CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၇

၂၇၈၉ ဒသမ ၂၅ ကာရက်ရှိ ပတ္တမြားကို တပ်မတော်က နိုင်ငံတော်သို့ လှူဒါန်းလိုက်ကြောင်း နစက-က ယနေ့ (ဇူလိုင် ၇ ရက်) သတင်း ထုတ်ပြန်သွားသည်။

နစကဥက္ကဋ္ဌက နိုင်ငံတော်နှင့် တပ်မတော်ကို ချစ်မြတ်နိုးသည့် လူငယ်တစ်ဦးက ၎င်း၏မိဘ ဘိုးဘွားများ လက်ထက်က ထိန်းသိမ်းထားရှိသည့် ပတ္တမြားကြီးကို တပ်မတော်သို့ လှူဒါန်းရန်အတွက် ကမ်းလှမ်းလာခဲ့ပါကြောင်း၊ ထိုပတ္တမြားကို တာဝန်ရှိသူများဖြင့် စိစစ်ကြည့်သည့်အခါတွင် အဖိုးထိုက်တန်သည့် ပတ္တမြားဖြစ်သည်ကို စစ်ဆေးတွေ့ရှိရပါကြောင်း၊ ထို့ ကြောင့် တပ်မတော်အနေဖြင့် နိုင်ငံတော်သို့ ပေးအပ်လှူဒါန်းရခြင်း ဖြစ်ပါကြောင်း ပြောသည်။

အလားတူပင် ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ် နိုင်ငံတော် ငြိမ်ဝပ်ပိပြားမှု တည်ဆောက်ရေးအဖွဲ့ အစိုးရလက်ထက်တွင် နိုင်ငံတော်သို့ ၄၉၆ ကာရက်ရှိ ပတ္တမြားကို နိုင်ငံတော်သို့ လှူဒါန်းခဲ့ကြောင်း၊ ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် ၁၉၀၇ ကာရက်ရှိ ပတ္တမြားကို နိုင်ငံတော်သို့ လှူ ဒါန်းခဲ့ကြောင်း၊ ယခု လှူဒါန်းသည့် ပတ္တမြားသည် ၂၇၈၉ ဒသမ ၂၅ ကာရက် ရှိပြီး အရွယ်အစားအားဖြင့် ကြီးမားကြောင်း၊ ယခု ပတ္တမြားကို နိုင်ငံတော်ပတ္တမြား(နစကပတ္တမြား)အဖြစ် ဂုဏ်ပြုသတ်မှတ် ခေါ်ဝေါ်မည်ဖြစ်ကြောင်း နစက၏ ထုတ်ပြန် ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

ထို့နောက် အဆိုပါ ပတ္တမြားကြီးသည် ပွတ်ချောအမျိုးအစားဖြစ်ပြီး အပြစ်အနာအဆာ ကင်းစင်ကာ မြန်မာနိုင်ငံ၊ မိုးကုတ် ရတနာမြေမှ ထွက်ရှိသည့် ရှားပါးသော ပတ္တမြားဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် လှူဒါန်းသည့် လူငယ်ကိုလည်း ထိုက်တန်သည့် ချီးမြှင့်မှုများ ပြုလုပ်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း နစက-က ပြောသည်။

တပ်မတော်မှတဆင့် နိုင်ငံသို့ လှူဒါန်းသည့် ၂၇၈၉ ဒသမ ၂၅ ကာရက်ရှိ ပတ္တမြားကြီးသည် မာခြင်းအဆင့် ၉ ရှိပြီး သိပ် သည်းဆ ၃ ဒသမ ၉၉ ရှိကြောင်း၊ အရောင်မှာ ခရမ်းရောင် အနည်းငယ်သန်းသည့် အနီရောင်(Red With Purplish tint) ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

နိုင်ငံရေးလေ့လားသုံးသပ်သူများနှင့် စီးပွားရေးပညာရှင်များကတော့ တပ်မတော်မှ နိုင်ငံတော်သို့ လှူဒါန်းသည်ဆိုသည့် တိုင် နိုင်ငံတော် အစိုးရဟုဆိုသူသည် တပ်မတော်က ခေါင်းဆောင်များဖြစ်နေခြင်းကြောင့် မည်သည့် နေရာသို့ ရောက်ရှိ ကာ ထိန်းသိမ်းမည်ကိုတော့ မေးခွန်း ထုတ်စရာဖြစ်နေကြောင်း ပြောသည်။

CNI International News

ကိုလံဘို၊ ဇူလိုင် ၇            

သီရိလင်္ကာသည် ၎င်း၏သမိုင်းတလျှောက် အဆိုးရွားဆုံး အကျပ်အတည်းကို ရင်ဆိုင်ကျော်လွှားနိုင်ရန် အပူတပြင်း အကူ အညီ တောင်းနေရသည်။ လောင်စာဆီ ပြတ်လပ်၍ ကျောင်းများ ပိတ်ထားရပြီး ကလေးသူငယ်များနှင့် ဆရာ၊ ဆရာမများမှာ စာသင်ခန်းပြင်ပသို့ ရောက်နေရသည်။

ချွတ်ခြုံကျသွားသော တိုင်းပြည်အတွက် နိုင်ငံတကာငွေကြေးရန်ပုံငွေအဖွဲ့ (IMF) ၏ ဘဏ္ဍာရေး ကယ်တင်မည့် အစီအစဉ်မှာ ရှေ့မရောက်နိုင်ဘဲ ခက်ခဲနေသည်ဟု ဝန်ကြီးချုပ်က ယခုသီတင်းပတ်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော် ယူကရိန်းစစ်ကြောင့် စားသောက်ကုန်၊ လောင်စာဆီနှင့် အခြားပစ္စည်းများ ဈေးတက်ကုန်ခြင်းမှာ သီရိလင်္ကာ တစ်နိုင်ငံတည်း ပြဿနာပေါ်နေသည်တော့ မဟုတ်ပေ။

လာအို၊ ပါကစ္စတန်မှသည် ဗင်နီဇွဲလားနှင့် ဂီနိနိုင်ငံများအထိ ကမ္ဘာတဝန်းရှိ နိုင်ငံအများအပြားတွက် အချက်ပေး ခေါင်းလောင်းသံများ ဆူညံလာပြီ ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံပေါင်း ၉၄ နိုင်ငံတွင် လူဦးရေ ၁ ဒသမ ၆ ဘီလီယံခန့်သည် စားနပ်ရိက္ခာ၊ စွမ်းအင်၊ ဘဏ္ဍာရေးစနစ် အကျပ်အတည်းများ ခံစားနေရပြီး ၎င်းတို့အနက် ၁ ဒသမ ၂ ဘီလီယံမှာ ကြမ်းတမ်းလှသည့် မုန်တိုင်းဒဏ် သင့်နေကြသည်။

သီရိလင်္ကာရဲ့ လောင်စာဆီ ပြတ်လပ်မှုဒဏ်ကို ခံနေရတဲ့ ပြည်သူများ (AP)

လူနေမှုစရိတ် ခက်ခဲမှုနှင့် အခြားစရိတ်စကများက နေရာတိုင်းတွင် ဖိစီးနေကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ချုပ်၏ ကမ္ဘာ့အကျပ်အတည်း တုံ့ပြန်ရေးအဖွဲ့က ယခင်လ၌ ထုတ်ပြန်သော အစီရင်ခံစာအရ သိရသည်။

အဆိုပါ နိုင်ငံများ၏ မပြေလည်မှုများမှာ အကြောင်းအရင်းအားဖြင့် ကွဲပြားသော်လည်း အားလုံးကတော့ ရုရှားက ယူကရိန်း ကျူးကျော်စစ်ကြောင့် စားနပ်ရိက္ခာနှင့် လောင်စာဆီ စရိတ်တက်လာခြင်း၏ ဒုက္ခကို မျှဝေခံစားနေရသည်။

ရလဒ်အားဖြင့် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ၌ လူတစ်ဦးချင်း ဝင်ငွေမှာ ယခုနှစ်တွင် ကပ်ရောဂါ အကြိုကာလ (၂၀၁၉) ခုနှစ်အောက်သို့ ၅ ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းသွားမည်ဟု ကမ္ဘာ့ဘဏ်က ခန့်မှန်းထားသည်။

ကမ္ဘာ့အဆင်းရဲဆုံး နိုင်ငံများ၏ ထက်ဝက်ကျော်သည် အကြွေးထူနေခြင်း (သို့မဟုတ်) အကြွေးဖိစီးမှု ပြဿနာ ကြီးထွားလာ ခြင်း ရှိနေကြောင်း ကုလသမဂ္ဂက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

အဆိုးဆုံး အကျပ်အတည်းထဲမှ အချို့ကို အကျင့်ပျက်ခြစားမှု၊ ပြည်တွင်းစစ်၊ စစ်တပ် အာဏာသိမ်းမှု (သို့မဟုတ်) အခြား ဘေးဆိုးများကြောင့် ထိခိုက်ခဲ့ရသော နိုင်ငံများတွင် တွေ့ရသည်။ ထိုနိုင်ငံများသည် ကသောင်းကနင်း ဖြစ်နေကြပြီး မတန်တဆ ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုး အောက်သို့ ရောက်သွားကြသည်။

ကျပ်တည်းကျဉ်းမြောင်း၍ စီးပွားရေး အန္တရာယ်များနေသော နိုင်ငံအချို့ကို အောက်ပါအတိုင်း တွေ့ရှိနိုင်သည်။

