CNI International News

ကဘူးလ်၊ ဇွန်လ ၂၀

၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ တာလီဘန်တို့ အာဏာလွဲပြောင်း ရယူပြီးချိန်မှစ၍ အာဖဂန်နစ္စတန်တွင် နိုင်ငံခြား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့များနှင့် ပြည်တွင်း လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ခြိမ်းခြောက်မှုများမှာ မြင့်တက်လာခဲ့သည်ဆိုသည့် အမေရိကန်စောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့တစ်ခု၏ ထုတ်ပြန်ချက်ကို တာဘီလန်တို့က ပယ်ချခဲ့ကြောင်း Al Jazeera သတင်းတွင် ဖော်ပြသည်။ 

SIGAR ၏ ဝါဒဖြန့်ချီမှုများကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ကန့်ကွက်သည်ဟု တာလီဘန်အဖွဲ့၏ ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ် ဇဘီဟူလာ မူဂျာဟစ် (Zabihullah Mujahid) က ဇွန်လ ၁၈ ရက်နေ့ နှောင်းပိုင်း ထုတ်ပြန်ချက် တစ်စောင်တွင် ပြောသည်။ 

အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ အာဖဂန်ပြန်လည် တည်ဆောက်ရေး အထူးစုံစမ်း စစ်ဆေးရေးမှူးချုပ်ကို ရည်ညွှန်း ပြောဆို ခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။ 

အာဖဂန်ရှိ အစ္စလာမ္မစ် အစိုးရသည် အခြေအနေ အရပ်ရပ်ကို အပြည့်အဝ ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ကြောင်း၊ အာဖဂန်ကို မတည်မငြိမ် ဖြစ်စေရန် သို့မဟုတ် အာဖဂန်မြေကို သုံးကာ တခြားသော နိုင်ငံများကို ဆန့်ကျင်ရန် မည်သည့်အုပ်စု သို့မဟုတ် အဖွဲ့အစည်းကိုမှ ခွင့်ပြုသွားမည် မဟုတ်ကြောင်း မူဂျာဟစ်က ပြောသည်။ 

SIGAR ၏ နောက်ဆုံး ထုတ်ပြန်ချက်တွင် တာလီဘန်အစိုးရသည် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ပြင်းထန်သော  ပြဿနာများ နှင့် ရင်ဆိုင်နေရသလို နိုင်ငံခြား လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့များနှင့် ပြည်တွင်း ခြိမ်းခြောက်မှုများလည်း မြင့်တက်လာ သည်ဟု မူဂျာဟစ်ကပြောသည်။ 

အမေရိကန်တပ်တွေ အာဖဂန်က ထွက်ခွာနေစဉ်

ထို့ပြင်  တခြားနိုင်ငံများအတွက် အန္တရာယ်ကို ပိုများလာစေသည်ဟုလည်း ဖော်ပြထားကြောင်း မူဂျာဟစ်က ပြောသည်။ 

လက်ရှိတွင် အာဖဂန်သည် နှစ် ၄၀ အတွင်း မဖြစ်ခဲ့ဖူးသော လုံခြုံရေးနှင့် တည်ငြိမ်ရေးကို ရရှိနေသည်ဟုလည်း ၎င်းက အခိုင်အမာ ပြောသည်။ 

အာဖဂန်တွင် မည်သည့် နိုင်ငံခြား လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့မှ လှုပ်ရှားနေခြင်း မရှိကြောင်း မူဂျာဟစ်က ပြောကာ ISIS အဖွဲ့သည်ပင် ပြိုကွဲမည့် အခြေအနေသို့ပင် ရောက်ရှိနေသည်ဟု ဆိုသည်။ 

အာဖဂန်သည် မည်သူ့အတွက်မှ ခြိမ်းခြောက်မှု မဟုတ်ကြောင်း၊ သို့သော် တစ်ဖက်တွင် အာဖဂန်အစိုးရသည် အမေရိကန် အပါအဝင် နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းဖြင့် အပြုသဘောဆောင် ကောင်းမွန်သော ဆက်ဆံရေးများကို တည်ဆောက်ထား လိုကြောင်းလည်း ၎င်းက ပြောသည်။ 

တာလီဘန်များ အာဖဂန်နိုင်ငံအတွင်း လက်နက်ကိုင် သွားလာနေစဉ်

တာလီဘန်များက ၎င်းတို့သည် အာဖဂန်မြေပေါ်တွင် မည်သည့် လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့ကိုမှ လှုပ်ရှားခွင့် မပြုဟူ သော အမေရိကန်နှင့် ၂၀၂၀ ဒိုဟာ သဘောတူညီချက်ကို ဆက်လက် ထိန်းသိမ်း ထားသည်ဟု ပြောသည်။ 

ထိုသဘောတူညီချက်ကြောင့် အာဖဂန်မှ အမေရိကန် ဦးဆောင်သည့် နိုင်ငံခြားတပ်များ ထွက်ခွာခြင်းကိုလည်း ဖြစ်စေခဲ့သည်။

အမေရိကန်တပ်များ ထွက်ခွာမှုကြောင့် အနောက်အုပ်စုမှ ထောက်ခံသော အာဖဂန်အစိုးရနှင့် စစ်တပ်တို့ ပြုတ် ကျကာ တာလီဘန်တို့ ပြန်လည် အာဏာရရှိခဲ့သည်။ 

အမေရိကန်သည် အာဖဂန်အား သံတမန်ရေးဆိုင်ရာ ပိတ်ဆို့မှုများ ထပ်မံပြုလုပ်နေခြင်းဖြင့် ၎င်းတို့ ပေးထားသော ကတိများကို မတည်ဟူ၍လည်း တာလီဘန်များက စွပ်စွဲသည်။ 

Source: Al Jazeera

CNI International News

ဘေဂျင်း၊ ဇွန်လ ၂၀

အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဘလင်ကင် (Antony Blinken) သည် ဇွန်လ ၁၉ ရက်နေ့တွင် တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင် (Xi Jinping) နှင့် တွေ့ဆုံခဲ့ကာ ဆိုးဆိုးရွားရွား ပျက်စီးနေသော အမေရိကန် - တရုတ် ဆက်ဆံရေးကို တည်ငြိမ်အောင် ဆောင်ရွက်ရန် သဘောတူညီခဲ့သည်ဟု အေပီမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။ 

