CNI News
၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၇
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၂ နှစ်အတွင်း လိုင်စင်ရ ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီ အရေအတွက် ၁၀၀ ကျော်အထိ များပြား လာခြင်းသည် စီးပွားရေးအဖြစ် လုပ်ကိုင်ရန် ကောင်းမွန်မှုနှင့် ပြည်ပထွက်ခွာမည့် လူဦးရေနှုန်းထား များပြားမှု တို့ကြောင့်ဖြစ်သည်ဟု ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်သူများက သုံးသပ်ကြသည်။
ယခင်က လိုင်စင်ရ ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီ အရေအတွက်သည် ၂၀၂၁ ခုနှစ်အထိ ၃၀၀ ဝန်းကျင်ခန့်သာ ရှိခဲ့ပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဩဂုတ်လအထိ ၄၀၀ ကျော်အထိ တိုးပွားလာခြင်းဖြစ်သည်။
အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနအနေဖြင့် အေဂျင်စီများ လိုင်စင်လျှောက်ထားရာတွင် သတ်မှတ်ချက်နှင့်ညီပါက လိုင်စင်ချပေးခြင်းဖြစ်သော်လည်း ယခုကဲ့သို့ အေဂျင်စီအရေအတွက် ဖောင်းပွလာခြင်းနှင့်အမျှ မသမာသည့် ကိစ္စရပ်များလည်း ပေါများလာနိုင်သဖြင့် သေချာကြပ်မတ်ရန် လိုအပ်ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ကိုသားကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
“ခြုံပြီးတော့ ရပ်ကွက်စကားနဲ့ပြောရင်တော့ ပြည်ပအလုပ်အကိုင်ရှာဖွေရေးအေဂျင်စီလုပ်တာက ပိုက်ဆံရှာရ လွယ်တာရယ်၊ တစ်စုံတစ်ရာဖြစ်လာလို့ရှိရင် သက်ဆိုင်ရာဌာနက အဂတိ မကင်းဘူးလေ။ ပြည်ပအလုပ်အကိုင် ရှာဖွေရေးအေဂျင်စီက ပိုပိုများလာတယ်ဆိုတဲ့နေရာမှာ များလာတဲ့သူတွေက အ.လ.ည နဲ့ ဆက်နွယ်နေတဲ့သူတွေ အေးဂျင့်တွေ လုပ်ကြတာရှိတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ရဲကနေပြီးတော့မှ ထွက်လာတာတွေ၊ နောက်ရဲဌာန အသိုင်း အဝိုင်းထဲကတွေ၊ စစ်တပ်နဲ့ဆက်နွယ်နေတဲ့သူတွေ ဗိုလ်မှူးတွေ ဗိုလ်ကြီးတွေပေါ့။ ဒီလိုဟာတွေနဲ့ ဆက်နွယ်တာ တွေရှိပြီးတော့ လုပ်ကြတာပေါ့။ အဲဒီလိုလုပ်ရင် ဘာအကျိုးရှိလာလဲဆိုတော့ သာမန်အရပ်သားတစ်ယောက် ထက်ကို သူတို့က လုပ်ပိုင်ခွင့်ပိုရှိတယ်။ ဒီအေဂျင်စီ အပိတ်ခံရရင်တော့ ဒီလူရဲ့ နိုင်ငံသားစိစစ်ရေး မှတ်ပုံတင်နဲ့ တော့ နောက်အေဂျင်စီတစ်ခု သွားလျှောက်လို့မရဘူး။ ဒီကုမ္ပဏီ အပိတ်ခံရရင် နောက်ကုမ္ပဏီတစ်ခု ဖွင့်ခြင်း ဟာလည်း နောက်လူတစ်ယောက်ပဲ ဖြစ်တယ်။ ဒါပေမယ့် ဆက်စပ်မှုတွေက ဘာရှိလဲဆိုတော့ ဒီအပိတ်ခံရတဲ့ အေဂျင်စီက Deposit တွေ ဘာတွေ တင်ရမယ်ဆိုလဲ သူတို့အနေနဲ့ စိုက်ထုတ်ပေးတာတွေ တွေ့ရတယ်။ ဒါကို ဝန်ကြီးဌာနက သိရင်တောင်မှ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းနဲ့အညီ ဖြစ်တဲ့အတွက် လိုင်စင်ကို ချပေးတာပဲ။ ဒီနေရာမှာ အပိတ်ခံရတဲ့အေဂျင်စီတွေကို ထိရောက်စွာအရေးမယူနိုင်တဲ့အချက်က အင်မတန် အက္ခရာကျတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။
ထို့အပြင် စည်းကမ်းမလိုက်နာ၍ လိုင်စင်ပိတ်သိမ်းခံရသည့် အေဂျင်စီများအနေဖြင့် အခြားလုပ်ငန်းရှင် အမည် ပြောင်းလဲကာ အေဂျင်စီအသစ် ပြန်လည်လျှောက်ထားပြီး လိုင်စင်ရကြကြောင်းလည်း သိရသည်။
နိုင်ငံကူးလက်မှတ်ပြုလုပ်ရန် တန်းစီစောင့်ဆိုင်းနေသူများ
အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနသို့ ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီများ လိုင်စင်လျှောက်ထားရာတွင် သတ်မှတ်ချက်နှင့် ကိုက်ညီလျှင် လိုင်စင်ချပေးခြင်းဖြစ်ပြီး ယခုကဲ့သို့ ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီများပြားလာခြင်းသည် ပြည် ပ ထွက်ခွာသည့် လူဦးရေ များပြားလာခြင်းကြောင့်ဟု မပြောနိုင်ကြောင်း မြန်မာပြည်ပ အလုပ်အကိုင် ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းရှင်များအဖွဲ့ချုပ်(MOEAF)မှ မလေးရှားလုပ်ငန်းကော်မတီအဖွဲ့ခေါင်းဆောင် ဦးဇော်မင်းမင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