အာဖဂန်နစ္စတန်မှာ တာလီဘန်တွေ ထိန်းချုပ်ပြီးနောက် ခက်ခဲလာမှု(AP)

အာဖဂန်နစ္စတန်

*****************

အာဖဂန်နစ္စတန်တွင် ယမန်နှစ်က အမေရိကန်နှင့် နေတိုး မဟာမိတ်တပ်များ ထွက်ခွာချိန်မှစ၍ စီးပွားရေး အကျပ်အတည်း ပိုမို ဆိုးရွားလာခဲ့သည်။ တာလီဘန်အစိုးရကို ကမ္ဘာက အသိအမှတ်မပြုဘဲ နိုင်ငံတကာအကူအညီများ လုံးဝရပ်တန့်သွားခဲ့ရာ ဘဏ်ငွေလွှဲမှုနှင့် ရောင်းဝယ် ဖောက်ကားခြင်းများလည်း တုံ့ဆိုင်းသွားခဲ့သည်။

နိုင်ငံ၏လူဦးရေ ၃၉ သန်းသည် စားနပ်ရိက္ခာ မလုံလောက်မှုကြောင့် အသက်အန္တရာယ်နှင့်ပင် ရင်ဆိုင်နေရသည်။ ဆရာဝန် များ၊ သူနာပြုများနှင့် ကျောင်းဆရာများ လအတန်ကြာ လုပ်ခလစာ မရရှိကြပေ။ မကြာသေးမီက ငလျင်လှုပ်ခတ်၍ လူ ၁၀၀၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့ပြီး ဆင်းရဲဒုက္ခများ ဗူးလေးရာ ဖရုံဆင့်ခဲ့သည်။

အာဂျင်တီးနား နိုင်ငံအတွင်းပြည်သူများ ငွေကြေးဖောင်းပွမှုဒဏ်ခံနေရ(AP)

အာဂျင်တီးနား

***************

အာဂျင်တီးနားနိုင်ငံသား ၁၀ ဦးလျှင် ၄ ဦးမှာ ဝင်ငွေ နိမ့်ပါးသွားခဲ့ပြီး ဗဟိုဘဏ်၏ ငွေကြေးခိုင်မာမှု လျော့ကျလာခဲ့သည့် အပြင် နိုင်ငံခြားအရန်ငွေကြေး အလွန်နည်းပါးနေသည်။ နိုင်ငံသား သန်းနှင့်ချီ၍ မီးချောင်သုံး ပစ္စည်းများနှင့် စားသောက်ကုန် အခက်အခဲဖြစ်ရပြီး အစိုးရ၏ သက်သာချောင်ချိရေး အစီအစဉ်ကို စောင့်ဆိုင်းနေကြသည်။

အကြွေးဒေါ်လာ ၄၄ ဘီလီယံ အတွက် IMF နှင့် မကြာသေးမီက သဘောတူညီချက် ရခဲ့သော်လည်း စီးပွားရေး နာလန်ထမှု နှေးကွေးနေခြင်းကြောင့် မေးခွန်း ထုတ်စရာများ ပေါ်ပေါက်နေသည်။

အီဂျစ်နိုင်ငံအတွင်းက ပြည်သူများ လှုပ်ရှားရုန်းကန်နေရမှု(AP)

အီဂျစ်

********

အီဂျစ်နိုင်ငံတွင် ငွေကြေးဖောင်းပွမှုနှုန်းမှာ ပြီးခဲ့သည့် ဧပြီလတွင် ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါး တိုးလာခဲ့ပြီး လူဦးရေ ၁၀၃ သန်း၏ သုံးပုံတစ်ပုံမှာ ဆင်းရဲတွင်း နက်နေခဲ့သည်။ ပြည်တွင်းသုံး ငွေကြေး တန်ဖိုးကျဆင်းနေခဲ့သည်။

လောင်စာဆီ၊ သောက်သုံးရေနှင့် လျှပ်စစ်တို့ ဦးစားပေးရသဖြင့် အစိုးရ ထောက်ပံ့ကြေးများ ဖြတ်တောက်ခဲ့ရပြီး ခြိုးခြံချွေတာ ရေး အစီအမံများ ချမှတ်ထားရသည်။ အီဂျစ်ဗဟိုဘဏ်က ငွေကြေးဖောင်းပွမှုထိန်းရန် အတိုးနှုန်းမြှင့်တင်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံခြား ကြွေး မြီများ ပြန်ဆပ်ရန် ခက်ခဲနေခဲ့သလို အသားတင် နိုင်ငံခြား အရန်ငွေကြေး ထိုးကျသွားခဲ့သည်။

အိမ်နီးချင်း ဆော်ဒီအာရေဗျ၊ ကာတာနှင့် အာရပ်စော်ဘွားများ ပြည်ထောင်စု(ယူအေအီး)တို့က ငွေသားနှင့် တိုက်ရိုက် ရင်းနှီး မြှုပ်နှံမှုတို့ကို အကူအညီအဖြစ် ဒေါ်လာ ၂၂ ဘီလီယံတန်ဖိုး အီဂျစ်အစိုးရထံ ပေးအပ်ရန် ကတိပြုခဲ့သည်။

လာအိုနိုင်ငံအတွင်းက အလုပ်သမားများ

လာအို

********

သေးငယ်သော ကုန်းပိတ်နိုင်ငံဖြစ်သည့် လာအိုတွင် ကပ်ရောဂါ မဖြစ်မီအထိ စီးပွားရေးတိုးတက်မှု လျင်မြန်သွက်လက် နေခဲ့ သော်လည်း ယခုအခါ ကြွေးမြီများ ဖိစီးလာခဲ့သည်။ သီရိလင်္ကာကဲ့သို့ ဒေါ်လာဘီလီယံနှင့်ချီသော ချေးငွေများ မည်သို့ ပြန်ဆပ် ရမည်ကို ကြွေးရှင်များနှင့် ညှိနေရသည်။

ကပ်ရောဂါကြောင့် ကုန်ဈေးနှုန်းတက်ခြင်း၊ အလုပ်အကိုင် ဆုံးရှုံးခြင်းတို့က လာအို၏ ဆင်းရဲမွဲတေမှုကို ပိုဆိုးလာစေခဲ့သည်။

လက်ဘနွန်နိုင်ငံအတွင်းက မတည်ငြိမ်မှု(AP)

လက်ဘနွန်

************

လက်ဘနွန်နိုင်ငံတွင် ငွေကြေးစနစ် ယိုင်လဲခြင်း၊ ငွေကြေး ဖောင်းပွမှုနှုန်း မြင့်လာခြင်းနှင့် အငတ်ဘေး ဆိုက်လာခြင်း၊ လောင်စာဆီ တန်းစီးဝယ်ရခြင်းနှင့် လူလတ်တန်းစား လျော့ပါးလာခြင်းတို့မှာ သီရီလင်္ကာကဲ့သို့ ဖြစ်လာသည်။

ပြည်တွင်းစစ်ဒဏ်၊ အစိုးရ၏ စွမ်းဆောင်ရည် ကျဆင်းခြင်း၊ အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်ပွားနေခြင်းတို့ကြောင့် မလူးသာ မလွန့်သာ ဖြစ်နေသည်။ ၂၀၁၉ ခုနှစ်နှောင်းပိုင်း အဆိုပြုခဲ့သော အခွန်မူဝါဒကို အကြောင်းပြု၍ အုပ်ချုပ်သူ လူတန်းစားအပေါ် လူထုဒေါသ ပုံကျလာခဲ့ပြီး လနှင့်ချီ၍ ဆန္ဒပြမှုများ ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်။

ကြွေးမြီ ဒေါ်လာ ဘီလီယံ ၉၀ (သို့မဟုတ်) ၎င်းနိုင်ငံ အသားတင် ထုတ်ကုန်တန်ဖိုး GDP ၏ ၁၇၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ပြန်ဆပ်ရန် ပျက်ကွက်ခဲ့သဖြင့် ကမ္ဘာ့အကျပ်တည်းဆုံး နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ဖြစ်လာခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ထောက်ခံသူများ 

မြန်မာ

********

ကပ်ရောဂါနှင့် နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်မှုများ ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပြီး အထူးသဖြင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ရွေးကောက်ခံအစိုးရကို ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီတွင် ဖြုတ်ချ၍ စစ်တပ်က အာဏာရယူပြီးနောက် မြန်မာ့စီးပွားရေး ထိခိုက်သွားခဲ့သည်။

စစ်တပ်က ချုပ်ကိုင်ထားသော စီးပွားရေး ပိုင်ဆိုင်မှုများကို အနောက်အုပ်စု ပစ်မှတ်ထား၍ ပိတ်ဆို့ အရေးယူခဲ့သည်။ စီးပွားရေးမှာ ယမန်နှစ်၌ ၁၈ ရာခိုင်နှုန်း ကျုံ့ဝင်သေးကွေးခဲ့သည်။

လူပေါင်း ၇ သိန်းကျော်သည် လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများနှင့် နိုင်ငံရေး အကြမ်းဖက်မှုဒဏ်ကြောင့် နေရပ်များကို စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးရခြင်း (သို့မဟုတ်) အတင်းအကျပ် မောင်းထုတ်ခံရခြင်းတို့ ခံစားနေခဲ့ရသည်။ ကမ္ဘာ့ဘဏ်က ၂၀၂၂-၂၀၂၄ ခုနှစ် အတွက် ခန့်မှန်းတွက်ချက်ရာတွင် မြန်မာနိုင်ငံကို ဖယ်ထုတ်ထားသည်။