ရှီနှင့် တွေ့ဆုံပြီးနောက်တွင် တရုတ်သည် စစ်တပ် အချင်းချင်း ဆက်သွယ်မှု လုပ်ဆောင်ရန် အဆင်သင့် မဖြစ်သေး ဟု ဘလင်ကင်က ပြောသည်။ 

ထိုသို့ ဆက်သွယ်မှုသည် အထူးသဖြင့် ထိုင်ဝမ်အရေးနှင့် ပတ်သက်သော မှားယွင်းတွက်ချက်မှုနှင့် ပဋိပက္ခကို ရှောင်လွဲရန် အရေးပါသည်ဟု အမေရိကန်ဘက်က ရှုမြင်ထားသည်။ 

မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ ဘလင်ကင်၏ တရုတ်ခရီးစဉ်သည် အသစ်တစ်ဖန် စတင်ခြင်းကို ထင်ဟပ်စေသည်ဟု တရုတ်ထိပ်တန်း သံတမန်တစ်ဦးဖြစ်သူ ယန်တာအို (Yang Tao) က ပြောသည်။

ဘလင်ကင်နဲ့ ဝမ်ယိကိုတွေ့ရစဉ်

စစ်တပ်အချင်းချင်း အပြန်အလှန် ဆက်ဆံမှု လုပ်ဆောင်ရန် ဘာအတွက်ကြောင့် ခက်ခဲနေသည်လဲ ဆိုခြင်းကို အမေရိကန်ဘက်က အပြည့်အဝ သတိပြုမှုမိကြောင်း ၎င်းကပြောသလို အမေရိကန်တို့၏ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှု များကိုလည်း ပြစ်တင် ပြောဆိုခဲ့သည်။ 

ဘလင်ကင်၏ နှစ်ရက်ကြာ ခရီးစဉ်အတွင်း ဖြစ်ပေါ်လာသည့် တိုးတက်မှုများနှင့် ပတ်သက်၍ စိတ်ကျေနပ်မိ ကြောင်း ဘလင်ကင်နှင့်ရှီတို့ နှစ်ဖက်စလုံးက ထုတ်ပြန် ကြေညာခဲ့သည်။ 

သို့သော် ပြီးခဲ့သည့်နှစ် တရုတ်သမ္မတ ရှီနှင့် အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန် (Joe Biden) တို့ ဘာလီ ညီလာခံတွင် သဘောတူညီခဲ့သည့် ပူပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနှင့် ယှဉ်ပြိုင်ခြင်းဆိုင်ရာ ကျယ်ပြန့်သော အစီအစဉ်များဆီသို့ ပြန်သွား ရေး နှစ်ဦး သဘောတူ ဆုံးဖြတ်ချက် တစ်ခုမှလွဲ၍ ကျန်သည့် သဘောတူညီမှုဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များကိုတော့ ထောက်ပြခဲ့ခြင်း မရှိပေ။
 
ထို့အပြင် ရရှိခဲ့သည့် နားလည်မှုများသည် နိုင်ငံတကာ အရေးကိစ္စနှင့် ပတ်သက်မှုများစွာ ရှိနေသည့် ၎င်းတို့၏ အရေးပါဆုံး သဘောထား ကွဲလွဲမှုများကို ဖြေရှင်းနိုင်မည်လား ဆိုခြင်းကလည်း မကွဲပြားသေးပေ။ 

မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ နှစ်ဖက်စလုံးသည် ၅ နှစ်တာ ကာလအတွင်း ရာထူးအမြင့်ဆုံးသော အမေရိကန် အရာရှိ တစ်ဦး၏ တရုတ်ခရီးစဉ်မှ ထွက်ပေါ်လာသော အရာများအပေါ် ကျေနပ်မှုရှိသည်ဟု ပြောသည်။ 

ဘလင်ကင် တရုတ်ကနေ ပြန်လည်ထွက်ရန် လေယာဉ်ပေါ်တက်နေစဉ်

နောက်ထပ် ဆွေးနွေးပွဲများကို ထပ်မံ ကျင်းပရန် ဆန္ဒရှိသည်ဟုလည်း နှစ်ဖက်စလုံးက ဖော်ပြခဲ့သည်။

သို့သော် ထိုဆွေးနွေးပွဲတွင် ကုန်သွယ်ရေး၊ ထိုင်ဝမ်အရေး၊ တရုတ်နှင့် ဟောင်ကောင်းတို့မှ လူ့အခွင့်အရေး အခြေ အနေများ၊ တောင်တရုတ် ပင်လယ်အတွင်း တရုတ်စစ်တပ်၏ နယ်မြေပိုင်ဆိုင်ကြောင်း ကြေညာမှု စသည့် ကိစ္စ ရပ်များ ပါဝင်စေရန် ပြင်ဆင်ထားခြင်း မရှိသေးကြောင်း သိရသည်။

ထို့အပြင် ရုရှားနှင့် ယူကရိန်းစစ်ပွဲ အခြေအနေကိုလည်း ဆွေးနွေးပွဲမှာ မပါလိုကြောင်း တရုတ်ဘက်က သဘောထားရှိနေသည်။

အမေရိကန်သည် တရုတ်ခရီးစဉ်အတွက် ကန့်သကတ်ထားသည့် ရည်ရွယ်ချက်များ ချမှတ်ခဲ့ကာ ယင်းတို့ကို အောင်မြင်အောင် ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့သည်ဟု ဘလင်ကင်က နောက်ပိုင်းတွင် ပြောသည်။ 

တွေ့ဆုံပွဲအတွင်း စစ်တပ် အချင်းချင်း ထိတွေ့ဆက်ဆံရန် ကိစ္စကို ထပ်ဖန်တလဲလဲ ပြောဆိုခဲ့သည်ဟုလည်း ဘလင်ကင်က ပြောသည်။ 

လန်ဒန်တွင် ပြုလုပ်မည့် ယူကရိန်ပြန်လည် တည်ဆောက်ရေးဆိုင်ရာ ညီလာခံသို့ မထွက်ခွာမီ သတင်းသမားများ ကို ထိုသို့ ပြောဆိုခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

Source: AP

CNI International News

မော်စကို၊ ဇွန်လ ၂၀

အနောက်နိုင်ငံများသည် ၂၀၂၄ သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်ခင် ရုရှားနိုင်ငံအား မတည်မငြိမ်ဖြစ်စေရေး ၎င်းတို့၏ ရည်ရွယ်ချက်ကို ဗြောင်ကျကျ လုပ်ဆောင်လာသည်ဟု ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဆာဂျီလာဗရော့ (Sergey Lavrov) က ဇွန်လ ၁၉ ရက်တွင် ပြောခဲ့သည်ဟု တာ့စ်သတင်းမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။ 

