CNI International News

ခါတွမ်း၊ ဇူလိုင် ၅

စစ်တပ်သည် အရပ်သားအစိုးရအတွက် လမ်းဖွင့်ပေးမည်ဖြစ်သဖြင့် လက်ရှိနိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲမှ နုတ်ထွက်ပြီး နိုင်ငံရေးနှင့် တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များကို အသွင်ကူးပြောင်းရေးအစိုးရ ဖွဲ့ခွင့်ပြုမည်ဖြစ်ကြောင်း ဆူဒန်အာဏာသိမ်း စစ်ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး အက်ဘ်ဒယ်ဖာအယ်လ်ဘာဟန် (Abdel Fattah al-Burhan) က ပြောကြား ခဲ့သည်ဟု အယ်လ်ဂျာဇီးယားသတင်းအရ သိရသည်။

ဇွန်လ ၃၀ ရက်ကတည်းက ခါတွမ်းမြို့တော်တဝိုက် စစ်အုပ်ချုပ်ရေး အဆုံးသတ်ဖို့ တောင်းဆိုသည့် ဆန္ဒပြပွဲများ အကြီးအကျယ်ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက် ယခုသီတင်းပတ် ဇူလိုင်လ ၄ ရက်တွင် အထက်ပါအတိုင်း ဆူဒန် စစ်ဗိုလ်ချုပ် ကြီး၏ ပြောကြားချက် ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။

ဆန္ဒပြပွဲများကို လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့၏ဖြိုခွင်းမှုကြောင့် လူ ၉ ဦးသေ၍ အနည်းဆုံး ၆၂၉ ဦးဒဏ်ရာရခဲ့ကြောင်း ဆူဒန် ဆရာဝန်များကော်မတီက ပြောကြားခဲ့သည်။

“မိမိတို့လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့သည် ဒီမိုကရေစီအသွင်ကူးပြောင်းရေးလမ်းကြောင်းတွင် ရပ်တည်မည် မဟုတ်ကြောင်း၊ ဆူဒန်ပြည်သူများအနေဖြင့် ၎င်းတို့ကို အုပ်ချုပ်မည့်သူများအား ရွေးချယ်သည့် ရွေးကောက်ပွဲ ဖြစ်မြောက် ရန်အတွက် စစ်တပ်၏ကတိကဝတ်ကို အခိုင်အမာပြုပါကြောင်း” အယ်လ်ဘာဟန်က ရုပ်သံလိုင်းမိန့်ခွန်းထဲတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

မိမိဦးဆောင်သည့် လက်ရှိအချုပ်အခြာအာဏာပိုင်ကောင်စီသည် အစိုးရသစ်ဖွဲ့စည်းပြီးသည့်အခါ ဖျက်သိမ်းမည် ဟု ၎င်းက ဆက်လက်ပြောကြားခဲ့သည်။

ဆူဒန်နိုင်ငံ ခါတွမ်မြို့တွင် ပြီးခဲ့သည့် ဇွန်လ ၃ ရက်နေ့က စစ်အုပ်ချုပ်ရေးဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြပွဲတစ်ခုကို တွေ့ရစဉ်(ဓါတ်ပုံ- Anadolu Agency)

အစိုးရသစ်ဖွဲ့စည်းပြီးသည့်အခါ မိမိတို့က စစ်တပ်အဆင့်မြင့်ကောင်စီဖွဲ့စည်း၍ လုံခြုံရေးနှင့်ကာကွယ်ရေး တာဝန် များကို အစိုးရနှင့်သဘောတူညီယူကာ ဆက်စပ်တာဝန်များအဖြစ် ဆက်လက်ထမ်းဆောင်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲမှ စစ်တပ်နုတ်ထွက်ရခြင်းမှာ နိုင်ငံရေးနည်းလမ်းဖြင့် အစိုးရဖွဲ့နိုင်ရန် ရည်ရွယ်ကြောင်း ၎င်းက ဖြည့်စွက်ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ပြည်သူများအတွက် ဒီမိုကရေစီအသွင်ကူးပြောင်းရေး လမ်းကြောင်းပေါ်သို့ ပြန်တင်ပေးနိုင်ရန် အလေး အနက်ဆွေးနွေးမှုများ ချက်ချင်းစတင်ရန် အယ်လ်ဘာဟန်က တောင်းဆိုခဲ့သည်။

တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုရလဒ်များကို အကောင်အထည်ဖော်သွားရန် ဆူဒန်စစ်တပ်က ကတိပြုထားသော်လည်း အနာဂတ်နိုင်ငံရေးအခန်းကဏ္ဍတွင် စစ်တပ်က မည်မျှပါဝင်မည်ကိုမူ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မပြောကြားခဲ့ပေ။

၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလတွင် ဆူဒန်နိုင်ငံ၌ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီးကတည်းက အာဏာပိုင်များသည် အပတ်စဉ်လမ်းပေါ်ထွက် ဆန္ဒပြမှုများကို နှိမ်နင်းခဲ့ရာ ကလေးသူငယ် ၁၈ ဦးအပါအဝင် ၁၁၃ ဦးအထိ အသေ အပျောက်ရှိခဲ့သည်။

ဆန္ဒပြသူများအနေဖြင့် စစ်တပ်ကို အာဏာဆက်လက်မတည်မြဲစေလိုတော့ကြောင်း အယ်လ်ဂျာဇီးယား သတင်းထောက် ဟီဘာမော်ဂန်က ဆူဒန်မြို့တော် ခါတွမ်းမှ သတင်းပေးပို့ထားသည်။

ယခု ဗိုလ်ချုပ်ကြီး အယ်လ်ဘာဟန်၏ကြေညာချက်သည် စစ်တပ်ဆန့်ကျင်သည့် ဆန္ဒပြသူများကို ကျေနပ် နှစ်သိမ့်မှုမပေးနိုင်ကြောင်း မော်ဂန်က သတင်းသုံးသပ်ခဲ့သည်။