ပါကစ္စတန်နိုင်ငံရဲ့ ငွေကြေး အကျပ်အတည်း (AP)

ပါကစ္စတန်

***********

ပါကစ္စတန်သည် ပြီးခဲ့သည့် ဧပြီလတွင် ဝန်ကြီးချုပ် အီမရန်ခမ်းကို ဖြုတ်ချပြီးနောက် ဆိုင်းငံထားသော ဒေါ်လာ ၆ ဘီလီယံ တန်ဖိုး ထောက်ပံ့ရေး အစီအစဉ်ကို ပြန်လည် အသက်သွင်းရန် မျှော်လင့်ထားသော်လည်း အခြေအနေမှာ သီရိလင်္ကာ ကဲ့သို့ပင် IMF နှင့် အရေးပေါ် ဆွေးနွေးရသည့်အဖြစ်သို့ ဆိုက်ရောက်သွားသည်။

ရေနံစိမ်း ဈေးတက်လာခြင်းကြောင့် လောင်စာဆီ ရှားပါးလာခဲ့ပြီး ပါကစ္စတန် ငွေကြေးဖောင်းပွမှုမှာ ၂၁ ရာခိုင်နှုန်းသို့ မြင့်တက်သွားခဲ့သည်။ လက်ဖက်ခြောက်တင်သွင်းမှု ဒေါ်လာ သန်း ၆၀၀ လျှော့ချရန် အစိုးရဝန်ကြီးတစ်ဦးက မေတ္တာရပ်ခဲ့ရာ နိုင်ငံသားများ ဒေါသထွက်ခဲ့ကြသည်။

IMF အကူအညီကို တောင့်တလျက် ဝန်ကြီးချုပ် ရှာဘတ်ရှရစ်ဖ်က အဓိက စက်မှုလုပ်ငန်းကြီးများအတွက် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ စူပါအခွန်အသစ် ချမှတ်ခဲ့သည်။ ပါကစ္စတန် မက်ခရိုစီးပွားရေးမှာ အန္တရာယ်များနေပြီး အကျဘက်သို့ တိမ်းစောင်းလာနေ သည်ဟု ကမ္ဘာ့ဘဏ်က နောက်ဆုံး အကဲဖြတ်ချက်တွင် သတိပေးခဲ့သည်။

တူရကီ ငွေကြေးကျပ်တည်းမှုကနေ စားနပ်ရိက္ခာမလုံလောက်မှု(AP)

တူရကီ

**********

တူရကီနိုင်ငံတွင် အစိုးရဘဏ္ဍာရေး ပိုမိုဆိုးရွားလာနေပြီး ကုန်သွယ်ရေးနှင့် အရင်းအနှီးစာရင်း လိုငွေ ပြလာမှုသည် ပြဿနာကို ပိုမိုကြီးထွားစေခဲ့သည်။ ငွေကြေးဖောင်းပွမှုမှာ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ရှိနေပြီး အလုပ်လက်မဲ့ များပြားနေသည်။ နိုင်ငံအတွင်းရှိ အိမ်ထောင်စု အသီးသီးသည် စားနပ်ရိက္ခာနှင့် အခြားပစ္စည်းများ ဝယ်ယူရန် ရုန်းကန်နေရသည်။ တူရကီ၏ နိုင်ငံခြားကြွေးမြီမှာ GDP ၏ ၅၄ ရာခိုင်နှုန်း ဖြစ်နေသည်။

ဇင်ဘာဘွေနိုင်ငံသားများရဲ့ ရုန်းကန်နေမှု

ဇင်ဘာဘွေ

***********

ဇင်ဘာဘွေနိုင်ငံတွင် ငွေကြေး ဖောင်းပွမှုနှုန်းမှာ ၁၃၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော် ရှိနေပြီး ၂၀၀၈ ခုနှစ်၌ အမြင့်ဆုံး ငွေကြေး ဖောင်းပွမှု အဖြစ်သို့ ပြန်ရောက်သွားနိုင်သည်။ ၎င်းနိုင်ငံ၏ ထိခိုက်လွယ်သော စီးပွားရေးတွင် ပြဿနာ တစ်ခုပြီးတစ်ခု တိုးလာနေသည်။

ဇင်ဘာဘွေ၏ စီးပွားရေးမှာ နှစ်ပေါင်းများစွာ တိုင်အောင် စက်မှုလုပ်ငန်း ပျက်သုဉ်းခြင်း၊ အကျင့်ပျက် ခြစားခြင်း၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံ မှု နည်းပါးခြင်း၊ ပို့ကုန် နည်းပါးခြင်းနှင့် ကြွေးမြီထူခြင်းတို့ ဖိစီးနေသည်။

ဇင်ဘာဘွေ ငွေကြေးကို လူထုက အယုံအကြည် မရှိ တော့သဖြင့် ဒေါ်လာဝယ်လိုအားမှာ တိုးနေခဲ့သည်။ အတော်များများမှာ ရပ်တည်ရှင်သန်ရေးအတွက် ရုန်းကန်ရင်း နံနက်စာနှင့်ညစာ နပ်မမှန်ကြတော့ပေ။

Source: AP

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၇

ပြည်တွင်းတွင် SKD စနစ်ဖြင့် မော်တော်ကား ထုတ်လုပ် တပ်ဆင်နေသည့် နာမည်ကြီး အမှတ်တံဆိပ် တစ်ခုဖြစ်သည့် ဆူဇူကီး ကားစက်ရုံသည် ပြည်ပမှ မော်တော်ကား အစိတ်အပိုင်းတချို့ တင်သွင်းရ ခက်ခဲမှုကြောင့် ယာယီရပ်နားသွား ကြောင်း မော်တော်ကားထုတ်လုပ် ရောင်းချသူများထံမှ သိရသည်။

SKD ကားစက်ရုံ ဆူဇူးကီးသည် လတ်တလောတွင် ယာယီသာ ရပ်နားသွားခြင်းဖြစ်ပြီး ပိတ်သိမ်းခြင်းမဟုတ်ကြောင်း ရန်ကုန် တိုင်းဒေသကြီး မော်တော်ယာဉ် ထုတ်လုပ်ရေးနှင့် ဖြန့်ဖြူးရောင်းချရေး လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးမင်းမင်းမောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

ဦးမင်းမင်းမောင်က “ယာယီပဲ ပိတ်တာ၊ ပိတ်မသိမ်းဘူး။ ယာယီခဏရပ်တာ။ ပိတ်သိမ်းတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ခဏရပ်တာ။ ပိတ် သိမ်းတယ်လို့ ပြောလို့မရဘူး။ ခဏရပ်တာ” ဟု ပြောသည်။

ကားတင်သွင်းခွင့် ပါမစ် ပိတ်ထားသော်လည်း ပြည်တွင်းတွင် ထုတ်လုပ် တပ်ဆင်နေသည့် SKD မော်တော်ယာဉ်များအတွက် လိုအပ်သည့် အစိတ်အပိုင်းများကို တင်သွင်းခွင့် ပြုထားကြောင်း သိရသည်။

ယခု ပြည်တွင်းတွင် ထုတ်လုပ် တပ်ဆင်နေသည့် ဆူဇူကီးကားစက်ရုံ ယာယီရပ်နားသွားရခြင်းသည် မော်တော်ကားဆိုင်ရာ အစိတ်အပိုင်းများကို ပြည်ပမှတင်သွင်းရာတွင် အခက်အခဲ ရှိနေခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်ဟု ကားမူဝါဒ ကျွမ်းကျင်သူ ဦးအောင် ပြည့်စုံက ပြောသည်။

ဆူဇူကီး ကားထုတ်လုပ် တပ်ဆင်နေစဉ်

ဦးအောင်ပြည့်စုံ က “ကျနော်တို့ အခုသိရသလောက်က ဆူဇူကီးက ဒီကနေပြီးတော့ ပြည်ပကနေ အစိတ်အပိုင်းတွေ တင်သွင်း ပြီးတော့ ကျနော်တို့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကားထုတ်လုပ်နေတယ်။ ထုတ်လုပ်နေတဲ့အခါမှာ သူတို့ တင်သွင်းဖို့ အစိတ်အပိုင်းတွေနဲ့ ပတ်သတ်ပီးတော့ အခက်အခဲ ဖြစ် တယ်ပေါ့နော်။ အခက်အခဲ ဖြစ်တာမျိုး ကြားရတယ်။ အဲလိုကြားရတဲ့အတွက် သူတို့ကနေပြီးတော့ စက်ရုံကို ယာယီ ကား ထုတ်လုပ်မှုကို ရပ်နားလိုက်တယ်ဆိုတဲ့ သတင်းကိုပဲ ကျနော်တို့ အတည်ပြုနိုင်တာ ဖြစ်ပါတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် SKD စနစ်ဖြင့် ထုတ်လုပ်တပ်ဆင်သည့် မော်တော်ကား အမှတ်တံဆိပ်များစွာ ရှိသည့်အနက် ဆူဇူကီးသည် ရောင်းအား အကောင်းဆုံးနှင့် နာမည်ရှိပြီးသား အမှတ်တံဆိပ် တစ်ခုဖြစ်သည်ဟု မော်တော်ကား ရောင်းဝယ်သူများထံမှ သိရသည်။