အချုပ်အခြာ အာဏာပိုင် နိုင်ငံများ၏ ပြည်တွင်းရေးကို ဝင်ရောက် စွက်ဖက်သည့် မလိုမုန်းထားသော လုပ်ရပ်များ ပေါ်ပေါက်လျက်ရှိသည်ဟု လာဗရော့က ပြောသည်။ 

အာဏာရ ညီညွတ်သော ရုရှားပါတီ၏ နိုင်ငံတကာပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုနှင့် ပြည်ပရောက် နိုင်ငံသားများအား ထောက်ပံ့ရေး ကော်မရှင်၏ အစည်းအဝေး မိန့်ခွန်းတွင် ထိုသို့ ပြောကြားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ 

အနောက်အုပ်စုသည် အထူးသဖြင့် လာမည့်နှစ် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်ခင် ရုရှားနိုင်ငံအား မတည်မငြိမ် ဖြစ်စေရေး ၎င်းတို့၏ ရည်ရွယ်ချက်ကို ဗြောင်ကျကျ လုပ်ဆောင်လာသည်ဟုလည်း ၎င်းက ပြောသည်။

လာဗရော့က အမေရိကန်ဦးဆောင်သည့် အနောက်အုပ်စု စုပေါင်းအဖွဲ့သည် ရုရှားနိုင်ငံကို ကြားခံ စစ်ပွဲ ဆင်နွဲနေ သည်ဟု ပြောသည်။ 

ယူကရိန်းအစိုးရသည် လက်ကိုင်တုတ် တစ်ခုအဖြစ် အသုံးချခံနေရကြောင်း၊ ယူကရိန်းရှိ နာဇီဝါဒီများသည် ခေတ်မီ လက်နက်များ၊ ခဲယမ်းများ အထောက်အပံ့ ရရှိနေသလို နိုင်ငံခြားမှနည်းပြများနှင့် ကြေးစားများလည်း ရောက်ရှိနေကြောင်း လာဗရော့က ညည်းတွား ပြောကြားခဲ့သည်။ 

ဘိုင်ဒန်နဲ့ ဇာလန်းစကီးကိုတွေ့ရစဉ်

ရုရှား၏ ရန်သူများက ဗြောင်ကျကျ လုပ်ဖော်ဆောင်နေသည့် ရည်ရွယ်ချက်များတွင် ရုရှားစစ်တပ်အား စစ်မြေပြင်တွင် နှိမ်နင်းရေး၊ ရုရှား၏ နိုင်ငံရေးနှင့်စီးပွားရေး အချုပ်အခြာအာဏာကို နှောင့်ယှက်ရေးနှင့် ရုရှားအား ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာနိုင်ငံရေး စာမျက်နှာ၏ အစွန်အဖျားသို့ ပို့ဆောင်ရေးတို့ ပါဝင်နေသည်ဟုလည်း လာဗရော့က ပြောသည်။ 

ထိုမူဝါဒသည် လွတ်လပ်သော နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒကို ကျင့်သုံးကာ နာမည်ဆိုးဖြင့် ထင်ရှားသော နိုင်ငံတကာ ဥပဒေများကို အခြေခံသည့် သမ္မာစဉ်ကို လက်မခံသည့် လူတိုင်းကို အပြစ်ပေးရန် ကြိုးပမ်းခြင်း ဖြစ်သည်။

ထို့နောက် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လွှမ်းမိုးမှုကို ထိန်းသိမ်းရန် ကြိုးပမ်းသည့် အမေရိကန်နှင့် နေတိုးအဖွဲ့တို့၏ လုပ်ရပ်များနှင့်လည်း ကိုက်ညီမှု ရှိကြောင်း၊ အမေရိကန်များသည် တရုတ်အား ထိန်းချုပ်နိုင်ရန် ၎င်းတို့ လုပ်နိုင်သမျှ အရာအားလုံးကို လုပ်ဆောင်သွားမည်ဆိုခြင်းကိုလည်း ကွယ်ဝှက်မထားကြောင်း လာဗရော့ဗ်က အဆုံးသတ် ပြောဆိုခဲ့သည်။

Source: တာ့စ်

CNI International News

ဘန်ကောက်၊ ဇွန်လ ၂၀

ရွေးကောက်ခံ လွှတ်တော်အမတ် ၄၀၀ နှင့် ပါတီကိုယ်စားပြု အမတ် ၁၀၀ တို့ကို အတည်ပြုခဲ့ပြီဖြစ်ကြောင်း ထိုင်းရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် (EC) က ကြေညာခဲ့သည်ဟု Thai PBS တွင် ဖော်ပြထားသည်။

ထို့နောက် အမတ်များအနေဖြင့် ၎င်းတို့၏ အထောက်အထား လက်မှတ်များကို ဇွန်လ ၂၄ ရက်အတွင်း ထုတ်ယူနိုင်မည် ဖြစ်ကြောင်း ထိုင်းရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က ပြောသည်။ 

သို့သော် အမတ်များအနေဖြင့် ချိုးဖောက်မှု တစ်စုံတစ်ရာ ရှိသည်ဆိုသည့် သက်သေ ထွက်ပေါ်လာသော အခြေအနေတွင် ကော်မရှင်အနေဖြင့် စုံစမ်းစစ်ဆေးခွင့် ရှိနေဆဲ ဖြစ်သည်ဟုလည်း EC ၏ အထွေထွေအတွင်းရေး မှူးချုပ် ဆာဝန် ဘွန်မီး (Sawaeng Boonmee) ကပြောသည်။ 

၎င်းသည် သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲ တစ်ခုတွင် ပြောခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ 

ထိုင်းရွေး/ကော် အထွေထွေအတွင်းရေး မှူးချုပ် ဆာဝန် ဘွန်မီးကို တွေ့ရစဉ်

EC သည် ရလဒ်ကို ပယ်ချက်ရေးနှင့် ရွေးကောက်ပွဲသစ် ကျင်းပရေးအတွက် ဗဟိုတရားရုံးချုပ်သို့ အသနားခံစာ တင်နိုင်သည်။ 

ယင်းတို့ကို မေလ ၁၄ ရက် ရွေးကောက်ပွဲနှင့် တစ်နှစ်တာ ကာလအတွင်း အပြီးသတ် လုပ်ဆောင်ရမည်လည်း ဖြစ်သည်။ 

