CNI International Article

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၁၅

ပြီးခဲ့သည့် ဇန်နဝါရီ ၈ ရက်တွင် ဘရာဇီးလ်၏ လက်ယာစွန်းသမ္မတဟောင်း ဘော်ဆိုနာရိုကို ထောက်ခံသူများက သမ္မတနန်းတော်၊ လွှတ်တော်နှင့် ဗဟိုတရားရုံးချုပ်တို့ကို ဝင်ရောက်စီးနင်းပြီး ၎င်းကို ရာထူးမှာ ဆက်ရှိနေစေရေး အတွက် အာဏာသိမ်းရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။

ဘော်ဆိုနာ ရစ်စတာဟု ခေါ်သည့် သမ္မတဟောင်းကို ထောက်ခံသူများသည် ဗဟိုတရားရုံးချုပ် အဆောက်အဦ တွင်းမှ ပြတင်းပေါက်များ၊ ပရိဘောဂများကို ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။ လွှတ်တော် အဆောက်အဦ၏ အမိုးပေါ်ထိ တက် ကာ ကြားဝင်ပေးပါဟု အဓိပ္ပါယ်ရသည့် ဆိုင်းဘုတ်ကို လွှင့်ထူခဲ့သည်။

အနုပညာလက်ရာများကို ခိုးယူကာ မှန်ချပ်များကိုလည်း ခွဲခဲ့သည်။ သမ္မတနန်းတော်တွင်းသို့ ဝင်၍ သမ္မဟောင်းကို ထောက်ခံသည့် သံချပ်များကို သီဆိုခဲ့ရုံမက မြင်းပေါ်မှ ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးကို ဆွဲချ၍ ဝိုင်းရိုက်ခဲ့ကြသည်။
ဘရာဇီးလ်မှ တုန်လှုပ်ဖွယ် ဖြစ်ရပ်များက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၆ ရက် အမေရိကန်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော ဖြစ်ရပ်ကို အမှတ်ရစေသည်။ ထိုအချိန်တုန်းက သမ္မတဟောင်း ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကို ထောက်ခံသူများကလည်း အမေရိကန် ကွန်ဂရက်ကို ဝင်စီးခဲ့ကြသည်။

ဘော်ဆိုနာရို ထောက်ခံသူများက ဘရာဇီးလ်လွှတ်တော်နဲ့ သမ္မတနန်းတော်ကို စီးနင်းစဉ် (GETTY IMAGES)

ထိုဖြစ်ရပ်နှစ်ခု တူညီနေခြင်းသည် တိုက်ဆိုင်မှု သက်သက်မဖြစ်တန်ရာ။

ဘော်ဆိုနာရိုသည် အမေရိကန်သမ္မတဟောင်း ထရမ့်ကို လေးစားသူတစ်ဦးအဖြစ် ထင်ရှားသည်။ သူ၏ သားဖြစ်သူ လွှတ်တော်အမတ် အက်ဒူရာဒို ဘော်ဆိုနာရိုသည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ် နိုဝင်ဘာတွင် ထရမ့်နှင့်တွေ့ရန် အမေရိကန်သို့ သွားခဲ့သည်။
ထိုခရီးစဉ်အတွင်း အက်ဒူရာဒိုသည် သူ့အဖေ ရွေးကောက်ပွဲ ရှုံးလျှင် ဘာဆက်လုပ်မည်လဲ ဆိုခြင်းအတွက် ထရမ့် ၏ အကြံပေးအရာရှိဟောင်း နှစ်ဦးနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့သည်ဟု သတင်းများတွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။

ဘော်ဆိုနာရစ်စတာများ၏ ၎င်းတို့ သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲ ရှုံးနိမ့်မှုကို လက်မခံခြင်း၊ အင်အားသုံးကာ ဘော်ဆိုနာရို ကို ရာထူးပြန်ပေးရန် ကြိုးစားခြင်းတို့သည် လွန်ခဲ့သည့် နှစ်နှစ် အမေရိကန်တွင် ထရမ့်ထောက်ခံသူများ လုပ် ဆောင်ခဲ့သည့် အခြေအနေအတိုင်းပင် ဖြစ်သည်။

 ဘော်ဆိုနာရို ထောက်ခံသူများက ဘရာဇီးလ်ရဲတစ်ဦးကို မြင်းပေါ်က ဆွဲချနေစဉ် (GETTY IMAGES)

သို့သော် ထိုဖြစ်ရပ် နှစ်ခုကြားတွင် မတူညီမှုများလည်း ရှိနေပြီး ထိုမတူညီမှုများက ဘရာဇီးလ်သည် အမေရိကန် ထက် ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို ပြန်လည်ထိန်းသိမ်းရန် ပိုခက်ခဲနေသည်ကို ဖော်ပြနေသည်။
ပထမဆုံးနှင့် အသိသာဆုံး အချက်မှာ အမေရိကန်ဖြစ်ရပ်တွင် ထရမ့် ထောက်ခံသူများက လွှတ်တော် အဆောက် အဦ ကိုသာ ဝင်ရောက်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ ဘရာဇီးလ်တွင်တော့ ဘော်ဆိုနာရစ်စတာများက ဗဟိုတရားရုံးချုပ်ကိုပါ တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ဘော်ဆိုနာရို၏ သမ္မတသက်တမ်း တစ်လျှောက်တွင်လည်း နိုင်ငံတွင်းရှိ တရားသူကြီးများသည် ၎င်းကို ပူးပေါင်း ကြံစည်နေသည်ဟု မကြာခဏ စွပ်စွဲခဲ့ဖူးသည်။ နောက်ထပ် အထင်ရှားဆုံး မတူညီချက်မှာ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များ၏ တုန့်ပြန်မှု ဖြစ်သည်။

အမေရိကန်ဖြစ်ရပ်တွင် တားဆီးရန် ပျက်ကွက်ခဲ့သော်လည်း သက်ဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူ အားလုံးက အကြမ်းဖက် ဆန္ဒပြသူများကို တွန့်ဆုတ်ခြင်း မရှိဘဲ ချေမှုန်းခဲ့သလို ထိုဖြစ်ရပ်များ နောက်ကွယ်တွင် ရဲတပ်ဖွဲ့ရှိနေသည်ဆိုသည့် စွပ်စွဲမှုမျိုးလည်း မထွက်ပေါ်ခဲ့ပေ။

ဒေါ်နယ်ထရမ့်ထောက်ခံသူများက အမေရိကန်လွှတ်တော်ကို စီးနင်းနေစဉ် (GETTY IMAGES)

သို့သော် ဘရာဇီးလ်ဖြစ်ရပ်တွင်တော့ ရဲတပ်ဖွဲ့၏ သစ္စာခံမှုက မည်သည့် နေရာတွင် ရှိနေသည်လဲဆိုသည့် မေးခွန်း များကို ဖြစ်ပေါ်စေလျက် ရှိသည်။

ဇန်နဝါရီ ၈ ရက် ဘရာစီးလီးယားမြို့မှ ဆန္ဒပြမှုများသည် ရုတ်တရက် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ခြင်းမျိုး မဟုတ်ပေ။

ဘော်ဆိုနာ ရစ်စတာများသည် ဇန်နဝါရီ ၃ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ လွှတ်တော်သို့ ကျူးကျော် ဝင်ရောက်ခြင်းနှင့်ပတ် သက်သည့် အကြောင်းအရာများကို ဖော်လိုဝါထောင်ချီရှိသော WatsApp နှင့် Telegram တို့တွင် တင်ခဲ့သည်။

ဘရာစီးလီးယားမှ အစိုးရဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြပွဲများတွင် ပါဝင်ရန် တစ်နိုင်ငံလုံးရှိ ဘော်ဆိုနာရစ်စတာများက လူသိရှင်ကြား ထုတ်ဖော် ဆွေးနွေးခြင်း၊ ဘတ်စ်ကားများ ငှားရမ်းခြင်းတို့ကိုလည်း လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြသည်။

ထိုအခြေအနေမျိုးတွင် ဘရာဇီးလ် ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်များက ဒီမိုကရေစီ ဆန့်ကျင့်ရေး လှုပ်ရှားမှုများအတွက် မည်သည့် ပြင်ဆင်မှုမှ လုပ်ဆောင်ထားခြင်း မရှိသည်မှာ မေးခွန်းထုတ်ဖွယ် ကောင်းနေသည်။

အဆိုးရွားဆုံး အချက်မှာ ဘရာစီးလီးယားမြို့ တည်ရှိရာ ဖက်ဒရယ်ခရိုင်(FD)မှ ရဲတပ်ဖွဲ့ အများအပြားနှင့် တခြား သော လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့များက ဒီမိုကရေစီ အဆောက်အဦများကို တိုက်ခိုက် ဖျက်ဆီးနေသည်ကို အားပေးနေ သည်ဆိုသည့် သက်သေ အထောက်အထားများ ပေါ်ထွက်လာခဲ့ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။

ဘော်ဆိုနာရို ရွေးကောက်ပွဲတွင် ရှုံးနိမ့်ခဲ့ပြီးချိန်မှစ၍ ဘရာဇီးလ်မှ လက်နက်ကိုင် လုံခြုံရေး တပ်ဖွဲ့ဝင်များသည် ၎င်းတို့ စခန်းများအနီး ဘော်ဆိုနာရစ်စတာများ စခန်းချခြင်း၊ အာဏာသိမ်းရန် တောင်းဆိုနေခြင်းများကို မျက်ကွယ် ပြုထားခြင်းပင် ဖြစ်သည်။

တစ်ချို့သော ရဲအရာရှိများဆိုလျှင် အဖျက်အမှောင့် လုပ်ငန်း လုပ်ဆောင်နေသူများနှင့် ဓာတ်ပုံတွဲရိုက်ခြင်း၊ တစ်ချို့သော ရဲများက ပျော်မြူးနေခြင်းကိုလည်း မြင်တွေ့ခဲ့ရသည်။ ထို့ကြောင့် ဇန်နဝါရီ ၈ ရက်နေ့ ဖြစ်ရပ်များ အတွက် FD ၏ အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဖြစ်သူက သမ္မတလူလာ၊ ဗဟိုတရားရုံးချုပ်ဥက္ကဋ္ဌနှင့် လွှတ်တော် ခေါင်းဆောင် တို့ကို လူသိရှင်ကြား တောင်းပန်ခဲ့သည်။

