CNI International news

ကိယက်ဗ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၃

စစ်ပွဲအတွက် လူသားအရင်းအမြစ် ဆုံးရှုံးမှုများအပြင် ရုရှားကို ခုခံကာကွယ်ရန် ပြည်ပအကူအညီကိုသာ အားထား နေရသဖြင့် တိုင်းပြည်အတွက် ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုး ပိုမိုဖိစီးလာကြောင်း ယူကရိန်းအစိုးရ ထိပ်တန်းစီးပွားရေးပညာရှင် တစ်ဦးက စက်တင်ဘာ ၂၂ ရက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်ဟု အေပီသတင်းတစ်ပုဒ်တွင် တွေ့ရသည်။

သို့သော် စစ်ရေးအောင်ပွဲခံဖို့ကိစ္စမှာ ယူကရိန်း၏မဟာမိတ်များက ရုရှားကို ဖိအားပေးနိုင်မှုအပေါ် မူတည်ကြောင်း ယူကရိန်းသမ္မတ၏ စီးပွားရေး အကြံပေးအရာရှိချုပ်နှင့် ပညာရှင် အိုလက်ယူစတန်ကို (Oleg Ustenko)က ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

ယူကရိန်းနိုင်ငံတွင် လက်ရှိအနေအထား၌ လစဉ်ဘဏ္ဍာရေးလိုငွေ ယူရို ၅ ဘီလီယံ (ဒေါ်လာ ၅ ဘီလီယံ) ရှိနေသဖြင့် စစ်ပွဲမစတင်မီ ခန့်မှန်းခြေ ယူရို ၇ ဘီလီယံနှင့် နှိုင်းယှဉ်ကြည့်လျှင် လစဉ်လိုအပ်ချက် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။

ယူကရိန်း၏ မြေဆီမြေနှစ် ကောင်းမွန်သော လယ်မြေများတွင် ယခုအခါ စိုက်ပျိုးရန် အန္တရာယ်များနေပြီး စက်ရုံ အလုပ်ရုံများလည်း ပျက်စီးခဲ့သဖြင့် စစ်ပွဲအကြိုကာလ စီးပွားရေးတိုးတက်မှုနှုန်း ခန့်မှန်းချက် ၃ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၄ ရာခိုင်နှုန်းများမှာ ပျက်ပြယ်သွားခဲ့သည်။

ယူကရိန်းနိုင်ငံတွင်းက စစ်ကြောင့် ပျက်စီးနေမှု (GETTY IMAGES)

ယခုနှစ် ယူကရိန်း၏ ပြည်တွင်း အသားတင် ထုတ်လုပ်မှုတန်ဖိုး (GDP) မှာလည်း ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်း အထိ ကျုံ့ဝင်သွားနိုင်ကြောင်း အိုလက်ယူစတန်ကိုက ပြောကြားခဲ့သည်။

“ဒီစစ်ပွဲကြောင့် ကျနော်တို့စီးပွားရေး ထိခိုက်မှုဟာ ယူရို ၁ ထရီလီယံအဆင့်မှာ ရှိပါတယ်” ဟု ဂျာမနီနိုင်ငံ၊ ဘာလင်မြို့တွင် ပြုလုပ်သည့် အင်တာဗျူးတစ်ခုတွင် ၎င်းက အေပီသို့ ဖြေကြားခဲ့သည်။

အဆိုပါ ပမာဏသည် ၂၀၂၁ ခုနှစ်တုန်းက ယူကရိန်း GDP တစ်ခုလုံး၏ ၅ ဆဖြစ်သွားခဲ့သည်။

သို့သော် ယူကရိန်းသည် ၎င်း၏မဟာမိတ်များထံမှ ဘဏ္ဍာရေးအကူအညီ ထပ်မံရရှိရန် မျှော်လင့်နေသလို မော်စကိုအပေါ် ပြင်းထန်သည့် ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုများ ပိုမို ချမှတ်စေလိုကြောင်း ယူစတန်ကိုက ပြောကြားခဲ့သည်။

“ကျနော်တို့အတွက် ဘဏ္ဍာရေးနဲ့ ခဲယမ်းမီးကျောက်တွေ၊ လက်နက်တွေ ဆက်ပေးဖို့ အင်မတန်အရေးကြီးပါ တယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒါနဲ့ ထပ်တူ အရေးကြီးတဲ့ နောက်တစ်ခုကတော့ ကျနော်တို့အပေါ် ရန်လိုနေတဲ့နိုင်ငံကို ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ ဘဏ္ဍာရေး အမှန်တကယ် ဆက်ပြီးတော့ ဖြတ်တောက်ထားဖို့ ဖြစ်ပါတယ်” ဟု ၎င်းက တိုက်တွန်း ခဲ့သည်။

လက်ရှိ စွမ်းအင်ဈေးနှုန်းများ မြင့်မားနေ၍ ရုရှားသည် စစ်ပွဲအတွက် အသုံးစရိတ် ကြီးမားနေသော်လည်း ရေနံ၊ သဘာဝဓာတ်ငွေ့နှင့် ကျောက်မီးသွေးတင်ပို့မှုမှ ဝင်ငွေများ နေ့စဉ် ပိုမိုရရှိနေကြောင်း ယူစတန်ကိုက ထောက်ပြခဲ့ သည်။

Source: AP

CNI International News

နယူးယောက်၊ စက်တင်ဘာ ၂၁

ယူကရိန်းသို့ ရုရှားကျူးကျော်စစ်ကို ရှုတ်ချဖို့အတွက် မည်သည့်နိုင်ငံမျှ ဥပေက္ခာပြု၍ ကြားမနေကြရန် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံ အသီးသီးအား ပြင်သစ်သမ္မတ အီမန်နွယ်မက်ခရွန်က စက်တင်ဘာ ၂၀ ရက်တွင် သတိပေးခဲ့ကြောင်း အေပီ သတင်းဌာနက ရေးသားဖော်ပြသည်။

မော်စကို၏ ကျူးကျော်မှုသည် နယ်ချဲ့လက်သစ်ပုံစံ တစ်ခုဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက အတိအလင်းကြေညာခဲ့သည်။

ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်များ စုဝေးရာ ကုလသမဂ္ဂ (UN) အထွေထွေညီလာခံ၌ မက်ခရွန်က “၆ လကျော်ကြာ စစ်ပွဲကို အဆုံးသတ်စေရန် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုတိုင်း၌ ယူကရိန်း၏ အချုပ်အခြာအာဏာပို လေးစားပါက အကျပ်အတည်းမှ လွတ်မြောက်ပြီး ၎င်းနိုင်ငံ၏လုံခြုံရေးကို အကာအကွယ်ပြုနိုင်မှာ သေချာကြောင်း” အခိုင်အမာပြောကြားခဲ့သည်။

