CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၅

ရန်ကုန်အပါအဝင် တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်များ၌ စက်သုံးဆီ အရောင်းဆိုင်များတွင် စက်သုံးဆီ ပြတ်လပ်မှု ကြုံတွေ့နေရသော အကျပ်အတည်းသည် လက်ရှိအချိန်ထိ မည်သည့်အတွက်ကြောင့် မပြေလည်သေးဘဲဖြစ်နေ ရသလဲဟု မေးခွန်းထုတ်မှုများ ရှိလာသည်။

လက်ရှိတွင် စက်သုံးဆီဈေးနှုန်းသည် အမြင့်ဈေးတွင် ရှိနေသော်လည်း စက်သုံးဆီ ပြတ်လပ်မှုမှာ ဖြစ်ပေါ်နေဆဲ ဖြစ်သည်။

ဗဟိုဘဏ်က ပြီးခဲ့သည့်လတွင် ဒေါ်လာ ထုတ်ရောင်းပေးခဲ့သော်လည်း ထုတ်ရောင်းပေးထားသည့် ပမာဏသည် လုံလောက်မှု မရှိခြင်းနှင့် ဒေါ်လာရှားပါးမှုကြောင့် စက်သုံးဆီ အရောင်းဆိုင်များတွင် အရန်ဆီ ထားရှိနိုင်မှု မရှိ သည့်အတွက် စက်သုံးဆီ အကျပ်အတည်း ဆက်ဖြစ်နေခြင်း ဖြစ်သည်ဟု အမည်မဖော်လိုသည့် စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဒေါ်လာကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အဓိကကတော့ oil result မထားနိုင်တာပေါ့။ သီးသန့် အရန်ဆီ ထားနိုင်ရမှာလေ။ အခုဟာက တစ်ခါ တည်း ရောက်တာနဲ့ ဖြန့် ပုံစံမျိုး ဖြစ်နေတယ်။ ကြားထဲမှာ နည်းနည်းလေး သင်္ဘောအဝင်အထွက် နောက်ကျ တာနဲ့၊ နှေးတာနဲ့ ဈေးကွက်မှာ ပြတ်တော့တာပဲ။ အခြေအနေက လက်လုပ်လက်စား သဘောမျိုးပေါ့။ အဓိကက တော့ ဒေါ်လာထောက်ပံ့ ပေးတယ်ဆိုပေမယ့် အဲဒီဟာက မလုံလောက်ဘူးပေါ့နော်။ ဗဟိုဘဏ်က ရောင်းပေး တာက ၁၀ သန်းဝန်းကျင် ရောင်းပေးတယ်။ ဒါပေမယ့် ပြန်တွက်လို့ရှိရင် မြန်မာပြည်က သွင်းနေရတာ တစ်ရက် ကို ဒေါ်လာ ၁၅ သန်း ဝန်းကျင်လောက် သွင်းနေရတယ်။ ဗဟိုဘဏ် ရောင်းပေးတယ်ဆိုတာကလည်း တစ်ရက်စာ တောင် မရှိဘူး တချို့အခြေအနေတွေ။ ဗဟိုဘဏ်က အကုန်လုံးတော့ ရောင်းမပေးနိုင်ဘူးပေါ့လေ။ သူကတော့ ကြားထဲက ပံ့ပိုးပေးတဲ့ သဘောမျိုးပဲ။ ဆီသမားတွေက ကိုယ့်ဟာကို export earning ရှာ၊ ရှာပြီးတော့ အဲဒီဟာနဲ့ ပြန်ပြီးတော့ သွင်းဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုး ဖြစ်နေတယ်။ အခုကလည်း သိတဲ့အတိုင်း export ကလည်း border ကနေဆိုလို့ ရှိရင် တရုတ်ကို ပို့တဲ့ export က လုံးလုံးကို ထိခိုက်သွားပြီ။ နောက် ထိုင်းဘက်ဆိုလည်း အတော်အသင့် ထိခိုက် နေတယ်။ ဆိုတော့ border trade က ရနိုင်တဲ့ export က အခြေအနေ မကောင်းဘူး။ မကောင်းဘူးဆိုတော့ ဆီ သွင်းတဲ့သူတွေက ဒေါ်လာရှာတာ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ခက်လာပြီလို့ ထင်တယ်။ အဲဒါကြောင့် သူတို့က တစ်နေ့စာ တစ်နေ့ပဲ သွင်းနေနိုင်တဲ့ သဘောတော့ ရှိနေတယ်” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ရက်ပိုင်းကလည်း ရန်ကုန်မြို့အတွင်းရှိ စက်သုံးဆီ အရောင်းဆိုင်တချို့တွင် ဓာတ်ဆီနှင့် ဒီဇယ်များ ပြတ်လပ်မှု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သေးသည်။ သို့သော် လက်ရှိတွင် စက်သုံးဆီများ ပြန်လည် ရရှိနေပြီဖြစ်သည်။