လက်ရှိ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများကို ရက် ၆၀ အတွင်း အပြီးသတ် လုပ်ဆောင်နိုင်ခြင်း မရှိသည့်အတွက် EC သည် ရလဒ်များကို အတည်ပြုခဲ့ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း၊ ဘက်ပေါင်းစုံအတွက် မျှတမှုရှိရမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ တင်ပြထားသော စာရွက်စာတမ်းတိုင်းကို ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်းလည်း ဆာဝန်က ပြောသည်။
 
ပါတီကိုယ်စားပြု ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများအတွက် ခိုင်လုံမှုရှိသည့် မဲအရေအတွက် ၃၁,၅၂၂,၆၉၈ ခုရှိပြီး အမတ် တစ်ဦးလျှင် ၃၇၅,၂၂၆ မဲ အချိုးဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ပါတီကိုယ်စားပြု စနစ်ဖြင့် လွှတ်တော်သို့ ရွေးကောက်ခံ ရသည့် ပါတီစုစုပေါင်း ၁၇ ခု ရှိရမည်ဖြစ်ကြောင်းလည်း ဆာဝန်က ပြောသည်။ 

Move Forward ပါတီသည် ပါတီကိုယ်စားပြု စနစ်တွင် လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ် အများဆုံး ၃၉ ဦး ရရှိခဲ့ပြီး သူ၏နောက်တွင် Phue Thai ပါတီက ၂၉ ဦး၊ United Thai Nation က ၁၃ ဦး၊ Democrats နှင့် Bhumjaithai တို့က ၃ ဦးစီ၊  Prachachat ပါတီက ၂ ဦးနှင့် ကျန် ၁၁ ပါတီက တစ်ဦးကျတို့ ပါဝင်သည်။

Source: Thai PBS

CNI International News

ကမ်ပါလာ၊ ဇွန်လ ၁၉

သူပုန်များဟု သံသယရှိသူများက ကွန်ဂိုနှင့်နယ်စပ်အနီး ယူဂန္ဓာနိုင်ငံ၏ ဝေးလံသီခေါင်သော ဧရိယာတစ်ခုမှ ကျောင်းတစ်ကျောင်းကို ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ အနည်းဆုံး ၄၁ ဦး သေဆုံးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

တိုက်ခိုက်သူများသည် ညတွင်းချင်း နယ်စပ်မှတဆင့် ထွက်ပြေးသွားခဲ့ကြောင်း အာဏာပိုင်များက ပြောသည်ဟု အေပီမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။ 

သေဆုံးသူများတွင် ကျောင်းသူ/သား ၃၈ ဦး ပါဝင်ကြောင်း၊ ၎င်းတို့ အိမ်ဆောင်များ၌ ရှိနေစဉ် အသတ်ခံခဲ့ရခြင်း ဖြစ်သည်။ 

သေဆုံးသူ ကျောင်းသားတချို့မှာ မီးရှို့ခံရခြင်းကြောင့် မမှတ်မိလောက်အောင်ကိုပင် ရုပ်ပျက် ဆင်းပျက် ဖြစ်နေပြီး တချို့မှာ ပစ်သတ်ခံရခြင်း သို့မဟုတ် ဓားဖြင့် ခုတ်သတ်ခံခဲ့ရသည်။ 

ကာစီစီ (Kasese) နယ်စပ် ခရိုင်ရှိ ကျောင်းတစ်ခုကို သေနတ်များ၊ ဓားများကိုင်ဆောင်ထားသူများက ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ပစ်ခတ်ခံရသော -ယူဂန္ဓာကျောင်းကို တွေ့ရစဉ်

Mpondwe-Lhubiriha မြို့တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော တိုက်ခိုက်မှုအတွင်း ကျောင်းသား ၃၈ ဦးအပြင် အစောင့်တစ်ဦးနှင့် ဒေသခံ နှစ်ဦးတို့ သေဆုံးခဲ့ရသည်ဟု မြို့တော်ဝန် ဆယ်လီဗက် မာပိုဇီ (Selevest Mapoze)က ပြောသည်။

သူပုန်များသည် ကျောင်း၏ စတိုခန်းတွင်းမှ ပစ္စည်းများကို ယူဆောင်ကာ၊ ယင်းတို့ကို သယ်ပေးရန် နောက်ထပ် ကျောင်းသား ခြောက်ဦးကိုပါ ပြန်ပေးဆွဲ ခေါ်ဆောင်သွားခဲ့သည်ဟုလည်း ယူဂန္ဓာစစ်တပ်က ထုတ်ပြန်သည်။

တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်ပွားရာ ကျောင်းသည် ကျား/မ ရောတက်၍ရသည့် ပုဂ္ဂလိကကျောင်း တစ်ခုဖြစ်ကာ ကွန်ဂို နယ်စပ်နှင့် နှစ်ကီလိုမီတာ အကွာတွင် ရှိသည်။ 

Lhubiriha Secondary ကျောင်းတွင် ယခုကဲ့သို့ အစုလိုက် အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုအတွက် အာဏာပိုင်များက ADF အဖွဲ့ကို အပြစ်တင်သည်။

ADF သည် အစွန်းရောက် အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်ကာ ကွန်ဂိုအရှေ့ပိုင်းတွင် အခြေစိုက်ပြီး ပြီးခဲ့သည့် နှစ်များတွင် လည်း တိုက်ခိုက်မှုများကို လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။

ကွန်ဂိုရှိ ကျေးရွာများသည်လည်း ပြီးခဲ့သည့်နှစ်များအတွင်း ၎င်းတို့၏ တိုက်ခိုက်မှုနှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။

သို့သော် ယူဂန္ဓာအထိ ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်မှုများသည် ကြုံတောင့်ကြုံခဲဖြစ်သည်။ 

 ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဒစ်အိုလမ်ကိုတွေ့ရစဉ်

အဆိုပါ ဒေသတွင် ယူဂန္ဓာတပ်ရင်း တစ်ရင်း အခြေစိုက်မှုကြောင့် ဖြစ်သည်။ 

လုံခြုံရေးသည် အစိုးရအဖွဲ့၏ အင်အားဖြစ်သည်ဟု ကာလရှည် ခေါင်းဆောင်ဖြစ်သူက ပြောဆိုထားချိန်တွင် ယခုကဲ့သို့ အစုလိုက် အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုက များသောအားဖြင့် ငြိမ်းချမ်းသော အရှေ့အာဖရိကနိုင်ငံ အတွက် အထိတ်တလန့် ဖြစ်စေခဲ့သည်။ 