Source: Aljazeera

CNI International News

ဘန်ကောက်၊ ဇူလိုင် ၄

ထိုင်းနိုင်ငံ၊ အမျိုးသား စာနယ်ဇင်းကောင်စီ၏ ၂၅ နှစ်ပြည့် အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် ကျင်းပသည့် အနာဂတ်ရေးရာ နှီးနှောဖလှယ် ပွဲတွင် မစ္စတာအဘီဆစ်က ယခုနှစ်နှစ်တာ ကာလသည် ထိုင်းအစိုးရအတွက် အရေးကြီးသော အချိုးအကွေ့ဖြစ်လာမည်ဟု ဟောကိန်းထုတ်ခဲ့သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် စိန်ခေါ်မှုများစွာနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသော်လည်း ဝန်ကြီးချုပ် ပရာယွက်ချန်အိုချာ၏ အစိုးရသည် ၎င်းရာထူး သက်တမ်း ကုန်ဆုံးချိန်အထိ ဆက်လက်ရပ်တည်ရန် ကြိုးစားရဦးမည်ဖြစ်ကြောင်း ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း အဘီဆစ် (Abhisit Vejjajiva)က ပြောကြားခဲ့သည်ဟု ဘန်ကောက်ပို့စ်မှ ဖော်ပြသည်။

“လက်ရှိအစိုးရနဲ့ ဝန်ကြီးချုပ်ဟာ သူတို့ရဲ့ သက်တမ်းအပြီးအထိ ဆက်ရှိနေမယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်” ဟု အဘီဆစ်က ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံ၏ လက်ရှိအစိုးရ၏သက်တမ်းမှာ လာမည့်နှစ် မတ်လမတိုင်ခင် ကုန်ဆုံးတော့မည်ဖြစ်သည်။ သို့သော် အစိုးရနှင့် ဝန်ကြီးချုပ်တို့က ရွေးကောက်ပွဲကို စောစောစီးစီး ကျင်းပပေးမည့် အလားအလာတော့ မတွေ့ရသေးပေ။

“အစိုးရသက်တမ်းက တစ်နှစ်တောင် မပြည့်တော့တဲ့ ကာလပဲ ကျန်တဲ့အချိန်မှာ အစိုးရကို လူကြိုက်နည်းစေမယ့် စီးပွားရေးနဲ့ လူမှုရေး ပြဿနာတွေကနေ ခက်ခဲတဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေ ရင်ဆိုင်နေရမှာ ဖြစ်ပါတယ်” ဟု ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ ခေါင်းဆောင် ဟောင်းဖြစ်သူ အဘီဆစ်က ပြောကြားခဲ့သည်။

ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း အဘီဆစ်

“တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ အစိုးရအနေနဲ့ ပြဿနာတွေ ထပ်မံရင်ဆိုင်ရလိမ့်မယ်လို့ အတိုက်အခံတွေက ယုံကြည်တဲ့အတွက် မြန် မြန်ဆန်ဆန် ကိုင်တွယ်ဖို့ မလိုပါဘူး။ အထူးသဖြင့် ဖူထိုင်းပါတီကတော့ လာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲကျရင် အတိုက်အခံ ဘက်က နေ အသာစီးရမှာဗျ” ဟု အဘီဆစ်က မှန်းဆ ပြောကြားခဲ့သည်။

ဘူဂျေထိုင်း (Bhumjaithai) ပါတီသည် လာမည့် ရွေးကောက်ပွဲအပြီး အစိုးရသစ် ဖွဲ့စည်းချိန်အထိ အဓိကကျသည့် နေရာ၌ ဆက်လက် တည်ရှိနေမည် ဖြစ်သည့်တိုင်အောင် အာဏာရ ပါတီတစ်ရပ်အနေဖြင့် ယခင် ရွေးကောက်ပွဲများကဲ့သို့ နေရာ အများစု အနိုင်ရရေး အထောက်အကူဖြစ်စေမည့် အောက်လွှတ်တော် အမတ်နေရာများကို ပုံသေတွက်ချက်ခြင်း မပါဝင်ဘဲ ရွေးကောက်ပွဲ စည်းမျဉ်းကို ပြန်လည် ပြင်ဆင်မိခဲ့ကြောင်း ၎င်းက ထောက်ပြခဲ့သည်။

သို့သော်လည်း အစိုးရအဖွဲ့ သက်တမ်း ကုန်ဆုံးတော့မည့် ကိစ္စသည် အထက်လွှတ်တော်(ဆီးနိတ်)က ဝန်ကြီးချုပ် ရွေး ကောက် တင်မြှောက်ရာတွင် လွှတ်တော်အမတ်များ ပါဝင်ခွင့်ရှိသော ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ ပုဒ်မ ၂၇၂ နှင့် နှိုင်းယှဉ်၍ မရနိုင်ကြောင်း မစ္စတာအဘီဆစ်က ပြောကြားခဲ့သည်။

(ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ) ခေါင်းဆောင် အဘီဆစ်သည် ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ၂၇ ဦးမြောက် ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် အာဏာရ ခဲ့ဖူးသည်။

Source: Bangkok Post

CNI International News

ဆစ်ဒနီ၊ ဇူလိုင် ၄

ဩစတြေးလျ ဝန်ကြီးချုပ် အန်သိုနီအယ်လ်ဘာနိစ်က ယူကရိန်းနိုင်ငံသို့ နောက်ထပ်စစ်ရေးအကူအညီ ဒေါ်လာ ၇၄ သန်းဖိုး ပေးအပ်သွားမည်ဟု ပြောကြားခဲ့ကြောင်း ဇူလိုင် ၄ ရက် (ယနေ့) တွင် ထုတ်ပြန်သည့် ကြေညာချက် တစ်စောင်၌ ဖော်ပြထားသည်။

“ယူကရိန်းသမ္မတ ဗိုလိုဒီမီဘာ ဇာလန်းစကီး ရဲ့ နောက်ထပ်အကူအညီတောင်းခံမှုကို တုံ့ပြန်သော အောက်ဖော်ပြပါ စာရင်းအတိုင်း ပေးအပ်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ စစ်ရေးအကူအညီအဖြစ် ဩစတြေးလျဒေါ်လာ ၉၉ ဒသမ ၅ သန်း (အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၆၇ ဒသမ ၈ သန်း) ၊ သံချပ်ကာတင်သင်္ဘော ၁၄ စင်း၊ Bushmaster (ဘွတ်ရှ်မာစတာ) ရွေ့လျားယာဉ် အစီးရေ ၂၀၊ ဩစတြေးလျကာကွယ်ရေးစက်မှုလုပ်ငန်းမှ အခြားစစ်လက်နက် ပစ္စည်းများ၊ ယူကရိန်းအတွက် နေတိုးအဖွဲ့၏ဘက်စုံထောက်ပံ့မှုငွေကြေးတို့ ပေးအပ်ရန် စီစဉ်ထားကြောင်း” ဩစတြေးလျအစိုးရက ကြေညာခဲ့သည်။