လက်ရှိ ရန်ကုန်မြို့ရှိ စက်သုံးဆီ ဈေးနှုန်းမှ ဒီဇယ် တစ်လီတာလျှင် ၂၃၁၀ ကျပ်နှင့် ၉၂ တစ်လီတာလျှင် ၂၄၀၅ ကျပ် ဖြစ်ပေါ်နေသည်။

ယခင်က စက်သုံးဆီ ပြတ်လပ်မှု ဖြစ်ပေါ်ရခြင်းသည် စက်သုံးဆီ ရောင်းချရာ၌ ဈေးနှုန်းကန့်သတ်ထားခြင်းနှင့် နိုင်ငံခြားငွေကြေး ဈေးနှုန်း သတ်မှတ်ချက်များကြောင့်ဖြစ်သည်ဟု Via logistics & supply chain တည်ထောင်သူ ဦးသီဟပိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 ဆီဘောက်ဇာကားကို တွေ့ရစဉ်

၎င်းက “သင်္ဘောတွေ ချတဲ့အချိန်မှာ ဆီပြတ်လပ်မှုတွေလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။ သင်္ဘောတွေ တောက်လျောက် ဝင်တဲ့ ကြားထဲမှာမှ နည်းနည်း ဟသွားတာလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။ ပြီးတော့ ကားတွေပိတ်တာလည်း ဖြစ်နိုင်တာပေါ့။ ၃ မျိုး လုံး ဖြစ်နိုင်တာပေါ့။ ဈေးကတော့ ဒီဘက်က ပိုက်ဆံပေးမှပဲ ဆီက ချပေးလို့ ရမှာကို။ အဓိကကတော့ ဈေးနှုန်း မငြိမ်တာ။ စက်သုံးဆီ ကြီးကြပ်ရေးကော်မတီက ထုတ်တဲ့ ဈေးလည်း ရှိတယ်။ ဒီဘက်မှာ တကယ်ဝယ်ရတဲ့ ဈေး လည်း ရှိတယ်။ အဲဒီဈေး ၂ ခု ကြားထဲမှာ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ စောင့်ရတာရှိတယ်၊ အဲဒါကြောင့်လည်း ကြာတာရှိ တယ်။ စက်သုံးဆီဂရု(ပ်)မှာ သူက ဒီဈေး ဒီဈေးနဲ့ ဖွင့်မယ်ဆိုပြီး အရောင်းလုပ်ထားလိုက်တာပေါ့။ အဲဒီလိုမျိုး ဈေးဖွင့်တာ ရှိတယ်လေ။ ဒါပေမယ့် ဒီဘက် ဝယ်နေရတာလည်း ရှိတယ်။ ကြိုဝယ်ရတာနဲ့ လက်ရှိပေါက်ဈေးရဲ့ ကြားထဲမှာ ဈေးချိန်ရတဲ့ ပြဿနာ ရှိတယ်လေ။ အဲဒီတော့ နည်းနည်းလေး ကြာသွားတာပေါ့။ အဓိကကတော့ ဆီမလည်ပတ်နိုင်တဲ့ ပြဿနာ ဖြစ်နေတာ၊ ဆီ shortage ဖြစ်နေတာတော့ မဟုတ်ဘူး။ logistics supply chain ပြဿနာ ဖြစ်နေတာ အခုဖြစ်တာက။ ဟိုရက်က ဖြစ်တာက ဒေါ်လာဈေး ပြဿနာ” ဟု ပြောသည်။

စက်သုံးဆီ အကျပ်အတည်း ဖြစ်ပေါ်လာရခြင်းသည် အစောပိုင်းကာလများတွင် အစိုးရမှ ဒေါ်လာထိန်းချုပ်မှုများ လုပ်ဆောင်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ဒေါ်လာရှားပါးမှု ဖြစ်ပေါ်ပြီး စက်သုံးဆီပြဿနာ ပေါ်ပေါက်လာရခြင်းဖြစ်သည်။

လက်ရှိတွင် ဒေါ်လာနှင့် ပတ်သက်၍ ဖြေလျှော့မှုများ ပြုလုပ်လာနေပြီဖြစ်သော်လည်း နယ်မြေတည်ငြိမ်မှု မရှိခြင်း ကြောင့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးမှတဆင့် နိုင်ငံခြားငွေ ရရှိမှု ထိခိုက်နေသည့်အတွက် ဒေါ်လာလိုအပ်ချက် ရှိနေ သေးသည်။

လက်ရှိတွင် ဒေါ်လာနှင့် ပတ်သက်၍ အလုံးစုံ ဖြေလျှော့ပေးထားခြင်း မရှိသည့်အတွက် စက်သုံးဆီ အကျပ်အတည်းသည် ရှိနေနိုင်သေးသည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူများက ပြောသည်။