CNI News
၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၇
မလေးရှားနိုင်ငံသို့ ရောက်ရှိနေသည့် မြန်မာအပါအဝင် နိုင်ငံခြားသား ဒုက္ခသည်ဦးရေမှာ အင်မတန် များပြားလာ သဖြင့် မလေးရှားအစိုးရအနေဖြင့် ဒုက္ခသည်များအား မှတ်ပုံတင်စနစ်တစ်ခု ပြုလုပ်ပေးရန် လိုအပ်ကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
ထို့အပြင် ပြီးခဲ့သည့် မေလက မလေးရှား ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးသည် ဒုက္ခသည်များနှင့် ပတ်သက်သည့် အချက် အလက်များကို ကောက်ယူစုဆောင်းရန် ကြိုးပမ်းနေကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သော်လည်း ၎င်းနောက်ပိုင်းတွင် တစ်စုံတစ်ရာ ကြေညာမှုများ မရှိသေးကြောင်း သိရသည်။
မလေးတွင် မြန်မာများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက “သူတို့ပြန်စိစစ်ဖို့တော့ များပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ သူတို့ ဒီမှာ ဒုက္ခသည်တွေက မတရားများနေတယ်။ UNHCR ကဒ် ကိုင်ဆောင်ထားတဲ့ လူတွေ အရမ်းများတယ်ပေါ့။ သူတို့ system တစ်ခုခု လုပ်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့တော့ မြင်တယ်ပေါ့နော်။ ဘယ်တော့လုပ်လာ လိမ့်မလဲ၊ ဘယ်လိုနည်း ဘယ်လိုပုံလဲဆိုတာတော့ အဓိက မသိရသေးပါဘူး။ အရင်တုန်းက ဆိုရင်တော့ သူတို့လုပ် ခဲ့တာတွေ ရှိပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဒီလူတွေက UNHCR ကဒ် ကိုင်ဆောင်ထားတဲ့ သူတွေက မလေးရှား အစိုးရနဲ့ မှတ်ပုံတင်ထားတာ မဟုတ်ပါဘူး။ UNHCR အဖွဲ့အစည်းနဲ့သာလျှင် မှတ်ပုံတင်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆိုတဲ့အခါကျတော့ ဒီအစိုးရကနေပြီးတော့ သူတို့ဒီမှာ မှတ်ပုံတင်ဖို့ရန်အတွက် ပြန်လုပ်ဖို့တော့ လိုအပ်ပါတယ်။ သူတို့ လုပ်လာလိမ့်မယ်လို့လည်း ကျနော်ထင်ပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ တကယ်လို့သာလျှင် ဒီကဒ် ကိုင်ဆောင် ပြီးတော့ အမှုအခင်း တစ်ခုခု ကျူးလွန်တယ်ဆိုရင် သူတို့ရဲ့ နောက်ကြောင်းတွေကို ဘယ်လို လိုက်လံ စုံစမ်းရမလဲ ဆိုတာ အစိုးရဆီမှာ record ဆိုတာမရှိဘူး။ ဟိုးအရင် အစိုးရတွေ လက်ထက်တုန်းကတော့ လုပ်ခဲ့ဖူးတာတွေရှိ တယ်။ UNHCR ကဒ်ကိုင်ဆောင်ထားတဲ့ သူတွေရဲ့ နေရပ်လိမ်စာတို့၊ လုပ်ကိုင်တဲ့ နေရာတို့ record ယူတာမျိုးတွေ သူတို့ လုပ်ခဲ့ဖူးတာရှိတယ်။ ၂၀၁၈ လောက်မှာ လားမသိဘူး ပျောက်သွားတယ်။ အခု ဒီအစိုးရအသစ်မှာတော့ ပြန် လုပ်လိမ့်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ လုပ်ဖို့လည်း လိုအပ်တယ်လို့ မြင်မိပါတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
မလေးရှားရောက် ရွှေ့ပြောင်းများကိုတွေ့ရစဉ်
ယခင်အစိုးရလက်ထက်တွင် တတိယအဖွဲ့အစည်းဖြစ်သည့် (Refugee information Tracking System - TRIS) ဖြင့် လုပ်ဆောင်ခဲ့သော်လည်း ဒုက္ခသည်ပေါင်း ၃၀၀၀၀ ခန့်သာ စာရင်းကောက်ယူနိုင်ခဲ့ကြောင်း လက်ရှိ မလေးရှားအစိုးရသစ် လက်ထက် ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး၏ ပြောကြားခဲ့မှုအရ သိရသည်။