ထို့အပြင် ၎င်းသည် ဘော်ဆိုနာ ရစ်စတာများအပေါ် ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်များ၏ တုန့်ပြန်ပုံနှင့် ပတ်သက်၍ ဘော်ဆိုနာရို လက်ထက်တွင် ဥပဒေရေးရာဝန်ကြီးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပြီး လူလာ လက်ထက်တွင် လုံခြုံရေး အရာရှိ အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသူ အန်ဒါဆန်တောရက်စ်ကိုလည်း ရာထူးမှ ထုတ်ပယ်ခဲ့သည်။

ယင်းက အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ရိုချာအနေဖြင့် ဘရာဇီးလ်၏ ဒီမိုကရက်တစ် အစိုးရအပေါ် သစ္စာရှိကြောင်း ပြသခြင်း ဖြစ်သော်လည်း ထိုအချက်က ၎င်း၏ ရာထူးတည်မြဲရေးနှင့် FD အရေး ကိစ္စများအပေါ် ဖက်ဒရယ်အစိုးရမှ ဝင်ရောက် စွက်ဖက် ဆောင်ရွက်ရေးတို့ကို တားဆီးနိုင်ခဲ့ခြင်းမရှိပေ။

ဗဟိုတရားရုံးက ၎င်းကို ရာထူးမှ ရက်ပေါင်း ၉၀ ဖယ်ရှားခဲ့ပြီး FD ၏ လုံခြုံရေးကို တာဝန်ယူရန် ဖက်ဒရယ် ကိုယ် စားလှယ် တစ်ဦးကိုလည်း သမ္မတလူလာက ခန့်အပ်ခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် လက်ရှိအချိန်တွင် အားလုံး သိချင်နေသည့် မေးခွန်းမှာ သမ္မတလူလာ အနေဖြင့် ငယ်ရွယ်သော အစိုးရ ၏ အနာဂတ်ကို သေချာစေရန်၊ နိုင်ငံ၏ ထိခိုက်မခံသော ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို ကာကွယ်ရန်နှင့် နောင်တွင် ယခု ကဲ့သို့ မငြိမ်သက်မှုမျိုး မဖြစ်ရန် မည်သို့ ကိုင်တွယ်မည်လည်း ဆိုသည်ပင် ဖြစ်သည်။

သမ္မတသစ်အဖြစ် ဘော်ဆိုနာရိုက လက်ခံဖို့ ငြင်းခံနေရတဲ့ လူလာကိုတွေ့ရစဉ် (GETTY IMAGES)

ထိုအပိုင်းတွင် ဘော်ဆိုနာ ရစ်စတာများဘက်မှ အလျော့ပေးမည့် ပုံစံမျိုး ရှိမနေပေ။ ၎င်းတို့သည် ဇန်နဝါရီ ၈ ရက် ဖြစ်ရပ်များအပြီး နောက်နေ့များတွင်လည်း တာယာများကို မီးရှို့ခြင်း၊ ဆော်ပိုလိုရှိ ရှုပ်ထွေးသော လမ်းများကို ပိတ် ဆို့ခြင်း၊ တခြားပြည်နယ်များရှိ ရေနံချက် စက်ရုံများ၏ ဝင်ပေါက်များကို ပိတ်ဆို့ခြင်းများ လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြသည်။

ထို့ကြောင့် လူလာ အနေဖြင့် အာဏာသိမ်းရန် အကြံအစည်ကို လက်မခံသော လက်ယာယိမ်း ဒီမိုကရက်တစ် များဖြင့် ဆွေးနွေးမှုများ လုပ်ဆောင်သင့်သည်ဟု ဘရာဇီးလ်နိုင်ငံသား အများစုက ယုံကြည်ထားကြသည်။

လူလာ အစိုးရအနေဖြင့် ဒေသခံ အစိုးရများမှ စစ်တပ် အရာရှိများအထိ ဇန်နဝါရီ ၈ ရက် ဖြစ်ရပ်များတွင် ပါဝင် နေသူ အားလုံးကို ဖော်ထုတ် အရေးယူသွားမည်ဟု ပြောဆိုထားသည်။ လူလာသည် ယခင်က ဘော်ဆိုနာရိုနှင့် နီးကပ်သော ဆက်ဆံရေး ရှိခဲ့သည့် ဗဟိုလက်ယာယိမ်း ပါတီများထံမှ ထောက်ခံမှုများကို ရရှိအောင် စွမ်းဆောင်ခဲ့ ပြီး ဖြစ်သောကြောင့် လက်ယာယိမ်းနိုင်ငံရေး အင်အားစုများနှင့် ဆွေးနွေးပွဲများကိုလည်း မကြာခင် စတင်လာ ဖွယ်ရှိ နေသည်။

သို့သော် ထိုလုပ်ဆောင်မှုများသည် ပျက်စီးနေသော ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို ပြင်ဆင်ရန်၊ ကွဲပြားနေသော ပြည်သူများ ကို ပြန်လည် ညီညွှတ်မှု ရှိစေရန် စွမ်းဆောင် နိုင်မည်လားဆိုသည်မှာ အချိန်က ဆုံးဖြတ်ပေး သွားမည်သာ ဖြစ် သည်။ လူလာ အစိုးရအနေဖြင့် ယခုကဲ့သို့ ရှုပ်ထွေးသော အခြေအနေများမှ ပို၍ခိုင်မာစွာ ရုန်းထွက်လာ နိုင်မည်ဟု ယုံကြည်နေသူများလည်း ရှိသည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ ဇန်နဝါရီ ၈ ရက် ဖြစ်စဉ်များတွင် ရွေးကောက်ခံ အစိုးရအပေါ် သစ္စာမဲ့ကြောင်း ပြသခဲ့သည့် ရဲတပ်ဖွဲ့၏ အနေအထားကိုတော့ လူလာ အစိုးရနှင့် ၎င်းတို့အပေါ် အကောင်းမြင်သူများ အနေဖြင့် မဖြစ်မနေ ထည့်သွင်း စဉ်းစားထားရမည် ဖြစ်သည်။

လက်ယာစွန်းများ၏ ဒီမိုကရေစီ နည်းလမ်းနှင့် ဆန့်ကျင်သော တိုက်ခိုက်မှုများ ရှိလာချိန်တွင် ဘရာဇီးလ်အနေဖြင့် လုံခြုံရေး တပ်ဖွဲ့ဝင်များအပေါ် မှီခို၍ မရနိုင်သည်ကို ထိုဖြစ်ရပ်များက သက်သေပြခဲ့ပြီး ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် စစ်တပ်နှင့် တခြားသော လုံခြုံရေး အဖွဲ့အစည်းများအတွင်း လက်ယာစွန်း အတွေးအခေါ်များအပေါ် ထောက်ခံမှု မြင့်တက်လာခြင်းသည် အနာဂတ် ဘရာဇီးလ် နိုင်ငံ၏ ဒီမိုကရေစီစနစ်အတွက် ကြီးမားသော အန္တရာယ်အဖြစ် မလွဲမသွေ ကြုံလာရမည်လည်း ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် လူလာအစိုးရအနေဖြင့် မဖြစ်မနေ လုပ်ဆောင်ရမည်ဖြစ်သော တတိယတစ်ချက်မှာ နိုင်ငံ၏ အင်အား ကြီး လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များအကြား သမ္မတဟောင်း၏ အယူအဆများ စိမ့်ဝင်နေခြင်းအပေါ် ချက်ချင်း ပြုပြင် ဆောင်ရွက်မှု လုပ်ဆောင်ရန်ပင် ဖြစ်သည်။

အနာဂတ် လူမှုရေးရာ မတည်ငြိမ်မှုများတွင် ဘရာဇီးလ်၏ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များကို ယုံကြည်၍ မရတော့ သည်မှာ အမှန်တရား တစ်ခုပင် ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် စစ်မှန်သော ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို လိုလားသူများအနေဖြင့် လုံခြုံရေးကို စိတ်ချရစေရန် ဒီမိုကရက်တစ် အဖွဲ့အစည်များကို တည်ငြိမ်မှု ရှိစေရန်အတွက် နည်းလမ်းသစ်များကို စုပေါင်းရှာဖွေရန် လိုအပ်လာပြီ ဖြစ်သည်။

Source: Aljazeera

Aljazeera သတင်းဌာနတွင် ဖော်ပြထားသော “Raphael Tsavkko Garcia ၏ What happened in Brazil was not a repeat of Jan 6 in the US” ဆောင်းပါးကို CNI သတင်းဌာနက သင်လျော်စွာ ဘာသာပြန်ဆို၍ ပြန်လည် ဖော်ပြလိုက်ပါသည်။

CNI International Article

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၈

ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်၏ နေရာကို ဝင်ရောက်မည့် နျူကလီးယား ဗီလိန်အသစ်တစ်ဦး ၂၀၂၃ တွင် ပေါ် ပေါက်လာဖွယ် ရှိနေသည်။

ထိုလူက မြောက်ကိုရီးယားခေါင်းဆောင် ကင်ဂျုံအန် ပင်ဖြစ်သည်။ ကင်သည် တောင်ကိုရီးယား၊ ဂျပန်တို့ကဲ့သို့ အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံများအပြင် အမေရိကန်ကိုပင် ပစ်ခတ်ရန်အတွက် နျူကလီးယား လက်နက်များကို သဲသဲမဲမဲ တည်ဆောက် လျက်ရှိသည်။

ထို့အပြင် ၎င်းသည် တောင်ကိုရီးယား နိုင်ငံကိုလည်း ပြင်းပြင်းထန်ထန် ရန်စမှုများ စဉ်ဆက်မပြတ် လုပ်ဆောင် လျက်ရှိသည်။

ဒီဇင်ဘာ ၂၆ ရက်တွင် မြောက်ကိုရီးယားဘက်မှ ဒရုန်းခြောက်စင်း တောင်ကိုရီးယား လေပိုင်နက်တွင်းသို့ ငါးနာရီ ကြာ ဝင်ရောက်လာခဲ့သည်ဟု Korea Times သတင်းတွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။ ဤဒရုန်းများကို တောင်ကိုရီးယားဘက် မှ လေယာဉ်၊ ရဟတ်ယာဉ်ပေါင်း ၂၀ ဖြင့် လိုက်ပစ်ခဲ့ရသည်။