“တင်တိုင်းလည်း လျှောက်တိုင်းလည်းရတာမဟုတ်ဘူး။ တချို့ဆို ၃၊ ၄၊ ၅ လ ၆ လအထိ မရတဲ့သူတွေ ဘာဖြစ်လို့ လဲဆိုတော့ မပြည့်စုံလို့။ ယခင် ယခင် ထွက်ခဲ့တာနဲ့ယှဉ်ရင် အခုက များတယ်လို့ ပြောလို့မရဘူး။ ဘာလို့လဲ ဟိုဘက်တွေမှာလည်း နိုင်ငံတိုင်းစီးပွားကျနေတယ်။ လုပ်သားဝင်ရောက်မှုနှုန်း စင်ကာပူပဲကြည့်ကြည့်၊ မလေးရှားပဲကြည့်ကြည့်၊ ထိုင်းပဲကြည့်ကြည့် အကုန်လုံးလုပ်သားခေါ်ယူမှု ကိန်းဂဏန်းကြည့်ရင် ယခင်ထက် အများကြီးလျော့နည်းနေတာ တွေ့ရတယ်။ များတယ်လို့ ပြောလို့မရဘူး။ သွားချင်တဲ့လူသွားတာ မှန်ပေမယ့် တကယ့် official လမ်းကြောင်းကထွက်ထားတဲ့ OWIC ရုံးတို့ ဘာတို့ ဆက်ကြည့် ကိန်းဂဏန်းအရ အရင်ထက် ယှဉ်ရင် အများကြီးကျနေတယ်။ ဟိုဘက်မှာ အလုပ်တွေမရှိဘူး။ အလုပ်တွေမကောင်းဘူး” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။
အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနအနေဖြင့် ယခုကဲ့သို့ ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီ အများအပြားအား လိုင်စင်ချပေးခြင်း အစား ပြည်ပထွက်ခွာသည့် မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ၏ အရေးနှင့်ပတ်သက်၍ ဦးစားပေး ဆောင်ရွက်သင့် ကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ကူညီဆောင်ရွက်သူများက ထောက်ပြ ပြောဆိုကြသည်။
Arakan Workers Organization မှ ဒါရိုက်တာ ကိုနိုင်အောင်အောင်က “ကျနော်တို့က ပို့တဲ့နိုင်ငံဆိုတဲ့အခါ ကြတော့ အေဂျင်စီတွေကိုပဲ ဗဟိုပြုပြီးတော့မှ လူတွေကို ပို့တဲ့ပုံစံ မဟုတ်ဘဲနဲ့ ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားတွေရဲ့ ပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းတဲ့အခါမှာလည်း စနစ်တကျလုပ်ဆောင်ဖို့ အရေးကြီးတယ်။ နောက် အေဂျင်စီ တစ်ခု တည်းကို အရေးယူတာမျိုးမဟုတ်ဘဲနဲ့ ခံရတဲ့သူတွေရဲ့ နစ်နာကြေးတွေ၊ ခံရတဲ့သူတွေရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိခိုက်မှုတွေ၊ ခံရတဲ့သူတွေရဲ့ ဘဝတွေကို ပြန်လည်စဉ်းစားဖို့လိုတယ်။ သူတို့ကို ပြန်ပြီးတော့ ကူညီဆောင်ရွက် ပေးဖို့လိုတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုရင် ဒါက တရားဝင် လူတွေကို ရောင်းစားတဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခုလည်းဖြစ်တယ်။ အဲဒီအေဂျင်စီတွေကလည်း နားလည်ဖို့လိုတဲ့ဟာတွေက အလုပ်သမားတွေက ဘယ်နိုင်ငံပဲ ထွက်ထွက် သူတို့မှာ ဘဝနဲ့ရင်းပြီးမှ လာရတဲ့လူတွေ ဖြစ်တယ်။ တချို့တွေဆိုရင် သူတို့ရဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှု တွေကို အိမ်တွေ လယ်တွေ ရောင်းပြီးမှ လာရတဲ့လူတွေလည်းရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။
အမည်ခံ အေဂျင်စီနှင့် မမှန်မကန် လုပ်ဆောင်နေသည့် အေဂျင်စီများကို တားဆီးကာကွယ်ရေးအတွက် အမှန် တကယ် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံလုပ်ကိုင်နိုင်သည့် အေဂျင်စီများသာ လိုင်စင်လျှောက်ထားနိုင်ရေး စိစစ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိ ကြောင်း ဝန်ကြီးဟောင်း ဒေါက်တာပွင့်ဆန်းက ပြောကြားခဲ့ဖူးသည်။
ထို့အပြင် လိုင်စင်လျှောက်ထားနိုင်ရေး စိစစ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည့်အထဲ၌ ပြည်ပနိုင်ငံများတွင် မိမိတို့ စေလွှတ် လိုက်သည့် အလုပ်သမားများ အကြောင်းကိစ္စ ပေါ်ပေါက်လာပါက အေဂျင်စီအနေဖြင့် အပြည့်အဝ ကာကွယ် စောင့်ရှောက်ပေးနိုင်ရေးလည်း ပါဝင်ကြောင်း ၎င်းက ဩဂုတ် ၂ ရက်နေ့က အစည်းအဝေးတွင် ပြောကြားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