ယခုလို ဆူဇူကီးကားစက်ရုံမှ ပြည်တွင်း ကားထုတ်လုပ်မှုကို ယာယီရပ်နားလိုက်သော်လည်း ကားဈေးကွက်အပေါ် ကြီးမားစွာ ပြောင်းလဲစေနိုင်မှာ မဟုတ်ကြောင်း ကားမူဝါဒ ကျွမ်းကျင်သူ ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဆူဇူကီး ကားထုတ်လုပ် တပ်ဆင်နေစဉ်

၎င်းက “မြန်မာနိုင်ငံမှာ SKD စနစ်နဲ့ ထုတ်လုပ်တပ်ဆင်တဲ့ မော်တော်ကားတွေ အများကြီး ရှိတယ်ပေါ့နော်။ ပြောမယ်ဆိုရင် ၁၀ ခုထက်မနည်း ရှိတယ်။ အဲဒီအထဲမှာ ဆူဇူကီးကတော့ ရောင်းအားအကောင်းဆုံး Brand တစ်ခု ဖြစ်တယ်။ ပြည်တွင်းမှာ လည်း နာမည်ရှိပြီးသာ Brand တစ်ခု ဖြစ်တယ်။ ပြောမယ်ဆိုရင်တော့ ဝယ်လိုအားရှိနေတဲ့ Brand တစ်ခုက ရုတ်တရက်ကြီး ရပ်လိုက်တော့ ကျနော်တို့ ဝယ်လိုအားနဲ့ ရောင်းလိုအားပေါ်မှာ သက်ရောက်မှု ရှိနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီအတွက် ဈေးနှုန်း အပြောင်း အလဲ ဆိုတာကလည်း ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ ပုံမှန်ဈေးထက် ကားလက်ဝယ် ပိုင်ဆိုင်ထားတဲ့ သူတွေ၊ တကယ်လိုချင်တဲ့ သူတွေ က ဈေးပိုပြီးတော့ ပေးတာမျိုး၊ ဝယ်တာမျိုး အဲတော့ ကားဈေးကွက် အတက်ဘက်မှာ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျနော် တို့ တချက် ပြန်ပြီးတော့ စဉ်းစားရမှာက ဆူဇူကီးက အမြဲတမ်း ပိတ်လိုက်တာ မဟုတ်ဘဲနဲ့ ယာယီပိတ်သိမ်းတယ်ပဲ သတင်း ထွက်လာတော့ ဒီကားတွေ ပြန်ထွက်လာရင် ဒီဈေးနှုန်းက ဘယ်လောက်ထိ အတက်ဈေးမှာ ရှိနေမှာလဲ။ အဲတော့ တကယ်လို အပ်တဲ့သူက အတက်ဈေးနဲ့ ဝယ်ကောင်း ဝယ်နိုင်တယ်။ အရမ်းကြီး အများကြီး ဝယ်တာမျိုး ဖြစ်လာမှာ မဟုတ်တဲ့အတွက် အပြောင်းအလဲ သိပ်ကြီးကြီးမားမားကြီး ဈေးကွက်ကို ရိုက်ခက်စရာ မရှိဘူးလို့ သုံးသပ်လို့ ရပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် SKD စနစ်ဖြင့် ထုတ်လုပ်တပ်ဆင်နေသည့် ကားကုမ္ပဏီတချို့တွင် နိုင်ငံခြားငွေ ဝယ်ယူရခက်ခဲခြင်းနှင့် မြန်မာနိုင်ငံ ၏ ကားမူဝါဒများကြောင့် ထုတ်လုပ်မှု နှောင့်နှေးနေခြင်း ဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုအခက်အခဲကို မဖြေရှင်းနိုင်ပါက နောက်ထက် ထုတ် လုပ်မှု ရပ်တန့် သွားနိုင်သည့် အခြေအနေများ ရှိနိုင်ကြောင်း မော်တော်ကား ရောင်းဝယ်သူများနှင့် ကားမူဝါဒ ကျွမ်းကျင်သူ များက ခန့်မှန်းနေကြသည်။

CNI International News

ဝါရှင်တန်၊ ဇူလိုင် ၇

အရှေ့အာရှသို့ ဒေါ်လာသန်းပေါင်းများစွာ တန်ဖိုးရှိသော အီရန်ရေနံဓါတုပစ္စည်းများ တင်ပို့ရောင်းချခြင်းဖြင့် အီရန်အစိုးရသည် ရေနံပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများကို ချိုးဖောက်လိုက်သည့်အတွက် ၎င်းနှင့် ဆက်စပ်ရောင်းချရာ နိုင်ငံတကာ ကွန်ရက်များ၏ပိုင်ဆိုင်မှုများကိုပါ ဆိုင်းငံ့စေလိုက်ကြောင်း အမေရိကန် ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာနက ဇူလိုင် ၆ ရက်တွင် သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

အဆိုပါပိတ်ဆို့အရေးယူမှုသည် အီရန်အစိုးရပိုင်ကုမ္ပဏီ၊ ထရေလိုင်းယန့်ကုမ္ပဏီ (Trilliance)တို့နှင့်ဆက်စပ်၍ တရုတ်နှင့်အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စု (ယူအေအီး)တို့ကို ပစ်မှတ်ထားလုပ်ဆောင်ခြင်းဖြစ်သည်။ ထရေလိုင်းယန့်သည် ဟောင်ကောင်အခြေစိုက်ကုမ္ပဏီတစ်ခုဖြစ်ပြီး အီရန်နှင့်ဆက်ဆံမှုရှိသဖြင့် အမေရိကန်၏ ပိတ်ဆို့ အရေးယူများ ခံနေရသည်။

ဝါရှင်တန်သည် ပြီးခဲ့သည့် ဇွန်လ၌ အီရန်ရေနံဓါတုပစ္စည်းများ ထုတ်လုပ်သူများအပြင် အိန္ဒိယနှင့်တရုတ် ပွဲစားများ ကိုပါ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများ ချမှတ်ခဲ့သည်။

အီရန်၏နျူကလီးယားအစီအစဉ်ကို ဟန့်တားရန်အတွက် ၂၀၁၅ ခုနှစ်က သဘောတူညီချက်ကို ပြန်လည် အသက် သွင်းရန် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းနေချိန်၌ အမေရိကန်ဘက်မှ အီရန်အပေါ် ယခုကဲ့သို့ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများနှင့် ဖိအားများ တိုးလာခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

 “ပူးတွဲဘက်စုံလုပ်ဆောင်ချက် အစီအစဉ်များ လိုက်နာဖို့ အပြန်အလှန်ဆွေးနွေးကြရင်း အီရန်နှင့် သဘော တူညီ ချက်တစ်ရပ်ရရှိရန် အမေရိကန်က ကတိပြုထားသော်လည်း ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများ ချမှတ်ရေးအတွက် မိမိတို့ အခွင့်အာဏာများကို ဆက်လက်အသုံးချသွားမည်” ဟု အဆိုပါနျူကလီးယားသဘောတူညီချက်ကို ရည်ညွှန်း လျက် အမေရိကန်ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။

အစ္စရေးနှင့် ဆော်ဒီအာရေဗျသို့ လာမည့်သီတင်းပတ်တွင် သမ္မတဂျိုးဘိုင်ဒန်၏ ခရီးစဉ်စတင်ရန် မျှော်မှန်းထား ချိန် ဇူလိုင် ၆ ရက်၌ အထက်ပါ ထုတ်ပြန်ချက်ကြေညာချက် ထွက်ရှိလာခဲ့သည်။ အမေရိကန်သည် အီရန်၏ နျူကလီးယားခြိမ်းခြောက်မှုကို ထိန်းချုပ်ဟန့်တားရန်မှာ ၎င်း၏အစီအစဉ်များထဲ၌ ထိပ်ဆုံးတွင် ထားရှိသည်။

ထရေလိုင်းယန့်ကုမ္ပဏီ၏လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှုတွင် စီမံခန့်ခွဲပေးသည်ဟု စွပ်စွဲခံရထားသူ အိန္ဒိယနိုင်ငံသား မိုဟာမက်ရှီဟီးရက်ခ်နော့ဒင်ဘီဟိုး (Mohammad Shaheed Ruknooddin Bhore) နှင့် တရုတ်အခြေစိုက်ပွဲစား ဂျက်ဂါအို (Jeff Gao) တို့ကိုလည်း အမေရိကန်၏ပိတ်ဆို့အရေးယူသည့်စာရင်းထဲသို့ ထည့်သွင်းခဲ့သည်။

ယခု ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများအရ ၎င်းတို့၏ အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် ထားရှိသော ပိုင်ဆိုင်မှုများနှင့် အကျိုးစီးပွား အားလုံးကို ဆိုင်းငံ့စေလိုက်ပြီး အမေရိကန်အခြေစိုက် လူပုဂ္ဂိုလ်များနှင့် ကုမ္ပဏီလုပ်ငန်းများအနေဖြင့် ၎င်းတို့နှင့် စီးပွားရေးအရ ထိတွေ့ဆက်ဆံခြင်းကိုပါ ပိတ်ပင်လိုက်ပြီဟု သိရသည်။

