CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၇

ကုန်သည်များနှင့် ဝန်ထမ်းများ မှန်မှန်ကန်ကန် လုပ်ကိုင်ပါက မြန်မာ့စီးပွားရေးတွင် ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှု ကြီးထွားနေ ခြင်းအား လျှော့ချလာနိုင်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် စီးပွားရေး ပညာရှင်များက ပြောသည်။

လက်ရှိ မြန်မာ့စီးပွားရေး ဈေးကွက်သည် ဈေးကွက် စီးပွားရေးကနေ ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုသို့ ပြောင်းလဲသွားခြင်း ကြောင့် အခက်အခဲများ ကြုံတွေ့နေရသည်။

ထို့နောက် ပို့ကုန်သွင်းကုန် မူဝါဒဆိုင်ရာ ကန့်သတ်ချက်များ၊ ပြည်တွင်းရှိ အရောင်းအဝယ် ပိုင်းဆိုင်ရာတွင် ထိန်းချုပ်နေမှုများ ရှိလာ၍ ကုန်စည် စီးဆင်းမှု ကျပ်တည်းလာသလို ကုန်ဈေးနှုန်းများလည်း ကြီးမြင့်လာသည့် ဒဏ်ကို လူထုက ကြုံတွေ့နေရသည်။

ကုန်သည်များက အကြံအဖန် လုပ်ဆောင်ခြင်းနှင့် ဌာနဆိုင်ရာ ဝန်ထမ်းများက မှန်ကန်စွာ လုပ်ဆောင်မှု မရှိပါက ဈေးကွက်စီးပွားရေးစနစ် အားလျော့လာနိုင်ပြီး ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုစနစ် ပို၍ အားကောင်းလာနိုင်သည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကုန်စိမ်များကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုစနစ်ကတော့ တိုင်းပြည်ရဲ့ အနေအထားနဲ့ တိုင်းပြည်ရဲ့ အခြေအနေပေါ်မှာ မူတည်ပြီး တော့မှ ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုစနစ်က အားကောင်းလာသလား၊ လျော့သွားသလား၊ လျှော့ပေးသင့်၊ လျှော့ပေးဖို့ ဖြစ်လာ သလားဆိုတာ မူတည်တာပေါ့နော်။ ကျနော်တို့ ဒီလိုပဲ ကုန်သည်တွေက အကြံအဖန် လုပ်နေပြီးတော့ အဲဒီလိုပဲ လုပ်နေရင်တော့ ဈေးကွက်စီးပွားရေးစနစ်ကို မောင်းနှင်ဖို့ တော်တော် အခက်အခဲ ရှိသွားမှာပေါ့နော်။ အဲဒီအခါကျ ရင်တော့ ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုကတော့ ပြန်ပြီးတော့ အားကောင်းလာတာ ဖြစ်လာမှာပေါ့နော်။ ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှု အား လျော့ စေချင်ရင် ကိုယ့်ဘက်ကလူတွေလည်း မှန်မှန်ကန်ကန်လုပ်၊ ဝန်ထမ်းဘက်ကလည်း ကျနော်တို့က တိတိ ကျကျလေး အကောင်အထည် ဖော်ပေးနိုင်တယ်ဆိုရင် ဒါကတော့ ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှု အားလျော့သွားမယ့် အနေ အထားမှာတော့ မြင်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ဈေးကွက်စီးပွားရေးစနစ်ကို ထောက်ခံသူများက ဈေးနှုန်းကန့်သတ်ခြင်း၊ လိုင်စင်ခွဲဝေ ချထားခြင်းနှင့် လုပ်ငန်း များအပေါ် အစိုးရ၏ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်အပေါ် မလိုလားကြကြောင်း သိရသည်။ 

သို့သော်လည်း လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံသည် ဈေးကွက်စီးပွားရေးစနစ်ကို အစိုးရ၏ စွက်ဖက်မှုတချို့နှင့် ရောနှော ထားသည်ကို တွေ့ရသည်။

အခြေခံ လူတန်းစားများကို တွေ့ရစဉ် 

ပြည်တွင်းလုပ်ငန်းများအပေါ် အစိုးရ၏ ကြားဝင်စွက်ဖက်မှုတို့သည် စီးပွားရေးညံ့ဖျင်းမှုများဆီသို့ ဦးတည်သွားပြီး လူထုကို ကျပ်တည်းစေလိမ့်မည်ဟု ဈေးကွက်အကြံပေးများနှင့် လုပ်ငန်းရှင်များက သုံးသပ်ကြသည်။

စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် ဦးအောင်ပြည့်စုံက “တခါတလေကျရင်တော့ ကြိုးနီစနစ်ပေါ့၊ ဗဟိုဦးစီးချုပ်ကိုင်တဲ့စနစ်က အစ်ကိုတို့ကိုယ်တိုင်လည်း မကြိုက်ဘူး။ လူကြီးတစ်ယောက်ဖြစ်နေမှ၊ လူကြီးတစ်ယောက် ပြောလို့ရမှ လုပ်လို့ ရမယ်ဆိုတဲ့ စနစ်မျိုး အစ်ကိုတို့လည်း မကြိုက်ဘူး။ ဒီလိုစနစ်ကို မကြိုက်လို့ ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို တွန်းအားပေးခဲ့ တာပေါ့လေ။ ဒီမိုကရေစီ ဖြစ်အောင်လို့လည်း အားလုံးဖော်ဆောင်တာပေါ့ ကြိုးနီစနစ်ကို မကြိုက်လို့။ ဒါပေမယ့် ခက်တာကလည်း အစ်ကိုတို့နိုင်ငံက လူတွေရဲ့ အသိက လူကြီးမသိရင် ဘာမှမလုပ်ရဲဘူး။ တခါတလေ တချို့အရာ တွေက လူကြီးတွေက ငါ့ကိုသိအောင်ပြောပြီးမှ လုပ်ရမယ့်လို့တော့ မှာတာတော့ မဟုတ်ပေမယ့် ကိုယ်ကိုယ်တိုင် တာဝန်ခံ မလုပ်ပေးနိုင်တဲ့ တချို့ အလယ်အလတ်အဆင့် အရာရှိတွေရဲ့ အခြေအနေကြောင့်မို့လို့ မကြန့်ကြာသင့် ဘဲ ကြန့်ကြာနေတာမျိုးတွေ ဖြစ်တာပေါ့။ ခွင့်ပြုပေးလိုက်ရင် ရပါလျက်နဲ့ သိသွားလို့ရှိရင် လူကြီးက ငါ့ကိုပြော မလား မသိဘူးဆိုပြီးတော့ တစ်ခုခုဖြစ်သွားမလား အဲဒီတော့ လူကြီးလာတဲ့အထိစောင့်၊ လူကြီး နိုင်ငံခြားခရီး သွာ ရင် ခရီးကပြန်လာတဲ့အထိစောင့်၊ လူကြီးတရားစခန်းဝင်ရင် တရားစခန်းက ပြန်လာတဲ့အထိစောင့်၊ ဒီလို အခြေ အနေမျိုးတွေက တကယ်ကို ဖြစ်နေတဲ့ အခြေအနေ။ အဲဒီတော့ အဲဒီလို အခြေအနေမျိုးတွေ အတွက်ကတော့ တစ်ယောက်ချင်းစီနဲ့ ဆိုင်တာပေါ့။ လူကြီးကတော့ ငါ့မသိဘဲ လုပ်ပါ၊ ငါ့မပြောဘဲနဲ့ လုပ်ပါ မမှာဘူး။ သို့သော် ကိုယ့်ရဲ့ တာဝန်ယူမှု၊ တာဝန်ခံမှု အပြည့်နဲ့ အစိုးရဝန်ထမ်းတွေအနေနဲ့ အဂတိမှုကင်းကင်းနဲ့ လုပ်မယ်ဆိုရင်တော့ ပိုပြီးကောင်းတာပေါ့” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဆန်များ ဈေးနှုန်းသက်သာစွာ ရောင်းချပေးနေစဉ်

နစက ဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က စီးပွားရေးကို ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှု တဖြေးဖြေခြင်း လျှော့ချသွားရမည် ဟု ပြောကြားထားသည်။

ဈေးကွက်လိုအပ်ချက်အရ ဆန်၊ စက်သုံးဆီ၊ စားသုံးဆီကဲ့သို့သော အရေးကြီး ကုန်စည်များကို ထိန်းချုပ်မှု မပြုဘဲ ခွင့်ပြုထားရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ တည်ငြိမ်မှုရှိရန်လိုအပ်သော ကဏ္ဍတချို့ကိုသာ အစိုးရက ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှု ပြုလုပ်သင့်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

ထို့နောက် ဆန်နှင့် စားသုံးဆီသည် ပြည်တွင်းတွင် ထုတ်လုပ်နိုင်သည့်အတွက် ဈေးနှုန်း မြင့်မားမှု မဖြစ်စေရန် ဆန်နှင့်ဆီကို ပိုမိုထုတ်လုပ်နိုင်ရန် အစိုးရမှ ဆန်စပါးနှင့် ဆီထွက်သီးနှံကဏ္ဍ၌ ပို၍ ထောက်ပံ့မှု ပြုလုပ်ပေးရန် လိုအပ်ကြောင်း ထောက်ပြကြသည်။

လက်ရှိ မြန်မာ့စီးပွားရေး ဈေးကွက်တွင် ကုန်သွယ်ရေးလုပ်ငန်းများနှင့် Export/Inport များ၌ ပါမစ် ရရှိရန် ခက်ခဲနေသလို ပြည်ပမှ ကုန်စည်များ တင်သွင်းရမှုများလည်း ခက်ခဲနေကြောင်း၊ ထိုသို့ တရားဝင် ကုန်သွယ်မှုများ ခက်ခဲနေသည့်တိုင် တရားမဝင် ကုန်သွယ်မှုများမှာလည်း ပိတ်ထားကြောင်း ကုန်သည်များနှင့် စီးပွားရေး လုပ်ငန်း ရှင်များက ပြောသည်။