ဒုံးကျည်ပစ်လွှတ်နေသည်ကိုတွေ့ရစဉ်

တောင်ကိုရီးယားသည် မြောက်ကိုရီးယား၏ အစဉ်အလာ ရန်စဘက် နိုင်ငံတစ်ခု ဖြစ်သော်ငြား ဒေါ်လာသန်း ၄၄၀ တန် လေကြောင်းကာကွယ်ရေး မြှင့်တင်ခြင်း အစီအစဉ်အပြင် မြောက်ကိုရီးယားဘက်မှ ဒရုန်းများ ဝင်ရောက် လာခြင်းက တောင်ကိုရီးယားသမ္မတ ယွန်ဆော့ရွဲ အစိုးရအတွက် အရှက်ရစရာကိစ္စ တစ်ခုပင် ဖြစ်သည်။

ထိုကိစ္စရပ်များသည် ဖြစ်ရိုးဖြစ်စဉ် တစ်ခုတော့ မဟုတ်ချေ။ မြောက်ကိုရီးယားအစိုးရသည် ယင်းတို့၏ ဒုံးကျည်နှင့် နျူကလီးယား လက်နက်တိုက်ကို အိုဘားမားအစိုးရ လက်ထက်မှ စတင်တည်ဆောက်ခဲ့သော်ငြား ၂၀၁၇ ခုနှစ် တင်းမာမှု အခြေအနေများ အပြီးတွင် ကင်သည် ၎င်း၏ စီမံကိန်းကို နောက်ဆုတ်သွားခဲ့သည်။

ထိုစဉ်က အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဆိုင်ရာ သံတမန်ဆက်ဆံရေးအရ စေ့စပ်မှုများအပြင် အိမ်ခြံမြေ သဘောတူညီချက်များနှင့် ပတ်သက်သည့် ကြိုးစားမှုများကြောင့် မြောက်ကိုရီးယား၏ ဒုံးကျည် စမ်း သပ်မှုများမှာ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် ရပ်တန့်သွားခဲ့သည်။

ယင်းတို့သည် အကျိုးရှိသော ကြိုးပမ်းမှုများ ဖြစ်ရုံမက ကောင်းမွန်သည့် ရလဒ်များလည်း ဖြစ်ထွန်းခဲ့သည်။ ၂၀၁၇ ခုနှစ် နှောင်းပိုင်းမှ စတင်ကာ ၂၀၂၂ အစောပိုင်းအထိ မြောက်ကိုရီးယားဘက်မှ တာဝေးပစ် ဒုံးကျည် စမ်းသပ်မှု လုပ်ဆောင်ခြင်းမျိုး မရှိတော့သည်ကို ကြည့်လျှင် ထိုအချက်ကို ရှင်းလင်းစွာ မြင်နိုင်မည် ဖြစ်သည်။

အမေရိကန် သမ္မတဂျိုးဘိုင်ဒန်နဲ့ ကင်ဂျုံအန်ကို တွေ့ရစဉ်

သို့သော် အခြေအနေများမှာ များစွာ ပြောင်းလဲသွားခဲ့သည်။ ကင်သည် ၂၀၂၂ ခုနှစ် တစ်နှစ်ထဲမှာပင် ဒုံးကျည် ပစ်လွှတ်မှုပေါင်း ၇၀ နီးပါး လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ယင်းကြောင့် တောင်ကိုရီးယားအနေဖြင့် နျူကလီးယား လက်နက် များကို ၎င်းတို့ထံ ပြန်လည် ပို့ဆောင်ပေးရန် အမေရိကန်ဘက်ကို တောင်းဆိုမှု လုပ်ဆောင်ခဲ့ရသည်။

ထို့အပြင် ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင်လည်း မြောက်ကိုရီးယား အနေဖြင့် နျူကလီးယား စမ်းသပ်မှုတစ်ခုကို ထပ်မံလုပ်ဆောင် မည့် အလားအလာများ မြင်တွေ့နေရသည်။ ဘာကြောင့် ယခုကဲ့သို့ အခြေအနေများ ပြောင်းလဲသွားရတာလဲ ဆိုတာကိုတော့ မေးခွန်း ထုတ်စရာဖြစ်လာသည်။

မေလတွင် ရွေးချယ်ခဲ့သော တောင်ကိုရီးယား အစိုးရသစ်နှင့် ပတ်သက်၍ ကင်ဂျုံအန်ဘက်က မကျေနပ်ချက် ရှိသည်ဟု သတ်မှတ်နိုင်သော်လည်း လက်တွေ့တွင် ထိုကိစ္စများထက် ပိုနေသည်။

ရုရှား-တရုတ် မဟာမိတ်ပူးပေါင်းမှုနှင့် ကောင်းမွန်သည့် ဆက်ဆံရေးရှိသော ကင်ဂျုံအန်သည် ကစားပွဲ သစ်တစ်ခု ကို စတင်လာခြင်း ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် အမြောက်များနှင့် ဒုံးကျည်ခွံများကို ရုရှားသို့ ရောင်းချလျက်ရှိသည်။
ရုရှား၊ မြောက်ကိုရီးယားတို့၏ ၁၁ မိုင်ရှည်လျားသော နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ရထားလမ်းကြောင်းမှ တစ်ဆင့် ဖြစ်နိုင် ဖွယ်ရှိသည်။ ကင်သည် မြေပြင်ပစ် ဒုံးကျည်၊ ရေငုပ်သင်္ဘောနှင့် လေယာဉ် စသည့် နျူကလီးယား လက်နက် သုံး မျိုးကို ရရှိရန် ကြိုးပမ်းနေခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက သုံးသပ်သည်။

ကင် အနေဖြင့် နိုင်ငံတွင် နျူကလီးယား လက်နက် အင်အား တောင်းတင်းနေခြင်းက မြောက်ကိုရီးယားအပေါ် ပိတ်ဆို့ အရေးယူမှုများ ဖယ်ရှားရေးအတွက် တခြားနိုင်ငံများကို တွန်းအားဖြစ်စေမည်ဟုလည်း ယုံကြည်ထားပုံ ရသည်။

ယင်းက ဖြစ်နိုင်ရန် ခဲယဉ်းသည့်တိုင် ရုရှားနှင့်တရုတ်တို့၏ ထောက်ခံမှုကို ရရှိထားခြင်းက ကင်ဂျုံအန် အနေဖြင့် ၎င်းလုပ်နိုင်သည်ဆိုသည့် ယုံကြည်မှုများကို ရရှိစေမည်လည်း ဖြစ်သည်။

စက်တင်ဘာလတွင် ကင်ဂျုံအန်သည် နျူကလီးယား ဥပဒေသစ်ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် မြောက်ကိုရီးယား အနေဖြင့် နျူကလီးယား လက်နက် ရည်မှန်းချက်ကို လက်လျှော့မည် မဟုတ်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။

မြောက်ကိုရီးယားခေါင်းဆောင် ကင်ဂျုံအန်ကိုတွေ့ရစဉ်

တိုက်ခိုက်မှုနှင့်ပတ်သက်သည့် အရိပ်အယောင်မျိုး တွေ့ပါက မြောက်ကိုရီးယား အနေဖြင့် ကိုယ်ပိုင် နျူကလီးယား လက်နက်ဖြင့် တုန့်ပြန်မှု လုပ်ဆောင်သွားမည်ဆိုသည့် လှည့်ကွက်တစ်ခုကိုပါ ထည့်သွင်း ဖော်ပြထားသည်။

ထိုသို့ ရဲရဲဝံ့ဝံ့ ပြောဆိုနိုင်ခြင်းက ၎င်းအတွက် အခွင့်အရေး တစ်ခုပင်ဖြစ်ကာ တရုတ်နှင့်ရုရှားတို့၏ ၎င်းအပေါ် ထောက်ခံမှုကိုလည်း ဖော်ပြနေသည်။

၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် တရုတ်သည် မြောက်ကိုရီးယားကို တင်းမာမှုများ လျှော့ချရန် အလိုရှိခဲ့သည်။ သို့သော် အမေရိကန် ဘက်မှ အရေးယူမှုများ လုပ်ဆောင်ခဲ့ချိန်တွင်တော့ မြောက်ကိုရီးယားအနေဖြင့် အမေရိကန်ကို ရန်စနေခြင်းက ပိုကောင်းသည်ဟု မှတ်ယူခဲ့ပုံရသည်။

မြောက်ကိုရီးယားဘက်မှ လုပ်ဆောင်ခဲ့သော စမ်းသပ်မှု အစီစဉ်များတွင် နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာ အခက်အခဲများ စွာ ရှိနေသည်ကို မြင်တွေ့ခဲ့ရသော်လည်း ၎င်းတို့အနေဖြင့် စမ်းသပ်မှု များများ လုပ်ဆောင်လေလေ တိုးတက်မှု များကို ပိုပြီးရရှိမည်မှာ သေချာနေသည်။

ဤအကြောင်းတရားများသည် တင်းမာမှုများကြောင့် အမေရိကန် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး လွိုက်အော်စတင် အနေဖြင့် အမေရိကန် သို့မဟုတ် ၎င်း၏ မဟာမိတ်များ၊ မိတ်ဖက်နိုင်ငံများအပေါ် မည်သည့် နျူကလီးယား တိုက်ခိုက်မှုပုံစံမျိုးကိုမှ လက်ခံမည် မဟုတ်ကြောင်း၊ ယင်းတိုက်ခိုက်မှုများက ကင်မင်းဆက်၏ အဆုံးသတ် ဖြစ်သွားနိုင်ကြောင်း ထပ်မံ ပြောဆိုခဲ့ရသည်။

