CNI Article

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၂

မကြာသေးခင်နှစ်တွေနဲ့ အခုနှစ်တွေမှာ ဘောလုံးပရိသတ်တွေရဲ့ ပါးစပ်ဖျားမှာ အမြဲတမ်း ပြောနေတဲ့ အကြောင်း အရာတွေထဲမှာ ယူနိုက်တက် အသင်းခေါင်းဆောင် မက်ဂွဲယားရဲ့ အကြောင်းကလည်း မပါမဖြစ် ပါခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

မက်ဂွဲယားရဲ့ အကြောင်းကို ပြောကြတာမှာလည်း ချီးကျူးဖို့ထက် လှောင်ပြောင်တဲ့ အကြောင်းတွေကိုပဲ ပြောဖြစ် ခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။နိုင်ငံလက်ရွေးစင် အင်္ဂလန်အသင်းရဲ့ နောက်ခံလူလည်းဖြစ် ကလပ်အသင်း ယူနိုက်တက် အသင်းရဲ့ နောက်လူလည်းဖြစ်သူ မက်ဂွဲယားကတော့ ပရိသတ်တွေ လှောင်ပြောင်မှု ခံရလောက်တဲ့ အထိကိုပဲ ခြေစွမ်းပိုင်း ကျဆင်းနေခဲ့တာပါ။

မက်ဂွဲယားရဲ့ ခြေစွမ်းပိုင်း ကျဆင်းမှုဟာ အခုနှစ်မှ ဖြစ်တာမဟုတ်ဘဲ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် ဘောလုံးရာသီ ကတည်းက ဖြစ်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ယူနိုက်တက် နည်းပြဟောင်း ဆိုးလ်ရှားနဲ့ ယာယီနည်းပြ ရက်ဂ်နစ်တို့က ဗဟိုနောက်ခံလူ တွေထဲမှာ ရွေးချယ်စရာ ရှားပါးခဲ့လို့ မက်ဂွဲယားကိုပဲ မဖြစ်မနေ အသုံးပြုခဲ့ကြတာကိုလည်း တွေ့မြင်ခဲ့ရတာပါ။

အင်္ဂလန်အသင်းမှာ ကစားသမားအဖြစ် မက်ဂွဲယား ကိုတွေ့ရစဉ် (Live Sports)

ဒါပေမယ့် မက်ဂွဲယားရဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်တွေဟာ ပြောစရာဖြစ်ခဲ့ပြီး ပရိသတ်တွေက သူ့ကို ပွဲထွက်လူစာရင်းကနေ ချန်လှပ်ဖို့အထိ တောင်းဆိုခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ပရိသတ်တွေဟာ ယူနိုက်တက်နည်းပြသစ်ဖြစ်လာတဲ့ အဲရစ်တန်ဟတ်ကိုလည်း မက်ဂွဲယားကို လူစာရင်းကနေ ချန်လှပ်ဖို ပြောခဲ့ကြတာပါ။ နယ်သာလန်လူမျိုးနည်းပြက မက်ဂွဲယားကို ယုံကြည်မှုပေးတဲ့ အနေနဲ့ အသင်း ခေါင်းဆောင် ရာထူးကို ဆက်ပြီး ပေးခဲ့သလို ပွဲထွက်ခွင့် နေရာကိုလည်း ပေးခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် အဲရစ်တန်ဟတ်ဟာ ဗဟိုနောက်ခံနေရာအတွက် အေဂျတ်စ်ကစားသမား လီဆန်ဒရိုမာတီးနတ်စ်ကို အားဖြည့်ခဲ့တာက မက်ဂွဲယားနေရာ ပျောက်ဖို့ လမ်းစဖြစ်လာခဲ့တာပါ။

 နည်းပြ အဲရစ်တန်ဟတ်ဟာ ပရီးမီးယားလိဂ် ပွဲစဉ်အစောပွဲ ၂ ပွဲဖြစ်တဲ့ ဘရိုက်တန်နဲ့ ဘရန်ဖို့ဒ်တို့ ပွဲတွေမှာ မက်ဂွဲယားကို ပွဲထွက်ခွင့် ပေးခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီပွဲတွေမှာ မက်ဂွဲယားဟာ အမှားအယွင်းတွေ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး အသင်းကလည်း ၂ ပွဲစလုံးကို ရှုံးပွဲကြုံတွေ့ခဲ့တာပါ။

မက်ဂွဲယား စိတ်ပျက်နေစဉ် (The Telegraph)

အဲ့ဒါကြောင့် နည်းပြ အဲရစ်တန်ဟတ်ဟာ လီဗာပူးလ်အသင်းနဲ့ ပွဲစဉ်ကစပြီး မက်ဂွဲယားကို အရန်ခုံပေါ် ပို့ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ယူနိုက်တက် အသင်းကလည်း ဒီပွဲမှာ လီဗာပူးလ်အသင်းကို အနိုင်ရခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ဒီနောက် ဆောက်သမ်တန်၊ လက်စတာနဲ့ အာဆင်နယ်တို့ ပွဲတွေမှာလည်း နည်းပြဟာ မက်ဂွဲယားကို အရန်လူစာရင်းမှာသာ ထားခဲ့တာပါ။

အဲရစ်တန်ဟတ်ဟာ ဒီပွဲတွေမှာ ဗာရန်းနဲ့ လီဆန်ဒရိုမာတီးနတ်စ်ကို အသုံးပြုခဲ့ပြီး ပွဲတိုင်းကို အနိုင်ရလဒ် ရယူခဲ့ တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ ဆိုစီဒက်နဲ့ ကစားတဲ့ ပွဲမှာတော့ မက်ဂွဲယားကို ပွဲထွက်လူစာရင်းမှာ အသုံးပြုခဲ့ပေမယ့် အရေးနိမ့်ခဲ့လို့ ရှရစ်ဖ်နဲ့ ပွဲမှာ မက်ဂွဲယားကို ပွဲထွက် လူစာရင်းကနေ ပြန်ချန်လှပ်ခဲ့ပါတယ်။

တိုက်ဆိုင်မှုလို့ ပြောရမှာဖြစ်ပြီး မက်ဂွဲယားကို ပွဲထွက်အသုံးပြုတဲ့ ပွဲတွေမှာ ယူနိုက်တက်အသင်းဟာ အရှုံးရလဒ် တွေကိုသာ ရင်ဆိုင်ခဲ့ပြီး သူမပါတဲ့ ပွဲတွေမှာ နိုင်ပွဲရခဲ့တာကို မြင်တွေ့ခဲ့ရတာပါ။

မက်ဂွဲယားဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းမှာ ပွဲထွက်ခွင့် ဆုံးရှုံးခဲ့ပေမယ့် အင်္ဂလန်နည်းပြ ဆောက်ဂိတ်က လက်ရွေးစင် အသင်း လူစာရင်းမှာ သူ့ကို ရွေးချယ်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပရိသတ်တွေရဲ့ ဝေဖန်မှုတွေ ကလည်း ပြင်းထန်ခဲ့ပြီး လှောင်ပြောင်မှုတွေပါ ရှိခဲ့တာပါ။

မက်ဂွဲယားဟာ အီတလီ၊ ဂျာမနီအသင်းတို့နဲ့ ပွဲတွေမှာ အင်္ဂလန်အတွက် ပွဲထွက်ခွင့် ရခဲ့ပြီး ဒီ ၂ ပွဲ စလုံးကို အင်္ဂလန် အသင်း နိုင်ပွဲမရခဲ့ပါဘူး။ မက်ဂွဲယားဟာ ဒီ ၂ ပွဲစလုံးမှာ ခြေစွမ်းပိုင်း တော်တော်လေး ကျဆင်းနေခဲ့ပြီး ဘောလုံး ပို့ပေးရာမှာတောင် အမှားအယွင်းတွေ ရှိခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဂျာမနီနဲ့ ပွဲမှာဆို သူ့ရဲ့ အမှားကြောင့် အင်္ဂလန်အသင်း ပင်နယ်တီ ဂိုး ပေးခဲ့ရပါတယ်။

ယူနိုက်တက်အသင်းရဲ့ အရံခုံမှာ တွေ့ရတဲ့ မက်ဂွဲယား (CODE Sports)

ဒါ့အပြင် ဟာဗတ်စ် ကန်သွင်းချက်ကိုလည်း မတားဆီးဘဲ ရပ်နေခဲ့လို့ မက်ဂွဲယားအပေါ် ဝေဖန်မှုတွေဟာ ပိုပြီး တိုးလာခဲ့တာပါ။ မက်ဂွဲယားဟာ ပုံမှန်ဆိုရင် ကလပ်အသင်းမှာ ခြေစွမ်းမပြနိုင်ရင်တောင် နိုင်ငံအသင်းမှာ ခြေစွမ်း ပြလေ့ရှိပေမယ့် အခုဆိုရင် ယုံကြည်မှု ပျောက်ဆုံးနေတာကို တွေ့မြင်ခဲ့ရပါတယ်။