သမ္မတများ၊ ဝန်ကြီးချုပ်များ၊ ဘုရင်များနှင့် အခြားဂုဏ်သိက္ခာရှိ ပုဂ္ဂိုလ်များ တက်ရောက်ကြသော UN နှစ်ပတ် လည် ညီလာခံတွင် ယူကရိန်းစစ်ပွဲကို အခြေခံ၍ အစားအသောက် ဈေးတက်လာမှု၊ လောင်စာဆီ စရိတ်ကြီးလာမှု၊ ယူကရိန်း နျူကလီးယား ဓာတ်အားပေး စက်ရုံကိစ္စ၊ ရုရှားနှင့် အနောက်အုပ်စုတို့ တင်းမာမှုများ စသည့် အကြောင်း များမှာ ဦးစားပေး ဆွေးနွေးစရာ ဖြစ်နေခဲ့သည်။

ယူကရိန်းစစ်ပွဲအတွင်းက ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေရသူများ (AP)

သို့သော် ရုရှားနှင့်ယူကရိန်း နှစ်နိုင်ငံစလုံးကတော့ သီတင်းပတ်တစ်ပတ်ကြာ ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်များ တစ်လှည့်စီ မိန့်ခွန်း ပြောကြားသည့် စာရင်းထဲမှ ပေါ်ထွက်မလာသေးပေ။

“လူတိုင်းလုံခြုံရေးနဲ့ အချုပ်အခြာအာဏာနဲ့ အင်အားချိန်ခွင်လျှာဟာ မဟာမိတ်တွေရဲ့ ပေါင်းစည်း အင်အား အပေါ်မှာသာ မကဘဲ နိုင်ငံအသီးသီးရဲ့ လက်ကိုင်နက် အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ ပြည်သူ့စစ်တွေ အပေါ်မှာလည်း မူတည် နေပါတယ်” ဟု မက်ခရွန်က ၎င်း၏မိန့်ခွန်းထဲတွင် အဓိကအလေးပေး ပြောကြားခဲ့သည်။

“ယူကရိန်းကျူးကျော်ခံရလို့ ပိတ်ဆို့အရေးယူစရာ မလိုဘူးဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်ကို ဒီနေရာမှာ ဘယ်သူက ကာကွယ်ပြောဆိုနိုင်မလဲ။ ခင်ဗျားတို့ရော ကိုယ့်ထက် ပိုအင်အားကြီး အိမ်နီးချင်းဆီက အလားတူ အဖြစ်အပျက် မျိုး ကြုံလာနိုင်တယ်ဆိုတာ ထည့်စဉ်းစားဖို့ပါ။ ဒါမျိုးလုပ်ရပ်ကို ကမ္ဘာကရော၊ ဒေသတွင်း နိုင်ငံတွေကပါ နှုတ်ဆိတ် နေရမှာလား” စသည်ဖြင့် မက်ခရွန်က မေးခွန်းထုတ်ခဲ့သည်။

အထွေထွေညီလာခံထဲ၌ မက်ခရွန် မိန့်ခွန်းပြောရမည့် အလှည့်မတိုင်မီ အာဖရိက ခေါင်းဆောင်များက ပြောကြား ရာတွင် “မိမိတို့တိုက်ကို စစ်အေးခေတ်သစ်၏ အသုံးချခံ နယ်မြေ မဖြစ်စေလိုကြောင်း၊ နိုင်ငံအသီးသီးအတွက် ဖိအားများရှိနေသဖြင့် ကမ္ဘာတဝန်း ပဋိပက္ခများ၌ ဘက်လိုက်မှုများ ရှိနေကြောင်း” ထုတ်ဖော် ပြောကြား ခဲ့ကြ သည်။

ယူကရိန်းစစ်ပွဲအတွင်း ပျက်စီးမှုများ (AFP)

ယခုအချိန်အထိ အာဖရိကနိုင်ငံများသည် ယူကရိန်းအရေးနှင့်ပတ်သက်၍ ကြားနေကြသည်မှာ အတန်ကြာခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။

ကိုလိုနီအုပ်ချုပ်ရေး အဆုံးသတ်ရန် အာဖရိကနိုင်ငံများ၏ ယခင်ကြိုးပမ်းချက်များ၌ တစ်ချိန်က ဆိုဗီယက် ပြည်ထောင်စု၏ ထောက်ခံမှုကို အားပြုခဲ့ကြရသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ဖေဖော်ဝါရီ ၂၄ ရက် ယူကရိန်းသို့ ရုရှားကျူးကျော်မှု စတင်ပြီးနောက် မကြာမီ UN အထွေထွေညီလာခံ ၌ မဲခွဲဆုံးဖြတ်ခဲ့ရာ UN အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံပေါင်း ၁၄၀ ခန့်က ရုရှားကို ရှုတ်ချခဲ့ကြပြီး ယူကရိန်းကို အကာအကွယ်ပေး ရန် တောင်းဆိုခဲ့ကြသည်။

သို့သော် ယင်းဆုံးဖြတ် ချမှတ်ရန်အတွက် တရုတ်၊ အိန္ဒိယနှင့် တောင်အာဖရိက အပါအဝင် နိုင်ငံပေါင်း ၃၀ ကျော်တို့ကတော့ လက်ရှောင်နေခဲ့ကြသည်။

Source: AP

CNI International News

မော်စကို၊ စက်တင်ဘာ ၂၁

ယူကရိန်း အရှေ့ပိုင်းနှင့်တောင်ပိုင်းရှိ ရုရှားထိန်းချုပ်နယ်မြေ ၄ ခုမှ ခွဲထွက်ရေးသမားများက ၎င်းနယ်မြေများကို ရုရှားနိုင်ငံ၏ အစိတ်အပိုင်းဖြစ်လာစေရေး လူထုဆန္ဒခံယူပွဲများ ကျင်းပရန် စီစဉ်နေကြောင်း အယ်လ်ဂျာဇီးယား သတင်းအရ သိရသည်။

ထိုခြေလှမ်းသည် မော်စကိုအတွက် ၇ လကြာစစ်ပွဲကို အရှိန်မြှင့် ပေးလိုက်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း အယ်လ်ဂျာဇီးယားက ဆက်လက် ရေးသားထားသည်။

ဆန္ဒမဲများပေးမည့် အစီအစဉ်များကို စက်တင်ဘာ ၂၃ ရက်တွင် စတင်ရန်ရှိနေပြီး စက်တင်ဘာ ၂၇ ရက်အထိ ဆန္ဒခံယူပွဲ ကျင်းပသွားမည်ဟု ၎င်းခွဲထွက်ရေးအုပ်စုက ပြောကြားခဲ့ကြသည်။