သို့ဖြစ်၍ ယူကရိန်းနိုင်ငံသို့ ဩစတြေးလျ၏ စုစုပေါင်းစစ်ရေးအကူအညီသည် ခန့်မှန်းခြေ ဩစတြေးလျဒေါ်လာ ၃၈၈ သန်း (အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂၃၀.၆ သန်း) ရှိသွားပြီဖြစ်ကြောင်း ဝန်ကြီးချုပ်က ဆက်လက်ပြောကြားခဲ့သည် ဟု တာ့စ်သတင်းဌာနက ရေးသားဖော်ပြသည်။

နယ်ခြားစောင့်လုံခြုံရေးကိရိယာများ အဆင့်မြှင့်တင်ရန်၊ ဆိုင်ဘာလုံခြုံရေးမြှင့်တင်ရန်နှင့် နယ်စပ်စစ်ဆင်ရေး တိုးချဲ့ရန်အတွက် ယူကရိန်း၏နယ်ခြားစောင့်တပ်များအတွက် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅ ဒသမ ၉ သန်းတန်ဖိုး ခွဲဝေပေးအပ်သွားရန်လည်း ရှိကြောင်း ဝန်ကြီးချုပ် အယ်လ်ဘာနိစ်က ဖြည့်စွက်ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ဩစတြေးလျသို့ ယူကရိန်းတင်သွင်းကုန်များအတွက် အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ပေးသွားမည်ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတကာ တရားရုံး (ICJ) ၌ ရုရှားကို စွဲဆိုထားသော ယူကရိန်းအမှုအတွက် ယူကရိန်းဘက်မှ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်၍ ထောက်ခံသွားမည်ဖြစ်ကြောင်းလည်း ၎င်းက ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

“ကျနော့်ရဲ့ ကိယက်ဗ်ခရီးစဉ်နဲ့ တခြားကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်တွေ ယူကရိန်းကို လာရောက်မှုတွေဟာ ဩစတြေးလျ လို ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတွေက ယူကရိန်းပြည်သူတွေ လိုအပ်ချိန်မှာ အနီးကပ်အတူယှဉ်တွဲရှိနေမယ်ဆိုတဲ့အကြောင်း အတိအလင်းပြောကြားလိုပါတယ်” ဟု ဝန်ကြီးချုပ် အယ်လ်ဘာနိစ်က အသိပေးပြောကြားခဲ့သည်။

ဩစတြေးလျသည် ရုရှား၏ရွှေသတ္တုတင်သွင်းမှုကို တားမြစ်ရန်ရှိပြီး ရုရှားအစိုးရဝန်ကြီးအချို့ကို ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့ မှုများ ချမှတ်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ ယူကရိန်းတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော စစ်ရေးကိစ္စများနှင့် ပတ်သက်၍ ရုရှားနှင့် ဘယ်လာရုစ် သမ္မတနှစ်ဦးအပါအဝင် ၎င်းနှစ်နိုင်ငံမှ နိုင်ငံသား ၈၂၈ ဦးတို့ကို ဩစတြေးလျက ဒဏ်ခတ် ပိတ်ဆို့သည့်စာရင်းထဲသို့ သွတ်သွင်းခဲ့သည်။

၎င်းအပြင် ဩစတြေးလျသည် ရုရှားအဖွဲ့အစည်း ၄၇ ခုကိုလည်း ပိတ်ဆို့အရေးယူခဲ့ပြီး ရုရှားထံမှ လက်နက်နှင့် ခဲယမ်းမီးကျောက်များ၊ ရေနံနှင့်သဘာဝထုတ်လုပ်ရေးကုန်ကြမ်း၊ စက်ကိရိယာများ တင်ပို့ရေး ၊စွမ်းအင်ကဏ္ဍတို့ကို လည်း တားမြစ်ထားသည်။

Source: တာ့စ်သတင်းဌာန

CNI International News

ဘာလင်၊ ဇူလိုင် ၂

ဂျာမနီအခြေစိုက် အများပြည်သူဆိုင်ရာ ရုပ်သံလွှင့်ဌာန (Deutche Welle-DW) ၏ ဝက်ဘ်ဆိုက်များကို လုပ်ငန်း လိုင်စင်ကိစ္စနှင့်စပ်လျဉ်း၍ တူရကီနိုင်ငံ၊ ရေဒီယိုနှင့်ရုပ်သံလိုင်းဆိုင်ရာအာဏာပိုင်ကောင်စီ (RTUK) က ပိတ်ပင် တားဆီးလိုက်ကြောင်း DW သတင်းအရ သိရသည်။

အလားတူ တစ်ချိန်တည်းမှာပင် တူရကီ ပိတ်ပင်လိုက်သော အခြားဝက်ဘ်ဆိုက်မှာ အမေရိကန်အသံ (VOA) ဝက်ဘ်ဆိုက်ဖြစ်ပြီး DW နှင့် VOA ဝက်ဘ်ဆိုက်နှစ်ခုစလုံး၏ ထုတ်လွှင့်နေကျ ဘာသာစကားအစီအစဉ် အားလုံးကို တူရကီပြည်တွင်း၌ ဇွန်လ ၃၀ ရက် နှောင်းပိုင်းမှစ၍ ဝင်ရောက်ကြည့်ရှုနိုင်ခြင်း မရှိတော့ပေ။

DW သည် တူရကီအပါအဝင် ဘာသာစကား ၃၂ မျိုးဖြင့် သတင်းများ တင်ဆက်လျက်ရှိသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ဖေဖော်ဝါရီလ၌ တူရကီ၏ မီဒီယာစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့သည် DW နှင့် နိုင်ငံတကာမီဒီယာများ၏ ဝက်ဘ်ဆိုက်များကို ၂၀၁၉ ခုနှစ် ၎င်းပြည်တွင်းဥပဒေနှင့်အညီ ထုတ်လွှင့်ပြသခွင့်လျှောက်ထားရန်(သို့မဟုတ်) လျှောက်ထားခြင်းမရှိလျှင် ပိတ်ပင်သွားရန် ညွှန်ကြားခဲ့သည်။