မက်ဂွဲယားရဲ့ လက်ရှိ ခြေစွမ်းကြောင့် ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲဝင်မယ့် အင်္ဂလန်လူစာရင်းမှာ မရွေးချယ်တော့ဖို့အထိ ပရိသတ်တွေနဲ့ ကစားသမားဟောင်းတွေက တောင်းဆိုမှုတွေ ရှိခဲ့ကြတာပါ။ မက်ဂွဲယားဟာ ဝေဖန်မှုဒဏ်ကို တော်တော်လေးကို ခံနေရတာကြောင့် ခြေစွမ်းပိုင်းဟာ အနိမ့်ဆုံးအဆင့်ထိကို ရောက်ရှိနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

လက်စတာအသင်းမှာ ရှိနေချိန် ကောင်းမွန်တဲ့ ခြေစွမ်းတွေကြောင့် ကမ္ဘာ့ဈေးအကြီးဆုံး နောက်ခံလူအဖြစ် ယူနိုက်တက်ကို ရောက်ရှိခဲ့တဲ့ မက်ဂွဲယားဟာ ဝေဖန်မှုဒဏ်တွေကို ခံနိုင်ဖို့ စိတ်ဓါတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကြံ့ခိုင်မှုရှိဖို့ လိုတယ်လို့ ရီယိုဖာဒီနန်က တိုက်တွန်း အကြံပေးထားပါတယ်။

မက်ဂွဲယား အနေနဲ့ လက်ရှိခြေစွမ်းကို အမြန်ဆုံး တိုးတက်ကောင်းမွန်အောင် လုပ်နိုင်မှသာ ယူနိုက်တက် အသင်း မှာ နေရာရဖို့ ရှိနေပါတယ်။ အသင်းခေါင်းဆောင် ဖြစ်တိုင်း ပွဲထွက်ခွင့်ပေးမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ နည်းပြ အဲရစ်တန် ဟတ်က ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းကို ပြောထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။

အင်္ဂလန်အသင်းနည်းပြနဲ့ မက်ဂွဲယား လက်ဆွဲနှုတ်ဆက်နေစဉ် (Public News Time)

အဲ့ဒါကြောင့် မက်ဂွဲယား အနေနဲ့ ကလပ်အသင်းမှာ နေရာတစ်နေရာ ပြန်ရဖို့ ပုံမှန်ထက် သာလွန်တဲ့ ကြိုးစားမှု တွေလုပ်ဖို့ လိုအပ်နေပါတယ်။ ဒီလိုမှ မဟုတ်ရင်တော့ ကလပ်အသင်းမှာ နေရာပျောက်ဆုံးပြီး နိုင်ငံအသင်း အတွက်ပါ စိုးရိမ်စရာတွေ ရှိလာနိုင်ပါတယ်။

၂၀၂၂ ကမ္ဘာ့ဖလား ပြိုင်ပွဲဝင်မယ့် အင်္ဂလန်လူစာရင်းမှာ ချန်လှပ်ခံရမယ်ဆိုရင် မက်ဂွဲယားရဲ့ ကစားသမားဘဝကို ထိခိုက်မှု များပြားလာနိုင်ပါတယ်။ မက်ဂွဲယားဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းမှာ နေရာဆက်ပြီး ပျောက်ဆုံးနေမယ် ဆိုရင် ထွက်ခွာဖို့အထိပါ တွေးတောနေပြီလို့လည်း သိရပါတယ်။

အင်္ဂလန်အသင်းအတွက် ၂၀၁၇ မှာ စတင် ပွဲထွက်ခွင့်ရခဲ့တဲ့ မက်ဂွဲယားဟာ ဆီမီးဖိုင်နယ်အထိ ရောက်ရှိခဲ့တဲ့ ၂၀၁၈ ကမ္ဘာ့ဖလား၊ ဗိုလ်လုပွဲအထိ ရောက်ရှိခဲ့တဲ့ ယူရို ၂၀၂၀ ပြိုင်ပွဲမှာ အဓိက ကစားသမားအဖြစ် ပါဝင်နိုင်ခဲ့ ပါတယ်။

မက်ဂွဲယားဟာ ယူနိုက်တက်အသင်းကို ၂၀၁၉ မှာ ရောက်ရှိခဲ့ပြီး ပွဲပေါင်း ၁၄၉ ပွဲအထိ ပါဝင်ကစားထားတာ ဖြစ်ပါ တယ်။

ဒါကြောင့် မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ မက်ဂွဲယားရဲ့ အနာဂတ် ဘယ်လိုပုံစံဖြစ်လာမလဲဆိုတာကိုတော့ သူ့ရဲ့ ခြေစွမ်း ပိုင်းကိုပဲ စောင့်ကြည့်ရတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

CNI Article

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၅

ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်၏ မကြာသေးမီက နျူကလီးယားလက်နက် ထုတ်သုံးမည်ဟု ခြိမ်းခြောက်မှုကို ကမ္ဘာက အလေးအနက်ထား နေချိန်၌ ရုရှားနိုင်ငံသားတစ်ဦးကတော့ “ပူတင်အနေဖြင့် နျူကလီးယားစတင်ရန် မဖြစ်နိုင်ခြင်းမှာ နောက်ဆက်တွဲ ကြောက်ရွံ့မှုတစ်ခုသာ ဖြစ်ကြောင်း” မှတ်ချက်ချခဲ့သည်။

ပူတင်၏ စစ်မှုထမ်းခေါ်သည့် ကြေညာချက်ကြောင့် ရုရှားမှ ထွက်ပြေးလာသော အသက် ၃၈ နှစ်အရွယ်ရှိ အန်တွန် ရှားလက်ဗ်က The Atlantic မီဒီယာနှင့် အင်တာဗျူးတွင် “ယူကရိန်းကို စပြီး ကျူးကျော်တုန်းက ဒီအဘိုးကြီး (ပူတင်) အနေနဲ့ အရှုံးနှင့် ရင်ဆိုင်ရမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ထင်ခဲ့မိတာဗျ” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

“ဒီလူက စိတ်ကျန်းမာရေး သိပ်မကောင်းဘူးဗျ။ ကျနော်တို့အားလုံးရော ကျနော်တို့စီးပွားရေး‌ပါ နောင်အနာဂတ်မှာ ဘာဖြစ်လာမလဲဆိုတာ သူ ဂရုမစိုက်ဘူးဗျ။ ကျနော်တို့ရဲ့ တစ်ခုတည်းသော မျှော်လင့်ချက်ကတော့ ဒီအဘိုးကြီး ဆီမှာ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ခုခံကာကွယ်ဖို့ ဗီဇတချို့ရှိနေတာကြောင့် ကျနော်တို့အားလုံး လက်ရှိထက် နိမ့်မကျသွားဘူး” ဟု ၎င်းက ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

ရုရှားမှာ စစ်မှုမထမ်းလို၍ နိုင်ငံသားတချို့တိုင်းပြည်က ထွက်ခွာနေကြစဉ်

ရုရှားက အရန်တပ်ဖွဲ့ဝင် အင်အား ၃ သိန်းကို တစိတ်တပိုင်း စည်းရုံးအားဖြည့်မည်ဟု ကြေညာပြီးနောက် ကရင်မလင်သမ္မတ နန်းတော်အနေဖြင့် နျူကလီးယာတိုက်ခိုက်မှု လုပ်ဆောင်လာနိုင်ကြောင်း ပူတင်က စက်တင်ဘာ ၂၁ ရက်တွင် အတိအလင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

၎င်း၏ စစ်မှုထမ်းရေး ဆော်ဩမှုကို တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် လက်နက်ကိုင်ရသည့် ဒုက္ခကို ရှောင်ရန်အတွက် ရုရှား အမျိုးသားထု လှိုင်းလုံးကြီးဖြင့်  ပြည်တွင်းမှ အလျှိုလျှို ထွက်ပြေးကုန်ကြသည်။

ရှားရှားပါးပါး မိန့်ခွန်းတစ်ခုတွင် ပူတင်က “ယူကရိန်း၏ အနောက်အုပ်စု မဟာမိတ်များသည် ရုရှားကို နျူကလီးယား လက်နက်ဖြင့် ပြန်သိမ်းနေကြောင်း” စွပ်စွဲခဲ့သေးသည်။

“ရုရှားက ကိုယ့်နယ်မြေ စိုးမိုးရေး ခြိမ်းခြောက်နေတယ်လို့ ခံစားမိလာတဲ့အခါမှာ ကာကွယ်ရေး နည်းလမ်းအားလုံး ထုတ်သုံးသွားမှာပါ။ ဒီအတွက် နှောင့်နှေးစရာ မရှိပါဘူး” ဟု ပူတင်က ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

ယူကရိန်းစစ်ပွဲအတွင်းက ပျက်စီးမှု

ရုရှားသမ္မတ၏ မှတ်ချက်စကားကြောင့် မော်စကိုအစိုးရသည် ယခုအချိန်အထိ စစ်ပွဲကို နျူကလီးယားအဆင့်အထိ အရှိန်မြှင့်မည် မဟုတ်ကြောင်း ထောက်လှမ်းရေးနှင့် ကာကွယ်ရေး အရာရှိများမှတစ်ဆင့် ကပျာကသီ ဖြေရှင်း ခဲ့ရသည်။

အချို့ကတော့ မော်စကိုအစိုးရအနေဖြင့် ပူတင်ကို လျှော့တွက်မိမည်ကို စိုးရိမ်ကြောင်း ထုတ်ပြောခဲ့ကြသည်။