အဆိုပါ အစီအစဉ်သည် စစ်မြေပြင်တွင် ဆုံးရှုံးမှုများ ဖြစ်ပေါ်ပြီးနောက် ရုရှား၏ နောက်ထပ် ခြေလှမ်းသစ်အဖြစ် ယူကရိန်းက ရှုတ်ချခဲ့သည်။

ယူကရိန်းနိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး ဒီမီထရိုကူလီဘာ (Reuters) 

“အတုအယောင် ဆန္ဒခံယူပွဲသည် မည်သည့်အရာကိုမျှ ပြောင်းလဲစေမည်မဟုတ်ကြောင်း” ယူကရိန်းနိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး ဒီမီထရိုကူလီဘာ (Dmytro Kuleba) က တွစ်တာလူမှုကွန်ရက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။
“ရုရှားဟာ ယူကရိန်းနယ်မြေ အစိတ်အပိုင်းတွေကို မတရားသိမ်းပိုက်ဖို့ ရန်လိုသူအဖြစ် ဆက်ရှိနေပါတယ်။ ယူကရိန်း အနေနဲ့ ကိုယ့်နယ်မြေတွေကို လွတ်မြောက်စေခွင့် ရှိပါတယ်။ ရုရှား ပြောသမျှထဲက ဆက်ပြီးတော့ ရုန်းထွက်နေဦးမှာပဲ” ဟု ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သည့် ဖေဖော်ဝါရီလ၌ ယူကရိန်းနိုင်ငံထဲသို့ ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်က တပ်များမစေလွှတ်မီ လွတ်လပ် ရေး ရကြောင်း ၎င်းအသိအမှတ်ပြုခဲ့သည့် ဒွန်နက်စ်နှင့်လူဟန့်စ် သမ္မတနိုင်ငံနှစ်နိုင်ငံရှိခဲ့ရာ ထိုနိုင်ငံများ၌ မကြာမီ ရွေးကောက်ပွဲများ ကျင်းပမည်ဟု ကြေညာလာခြင်းဖြစ်သည်။

အဆိုပါ နယ်မြေများသည် ယူကရိန်း၏ ဒွန်ဘတ်စ်ဒေသကြီးအတွင်း တည်ရှိနေကြသည်။

ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဆာဂျေလာဗရော့ (Reuters)

ထို့ပြင် ရုရှား၏ ထိုးစစ်အစောပိုင်း၌ သိမ်းပိုက်ခြင်း ခံခဲ့ရသော ယူကရိန်း၏ ခါဆွန်ဒေသနှင့် ရုရှားတစိတ်တပိုင်း ထိန်းချုပ်ထားသည့် ဇာပိုရေဇီးယားဒေသတို့တွင် အလားတူ ဆန္ဒခံယူပွဲများ ဖြစ်မြောက်ရန် ရုရှားလိုလားသော ခွဲထွက်ရေး အုပ်စုများက စီစဉ်နေကြသည်။

သို့သော် ရုရှားသည် ဒွန်နက်စ်နယ်မြေတွင် ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းသာ ထိန်းချုပ်ထားနိုင်သလို ဆန္ဒခံယူပွဲ ကျင်းပမည်ဟု ကြေညာသည့် နယ်မြေ ၄ ခုကိုလည်း အပြည့်အဝ ထိန်းချုပ်နိုင်ခြင်း မရှိသေးပေ။

“စစ်ဆင်ရေး အစကတည်းက အဲဒီနယ်မြေတွေက လူတွေဟာ သူတို့ရဲ့ကံကြမ္မာကို သူတို့ပဲ ဆုံးဖြတ်ချင်တယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ လက်ရှိအခြေအနေ တစ်ခုလုံးမှာလည်း သူတို့ကံကြမ္မာကို အတည်ပြုဖို့ ဖြစ်လာပါတယ်” ဟု လူထု ဆန္ဒခံယူပွဲ အခြေအနေနှင့်ပတ်သက်၍ မေးခွန်းကို ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဆာဂျေလာဗရော့က ဖြေကြားခဲ့ သည်။

အဆိုပါ ဒေသများ ရုရှားလက်အောက်သို့ ပေါင်းစည်းခြင်းသည် ယူကရိန်းပဋိပက္ခကို သိသိသာသာ တိုးမြင့်လာစေ ဖို့ ကိုယ်စားပြုကြောင်း အယ်လ်ဂျာဇီးယား သတင်းတွင် ဆက်လက်ဖော်ပြထားသည်။

Source: Aljazeera

CNI International News

ကိယက်ဗ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၉

ရုရှားဘက်၌ ဆုံးရှုံးခဲ့ရသော မိမိတို့နယ်မြေများ ပြန်လည်ရရှိရေးတိုက်ပွဲကို လက်မလွှတ်ကြောင်း ယူကရိန်းသမ္မတ ဗိုလိုဒီမီယာ ဇာလန်းစကီးက ကတိပြုခဲ့ပြီး ကိယက်ဗ်အစိုးရတပ်များ အိုစကယ်မြစ် အရှေ့ဘက်ကမ်းသို့ တိုး၍ ချီတက်လာခဲ့ကြောင်း ရိုက်တာသတင်းဌာနက ရေးသားဖော်ပြသည်။

ယင်းသို့ ယူကရိန်းတပ်များ ချီတက်နေခြင်းဖြင့် ဒွန်ဘတ်စ်ဒေသကို ရုရှားလွှမ်းမိုးနိုင်ရေး ကြိုးပမ်းမှုအား ခြိမ်းခြောက် လာခဲ့သည်။

အိုစကယ်မြစ်ကို ဖြတ်ကျော်မိလျှင် ယူကရိန်း အရှေ့မြောက်ပိုင်း၊ ခါကိဗ်ဒေသအတွက် ယူကရိန်း၏ တန်ပြန် ထိုးစစ်အတွက် နောက်ထပ် အရေးကြီးသော မှတ်တိုင်တစ်ခု ဖြစ်လာမည်ဟု သိရသည်။

အိုစကယ်မြစ်သည် ဒွန်ဘတ်စ်ဒေသကြီးရှိ နယ်မြေနှစ်ခုအနက် လူဟန့်စ်နယ်မြေကို ဖြတ်သန်းပြီး တောင်ပိုင်းရှိ စီဗာစကီဒွန်နက်စ်မြစ်အတွင်းသို့ စီးဝင်သည်။