“အယ်ဒီတာ့အာဘော်ဆိုင်ရာအကြောင်းအရာများကို ဆင်ဆာတည်းဖြတ်ရန် ခွင့်ပြုမှသာ လိုင်စင်ထုတ်ပေးမည်ဟု တူရကီအစိုးရဘက်မှ ပြောကြားလာသဖြင့် မလိုက်နာနိုင်ကြောင်း” DW သတင်းဌာန၏ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြ ထားသည်။

“ကျနော်တို့က သူတို့ဆီကို ပေးစာတစ်စောင် အကျယ်တဝင့်ရေးပြီး ပြန်ပို့ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီစာထဲမှာ မီဒီယာ ထိန်းချုပ်မှုအာဏာပိုင်ဥက္ကဋ္ဌနဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအရ စကားပြောဆိုနိုင်တာတောင် DW ကို ဘာကြောင့် လိုင်စင်ထုတ် မပေးနိုင်တာလဲဆိုပြီး မေးထားပါတယ်။ ဥပမာတစ်ခု ပြောပြမယ်ဗျာ … လိုင်စင်ရမီဒီယာကို RTUK ဆီကနေ မသင့်တော်ဘူးလို့ ပြောတဲ့အွန်လိုင်းပေါ်က အကြောင်းအရာတစ်ခုကို လာပြရင် ဖျက်ပေးရမယ်တဲ့။ ဒါမျိုးကို အမှီအခိုကင်းကင်းနဲ့ ရုပ်သံထုတ်လွှင့်နေတဲ့လုပ်ငန်းတစ်ခုအနေနဲ့ လုံးဝလက်မခံနိုင်ပါဘူး” ဟု DW ၏ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ပီတာလန်ဘိုက ပြောကြားခဲ့သည်။

DW သတင်းဌာနသည် ယခုပိတ်ပင်အရေးယူမှုခံရခြင်းအား ဥပဒေအတိုင်း တုံ့ပြန်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ဆက်လက်ပြောကြားခဲ့သည်။

ဂျာမနီသတင်းဌာနတစ်ခုဖြစ်သည့် DW ကို ပိတ်ပင်ရန် တူရကီ၏ဆုံးဖြတ်ချက်နှင့်ပတ်သက်၍ “ဂျာမနီအစိုးရ အနေဖြင့် ဝမ်းနည်းစွာ မှတ်တမ်းတင်ပါကြောင်း” အစိုးရပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ စတက်ဖန်ဟီဘတ်စရိတ်က ဇူလိုင် ၁ ရက်တွင် သတင်းထောက်များကို ပြောကြားခဲ့သည်။
“တူရကီမှာ လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်နဲ့ စာနယ်ဇင်းမီဒီယာတွေအခြေအနေအပေါ်မှာ ကျနော်တို့ရဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်မှုက ဆက်ရှိနေမှာပါ” ဟု ၎င်းက ဖြည့်စွက်ပြောကြားခဲ့သည်။

ယခုကဲ့သို့ မီဒီယာပိတ်ပင်တားဆီးခြင်းသည် တူရကီသမ္မတ ရီဆက်တေယစ်အာဒိုဂန်အစိုးရ၏ သတင်း လွတ်လပ်ခွင့် စနစ်တကျချိုးနှိမ်ခြင်းအတွက် နိမ့်ကျသော အမှတ်အသားတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း ဂျာမနီပြည်တွင်း အတိုက်အခံ ခရစ်ယာန်ဒီမိုကရက်အုပ်စုမှ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒဆိုင်ရာ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဂျာဂန်ဟက်ဒ်က မှတ်ချက်ချခဲ့သည်။

Source: DW

CNI International News

ခါတွမ်း၊ ဇူလိုင် ၂

လအတန်ကြာအောင် စစ်တပ်ဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြပွဲများ၌ လူ ၉ ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး တစ်ရက်အကြာ ဇူလိုင် ၁ ရက်တွင် ဆူဒန် နိုင်ငံ၊ ခါတွမ်းမြို့တော်ရှိ သမ္မတအိမ်တော်အနီး ဆန္ဒပြသူများကို လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့က မျက်ရည်ယိုဗုံးများဖြင့် ပစ်ခတ်ဖြိုခွင်းခဲ့ ကြောင်း စီအင်န်အင်န် သတင်းအရ သိရသည်။

ဆန္ဒပြမှုများအတွင်း လူ ၉ ဦး သေဆုံးခဲ့ရခြင်းကို တုံ့ပြန်သည့် အနေဖြင့် ဒီမိုကရေစီအုပ်ချုပ်ရေး ပြန်ပေးရန် တောင်းဆိုကြသည့် ဆန္ဒပြသည့် အုပ်စုများက ငြိမ်းချမ်းစွာ လှုပ်ရှားမှုများ ဆက်လက် ပြုလုပ်သွားကြမည်ဟု ကတိပြုခဲ့ကြသည်။

ခါတွမ်းမြို့နှင့် ညီအစ်မမြို့များဖြစ်ကြသော အွန်ဒါမန်နှင့် ဘာဟရီမြို့တွင် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များ၏ ပစ်ခတ်နှိမ်နင်းမှုကြောင့် လူ ၉ ဦး သေဆုံးခဲ့ရပြီး သေဆုံးသူအများစုမှာ ဆန္ဒပြသူများနှင့်သဘောထား ကိုက်ညီသူများဖြစ်ကြောင်း ဆူဒန်တာဝန်ရှိသူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

အဆိုပါ သတင်းနှင့်ပတ်သက်၍ သဘောထား မှတ်ချက်ပေးရန် တောင်းခံခဲ့သော်လည်း ဆူဒန်အာဏာရကောင်စီက လတ်တလော တုံ့ပြန်ခြင်း မရှိသေးပေ။