ယခု သီတင်းပတ်အတွင်း ရုရှားလူထု၏ တုံ့ပြန်မှုကို ကြည့်လျှင် နိုင်ငံသားအများစုသည် ပူတင်အတွက် စစ်တိုက် ရန် ဆန္ဒမရှိကြကြောင်း ပြသခဲ့ကြသည်။

ဥပမာအားဖြင့် အထက်ပါ အင်တာဗျူးဖြေဆိုခဲ့သူ အန်တွန်ရှားလက်ဗ်က ၎င်းအနေဖြင့် ယူကရိန်းစစ်ထဲသို့ မည်သည့်အခါမျှ ဝင်တိုက်ပေးမည် မဟုတ်ကြောင်း အခိုင်အမာ ပြောကြားခဲ့သည်။

ယူကရိန်းစစ် ဆန့်ကျင်သော ရုရှားနိုင်ငံသားများ ဖမ်းဆီးခံရ

“ယူကရိန်းစစ်ကို တိုက်မယ့်အစား ထောင်ထဲသွားရတာ ပိုကြိုက်တယ်။ စစ်ဆန့်ကျင်ရေး ရပ်တည်ချက်ကို ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပဲ ကျနော် ဆုတ်ကိုင်ထားပါတယ်။ ယူကရိန်းနိုင်ငံသားတွေကို လှူဒါန်းကြဖို့ လူမှုကွန်ရက် မီဒီယာ သုံးစွဲသူတွေကို တိုက်တွန်းပါတယ်ဗျာ။ ဒီစစ်ပွဲကြီးတစ်ခုလုံးဟာ လူသားမျိုးနွယ်နဲ့ ဆန့်ကျင်တဲ့ ရာဇဝတ်မှု တစ်ခုပါပဲ” ဟု ၎င်းက ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

“ရုရှားခေါင်းဆောင်တွေဟာ သူတပါးနယ်မြေကို သိမ်းပိုက်ပြီး အပြစ်မဲ့လူတွေကို သတ်ပစ်ကြတယ်” ဟု ၎င်းက မှတ်ချက်ချခဲ့သည်။

“အဘိုးကြီးတချို့နဲ့ သွေးဆာနေတဲ့ ဖုတ်ကောင်တွေရဲ့ စစ်တပ်ဟာ ကျနော်တို့ ရုရှားလူထုကို ငရဲထဲ ပို့နေတာဗျ။ ရုရှားက ကျနော့် ပတ်ဝန်းကျင်မှာ ရှိတဲ့လူတွေဟာ ဖုတ်ကောင် အကိုက်ခံရသလို ခံစားရသလို ကျနော်တို့ တနိုင်ငံ လုံးကို ကြောက်စရာကောင်းတဲ့ စစ်ပွဲထဲကို တွန်းပို့ခဲ့ပါတယ်။ ရုရှားအရှုံးသမား ခင်ပွန်းသည်တွေကို ရှုံးမဲမဲပြီး သူတို့ ဇနီးမယားကို လှိမ့်ရိုက်တာ ကျနော် မြင်ခဲ့ရပါတယ်။ ကျနော်တို့ နိုင်ငံတော်စနစ်နဲ့ အုပ်ချုပ်ရေးယန္တရားလည်း ပုပ်ပွ နေပါပြီ။ လူသေကောင်တွေ စုပုံနေတဲ့ စစ်တပ်အဖြစ် ပြောင်းသွားပြီ ” ရှားလက်ဗ်က The Atlantic မီဒီယာနှင့် အင်တာဗျူးတွင် ရင်ဖွင့်သွားခဲ့သည်။

Source: News Week 

(News Week မဂ္ဂဇင်းဝက်ဘ်ဆိုက်တွင် မူရင်းဆောင်းပါးရှင် Katherine Fung ၏ရေးသားချက်ကို CNI သတင်းဌာနက ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်ဆိုတင်ဆက်ပေးလိုက်ပါသည်)

CNI Article

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၃

ဒရီကာဟာ ဘရာဇီးလ်အသင်းကို ၂၀၁၄ Street Child United World Cup ပြိုင်ပွဲမှာ ချန်ပီယံဖြစ်အောင် ဦးဆောင်နိုင်ခဲ့တဲ့သူ ဖြစ်ပါတယ်။ သူမဟာ ဘရာဇီးလ်နိုင်ငံမြောက်ပိုင်း ဆာဂျီပီရှိ ရွာငယ်လေး ဆာရာ ကာရီဒါကနေ ရောက်ရှိလာခဲ့တာပါ။

ဒရီကာဟာ သေးငယ်တဲ့ အိမ်လေးမှာ အဘိုးအဘွားတွေနဲ့ ကြီးပြင်းလာခဲ့တာဖြစ်ပြီး မီးဖို၊ မီးလုံး၊ တီဗွီ၊ အရုပ်တွေ အများအပြား အပါအဝင် ပိုက်ဆံအများကြီးလည်း မရှိသလို၊ ဇိမ်ခံပစ္စည်းတွေ၊ အခြေခံကျတဲ့ အရာတွေတောင် မရှိပါဘူး။

ဒရီကာက ဘောလုံးဟာ သူမကို ဘယ်လို စိတ်အားထက်သန်မှု ရှိစေလဲဆိုတဲ့ အကြောင်းနဲ့ သူမ စိတ်ကူး ထဲမှာတောင် မတွေးဖူးတဲ့ အနာဂတ်ဆီကို ခေါ်ဆောင်သွားပုံကို ပြောပြပါတယ်။ ဒရီကာဟာ ၇ နှစ် အရွယ်မှာ သူမရဲ့ အဒေါ်တွေ၊ ဝမ်းကွဲမောင်နှမတွေနဲ့ ဘောလုံးကစားခဲ့ပြီး ဒါဟာ သူလုပ်နိုင်တဲ့ တစ်ခု တည်းသော အရာဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
“ကျမအိပ်ရာက နိုးလာပြီရင် ဘောလုံးကစားတယ်၊ ဒါကို အလွန်ပျော်ရွှင်ပါတယ်။ ကျမအတွက် တခြား ဘာမှ လုပ်စရာ မရှိခဲ့ပါဘူး”လို့ ဒရီကာက ပြောပြလာပါတယ်။

အဖွားဖြစ်သူ ကွန်လွန်သွားပြီးနောက် ဒရီကာဟာ အသက် ၁၃ နှစ်အရွယ်မှာ ရီယိုမြို့ကို ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ ပါတယ်။ သူမဟာ မိခင်ဖြစ်သူရယ်၊ ပထွေးဖြစ်သူနဲ့အတူ နေထိုင်ခဲ့တာပါ။

Street Child World Cup 2014 မှာ ဒရီကာရဲ့အသင်းသားများ ပျော်ရွှင်နေကြ

ဒရီကာဟာ မိခင်ဖြစ်သူရဲ့ လက်ထဲမှာ ကြီးပြင်းလာတာ မဟုတ်သလို နောက်ဆုံးတွေ့ခဲ့တဲ့ အချိန်ကို လည်း မမှတ်မိတော့တာကြောင့် အမေနဲ့ သမီးဆိုတဲ့ နှောင်ကြိုးမျိုး မရှိခဲ့ပါဘူး။ ရွာမှာနေခဲ့တုန်းက ဘဝ က ခက်ခဲခဲ့ပေမယ့် သူမဟာ ပျော်ရွှင်ခဲ့ပြီး လွတ်လွတ်လပ်လပ်လည်း နေခဲ့ရပါတယ်။

သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ လမ်းမပေါ်ထွက်ပြီး ကစားခွင့်လည်း ရခဲ့ပါတယ်။ ရီယိုကို ပြောင်းလာတဲ့ အချိန်မှာ တော့ ဒါတွေဟာ ပြောင်းလဲသွားခဲ့ပြီး ခြားနားမှုတွေလည်း ရှိခဲ့သလို လွတ်လွတ်လပ်လပ်လည်း မနေရ တော့ပါဘူး။ သေနတ်ကြီးတွေ ကိုင်ထားတဲ့ လူတွေရှိတော့ အကြမ်းဖက်မှုတွေလည်း အများကြီး တွေ့မြင် ခဲ့ရပါတယ်။

ရီယိုမှာတော့ ဘောလုံးက သူမကို အိမ်မှာလိုပဲ ခံစားစေခဲ့တဲ့ တစ်ခုတည်းသော အရာဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ကစားခဲ့တဲ့ အချိန်မှာ မြင်တွေ့ခဲ့ရတဲ့ အကြမ်းဖက်မှု အကြောင်းတွေကိုလည်း သူမ မတွေးနိုင်တော့ပါဘူး။

သူမက ဘောလုံးကိုပဲ ဆက်ကစားချင်နေတာဖြစ်ပြီး ကျန်တာအားလုံးက ဒီအတိုင်းပဲ ဆက်သွားနိုင်ပါတယ်။