ဒွန်ဘတ်စ်သည် ဒွန်နက်စ်နှင့် လူဟန်ဆက် နယ်မြေ အစိတ်အပိုင်းနှစ်ခုဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားပြီး ယူကရိန်း၏ စက်မှု လုပ်ငန်းများ၏ ဗဟိုအချက်အချာလည်း ဖြစ်သည်။

 ယူကရိန်းစစ်သားကိုတွေ့ရစဉ် (GETTY IMAGES)

ယူကရိန်းတပ်များသည် အိုစကယ်မြစ်ကို ဖြတ်ကျော်ဝင်ရောက်၍ စက်တင်ဘာ ၁၈ ရက်မှစ၍ မြစ်၏ အရှေ့ကမ်း ကို ထိန်းချုပ်နိုင်ပြီဟု ယူကရိန်းစစ်တပ်က တယ်လီဂရမ်ချန်နယ်တွင် ရေးသားခဲ့သည်။

ယခုလအတွင်း ခါကိဗ်ဒေသတွင် ယူကရိန်းသည် အရှိန်အဟုန်ဖြင့် စစ်ရေး အမြတ်ထွက်ခဲ့ပြီး မော်စကိုအပေါ် ဖိအားဆက်ပေးနိုင်ရန် ထိန်းသိမ်းသွားမည်ဟု ဇာလန်းစကီးက ကတိပြုခဲ့သည်။

ယူကရိန်း အောင်ပွဲခံနိုင်ခြင်းသည် ရုရှားတပ်များကို ယူကရိန်း တနိုင်ငံလုံးမှ ဖယ်ရှားခြင်းဖြစ်ကြောင်း အမေရိကန် သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန်က ချီးကျူးခဲ့ပြီး ရှေ့ဆက်၍ အမေရိကန်၏ အကူအညီ ပေးအပ်သွားဦးမည်ဟု ကတိပြုခဲ့သည်။

“ယူကရိန်းတွေ နိုင်ခဲ့တာဟာ ရုရှားလက်ထဲက ယူကရိန်းနယ်မြေတွေ အပြီးအပိုင် ရုန်းထွက်နိုင်ဖို့နဲ့ အချုပ်အခြာ အာဏာကို အသိအမှတ်ပြုဖို့ပါ။ သူတို့က ရုရှားကို နိုင်နေပြီ” ဟု CBS မီဒီယာ၏မိနစ် ၆၀ အစီအစဉ်တွင် ဘိုင်ဒန် က မှတ်ချက်ချခဲ့သည်။

 ရုရှားသမ္မတ ပူတင် (Reuters)

“လူတော်တော်များများ ထင်ထားသလောက် ရုရှားဟာ အရည်အချင်းနဲ့ စွမ်းဆောင်ရည် ထွက်မလာပါဘူး” ဟု ၎င်းက ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

ရုရှားအမြောက်တပ်သည် ဇာပိုရေဇီးယားမြို့၏ အရှေ့တောင်ဘက် အရပ်ဘက် အခြေခံ အဆောက်အအုံများ အပါအဝင် မြို့ရွာအချို့ကို စက်တင်ဘာ ၁၈ ရက်တွင် ပစ်ခတ်ခဲ့ကြောင်း ယူကရိန်း အစိုးရအရာရှိများက ပြောကြား ခဲ့ကြသည်။

စစ်မြေပြင်တွင် ဆုတ်ခွာရမှု များပြားသဖြင့် ရုရှားတပ်များသည် ယူကရိန်းအရပ်ဘက် အခြေခံ အဆောက်အအုံ များကို တိုးမြှင့်တိုက်ခိုက်နေပြီး ၎င်းတို့ပစ်မှတ်များကို ပိုမိုချဲ့ထွင်နိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း ဗြိတိန်က ပြောကြားခဲ့သည်။

“ရှေ့တန်းစစ်မျက်နှာမှာ အဆင်မပြေမှုတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့အတွက် ရုရှားဟာ ယူကရိန်းပြည်သူတွေနဲ့ အစိုးရရဲ့ စိတ်ဓာတ်ကို တိုက်ရိုက် ထိုးနှက်နိုင်အောင် ပစ်မှတ်တွေ ချဲ့ထွင်လာမယ့် သဘောရှိပါတယ်” ဟု ဗြိတိန် ကာကွယ် ရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောကြားခဲ့သည်ဟု ရိုက်တာသတင်းအရ သိရသည်။

Source: Reuters

CNI International News

ဝါရှင်တန်၊ စက်တင်ဘာ ၁၇

ယူကရိန်းဘက်မှ ရုရှားတပ်ဖွဲ့ အများအပြား ဆုတ်ခွာလာရမှုကြောင့် သမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်၏ ကနဦး ကျူး ကျော်မှု စစ်ရေးရည်မှန်းချက်များမှာ ယခုအချိန်တွင် မအောင်မြင်တော့ကြောင်း မြင်တွေ့နေရပြီဟု အမေရိကန် ပင်တဂွန် စစ်ဌာနချုပ်၏ ထောက်လှမ်းရေးခေါင်းဆောင်က ပြောကြားခဲ့သည်ဟု အယ်လ်ဂျာဇီးယား သတင်းအရ သိရသည်။

“ဒီစစ်ဆင်ရေးအတွက် ပူတင်ဟာ သူ့ရဲ့ရည်မှန်းချက်တွေ ပြန်သုံးသပ်ရတော့မယ်လို့ ထင်ပါတယ်” ဟု ပင်တဂွန် စစ်ဘက်ထောက်လှမ်းရေးဌာန ညွှန်ကြားရေးမှူး ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး စကော့ဘယ်ရီယာ (Scott Berrier) က စက်တင်ဘာ ၁၆ တွင် ကျင်းပသည့် ညီလာခံတစ်ခုတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

“အခုအချိန်မှာတော့ အစက သူ ရည်မှန်းထားတဲ့အတိုင်း လုပ်နိုင်တော့မှာ မဟုတ်ဘူးဆိုတာ ရှင်းပါတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

ရုရှားတပ်ဖွဲ့ကိုတွေ့ရစဉ် (GETTY IMAGES)

ယူကရိန်းသည် တန်ပြန်ထိုးစစ်ကို ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်က စတင်ခဲ့ရာ မော်စကိုတပ်များ ယူကရိန်းနိုင်ငံ၏ အရှေ့မြောက်နယ်မြေများမှ ပြန်လည်ဆုတ်ခွာခဲ့ရခြင်းမှာ ရုရှားအတွက် ကြီးမားသောအရှုံးနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။
“ကျူးကျော်စစ်ဆိုတာကို မလိုအပ်ဘဲနဲ့ ရုရှားတွေက သိမ်းပိုက်ရေး အကြံအစည်နဲ့ ဝင်တိုက်တယ်။ အဲဒီ အကြံ အစည်က သူတို့ကို နောက်ကြောင်းပြန် လှည့်စေခဲ့တာပဲ” ဟု စစ်ပွဲတွင် လူအင်အား ပိုမိုရရှိစေရန် ရုရှားတပ်ဖွဲ့ များကို အပြည့်အဝ စည်းရုံးဖို့ ပူတင်တုံ့ဆိုင်းနေခဲ့ခြင်းအပေါ် ရည်ညွှန်း၍ စကော့ဘယ်ရီယာက ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