ထိုတိုက်ခိုက်မှုက အဆိုပါ ဒေသနှင့်အနီးတွင် ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှ စတင် တပ်စွဲထားသည် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များအပေါ် ထိုးနှက်မှုလည်း ဖြစ်သည်။ 

အခင်းဖြစ်ပွားရာ ကျောင်းအနီးတွင် သတင်းသမားများနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့ရာ၌ ကွန်ဂိုရှိ ယူဂန္ဓာတပ်မှူး ဖြစ်သူက သူပုန် များသည် တိုက်ခိုက်မှု မလုပ်ခင် ကာစီစီတွင် နှစ်ည ပုန်းအောင်း နေခဲ့ကြောင်း ပြောသော်လည်း အသေးစိတ်ကိုမူ မပြောခဲ့ပေ။ 

ADF သူပုန်များသည် ဖိအားများနှင့် ရင်ဆိုင်လာရချိန်တွင် အဖွဲ့ငယ်များခွဲကာ မတူညီသော နေရာများတွင် တိုက်ခိုက်မှုများ လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့် ဖိအားများကို လျှော့ချလေ့ရှိကြောင်း ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဒစ်အိုလမ် (Dick Olum) က ပြောသည်။

ထို့နောက် ယခု ကျောင်းတိုက်ခိုက်မှုကိုလည်း တိုက်ပွဲများမှ ရရှိလာသော ဖိအားများကို လျှော့ချရန် လုပ်ဆောင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။ 

Source: AP

CNI International News

ဘာမာကို၊ ဇွန်လ ၁၉

မာလီပြည်သူများသည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေမူကြမ်းသစ်နှင့် ပတ်သက်သည့် ဆန္ဒခံယူပွဲတစ်ခုတွင် ဇွန်လ ၁၉ ရက်၌ မဲပေးခဲ့သည်ဟု အေပီမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။ 

ဆန္ဒခံယူပွဲသည် ၂၀၂၄  ခုနှစ်တွင် ရွေးကောက်ပွဲများ ကျင်းပနိုင်ရေးအတွက် လမ်းခင်းပေးမည်ဟု အာဏာသိမ်း ခေါင်းဆောင်များက ပြောသော်လည်း ယင်းသည် ၎င်းတို့၏ အာဏာသိမ်းကာလကို အချိန်ဆွဲရန် လုပ်ဆောင်ခြင်း သာဖြစ်သည်ဟု ဝေဖန်သူများက ထောက်ပြသည်။ 

လွန်ခဲ့သော သုံးနှစ် အာဏာသိမ်းမှုကို လုပ်ဆောင်ခဲ့သည့် ဗိုလ်မှူးကြီး အစ်ဆီမီ ဂိုင်တာ (Assimi Goita)က အဆိုပြုထားသော ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေမူကြမ်းသည် မာလီပြည်သူများအတွက်  ပိုမိုကောင်းမွန်စွာ စုစည်း ထားသည့် အုပ်ချုပ်မှု အင်အားကို ဖြစ်စေလိမ့်မည်ဟု ပြောသည်။ 

ဆန္ဒခံယူပွဲသည် ပြည်သူများ၏ အကျိုးစီပွားကို ထမ်းဆောင်ပေးသော ခိုင်မာ၍ ထိရောက်မှုရှိသည့် မာလီနိုင်ငံသစ် အတွက် လမ်းဖြစ်စေမည်ဟု ဂိုင်တာက ဇွန်လ ၁၈ ရက်နေ့ မဲပေးမှုအပြီးတွင် ပြောသည်။ 

မဲပေးမှုတွင် ပါဝင်သူ အရေအတွက်သည် နေ့လယ်ခင်း ရောက်သည့်တိုင် မဲပေးနိုင်သော အရေအတွက်၏ ၂၁ ရာခိုင်နှုန်းသာ ရှိသေးသည်ဟု ရွေးကောက်ပွဲစောင့်ကြည့်မှုအဖွဲ့ MODELE က ပြောသည်။

မဲပေးခွင့် ရုပ်သိမ်းခံရခြင်း၊ လုံခြုံရေးကိစ္စ စသည့် အကြောင်းအရာများကြောင့်လည်း မဲရုံဒါဇင်ချီကို ပိတ်ပြစ်ခဲ့ရ သည်ဟု ထိုအဖွဲ့က ပြောသည်။

ဆန္ဒခံယူပွဲတွင် မာလီမြောက်ပိုင်းရှိ ကီဒဲလ် (Kidal) ဒေသတစ်ခုလုံးပါ ပါဝင်ခြင်းလည်း မရှိပေ။ 

မာလီပြည်သူများ မဲထည့်နေစဉ်

အာဏာသိမ်း စစ်တပ်၏ အတိုက်အခံ တစ်ဦးဖြစ်သူ ဘာသာရေး ခေါင်းဆောင် မာမွတ် ဒစ်ကို (Mahmoud Dicko) က ဇွန်လ ၁၆ ရက်နေ့တွင် ဘာမာကို (Bamako) ရှိ ဟောခန်းကြီးတစ်ခုသို့ ထောက်ခံသူများကို ဖိတ်ကြားကာ ဖွဲ့စည်းပုံမူကြမ်းအား မဲပေးမှု၌ ကန့်ကွက်မဲပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ 

ယနေ့ခေတ် မာလီနိုင်ငံတွင် တရားမျှတမှု၊ ဒီမိုကရေစီ၊ လူ့အခွင့်အရေးနှင့် ဥပဒေစိုးမိုးမှုတို့ အကြောင်း ပြောခွင့်ရ ပါ သလား၊ ဘယ်လို ဒီမိုကရေစီပုံစံမျိုးကို ပြောနေကြတာပါလဲ၊ ဒီမိုကရေစီဆိုတာ ဘယ်မှာပါလဲ၊ ပြည်သူများကို ဖိနှိပ်ရန်အတွက် စစ်တပ်က ဥပဒေကို အသုံးချနေသည့် နိုင်ငံတွင် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး ဆိုသည်မှာ ဘယ်မှာပါလဲ၊ ဒီအခြေအနေက မိမိတို့ နိုင်ငံ၏ လက်ရှိ အခြေနေဖြစ်ပါသည်ဟု ဒစ်ကိုက ပြောသည်။