“အမေဖြစ်သူနဲ့အတူ ပြောင်းလာခဲ့တုန်းက ဆယ်ကျော်သက်အရွယ်မှာ လိုက်လျောညီထွေ ဖြစ်အောင် ကြိုးစားခဲ့ရပါတယ်။ အဆင်ပြေအောင် သွားခဲ့ရပေမယ့် တစ်ခါတစ်ရံမှာတော့ ပထွေးဖြစ်သူနဲ့ ရန်ဖြစ် ခဲ့ဖူးပါတယ်။ တစ်ကြိမ်မှာတော့ အစိုးရ အလုပ်သင် အစီအစဉ်က ထောက်ပံ့ကြေးအဖြစ် ရရှိတဲ့ ဝင်ငွေကို သူ့ကိုပေးဖို့ ငြင်းခဲ့လို့ အိမ်ကနေ သူ့ရဲ့ မောင်းထုတ်ခြင်းကို ခံခဲ့ရပါတယ်” လို့ ဒရီကာက သူကြုံ ခဲ့ရပုံကို ပြန်ပြောင်း ပြောပြလာပါတယ်။

ဒရီကာက ထပ်ပြီးတော့ “ ကျမ ချိန်းတွေ့နေကြ ကောင်လေးနဲ့အတူ တခြားနေရာကို သွားရောက်ခဲ့ ပေမယ့် ၈ လလောက်အကြာမှာ ကျမတို့ လမ်းခွဲခဲ့ကြပြီး ကျမ ထွက်ခွာခဲ့ပါတယ်။ ခက်ခဲတဲ့ အခြေအနေ ကို ရောက်နေပြီး ဘယ်လိုဆက်သွားရမလဲဆိုတာကို စဉ်းစားခဲ့ရပါတယ်။ ဒီလိုတွေကြောင့် အဒေါ်နဲ့ ဆက်သွယ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်ပြီး သူမနဲ့ နေထိုင်ခဲ့ပါတယ်”လို့ ပြောပါတယ်။

ဒရီကာ နည်းပြလုပ်နေစဉ်

တခြားသူတွေရဲ့ အိမ်ဟာ ကိုယ့်အိမ်နဲ့ မတူညီတာကြောင့် အမြဲတမ်း လိုက်လျောညီထွေ ဖြစ်အောင် နေထိုင်ဖို့ ကြိုးစားရပါတယ်။ အမှားတစ်ခုခု လုပ်မိရင် သူတို့ရဲ့ မောင်းထုတ်ခြင်းကိုလည်း ခံရဖို့ ရှိနေ ပါတယ်။

“အသက် ၁၆ နှစ်အရွယ်မှာ သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ ဘောလုံးကစားနေတဲ့ အချိန်မှာ ဒတ်ချ် တစ်ယောက်က ချဉ်းကပ်လာပြီး သူ့အသင်းမှာ ကစားချင်လားလို့ မေးခဲ့ပါတယ်။ ကျမနဲ့ သူငယ်ချင်းတွေဟာ ဘောလုံး ကစားတဲ့ နေရာတိုင်းကို သွားခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ဒီအချိန်မှာ အရာရာက ပြောင်းလဲလာခဲ့ပြီး ထိုသူဟာ Favela Street Girls တည်ထောင်သူဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာ့ဖလားမှာ ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်မယ်လို့ ပြောလာခဲ့ပါတယ်”လို့ ဒရီကာ က ပြောပါတယ်။

သူမဟာ အဆိုပါအသင်းရဲ့ အသင်းခေါင်းဆောင်ဖြစ်လာပြီး Street Child World Cup 2014 အပြီးမှာ နည်းပြဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။

ဒရီကာဟာ ရွာငယ်လေးကနေ လာရောက်တဲ့သူ ဖြစ်တာကြောင့် ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲမှာ ကိုယ့်နိုင်ငံကို ကိုယ်စားပြုရမယ်လို့ ဘယ်တုန်းကမှ မမျှော်လင့်ခဲ့ပါဘူး။ ဘရာဇီးလ်ကို ကိုယ်စားပြုတဲ့ ဘောလုံးသမား ဖြစ်ချင်တာကြောင့် သူမရဲ့ အိမ်မက်တွေ အမှန်တကယ် ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။

ဒါဟာ တရားဝင်အသင်း မဟုတ်ပေမယ့် ဘောလုံးကစားနေတဲ့ အခိုက်အတန့်က သူမအတွက် အဆင်ပြေ ခဲ့တာပါ။ ကမ္ဘာ့ဖလားမှာ အလားတူ နောက်ခံ သမိုင်းကြောင်းရှိတဲ့ သူတွေနဲ့ တွေ့ရတာက သူမအတွက် အံ့သြဖို့ ကောင်းခဲ့ပြီး ဘယ်သူကမှ အင်္ဂလိပ်လို မပြောတက်ခဲ့ပေမယ့် လက်တွေ၊ အချက်ပြ သင်္ကေတ တွေ သုံးပြီး ဆက်သွယ်ခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။

သူမဟာ အဲဒီအချိန်ကစပြီး အရင်က လုပ်ခဲ့တာထက် အများကြီး ပိုပြီး လုပ်နိုင်မယ်လို့ တွေးမိလာခဲ့ပါတယ်။

ဒရီကာကို တွေ့ရစဉ်

“လမ်းဘေးမှာ ဘောလုံးကစားနေကြတဲ့ ကလေးတွေအတွက် အားကစားဟာ သူတို့ဘဝကို ပြောင်းလဲ နိုင်စေတဲ့ အရာလို့ ကျမမြင်မိပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုရင် ဒါက ကျမဘဝကို ပြောင်းလဲစေခဲ့လို့ပါ။ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲ အပြီးမှာတော့ နေရာအသီးသီးက သူတွေနဲ့တွေ့ခဲ့ပြီး စိတ်တွေကလည်း လုံးဝ ပွင့်လင်း လာခဲ့ပါတယ်။ ဒီထက်တောင် ပိုပြီး လုပ်နိုင်မယ်လို့ တွေးခဲ့ကြောင်း” ဒရီကာက ပြောခဲ့ပါတယ်။

ဒရီကာဟာ အထက်တန်းကျောင်းကို နှစ်လတက်ပြီး အင်္ဂလိပ်စာကို သင်ယူခဲ့ကာ အမေရိကန်မှာ အလုပ် သင် သွားရောက်ခဲ့တာပါ။ အဲ့ဒီနောက် အင်္ဂလိပ်စာကို လေ့လာဖို့ အင်္ဂလန်ကို သူမ သွားရောက်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပညာရပ်ကိုလည်း သင်ယူပြီး အနာဂတ်မှာ ကိုယ်ပိုင်စီးပွားရေးအဖြစ် ကိုယ်ပိုင် Gym ရုံကို ဖွင့်ချင်ခဲ့တာပါ။ ဒရီကာဟာ ကလေးတွေနဲ့လည်း ဆက်ပြီး အလုပ်လုပ်ချင်ပြီး ဘာကြောင့်လဲဆိုရင် သူတို့ တွေဟာ ဒရီကာအတွက် မိသားစုတွေလို ဖြစ်နေလို့ပါလို့ ပြောပါတယ်။

ဘောလုံးနဲ့ ကမ္ဘာ့ဖလားက သူမရဲ့ ဘဝကို ပြောင်းလဲစေခဲ့တဲ့ အရာဖြစ်ခဲ့ပြီး ဘောလုံးက သူမတွေးနေတဲ့ အနာဂတ်ကနေ လွတ်မြောက်အောင် ကူညီပေးနိုင်ခဲ့တဲ့ ပလက်ဖောင်းအဖြစ် ရှိနေခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

Source: Aljazeera

CNI Article

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၈

(၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၄ ရက်မှ စက်တင်ဘာ ၁၈ အထိ)

(၁) ယူကရိန်းနိုင်ငံ၊ အရှေ့မြောက်ပိုင်းရှိ အီဇယွန်မြို့ငယ်တွင် လူသေအလောင်းများ စုပြုံမြှုပ်နှံထားသည့် သင်္ချိုင်း တစ်ခုကို ရှာဖွေတွေ့ရှိပြီးနောက် ဥရောပသမဂ္ဂ (EU) ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် လက်ရှိ တာဝန်ယူထားသည့် ချက်သမ္မတ နိုင်ငံ က “အထူးနိုင်ငံတကာခုံရုံး” ဖြင့် စစ်ဆေးစီရင်ပေးဖို့ တောင်းဆိုခဲ့သည်။

“၂၁ ရာစုမှာ အရပ်သားတွေအပေါ် ဒီလို တိုက်ခိုက်မှုတွေဟာ မတွေးဝံ့စရာ ဖြစ်ပြီးတော့ စက်ဆုတ်ရွံရှာဖွယ် လုပ်ရပ်ပါ” ဟု ချက်သမ္မတနိုင်ငံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဂျန်လီပက်စကီက ပြောကြားခဲ့သည်။

*************************************************

(၂) ယူကရိန်းအစိုးရ တာဝန်ရှိသူများက အီဇယွန်မြို့တွင် အလောင်းပေါင်း ၄၄၀ ကျော်ကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပြီးနောက်  အချို့အလောင်းများတွင် လက်များကို ကျောတွင်ကျပ်၍ ကြိုးဖြင့် တုပ်နှောင်ထားသည်ကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။

အီဇယွန်မြို့အနီး မကြာသေးမီက ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည့် အစုလိုက် အပြုံလိုက် မြှုပ်နှံထားသည့် သင်္ချိုင်းနေရာမှ ဂြိုဟ်တု သတင်းဓာတ်ပုံလည်း တစ်ဆက်တည်းတွင် ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။