Source: AFP, Bangkok Post

CNI International News

ကိုလံဘို၊ ဇူလိုင် ၆

ဒေဝါလီခံရခြင်းနှင့်အတူ ချွတ်ခြုံကျနေသော နိုင်ငံဖြစ်သဖြင့် ဘဏ္ဍာရေးကယ်ဆယ်ရန် နိုင်ငံတကာငွေကြေး ရန်ပုံငွေအဖွဲ့ (IMF)နှင့် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုသည် ယခင်ကထက် ပိုမိုရှုပ်ထွေးပြီး ခက်ခဲလှကြောင်း သီရိလင်္ကာဝန်ကြီးချုပ်က ဇူလိုင် ၅ ရက် တွင် ရင်ဖွင့်ပြောကြားခဲ့ကြောင်း အေပီသတင်းဌာနက ရေးသားဖော်ပြသည်။

ဝန်ကြီးချုပ် ရာနေးဝီကရီမန်ဆင်သည် မိမိတို့နိုင်ငံသို့ လာရောက်ခဲ့သော IMF မစ်ရှင်အဖွဲ့နှင့် မကြာသေးမီက ဆွေးနွေးမှု များမှာ အကျိုးဖြစ်ထွန်းခဲ့သော်လည်း ယခင်ကဲ့သို့ ရိုးရှင်းခြင်းမရှိကြောင်း လွှတ်တော်အမတ်များကို ရှင်းပြခဲ့သည်။

တောင်အာရှဒေသရှိ ကျွန်းနိုင်ငံဖြစ်သော သီရိလင်္ကာသည် ၎င်း၏သမိုင်းတလျှောက် အဆိုးရွားဆုံး စီးပွားရေး အကျပ်အတည်း နှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။

သီရိလင်္ကာနိုင်ငံရှိ ပြည်သူများသည် မရှိမဖြစ် လိုအပ်သော အစားအစာ၊ လောင်စာဆီ၊ မီးဖိုချောင်သုံး ဓာတ်ငွေ့နှင့် ဆေးဝါး များ ပြတ်လပ်ခဲ့သဖြင့် တန်းစီစောင့်ဆိုင်း ဝယ်ယူခဲ့ရသည်မှာ ကြာမြင့်ခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။

အစိုးရက စာသင်ကျောင်းများ ပိတ်ခိုင်းထားခဲ့ပြီး မရှိမဖြစ် ဝန်ဆောင်မှုမှအပ အခြားဝန်ထမ်းများကို နေအိမ်တွင်သာနေ၍ အလုပ်လုပ်စေခဲ့သည်။

“ကျနော်တို့နိုင်ငံဟာ အရင်လည်း IMF နဲ့ အကြိမ်ကြိမ် ဆွေးနွေးခဲ့ပါတယ်။ အခု တစ်ခေါက်ကျတော့ အခြေအနေ အရင်နဲ့ မတူတော့ဘူးဗျ။ အရင်တုန်းကတော့ သူတို့က ဖွံ့ဖြိုးဆဲ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအနေနဲ့ ကျနော်တို့ကို ဆွေးနွေးတာ” ဟု ဝန်ကြီးချုပ် ဝီကရီမန်ဆင်က ပြောကြားခဲ့သည်။

သီရိလင်္ကာ ပြည်သူများကိုတွေ့ရစဉ် (AP)

“ဒါပေမယ့် အခု အခြေအနေကျတော့ သူတို့က တစ်မျိုးဖြစ်သွားပြီ။ အခုဆိုရင် ကျနော်တို့က ချွတ်ခြုံကျသွားတဲ့ နိုင်ငံအနေနဲ့ ဆွေးနွေးနေရပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကျနော်တို့မှာ ပိုခက်ခဲပြီး ရှုပ်ထွေးတဲ့ အနေအထားကို ရင်ဆိုင်ရဦးမှာပါ”ဟု ၎င်းက စီးပွားရေး ပြန်လည်ဦးမော့လာစေမည့် လမ်းပြမြေပုံကို လွှတ်တော်အမတ်များ ရှေ့မှောက်ရှင်းပြရင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ဘဏ္ဍာရေးနှင့် ကယ်ဆယ်ရေးအတွက် ပဏာမ သဘောတူညီချက်ကို IMF ၏ ဒါရိုက်တာဘုတ်အဖွဲ့ထံမှ အတည်ပြုချက် ရယူ ရန် တင်ပြထားကြောင်း ဝီကရီမန်ဆင်က အစောပိုင်းတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

“ဒါပေမယ့် ကျနော်တို့နိုင်ငံဟာ ဒေဝါလီခံရတာနဲ့ ကြွေးမြီတွေ ရေရှည် မဆပ်နိုင်တာနဲ့ပတ်သက်ပြီး သီးခြားတင်ပြရမှာပေါ့။ အဲဒီအစီအစဉ်ကို သူတို့ကျေနပ်မှပဲ အလယ်ဝန်ထမ်းအဆင့် သဘောတူညီချက် ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါက ဖြောင့်ဖြောင့်တန်း တန်း လုပ်လို့ရတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ် မဟုတ်ပါဘူး” ဟု ၎င်းက ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

သီရိလင်္ကာ၏ ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာ ဥပဒေအကြံပေးများသည် လာမည့်ဩဂုတ်လတွင် တင်သွင်းမည့် ကြွေးမြီနှင့်ပတ်သက်သည့် အစီရင်ခံစာကို ရေးသားပြုစုနေကြောင်း ဝန်ကြီးချုပ်က အသိပေး ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: AP

CNI International News

ဘန်ကောက်၊ ဇူလိုင် ၆

ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုအရှိန်မြှင့်ရန်အတွက် တရုတ်ကို ဖိတ်ခေါ်ကြောင်း၊ မိမိတို့နိုင်ငံ၏ မဟာဗျူဟာမြောက် တည်နေရာသည် ဒေသတွင်း ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးဆိုင်ရာ အချက်အချာကျသည့်နေရာဖြစ်ကြောင်း ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပရာယွတ်ချန်အိုချာက ပြောကြားခဲ့သည်ဟု ဘန်ကောက်ပို့စ်သတင်းအရ သိရသည်။

ဇူလိုင် ၅ ရက်တွင် တရုတ်နိုင်ငံတော်ကောင်စီဝင်နှင့် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဝမ်ယိထံသို့ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ပရာယွတ်က အထက်ပါသတင်းစကားများဖြင့် သဝဏ်လွှာပေးပို့ခဲ့သည်။

တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဝမ်ယိသည် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ဇူလိုင် ၄ ရက်တွင် ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီး ဇူလိုင် ၅ ရက်တွင် ၎င်းနှင့်အဆင့်တူ ထိုင်းနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဒွန်ပရာမူဒဝီနိုင်း (Don Pramudwinai) နှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့ပြီး အမြင်ချင်းဖလှယ်ခဲ့ကြကြောင်း ဘန်ကောက်ပို့စ်သတင်းအရ သိရသည်။

ကပ်ရောဂါကာလအတွင်း တရုတ်၏ကူညီပံ့ပိုးမှုများကို ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်အနေဖြင့် ကျေးဇူးတင်ရှိပါကြောင်း ထိုင်း အစိုးရပြောခွင့်ရသူ သနာကွန်ဝမ်ဘောင်ကွန်ချနာက တွေ့ဆုံမှုအကျဉ်းချုပ်၌ ထည့်သွင်းပြောကြားခဲ့သည်။
တရုတ်နိုင်ငံတောင်ပိုင်းတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော ရေကြီးရေလျှံမှုများနှင့်ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်မကင်းဖြစ်မိကြောင်း၊ အခြေ အနေကို အမြန်ထိန်းချုပ်နိုင်မည်ဟု မျှော်လင့်ကြောင်း ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ပရာယွတ်က ဝမ်ယိထံသို့ တစ်ဆင့်စကား လက်ဆောင်ပါးခဲ့သည်။

တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဝမ်ယိနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဒွန်ပရာမူဒဝီနိုင်းတို့ တွေ့ဆုံစဉ်

တရုတ်-ထိုင်း နှစ်နိုင်ငံရင်းနှီးသောဆက်ဆံရေးကို ပရာယွတ်က ချီးကျူးပြောကြားခဲ့ပြီး မိမိတို့နိုင်ငံများ၏ ဘက်စုံ မဟာဗျူဟာမြောက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုမှာ ယခုနှစ်ဆိုလျှင် ၁၀ နှစ်ပြည့်နှစ်ပတ်လည် တိုင်ခဲ့ပြီဖြစ်ကြောင်း အသိအမှတ်ပြု ဂုဏ်ပြုခဲ့သည်။

ဆက်ဆံရေးပိုမိုခိုင်မာစေရန်အတွက် နှစ်ဘက်စလုံးက မူအားဖြင့် သဘောတူခဲ့ကြကြောင်း ထိုင်းအစိုးရ ပြောခွင့် ရသူက ဆက်လက်ပြောကြားခဲ့သည်။

ယခုနှစ် ဇန်နဝါရီလမှ ဧပြီလအတွင်း ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော် ခုန်တက်ခဲ့သော နှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်မှုပမာဏ တိုးလာမှု အပေါ် အပြုသဘော ရှုမြင်မိကြောင်း ဝန်ကြီးချုပ်က ပြောကြားခဲ့သည်။ ထိုင်းသို့ လယ်ယာထွက်ကုန် တင်ပို့ရာ တွင် တရုတ်၏ကူညီဆောင်ရွက်ပေးမှုကို ကျေးဇူးတင်ရှိပါကြောင်း ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

