှုံး ပေးသွားမှာ မဟုတ်ဘဲ အဆုံးထိ တိုက်ပွဲဝင်မယ်လို့ ပြောထားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ရာသီအကုန်မှာ ချန်ပီယံဆုကို ရယူမယ်လို့ ကြုံးဝါးနေတဲ့ အာဆင်နယ် ပရိသတ်တွေ အတွက်တော့ အသင်းရဲ့ နောက်ပိုင်း ရလဒ်တွေအပေါ် မခံချိမခံသာ ဖြစ်နေကြမယ်ဆိုတာ အမှန်ပါပဲ။

ဒါပေမယ့် အာဆင်နယ် အတွက်တော့ ပရီးမီးယားလိဂ် မရခဲ့ရင်တောင် အရှုံးကနေ အမြတ်ထွက်တာက လာမယ့် ရာသီ ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်ရသွားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အာဆင်နယ်အသင်းဟာ ၂၀၁၆-၁၇ ရာသီနောက်ပိုင်း ပထမဆုံးအကြိမ် ချန်ပီယံလိဂ်ဝင်ခွင့်ကို ရယူနိုင်ခဲ့တာပါ။

အာဆင်နယ်နဲ့ မန်စီးတီး ယှဉ်ပြိုင်စဉ်

လာမယ့်ရာသီ ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်ရဖို့ဟာ အခုနှစ်ရာသီ မစခင်က အာဆင်နယ်အသင်းရဲ့ အဓိက ပစ်မှတ်ဖြစ်ခဲ့ပြီး ပရီးမီးယားလိဂ်ဖလားကို မရခဲ့ရင်တောင် အပေါင်းလက္ခဏာဆောင်တဲ့ အရာတွေ အများကြီးရှိခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

တစ်သင်းလုံးရဲ့ တိုက်ပွဲဝင် စိတ်ဓါတ်၊ လွယ်လွယ်လေးနဲ့ ပြိုင်ဘက်ကို အရှုံးမပေးတဲ့ အရာတွေက အာဆင်နယ် အသင်းအတွက် အမြတ်ထွက်ပြီး အပေါင်းလက္ခဏာဆောင်တဲ့ အရာပဲဖြစ်ပါတယ်။

အာဆင်နယ်နည်းပြ အာတီတာအနေနဲ့ လိုအပ်တဲ့ နေရာတွေကို အားဖြည့်ခဲ့မယ်ဆိုရင် လာမယ့်ရာသီမှာ အသင်း ဟာ ချန်ပီယံဆုကို စိန်ခေါ်နိုင်မယ့် အသင်းဆိုတဲ့ နေရာကို သေချာပေါက် ရောက်ရှိသွားမှာပါ။

ဒါပေမယ့် လက်ရှိ ရာသီဟာ မပြီးဆုံးသေးတာကြောင့် အာဆင်နယ်အတွက် ချန်ပီယံဆုကို ရယူနိုင်မယ့် မျှော်လင့် ချက်တွေ ပြန်လည် ရှင်သန်လာနိုင်သလို မန်စီးတီးသာ ခြေမချော်ခဲ့ဘူးဆိုရင်တော့ အာဆင်နယ်အတွက် တစ်ရာသီလုံး ကြိုးစားထားတဲ့ အရာတွေဟာ သဲထဲရေသွန် ဖြစ်သွားတော့မှာပါ။

CNI Sport Article

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၂၃

ဆယ်စုနှစ် တစ်ခုကျော်ကြာအောင် ယူနိုက်တက်မှာ ကစားခဲ့တဲ့ ဂိုးသမား ဒီဂီယာနဲ့ အသင်းတို့ ချုပ်ဆိုထားတဲ့ စာချုပ်ဟာ ဒီရာသီအကုန်မှာ ကုန်ဆုံးတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ဖာဂူဆန် ခေတ်ထဲကရှိခဲ့တဲ့ ဒီဂီယာကို စာချုပ်သက်တမ်းတိုးဖို့ ဆွေးနွေးမှုတွေ ပြုလုပ် နေပေမယ့် သဘောတူညီမှုတော့ မရသေးပါဘူး။ စပိန်ဂိုးသမားဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းမှာ ဂန္တဝင် ကစားသမား တစ်ဦးအဖြစ် ရှိခဲ့ပေမယ့် နှုတ်ဆက်ဖို့ အချိန်ရောက်ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီဂီယာဟာ ဂိုးဖမ်းရာမှာ ကောင်းမွန်ပြီး ခဲရာခဲဆစ် ဂိုးတွေကိုတောင် မရမက ကာကွယ်နိုင်တဲ့ သူအဖြစ် နာမည် ကျော်ကြားတဲ့သူ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် မော်ဒန်ဘောလုံး ခေတ်မှာတော့ ဂိုးသမားတစ်ဦးဟာ ဂိုးဖမ်း တက်ရုံတစ်ခုတည်းနဲ့ မရတော့ဘဲ အသင်း ဂိုးရဖို့အတွက် တိုက်စစ်လမ်းကြောင်းတွေ ဖွင့်ပေးအောင် လုပ်ပေးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ တစ်ခါတစ်ရံမှာဆိုရင် တိုက်စစ်မှူး ဂိုးရဖို့အတွက် ဂိုးဖန်တီးမှုတွေတောင် ပြုလုပ်ပေးရမှာပါ။