ယူကရိန်းနိုင်ငံအတွင်းက အီဇယွန်မြို့ငယ်အတွင်းမှာ မြှုပ်နှံထားသော အလောင်းများကိုတွေ့ရစဉ် (AP)

Maxar Technologies ဆက်သွယ်ရေး နည်းပညာလုပ်ငန်းမှ ထုတ်ပြန်သည့် အဆိုပါပုံများအနက် ယခုနှစ် မတ်လ မှ သြဂုတ်လအထိ “တောတွင်းဖြစ်သလို မြှုပ်နှံထားသည့်သင်္ချိုင်း” ဝင်ပေါက်ပုံကိုလည်း တွေ့ရသည်။

ရုရှားနိုင်ငံတို့ သိမ်းပိုက်ခဲ့သည့် ဇာပိုရေဇီးယား နျူကလီးယား ဓာတ်အားပေး စက်ရုံ၏ ပင်မဓာတ်အားလိုင်း ၄ လိုင်းကို ပြန်လည်ပြုပြင်ပြီး ရက်သတ္တနှစ်ပတ်အကြာတွင် ယူကရိန်းဓာတ်အားလိုင်း ပင်မကွန်ရက်ထဲသို့ ပိုလွှတ်၍ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ပေးဝေနေပြီဟု ကုလသမဂ္ဂ (UN) နျူကလီးယား စောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့က သတင်းထုတ်ပြန် ခဲ့ သည်။

************************************************

(၃) ယူကရိန်းပြည်တွင်းရှိ ဥရောပ၏ အကြီးဆုံး နျူကလီးယား ဓာတ်အားပေး စက်ရုံတစ်ရုံဖြစ်သော ဇာပိုရေဇီး ယားရှိ ဓာတ်ပေါင်းဖို ခြောက်ခုကို ပိတ်ထားခဲ့သော်လည်း ယင်းဓာတ်ပေါင်းဖိုများ၏ အအေးခံစနစ်အတွက် လျှပ်စစ် ဓာတ်အား လိုအပ်နေသည်။

ယူကရိန်းမှာ ရုရှားတို့ အကျပ်အတည်း ကြုံလာရ၍ နည်းဗျူဟာသုံး နျူကလီးယား (သို့မဟုတ်) ဓာတုလက်နက် များ ထုတ်မသုံးဖို့ အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန်က ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်ကို တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

“ဒီလိုလက်နက်တွေ ထုတ်သုံးဖို့ ပူတင် စဉ်းစားနေတယ်ဆိုရင် ဘာပြောမလဲ” ဟု CBS မီဒီယာက မေးမြန်းရာ ဘိုင်ဒန်က “မသုံးပါနဲ့။ လုံးဝ မလုပ်ပါနဲ့။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ် ပြီးကတည်းက စစ်ပွဲရဲ့မျက်နှာစာကို ပြောင်းလဲသွားစေ လိမ့်မယ်” ဟု ပြန်လည် ဖြေကြားခဲ့သည်။

အကယ်၍ ထုတ်သုံးခဲ့လျှင် အမေရိကန်၏ တုံ့ပြန်မှု အကျိုးဆက် ခံစားရမည်ဟု ဘိုင်ဒန်က ဆက်လက် ပြောကြား သော်လည်း အသေးစိတ်ကို ပြောကြားရန် ငြင်းဆိုခဲ့သည်။

************************************************************

အမေရိကန်သမ္မတ ဘိုင်ဒန်ကိုတွေ့ရစဉ်

(၄) ဥဇဘက်ကစ္စတန် နိုင်ငံတွင် ကျင်းပတဲ့ ဒေသတွင်း အာရှထိပ်သီး အစည်းအဝေးပြင်ပ၌ သီးခြားတွေ့ဆုံမှုတွင် “ဒီနေ့ခေတ်ဟာ စစ်ဖြစ်ရမယ့် ခေတ်မဟုတ်ဘူး” ဟု အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် နရိန္ဒရာမိုဒီက စက်တင်ဘာ ၁၇ ရက်တွင် ရုရှားသမ္မတ ပူတင်ကို ပြောကြားခဲ့သည်။

ပူတင်က ရုရှား-ယူကရိန်း စစ်ရေးပဋိပက္ခနှင့်ပတ်သက်ပြီး အိန္ဒိယ၏ စိုးရိမ်မှုများကို သိရှိနားလည်ကြောင်း မိုဒီကို ပြောကြားခဲ့ပြီး ပြီးခဲ့သည့်တစ်ရက်က တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်နှင့်၎င်းတို့ ပြောကြားခဲ့သည့် ဆွေးနွေးမှုများကို ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

“ဒါကို (ဒီစစ်ပွဲ) အမြန်ဆုံး အဆုံးသတ်ဖို့ ကျနော် အစွမ်းကုန် ကြိုးစားသွားမှာပါ” ဟု ပူတင်က မိုဒီကို ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့ပြီး စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများကို ကိယက်ဗ်(ယူကရိန်း)အစိုးရ ပယ်ချနေသည်ဟုလည်း စွပ်စွဲခဲ့သည်။

*******************************************

(၅) ယူကရိန်းနိုင်ငံ၏ အရေးပါသော အခြေခံ အဆောက်အအုံများကို မော်စကိုအနေဖြင့် အရှိန်မြှင့် တိုက်ခိုက်နေ ပြီး ယူကရိန်းအပေါ် ၎င်း၏ နောက်ဆုံး ထိုးစစ်များကြားမှ ဆက်လက် တိုက်ခိုက်သွားမည်ဟု ပူတင်က သတိပေးခဲ့ သည်။

အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီနဲ့ ရုရှားသမ္မတ ပူတင်ကိုတွေ့ရစဉ် (AP)

ယူကရိန်းအရှေ့ပိုင်း ဒွန်ဘတ်စ်ဒေသတစ်ခုလုံး လွတ်မြောက်ရေးသည် ရုရှား၏ အဓိက စစ်ရေးရည်မှန်းချက်အဖြစ် ဆက်လက် တည်ရှိနေပြီး ၎င်းကို ပြန်လည်သုံးသပ်စရာ မလိုကြောင်း ရုရှားသမ္မတက ပြောကြားခဲ့သည်ဟု အေပီ သတင်းတွင် ဖော်ပြထားသည်။

“ဒီကိစ္စအပေါ် ကျနော်တို့ အလျင်စလို မဖြစ်ပါဘူး" ဟု ဥဇဘက်ကစ္စတန်နိုင်ငံတွင် ကျင်းပသော ရှန်ဟိုင်းပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့ အစည်းအဝေးအပြီး ပူတင်က ပြောကြားခဲ့သည်။

**********************************************************

(၆) တူရကီသမ္မတ ရီဆက်တေယစ် အာဒိုဂန်က "ယူကရိန်းပဋိပက္ခကို သံခင်းတမန်ခင်းအားဖြင့် အမြန်ဆုံး အပြီး သတ်နိုင်စေရန်" ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်နေကြောင်း ထိပ်သီး အစည်းအဝေးတွင် ခေါင်းဆောင်များအား ပြောကြားခဲ့ သည်။

ရုရှားနှင့် ယူကရိန်းအကြား ကန့်သတ် သဘောတူညီချက်များတွင် အဓိကကြားခံ ပွဲစားတစ်ဦးဖြစ်သည့် တူရကီနှင့် ပိုမို နီးကပ်သော ဆက်ဆံရေး တည်ဆောက်ရန် မိမိ စိတ်အားထက်သန်နေပြီး တူရကီထံသို့ ပို့ကုန်အားလုံးကို သိသိသာသာ တိုးမြှင့်ရန် အသင့်ရှိကြောင်း ပူတင်က ပြောကြားခဲ့သည်။

*****************************************************

တူရကီ သမ္မတ အာဒိုဂန်နဲ့ ရုရှားသမ္မတ ပူတင်ကိုတွေ့ရစဉ်(AP)

(၇) သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေး အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ဖြစ်သော Greenpeace မှ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများသည် ဖင်လန်နိုင်ငံ မြောက်ပိုင်းရှိ သဘာဝဓာတ်ငွေ့ရည် (LNG) သိုလှောင်ဂိတ်ထဲသို့ ရုရှားဓာတ်ငွေ့များ တင်ပို့ခြင်း မပြုရန် စက်တင်ဘာ ၁၇ ရက်၌ ပိတ်ဆို့ထားကြောင်း ဆိပ်ကမ်းပိုင်ရှင်နှင့် Greenpeace က ပြောကြားခဲ့သည်။

ဖေဖော်ဝါရီ ၂၄ ရက်က ယူကရိန်းကို ရုရှားက ကျူးကျော်ပြီးနောက် ဖင်လန်နိုင်ငံအနေဖြင့် ရုရှားထံမှ ဓာတ်ငွေ့ တင်သွင်းမှုကို ရပ်တန့်ဖို့ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေက တောင်းဆိုနေခဲ့ကြသည်။

***************************************************

(၈) ယူကရိန်းနိုင်ငံ၊ ခါကိဗ်ဒေသရှိ ကူပီယာနက်(Kupiansk) နယ်မြေ၌ အခြေစိုက် နေထိုင်သူများကို ရုရှား ဖက်ဒရယ် လုံခြုံရေး (FSU) အရာရှိများက နှိပ်စက်ခဲ့ကြောင်း ယူကရိန်း လုံခြုံရေး တာဝန်ရှိသူများက ပြောကြားခဲ့ သည်။