အော်စတာသည် နိုဝင်ဘာ ၃ ရက် တောင်ကိုရီးယား ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးနှင့် တွေ့ဆုံစဉ် အမေရိကန်၏ B-52 နှင့် B-1 ဗုံးကြဲလေယာဉ်များကို နောက်ခံထားကာ ထိုသို့ ပြောကြားခဲ့ခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် မြောက်ကိုရီး ယား၏ နျူကလီးယားအရေးတွင် အမေရိကန်ပေးချင်သည့် မက်ဆေ့ချ်မှာ ရှင်းလင်းနေပြီလည်း ဖြစ်သည်။

သို့သော် မည်သို့ပင် ဆိုစေကာမူ ၂၀၂၃ နှစ်သစ်တွင် မြောက်ကိုရီးယားနှင့် တရုတ်တို့၏ နျူကလီးယား အခြေ အနေသည် ဒေသတွင်း တစ်ကြိမ်တစ်ခါမှ မရှိခဲ့ဖူးသော အနေအထားတွင် ရှိနေသည်ကိုတော့ ငြင်းဆန်၍ ရနိုင် မည် မဟုတ်ပေ။

ထို့ကြောင့် အမေရိကန် အနေဖြင့် ထိုအခြေအနေများအပေါ် မည်သို့ကိုင်တွယ်မည်နည်း ဆိုသည်မှာ စိတ်ဝင်စား ဖွယ် ကောင်းလာသည်။ အမေရိကန်ဘက်မှ လုပ်ဆောင်လာဖွယ်ရှိနေသည်မှာ ဒေသတွင်းရှိမဟာမိတ် များကို ထောက်ပံ့ခြင်း၊ ဂူအန် အပါအဝင် ပစိဖိတ်ရှိ အဓိကနေရာများတွင် အကောင်းဆုံး ဒုံးကျည်ကာကွယ်ရေး စနစ်များ ကို တပ်စဉ်ခြင်းနှင့် အလက်စကာနှင့် ကယ်လီဖိုးနီးယားရှိ ဒုံးခွင်းဒုံးကျည်များကို ဆက်လက် တည်ဆောက်ခြင်း ပင် ဖြစ်သည်။

အမေရိကန်တွင် မြောက်ကိုရီးယားမှာ အမေရိကန်သို့ ပျံသန်းလာမည့် ဒုံးကျည်များကို လမ်းတွင်ပင် ကြားဖြတ် ဟန့်တားခြင်းဖြင့် မြောက်ကိုရီးယားဘက်မှ ခြိမ်းခြောက်မှုကို တုန့်ပြန်ရန် ရည်ရွယ်၍ West Cost တွင် ဒုံးခွင်းဒုံး ကျည် စနစ်များကို တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး ဖြစ်သည်။

အလက်စကာပြည်နယ်တွင် ဒုံးခွင်း ပေါင်း ၄၄ လုံးရှိကာ ကိုဗစ်ကာလတွင် နောက်ထပ် ၂၀ ထပ်တိုးလာသည်။ ကယ်လီဖိုးနီးယားတွင်လည်း ဒုံးခွင်း စခန်း ၄ ခုကို ပိုင်ဆိုင်ထားသည်ဟု သိရသည်။

ထိုကဲ့သို့သော အကြောင်းအရာများ ရှိနေသည့်တိုင် ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် မြောက်ကိုရီးယားထံမှ နောက်ထပ် ခြိမ်းခြောက်မှု အသစ်များ ထပ်မံပေါ်ထွက်လာဦးမည် ဖြစ်သည်။ တခြားသော ခေါင်းဆောင်းများကဲ့သို့ပင် ကင်ဂျုံ အန်သည် အာဖဂန်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော အဖြစ်အပျက်များကို မေ့နိုင်ဦးမည် မဟုတ်သလို ဂျိုးဘိုင်ဒန်အစိုးရ ၏စစ် ဘက်ဆိုင်ရာ မတင်မကျ အခြေအနေများ အပေါ်ကိုလည်း ကောင်းစွာ သဘောထောက်ထားပြီး ဖြစ်သည်ဟု ယူဆရမည်ဖြစ်သည်။

Fox News တွင် ဖော်ပြထားသော Rebecca Grant ၏ N. Korea’s Kim Jong Un increases tensions, shows he has aligned with Russia, China ဆောင်းပါးကို ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်ဆိုထားသည်။

Source: Fox News

CNI Sport Article

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၈

ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်သတ္တပတ်တွေမှာ ရော်နယ်ဒိုဟာ ဆော်ဒီကလပ် အယ်လ်နာဆာအသင်းထံ ပြောင်းရွှေ့သွားခဲ့တဲ့ သတင်းတွေက ခေါင်းကြီးပိုင်း သတင်းတွေအဖြစ် နေရာယူခဲ့ပါတယ်။ ရော်နယ်ဒိုကို တစ်နှစ်လုပ်ခ ယူရို သန်း ၂၀၀ နဲ့ ၂၀၂၅ အထိ စာချုပ်ချုပ်ဆိုခဲ့တာကြောင့် ရော်နယ်ဒိုဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာ လုပ်ခလစာ အများဆုံးရတဲ့ ကစားသမား အဖြစ် စံချိန်တင်သွားခဲ့ပါတယ်။

ရော်နယ်ဒိုလို အသက် ၃၇ နှစ်အရွယ် ကစားသမားတစ်ဦးကို ဒီလို စံချိန်တင် လစာပေးခဲ့ပေမယ့် အယ်လ်နာဆာ အတွက် ပြန်ရခဲ့တဲ့ အရာတွေက ဒီထက်တောင် ပိုတန်ဖိုးရှိတဲ့ အရာတွေလို့တောင် ပြောလို့ရပါတယ်။

ယေဘုယျ ဆန်ဆန် ပြောရရင် အယ်လ်နာဆာအသင်းကို အရင်က ဘယ်သူကမှ မသိတဲ့ အနေအထားကနေ အခုဆို ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းလုံးက ရော်နယ်ဒိုရဲ့ နာမည်နဲ့ တွဲပြီး မြင်လာခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ပြီးတော့ ရော်နယ်ဒိုကို မခေါ်ယူခင်က အယ်လ်နာဆာအသင်းရဲ့ ဖော်လိုဝါဟာ ၈၆၀, ၀၀၀ သာ ရှိခဲ့တာပါ။ ဒါပေမယ့် အခုအချိန်မှာ အယ်လ်နာဆာရဲ့ အင်စတာဂရမ် ဖော်လိုဝါဟာ ၁၀ သန်းကျော်အထိ ရှိလာခဲ့ပြီး ဒီထက် တိုးဖို့ပဲ ရှိနေတာဖြစ်ပါတယ်။

ရော်နယ်ဒိုကိုတွေ့ရစဉ်

ဒါ့အပြင် ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်၊ တွစ်တာ အစရှိတဲ့ ဆိုရှယ်မီဒီယာတွေမှာလည်း ဖော်လိုဝါတွေက ပိုပြီးများပြားလာ နေတာပါ။

ရုပ်သံလိုင်းတွေကလည်း ရော်နယ်ဒို ပါဝင်တဲ့ အယ်လ်နာဆာပွဲကို ပြသဖွင့်ရဖို့အတွက် အပြိုင်အဆိုင် ဖြစ်လာခဲ့ ကြပါတယ်။ အရင်က ဆော်ဒီလိဂ်ဆို ပြသဖို့ မပြောနဲ့ စိတ်တောင် မဝင်စားကြတဲ့ နာမည်ကြီး ရုပ်သံလိုင်းတွေကပါ အခုဆို ဒီပွဲတွေကို ပြသနိုင်ဖို့အထိပါ လှုပ်ရှားလာခဲ့တာပါ။

အယ်လ်နာဆာရဲ့ ဝက်ဘ်ဆိုက်ဆိုရင် ဝင်ကြည့်တဲ့သူတွေ များလွန်းလို့ ကြည့်လို့မရတဲ့ အခြေအနေအထိ ဖြစ်ခဲ့ရပါ တယ်။ ဒါက ရော်နယ်ဒိုရဲ့ သက်ရောက်မှု အစပိုင်းပဲ ရှိသေးတာ ဖြစ်ပါတယ်။

အယ်လ်နာဆာအသင်းမှာ ရော်နယ်ဒိုရဲ့ နာမည်ပါ ဂျာစီကလည်း ရောင်းချမလောက် ဖြစ်နေသလို ပရိသတ်တွေ ကလည်း သူပါဝင်တဲ့ပွဲကို ကြည့်ရဖို့အတွက် လက်မှတ်တွေ အလုအယက် ဝယ်နေတာကြောင့် လက်မှတ်တွေ လည်း စောစီးစွာ ကုန်သွားခဲ့ပါတယ်။

ရော်နယ်ဒိုနဲ့ အယ်လ်နာဆာအသင်း တာ၀န်ရှိသူ တစ်ဦးကိုတွေ့ရစဉ်

အခုဆို တော်တော်များများက အယ်လ်နာဆာအသင်းရဲ့ ပွဲစဉ်က ဘယ်တော့ ကစားမှာလဲ၊ ဘယ်အချိန်လဲ ဆိုတာ တွေပါ စောင့်ကြည့်နေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရော်နယ်ဒိုရဲ့ သတင်းတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အယ်လ်နာဆာအသင်းဟာ မီဒီယာတွေရဲ့ အထက်မှာ နေရာယူနေတာပါ။

ရော်နယ်ဒိုရဲ့ အရှိန်အဝါနဲ့ပဲ အယ်လ်နာဆာအသင်းဟာ ဥရောပနာမည်ကြီး ကစားသမားတွေကိုပါ ဆွဲဆောင်နိုင်ဖို့ လုပ်ဆောင်နေပြီလည်း ဖြစ်တာပါ။

ရော်နယ်ဒိုကို ခေါ်ယူမှုဟာ အယ်လ်နာဆာ တစ်ခုတည်းအတွက် မဟုတ်ဘဲ ဆော်ဒီနိုင်ငံအတွက်ပါ အများကြီး အကျိုးသက်ရောက်မှု ရှိစေခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အရင်က ဘယ်သူမှ မသိလောက်တဲ့ သူတို့လိဂ်ကို အားလုံးက သိလာခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