ဒါတွေကို ဒီဂီယာရဲ့ ပြိုင်ဘက် ဂိုးသမားတွေဖြစ်တဲ့ အီဒါဆန်နဲ့ အလီဆန်တို့ဆီမှာ မြင်တွေ့ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဂီယာဟာ ဒီလိုအပိုင်းတွေမှာ တော်တော်လေး အားနည်းတာ တွေ့ရပါတယ်။

ဒီဂီယာနဲ့ နည်းပြ အဲရစ်တန်ဟတ်ကိုတွေ့ရစဉ်

ဒီဂီယာဟာ ဘောလုံးပို့ပေးတဲ့ ၁၀ လုံးမှာ ၈ လုံးလောက်က ပြိုင်ဘက် ကစားသမားတွေဆီကိုသာ ရောက်ခဲ့ပြီး ကျန်တဲ့ ၂ လုံးလောက်သာ ကိုယ့်အသင်းသားဆီကို ရောက်နေတာပါ။

အခုနောက်ပိုင်း ဂိုးသမားတွေဟာ သူတို့ဆီကို ဘောလုံးရောက်တဲ့ အချိန်မှာ တည်တည်ငြိမ်ငြိမ်နဲ့ ရှိနေပြီး ဒီဂီယာ ကတော့ စိုးရိမ်စိတ်တွေများပြီး ကန်တင်ပေးတာတွေတောင် အလွဲလွဲအချော်ချော် ဖြစ်ခဲ့ရပါတယ်။

အခု မော်ဒန်ခေတ်ရဲ့ ဘောလုံးကစားနည်း ပုံစံတွေကို လိုက်မှီဖို့အတွက် ဒီဂီယာဟာ တော်တော်လေး အားနည်း နေပါတယ်။ အနီးစပ်ဆုံးပွဲဖြစ်တဲ့ ဆီဗီလာနဲ့ ယူရိုပါလိဂ် ကွာတားဖိုင်နယ်မှာဆို ဒီဂီယာဟာ တော်တော်လေးကို အမှားအယွင်း များခဲ့တာဖြစ်ပြီး ဆီဗီလာအသင်း သွင်းယူသွားတဲ့ ၃ ဂိုးစလုံးဟာ သူနဲ့ မကင်းခဲ့တာကို မြင်တွေ့ ခဲ့ရပါတယ်။

ယူနိုက်တက်အသင်း တာဝန်ရှိသူတွေကတော့ ၂၀၁၁ ကတည်းက အသင်းကို ရောက်လာပြီး နှစ်ပေါင်းများစွာကြာ အသင်းရဲ့ ဂိုးပေါက်ကို ကာကွယ်ခဲ့တဲ့ ဒီဂီယာကို ဆက်လက် ထိန်းသိမ်းချင်ခဲ့ပေမယ့် ဆီဗီလာနဲ့ပွဲက အဖြစ် အပျက်တွေကြောင့် အသင်းတာဝန်ရှိ သူတွေနဲ့ ပရိသတ်တွေကပါ စပိန်ဂိုးသမား နေရာကို ဂိုးသမား အစားထိုးပြီး ခေါ်ယူဖို့ တိုက်တွန်းမှုတွေ ရှိနေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဂိုးမပေးရဖို့ ကာကွယ်နေတဲ့ ဒီဂီယာ 