တစ်ချိန်က ရုရှားသိမ်းပိုက်ခြင်းခံရသော ကူပီယာနက်၌ FSU အရာရှိများ ထိန်းချုပ် နေစဉ်အတွင်း ဒေသခံများကို ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ကာ မိုင်းကွင်းများ နင်းစေပြီး မိသားစုများကို အုပ်စုလိုက် သတ်ပစ်မည်ဟု ခြိမ်းခြောက်ခဲ့ကြောင်း ယူကရိန်းပြည်တွင်းထုတ် ကိယက်ဗ်အင်ဒီပန်းဒန့် (Kyiv Independent) က ရေးသားဖော်ပြခဲ့သည်။

Source: The Guardian

CNI Article

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၈

ရိုးမားအသင်းရဲ့ ဂန္တဝင် တိုက်စစ်မှူး တော့တီက ဇနီးသည်ဖြစ်သူ ဘလာစီနဲ့ အိမ်ထောင်ရေး ပြိုကွဲသွားခဲ့ရတဲ့ အကြောင်းအရင်းတွေကို ထုတ်ပြောလာခဲ့ပါတယ်။

တော့တီဟာ ဘောလုံးလောကကနေ အနားယူခဲ့ပြီး ဖခင်ဖြစ်သူကလည်း ကိုဗစ်ကြောင့် ကွယ်လွန်ချိန်မှာ ဘလာစီ ဆီကနေ တော့တီတစ်ယောက် အားပေးမှုတွေကို မရရှိခဲ့တာက အိမ်ထောင်ရေးပြိုကွဲရတဲ့ အကြောင်းအရင်းတွေ ထဲက တစ်ခုဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

တော့တီဟာ ၂၀၀၅ မှာ ရုပ်သံတင်ဆက်သူဖြစ်တဲ့ ဘလာစီနဲ့ လက်ထပ်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး သားသမီး ၃ ဦး ထွန်းကားခဲ့ တာပါ။

ဒါပေမယ့် သူတို့နှစ်ဦးဟာ ဇူလိုင်လမှာ လမ်းခွဲပြတ်စဲခဲ့တာဖြစ်ပြီး တော့တီက ဒီဖြစ်ရပ်ရဲ့ နောက်ကွယ်က အကြောင်းအရင်းတွေကို ဖွင့်ချခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ၄၅ နှစ်အရွယ်ရှိ ဂန္တဝင်ကစားသမား တော့တီဟာ ၂၀၁၇ မှာ ဘောလုံးသမားဘဝက အနားယူခဲ့တာဖြစ်ပြီး ဖခင်ဖြစ်သူကိုတော့ ၂၀၂၀ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလမှာ ဆုံးရှုံးခဲ့ရတာပါ။

တော့တီနဲ့ ဇနီးသည် ဘလာစီ

ဒီလိုခက်ခဲနေတဲ့ အချိန်အတွင်းမှာ ဇနီးသည်ဖြစ်သူဟာ သူ့ကို နှစ်သိမ့်ပေးခဲ့ခြင်းမရှိလို့ တော့တီက ခံစားခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။

တော့တီက “ ကျနော်ဟာ ခက်ခဲတဲ့ ကာလတွေကို ဖြတ်သန်းခဲ့ရပါတယ်။ ပထမဆုံးအနေနဲ့ ကျနော်ဟာ ကစား သမားဘဝကို ရပ်နားလိုက်ပါတယ်။ နောက်ပြီး ဖခင်ဖြစ်သူက ကိုဗစ်ကြောင့် ဆုံးပါးသွားခဲ့ပါတယ်။ ကျနော်လည်း ပြင်းထန်တဲ့ ကိုဗစ်ကြောင့် ၁၅ ရက်ကြာ ဖျားနာခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျနော့် ဇနီးကတော့ ကျနော် သူမကို အလိုအပ်ဆုံးအချိန်မှာ အဲ့ဒီနေရာမှာ မရှိခဲ့ပါဘူး” လို့ ပြောပါတယ်။

သူတို့နှစ်ဦး လမ်းခွဲပြီးနောက် တော့တီဟာ ချစ်သူအသစ်ဖြစ်တဲ့ ဘော့ချီနဲ့ တွဲခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအချိန်မှာ တော့တီက ဘလာစီကို လိမ်လည်လှည့်ဖြားနိုင်တယ်လို့ ထင်ကြေးတွေလည်း ရှိခဲ့တာပါ။

ဒါပေမယ့် တော့တီက ဇနီးသည်ဖြစ်သူဟာ သူ့ကို လှည့်စားခဲ့တယ်ဆိုတာ မနှစ်တုန်းက သိခဲ့ရတယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။

 တော့တီကိုတွေ့ရစဉ်

“ကျနော်က စပြီး သစ္စာဖောက်ခဲ့တယ်ဆိုတာ မမှန်ပါဘူး။ ကျနော် ဒါကို မပြောချင်ပေမယ့် မကြာသေးခင် ရက်သတ္တပတ်အတွင်းမှာ လိမ်လည်လှည့်ဖြားမှု အများအပြားကို ဖတ်ခဲ့ရပါတယ်။ တချို့သတင်းတွေဆို ကလေး တွေကိုပါ နာကျင်စေပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ စက်တင်ဘာလမှာ ကောလာဟာလတွေက ကျနော့်ဆီကို ရောက်လာခဲ့ပါ တယ်။ သူ့ဆီမှာ နောက်တစ်ယောက် ရှိနေတယ်ဆိုပြီးတော့ပေါ့။ အမှန်တော့ တစ်ယောက်ထက်တောင် ပိုပါတယ်။ ကျနော်ဟာ နှစ်ပေါင်း ၂၀ အတွင်းမှာ သူ့ရဲ့ ဖုန်းကို ဘယ်တုန်းကမှ မစစ်ဖူးပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ကျနော်ယုံကြည်ရတဲ့ သူတွေဆီက သတိပေးတာတွေရလာတဲ့ အခါမှာတော့ သံသယဝင်လာပါတယ်။ သူ့ဖုန်းကို ကြည့်လိုက်တဲ့အချိန်မှာ တတိယလူတစ်ဦးကို တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ သူက ဇနီးသည်နဲ့ နောက်တစ်ယောက်အကြားကို ကြားခံအဖြစ် ဆောင် ရွက်ပေးနေတဲ့ သူပေါ့ဗျာ”လို့ ပြောခဲ့တာပါ။
တော့တီဟာ ဇနီးသည် ဖောက်ပြန်တာကို သိရှိပြီးနောက် သူ့ရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးကို ဆိုးရွားစွာ ထိခိုက် စေခဲ့ကြောင်းနဲ့ သူ့ဘဝအတွက် ခက်ခဲတဲ့ ကာလကို ဖြတ်ကျော်နိုင်ဖို့အတွက် ဘော့ချီက အကူအညီပေးခဲ့ကြောင်း ပြောခဲ့ပါတယ်။

“ဒါတွေက အဖြစ်မှန်တွေပါ။ အဲ့ဒါက ကျနော့်ကို စိတ်ဓါတ်ကျစေခဲ့ပါတယ်။ ဘာမှမဖြစ်ဘူးဆိုပြီး ကျနော် ဟန်ဆောင်နေလို့ မရတော့ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် အဲ့ဒါက ကျနော် မဟုတ်တော့ဘူး။ တခြားတစ်ယောက်ပါ။ ဘော့ချီရဲ့ ကျေးဇူးကြောင့်သာ ကျနော် အဲ့လို အဖြစ်အပျက်တွေက ထွက်လာနိုင်ခဲ့တာ”လို့ တော့တီက ပြောပါတယ်။

တော့တီနဲ့ ဘလာစီတို့ဟာ သူတို့ရဲ့ ပြဿနာတွေကို တရားရုံးမှာ ဖြေရှင်းနိုင်ပေမယ့် ရိုးမားဂန္တဝင်ကတော့ အဲ့ဒီ အဆင့်ကို မရောက်နိုင်ဘူးလို့ မျှော်လင့်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။

တော့တီနဲ့ ဇနီးသည် ဘလာစီ

တော့တီက “ သူမနဲ့ တရားရုံးမှာ အဆုံးသတ်လိုက်ရမှာကို ကျနော်ကြောက်မိပါတယ်။ သဘောတူညီမှု တစ်ခုရနိုင် ဖို့တော့ ကျနော် မျှော်လင့်နေတုန်းပါပဲ။ အခု ကျနော် တိတ်တဆိတ် ရှိနေပါတယ်။ ဒီမွန်းလွဲပိုင်းက ကျနော့်ဘဝရဲ့ ၆ လကို ကုန်ဆုံးသွားစေခဲ့တာပါ။ ဘောလုံးနဲ့ ရိုးမားအကြောင်းပြောဖို့ဆို အကြိမ်ပေါင်း ၁၀၀၀ လောက် ပြောရ လည်း ကျနော်သဘောကျပါတယ်။ ဒါက ကျနော့်နှလုံးသားထဲမှာ အမြဲတမ်းရှိနေတာပါ”လို့ သူ့ရဲ့ သဘောထားကို ပြောပြပါတယ်။