မကြာသေးခင်က ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲမှာ အာဂျင်တီးနားကို အနိုင်ရပြီးနောက် အားလုံးရဲ့ အံ့အားသင့်ခြင်း ခံခဲ့ရတဲ့ ဆော်ဒီနိုင်ငံဟာ အခုဆိုရင် ဘောလွန်းဒီအော ၅ ကြိမ်ရ ကစားသမားကို ခေါ်ယူနိုင်မှုက ပိုပြီးတော့ အံ့အားသင့် စရာတွေ ထပ်ဖြစ်ခဲ့ရတာပါ။

ရော်နယ်ဒို အယ်လ်နာဆာအသင်းဖော်တွေနဲ့ လေ့ကျင့်ခန်း ဆင်းနေစဉ်

ဆော်ဒီနိုင်ငံဟာ ၂၀၃၀ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲကိုပါ အိမ်ရှင်အဖြစ် ပူးတွဲကျင်းပဖို့ လုပ်ဆောင်နေပြီး အခုကတည်းက ရော်နယ်ဒိုရဲ့ ကျော်ကြားမှုတွေကို အသုံးချပြီး စတင်တည်ဆောက်နေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ အရင်က ထွက်ပေါ်ခဲ့တဲ့ သတင်းတွေ အရဆိုရင် ရော်နယ်ဒိုဟာ အယ်လ်နာဆာအသင်းနဲ့ စာချုပ်ကုန်ဆုံးချိန်မှာ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲ အိမ်ရှင် အဖြစ် ဆောင်ရွက်ဖို့အတွက် သံတမန်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ရမယ်လို့လည်း သိခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ရော်နယ်ဒိုလို ပုံရိပ်ကြီးမားတဲ့ ကစားသမားမျိုးကို ခေါ်ယူနိုင်ခဲ့တာဟာ ဆော်ဒီအတွက်ရော အယ်လ်နာဆာ အတွက် သက်ရောက်မှုတွေက ပိုပြီးတော့တောင် ကြီးမားလာဖို့ပဲ ရှိလာပါတယ်။ နောက်ဆိုရင် ကမ္ဘာကျော် ဘောလုံးသမားတွေရဲ့ ခြေချချင်စရာ နောက်ထပ် နိုင်ငံအဖြစ် ရှိလာတော့မလားဆိုတာကိုတော့ စောင့်ကြည့်ရ ပေတော့မည်။

CNI Sport Article

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၁

ပေါ်တူဂီအသင်းခေါင်းဆောင် ရော်နယ်ဒိုအတွက် ၂၀၂၂ ဟာ သူ့အတွက် အကောင်းဆိုတာထက် အဆိုးဆုံး အချိန် တွေကို ပိုပြီးတော့ ပိုင်ဆိုင်ခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကလပ်အသင်းကနေ စပြီး နိုင်ငံအသင်းအထိ ရော်နယ်ဒိုဟာ ဝေဖန်မှုတွေ၊ ထိုးနှက်မှုတွေ၊ တိုက်ခိုက်မှုတွေကို ခံခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ရော်နယ်ဒို ကိုယ်တိုင်ကလည်း ၂၀၂၂ ကို အမြန်ဆုံး ကျော်ဖြတ်ဖို့ အလိုရှိမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

ပထမဆုံး စပြီးပြောရရင် ယူနိုက်တက်အသင်းနဲ့ ကောင်းမွန်တဲ့ ရာသီအဆုံးသတ်ကို မပိုင်ဆိုင်ခဲ့ပါဘူး။ ယူနိုက် တက် အသင်းဟာ အဆင့် ၆ နေရာမှာသာ ရပ်တည်နိုင်ခဲ့လို့ ချန်ပီယံလိဂ်ဝင်ခွင့်နဲ့ လွဲခဲ့ပြီး ကစားသမားဘဝ တစ်ကြိမ်မှ မကစားခဲ့ရတဲ့ ယူရိုပါလိဂ်ပြိုင်ပွဲကို ယှဉ်ပြိုင်ရမယ့် အခြေအနေကို ရောက်ရှိခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ရော်နယ်ဒိုနဲ့ အဲရစ်တန်ဟတ်ကို တွေ့ရစဉ်

ရော်နယ်ဒိုဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ရာသီက ပရီးမီးယားလိဂ်မှာ ၁၈ ဂိုးအထိ သွင်းယူခဲ့ပြီး ပြိုင်ဘက်အဖြစ် ဆာလတ်နဲ့ ဆွန်ဟောင်မင်တို့ပဲ ရှိခဲ့တာပါ။ ဒီလိုနဲ့ ရာသီကုန်ဆုံးသွားတဲ့ အချိန်မှာ ရော်နယ်ဒိုဟာ ယူနိုက်တက်ကနေ ထွက်ခွာမယ်ဆိုတဲ့ အသံတွေ က သဲ့သဲ့ကြားခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။

တကယ်လည်း ရော်နယ်ဒိုဟာ နွေရာသီအားလပ်ရက်မှာ ယူနိုက်တက်အသင်းဆီ ပြန်မလာချင်တော့ဘဲ ထွက်ခွာဖို့ တောင်းဆိုခဲ့တာပါ။ ရော်နယ်ဒိုဟာ ရည်မှန်းချက်ကြီးပြီး အောင်မြင်မှု ဆာလောင်တဲ့သူ တစ်ဦးဖြစ်လို့ ယူနိုက် တက်အသင်းရဲ့ အနေအထားက သူမျှော်လင့်သလို ဖြစ်မလာနိုင်ဘူးဆိုတာကို သူမြင်တွေ့ခဲ့ရတာပါ။

ဒါကြောင့်လည်း ရော်နယ်ဒိုဟာ နည်းပြသစ် အဲရစ်တန်ဟတ်ရဲ့ အသင်းနဲ့ အာရှခြေစမ်း ခရီးစဉ်ကို လာရောက် ပူးပေါင်းခဲ့ခြင်း မရှိပါဘူး။ ယူနိုက်တက် အသင်းကတော့ ရော်နယ်ဒိုကို အသင်းကနေ ထွက်ခွာခွင့်ပေးမှာ မဟုတ် ဘူးလို့ တု့န်ပြန်ထားတာနဲ့အတူ အသင်းကြီးတွေကလည်း ပေါ်တူဂီကစားသမားကို ခေါ်ယူဖို့ တွန့်ဆုတ်နေလို့ နောက်ဆုံးမှာ မန်ချက်စတာကလပ်ဆီ ပြန်လည်ရောက်ရှိလာခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် ရော်နယ်ဒိုဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းမှာ ပွဲထွက်ခွင့် ဆုံးရှုံးခဲ့ပြီး အရန်လူစာရင်း အနေနဲ့သာ ပရီးမီးယား လိဂ် အစပွဲတွေမှာ ပါဝင်ခဲ့ရတာပါ။ ရော်နယ်ဒိုကို နည်းပြ အဲရစ်တန်ဟတ်ဟာ ကစားသမားဘဝ တစ်ခါမှ မကစား ဖူးတဲ့ ယူရိုပါလိဂ်ပြိုင်ပွဲတွေမှာသာ ပွဲထွက် ကစားသမားအဖြစ် အသုံးပြုခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

အသင်းကြီး ပွဲတွေဖြစ်တဲ့ မန်စီးတီး၊ လီဗာပူးလ်၊ အာဆင်နယ် ပွဲတွေမှာလည်း ရော်နယ်ဒိုဟာ အရန် ကစားသမား အဖြစ်နဲ့သာ ပါဝင်ခဲ့ရတာပါ။

ရော်နယ်ဒိုနဲ့ ပီယာစ်မော်ဂန် အင်တာဗျူးလုပ်နေစဉ်

ရော်နယ်ဒိုလို ကစားသမားအတွက်တော့ ဒါဟာ အတော်လေး စိတ်ပျက်စရာ ကောင်းခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ရော်နယ်ဒိုဟာ ပါဝင်ခွင့်ရတဲ့ အချိန်မှာ အကောင်းဆုံး လုပ်ဆောင်ဖို့ ကြိုးစားနေပြီး ကလပ်ကစားသမားဘဝ ၇၀၀ ပြည့် သွင်းဂိုးကို ရယူနိုင်ခဲ့ပါတယ်။

သို့သော်လည်းပဲ အဲ့ဒီနောက်ပိုင်းမှာ နည်းပြနဲ့ ရော်နယ်ဒိုကြား အဖုအထစ်တွေ ပိုပြီးတော့ ရှိလာခဲ့ပါတယ်။ ဒါကတော့ စပါးအသင်းနဲ့ ပွဲမှာ ရော်နယ်ဒိုဟာ ပွဲမပြီးခင် အဝတ်လဲခန်းထဲကို တန်းပြီး ဝင်သွားခဲ့တာက မီဒီယာ တွေအထက်မှာ ဟိုးလေးတကျော်ကျော် ဖြစ်ခဲ့တာပါ။

နည်းပြ အဲရစ်တန်ဟတ်က ရော်နယ်ဒိုဟာ လူစားဝင်ဖို့ ငြင်းခဲ့တယ်ဆိုပြီး အရေးယူတဲ့ အနေနဲ့ လူငယ်အသင်းနဲ့ လေ့ကျင့်မှုတွေ ပြုလုပ်စေခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းမှ ပြန်လည် အသုံးပြုခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ရော်နယ်ဒိုနဲ့ နည်းပြ အဲရစ်တန်ဟတ်တို့ရဲ့ ဆက်ဆံရေးဟာ အဲ့ဒီနောက်ပိုင်း ပြီးဆုံးသွားသလို ဖြစ်ခဲ့ပြီး ကမ္ဘာ့ ဖလားမတိုင်ခင် ပီယာစ်မော်ဂန်နဲ့ ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ အင်တာဗျူးမှာ အသင်းနဲ့ သူ့ရဲ့ အက်ကြောင်းတွေကို ထင်ထင် ရှားရှား မြင်တွေ့ခဲ့ရတာပါ။

ရော်နယ်ဒို ဂိုးပေါင်း ၇၀၀ ပြည့် သွင်းယူခဲ့စဉ်

ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ သူ့အပေါ် သစ္စာဖောက်တယ်လို့ ရော်နယ်ဒိုက ပြောခဲ့သလို အဲရစ်တန်ဟတ်ကလည်း သူ့အပေါ် မလေးစားတဲ့အတွက် သူကလည်း လေးစားစရာ အကြောင်းမရှိဘူးလို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။