နည်းပြ အဲရစ်တန်ဟတ်က အသင်းကို ရောက်ကတည်းက အသင်းမှာရှိတဲ့ ကစားသမားတွေနဲ့ ချိတ်ဆက်ပြီး တိုက်စစ်လမ်းကြောင်း ရှာဖွေနိုင်တဲ့ ဂိုးသမားကို လိုချင်ခဲ့ပေမယ့် အသင်းရဲ့ ဝါရင့်ဂိုးသမား ဒီဂီယာကို ဒီလိုမျိုး ဖြစ်လာမယ့် အထင်နဲ့ အငှားဂိုးသမားတွေကို ခေါ်ပြီး ဒီဂီယာကိုသာ ယုံယုံကြည်ကြည်နဲ့ တာဝန်ပေးခဲ့ပါတယ်။

ဒီဂီယာဟာ ဒီရာသီ ပရီးမီးယားလိဂ်မှာ ဂိုးမပေးရအောင် ပွဲအများအပြား စွမ်းဆောင်နိုင်တဲ့ ဂိုးသမားအဖြစ် ရှိနေ ပေမယ့် ပရီးမီးယားလိဂ် အသင်းကြီး အနေနဲ့ ဂိုးတွေ အများအပြားကို ခွင့်ပြုခံထားရပါတယ်။

ဒီဂီယာဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းမှာ တစ်ပတ်လုပ်ခ ပေါင် ၄ သိန်း နီးပါးရနေပြီး ကလပ်အသင်း ဘက်ကတော့ လုပ်ခလစာလျှော့ပြီး စာချူပ်သစ် ချုပ်ချင်နေတဲ့ပုံပါ။ ပရိသတ်အချို့ကတော့ အသင်းမှာ ၁၂ နှစ်ကြာ ကစားခဲ့တဲ့ ဒီဂီယာနဲ့ အသင်းတို့ဟာ ဒီအချိန်မှာ လမ်းခွဲဖို့က အကောင်းဆုံး အဖြေလို့ သုံးသပ်နေကြတာဖြစ်ပြီး သူ့ကို ခမ်းခမ်း နားနားနဲ့ နှုတ်ဆက်ကာ ထိပ်တန်းအဆင့်ရှိ လူငယ်ဂိုးသမားနဲ့ အစားထိုးဖို့ ပြောခဲ့ကြပါတယ်။

ဒါမှလည်း အဲဒီ လူငယ်ဂိုးသမားဟာ အဲရစ်တန်ဟတ် သွားချင်တဲ့ ပုံစံအတိုင်း လိုက်လုပ်လိမ့်မယ်လို့ ပြောခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီဂီယာဟာ ယူနိုက်တက်မှာ ကစားသမားဘဝ အဆုံးသတ်ချင်တယ်လို့ အရင်တုန်း ပြော ထားတာပါ။

ဒါပေမယ့် ဒီဂီယာနဲ့ ယူနိုက်တက်တို့အကြား ညှိနှိုင်းမှုတွေ ပြုလုပ်လို့ မရရင်တော့ နှုတ်ဆက်ဖို့ အချိန် ကျရောက် လာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီဂီယာနဲ့ ဆုဖလားကို တွေ့ရစဉ်

ဒီဂီယာဟာ ယူနိုက်တက် အသင်းအတွက် ပြိုင်ပွဲစုံ ၅၃၅ ပွဲ ပါဝင်ကစားခဲ့တာဖြစ်ပြီး ပရီးမီးယားလိဂ်မှာ ကစားခဲ့တဲ့ ၄၀၇ ပွဲမှာတော့ ပေးဂိုး မပေးရအောင် ၁၄၄ ပွဲအထိ စွမ်းဆောင် ထားပါတယ်။ ဒီဂီယာဟာ ယူနိုက်တက်အသင်း ကစားသမားဘဝမှာ ပရီးမီးယားလိဂ်၊ အက်ဖ်အေဖလား၊ ကာရာဘောင်းဖလားနဲ့ ကွန်မြူနတီဒိုင်း ချန်ပီယံဆုတွေ ကို ရယူနိုင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ဒီဂီယာ နေရာ အစားထိုးဖို့အတွက် ဘရန်ဖို့ဒ် ဂိုးသမား ဒေးဗစ်ရိုင်ယာ၊ ပေါ်တူဂီ ဂိုးသမား ဒီယိုဂိုကော်စတာနဲ့ ဘိုင်ယန်မြူးနစ် ဂိုးသမား ဆွန်းမားတို့ အပါအဝင် ဂိုးသမားအချို့ကို ဆန်ကာတင် စာရင်းထဲ ထည့်သွင်းထားပါ။