“ဗိုလ်ချုပ်ကြီးပရာယွတ်က ထိုင်းမှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ အရှိန်မြှင့်ဖို့ တရုတ်နိုင်ငံကို ဖိတ်ခေါ်ပါတယ်” ဟု ထိုင်း အစိုးရပြောခွင့်ရသူ မစ္စတာသနာကွန်က ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုင်းတွင် လျှပ်စစ်ကားများနှင့် စိုက်ပျိုးရေး အစရှိသည့်လုပ်ငန်းများ၌ တရုတ်ကုမ္ပဏီများ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံနိုင်ရန် အရှေ့ပိုင်းစီးပွားစင်္ကြန် (EEC) အဆင်သင့်ဖြစ်နေပြီဟု ဝန်ကြီးချုပ်၏ကိုယ်စား ထိုင်းအစိုးရပြောခွင့်ရသူက ဖြည့်စွက်ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: Bangkok Post

CNI International News

ရောမ၊ ဇူလိုင် ၅

အီတလီနိုင်ငံ၊ မြောက်ပိုင်းဒေသ ၅ ခုတွင် မကြာသေးမီ ရက်သတ္တပတ်များအတွင်း ဆိုးရွားစွာ မိုးခေါင်ခဲ့မှုကြောင့် ဝန်ကြီးချုပ် မာရီယိုဒရာဂီ၏ရုံးက အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာခဲ့ရကြောင်း အယ်လ်ဂျာဇီးယားသတင်းအရ သိရသည်။

မြောက်ပိုင်းဒေသများဖြစ်သည့် အီမလီယာရိုမဂ္ဂနာ၊ ဖရူလီ-ဗီနီဇီယာ ဂွါလီယာ ၊လွန်ဘာဒီ၊ ပီးမောင့်နှင့် ဗီနီတို တို့တွင် လာမည့် ဒီဇင်ဘာ ၃၁ ရက်အထိ အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာထားရန် အီတလီအစိုးရအဖွဲ့က အတည်ပြုခဲ့ပြီး ထိခိုက် နစ်နာသူများအတွက် ထောက်ပံ့ရန် ယူရိုငွေ ၃၆ ဒသမ ၅ သန်း (ဒေါ်လာ ၃၉ ဒသမ ၅ သန်း) ကို ခွဲဝေချထားပေးခဲ့သည်။

အီတလီနိုင်ငံတွင် ပုံမှန်မဟုတ်သော စောစီးစွာ အပူလှိုင်းဒဏ် ခံစားနေရပြီး အထူးသဖြင့် နိုင်ငံ၏မြောက်ပိုင်း စိုက်ပျိုးရေး ဒေသဖြစ်သော ပိုးတောင်ကြား (Po valley) တွင် ဆယ်စုနှစ်များစွာအတွင်း အဆိုးဆုံး မိုးခေါင်မှုနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။

ယခု အစိုးရကြေညာခဲ့သော အရေးပေါ် အခြေအနေအရ ထိုဒေသများရှိ ဒေသခံများအတွက် ပုံမှန်နေထိုင်နိုင်ရန် ကြိုးပမ်းသွား မည်ဖြစ်ပြီး အများပြည်သူ ဘေးကင်းလုံခြုံရေး အာမခံချက်၊ ဆုံးရှုံးမှုများအတွက် နစ်နာကြေးနှင့် အထူးနည်းလမ်းများဖြင့် လုပ်ပိုင်ခွင့်ပေးခြင်းတို့ ပါဝင်မည်ဖြစ်သည်။

ယခုနှစ် မိုးခေါင်ရေရှားမှု ပြဿနာသည် နိုင်ငံ၏ စိုက်ပျိုးရေး ထွက်ကုန် ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်နှင့် ပါမာဟမ် (Parma ham) ထုတ်လုပ်သည့် ပိုးတောင်ကြားရှိ လယ်ယာမြေ ထက်ဝက်ကို ခြိမ်းခြောက်လျက်ရှိနေသည်။

အီတလီ ဝန်ကြီးချုပ် မာရီယိုဒရာဂီ(AFP)

ပီးမောင့်နှင့် လွန်ဘာဒီ ဒေသများကြား မီလန်မြို့အနီးရှိ မဂ္ဂလိုနှင့် ဂါဒါ ရေကန်များသည် ယခုနှစ်အတွင်း ပုံမှန် ရေထုထည် အောက် နိမ့်ကျသွားခဲ့ပြီး ရောမမြို့တော်ကို ဖြတ်သန်းစီးဆင်းသော တီဘာမြစ်၏ တောင်ဘက်တွင်လည်း ရေအမှတ် လျော့ လာခဲ့သည်။

အီတလီ ကျွန်းဆွယ်၏ အကြီးဆုံး ရေအရင်းအမြစ်ဖြစ်သည့် ပိုးတောင်ကြားကို လယ်သမားများက စပါးစိုက်ခင်းများ၊ နွား စားကျက်မြေများ စသဖြင့် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းအတွက် အားထား သုံးစွဲနေရသည်။

မကြာသေးမီ ရက်ပိုင်းက စည်ပင်သာယာအဖွဲ့များက ကန့်သတ်တားမြစ်ချက်များ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး လူဦးရေ လေးပုံတစ်ပုံ နေထိုင်သော ဗာရိုနာတွင် သောက်သုံးရေကို ခွဲတမ်းဖြင့် ဖြန့်ဝေခြင်း၊ မီလန်မြို့ရှိ အလှဆင် ရေပန်းများကို ပိတ်ခြင်းများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ထို့ပြင် မိုးခေါင်မှုကြောင့် ရေအားလျှပ်စစ် ထုတ်လုပ်နိုင်မှုမှာလည်း သိသာစွာ ကျဆင်းသွားခဲ့သည်။ အီတလီ မြောက်ပိုင်း တောင်တန်းများတွင် တည်ရှိသော ရေအားလျှပ်စစ်စက်ရုံများသည် နိုင်ငံ၏စွမ်းအင် ၂၀ ရာခိုင်နှုန်း နီးပါးအထိ ထုတ်လုပ် ပေးနေသည်။

အဆိုပါ ဖြစ်စဉ်မှာ ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုနှင့် ဆက်စပ်နေကြောင်း ဝန်ကြီးချုပ် ဒရာဂီက ပြောကြားခဲ့သည်။

အီတလီနိုင်ငံ၊ အဲလ်ပ်တောင်တန်းများမှ ရေခဲမြစ် အရည်ပျော်ကျခဲ့ရာ အနည်းဆုံး လူ ၇ ဦးသေဆုံးပြီး တစ်ရက်အကြာတွင် ယခုကဲ့သို့ အီတလီအစိုးရက မိုးခေါင်မှုပြဿနာ အရေးပေါ် ကြေညာခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

Source: Aljazeera

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၅

မီဒီယာများအနေဖြင့် သတင်းအင်တာဗျူး မေးမြန်းသည့်အခါများတွင် ယင်းမေးမြန်းမှုအတွက် အင်တာဗျူး မေးမြန်းခံရသည့် ပညာရှင်ကို အခကြေးငွေ ပေးဆောင်ရမည်ဟု ပညာရှင်တစ်ချို့၏ ပြောဆိုမှုများနှင့် တောင်းခံမှု များ ရှိကြောင်းကို တွေ့ရသည်။