၎င်းသည် ဒုက္ခသည်ဦးရေ ၁၈၅,၀၀၀ စာရင်းရှိထားသော UNHCR ၏ အချက်အလက်များနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ကွာဟ ချက် များလွန်းသဖြင့် နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးကောင်စီ (MKN)နှင့် ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာန (KDN)တို့မှ စာရင်းကောက် ယူရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
ထို့ကြောင့် ဒုက္ခသည်ကဒ် ကိုင်ဆောင်ထားသူများအား အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများ ဦးစားပေးစဉ်းစား စေချင် ပါက အချက်အလက်ဖြင့် ဦးစွာလုပ်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း မလေးရှား ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးက ပြီးခဲ့သည့် မေလတွင် ပြောခဲ့ဖူးသည်။
မလေးရှားနိုင်ငံတွင် ဒုက္ခသည်ကဒ် ကိုင်ဆောင်ထားသူများအား တရားဝင် အလုပ်လုပ်ကိုင်ခွင့် မပေးထား သော် လည်း နားလည်မှုဖြင့် အလုပ်လုပ်ကိုင်နေကြခြင်း ဖြစ်သည်။
မလေးရှားရောက် ရွှေ့ပြောင်းများ ဖမ်းဆီးခံရစဉ်
သို့သော် မလေးရှားနိုင်ငံရှိ UNHCR ဒုက္ခသည်ကဒ် ကိုင်ဆောင်ထားသူများအား တရားဝင် အလုပ်လုပ်ကိုင်ခွင့် ပေး မည်ဆိုပါက ပိုမိုကောင်းမွန်မည်ဖြစ်ကြောင်း ရခိုင်ဒုက္ခသည်များဗဟို (CAR) မှ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဦးညီညီလွင် က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
၎င်းက “အလုပ်လုပ်ခွင့် ပေးလိုက်ရင် ကောင်းတာပေါ့။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ မလေးရှားမှာ သူတို့နေတာ ယာယီ လေ။ ယာယီဆိုတာက တတိယနိုင်ငံဆိုတဲ့ တခြားနိုင်ငံမှာ အခြေချနေထိုင်ဖို့ မသွားခင် ဆက်ကြားကာလပေါ့။ တချို့ကလည်း ၁ နှစ်ကြာမယ်၊ ၂ နှစ်ကြာမယ်၊ ၃ နှစ်ကြာမယ်၊ ၅ နှစ်ကြာမယ် စသည်အားဖြင့်ပေါ့။ အဲဒီအခါကျ အဲဒီလို အလုပ်လုပ်ခွင့် ပေးလိုက်ပြီဆိုရင် လုပ်ငန်းရှင်တွေက တရားဝင် အလုပ်ခန့်ခွင့်ရှိတယ်။ နောက်တစ်ခုက သူတို့ ရသင့်ရထိုက်တဲ့ အလုပ်သမားခံစားခွင့်ပေါ့။ ရသင့်ရထိုက်တဲ့ လစာတို့၊ အားလပ်ရက်တို့၊ အခွန်ကင်းလွတ် ခွင့်တို့၊ ဆေးဝါးကုသခွင့်တို့ အဲဒါတွေပေါ့။ နောက်တစ်ခုက သူတို့ရဲ့ သားသမီးတွေကို တရားဝင် ကျောင်းထားနိုင် တာတို့ စသည်အားဖြင့်ပေါ့။ အခွင့်အရေးတွေက သူတို့အတွက် တော်တော်ကြီးကို အထောက်အကူဖြစ်တာပေါ့ အကျိုးရှိတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။
ပြီးခဲ့သည့် မလေးရှားအစိုးရ လက်ထက်တွင်လည်း UNHCR ဒုက္ခသည်ကဒ် ကိုင်ဆောင်ထားသူများအား တရားဝင် အလုပ်လုပ်ခွင့်ပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့ကြသေးသည်။
မလေးရှားအစိုးရမှ UNHCR ဒုက္ခသည်ကဒ် ကိုင်ဆောင်ထားသူများအား အမှန်တကယ် တရားဝင် အလုပ်လုပ်ခွင့် ပေးလိုက်သည်ရှိသော် ဒုက္ခသည်အဖြစ် လာရောက်ကြမည့်သူ များပြားလာနိုင်သည့်အတွက် နယ်စပ်ဒေသများ အား မလေးရှားအာဏာပိုင်များအနေဖြင့် အထူးကြပ်မတ်ဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်ကြောင်းလည်း မလေးရှားတွင် မြန်မာများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူများက ထောက်ပြကြသည်။