ယူနိုက်တက် အသင်းဟာ လာမယ့် နွေရာသီ အပြောင်းအရွှေ့မှာ ကမ္ဘာ့အဆင့်မှီ ဂိုးသမားတစ်ဦးကို ရှာဖွေနေပြီး ဒီဂီယာကို စာချုပ်သက်တမ်း တိုးခဲ့ရင်တောင် အရန်ဂိုးသမားအဖြစ်သာ အသုံးပြုသွားဖွယ်ရှိနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါကြောင့် ယူနိုက်တက် အသင်းနဲ့ နှုတ်ဆက်ဖို့ ဒီဂီယာ အချိန်ကျရောက်ပြီးလားဆိုကိုတော့ စောင့်ကြည့်ရပေတော့ မည်။

CNI International Article

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၂၃

ဆူဒန်၏ ထိပ်တန်း ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနှစ်ဦးကို သစ္စာခံသည့် တပ်ဖွဲ့များအကြား တိုက်ခိုက်မှုများက ဆူဒန်နိုင်ငံ ပြိုလဲသွားမည့် အန္တရာယ်အပြင် တခြားသော နိုင်ငံများဆီသို့ အကျိုးဆက်များလည်း ရိုက်ခတ်လာနိုင်သည်။

တိုက်ခိုက် နေကြသော အဖွဲ့နှစ်ဖွဲ့လုံးတွင် တပ်ဖွဲ့ဝင်အင်အား ထောင်ချီရှိရုံမက၊ နိုင်ငံခြားမှ ထောက်ပံ့ ပေးနေသူ များလည်းရှိကာ သတ္ထုနှင့် အရင်းအမြစ်များ ကြွယ်ဝခြင်းက ၎င်းတို့အပေါ် ပိတ်ဆို့ အရေးယူမှုများ လုပ်ဆောင်ရန် လည်း အခက်တွေ့စေသည်။

ထိုအချက်သည် အရှေ့အလယ်ပိုင်းနှင့် အာဖရိကဒေသတို့မှ ပဋိပက္ခများ သက်ဆိုးရှည်နေရခြင်း၏ အကြောင်း ပြချက်များမှ တစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။

ဆူဒန်၏ ဒီမိုကရေစီစနစ်သို့ အသွင်းကူးပြောင်းရေး ကြိုးပမ်းမှုမှ စတင်လာသော တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် လူပေါင်း ရာချီ သေဆုံးကာ သန်းချီလည်း မြို့ပြဧရိယာများတွင် ပိတ်မိနေသည်။

ဆူဒန်စစ်တပ် အာဏာသိမ်းခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးကိုတွေ့ရစဉ်

ဆူဒန်စစ်တပ် အကြီးအကဲ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး အဗ္ဗဒဲလ် ဖာတက်ရှ် ဘာဟန်နှင့် RSF လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး မိုဟာမက် ဟမ်ဒန်ဒါဂါလိုတို့သည် ဆူဒန်အား ထိန်းချုပ်ခွင့် ရရေးအတွက် အားပြိုင်နေကြသည်။

၎င်းတို့ နှစ်ဦးပေါင်းကာ အာဏာသိမ်းယူမှု ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ၂ နှစ်အကြာတွင် ယခုကဲ့သို့ တိုက်ခိုက်ကြခြင်း ဖြစ်သည်။

ယခုတိုက်ပွဲများတွင် အနိုင်ရရှိသူသည် ဆူဒန်သမ္မတ ဖြစ်လာဖို့ရှိကာ ရှုံးနိမ့်သူသည် ပြည်နှင်ဒဏ်၊ ဖမ်းဆီးမှု သို့မဟုတ် အသတ်ခံရမှုနှင့် ကြုံတွေ့ရမည်။

ယခု တိုက်ခိုက်မှုများသည် ကာလရှည် ပြည်တွင်းစစ်ပွဲ တစ်ခုအဖြစ် သို့မဟုတ် တစ်ခြား ပြိုင်ဘက်၏ နယ်မြေများ ကို သိမ်းယူခြင်းကိုလည်း ဖြစ်လာစေနိုင်သည်။