မီဒီယာနှင့် သတင်းအင်တာဗျူးခြင်းသည် မိမိသိထားသည့် ကိစ္စရပ်ကို အများပြည်သူအကျိုးအတွက် သိရှိအောင် ပြန်လည်မျှဝေခြင်းဖြစ်သည့်အတွက် အခကြေးငွေယူသည့်ကိစ္စသည် မဖြစ်သင့်ကြောင်း မူဆယ်ဆန်စပါး ကုန်စည်ဒိုင် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးမင်းသိန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“တောင်သူနဲ့ကုန်သည်ကြားမှာ အချက်အလက် မျှဝေတဲ့ပုံစံမှာ အခကြေးငွေယူပြီးတော့ ပညာရှင်တွေက တောင်းဆိုတယ် ဘာညာဆိုတာက မဖြစ်သင့်တဲ့ ကိစ္စတစ်ခုလို့ အန်ကယ်ကတော့ မြင်ပါတယ်။ အန်ကယ်တို့ ကုန်သည်တွေအနေနဲ့ ဖြစ်နေတဲ့အဖြစ်အပျက်တွေ၊ လက်ရှိမှာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ အခြေအနေတွေကို အန်ကယ်တို့က သိတယ်။ ဒါပေမယ့် အန်ကယ်တို့ တစ်ယောက်တည်း သိနေရုံနဲ့ မပြီးဘူး။ အများသိအောင်ဆိုပြီးတော့ အန်ကယ် တို့က မီဒီယာကတဆင့် အခုလို ပြောကြားရခြင်းဖြင့် အားလုံး အလုံးစုံဖြစ်နေတဲ့ ကိစ္စတွေ၊ စီးပွားရေး အခြေအနေ တွေ၊ သွားလာလှုပ်ရှား လုပ်ကိုင်နေရတဲ့ပုံစံတွေကို အားလုံးကို မျှဝေတဲ့သဘောနဲ့ မီဒီယာကတဆင့် အန်ကယ် တို့က ဖြေကြားရခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အန်ကယ်တို့က မီဒီယာနဲ့ ဖြေကြားရခြင်းကို အင်မတန်မှ နှစ်သက် ကျေနပ်ပါတယ်လို့ အန်ကယ်က ပြောချင်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ယခုလို အင်တာဗျူးမေးမြန်းသည့်အခါ မီဒီယာသမားများအနေဖြင့် အခကြေးငွေများ ပေးဆောင်လေ့ မရှိကြောင်း နှင့် ပညာရှင်အစစ်အမှန်များက တောင်းခံလေ့ မရှိကြောင်း၊ အဖွဲ့အစည်းနှင့် တချို့သော ပညာရှင်များသာ အခကြေးငွေ ယူလေ့ရှိသည်ဟု ဝါရင့်သတင်းသမားတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အဲဒါတော့ လူတစ်ဦး အဖွဲ့အစည်း တစ်ခုချင်းစီပေါ်မှာပဲ မူတည်တယ်။ ပုံမှန်အားဖြင့်တော့ မီဒီယာသမားတွေက အင်တာဗျူးရဖို့ ငွေပေးကျင့် မရှိဘူးပေါ့လေ။ တချို့ကျတော့လည်း သူတို့က ပညာသင်ထားတယ်။ သူတို့ရဲ့ ပညာ ဂုဏ်၊ ပညာမာန်နဲ့ အဲလိုမျိုး တောင်းတာရှိတယ်။ အရင်တုန်းက တစ်ခါအင်တာဗျူးရင် သူတို့ကို စာမူခ ပေးရမယ် ဆိုတဲ့ စာရေးဆရာလည်း ရှိခဲ့ဖူးတယ်။ စီးပွားရေးသမားတွေ မကဘူး။ အဲ စာရေးဆရာက ဝန်ကြီးတောင်ဖြစ်နေပြီ။ တချို့လည်း ရှိတဲ့လူရှိတယ် ဥပဒေ ပညာရှင်တွေပေါ့လေ။ ဒါပေမယ့် များသောအားဖြင့်တော့ ပညာရှင်တွေပေါ့ လေ၊ ပညာရှင်ဆန်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ အများစုတော့ ဒါက ဟောပြောပွဲလည်း မဟုတ်ဘူးပေါ့နော် အများပြည်သူ သိအောင် ပြန်လည်ဝေငှတာဖြစ်တဲ့အတွက် များသောအားဖြင့်တော့ တောင်းလေ့တောင်းထ မရှိကြပါဘူး။ တောင်းတဲ့လူ တကယ်ရှိကောင်း ရှိနိုင်တယ်။ ပညာရှင်စစ်တွေကတော့ အများပြည်သူ အကျိုးစီးပွား အလို့ငှာ တောင်းတာမျိုးတော့ မရှိဘူးပေါ့လေ။ တောင်းတဲ့လူ ရှိတော့ ရှိတယ် အဖွဲ့အစည်းတွေမျိုးပေါ့ ဒါတော့” ဟု ပြောသည်။

သတင်းထောက်များမှ အင်တာဗျူးမေးမြန်းနေစဉ်

ဒါ့အပြင် သတင်းဌာနများအနေဖြင့် အခကြေးငွေဖြင့် ဖြေကြားသည့် ပညာရှင်များနှင့် အလုပ်မလုပ်ဘဲ အကူအညီပေးသည့် ပညာရှင်များနှင့်သာ မေးမြန်းသင့်သည်ဟု အဆိုပါသတင်းစာဆရာက ဆက်ပြောသည်။

“ပညာရှင်ဆိုတာလည်း ဒီတစ်ယောက်တည်း ရှိတာမှ မဟုတ်တာကိုး။ တကယ်တမ်း ပညာရှင် စစ်မှန်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေက အဲလိုမျိုး အလုပ်လုပ်လေ့ မရှိပါဘူး။ သတင်းဌာနတွေအနေနဲ့ကတော့ ဒီသတင်းတစ်ပုဒ် တည်ဆောက်ဖို့ အဲလိုမျိုး ငွေကြေး မသုံးစွဲနိုင်ဘူးဆိုတာက အမှန်ပေါ့လေ။ ပြည်တွင်းမှာ ဘာမှ ရှိတာမှ မဟုတ်တာကိုး။ ဆိုတော့ ဖိတ်ခေါ်ပြီးတော့မှ စတူဒီယို အခန်းထဲမှာ Debate တို့ စကားပြောတဲ့အခါမျိုးမှာ ဉာဏ်ပူဇော်ခ ပေးတဲ့သဘောမျိုးပေါ့ အဲဒါကလည်း တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် မတူကြပါဘူး။ တချို့ကလည်း ကောင်းကောင်းလေးပေးပြီး တချို့ကျလည်း ၂၀၀၀၊ ၃၀၀၀ ပေးတဲ့အဖွဲ့လည်း ရှိတာပဲ။ ဒါပေမယ့် ဒါကတော့ အများစုကတော့ ဘာမှ မပြောကြပါဘူး။ အသွားအပြန် အကြိုအပို့ စီစဉ်ပေးတယ်ဆိုရင် အားလုံးက အဆင်ပြေတဲ့ သဘောမျိုးပဲလေ။ တချို့ကြတော့ ငါ့ကို လာခေါ်ရင် ၁၅ မိနစ်ပြောရင်၊ နာရီဝက်ပြောရင် ဘယ်လောက်ပေးရမယ် ဆိုပြီးတော့ ကြေးသတ်မှတ်ခံရတဲ့သူလည်း ရှိတာပေါ့။ တစ်ခုနဲ့တစ်ခု မတူကြဘူးပေါ့လေ။ ဌာနအနေနဲ့ ငွေကြေး မတတ်နိုင်ကြဘူးဆိုတော့လည်း အဲလိုလူမျိုးတွေနဲ့ အလုပ်မလုပ်ဘဲနဲ့ တကယ့် ကူညီတတ်တဲ့သူတွေကို ရှာဖွေပြီး တော့ မေးသင့်တယ်ထင်တယ်” ဟု CNI သို့ ပြောသည်။

ဒါ့ထက် ပညာရှင်များကို မီဒီယာသမားများက သတင်းအင်တာဗျူး မေးမြန်းခြင်းသည် ယင်းပညာရှင်၏ လေ့လာ ထားသည့် ပညာများကို အခမဲ့ ယူသုံးနေသည့် သဘောဟုလည်းကောင်း၊ ယင်းပညာရှင်၏ပညာကို အသုံးချနေ သည့် သဘောဟူ၍လည်းကောင်း ပြောဆိုသုံးသပ်မှုများလည်း ရှိသည်။

ယင်းပြောဆိုချက်များနှင့် ပတ်သက်ပြီး မြန်မာ့စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ပညာရှင်တစ်ဦးက “အမှန်တော့ မီဒီယာ ကို ဖြေတဲ့ဟာက ပညာရပ်ပိုင်း သိပ်ပြီး ထဲထဲဝင်ဝင် မပါပါဘူး။ အများနားလည်အောင် ပြောပေးရတာပေါ့ နော်။ ဆိုတော့ အမှန်ကတော့ ဒါက ဝန်လေးတဲ့ ကိစ္စလည်း မဟုတ်ပါဘူး။ တကယ့်ပညာပိုင်းဆိုင်ရာ ပရောဂျက် ကြီး တစ်ခုကို လုပ်ရရင်တော့ တစ်မျိုးပေါ့လေ။ ဒီအင်တာဗျူး ဖြေတာလောက်တော့ ကိုယ့်ပါစင်နယ် အမြင်ပေါ့ နော် ဆိုတော့ ဒါက ဘာမှမလိုပါဘူး။ ဒါက knowledge Sharing ပဲ။ တချို့ဟာတွေကလည်း ကိုယ်က ကောင်းစေ ချင်လို့ ပြောတယ် ဒါပေမယ့် ကိုယ်တိုက်ရိုက် ပြောရတာ သိပ်အဆင်မပြေဘူးဆိုရင် မီဒီယာကို ပြောရတာ ပိုပြီး တော့တောင် အဆင်ပြေသေးတယ် ကိုယ်ကတော့ အဲလိုပဲ ခံယူတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် အခကြေးငွေယူ၍ သတင်းမီဒီယာများကို အင်တာဗျူးဖြေကြားပေးသည့် ပညာရှင်များသည် အနည်းငယ်သာ ရှိကြောင်း၊ သို့သော် တချို့သော စီးပွားရေးပညာရှင်များ၊ ရှေ့နေများ၊ စာရေးဆရာများနှင့် ဘုန်းကြီးများသည် အခကြေးငွေပေးဆောင်မှသာ အင်တာဗျူးဖြေကြသည်ဟု သတင်းမီဒီယာသမားများထံမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၄

တရုတ်နှင့် ထိုင်းနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ယွမ်နှင့် ဘတ်တို့ဖြင့် တိုက်ရိုက်ပေးချေခွင့်ရှိသော်လည်း ဆန်၊ ပဲ၊ ပြောင်းနှင့် ဆီထွက်သီးနှံများကို အမေရိကန်ဒေါ်လာဈေးနှုန်းဖြင့် တွက်ချက်ပြီး ဗဟိုဘဏ်သို့ ပို့ကုန်ရ ငွေ အားလုံးကို ဒေါ်လာဖြင့် ဇူလိုင် ၁ ရက်နေ့မှ စတင်အပ်နှံရမည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံတော် ဗဟိုဘဏ်က ညွှန်ကြားထားကြောင်း ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်နှင့် ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