ဘလာစီကတော့ ဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြောဖို့ကို ငြင်းဆန်ထားပြီး သူမကိုယ်စား ရှေ့နေဖြစ်သူ အလက်ဆန်ဒရိုဆီ မြွန်နီက “ကျမ ကလေးတွေကို အမြဲတမ်း ကာကွယ်ပေးခဲ့ပြီး သူတို့ကို ဆက်ပြီး ကာကွယ်ပေးသွားမှာပါ” လို့ ပြောပါတယ်။

တော့တီနဲ့ ဘလာစီတို့ရဲ့ ဆက်ဆံရေးဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ ၂ လက လမ်းခွဲပြီးနောက်ပိုင်းမှာ ပိုမိုဆိုးရွားလာခဲ့တယ်လို့ အီတလီကလာတဲ့ သတင်းတွေမှာ ဖော်ပြထားတာပါ။

တော့တီဟာ ရိုးမားအသင်းမှာပဲ ပရော်ဖက်ရှင်နယ် ကစားသမားဘဝကို ဖြတ်သန်းခဲ့တာဖြစ်ပြီး ၁၉၉၃ ကနေ ၂၀၁၇ အထိ ကစားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ တော့တီဟာ ရိုးမားအသင်းနဲ့ စီးရီးအေဖလား ၁ ကြိမ်၊ ကိုပါအီတာလီယာနဲ့ စူပါကိုပါအီတာလီယာဖလား ၂ ကြိမ် ရယူနိုင်ခဲ့တာပါ။ ရိုးမားဂန္တဝင်ဟာ အီတလီ လက်ရွေးစင်အသင်းနဲ့ ၂၀၀၆ ကမ္ဘာ့ဖလားချန်ပီယံဆုကို ရယူနိုင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

Source: Daily Mail

CNI Article

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၂

မြောက်ကိုရီးယားခေါင်းဆောင် ကင်မ်ဂျုံအန်း၏ညီမ ကင်မ်ယိုဂျောင်က “တောင်ကိုရီးယားသမ္မတ ယွန်ဆော့ရွဲ ထံမှ နျူကလီးယား ကင်းစင်ရေးနှင့် စီးပွားရေး လဲလှယ်ကြရန် ကမ်းလှမ်းမှုသည် ကလေးဆန်လှကြောင်း” ပြီးခဲ့သည့်လ၌ တစ်တစ်ခွခွ ဝေဖန်၍ တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။

ယွန်၏ ကမ်းလှမ်းမှုသည် အဓိပ္ပာယ်မဲ့လှသည်ဟု သူမက ဒဲ့ဒိုး တုံ့ပြန်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ မြောက်ကိုရီးယား အစိုးရ ပိုင် KCNA သတင်းဌာနမှ ထုတ်ပြန်သော ကြေညာချက်တွင် “မိမိတို့၏ ဂုဏ်ကျက်သရေအတွက် နျူကလီးယားနှင့် စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု လဲလှယ်ရန် အစီအစဉ်သည် အိပ်မက်ဟု ယူဆကြောင်း၊ ယွန်၏ မျှော်လင့်ချက် နှင့် အစီအစဥ်သည် စင်စစ် ရိုးရှင်းလွန်း၍ ကလေးဆန်နေသေးကြောင်း” ပြောကြားခဲ့သည်။

“ပြောင်းဖူးကိတ်လေး စားရဖို့ ကိုယ့်ကံကြမ္မာကို ဘယ်သူမှ လဲမှာ မဟုတ်ဘူး” ဟု ၎င်းက ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့ သည်။

ယခုသီတင်းပတ်တွင် မြောက်ကိုရီးယားသည် ၎င်း၏ နျူကလီးယား အခြေအနေကို ပြောင်းပြန်လှန်၍ မရအောင် ဥပဒေတစ်ရပ် အခိုင်အမာ အတည်ပြုခဲ့သည်။

နှစ်ပေါင်း ၁၀၀ ဒဏ်ခတ် ပိတ်ဆို့မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်ရလျှင်ပင် လက်နက်များကို မည်သည့်အခါမျှ စွန့်လွှတ်မည် မဟုတ်ကြောင်း ကင်မ်ဂျုံအန်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သည့် ဇွန်လအထိ မြောက်ကိုရီးယားသည် ယခုနှစ်အတွင်း စံချိန်တင်အောင် ပဲ့ထိန်းဒုံးကျည် ၃၁ စင်းအထိ စမ်းသပ် ပစ်လွှတ်ပြခဲ့သည်။

မြောက်ကိုရီးယား ခေါင်းဆောင်ရဲ့ ညီမ ကင်မ်ယိုဂျောင် (AFP)

၎င်း၏ ဖောင်ဂျီးရီ (Punggye-ri) နျူကလီးယားလက်နက် စမ်းသပ်သည့် နေရာတွင် အဏုမြူထုတ်လုပ်ရေး ပြန်လည် အသက်သွင်းနေသည့် ဂြိုဟ်တုဓာတ်ပုံများ ပြီးခဲ့သည့် မတ်လတွင် ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။ ထို့နောက် ၃ လအကြာတွင် မြောက်ကိုရီးယားသည် ၎င်း၏သတ္တမမြောက် အကြီးစား နျူကလီးယားစမ်းသပ်မှုကို “အချိန်မရွေး” ပြုလုပ်နိုင်သည်ဟု အမေရိကန်က သတိကြီးကြီးဖြင့် ပြောကြားခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သည့်လက ဆိုးလ်နှင့် ဝါရှင်တန်တို့သည် ကာလအတန်ကြာအောင် ဆိုင်းငံ့ထားခဲ့သည့် ၎င်းတို့၏ တိုက်ရိုက် စစ်ရေး လေ့ကျင့်ရေးမှုကို တဖန်စတင်ခဲ့သည်။ Ulchi Freedom Shield အမည်ရှိ အဆိုပါ စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှု အတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုအဖြစ် ဆိုးလ်နှင့် ဝါရှင်တန်တို့က ပဏာမ ပူးတွဲစစ်ရေး လေ့ကျင့်ခဲ့ကြသည်။

ယခင်ဩဂုတ်လတွင် တောင်ကိုရီးယားသည် ခရုဇ်ဒုံးကျည်နှစ်စင်းကို ပင်လယ်ဝါဆီသို့ ပစ်ခတ်ပြခဲ့သည်။ တရုတ် နှင့် ရုရှားတို့သည် မြောက်ကိုရီးယားနှင့် လက်ဝါးရိုက်၍ တောင်ကိုရီးယား၏ တံခါးပေါက်တွင် နျူကလီးယား လက်နက်ပိုင်သူ အုပ်စု ၃ ခုအဖြစ် သုံးပွင့်ဆိုင် ဝိုင်းရံထားခဲ့သည်။

အမေရိကန်နဲ့ မြောက်ကိုရီးယား နျူကလီးယားအရေး ဆွေးနွေး(GETTY IMAGES)

ထိုသို့သော အိမ်နီးချင်းများနှင့် နျူကလီးယား စစ်ပွဲများ၏ ခြိမ်းခြောက်မှု ပိုများလာခြင်းတို့ကြောင့် ဉာဏ်ရည်တု (AI) နည်းပညာအင်ဂျင်နီယာ ရှင်ချန်ဂျိုအနေဖြင့် မိမိတို့နိုင်ငံတွင်လည်း နျူလက်နက်များ ရှိသင့်သည်ဟု ယုံကြည် လာခဲ့သည်။

“တကယ်လို့ တောင်ကိုရီးယားက နျူကလီးယားလက်နက် ပိုင်ဆိုင်ထားရင် မြောက်ကိုရီးယားရဲ့ စစ်ရေးနဲ့ သံတမန်ရေး ဦးတည်ချက်တွေ ကျိန်းသေ လိုက်ပြောင်းလဲလိမ့်မယ်” ဟု ရှင်ချန်ဂျိုက Channel News Asia မီဒီယာ၏ Insight ကဏ္ဍသို့ ပြောကြားခဲ့သည်။

AI နည်းပညာရှင် ရှင်ချန်ဂျိုက တောင်ကိုရီးယားအနေဖြင့် နျူကလီးယားလက်နက် ပိုင်ဆိုင်ခြင်းဖြင့် မြောက် ကိုရီးယား၏ အဓိက အားသာချက်ကို ဖယ်ရှားပစ်ရုံသာမက သမားရိုးကျ လက်နက်များနှင့် ပတ်သက် လာလျှင် ခရီးပိုရောက်သွားမည်ဟု သုံးသပ်ပြောကြားခဲ့သည်။