၎င်း(ဒစ်ကို)သည် ဒီမိုကရေစီ နည်းလမ်းကျ ရွေးကောက်ထားသည့် သမ္မတ အီဗရာဟင် ဘူဘာကာ ကီတာ (Ibrahim Boubacar Keita) အား ဖယ်ရှားရေး လှုပ်ရှားမှုကို ဦးဆောင်ခဲ့ဖူးသူ၊ စစ်တပ်ထောက်ခံသူဟောင်း တစ်ဦးလည်း ဖြစ်သည်။
 
ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ အတည်ပြုချက်သည် အစ္စလာမ္မစ် အစွန်းရောက် အကြမ်းဖက်မှုများနှင့် ကာလ ရှည် ရင်ဆိုင်နေရသည့် မာလီနိုင်ငံအတွက် မှန်ကန်သော လမ်းကြောင်းပေါ် ခေါ်ဆောင်ပေးသွားမည်ဟုလည်း ဇွန်လ ၁၈ ရက်နေ့တွင် မဲပေးခဲ့သည့် မာလီပြည်သူများက ပြောသည်။

မာလီပြည်သူများ မဲထည့်နေစဉ်

အဆိုပြုထားသော အခြေခံဥပဒေမူကြမ်းသည် အောက်လွှတ်တော်နှင့် အထက်လွှတ်တော်ဟူ၍ လွှတ်တော် နှစ်ရပ်ရှိသော ပါလီမန်စနစ်ကို ဖြစ်စေသည်။ 

လက်ရှိတွင် မာလီ၌ အောက်လွှတ်တော်သာ ရှိသည်။ 

မူကြမ်းသည် မာလီ၏ သမ္မတရာထူးကို ပို၍ တောင့်တင်း ခိုင်မာစေမှု ဖြစ်စေကြောင်း၊ ထိုအခြေအနေက နိုင်ငံရေး ဆိုင်ရာ အငြင်းအခုန်များကို ဖြစ်စေမည်။ 

မာလီ၏ လက်ရှိ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ၁၉၉၂ ခုနှစ်တွင် ရေးဆွဲခဲ့ခြင်းဖြစ်ကာ အစိုးရသည် နိုင်ငံတော်မူဝါဒကို ဆုံးဖြတ်ကျင့်သုံးရမည်ဟု ဖော်ပြထားသော်လည်း ဖွဲ့စည်းပုံအသစ်တွင်မူ အစိုးရသည် သမ္မတက ဆုံးဖြတ်သော နိုင်ငံတော်မူဝါဒကို လိုက်နာကျင့်သုံး ရမည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။

Source: AP

CNI International News

ဘန်ကောက်၊ ဇွန်လ ၁၉

ဖြူးထိုင်းပါတီ (Pheu Thai)သည် လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ ရာထူးအတွက် Move Forward ပါတီကို အလျှော့ပေးရန် ဆုံးဖြတ်လိုက်ပြီ ဖြစ်ကြောင်း ဘန်ကောက်ပို့စ်မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ဖြူးထိုင်းပါတီဘက်က လွှတ်တော်၏ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ရာထူးနှစ်ခုကိုသာ ရယူသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ယင်းက ပါတီ နှစ်ခုအကြား အငြင်းပွားနေမှုကို အဆုံးသတ်စေရန် ရည်ရွယ်သည်ဟု ဖြူးထိုင်းပါတီ၏ ဒုတိယခေါင်းဆောင် ဖွမ်သမ်း ဝီချာရာချိုင်း (Phumtham Wechayachai) က ဇွန်လ ၁၈ ရက်နေ့တွင် ပြောသည်။ 

ထိုမတိုင်ခင်အထိ ဖြူးထိုင်းပါတီသည် Move Forward ဘက်မှ အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာ အမြင့်ဆုံးရာထူး ဖြစ်သော ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးကို ရယူလျှင် ၎င်းတို့အနေဖြင့် ဥပဒေပြုရေးဆိုင်ရာ အမြင့်ဆုံးဖြစ်သော လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ ရာထူးကို ရယူသင့်သည်ဆိုသည့် မူကို ဆုပ်ကိုင်ခဲ့သည်ဟု ဖွမ်သမ်းက ပြောသည်။ 

သို့သော် ထိုအခြေအနေကြောင့် ပါတီနှစ်ခုအကြား တင်းမာမှုများ ရှိလာခဲ့ကာ Move Forward ဘက်က ထိပ်တန်း ရာထူးနှစ်ခု စလုံးကို ယူရန် အခိုင်အမာ လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ 

ဖြူးထိုင်းပါတီ၏ ဒုတိယခေါင်းဆောင် ဖွမ်သမ်း ဝီချာရာချိုင်းကို တွေ့ရစဉ် 

ထိုသို့ အခြေအနေမျိုးကို ရှောင်လွှဲရန်အတွက် ဖြူးထိုင်းပါတီသည် လွှတ်တော်အတွင်း အမတ်အရေအတွက် အများဆုံး အနိုင်ရထားသည့် Move Forward ပါတီအား အလျှော့ပေးရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ပါတီနှစ်ခုအကြား လွှတ်တော်အမတ် နေရာအနိုင်ရရှိမှု အရေအတွက်သည် တူညီလုနီးပါး ရှိနေချိန်တွင် လွှတ်တော်၏ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ရာထူးများသည် ဖြူးထိုင်းပါတီအတွက် ဖြစ်သင့်သည်ဟုလည်း ၎င်းက ပြောသည်။

ယခုကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ အသေးစိတ် အချက်အလက်များကို ပါတီနှစ်ခု၏ ကိုယ်စားလှယ်များက ဆွေးနွေးသွား မည်ဟုလည်း ဖွမ်သမ်းက ပြောသည်။ 

သို့သော် ထိုဆွေးနွေးမှုများကို ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က လွှတ်တော်အမတ်အဖြစ် ရွေးချယ်ခံရသူများကို အတည်ပြုပြီးချိန်မှသာ လုပ်ဆောင်သင့်ကြောင့်လည်း ဖွမ်သမ်းက ပြောသည်။ 

Move Forward ပါတီ ခေါင်းဆောင်ကို တွေ့ရစဉ်

ဇွန်လ ၂၁ ရက်တွင် အတည်ပြုမှုကို လုပ်ဆောင်မည်ဟုလည်း ကော်မရှင်က အစောပိုင်း၌ ကြေညာခဲ့သည်။ 