ယခုနောက်ဆုံး ရုရှား၏ဆုတ်ခွာမှုကို ယူကရိန်းအောင်ပွဲ (သို့မဟုတ်) စစ်ရေးပဋိပက္ခ အလှည့်အပြောင်းဟု မှတ်ယူခေါ်ဆိုခြင်း မပြုကြစေရန် အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန်နှင့် အခြားအစိုးရ ထိပ်တန်းအရာရှိများက ဂရုတစိုက်ရှိခဲ့ကြသည်။

လက်ရှိ စစ်ရေးပဋိက္ခတွင် ရှေ့ဆက် ဖြစ်ပေါ်လာမည့် အချင်းအရာများကို အကဲဖြတ်၍ ဟောကိန်းထုတ်ရန် မဖြစ်နိုင်ကြောင်း လေ့လာသုံးသပ်သူများက သတိပေးခဲ့ကြသည်။

“သူ တစ်ခုခု ဆုံးဖြတ်ချက်ချဖို့ နီးနေပါပြီ။ ဒီဆုံးဖြတ်ချက် ဘယ်လိုဖြစ်မယ်ဆိုတာတော့ ကျနော်တို့ မသိပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ဒီပဋိပက္ခဟာ ဘယ်လောက် ကြာဦးမလဲဆိုတာတော့ သူ့ဆုံးဖြတ်ချက်က သိသိသာသာ တွန်းအားပေး ပါလိမ့်မယ်” ဟု ပူတင်နှင့်ပတ်သက်၍ ဘယ်ရီယာက သဘောထား မှတ်ချက်ပေးခဲ့သည်။

Source: Aljazeera

CNI International News

မော်စကို၊ စက်တင်ဘာ ၁၇

ယူကရိန်းစစ်ပွဲကို မြန်နိုင်သမျှ မြန်မြန် အဆုံးသတ်စေချင်ပြီဖြစ်ကြောင်း ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်က အိန္ဒိယ ဝန်ကြီးချုပ် နရိန္ဒရာမိုဒီကို ပြောကြားခဲ့သည်ဟု ကရင်မလင်၏ ထုတ်ပြန်ချက်ကို ကိုးကား၍ အယ်လ်ဂျာဇီးယားက ရေးသားဖော်ပြသည်။

ထို့နောက် ယူကရိန်းစစ်ရေး ပဋိပက္ခနှင့်ပတ်သက်၍ နယူးဒေလီအစိုးရ၏ စိုးရိမ်မှုများကို နားလည်ပါကြောင်း ပူတင်က ဆက်လက်ပြောကြားခဲ့သည်။

ဥဇဘက်ကစ္စတန်နိုင်ငံတွင် ကျင်းပသည့် ဒေသတွင်း လုံခြုံရေး မဟာမိတ်ထိပ်သီးအစည်းအဝေး၏ ပြင်ပ၌ သီးခြား တွေ့ဆုံရာတွင် မိုဒီက “ဒီနေ့ခေတ်ဟာ စစ်တိုက်ရမယ့်ခေတ် မဟုတ်ဘူးလို့ ကျနော် နားလည်တယ်။ ဒီအကြောင်း အဆွေတော်ကို ကျနော်ဖုန်းနဲ့လည်း ပြောဖူးပါတယ်။ ဒီမိုကရေစီအရေး၊ သံခင်းတမန်ခင်း၊ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေး တွေနဲ့ ကမ္ဘာကြီးကို အတူတကွ ထိန်းသိမ်းရမှာ ဖြစ်ပါတယ်” ဟု ပူတင်ကို ပြောကြားခဲ့သည်။

ယူကရိန်းနိုင်ငံ ခါကိဗ်မြို့တွင် တင့်ကားအပိုင်းအစအပျက်တစ်ခုကို လမ်းပေါ်တွင် ပြန့်ကျဲနေသည်ကို တွေ့ရစဉ်(ဓါတ်ပုံ-Getty Images)

သို့ရာတွင် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းရေးကမ်းလှမ်းချက်များကို ယူကရိန်းအစိုးရအနေဖြင့် ပယ်ချခဲ့ပြီး စစ်မြေပြင် အောင်မြင်ရေးလမ်းကြောင်း ချမှတ်ထားကြောင်း ပူတင်က ပြန်လည်ပြောကြားခဲ့သည်။

“ယူကရိန်းပဋိပက္ခနဲ့ပတ်သက်ပြီး အဆွေတော်ရဲ့ရပ်တည်ချက်ကို ကျနော် နားလည်ပါတယ်။ အဆက်မပြတ် ပြသနေတဲ့ အဆွေတော်ရဲ့စိုးရိမ်မှုကိုလည်း ကျနော်သိပါတယ်” ဟု ဥဇဘက်ကစ္စတန်နိုင်ငံ၊ စမာခန်မြို့တွင် ကျင်းပသည့် ရှန်ဟိုင်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့ (SCO) ထိပ်သီးအစည်းအဝေး၏ ပြင်ပတွင် သီးခြားတွေ့ဆုံစဉ် မိုဒီကို ပူတင်က ရှင်းပြခဲ့သည်။

“ဒါကို တတ်နိုင်သမျှ အမြန်ဆုံး ရပ်တန်ဖို့ အစစအရာရာ ကျနော်လုပ်သွားမှာပါ။ စိတ်မကောင်းစရာက ယူကရိန်းခေါင်းဆောင်ပိုင်းကနေ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်ကို ပယ်ချကြောင်း ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ စစ်ရေးနည်းနဲ့ ရည်မှန်းချက် ပြည့်မြောက်စေချင်တယ်လို့လည်း သူတို့ပြောနေပါတယ်” ဟု ပူတင်က ဆက်လက်ရှင်းပြခဲ့သည်။

ယူကရိန်းနိုင်ငံ ခါကိဗ်မြို့တွင် မီးလောင်ပျက်ဆီးသွားသည့် ငါးထပ်တိုက်အဆောက်အဦးကို ကြည့်နေ သည့် အမျိုးသားတစ်ဦး(ဓါတ်ပုံ-အေအက်ဖ်ပီ)