“နောက်မဆုတ်ဘဲ ဆက်ပြီး ဆန္ဒပြတာက တိုးလာနိုင်ပေမယ့် ကျနော်တို့ဘက်ကလည်း အခိုင်အမာဖြစ်အောင် တည်ဆောက် ရဦးမယ်” ဟု အယ်လ်ရီဒါ အယ်ရာရှက်က ရိုက်တာသတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

အယ်လ်ရီဒါ အယ်ရာရှက်သည် ခါတွမ်းမြို့လယ်ခေါင်၌ အခြားဆန္ဒပြသူများနှင့်အတူ လက်ဖက်ရည်သောက်ရင်း ကြွေးကြော် သံ စာတန်းများ ရေးပေးနေသူ ဖြစ်သည်။

အိုမာဒန်မြို့မှ လာရောက် ပူးပေါင်းကြသူများနှင့် အနီးအနားမှ ဆန္ဒပြလိုသူများကိုလည်း အယ်ရာရှက်တို့က ဖိတ်ခေါ် ကမ်းလှမ်း လျက်ရှိသည်။

ယမန်နှစ်(၂၀၂၁ ခုနှစ်) အောက်တိုဘာလ၌ အာဏာသိမ်းခဲ့သော စစ်ခေါင်းဆောင်များကို ၈ လကျော်ကြာ ဆန္ဒပြခဲ့မှုအပြီးတွင် ယခုရက်ပိုင်း ဇွန်လ ၃၀ ရက်၌ ဆူဒန်ဆန္ဒပြပွဲများ တကျော့ပြန် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။

ဆူဒန်နိုင်ငံတွင် ၂၀၁၉ ခုနှစ်၌ အိုမာအယ်ဘာရှား အစိုးရကို ဖြုတ်ချခဲ့ပြီးနောက် အရပ်ဘက်နှင့်စစ်ဘက် အာဏာခွဲဝေရေး သဘောတူညီမှု ရခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှာတော့ ဆူဒန်စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းခဲ့သည်။

ဇွန်လ ၃၀ ရက်၌ ဆန္ဒပြသူများကို မျက်ရည်ယိုဗုံးနှင့် မီးသတ်ပိုက်သုံး၍ ဖြိုခွင်းခဲ့ကြောင်း၊ ဖမ်းဆီးထားမှုများလည်း ရှိကြောင်း ခါတွမ်ရဲတပ်ဖွဲ့က သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ကျောက်ခဲများ၊ သံတိုသံစများဖြင့် ဆန္ဒပြသူများဘက်မှ ရဲများသို့ ပြန်လှန်ပစ်ပေါက်ခဲ့ကြသဖြင့် လုံခြုံရေးရဲ ဆယ်ဂဏန်းမျှ ဒဏ်ရာရခဲ့ကြောင်း၊ အချို့မှာ ဒဏ်ရာပြင်းထန်ကြောင်း ၎င်းထုတ်ပြန်ချက်ထဲတွင် ရေးသားထားသည်။

Source: CNN

CNI International News

ဝါရှင်တန်၊ ဇူလိုင် ၂

အမေရိကန်နိုင်ငံသား ၂၉ ရာခိုင်နှုန်းကသာ သမ္မတဂျိုးဘိုင်ဒန်ကို ၂၀၂၄ ရွေးကောက်ပွဲ၌ ပြန်လည် ရွေးချယ်ခံရစေလိုကြောင်း ဝါရှင်တန်ဒီစီအခြေစိုက် The Hill မီဒီယာက ဇူလိုင် ၁ ရက်၌ ဖော်ပြခဲ့သော စစ်တမ်းတစ်စောင်ကို အာရ်တီသတင်းဌာနက ရေးသား ဖော်ပြခဲ့သည်။

တစ်ချိန်တည်းမှာပင် အဆိုပါစစ်တမ်း ဝင်ရောက်ဖြေဆိုသူ ၇၁ ရာခိုင်နှုန်းတို့သည် အိမ်ဖြူတော်၌ ဘိုင်ဒန်၏ ဒုတိယ သက်တမ်းအတွက် မလိုလားကြကြောင်း တွေ့ရှိရသည်ဟု သိရသည်။

ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီမှ သမ္မတဖြစ်လာသူ အသက် ၇၉ နှစ်ရှိ ဂျိုးဘိုင်ဒန်ကို ၎င်းစစ်တမ်းတွင် ဝင်ရောက်ဖြေဆိုသူ အားလုံး၏ ၃၈ ရာခိုင်နှုန်းကသာ ထောက်ခံခဲ့သည်။

ဟားဘတ် CAPS-ဟားရစ် အမည်ရှိ ၎င်းစစ်တမ်းကို အမေရိကန်ပြည်သူ ၁,၃၀၈ ဦးအား ဇွန်လ ၂၈ ရက်နှင့် ၂၉ ရက်တွင် ဝင်ရောက်ဖြေဆိုစေပြီး ကောက်ယူပြုစုခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း The Hill က ဖော်ပြခဲ့သည်။

ဘိုင်ဒန်ကို ပြန်လည် အရွေးမခံသင့်ကြောင်း သဘောထား မှတ်ချက် ပေးသူများအနက် ၄၅ ရာခိုင်နှုန်းက သမ္မတ၏ လုပ်ရပ် များ မကောင်း၍ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ကြသည်။

စစ်တမ်းဖြေဆိုသူ လေးပုံသုံးပုံတို့က သမ္မတသည် အသက်ကြီးလွန်သည်ဟု ပြောကြပြီး ကျန်လေးပုံ တစ်ပုံတို့ကတော့ ထိပ်ဆုံးမှ အပြောင်းအလဲအတွက် အချိန်တန်ပြီဟု မှတ်ချက်ချကြသည်။

“သမ္မတ ဘိုင်ဒန်က ပြန်အရွေးခံချင်ပေမယ့် ဒုတိယသက်တမ်းအတွက် မဲဆန္ဒရှင်တွေက မလိုလားကြဘူး။ သူ သမ္မတလုပ်နေ တာကို ပျစ်ပျစ်နှစ်နှစ် ဝေဖန်ကြတာ ရှိတယ်” ဟု ဟားဘတ် CAPS- ဟားရစ်စစ်တမ်းကောက်ယူသည့်အဖွဲ့မှ တွဲဖက် ဒါရိုက်တာဖြစ်သူ မာ့ခ်ပင်း (Mark Penn) က ပြောကြားခဲ့သည်။