ဖြူးထိုင်းပါတီခေါင်းဆောင် ဒေါက်တာ ချိုနန် သီရိကောကတော့ ကော်မရှင်က လွှတ်တော်အမတ်အဖြစ် ရွေးချယ် ခံရသူများကို ဇွန်လ ၂၁ ရက်တွင် အတည်ပြုမည် ဖြစ်သောကြောင့် ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့ဝင်ပါတီ ရှစ်ခု၏ ခေါင်းဆောင် များသည် ဇွန်လ ၂၂ ရက်၌ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှု လုပ်ဆောင်ဖွယ် ရှိသည်ဟု ပြောသည်။ 

ထိုနေ့တွင်ပင် ပါတီခေါင်းဆောင်များသည် အစိုးရဖွဲ့ရေးအတွက် ဆက်လက် ဆွေးနွေးသွားရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုအချိန်မှသာ အစိုးရအဖွဲ့ ရာထူးများနှင့် လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ ရာထူးအတွက် ပို၍ ရှင်းလင်း လာလိမ့်မည်ဖြစ် ကြောင်းလည်း ၎င်းက ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။ 

Source: ဘန်ကောက်ပို့စ်

CNI International News

တီဟီရန်၊ ဇွန်လ ၁၇

အီရန်သမ္မတ အီဗရာဟင် ရိုင်ဆီသည် လက်တင်အမေရိက ခရီးစဉ်အတွင်း အနောက်နိုင်ငံများကို ဆန့်ကျင် အာခံရာမှာ အီရန်နှင့် အယူအဆခြင်း တူညီသည့်  မဟာမိတ်သုံးနိုင်ငံနှင့် သဘောတူညီချက်များ လက်မှတ် ရေးထိုးခဲ့ကြောင်း Al Jazeera သတင်းမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။ 

သမ္မတသည် နိုင်ငံခြားရေး၊ ကာကွယ်ရေး၊ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးများနှင့်အတူ ငါးရက်ကြာ ခရီးစဉ်အဖြစ် ဗင်နီဇွဲလား၊ နီကာရာဂွာနှင့် ကျူးဘားတို့သို့ သွားရောက်ခဲ့ရာ ဇွန်လ ၁၆ ရက်တွင် မြို့တော် တီဟီရန် (Tehran) သို့ ပြန်လည် ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ 

ရိုင်ဆီသည် ခရီးစဉ် တစ်လျှောက်လုံးတွင် အမေရိကန်နိုင်ငံ အပြင် အီရန်နှင့် လက်တင် အမေရိက မဟာမိတ်များ ပေါ်သို့ ချမှတ်ထားသည့် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ပိတ်ဆို့အရေး ယူမှုများကိုလည်း ဝေဖန်ခဲ့သည်။ 

အီရန်နှင့် ဗင်နီဇွဲလား နိုင်ငံတို့အကြား ဆက်ဆံရေးများမှာ သာမာန်မဟုတ်ကြောင်း၊ ယင်းတို့သည် မဟာဗျူဟာ အရ အရေးပါကြောင်း ရိုင်ဆီက ကာရာကတ်စ် (Caracas) မြို့တွင် ပြောခဲ့သည်။ 

ရိုင်ဆီနဲ့ မာဒူရိုကို တွေ့ရစဉ်

ရိုင်ဆီကို ဗင်နီဇွဲလားသမ္မတ နီကိုးလပ်စ်မာဒူရို (Nicolas Maduro) က နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုခဲ့သည်။ 

အီရန်နှင့် ဗင်နီဇွဲလားတို့သည် ၎င်းတို့ကို လွတ်လပ်စွာ မနေစေလိုသည့် တူညီသော ရန်သူကို ပိုင်ဆိုင်ထားသည် ဟု ရိုင်ဆီက ပြောသည်။ 

အမေရိကန်အား ရည်ညွှန်း ပြောဆိုခြင်း ဖြစ်သည်။ နှစ်နိုင်ငံသည် သဘော တူညီချက် နှစ်ဒါဇင်ကျော်ကိုလည်း လက်မှတ် ရေးထိုးခဲ့သည်။ 

အီရန်နှင့် ဗင်နီဇွဲလားတို့သည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ် မာဒူရို၏ အီရန်ခရီးစဉ်တွင် နှစ် ၂၀ ကြာ ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှု စီမံကိန်းကို လက်မှတ် ရေးထိုးခဲ့သည်။ 

ထို့နောက် သဘောတူ ညီချက်သစ်များသည် ထိုစီမံကိန်းအား ကောင်းမွန်စွာ အကောင်အထည် ဖော်နိုင်ရန် ဖြစ်သည်ဟု သမ္မတနှစ်ဦးက ပြောသည်။

လုပ်ကြံခံခဲ့ရသော အီရန် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ကာဆင်ဆူလေမာနီ (Qassem Sole imani) ၏ ကိုယ်တစ်ပိုင်း ပုံတူအား ဆိုင်မွန် ဘိုလီဗာ (Simon Bolivar)၏ အုတ်ဂူတွင် ပြသသွားလိုသည်ဟုလည် မာဒူရိုက ပြောသည်။ 

 ရိုင်ဆီနဲ့ မာဒူရိုကို တွေ့ရစဉ်

ဆူလေမာနီသည် အမေရိကန်တို့၏ ဒရုန်ုးတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အီရတ်တွင် သေဆုံးခဲ့သူဖြစ်ကာ ဘိုလီဗာသည် လက်တင်အမေရိကအား စပိန်ကိုလိုနီအဖြစ်မှ လွတ်မြောက်ရန် ဦးဆောင်ခဲ့သူ ဖြစ်သည်။ 

ရိုင်ဆီသည် နီကာရာဂွာတွင်လည်း ဆူလေမာနီအား ချီးမြှောက်ခြင်းနှင့် အမေရိကန်အား ဝေဖန်ခြင်း တို့ကို ဆက်လက် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် ရိုင်ဆီသည် သမ္မတ ဒယ်နီယယ် အော်တေဂါ (Daniel Ortega) နှင့် တွေ့ဆုံမှုတွင် ခေါင်းဆောင် နှစ်ဦးသည် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးအတွက် တစ်မိနစ်ကြာ ငြိမ်သက်မှု ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ 

ရိုင်ဆီသည် အီရန်နှင့် လက်တင်အမေရိက မဟာမိတ်နိုင်ငံထံ ချမှတ်ထားသော  အမေရိကန်၏ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှု များကို ဝေဖန်ခဲ့သည်။ 