နယူးဒေလီနှင့်မော်စကိုသည် စစ်အေးခေတ်ကာလတလျှောက် ကောင်းမွန်သည့်ဆက်ဆံရေးရှိခဲ့ကြပြီး ရုရှားသည် ယနေ့အချိန်အထိ အိန္ဒိယထံ စစ်လက်နက်ပစ္စည်း ပံ့ပိုးရောင်းချပေးသူဖြစ်နေခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သည့် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ၎င်း၏လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များကို အိမ်နီးချင်းယူကရိန်းနိုင်ငံအတွင်းသို့ လမ်းကြောင်းများစွာမှ စေလွှတ်တိုက်ခိုက်စေခဲ့ပြီးနောက် လက်ရှိတွင် ရုရှားသည် ယူကရိန်းနယ်မြေ ငါးပုံတစ်ပုံကို ထိန်းချုပ်ထားသည်။

အနောက်နိုင်ငံ၏ရန်စမှု တားဆီးရန်နှင့် ယူကရိန်းပိုင်နက်အတွင်း ရုရှားဘာသာစကားပြောဆိုသုံးစွဲသူများကို အကာအကွယ်ပေးရန် မိမိတို့စစ်ဆင်ရေးလိုအပ်ကြောင်း မော်စကိုအစိုးရက ထပ်တလဲလဲ ပြောကြားခဲ့သည်။

အဆိုပါပြောကြားချက်ကို ကိယက်ဗ်အစိုးရနှင့် ၎င်း၏အနောက်အုပ်စု မဟာမိတ်များက နယ်ချဲ့ပုံစံ ကျူးကျော် စစ်အတွက် အခြေအမြစ်မရှိသော အကြောင်းပြချက်အဖြစ် ပယ်ချခဲ့ပြီး ရုရှားအနေဖြင့် ခြွင်းချက်မရှိ ပြန်လည် ဆုတ်ခွာရန် တောင်းဆိုထားသည်။

Source: Aljazeera

CNI International News

မော်စကို၊ စက်တင်ဘာ ၁၆

လွှတ်တော် အပြီးသတ် အစည်းအဝေးသို့ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ဆာဂျေရွှိုင်ဂုကို ဆင့်ခေါ်မေးမြန်းရန် ရုရှား အောက်လွှတ်တော်က စဉ်းစားနေကြောင်း ထိပ်တန်းလွှတ်တော်အမတ် တစ်ဦးဖြစ်သူ ဆာဂျေမိုင်ရိုနော့ဗ်က ပြောကြားခဲ့သည်ဟု စက်တင်ဘာ ၁၅ ရက်ထုတ် ကွမ်မာဆင့် (Kommersant) သတင်းစာကို ကိုးကားလျက် ရိုက်တာသတင်းဌာနက ရေးသားဖော်ပြသည်။

သို့ရာတွင် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးကို အွန်လိုင်းမှတစ်ဆင့် နိုင်ငံတော် ဒူးမားလွှတ်တော်သို့ ဆင့်ခေါ်နိုင်ခြင်း ရှိ/မရှိ မသိရသေးပေ။

ယူကရိန်းနိုင်ငံ၊ ခါကိဗ်ဒေသရှိ အစိတ်အပိုင်းများကို ယူကရိန်းတပ်က အလျင်အမြန် ပြန်လည် သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့၍ ရုရှားဘက်မှ လက်လွှတ် ဆုံးရှုံးခဲ့ရခြင်းအပေါ် ယခုသီတင်းပတ်အတွင်း ရုရှားစစ်တပ်အား စစ်ရေး လေ့လာသုံးသပ် သူများက အတိအလင်း ဝေဖန်ထောက်ပြခဲ့ကြသည်။

ယူကရိန်းစစ်မြေပြင်မှာတွေ့ရသော ရုရှားစစ်သားများ(Reuters)

လွှတ်တော်အမတ် ဆာဂျေမိုင်ရိုနော့ဗ်သည် ယူကရိန်းသို့ ရုရှားကျူးကျော်မှုနှင့် ကရင်မလင် သမ္မတနန်းတော်ကို အခိုင်အမာထောက်ခံနေသည့် Just Russia ပါတီ၏ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်သည်။

ထိုသို့ စစ်ရေးရှုံးနိမ့်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ လွှတ်တော်၏ လုပ်ငန်းစဉ်များကို စီမံခန့်ခွဲသော နိုင်ငံတော်ဒူးမား လွှတ်တော်ကောင်စီတွင် စက်တင်ဘာ ၁၉ ရက်၌ ဆွေးနွေးသွားမည်ဟု ဆာဂျေမိုင်ရိုနော့ဗ်၏ ပြောကြားချက်ကို ကွမ်မာဆင့် သတင်းစာက ဆက်လက် ရေးသားသည်။

မိမိပါတီသည် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ရွှိုင်ဂုနှင့် ဆွေးနွေးရေး လွှတ်တော်ထဲတွင် အဆိုပြုခဲ့ကြောင်း မိုင်ရိုနော့ဗ်က စက်တင်ဘာ ၁၄ ရက်၌ တွစ်တာပေါ်သို့ ရေးသားလွှင့်တင်ခဲ့သည်။

ရုရှားဒူးမားလွှတ်တော်(GETTY IMAGES)

“လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်တွေက သူနဲ့ တံခါးပိတ် စကားပြောပြီးတော့ ကျနော်တို့ အမတ်တွေနဲ့ ကျနော်တို့ နိုင်ငံ သားတွေ စိတ်ဝင်စားကြတဲ့ မေးခွန်းအားလုံး မေးနိုင်ဖို့ ရည်ရွယ်ပါတယ်” ဟု ၎င်းက ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့ သည်။

ထိုကဲ့သို့ ခါကိဗ်ဒေသတွင် ရုရှား၏ ရှုံးနိမ့်မှုသည် ပြီးခဲ့သည့် ဖေဖော်ဝါရီ ၂၄ ရက်က စတင်ခဲ့သော ကျူးကျော်စစ် ပထမပိုင်းအတွင်း ယူကရိန်းမြို့တော် ကိယက်ဗ်မှ ဆုတ်ခွာရပြီးနောက်ပိုင်း နောက်ထပ် အကြီးမားဆုံး ရှုံးနိမ့်မှု ဖြစ်သည်။

အနောက်နိုင်ငံများ၏ ရန်စမှုများကို တားဆီးဟန့်တားရန်နှင့် ယူကရိန်းပိုင်နက်အတွင်း ရုရှားဘာသာစကား ပြောဆို သုံးစွဲသူများအတွက် အကာအကွယ်ပေးဖို့ အထူးစစ်ဆင်ရေး လိုအပ်သဖြင့် ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက် ရခြင်း ဖြစ်ကြောင်း မော်စကိုက စစ်စတင်ချိန်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