ရော်နယ်ဒိုဟာ ဒီအင်တာဗျူးမှာ ယူနိုက်တက်ရဲ့ အနေအထားနဲ့ အသင်းပိုင်ရှင် ဂလေဇာ မိသားစုကိုလည်း ဝေဖန်ခဲ့ပါတယ်။

အဲ့ဒါကြောင့်လည်း ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ရော်နယ်ဒိုရဲ့ အင်တာဗျူး အပြည့်အစုံ ထွက်ပေါ်အပြီးမှာ စာချုပ် ဖျက်သိမ်းဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရော်နယ်ဒိုကလည်း ဒီလိုမျိုး အရာတွေကို မျှော်လင့်ထားပြီးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

ရော်နယ်ဒိုကတော့ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲ ဝင်မယ့် ပေါ်တူဂီအတွက်သာ အပြည့်အဝ အာရုံစိုက်နေခဲ့ပြီး အောင်မြင်မှု ရယူဖို့ မျှော်လင့်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ရော်နယ်ဒိုဟာ အဖွင့်ပွဲစဉ်ဖြစ်တဲ့ ဂါနာနဲ့ပွဲမှာ ပင်နယ်တီကနေ ဂိုးသွင်းပြီး ကမ္ဘာ့ဖလား ၅ ကြိမ်ဆက် ဂိုးသွင်းနိုင်တဲ့ ပထမဆုံး ကစားသမားအဖြစ် စံချိန်သစ် တင်နိုင်ခဲ့တာပါ။

ဒီနောက် အုပ်စု ၃ ပွဲစလုံး ပွဲထွက်ခွင့်ရခဲ့ပေမယ့် တောင်ကိုရီးယားနဲ့ ပွဲမှာတော့ ရော်နယ်ဒိုဟာ လူစားလဲချိန် ပြုမူ ခဲ့တဲ့ အပြုအမူကြောင့် နည်းပြ ဖာနန်ဒိုဆန်းတို့စ်နဲ့ပါ ဆက်ဆံရေး အဆင်မပြေတော့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့လိုနဲ့ ရော်နယ်ဒိုဟာ ဆွစ်ဇာလန်နဲ့ ၁၆ သင်းအဆင့်ပွဲမှာ ပွဲထွက်ခွင့်ဆုံးရှုံးခဲ့ပြီး သူ့နေရာမှာ ပွဲထွက်ခဲ့တဲ့ ဂွန်ကာလိုရာမို့စ် က ဟတ်ထရစ် ဂိုးသွင်းယူခဲ့တာပါ။

ပေါ်တူဂီအသင်းနဲ့အတူ ကမ္ဘာ့ဖလား အိပ်မက် အဆုံးသတ်သွားချိန် ရော်နယ်ဒို ငိုကြွေးနေစဉ်

ကွာတားဖိုင်နယ်ဖြစ်တဲ့ မော်ရိုကိုနဲ့ ပွဲမလည်း ရော်နယ်ဒိုဟာ အရန်ခုံကနေ စတင်ခဲ့ရပြီး အသင်း အရေးနိမ့်နေချိန် မှာ လူစားဝင်ခဲ့ရပေမယ့် အခွင့်အရေး လောက်လောက် လားလား မရခဲ့လို့ နောက်ဆုံးမှာ ငိုကြွေးခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါ တယ်။
ဒါဟာ သူ့အတွက် နောက်ဆုံး ကမ္ဘာ့ဖလား ဖြစ်နိုင်တာကြောင့် စိတ်ထဲမှာ တော်တော်လေး ထိခိုက်ခဲ့တာပါ။

ရော်နယ်ဒိုကတော့ သူဟာ အိပ်မက်တွေကို အဆုံးသတ်လိုက်ရပြီလို့ ကမ္ဘာ့ဖလားကနေ ထွက်ခွာခဲ့ရပြီးနောက် ရေးသားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့ဒီနောက်ပိုင်းမှာ ရော်နယ်ဒိုဟာ သူ့ရဲ့ ကြံ့ခိုင်မှုပိုင်းကို အကောင်းဆုံး ဖြစ်အောင် အသင်းဟောင်း ရီးရယ်လ်အသင်းမှာ လေ့ကျင့်မှုတွေတောင် ပြုလုပ်ခဲ့တာပါ။

ရော်နယ်ဒိုဟာ အသင်းတွေ အများကြီးနဲ့ သတင်းတွေ ထွက်ခဲ့ပေမယ့် နောက်ဆုံးမှာတော့ ဆော်ဒီကလပ် အယ်လ်နာဆာ အသင်းနဲ့ စာချုပ်ချုပ်ဆိုခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အယ်လ်နာဆာအသင်းမှာ ရော်နယ်ဒိုဟာ တစ်နှစ် လုပ်ခယူရို သန်း ၂၀၀ ရမှာဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာ့လုပ်ခလစာ အများဆုံး ကစားသမားအဖြစ်နဲ့ ၂၀၂၂ ကို အဆုံးသတ်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

CNI International Article

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်န၀ါရီ ၁

ရှီကျင့်ဖျင်သည် ၎င်း၏ သမိုင်းဝင် တတိယမြောက် သမ္မတသက်တမ်းကို အောက်တိုဘာလတွင် ရရှိခဲ့သည်။ ထို့ ကြောင့် ရှီသည် မော်စီတုန်း နောက်ပိုင်း တရုတ်နိုင်ငံ၏ အင်အားအကြီးဆုံး အုပ်ချုပ်သူဟုလည်း သတ်မှတ်ခြင်း ခံခဲ့ရသည်။

သို့သော် ထိုအခြေအနေက ရှီကျင့်ဖျင်အတွက် ခက်ခဲသော ၂၀၂၂ ခုနှစ်အတွင်း အနည်းငယ်သော အောင်မြင်မှု များမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ ရှီသည် ၂၀၂၂ ခုနှစ်အတွင်း ခက်ခဲမှုများစွာနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။

ထိုခက်ခဲမှုများစွာတွင် ပြည်သူများ၏ လမ်းပေါ်ထွက် ဆန္ဒပြမှု၊ Zero-COVID ပေါ်လစီကို ရုတ်တရက် ပြောင်းလဲမှု နှင့် နိုင်ငံတစ်ဝန်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူ အရေအတွက် ပြန်လည် မြင့်တက်လာမှုတို့ ပါဝင်နေသည်။

Zero-COVID မူဝါဒနှင့်ပတ်သက်၍ ပြည်သူများ၏ အမျက်ဒေါသ၊ နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေး အခြေအနေအပေါ် ထို ပြဿနာ၏ သက်ရောက်မှုများက ရှီ၏ အာဏာရ ကွန်မြူနစ်ပါတီတွင် အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးအဖြစ် နောက် ထပ် ငါးနှစ်ကြာ တာဝန်ထမ်းဆောင်ရန်ကိစ္စကို မတားဆီးနိုင်ခဲ့သော်လည်း ၂၀၂၂ ခုနှစ်သည် အသက် ၆၉ နှစ် အရွယ် ခေါင်းဆောင်အတွက် ပြည်တွင်း/ပြည်ပ အခြေအနေ ဆိုးရွားမှုများကို ဖြစ်စေခဲ့သည်။

ရှီကျင့်ဖျင်ကို ဆန္ဒပြနေကြသူများကိုတွေ့ရစဉ်

၂၀၂၂ တွင် တရုတ်၏ စီးပွားရေးသည် ၃ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါး တိုးတက်မည့် လမ်းကြောင်းပေါ်တွင် ရှိနေသော်လည်း ထို အခြေအနေက ပစ်မှတ်ထားသည့် ၅ ဒသမ ၅ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်မှုနှင့် အလှမ်းဝေးနေသည်။

ကိုဗစ်နှင့်ပတ်သက်သည့် ကန့်သတ်မှုများက စားသုံးမှုကို ထိခိုက်စေခဲ့သလို လုပ်ငန်းစဉ် တစ်ခုလုံးကိုလည်း အနှောင့်အယှက် ဖြစ်စေခဲ့သည်။ တစ်ဖက်တွင်လည်း ကြီးမားသည့် အိမ်ခြံမြေကဏ္ဍ ပြဿနာလည်း ရှိနေဆဲ ဖြစ်သည်။

ယိုယွင်းနေသော တရုတ်နှင့်အနောက်အုပ်စု၏ ဆက်ဆံရေး အခြေအနေကို ရုရှားနှင့်ပတ်သက်သည့် တရုတ်၏ အကန့်အသတ်မရှိသော မိတ်ဖက်မူဝါဒက ပိုမိုဆိုးရွားစေခဲ့သည်။ တစ်ဖက်တွင်လည်း ထိုင်ဝမ်အရေးနှင့် ပတ်သက် သည့် တင်းမာမှုများလည်း မြင့်တက်လာလျက်ရှိသည်။

ရှီသည် ကိုဗစ်ကာလ နောက်ပိုင်း ပထမဆုံး နိုင်ငံခြားခရီးစဉ်တွင် ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်နှင့် စက်တင်ဘာ လတွင် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ နိုဝင်ဘာလတွင် ၎င်းသည် အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန်နှင့် အင်ဒိုနီးရှား G20 အစည်း အဝေး၌ တွေ့ဆုံကာ မြဲမြံသော ဆက်ဆံရေး အခြေအနေ ရရှိရေး နှစ်ဖက်စလုံးက ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။

သို့သော် အောက်တိုဘာလ နှောင်းပိုင်းမှ စတင်၍ နိုင်ငံတွင်းရှိ မြို့ကြီးများတွင် ဆန္ဒပြပွဲများ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် အတင်းကြပ်ဆုံးဟု သတ်မှတ်နိုင်သည့် ရှီ၏ ကိုဗစ် ၁၉ ဆိုင်ရာ ထိန်းချုပ်ရေး မူဝါဒများ အောက် တွင် သုံးနှစ်ကြာ နေထိုင်ခဲ့ရပြီးနောက် ဒေါသထွက်နေသော ပြည်သူများက အစိုးရကို လမ်းပေါ်ထွက် ဆန္ဒပြခဲ့ကြ ခြင်း ဖြစ်သည်။