သမ္မတနှစ်ဦးသည် စီးပွားရေးနှင့် ကုန်သွယ်ရေးဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများအပြင် ကျန်းမာရေးကဏ္ဍတို့ ပါဝင်သော သဘောတူညီချက်များကို လက်မှတ် ရေးထိုးခဲ့သည်ဟုလည်း အီရန်မီဒီယာများတွင် ဖော်ပြသည်။

Source:  Aljazeera

CNI International News

ခါတွမ်၊ ဇွန်လ ၁၇

ဆိုးရွားသော ဆူဒန်စစ်ပွဲသည် ဇွန်လ ၁၅ ရက်နေ့တွင် သုံးလအတွင်းသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီဖြစ်ကာ ဒါဖာ (Darfur) ဒေသ၌ ပြည်နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတစ်ဦး သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရပြီးနောက် သေဆုံးသူ အရေအတွက်သည် ၂၀၀၀ ကျော် သွားခဲ့ပြီဟု Al Jazeera သတင်းဌာနမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။ 

အဗ္ဗဒဲလ် ဖာတတ် အယ်လ်-ဘာဟန် (Abdel Fattah al-Burhan) ဦးဆောင်သော ဆူဒန်စစ်တပ်နှင့် ၎င်း၏ လက်ထောက်ဟောင်း ဖြစ်ခဲ့ဖူးသူ မိုဟာမက် ဟမ်ဒန် ဒတ်ဂလို (Mohamed Hamdan Daglo) ဦးသောသည့် RSF လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့တို့အကြား ဧပြီလ ၁၅ ရက်မှ စတင်ကာ တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ 

တိုက်ပွဲများကြောင့် လူ ၂ ဒသမ ၂ သန်းခန့် နေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးနေရကြောင်း၊ ထိုအထဲမှ ၅၂၈,၀၀၀ ဦးသည် အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံများသို့ ထွက်ပြေးခဲ့ရသည်ဟု အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများအဖွဲ့က ပြောသည်။

အဆုံးစွန်ဆုံး ခန့်မှန်းမှုတွင်ပင် စစ်ပွဲသည် ယခုလောက် ကြာမြင့်မည်ဟု မထင်ခဲ့ကြောင်း မြို့တော် ခါတွမ်ရှိ နေအိမ်မှ ထွက်ပြေးလာခဲ့သည့် အရပ်သားတစ်ဦးက ပြောသည်။ 

ဘဝကြီးတစ်ခုလုံး ပြောင်းလဲသွားခဲ့ကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် အိမ်ပြန်ရမလား၊ ဘဝသစ် စတင်ရတော့မလားပင် မသိ တော့ကြောင်း ၎င်းက AFP သို့ ရင်ဖွင့်ခဲ့သည်။ 

ဆူဒန်စစ်ပွဲကြောင့် သေဆုံးသူ အရေအတွက်သည် ၂၀၀၀ ကျော်သွားခဲ့ပြီဟု ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားရာ နေရာနှင့် အချက် အလက် စုဆောင်းရေး အဖွဲ့တစ်ခုက ထုတ်ပြန်သည်။ 

ဇွန်လ ၉ ရက်နေ့အထိသာ အကျုံးဝင်သည့် အရေအတွက်လည်း ဖြစ်သည်။ 

ဆူဒန်စစ်တပ် ခေါင်းဆောင် အဗ္ဗဒဲလ် ဖာတတ် အယ်လ်-ဘာဟန်ကို တွေ့ရစဉ်

ကာလရှည် ပဋိပက္ခနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသော အနောက်ဒါဖာ  (West Darfur) ပြည်နယ်တွင် အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ခါမစ် အဗ္ဗဒူလာ အဘတ်ကာ (Khamis Abdullah Abakar) လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရသည်။

RSF အဖွဲ့နှင့် ပတ်သက်၍ ဆော်ဒီသတင်းဌာန တစ်ခုနှင့် အင်တာဗျူးတွင် ဝေဖန်ပြောဆိုခဲ့ပြီး နာရီပိုင်းအကြာ၌ အသတ်ခံခဲ့ရခြင်းဖြစ်သည်။ 

မျက်မြင်တွေ့ရှိသူများ၏ ပြောဆိုချက်အရ ထိုလုပ်ကြံမှုသည် အာရပ် လက်နက်ကိုင်များနှင့် RSF တို့၏ လုပ်ရပ် ဖြစ်နိုင်သည်ဟု ကုသလမဂ္ဂကပြောသည်။

ဒါဖာ ရှေ့နေများအဖွဲ့ကလည်း ထိုလုပ်ကြံမှုသည် လူမဆန်သော ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှု ဖြစ်သည်ဟု ရှုတ်ချသည်။

အဆိုပါ လုပ်ကြံမှုအတွက် ဆူဒန်စစ်တပ်နှင့် RSF တို့က အပြန်အလှန် အပြစ်တင်မှု ပြုလုပ်ထားကာ ခါမစ်သည် ဒါဖာဒေသအတွင်း လူမျိုးသုဉ်း သတ်ဖြတ်နေမှုများနှင့် ပတ်သက်၍ ထုတ်ဖော် ပြောဆိုမှုများအတွက် နုတ်ပိတ် ခံခဲ့ရခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ဆူဒန်အရေး လေ့လာသူတစ်ဦးက သုံးသပ်သည်။ 

RSF လက်နက်ကိုင်တပ် ခေါင်းဆောင် မိုဟာမက် ဟမ်ဒန် ဒတ်ဂလိုကို တွေ့ရစဉ်

ဒါဖာရှိ အခြေအနေများသည် လူသားချင်း စာနာမှုဆိုင်ရာ ကပ်ဘေးတစ်ခုအသွင်သို့ ရောက်ရှိနေပြီဟုလည်း ကုသလမဂ္ဂ၏ အကူအညီပေးရေး အရာရှိတစ်ဦးက ပြောသည်။ 

အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဌာနကလည်း ဒါဖာမှ အကြမ်းဖက်မှုများကို ဆိုးရွားသော အချက်ပြမှုများဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် ဒါဖာ အကြမ်းဖက်မှုများသည် ပြီးခဲ့သောနှစ် ၂၀ ကျော်၊ လူထောင်ပေါင်းများစွာ သေဆုံးခဲ့ရသည့် သွေးထွက်သံယိုမှုများကို ပြန်လည် အမှတ်ရစေသည်ဟု အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဌာနက ပြောသည်။ 

Source: ဘန်ကောက်ပို့စ်