အဆိုပါ ပြောကြားချက်များသည် နယ်ချဲ့ပုံစံ ကျူးကျော်စစ်အတွက် အခြေအမြစ်မရှိသော အကြောင်းပြချက်များ အဖြစ် ကိယက်ဗ်အစိုးရနှင့် ၎င်း၏အနောက်အုပ်စု မဟာမိတ်နိုင်ငံများက ပယ်ချခဲ့ကြသည်။

Source: Reuters

CNI International News

ကိယက်ဗ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၆

ရုရှားတပ်များ ဆုတ်ခွာပြီးနောက် ပြန်လည်သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည့် ယူကရိန်းအရှေ့မြောက်ပိုင်းရှိ အီဇယွန်မြို့ ၌ အလောင်း ၄၄၀ ကို စုပြုံမြှုပ်နှံထားသော သင်္ချိုင်းတစ်ခုကို ယူကရိန်းအာဏာပိုင်များက တွေ့ရှိရကြောင်း ရိုက်တာ သတင်းအရ သိရသည်။

စစ်ဖြစ်ပွားနေစဉ် ပစ်ခတ်မှုများနှင့် လေကြောင်း တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် သေဆုံးခဲ့ရသူများ၏ အလောင်းများ ဖြစ်ကြောင်း ယူကရိန်းအစိုးရ တာဝန်ရှိသူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

“ရုရှားလက်လွှတ်သွားခဲ့ရတဲ့ အီဇယွန်မှာ အလောင်းတွေ စုပြုံမြှုပ်ထားတဲ့ သင်္ချိုင်းတွေ ကျနော်တို့ တွေ့ရပါတယ်” ဟု ယူကရိန်းကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး၏ တွစ်တာလူမှုကွန်ရက် စာမျက်နှာတွင် ရေးသားထားသည်။

ခါကိဗ်ဒေသဆိုင်ရာ ယူကရိန်းရဲအရာရှိချုပ် ဆာဟေးဘော်ဘီနော့ဗ်က Sky News မီဒီယာသို့ ပြောကြားရာတွင် “အမြောက်များ ပစ်ခတ်မှုကြောင့် လူတချို့ သေဆုံးခဲ့ရကြောင်း၊ တချို့သေဆုံးမှုများမှာ လေကြောင်း တိုက်ခိုက်ခံ ရ၍ ဖြစ်ကြောင်း” ထည့်သွင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ယူကရိန်းဘက်မှ ထုတ်ပြန်သည့် သတင်းများကို ရိုက်တာက ချက်ချင်း အတည်မပြုနိုင်သေးသလို ရုရှားထံမှလည်း လတ်တလော သဘောထား မှတ်ချက်ပေးခြင်း မရှိသေးပေ။

စက်တင်ဘာ ၁၄ ရက်တွင် အီဇယွန်မြို့သို့ လာရောက်ကြည့်ရှုခဲ့သည့် ယူကရိန်းသမ္မတ ဗိုလိုဒီမာ ဇာလန်းစကီးက ယခုတွေ့ရှိချက်ကို စစ်ပွဲအစောပိုင်း ကာလများ၌ ကိယက်ဗ်မြို့တော် အပြင်ဘက် ဘူချာမြို့ရှိ အရပ်သားများ အပေါ် ရုရှားတပ်များ၏ စစ်ရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်ပုံများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပြခဲ့သည်။

ယူကရိန်းစစ်သားများကိုတွေ့ရစဉ် (Reuters)

“ရုရှားက နေရာတိုင်းမှာ သတ်ဖြတ်ခဲ့တာတွေ ချန်ထားရစ်ခဲ့တဲ့အတွက် တာဝန်ယူရလိမ့်မယ်” ဟု ဇာလန်းစကီးက စက်တင်ဘာ ၁၅ ရက်နှောင်းပိုင်း ဗွီဒီယိုမိန့်ခွန်းတွင် ထည့်သွင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ရုရှားဘက်ကတော့ အရပ်သားများကို ပစ်မှတ်ထားခြင်း (သို့မဟုတ်) စစ်ရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်ခြင်း မရှိကြောင်း ငြင်းဆိုထားသည်။

အရှေ့မြောက် စစ်မျက်နှာတွင် ရက်သတ္တတစ်ပတ်ကြာ ယူကရိန်းတို့က အရှိန်အဟုန်ဖြင့် စစ်ရေးတိုးမြှင့်လာခဲ့ရာ ယင်းအရှိန်အဟုန်ကို ရုရှားတပ်ဖွဲ့များ တားဆီးနိုင်ရန် ခက်ခဲမည်ဖြစ်ကြောင်း ယူကရိန်းအစိုးရ တာဝန်ရှိသူများက ပြောကြားခဲ့ကြသည်။

ယခုလအတွင်း ၎င်းတပ်ဖွဲ့များ ကြုံတွေ့ရသော ဖရိုဖရဲ ဆုတ်ခွာရမှုများနှင့်ပတ်သက်၍ ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာ ပူတင်က အများသိအောင် သဘောထား မှတ်ချက်မပေးသေးပေ။

ယခုအခါ ဆိုက်ပရပ်စ်ကျွန်း အရွယ်အစားခန့်ရှိသည့် ယူကရိန်းနယ်မြေဟောင်း စတုရန်းကီလိုမီတာ ၉,၀၀၀ (၃,၄၀၀၀ စတုရန်းမိုင်) ပြန်လည် သိမ်းယူနိုင်ခဲ့ကြောင်း ယူကရိန်းအစိုးရက ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: Reuters

CNI International News

မော်စကို၊ စက်တင်ဘာ ၁၄

ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်နှင့် တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်တို့သည် စက်တင်ဘာ ၁၅ ရက် (မနက်ဖြန်)တွင် ဥဇဘက်ကစ္စတန်နိုင်ငံ၌ တွေ့ဆုံ၍ ယူကရိန်းအရေးနှင့် ထိုင်ဝမ်အရေးတို့ကို အဓိကထား ဆွေးနွေးကြမည်ဖြစ်သည်။

ထို့နောက် ပထဝီဝင် နိုင်ငံရေး အခြေအနေအရ ယခုတွေ့ဆုံမှုမှာ အထူးအရေးကြီးကြောင်း ကရင်မလင်သမ္မတ နန်းတော်က သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ရှီကျင့်ဖျင်သည် မော်စီတုံးနောက်ပိုင်း သြဇာအကြီးဆုံး တရုတ်ခေါင်းဆောင်အဖြစ် ခန့်အပ်ခြင်းမခံရမီ တစ်လ အလိုတွင် ပူတင်နှင့် တွေ့ဆုံရန်အတွက် အာရှအလယ်ပိုင်းသို့ ယခုသီတင်းပတ်အတွင်း တရုတ်နိုင်ငံမှ ထွက်ခွာ မည် ဖြစ်သည်။