ဘိုင်ဒန်နဲ့ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကိုတွေ့ရစဉ်(GETTY IMAGES)

“ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ ထဲမှာလည်း ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ပဲ သမ္မတလောင်း နေရာအတွက် သူ့ကို မဲပေးကြမှာ” ဟု မာ့ခ်ပင်းက ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

ဘိုင်ဒန်ကို ထောက်ခံသူ ၃၈ ရာခိုင်နှုန်းသာရှိသော အဆိုပါစစ်တမ်းတွင် ဘိုင်ဒန်လက်ထက် အမေရိကန်၏ စီးပွားရေးသည် ၃၂ ရာခိုင်နှုန်းသာ တိုးတက်မှုပြီး ငွေကြေးဖောင်းပွမှုမှာ ၂၈ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ဖြစ်လာ၍ ပိုမိုဆိုးရွားလာကြောင်း ပြသခဲ့ကြသည်။

သို့သော် ဘိုင်ဒန်သည် အလုပ်အကိုင် ဖန်တီးရေးအတွက် ၄၃ ရာခိုင်နှုန်း ထောက်ခံမှုရခဲ့ပြီး ကပ်ရောဂါ ကိုင်တွယ် ဖြေရှင်းနိုင် စွမ်းအတွက် ၅၀ ရာခိုင်နှုန်း ထောက်ခံမှု ရခဲ့သည်။

ဘိုင်ဒန်နှင့် ထရမ့်တို့အကြား ရွေးချယ်စရာ ဖြစ်လာသည့်အခါ ယခုစစ်တမ်းတွင် ဖြေဆိုသူ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းက ၎င်းတို့နှစ်ဦး အစား အလယ်အလတ်ကျပြီး လွတ်လပ်သော ကိုယ်စားလှယ်လောင်းကို ဦးစားပေး စဉ်းစားမည်ဟု ပြောကြားခဲ့ကြသည်။

အဆိုပါ ရပ်တည်ချက် သဘောထားကို ဒီမိုကရက်တစ် ၆၄ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ရီပက်ဘလစ်ကန် ၅၃ ရာခိုင်နှုန်းတို့ကို စစ်တမ်း ကောက်ယူရာတွင် ပြောကြားခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။

ဟားဘတ်တက္ကသိုလ်ရှိ အမေရိကန်နိုင်ငံရေး လေ့လာမှုစင်တာနှင့် ဟားရစ်သုတေသနအဖွဲ့တို့က ယခုစစ်တမ်း ရလဒ် အပြည့် အစုံကို ထုတ်ပြန်ခြင်း မရှိသေးသော်လည် တစိတ်တပိုင်းအားဖြင့် The Hill က ရေးသားဖော်ပြခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

Source: အာရ်တီသတင်းဌာန

CNI International News

မော်စကို၊ ဇူလိုင် ၂

ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်သည် အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် နရိန္ဒရာမိုဒီထံသို့ ဇူလိုင်လ ၁ ရက်၌ တယ်လီဖုန်းဖြင့် ဆက်သွယ်၍ ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာပြဿနာများ ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သော နိုင်ငံအများအပြား၏လုပ်ရပ်များအကြောင်း ဆွေးနွေးပြောကြားခဲ့သည် ဟု ကရင်မလင်သမ္မတနန်းတော်က သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

“နိုင်ငံအတော်များများမှာ စားသောက်ကုန်တွေ လွတ်လွတ်လပ်လပ် ကုန်သွယ်တာအနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေတဲ့အတွက် ဈေးနှုန်းတွေ သိသိသာသာ တက်ခဲ့တာကို ပူတင်က ပြောခဲ့ပါတယ်။ ရုရှားနိုင်ငံအပေါ် ဥပဒေမဲ့ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုတွေက အခြေအနေတွေကို ပိုဆိုးစေခဲ့တယ်လို့လည်း ပြောခဲ့ပါတယ်” ဟု ကရင်မလင်ထုတ်ပြန်ချက်ကို ကိုးကားလျက် တာ့စ်သတင်းဌာနက ရေးသားဖော်ပြသည်။

တစ်ချိန်တည်းမှာပင် ရုရှားသည် ယုံကြည်စိတ်ချရသော စပါး၊ ဓာတ်မြေဩဇာနှင့် စွမ်းအင်များ ထုတ်လုပ်သူအဖြစ် ဆက်လက် တည်ရှိနေကြောင်း ပူတင်က အလေးပေး ပြောကြားခဲ့သည်။

ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာ ဈေးကွက် (GETTY IMAGES)

“ရုရှားဟာ အိန္ဒိယ မိတ်ဖက် အပါအဝင် စပါး၊ ဓာတ်မြေဩဇာနဲ့ စွမ်းအင်ကဏ္ဍမှာ ယုံကြည်စိတ်ချရတဲ့ ထုတ်လုပ်သူနဲ့ ပံ့ပိုးသူ အဖြစ် ဆက်ရှိနေတဲ့အကြောင်း ပူတင် အလေးထား ပြောကြားခဲ့ပါတယ်” ဟု ကရင်မလင် ထုတ်ပြန်ချက်ထဲတွင် ဆက်လက် ဖော်ပြထားသည်။

ခေါင်းဆောင်နှစ်ဦးတို့သည် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအရ အဆက်အသွယ်အပြင် အခြားသော အဆင့်များ၌ အပြန်အလှန်ဆက်ဆံရေး စဉ်ဆက်မပြတ် ထားရှိသွားကြရန် သဘောတူ လက်ခံခဲ့ကြကြောင်း သိရသည်။

Source: တာ့စ်သတင်းဌာန

CNI International News

ကွီတို၊ ဇူလိုင် ၁

သီတင်းနှစ်ပတ်ကျော်ကြာ ဆန္ဒပြမှုများ အဆုံးသတ်ရန်အတွက် အီကွေဒေါအစိုးရနှင့် ဌာနေတိုင်းရင်းသားအဖွဲ့များ သဘောတူ ညီမှု ရရှိသွားပြီဖြစ်ကြောင်း တိုင်းရင်းသားခေါင်းဆောင်များက ပြောကြားသည်ဟု ရိုက်တာက ရေးသားခဲ့သည်။