ဆူဒန်မှ တိုက်ပွဲများကို ပြည်တွင်းစစ်၏ ပထမဆင့်ဟု သတ်မှတ်နိုင်ကြောင်းလည်း ဆူဒန်ပညာရှင်တစ်ဦးက ပြောသည်။

ဆူဒန်သည် ဧရိယာအားဖြင့် အာဖရိက၏ တတိယမြောက် အကြီးဆုံးနိုင်ငံဖြစ်ကာ နိုင်းမြစ်ကို ခွလျက် တည်ရှိသည်။

RSF တပ်ဖွဲ့ ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးကို တွေ့ရစဉ်

ဆူဒန်သည် နိုင်းမြစ်ကို ဒေသတွင်း အင်အားကြီးနိုင်ငံများ ဖြစ်သည့် အီဂျစ်၊ အီသီယိုပီးယားတို့နှင့် မျှဝေပိုင်ဆိုင် ထားသည်။

အီဂျစ်သည် ၎င်းတို့ နိုင်ငံအတွက် လိုအပ်ချက်ကို နိုင်းမြစ်ကို မှီခိုနေရချိန်တွင် အီသီယိုးပီးယား၏ အကြီးစား ဆည် တည်ဆောက်ရေး စီမံကိန်းက အီဂျစ်နှင့်ဆူဒန် နှစ်နိုင်ငံလုံးအတွက် အချက်ပေးမှုလည်း ဖြစ်သည်။ အီဂျစ်သည် ဆူဒန်စစ်တပ်နှင့် နီးကပ်သော ဆက်ဆံရေးရှိကာ ထိုဆက်ဆံရေးက အီသီယိုးပီးယားကို ရင်ဆိုင်ရေးအတွက် မဟာမိတ်အဖြစ် ရှုမြင်ထားသည်။

အပစ်အခတ် ရပ်စဲရေးအတွက် အီဂျစ်အစိုးရက နှစ်ဖက်စလုံးနှင့် ဆက်ဆံခဲ့သော်လည်း ယခုတိုက်ပွဲများတွင် စစ်တပ် ဘက်ကသာ ရှုံးနိမ့်မည်ဆိုလျှင် စစ်တပ်ဘက်မှ ဖယ်ခွာသွားမည်ဟု ယူဆရသည်။

ဆူဒန်နှင့် ထိစပ်နေသော နိုင်ငံ ၅ နိုင်ငံသည် ဆူဒန်၏ ရေနံသယံဇာတများကို မှီခိုနေရခြင်းအပြင် ၎င်းတို့ထံတွင် လည်း ကိုယ်ပိုင်ပြည်တွင်း ပဋိပက္ခများ ရှိနေခြင်းကြောင့် ဆူဒန်ပဋိပက္ခသည် ဆူဒန် တစ်နိုင်ငံတည်းကိုသာ အကျိုး သက်ရောက်မှု ရှိလိမ့်မည်မဟုတ်ဟု အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ပဋိပက္ခအဖွဲ့မှ ပညာရှင်တစ်ဦးက သုံးသပ်သည်။

အိမ်နီးချင်း ၅ နိုင်ငံမှ ချဒ်နှင့် တောင်ဆူဒန်တို့သည် ဆူဒန်၏ စစ်မီးကူးစက်မှုနှင့် ရင်ဆိုင်ရနိုင်ခြေ အမြင့်ဆုံးတွင် ရှိနေကာ တိုက်ပွဲများ သက်ဆိုးရှည်လေလေ ပြင်ပမှ ကြားဝင်ခြင်း ပေါ်ပေါက်လာခြင်း မြင့်တက်လာလေဟုလည်း ၎င်းက သုံးသပ်သည်။

ဒေသတစ်လျှောက် လွှမ်းမိုးမှု ရရှိရေးအတွက် အာရပ်ပင်လယ်ကွေ့ နိုင်ငံများသည် မကြာသေးခင် နှစ်များအတွင်း အာဖရိကဦးချိုဒေသသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့ကြသည်။

ယူအေအီးသည် RSF နှင့် နီးကပ်သော ဆက်ဆံရေးကို ပိုင်ဆိုင်ထားသည်။ RSF အဖွဲ့သည် ယူအေအီး၊ ဆော်ဒီတို့၏ ယီမင်ရှိ အီရန်ထောက်ပံ့သော ဟူသီသူပုန်များနှင့် တိုက်ပွဲများအတွက်လည်း ၎င်းတို့၏ တိုက်ခိုက်ရေးသမား ထောင်ပေါင်းများစွာ ပေးပို့စေလွှတ်ခဲ့သည်။