“ဒါကြောင့် အဲဒီလို ပိုင်ဆိုင်သွားမယ်ဆိုရင် မြောက်ကိုရီးယားက အခုထက် လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေကို ပိုသတိ ထားမယ်လို့ ကျနော်ထင်ပါတယ်” ဟု ၎င်းက ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုအရေးကိစ္စမှာ တောင်ကိုးရီးယားနိုင်ငံသား အများစုနှင့် သက်ဆိုင်ကြောင်း၊ ယခုနှစ် အစောပိုင်းက ကမ္ဘာလုံး ဆိုင်ရာ ချီကာဂိုကောင်စီမှ ထုတ်ဝေသည့် စစ်တမ်းတစ်ခုအရ သိရသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ဒီဇင်ဘာလက စစ်တမ်းကောက်ယူခဲ့မှုတွင် တောင်ကိုရီးယား၌ အရွယ်ရောက်ပြီးသူ ၁,၅၀၀ ၏ သဘော ထားကို ဆန်းစစ်ကြည့်ရာ ၎င်းတို့ထဲမှ ၇၁ ရာခိုင်နှုန်းက တောင်ကိုရီးယား၏ ကိုယ်ပိုင် နျူကလီးယားလက်နက် များ တီထွင်ထုတ်လုပ်ရေးကို လိုလားကြသည်။

၅၆ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ တောင်ကိုရီးယားတွင် အမေရိကန်၏ နျူကလီးယား လက်နက်များ ဖြန့်ကြက်မှုကို ထောက်ခံခဲ့ကြသည်။ ယင်းစစ်တမ်းတွင် ပါဝင်ဖြေဆိုသူများ၏ ၉ ရာခိုင်နှုန်းသည် အမေရိကန် တပ်ဖြန့်မှုထက် လွတ်လပ်သော လက်နက်ပိုင်ဆိုင်မှုကို လိုလားကြသူပေါင်း ၆၇ ရာခိုင်နှုန်းရှိကြောင်း တွေ့ရသည်။

 မြောက်ကိုရီးယား ခေါင်းဆောင်နဲ့ တောင်ကိုရီးယား သမ္မတ ယွန်ဆော့ရွဲ

ယခုရက်ပိုင်း ထွက်ပေါ်လာသော မြောက်ကိုရီးယား၏ ဥပဒေသစ်တွင် နျူကလီယားလက်နက် အသုံးပြုရေးကိစ္စ ကို တိုက်ခိုက်မှု အပါအဝင် ကြိုတင်ကာကွယ်သည့် အနေဖြင့် အကြမ်းဖျင်းသာ ရေးဆွဲထားသည်။

နျူလက်နက်စွန့်လျှင် စီးပွားရေး အကူအညီပေးမည်ဟု ကမ်းလှမ်းလာသော တောင်ကိုရီးယားသမ္မတကို 'ပါးစပ် ပိတ်ထား'ရန် မြောက်ကိုရီးယားက ခပ်ပြတ်ပြတ် ပြောခဲ့သည်။

မြောက်ကိုရီးယားရေးရာ အထူးလေ့လာမှုတက္ကသိုလ်မှ လက်ထောက်ပါမောက္ခ ကင်မ်ဒေါင်ယက်က မြောက် ကိုရီးယား၏ မကြာသေးမီက စမ်းသပ်မှုများသည် သံတမန်ရေးရာ သို့မဟုတ် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းရေး ရည်ရွယ်ချက် သီးသန့်သာ မဟုတ်ကြောင်း ယုံကြည်ထားသည်။

“အဲဒီလို မြင်မယ့်အစား သူတို့ရဲ့ နည်းပညာကို ပိုကောင်းလာအောင် ဒီထက် လက်တွေ့ကျတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ လုပ်ဆောင်ပုံရတယ်” ဟု ၎င်းက သုံးသပ်သည်။

မြောက်ကိုရီးယားသည် ပေါက်ကွဲစေတတ်သော ပစ္စည်းများ တပြိုင်နက် သယ်ဆောင်ပစ်လွှတ်နိုင်သည့် ဒုံးကျည် ထိပ်ဖူးများကို တီထွင်နေပုံရကြောင်း ၎င်းက ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

“သူတို့ရဲ့နည်းပညာကို ပိုကောင်းအောင် လုပ်နေတာဟာ သူ့ပြည်တွင်းရေး စည်းလုံးညီညွတ်စေပြီး နိုင်ငံရဲ့ လုံခြုံ ရေးအတွက် ပြည်သူတွေရဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေကို ဖြေလျှော့ပေးနိုင်ပါတယ်” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။

၂၀၁၈ အမေရိကန်သမ္မတဟောင်း ဒေါ်နယ်ထရမ့်နှင့် ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲများအပြီးတွင် ပြုံယမ်းအစိုးရသည် အမေရိကန်နှင့် တောင်ကိုရီးယားတို့၏ မျှော်လင့်ချက်များကို ဘေးချိတ်ထားလိုက်ပြီဟု လက်ထောက်ပါမောက္ခ ကင်မ်ဒေါင်ယက်က ရှုမြင်ထားသည်။

မြောက်ကိုရီးယားခေါင်းဆောင်နဲ့ နျူကလီးယားထိပ်ဖူး(GETTY IMAGES)

ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၊ ဟနွိုင်းမြို့ ဒုတိယအကြိမ် အမေရိကန်-မြောက်ကိုရီးယား ထိပ်သီး အစည်းအဝေးမှာ မြောက် ကိုရီးယား ခေါင်းဆောင်က ၎င်း၏ ယောင်ဗြွန်း (Yongbyon) နျူကလီးယားသုတေသနနှင့် ထုတ်လုပ်ရေးစက်ရုံကို ဖျက်သိမ်းဖို့ အမေရိကန်၏ ကမ်းလှမ်းချက်အား သူ့နိုင်ငံအပေါ် ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှု အားလုံးကို ရုတ်သိမ်းပေးခြင်း ဖြင့် အပြန်အလှန် အပေးအယူ ဆွေးနွေးခဲ့သည်။

“ အမေရိကန်နဲ့ ဆွေးနွေးကြည့်တော့ မြောက်ကိုရီးယား ခေါင်းဆောင်ဟာ စင်ကာပူကနေ ဟနွိုင်းအထိ နှစ်ကြိမ် လုံး လက်ဗလာနဲ့ ပြန်လာခဲ့တယ်။ လိုက်လျောမိရင် သူ့အတွက် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ထိခိုက်စေမယ်လို့ ကျနော် လည်း လက်ခံတယ်။ သူ့စဉ်းစားချက်က အခြေခံအားဖြင့် “မင်း ... ငါ့ကို တစ်ကြိမ် လှည့်စားပြီပြီး။ နောက်တစ်ခါ ဒုတိယကြိမ် ထပ်အလိမ်မခံနိုင်ဘူး” လို့ ဆိုတဲ့သဘော” ဟု လက်ထောက်ပါမောက္ခ ကင်မ်ဒေါင်ယက်က ရှင်းပြခဲ့ သည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ မြောက်ကိုရီးယား၏ ခြိမ်းခြောက်မှု ကြီးထွားလာနေသော်လည်း ၎င်း၏ အစိုးရသည် ကိုယ်ပိုင် နျူကလီးယား အဟန့်အတားကို လုပ်ဆောင်ရန် အစီအစဉ် မရှိကြောင်း တောင်ကိုရီးယား သမ္မတယွန်က ပြီးခဲ့သည့် လတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော်လည်း သူသည် စစ်တပ်၏ စစ်ဆင်ရေး အစီအစဉ်များကို အဆင့်မြှင့်တင်ရန် အမိန့်ပေးထားသည်။ အကယ်၍ မြောက်ကိုရီးယား၏ ဒုံးကျည်များ တိုက်ခိုက်မှုကို ရင်ဆိုင်ရလျှင် တောင်ကိုရီးယား၏ လက်နက်ရေးရာ အယူအဆသည် အသင့်ပြင်ပြီးသားဟု ပြောလျှင် ရသည်။

ယခုရက်ပိုင်း မြောက်ကိုရီးယား၏ ဥပဒေသစ်တွင် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးဆိုင်ရာ အခန်းကဏ္ဍ၌ တစ်ခုခု အခြေ အနေကြောင့် နျူကလီးယား လက်နက်များဖြင့် တိုက်ခိုက်ခြင်း (သို့မဟုတ်) ၎င်း၏ ခေါင်းဆောင်ပိုင်း အပါအဝင် နိုင်ငံ၏ "ဗျူဟာမြောက်ပစ်မှတ်များ" ကို တွေ့ရှိပါက ကြိုတင်ကာကွယ်မှု အနေဖြင့် နျူကလီးယား တိုက်ခိုက်မှုကို တရားဝင် ခွင့်ပြုထားကြောင်း ရိုက်တာသတင်းတွင် ဖော်ပြထားသည်။

ထိုပြဋ္ဌာန်းချက်သည် ရန်လိုသော နျူကလီးယားနိုင်ငံမှ ကျူးကျော်ဝင်ရောက်မှုကို မြောက်ကိုရီးယားအနေဖြင့် တွန်းလှန်ရန် သို့မဟုတ် တိုက်ခိုက်ရန် နျူကလီးယားလက်နက် အသုံးပြုခွင့်ရှိနေပြီ ဖြစ်ပါသတည်း။

Source: Channel News Asia

(Channel News Asia ဝက်ဘ်ဆိုက်တွင် စက်တင်ဘာ ၁၀ ရက် ရက်စွဲဖြင့် လွှင့်တင်ထားသော မူရင်းဆောင်းပါးရှင်များဖြစ်ကြသည့် Neo Chai Chin  နှင့် Nicholas Deroose တို့ ၏ရေးသားချက်ကို CNI က ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်ဆို တင်ဆက်ပေးလိုက်ပါသည်)