သမ္မတ ဂွါလာမိုလက်ဇို၏ လူမှုရေးနှင့် စီးပွားရေး မူဝါဒကို မကျေနပ်သဖြင့် ဆန္ဒပြမှုများ အီကွေဒေါပြည်တွင်း၌ ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ လူ ၈ ဦးထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့ရသည်။

ဌာနေတိုင်းရင်းသား လူမျိုးစုဖက်ဒရယ်ကောင်စီ (CONAIE) က စီစဉ်သည့် ဆန္ဒပြပွဲများသည် ဇွန်လ ၁၃ ရက်မှ စတင်၍ အီကွေဒေါနိုင်ငံ အနှံ့အပြား ကူးစက်ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး လောင်စာဆီဈေးနှုန်း လျှော့ပေါ့ရေး၊ သတ္တုတွင်းနှင့်ရေနံလုပ်ငန်း ထပ်မံ တိုးချဲ့မှုအပေါ် ကန့်သတ်ချက်များ ပယ်ဖျက်ရေးတို့ကို ဆန္ဒပြသူများက တောင်းဆိုခဲ့ကြသည်။

ဆန္ဒပြမှု ဖြစ်ပွားခြင်းနှင့်အတူ အီကွေဒေါနိုင်ငံတွင် အစားအသောက်နှင့် ဆေးဝါး ပြတ်လပ်မှုများရှိနေခဲ့ပြီး အဓိက ရေနံ လုပ်ငန်းများ ဆိုးရွားစွာ ထိခိုက်နေခဲ့ရာ ဒေါ်လာ ၂၁၃ သန်းအထိ ဆုံးရှုံးခဲ့ရကြောင်း အစိုးရစွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာန၏ ထုတ်ပြန် ချက်အရ သိရသည်။

“ကျနော်တို့အားလုံး လိုလားတောင့်တဲ့ အမြင့်ဆုံး တန်ဖိုးတစ်ခု ရခဲ့ပါပြီ။ ငြိမ်းချမ်းရေးရပါပြီ” ဟု သမ္မတ လက်ဇိုက ဆန္ဒပြပွဲ များ အဆုံးသတ်သွားခြင်းကို ဂုဏ်ပြုရေးသားထားသည့် တွတ်စ်တာပို့စ်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

ရရှိလာသော သဘောတူညီချက်၏ တစိတ်တပိုင်းအားဖြင့် အစိုးရက ယခင်ဓာတ်ဆီဈေးက တစ်ဂါလံလျှင် ၁၀ ဆင့်အထိ လျှော့ချပေးခဲ့ပြီး ဒီဇယ်ကိုလည်း တစ်ဂါလံ ၅ ဆင့် လျှော့ရောင်းပေးဖို့ သဘောတူခဲ့သည်။

အီကွေဒေါဆန္ဒပြမှုများ (Reuters)

ဓာတ်ဆီနှင့်ဒီဇယ် နှစ်မျိုးစလုံးအတွက် စုစုပေါင်း ဈေးနှုန်း ၁၅ ဆင့် လျှော့ရောင်းပေးနိုင်ရန်အတွက် တစ်နှစ်လျှင် ဒေါ်လာ သန်း ၃၄၀ ခန့် စိုက်ထုတ်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောသည်။

ယခု သဘောတူညီချက်အရ အစိုးရပိုင် ပက်ထရို အီကွေဒေါ ကုမ္ပဏီ၏ Oriente ရေနံစိမ်း တင်ပို့မှုအတွက် ဇူလိုင် ၇ ရက် နောက်ဆုံးထား၍ အင်အားသုံးစွဲမည့် ကြေညာချက်ကို ရုပ်သိမ်းနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း ကုမ္ပဏီအမှုဆောင် တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက ရိုက်တာ သတင်းဌာနသို့ ရှင်းပြသည်။

ဆန္ဒပြမှုများ ဖြစ်ပေါ်နေစဉ်အတွင်း နေ့စဉ် ရေနံထုတ်လုပ်မှု ယခင်ကာလများထက် ထက်ဝက်ကျော် လျော့ကျခဲ့ရသည်။

တစ်ချိန်တည်းမှာပင် ဓာတ်အားပေး စက်ရုံတစ်ရုံလည်း ပြန်လည် လည်ပတ်နေပြီဟု စွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာနက ပြောကြားခဲ့ သည်။ အဆိုပါ စက်ရုံ လည်ပတ်နိုင်ခြင်းမှာ ဆန္ဒပြမှုများကြောင့် ၉ ရက်ကြာ ဆိုင်းငံ့ခဲ့ရသော စွမ်းအင်ဝန်ဆောင်မှုအတွက် နောက်ထပ် ခြေလှမ်းတစ်ရပ် ဖြစ်သည်။

သမ္မတလက်ဇိုက ရေနံစီမံကိန်းများအတွက် ယခင်အမိန့်ကို ဖျက်သိမ်းခဲ့ပြီး သတ္တုတွင်း စီမံကိန်းများအတွက် အလားတူပုံစံ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရန် ကမ်းလှမ်းခဲ့သည်။ ထိုပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုအတွက် ရပ်ရွာလူထုကိုလည်း အသိပေး ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ခွင့် လည်း ပေးအပ်မည်ဖြစ်သည်။

အစိုးရနှင့် ဆန္ဒပြ ခေါင်းဆောင်များသည် ကက်သလစ်ဘုရားကျောင်းမှ ကြားဝင် ဖျန်ဖြေပေးမှုအရ ဆွေးနွေးပွဲများ စတင် နိုင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

Source: Reuters

CNI International News

တိုင်ပေ၊ ဇူလိုင် ၁

တရုတ်နိုင်ငံက အနှစ် ၅၀ အထိ အပြောင်းအလဲမရှိဘဲ ရှေ့ဆက်သွားမည်ဟု ကတိပျက်ကွက်ခဲ့သဖြင့် ဟောင်ကောင်၏ လွတ်လပ်မှု ဆိတ်သုဉ်းခဲ့ကြောင်း ထိုင်ဝမ်ဝန်ကြီးချုပ် ဆူဆန်ချန် (Su Tseng-chang) က ယနေ့ (ဇူလိုင် ၁ ရက်) ပြောကြား ခဲ့သည်ဟု ရိုက်တာက ရေးသားဖော်ပြသည်။