တစ်ဖက်တွင်လည်း ရုရှားသည် ဆူဒန်ဆိပ်ကမ်းတွင် တပ်သားအင်အား ၃၀၀ နှင့် သင်္ဘော လေးစင်းထားရှိနိုင် သော ရေတပ်အခြေစိုက် စခန်းတစ်ခု တည်ဆောက်ရေး ကာလရှည် စီမံကိန်းများကို ပိုင်ဆိုင်ထားသည်။

ထိုဆိပ်ကမ်းသည် ဥရောပသို့ သင်္ဘောဖြင့် စွမ်းအင်တင်ပို့ရေးအတွက် အရေးပါသော ပင်လယ်နီ ကုန်သွယ်ရေး လမ်းကြောင်းပေါ်တွင် ရှိနေသည်။

ဆူဒန်စစ်ပွဲအတွင်း ကျည်ဒဏ်ရာများနဲ့ အဆောက်အဉီကိုတွေ့ရစဉ်

ရုရှားအစိုးရနှင့် နီးကပ်သော ဆက်ဆံရေးရှိသည့် ဝဂ်နာ ကြေးစားအုပ်စုလည်း ပြီးခဲ့သည့် နှစ်များမှ စတင်ကာ အာဖရိက ဒေသတစ်လျှောက် ဝင်ရောက်လာခဲ့ကာ ဆူဒန်တွင် ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှ စတင်ကာ အော်ပရေးရှင်းများ လုပ်ဆောင်လျက် ရှိသည်။
သမ္မတ အယ်လ်-ဘာရှားက အစ္စလာမ္မစ် အစွန်းရောက် အစိုးရကို ဦးဆောင်နေသည့် ၁၉၉၀ နှစ်များတွင် ဆူဒန် သည် ဘင်လာဒင်နှင့် တခြားသော စစ်သွေးကြွများကို လက်ခံထားမှုအတွက် နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝိုင်း၏ ဖယ်ကျဉ်ခြင်းနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။

ထိုသို့ ဖယ်ကျဉ်ထားမှုက ၂၀၀၀ နှစ်များတွင် အနောက် ဒါဖာဒေသမှ ပဋိပက္ခများကို ပိုမိုဆိုးရွား လာစေခဲ့ကာ ဆူဒန်အစိုးရတပ်ဖွဲ့များနှင့် ဂျန်ဂျာဝိ တပ်ဖွဲ့များသည် ဒေသတွင်းရှိ သူပုန်များကို နှိမ်နင်းရေးတွင် ရက်စက် ကြမ်းကြုတ်မှုများစွာကို ကျူးလွန်ခဲ့သည်ဟု စွပ်စွဲခံခဲ့ရသည်။

အယ်လ်-ဘာရှားကိုပင် နိုင်ငံတကာတရားရုံးက အစုလိုက် အပြုံလိုက်သတ်မှုဖြင့် တရားစွဲဆိုခဲ့သည်။

အစ္စရေးနှင့် ဆက်ဆံရေးကို ရှေ့ဆက် ဆောင်ရွက်ရန် အစိုးရဘက်မှ သဘောတူခဲ့ခြင်းကြောင့် အမေရိကန်သည် ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် ဆူဒန်၏ အကြမ်းဖက်မှု ထောက်ပံ့ပေးသော နိုင်ငံများစာရင်းမှ ဖယ်ရှားခဲ့သည်။

သို့သော် ဆူဒန်၏ ၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် ဒေါ်လာဘီလီယံများစွာ တန်ချေးငွေများနှင့် အကူအညီ များကိုတော့ ရပ်နားခဲ့သည်။ ထိုအချက်အပြင် ယူကရိန်းစစ်ပွဲ၊ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ငွေကြေးဖောင်းပွမှုတို့က ဆူဒန်၏ စီးပွားရေးကို ကျဆင်းလာစေခဲ့သည်။

ဆူဒန်၏ စီးပွားရေး အခက်အခဲများကို အနောက်အုပ်စု နိုင်ငံများအတွက် တိုက်ခိုက်နေသော အဖွဲ့များအား အပစ်ရပ်ရေး ဖိအားပေးရန် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ အရေးယူပိတ်ဆို့မှုများ ချမှတ်ခြင်းဖြင့် အသုံးပြုနိုင်သည်ဟု ယူဆရသည်။