အဆိုပါ ခရီးစဉ်သည် ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ နောက်ပိုင်း ရှီ၏ ပထမဆုံး ပြည်ပ ခရီးစဉ်လည်း ဖြစ်ကြောင်း ရိုက်တာ သတင်းဌာနက ရေးသားဖော်ပြသည်။

“သမ္မတနှစ်ဦးတို့ဟာ နှစ်နိုင်ငံအစီအစဉ်နဲ့ ဒေသတွင်း၊ နိုင်ငံတကာအရေး ကိစ္စတွေကို အဓိကထား ဆွေးနွေးသွား မှာပါ” ဟု ကရင်မလင်သမ္မတနန်းတော်မှ လက်ထောက်တစ်ဦးဖြစ်သည့် ယူရီအူရှာကော့ဗ်က မော်စကိုမြို့တွင် ကျင်းပသည့် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲ၌ ပြောကြားခဲ့သည်။

ယူကရိန်းနဲ့အတူရှိကြောင်း ထိုင်ဝမ်ပြည်သူများ ပြသ (Reuters)

“ပုံမှန်အားဖြင့် မိမိတို့နှစ်နိုင်ငံ မဟာဗျူဟာမြောက် မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေးအတွင်း ရှားရှားပါးပါး မြင့်မားတဲ့ ယုံကြည်မှုအဆင့်ကို အပြုသဘောဆောင် အကဲဖြတ်သွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

တရုတ်၏ မြင့်တက်လာသော စူပါပါဝါ အနေအထားနှင့် ရုရှား၏ သဘာဝ အရင်းအမြစ်များအကြား အကန့် အသတ်မရှိ ထဲထဲဝင်ဝင် မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေးသည် ပထဝီဝင် နိုင်ငံရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ယင်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို အနောက်အုပ်စုက စိုးရိမ်တကြီးဖြင့် စောင့်ကြည့်နေသည်။

သမ္မတနှစ်ဦး ဆွေးနွေးမှုတွင် ရှီကျင့်ဖျင်၏ ဩဇာအာဏာကို အလေးအနက် ထုတ်ဖော်ရန် အခွင့်အရေးရရှိမည် ဖြစ်သည်။

အာရှဆီသို့ ပူတင်၏ တိမ်းညွှတ်မှုကို ယခုဆွေးနွေးမှုတွင် မြင်ရမည်ဖြစ်သလို ယူကရိန်းအရေးနှင့် ပတ်သက်၍ မော်စကိုအပေါ် အနောက်အုပ်စု အပြစ်ပေးချိန်၌ သမ္မတနှစ်ဦးစလုံးက အမေရိကန်ဆန့်ကျင်ရေးလည်း ပြသနိုင် ဖွယ်ရှိနေသည်။ ယူကရိန်းသို့ ကျူးကျော်စစ်ကို ရုရှားဘက်မှ အထူးစစ်ဆင်ရေးဟု ခေါ်ဆိုထားသည်။

နှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်ရေး ပမာဏမှာ ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် ဒေါ်လာ ၁၄၀ ဘီလီယံအထိ မြင့်တက်လာခဲ့ပြီး ယခုနှစ် ပထမ ၇ လတာအတွင်း၌ပင် စုစုပေါင်း ဒေါ်လာ ၉၃ ဘီလီယံနီးပါး ရှိနေကြောင်း ကရင်မလင်၏ အဆိုအရ သိရသည်။

တရုတ်သည် ရုရှား၏ ရေနံအများဆုံး ဝယ်ယူသူဖြစ်နေပြီး ယင်းဝင်ငွေသည် မော်စကို၏ နိုင်ငံ့ဘဏ္ဍာအတွက် အဓိက ဝင်ငွေများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။

ပူတင်၊ ဘိုင်ဒန်၊ ရှီကျင့်ဖျင်တို့ကြားက ထိုင်ဝမ်နဲ့ ယူကရိန်း (GETTY IMAGES)

ယူကရိန်းအရေး မတည်မငြိမ်ဖြစ်နေချိန် ဥရောပသို့ ရုရှားဓာတ်ငွေ့‌ရောင်းချမှု သိသာစွာ လျှော့ချလိုက်ပြီးနောက် အခြားနိုင်ငံများသို့ ဓာတ်ငွေ့ရောင်းချမှု မြှင့်တင်ရန်နှင့် ပိုက်လိုင်းအသစ်များ သွယ်တန်းနိုင်ရန် ရုရှားက ကြိုးပမ်း လာခဲ့သည်။

“ယူကရိန်း အကျပ်အတည်းအပေါ်မှာ တရုတ်ရဲ့ရပ်တည်ချက်ကို ကျနော်တို့ တန်ဖိုးထားပါတယ်။ ဘေဂျင်းက လည်း ဒီပဋိပက္ခအတွက် ဟန်ချက်ညီတဲ့ ချဉ်းကပ်မှုတစ်ခုကို ဆောင်ရွက်မယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ရုရှားအနေနဲ့ ယူကရိန်းကို အထူးစစ်ဆင်ရေးလုပ်တဲ့အပေါ်မှာ ဘေဂျင်းက ရှင်းရှင်းလင်းလင်း နားလည်ပါတယ်။ ဒီပြဿနာကို သမ္မတနှစ်ဦး တွေ့တဲ့အခါ သေသေချာချာ ဆွေးနွေးသွားမှာပါ” ဟု ယူရီအူရှာကော့ဗ်က ပြောကြားခဲ့သည်။

ဥဇဘက်ကစ္စတန်နိုင်ငံတွင် ရှေးဟောင်းပိုးလမ်းမပေါ်ရှိ ဆာမာခန်မြို့(Samarkand) ၌ ရှန်ဟိုင်းပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့၏ ထိပ်သီးအစည်းအဝေး ပြင်ပ၌ ရှီကျင့်ဖျင်နှင့်ပူတင်တို့ သီးခြားတွေ့ဆုံကြရန် စီစဉ် ထားသည်။

ဥဇဘက်ကစ္စတန်၌ပင် တရုတ်နှင့် ရုရှား စွမ်းအင်ဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက်များ လက်မှတ်ရေးထိုးကြရန် မျှော်လင့်ထားကြောင်း ကရင်မလင်သမ္မတရုံးလက်ထောက် ယူရီအူရှာကော့ဗ်က ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: Reuters