ရှီကျင့်ဖျင်နဲ့ ပူတင်ကိုတွေ့ရစဉ်

၁၉၈၉ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း ပထမဆုံးအဖြစ် ထိုသို့ ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြခံခဲ့ရခြင်း ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ဒီဇင်ဘာလ အစောပိုင်းတွင် ကိုဗစ်ထိန်းချုပ်မှု အများစုကို ဖြေလျော့ပေးမည်ဟု ရုတ်တရက် ထုတ်ပြန် ကြေညာခဲ့ရသည်။ ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံမှု နည်းပါးနေခြင်း၊ ရောဂါကူးစက်မှုနှုန်း ရုတ်တရက် မြင့်တက်လာခြင်း ကို ကိုင်တွယ်ရန် ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှု မလုပ်ဆောင်ရသေးဟု တစ်ကမ္ဘာလုံးမှ ပညာရှင်များက သတိပေးမှုများ ရှိ သည့်တိုင် ဖြေလျော့မှုများ လုပ်ဆောင်မည်ဟု မျှော်လင့်မထားဘဲ ဆုံးဖြတ်လိုက်ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။

တရုတ်နိုင်ငံသည် ဆယ်စုနှစ် ပေါင်းများစွာ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး တိုးတက်မှု၏ အရေးပါသော အင်ဂျင်တစ်ခုအဖြစ် သာမက စက်မှုလုပ်ငန်းစဉ် တစ်ခုလုံး၏ အရေးကြီးဆုံး အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ကိုဗစ် အခြေနေများကြောင့် သို့မဟုတ် ပထဝီဝင်နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ တင်းမာမှုများကြောင့်ဖြစ်သော ကာလရှည် စီးပွားရေး တိုးတက်မှု နှေးကွေးနေခြင်း သို့မဟုတ် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးဆိုင်ရာ အခက်အခဲ အသစ်များ ပေါ်ပေါက် လာမည် ဆိုလျှင် တစ်ကမ္ဘာလုံး အတိုင်းအတာဖြင့် သက်ရောက်မှု ရှိလာမည်ဖြစ်သည်။

သမ္မတရှီ၏ နောက်တစ်ကြိမ် သမ္မတရာထူးကို ရယူလိုက်မှုက တရုတ်နိုင်ငံကို ပို၍ အာဏာရှင်ဆန်သော နိုင်ငံရေး လမ်းကြောင်း တစ်ခုပေါ်သို့ ရောက်ရှိသွားစေသည်။ ထို့ကြောင့် မူဝါဒပိုင်ဆိုင်ရာ လုပ်မှားကိုင်မှား ဖြစ်စေရန် အန္တရာယ်ကို ပို၍ မြင့်တက်လာစေသည်ဟု ဝေဖန်သူများက သတိပေးထားသည်။

အောက်တိုဘာလ ကွန်မြူနစ်ပါတီညီလာခံတွင် ရှီကို ရာထူး၌ ဆက်လက် ခန့်ထားရန် ဆုံးဖြတ်ပြီးသည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် တစ်ကမ္ဘာလုံးမှ ရင်းနှီးမြုပ်နှံသူများက တရုတ်ပိုင်ဆိုင်မှုများကို စွန့်ခွာခဲ့ကြပြီး ယမ်ငွေ တန်ဖိုး သည်လည်း ၁၅ နှစ်နီးပါးကာလအတွင်း အနိမ့်ဆုံးသို့ ထိုးဆင်းသွားခဲ့သည်။

ရှီကျင့်ဖျင်နဲ့ ဘိုင်ဒန်ကိုတွေ့ရစဉ်

ရှီ၏ တတိယသက်တမ်းတွင် လုံခြုံရေး၊ အတွေးအမြင်စနစ်အပြင် နိုင်ငံတကာနှင့် တင်းမာမှုများက စီးပွားရေး တိုးတက်မှုအပေါ် အနှောင့်အယှက် ဖြစ်စေမည်ကို စိုးရိမ်နေကြသည်။

ကွန်မြူနစ်ပါတီ ညီလာခံပြီးနောက် တရုတ်အစိုးရသည် zero-COVID မူဝါဒ ကဖြေလျော့ရန် ကြေညာခဲ့ပြီး လာ မည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ဒေါ်လာ ၁၇ ထရီလီယံ တန်ကြေးရှိ စီးပွားရေးကို တည်ငြိမ်မှုရှိစေရန် အားစိုက် ဆောင်ရွက် သွားမည်ဟု ပြောခဲ့သည်။

ခုခံနိုင်စွမ်း နည်းပါးသည့် ထူထပ်သော လူဦးရေအတွင်း ရောဂါကူးစက်မှုများ နိုင်ငံအနှံ့ ပေါ်ပေါက်နေမှု အပေါ် စီမံခန့်ခွဲရေးက ရှီအတွက် အခက်ခဲဆုံး စိန်ခေါ်မှုတစ်ခုအဖြစ် ရှိနေသည်။

၎င်းက ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး ကဏ္ဍအပေါ်တွင် သာမက လူနေမှုဘဝ တည်ငြိမ်ရေးနှင့် တိုင်းပြည် စီးပွားရေးအပေါ် တစ်နည်းတစ်ဖုံ ပတ်သက် ဆက်နွယ်နေခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။ လူဦးရေ ၁ ဒသမ ၄ ဘီလီယံရှိသော တရုတ်နိုင်ငံ တွင် လာမည့်နှစ်အတွင်း ကိုဗစ်နှင့်ဆက်စပ်နေသော ကိစ္စရပ်များကြောင့် လူသေဆုံးမှု ၁ သန်းကျော်ရှိလာ နိုင် သည်ဟု ပညာရှင်များက သတိပေးထားသည်။

လာမည့်မတ်လ နှစ်ပတ်လည် လွှတ်တော် အစည်းအဝေးတွင် တရုတ်နိုင်ငံသည် ၎င်းတို့၏ ခေါင်းဆောင်ပိုင်း ဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုများကို အပြီးသတ် ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်သည်။

ရှီနှင့်နီးစပ်သော မဟာမိတ်တစ်ဦးဖြစ်သည့် ရှန်ဟိုင်းပါတီခေါင်းဆောင် လီကွီရန်သည် ဝန်ကြီးချုပ်သစ်အဖြစ် လီကားချန်း၏ နေရာကို အစားထိုးဝင် ရောက်မည်ဖြစ်သည်။

တရုတ်နိုင်ငံတွင် ဝန်ကြီးချုပ်သည် နိုင်ငံ၏ စိးပွားရေးနှင့်ပတ်သက်သည့် စီမံခန့်ခွဲမှုများကို တာဝန်ယူရသည်။ တရုတ်၏ စီးပွားရေး ပြန်လည် ဖွင့်လှစ်မှုကြောင့် စီးပွားရေးတိုးတက်မှုမှာ ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ၄ ဒသမ ၃ ရာခိုင်နှုန်း အထိ မြင့်တက်လာလိမ့်မည်ဟု ကမ္ဘာ့ဘဏ်က ခန့်မှန်းထားသည်။

လက်ရှိ စီးပွားရေးတိုး တက်မှုနှုန်းမှာ ၂ ဒသမ ၇ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်သည်ဟု အဆိုပါခန့်မှန်းချက်တွင် ပါဝင်သည်။

သံတမန်ရေး အခြေအနေများအရ ရှီ၏ အစိုးရသည် လာမည့်နှစ်တွင် အနောက်အုပ်စုနှင့် ဆက်ဆံရေးကို ထိခိုက် စေသော တင်းမာမှုများကို လျော့ကျရေး ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်သည်။ တရုတ်သမ္မတရှီသည် ဆော်ဒီ အာရေး ဗီးယားနိုင်ငံသို့ သွားရောက်ခဲ့ခြင်းဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံသည် အမေရိကန်ဦးဆောင်သော ဒုတိယကမ္ဘာစစ်လွန် နိုင်ငံရေး သမ္မာစဉ်တွင် ဘက်ညှိပေးသော နိုင်ငံတစ်ခုအဖြစ် ၎င်းတို့၏ အနေအထားကို ထုတ်ဖော်ပြသနိုင်ရန် ကြိုးစားသွား မည်ဟုလည်း ယူဆရသည်။

CNI Article

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၃၀

ရေးသားသူ- ဦးအောင်ကျော် ( Law & B.Law )

မြန်မာနိုင်ငံတွင် နေထိုင်သော လူအများသည် အခြားနိုင်ငံတွင် သွားရောက် လုပ်ကိုင်ခြင်းဖြင့် အသက်မွေးလိုသူ များလေသည်။ ထိုသို့ စွန့်စားသွားရောက် စီးပွားရှာလိုသူ လူငယ်များအား အလုပ်သမားရေးရာဝန်ကြီးဌာနမှ တရားဝင် လုပ်ငန်းလိုင်စင်ရယူခြင်း မရှိသူများမှ အေဂျင်စီသဖွယ် ပြောဆိုကာ လုပ်ငန်းရရှိမည်ဟု ပြောဆို၍ စီးပွားရှာနေသူများလည်း ရှိပေသည်။

လုပ်ငန်းလိုင်စင်မရှိဘဲ ကြားပွဲစားသဖွယ် ပြုလုပ်ပေးနေသူများသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ လူကုန်ကူးမှု တားဆီး ကာကွယ်ရေး ဥပဒေနှင့် ငြိစွန်းနေကြောင်း မသိရှိသူများ ပေသည်။ အလုပ်သမားရေးရာဝန်ကြီးဌာနမှ လုပ်ကိုင်ခွင့် လိုင်စင် မရရှိဘဲ ကြားပွဲစားသဖွယ် လုပ်ကိုင်ပေးနေသူများမှ လူကုန်ကူး တားဆီးကာကွယ်ရေးဥပဒေနှင့် အရေးယူ ခံရနိုင်ပေသည်။