ဆူဒန်အလံကို ကိုင်ထားသူ တစ်ဦးကိုတွေ့ရစဉ်

သို့သော် ဆူဒန်သည် အာဖရိကဒေသ၏ သယံဇာတ ကြွယ်ဝသော နိုင်ငံများမှ တစ်ခုဖြစ်နေခြင်းကြောင့် လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့များသည် ရှားပါးသော သတ္ထုများနှင့် တခြားသော သဘာဝ သယံဇာတများကို ကုန် သွယ်ခြင်းဖြင့် ၎င်းတို့ကိုယ် ၎င်းတို့ ဖြည့်တင်းမှု လုပ်ဆောင်ကြသည်။

ဒါဂါလိုသည် တစ်ချိန်က ဒါဖာဒေသမှ ကျွဲနွားမွေးဖြူသူ တစ်ဦးဖြစ်ကာ တိရိစ္ဆာန်မွေးမြူရေးနှင့် ရွှေတူးဖော်ရေး လုပ်ငန်းများစွာကို ပိုင်ဆိုင်ထားသည်။

ထို့အပြင် ၎င်းသည် ယီမင်မှ တိုက်ပွဲများတွင် RSF တပ်ဖွဲ့များကို စေလွှတ်ပေးခြင်းဖြင့် ပင်လယ်ကွေ့ နိုင်ငံများမှ မြိုးမြိုးမြက်မြက် ရရှိထားသည်ဟုလည်း ယူဆရသည်။

ဆူဒန်စစ်တပ်သည် နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေး အများစုကို ထိန်းချုပ်ထားကာ မြို့တော်နှင့် နိုင်းမြစ်ကမ်းခြေ တစ်လျှောက် စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများစွာကိုလည်း ပိုင်ဆိုင်ထားသည်။ ထို့အပြင် ၎င်းတို့သည် RSF တပ်ဖွဲ့ဝင်များကို ကုန်းတွင်း ပိုင်းမှ အရိုင်းအစိုင်း စစ်သည်များဟုလည်း ရှုမြင်ထားသည်။

နိုင်ငံရေး ရံပုံငွေများကို ထိန်းချုပ်နိုင်ခြင်းသည်လည်း တိုက်ပွဲ အခြေအနေများထက် မလျော့သော အဆုံးအဖြတ် ပေးနိုင်မှုကို ပိုင်ဆိုင်ထားသည်ဟု ဆူဒန်အရေးကျွမ်းကျင်သူက သုံးသပ်သည်။

ဆူဒန်စစ်တပ်သည် ရွှေတွင်းများနှင့် မှောင်ခိုလမ်းကြောင်းများကို ထိန်းချုပ်လိုနေကာ RSF အဖွဲ့သည် ဆူဒန် ဆိပ်ကမ်းမှ ခါတွမ်သို့ လမ်း အပါအဝင် အရေးပါသော လမ်းကြောင်းများကို ကြားဖြတ်လို နေသည်ဟုလည်း ၎င်းက ပြောသည်။

အမေရိကန်၊ ကုလသမဂ္ဂ၊ ဥရောပသမဂ္ဂ၊ အီဂျစ်၊ ပင်လယ်ကွေ့နိုင်ငံများ၊ အာဖရိကသမဂ္ဂနှင့် IGAD ဟုခေါ်သော နိုင်ငံရှစ်ခုပါ အရှေ့အာဖရိက အဖွဲ့တို့ကဲ့သို့ ဆူဒန်ပဋိပက္ခအတွက် ကြားဝင် ဆောင်ရွက်ပေးမည့် နိုင်ငံများ အနေ ဖြင့်လည်း ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ရန်မှာ လက်ရှိ စစ်ပွဲ အခြေအနေထက် ပို၍ ရှုပ်ထွေးမှုနှင့် ရင်ဆိုင် ရမည် ဖြစ်သည်။

ပြင်ပ ကြားဝင် စေ့စပ်မှုများ အနေဖြင့် ရဲမရှိသော ယာဉ်ကြော ပိတ်ဆို့မှု တစ်ခုနှင့် ရင်ဆိုင်ရမည့် အခြေအနေတွင် ရှိနေသည်ဟုလည်း ဆူဒန်အရေး ကျွမ်းကျင်သူက ပြောသည်။

Source: AP