ထိုင်ဝမ်ဝန်ကြီးချုပ်သည် ဟောင်ကောင်ကျွန်းကို တရုတ်လက်သို့ လွှဲပြောင်းရောက်ရှိခြင်း ၂၅ နှစ်ပြည့်၌ အထက်ပါ အတိုင်း ပြောကြားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်သည် ဟောင်ကောင် ခေါင်းဆောင်သစ်ဖြစ်သူ (ယခင် လုံခြုံရေး အကြီးအကဲဟောင်း) ဂျွန်လီနှင့် အတူ ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုရန် ဟောင်ကောင်မြို့တော်သို့ ရောက်ရှိနေသည်။ ဂျွန်လီကို အမျိုးသားလုံခြုံရေးဥပဒေနှင့် ပတ်သက် ၍ အမေရိကန်က ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့ထားသည်။

တရုတ်က ၎င်း၏ပိုင်နက်ဟု ပြောကြားထားသော ထိုင်ဝမ်ကျွန်းပေါ်ရှိ ပြည်သူအများစုသည် ဘေဂျင်း၏ အုပ်ချုပ်ရေးကို စိတ်မဝင်စားကြောင်း၊ ဟောင်ကောင်နှင့် မကာအိုကျွန်းများကဲ့သို့ ထိုင်ဝမ်ကိုလည်း အုပ်ချုပ်ရန် ဘေဂျင်း၏ “တစ်နိုင်ငံ၊ စနစ်နှစ် မျိုး” ကမ်းလှမ်းချက်ကို ထိုင်ဝမ်အာဏာပိုင်များက အကြိမ်ကြိမ် ပယ်ချခဲ့ကြောင်း ရိုက်တာက ဆက်လက် ရေးသားသည်။

ထိုင်ဝမ်ဝန်ကြီးချုပ် ဆူဆန်ချန်

လွှဲပြောင်းမှု မရှိခဲ့လျှင် ဟောင်ကောင်၏ဘဝသည် ပုံမှန်အတိုင်း လည်ပတ်နိုင်ဦးဖြစ်ကြောင်း တိုင်ပေမြို့တော်၌ သတင်း ထောက်များနှင့် တွေ့ဆုံရာ၌ ဆူဆန်ချန်က မှတ်ချက်ချခဲ့သည်။

“အခု ၂၅ နှစ်ပဲ ရှိသေးတယ်။ အရင်ကတော့ အနှစ် ၅၀ အထိ အပြောင်းအလဲမရှိ အုပ်ချုပ်သွားမယ်လို့ သူတို့ ကတိပေးခဲ့တယ်။ အခုတော့ လွတ်လပ်မှုနဲ့ ဒီမိုကရေစီက ဟောင်ကောင်မှာ ပျောက်သွားပြီလေ” ဟု ၎င်းက ဟောင်ကောင်ကို ရည်ညွှန်းလျက် ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

“ထိုင်ဝမ်ရဲ့ အချုပ်အခြာအာဏာ၊ လွတ်လပ်မှုနဲ့ ဒီမိုကရေစီကို ဘယ်လို ကိုင်စွဲထားရမယ်ဆိုတာ ကျနော်တို့ သိပါတယ်။ တစ် နိုင်ငံ၊ စနစ်နှစ်မျိုးလို့ နာမည်ခံထားတဲ့ တရုတ်ဟာ ဒီစမ်းသပ်မှုကို မခံမရပ်နိုင် ဖြစ်နေပါတယ်” ဟု ဆူဆန်ချန်က ဖြည့်စွက် ပြောကြားခဲ့သည်။

ဟောင်ကောင်တွင် အစိုးရဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြပွဲများ ဖြိုခွင်းခံရပြီးနောက် ပြင်းထန်သည့် အမျိုးသားလုံခြုံရေးဥပဒေကို ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ရာ ဒီမိုကရေစီနည်းကျ အုပ်ချုပ်နေသည့် ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံတွင် ယင်းလုပ်ရပ်ကို ကျယ်ပြန့်စွာ ရှုတ်ချခဲ့ကြသည်။

ဟောင်ကောင် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးနဲ့ ရှီကျင့်ဖျင် (AP)

မြို့တော် တည်ငြိမ်ရေးအတွက် ပြန်လည် ထိန်းကျောင်းရန် ထိုဥပဒေ လိုအပ်ကြောင်း ဘေဂျင်းနှင့်ဟောင်ကောင် အစိုးရတို့ ကတော့ အခိုင်အမာ ပြောကြားနေခဲ့သည်။

ဗြိတိန်သည် ဟောင်ကောင်ကျွန်းကို ၁၉၉၇ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၁ ရက်တွင် တရုတ်လက်သို့ ပြန်လည်လွှဲပြောင်းခဲ့ရာ ဟောင်ကောင်၏ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်နှင့် လွတ်လပ်စွာ တရားစီရင်ရေးတို့မှာ တရုတ်ပြည်မကြီး၏ တစ်နိုင်ငံ၊ စနစ်နှစ်မျိုး မူဝါဒအောက်သို့ ကျရောက်သွားခဲ့သည်။

အဆိုပါ လွတ်လပ်ခွင့်များကို ဘေဂျင်းနှင့်ဟောင်ကောင် အာဏာပိုင်များ နင်းချေခဲ့ကြကြောင်း အနောက်အုပ်စု အပါအဝင် တရုတ်အစိုးရကို ဝေဖန်သူများက စွပ်စွဲခဲ့ကြသည်။

တရုတ်သည် ထိုင်ဝမ်ကို ၎င်း၏ အချုပ်အခြာအာဏာကို လက်ခံရန်အတွက် စစ်ရေးနှင့်နိုင်ငံရေး ဖိအားပေး တိုးမြှင့် လုပ် ဆောင်နေသည်။ ထိုင်ဝမ်အစိုးရကတော့ ကျွန်းပေါ်ရှိ ထိုင်ဝမ်သားများကပဲ ၎င်းတို့အနာဂတ် ဆုံးဖြတ်နိုင်သည်ဟု ပြောကြား ထားသည်။

Source: Reuters