“လူကုန်ကူးမှု” ၏ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်မှာ “ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဦးသည် အခြားသူတစ်ဦး တစ်ယောက်ကို ထိုသူ၏ သဘောတူညီချက် ရှိသည်ဖြစ်စေ၊ မရှိသည်ဖြစ်စေ ခေါင်းပုံဖြတ်ခြင်းပြုရန် အလို့ဌာ အောက်ပါပြုလုပ်မှု တစ်ရပ် ရပ်ကို ပြုလုပ်ပြီး လူများကို သိမ်းသွင်းစုဆောင်းခြင်း၊ သယ်ယူပို့ဆောင်ခြင်း၊ လွှဲပြောင်းခြင်း၊ ရောင်းချခြင်း၊ ဝယ်ယူ ခြင်း၊ ဌားရမ်းခြင်း၊ ဌားယူခြင်း၊ ခိုလှုံ့ခွင့်ပေးခြင်း သို့မဟုတ် လက်ခံခြင်းကိုဆိုလိုသည် ဟုဖွင့်ဆိုထားလေသည်။
ထို့အပြင် ညစ်ညမ်းသည့် ပုံပြသခြင်း၊ လူကုန်ကူးခံရသူ၊ ဂိုဏ်းဖွဲ့ ကျူးလွန်သူအုပ်စု၊ ကြီးလေးသောပြစ်မှု၊ နိုင်ငံ ကျော်မှုခင်း၊ ထိန်းချုပ်ဖော်ထုတ်ခြင်း၊ ပစ္စည်း၊ ထောင်ဒဏ်တစ်သက်၊ ကလေးသူငယ်၊ လူငယ်နှင့် ဗဟိုအဖွဲ့ ဆို သည့် စကားရပ်များအား အခန်း (၁)တွင် အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆို ရှင်းပြထားလေသည်။

MOU ဖြင့် ထိုင်းကို သွားရောက်လုပ်ကိုင်ကြမည့် အလုပ်သမားများကိုတွေ့ရစဉ်

လူကုန်ကူးမှု တားဆီးကာကွယ်ရေး ဥပဒေအား (မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၃၆၇ ခုနှစ်၊ တော်သလင်းလဆန်း ၁၁ ရက်) 13th September, 2005 ခုနှစ်၌ ပြည်ထောင်စု မြန်မာနိုင်ငံတော်အစိုးရ၊ နိုင်ငံတော်အေးချမ်းသာယာရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးကောင်စီ က ဥပဒေ အမှတ် ၅/၂၀၀၅ ဖြင့် ၎င်းတို့လက်ထက်က ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သော ဥပဒေဖြစ်ပေသည်။

ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ တောင်ဥက္ကလာပမြို့နယ်၊ ၁၃ ရက်ကွက်အတွင်း ပြည်ပကို အလုပ်သမားများပို့နေသည့် အေဂျင်စီတစ်ခု ဖွင့်လှစ်နေသော အဆောက်အဦးတွင် နေထိုင်သူ တစ်ဦးက “ကျနော် နေတဲ့ အဆောက်အဦးမှာ ဆိုရင် မြေညီနဲ့ ပထမ ထပ်မှာသူတို့ ဖွင့်ထားတယ်၊ ပထမထပ်မှာ နယ်ပေါင်းစုံက လူတွေကို ညအိပ်ညနက် ထားတယ်၊ ပြီးတော့ အဝင်လိုက်ထွက်လိုက် တအားများတယ်၊ အောက်ဆုံးကနေ အပေါ်ကို တက်တဲ့ တံခါးကို လုံခြုံရေးအရ သော့ခတ်ကြတယ်၊ ဒါပေမယ့် သူတို့လာတော့ အဲသော့ကို မခတ်တော့ဘဲ ဖွင့်ဖွင့်ထားတယ်၊ ကျနော် တို့က ခိုးဆိုးလုနှိုက်များလို့ လုံခြုံရေးအရ သော့ခတ်တာ သူတို့က လူပေါင်းစုံကိုလည်း ခေါ်ညအိပ်ခိုင်းတယ်၊ သော့ လည်း မခတ်ဘဲ သူတို့အလွယ်တက်လို့ရအောင် ဖွင့်ဖွင့်ထားတယ်၊ အဲဒီမှာ သူ့လူမှန်း ကိုယ်လူမှန်းမသိဘဲ လိုက် တက်ပြီး အပေါ်မှာ နေထားမယ်၊ ပြီးရင် အိမ်တွေ ဖောက်မယ်ဆို ဘယ်သူတာဝန်ယူမှာလဲ၊ အခု ကျနော်သိ သလောက်ဆို ပြည်ပကို အလုပ်သမား စေလွှတ်တာ အောက်လမ်းက လွှတ်နေကြတာ ဒါတွေက လူတွေကို တရား မဝင် လူကုန်ကူးမှု ကျူးလွန်နေတာပဲ ဒါကို သက်ဆိုင်ရာက အရေးယူပေးသင့်တယ်၊ တိုက်ခန်းနေ လူထုအတွက် လည်း စိစစ်ကြပ်မတ်ပေးသင့်တယ်၊ မဟုတ်ရင် ကျနော်လည်း တိုင်ကြားဖို့တော့ လုပ်နေပါတယ်”ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ အခြေအနေမှာတော့ ပြည်ပသို့ အလုပ်သမားများ တရားမဝင် စေလွှတ်နေသူများသည် ဥပဒေ၏ ကင်းလွတ်ခွင့်ကို ရရှိနေသလို ဖြစ်နေခြင်းကြောင့် သက်ဆိုင်ရာ ဌာနများ အနေဖြင့် ထိထိမိမိ အရေးယူ ကြပ်မတ်သင့်သည်။

တစ်အိမ်တက်ဆင်း လိုက်လံ မစိစစ်နိုင်ဘူးဟု အကြောင်းပြ နိုင်သော်လည်း လမ်းနေလူထု သို့မဟုတ် ရပ်ကွက်နေ လူထု သို့မဟုတ် အေဂျင်စီများ လုပ်ကိုင်နေသူများနှင့် အဆောက်အဦးအတူ နေထိုင်သူများက လွယ်လင့်တကူ တိုင်ကြားနိုင်မည့် ကွန်ရက်တစ်ခုကို တည်ဆောက်ထားသင့်သည်။

ပြည်ပ အလုပ်အကိုင် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းရှင်များအဖွဲ့ချုပ်(RFA)ကိုတွေ့ရစဉ်

ထိုသို့ တိုင်ကြားလာပါက ချက်ချင်း စိစစ်ကာ ဥပဒေနှင့်မညီပါက ပြင်းပြင်းထန်ထန် အရေးယူနိုင်ရေး ဆောင်ရွက် သင့်သည်။

နိုင်ငံရပ်ခြားသို့ အလုပ်သွားရောက် လုပ်ကိုင်လို သူများအနေဖြင့် အလုပ်သမားရေးရာဝန်ကြီးဌာနမှ တရားဝင် လုပ်ငန်းလိုင်စင် ရရှိထားသော အေဂျင်စီများနှင့်သာ ဆက်သွယ်လုပ်ကိုင်သင့်သည်။ သို့သော် ယခုအချိန်၌ နိုင်ငံ ရပ်ခြားတွင် အလုပ်သွားရောက် လုပ်ကိုင်လိုသူ များပြားလာသဖြင့် အချို့မသမာသူများမှာ အေဂျင်စီဟု အမည်များ သုံးကာ တရားဝင် ကုမ္ပဏီသဖွယ် တိုက်ခန်းများငှားရမ်းကာ တရားဝင်အေဂျင်စီသဖွယ် လုပ်ကိုင်သယောင် အလုပ် များ လက်ခံလေ့ ရှိလေသည်။

တိုက်ခန်းပိုင်ရှင်များ အနေနှင့်လည်း အလုပ်သမားရေးရာဝန်ကြီးဌာနမှ လိုက်စင်မရရှိဘဲ အလုပ်သမား အေဂျင်စီ သဖွယ် လုပ်ကိုင်နေသူများအား မငှားရမ်းသင့်ပေ။

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ငှားရမ်းထားသော တိုက်ခန်း၌ ဥပဒေနှင့် မလွတ်ကင်းသော ကိစ္စများ ဆောင်ရွက်နေ သော အချက်ကြောင့် ဖြစ်ပေသည်။

ထို့အပြင် ၎င်းအေဂျင်စီသို့ လာသူများပြားလျှင် ဘေးပတ်ဝန်းကျင်ရှိ အခန်းများအတွက်လည်း အန္တရာယ်များလေ သောကြောင့် ဖြစ်ပေသည်။

တိုက်ခန်းပိုင်ရှင်အနေဖြင့်လည်း ကိုယ်ငှားရမ်းထားသူမှာ အလုပ်သမားရေးရာဝန်ကြီးဌာနမှ တရားဝင် လိုင်စင် မရရှိထားသော ကုမ္ပဏီဟု စုံစမ်းသိရှိလျှင် ၁၉၆၀ ပြည့်နှစ် မြို့ပြဆိုင်ရာ ငှားရမ်းခကြီးကြပ်ရေး အက်ဥပဒေအရ ငှားရမ်းခြင်းအား ရပ်စဲပိုင်ခွင့်ရှိလေသည်။

တချို့သော အေဂျင်စီများသည် တိုက်ခန်းများကို ဝယ်ယူ၍ ရုံးခန်းများသဖွယ် ဖွင့်လှစ်၍ လုပ်ကိုင်ကြသည်များ လည်းရှိသည်။ ထိုသူများသည်လည်း နိုင်ငံခြားသို့ အလုပ်သမားများ တရားမဝင် စေလွှတ်ပါက လူကုန်ကူးမှုကို ကျူးလွန်နေကြောင်း အဆောက်အဦ တစ်ခုတည်းနေ အခန်းရှင်များက သိရှိဖို့လိုအပ်သည်။

လက်ရှိတွင် ရန်ကုန်မြို့၌ ခိုးဆိုးလုနှိုက်မှုများ ပေါများနေခြင်းကြောင့် မိမိ နေထိုင်သော အဆောက်အဦးသို့ အလုပ် သမား အေဂျင်စီများ လာရောက် လုပ်ကိုင် (ရုံးဖွင့်)နေပါက သတိထားစောင့်ကြည့်၍ လုံခြုံရေး စိုးရိမ်မှုအရ လက် မခံနိုင်ကြောင်း သက်ဆိုင်ရာသို့ တင်ပြကာ ဖြေရှင်းပေးနိုင်ရေး တင်ပြသင့်သည်။

ကိုးကား