ပြောင်းတစ်တန်လျှင် ဒေါ်လာ ၃၆၀ ဈေးနှုန်းဖြင့် ဗဟိုဘဏ်သို့ အပ်နှံရမည်ဖြစ်ပြီး ဗဟိုဘဏ်က ကုန်သွယ်ခွန် ၂ ရာခိုင်နှုန်းကို နှုတ်ယူကာ ကျန်ရှိသည့် ငွေကို တစ်ဒေါ်လာ မြန်မာငွေ ၁၈၅၀ နှုန်းဖြင့် ပြန်လည်ထုတ်ပေးမည်ဟုမြန်မာနိုင်ငံ ပြောင်းလုပ်ငန်းအသင်း အတွင်းရေးမှူး ဦးသန့်ဇင်ထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ပြောင်းဆို နိုင်ငံတော်က သတ်မှတ်ထားတာ တစ်တန်ကို ဒေါ်လာ ၃၆၀ လို့ သတ်မှတ်ထားတယ်။ ကိုယ့်ဟာကိုယ် ဟိုဘက်ကို ၄၀၀ နဲ့ ရချင်ရ ၅၀၀ ဈေး ရချင်ရ အဲဒါ သူစိတ်မဝင်စားဘူး။ သူကတော့ တစ်တန်ရောင်းတိုင်း ၃၆၀ သတ်မှတ်ထားတယ်။ အဲဒီ ၃၆၀ အောက် ရောက်ပြီးတော့ ၃၃၀ တွေ၊ ၃၄၀ တွေ၊ ၃၅၀ တွေရောက်လည်း သူက ၃၆၀ သတ်မှတ်တယ်။ မင်း တစ်တန် ရောင်းချင်ရင် ငါ့ရဲ့ ဗဟိုဘဏ် ထဲကို ၃၆၀ လာထည့်။ ၁၀ တန်ရောင်းချင်ရင် ဒေါ်လာ ၃၆၀၀၊ တန် ၁၀၀ ရောင်းမယ်ဆိုရင် ဒေါ်လာ ၃၆၀၀၀။ အဲလိုပေါ့နော် သူ့ဟာသူ တန်တစ်ထောင်ရောင်းချင်၊ တန်တစ်သောင်းရောင်းချင်ရင် သူနဲ့ သတ်မှတ်တဲ့ဟာတွေ ဒေါ်လာတွေ မင်း ငါတို့ရဲ့ ဗဟိုဘဏ်ထဲကို လာထည့်လိုက်။ ပြီးတော့မှ ၂ ရာခိုင်နှုန်း သူဖြတ်ယူထားလိုက်မယ်။ တစ်တန်ကို ၂ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ၇ ဒေါ်လာနဲ့ ဒသမ ၂ ဆင့်ပေါ့ သူက ယူထားမယ်။ ကျန်တဲ့ ဒေါ်လာ ၃၅၂.၈ ဒေါ်လာကို အမြှောက် ၁၈၅၀နဲ့ မြန်မာငွေတွေ ပြန်ပေးမယ်” ဟု ပြောသည်။

ကုန်သည်များက အမေရိကန်ဒေါ်လာဖြင့် ဗဟိုဘဏ်သို့ အပ်နှံရသည့်အတွက် ဗဟိုဘဏ်မှ သတ်မှတ် ထားသည့် ဒေါ်လာဈေးနှုန်းနှင့် အပြင်တွင် ရောင်းချနေသည့် ဒေါ်လာဈေးနှုန်းများသည် ကွာခြားမှု ရှိနေ သည့်အတွက် ကုန်သည်များအနေဖြင့် အရှုံးနှင့်သာ ကြုံတွေ့ရမည့် အခြေအနေရှိသည်ဟု ကုန်သည် များက ပြောသည်။

ထို့ကြောင့် ကုန်သည်များက ယင်းငွေကြေးကွာဟချက်များကိုပါ ထည့်တွက်ပြီး တောင်သူများထံ ကုန်စည်ဝယ်ယူရမည်ဖြစ်ခြင်းကြောင့် တောင်သူများရရှိမည့် ကုန်စည်ဈေးနှုန်းများ လျော့နည်းသွားမည် ဖြစ်သည်ဟု ဦးသန့်ဇင်ထွန်းက ဆက်ပြောသည်။

“ကိုယ်က အပြင်မှာ ၂၂၀၀၊ ၂၁၀၀ နဲ့ဝယ်၊ သူ့ကိုထည့်ပြီး တစ်ဒေါ်လာကို ဘယ်လောက်ကွာသွားလဲ ဆိုတော့ ၂၅၀ နဲ့ ၃၅၀ ကြား ကွာသွားပြီ။ ၃၀၀ နဲ့ တွက်လိုက်လို့ရှိရင် ၃၆၀ သွင်းရမယ်ဆိုကတည်းက ၁ သိန်းနဲ့ ၈ ထောင် ရှုံးသွားပြီ။ ဒေါ်လာဝယ်ပြီးတော့ တစ်တန်ရောင်းလိုက်တိုင်းကို ၁ သိန်းနဲ့ ၈ ထောင် ရှုံးနေပြီ။ အဲတော့ အဲဒီ ၁ သိန်းနဲ့ ၈ ထောင်ကို ဘယ်လို ပြန် Cover လုပ်မလဲဆိုတော့ ထိုင်းကို ရောင်း ရောင်း ဘယ်ကိုရောင်းရောင်း အဲဒီကုန်ကျစရိတ်ကို ထည့်ရပြီ။ ကုန်ကျစရိတ်ကို ထည့်ပေါင်းပြီးတော့မှ အရင်တုန်းက တောင်သူတွေက ပြောင်းတစ်ပိဿာကို ၁၁၀၀ ပေါက်နေတယ်။ အခု ၁၁၀၀ ပေးလို့ မရဘူး။ ၉၅၀ ပဲ ပေးတော့မယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဒီလို ဒေါ်လာကို အပြင်ကနေ ဝယ်ပြီးတော့ ဘတ်ကနေဒေါ်လာ၊ ကျပ်ကနေ ဒေါ်လာ၊ ဒေါ်လာကနေမှ ဗဟိုဘဏ်ကို ပြန်သွင်း၊ ဗဟိုဘဏ်ကနေ ၁၈၅၀ နဲ့ ပြန်ထွက်လာတဲ့ ကွာဟချက်ကို ကုန်သည်တွေက အရှုံးတွေနဲ့ ကုန်ကျစရိတ်အနေနဲ့ ထည့်တွက်ပြီးတော့မှ တောင်သူတွေဆီကနေ ဝယ်တဲ့အဆင့် ဖြစ်သွားမယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထို့နောက် တရုတ်နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင်လည်း ပဲ၊ ပြောင်းနဲ့ ဆီထွက်သီးနှံတွေကို ပြည်ပနိုင်ငံတွေထံ နယ်စပ်ကတစ်ဆင့် တင်ပို့ ရောင်းချမှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး အမေရိကန်ဒေါ်လာတစ်မျိုးတည်းဖြင့်သာ တင်ပို့ခွင့်ပြုရေး ဆောင်ရွက်သွားဖို့ ညွှန်ကြားထားကြောင်း မူဆယ် ဆန်စပါးကုန်စည်ဒိုင် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးမင်းသိန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ပဲမျိုးစုံရယ်၊ ပြောင်းရယ်၊ ဆီထွက်သီးနှံကို အမေရိကန်ဒေါ်လာနဲ့ သွားပြီးတော့ ကျန်တဲ့ ကုန်ပစ္စည်း မှန်သမျှကို ဆန်၊ ဆန်ကွဲ၊ ငရုတ်သီး၊ ကြက်သွန်၊ ရော်ဘာ တွေကို ယခင်အတိုင်း ယွမ်ငွေနဲ့ သွားတာကို ကျနော်တို့ တွေ့ရှိရပါတယ်ခင်ဗျာ”ဟု ပြောသည်။

တရုတ်နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး၌ ယွမ်နှင့် ကျပ်ငွေ တိုက်ရိုက် ကုန်သွယ်ရေးတွင် ငွေကြေးကွာဟချက် မရှိကြောင်းနှင့် ယခု ဒေါ်လာဈေးနှုန်းဖြင့် သတ်မှတ်၍ ဒေါ်လာဖြင့် ရောင်းဝယ်ရမည်ဆိုပါက ငွေကြေး ကွာဟချက်များစွာ ဖြစ်ပေါ်လာပြီး ကုန်သည်များအတွက် နစ်နာဆုံးရှုံးမှုများ ဖြစ်ပေါ်လာမည်ဟု သိရ သည်။

နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ဒေါ်လာဖြင့် ဝယ်ယူရောင်းဝယ်စေခြင်းနှင့် ပို့ကုန်ရငွေ အားလုံးကို ဗဟိုဘဏ် သို့ အပ်နှံစေခြင်းသည် နိုင်ငံတော်က ဒေါ်လာကို စုဆောင်းနေသည့် သဘောသက်ရောက်နေပြီး ကုန်သွယ်ရေးအခြေအနေနှင့် ဈေးနှုန်းများကို ကမောက်ကမဖြစ်သွားစေနိုင်သည်ဟု နယ်စပ် ကုန်သွယ် ရေး လုပ်ငန်းရှင်များက သုံးသပ်သည်။