CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂

မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ပေါ်ဆန်းမွှေးစပါးများသည် လက်ရှိတွင် တင်း ၁၀၀ လျှင် ၁၄ သိန်းအထိ ဈေးနှုန်းရရှိနေသည်ဟု ဧရာဝတီ တိုင်းဒေသကြီးရှိ ဆန်စပါးဈေးကွက်အတွင်းမှ သိရသည်။

အချောဆန် အမျိုးအစားဖြစ်သည့် ပေါ်ဆန်မွှေးစပါး အမျိုးအစားများသည် ၁၄ သိန်းအထိ ဈေးနှုန်းရရှိနေပြီး အကြမ်းဆန် အမျိုးအစားများဖြစ်သည့် စပါးများကတော့ ၉ သိန်းမှ ၁၀ သိန်း ဝန်းကျင်အထိ အရောင်းအဝယ် ဖြစ်နေသည်ဟု လယ်သမား ဘဝ ဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်းဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးသိန်းအောင်က “စပါး တင်း ၁၀၀ (၁၄) သိန်းဆိုတာက အချောစပါးပေါ့၊ ဥပမာ ဆိုပါတော့ ရွှေဘိုပေါ်ဆန်း စပါးမျိုး၊ ဒါမှ မဟုတ်ရင်လည်းပဲ အောက်က ပေါ်ဆန်းဘေးကြား စပါးမျိုး အဲဒီ အချောဈေးပါ။ အကြမ်းဈေးကတော့ ၉ သိန်းနဲ့ ၁၀ သိန်း ကြားမှာပဲ။ ဥပမာဆိုပါတော့ သုခတို့လို စပါးမျိုးက ၁၀ သိန်းလောက်ရှိတယ်။ ကျန်တဲ့ DW 11 တို့၊ သီးထပ်တို့ ဘာတို့က ၉ သိန်းဈေးပါ” ဟု ပြောသည်။

ယခု ၁၄ သိန်း ရရှိနေသည့် စပါးများသည့် ပြီးခဲ့သည့် ဒီဇင်ဘာလတွင် ပေါ်ထားသည့် စပါးများကို ကုန်သည်များက ဝယ်ယူ သိုလှောင်ထားကြောင်း၊ ထိုအချိန်တွင် စပါးဈေးနှုန်းသည် ၉ သိန်းသာ ရှိပြီး လက်ရှိ စပါးလက်ကျန် နည်းပါးချိန် ဖြစ်သည့် အတွက် အထက်ပါ ဈေးနှုန်းများ ရောက်ရှိသွားခြင်း ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

 ပေါ်ဆန်မွှေးစပါးများ ရိတ်သိမ်းထားခြင်း

တခြား တဖက်မှာတော့ တောင်သူလယ်သမားများသည် စိုက်ပျိုးစရိတ်နှင့် သွင်းအားစုစရိတ်များ ကြီးမြင့်လာသည့်အပြင် စက်သုံးဆီဈေးနှုန်း မြင့်တက်မှုဖြင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။

ထို့ကြောင့် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးစရိတ် မြင့်တက်သွားကြောင်း၊ ကုန်သည်များ အနေဖြင့်လည်း သိုလှောင်ထားရသည့် စရိတ် နှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံထားရသည့် ငွေကြေးများကို တွက်ချက်လိုက်ခြင်းကြောင့်လည်း ဈေးနှုန်းများ လိုက်ပါ မြင့်တက်လာခြင်း ဖြစ် ကြောင်း သိရသည်။

ပေါ်ဆန်းမွှေးစပါး အသစ်များသည် ဒီဇင်ဘာလမှသာ ထပ်မံ ပေါ်ထွက်လာမည် ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ထိုကာလ မရောက်ခင် အချိန် ထိ စပါးဈေးသည် ထပ်မံမြင့်တက် လာမည်ဖြစ်ကြောင်း ဦးသိန်းအောင်က ဆက်ပြောသည်။

ဦးသိန်းအောင်က “စပါးဈေးကတော့ ထိုက်သင့်တဲ့ အတိုင်းအတာ တစ်ခုတော့ အချောရာသီကတော့ အောက်တိုဘာ၊ နောက် နိုဝင်ဘာ လလောက်အထိ အချောဆန်ဈေးကတော့ ထိုက်သင့်တဲ့ အတိုင်းအတာ တစ်ခုအထိ တက်မှာပဲ။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ သူက မပေါ်သေးတာကိုး။ ပေါ်ဖို့ ခဲယဉ်းတာကိုး။ ဥပမာဆိုပါဆို့ ဧည့်မထ အခြေခံလူတန်းစား စားတဲ့ ဒေသစား ဆန်ကတော့ နောက် ၂ လလောက်ဆို စပြီး ပေါ်ပြီ။ ဟိုကောင် (ပေါ်ဆန်းမွှေးစပါး) က နောက်ထပ် ၄ လလောက်မှ ပေါမယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိ ၁၄ သိန်း ရရှိနေသည့် ပေါ်ဆန်းမွှေး စပါးဈေးနှုန်းများသည် တောင်သူလယ်သမားများထံမှ စပေါ်သည့် အချိန်တွင် ၁၀ သိန်းနီးပါး ရရှိမည်ဟု မျှော်လင့်ကြောင်း ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ ဘိုကလေးမြို့နယ်မှ စပါးစိုက်တောင်သူ ဦးအေးနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တောင်သူများ စပါးချွေနေစဉ်

ဦးအေးနိုင်က “ဘိုကလေးမြို့ရဲ့ ဘေးကြား (ပေါ်ဆန်းမွှေး စပါးတစ်မျိုး) တောင်မှ စပါးတင်း ၁၀၀ ကို ၁၅ သိန်း အခုဖြစ်တယ် လေ။ ဒါပေမယ့် လယ်သမားတွေ လှိုင်လှိုင်ပေါ်တဲ့ အချိန်ကျတော့ စပါးဈေးက တအားကျတယ်။ ဒါပေမယ့် လယ်သမားတွေ က ၁၅ သိန်းဆိုတော့ ၁၀ သိန်းလောက်တော့ တင်မှာပဲ ဆိုပြီးတော့ ၉ သိန်း ၁၀ သိန်းလောက် တင်မှာပဲ ဆိုပြီးတော့ စိုက်နေ ကြတယ်။ လယ်သမားတွေကျတော့ လယ်စိုက်မှ ထမင်းစားရမယ်ဆိုတော့ ကိုက်လည်း စိုက်တယ်။ မကိုက်လည်း စိုက်တယ်။ စပါးပေါ်မှ ရှုံးခါမှ ရှုံး၊ လယ်သမားက မနေနိုင်ဘူးလေ ဒီအလုပ်ပဲ ရှိတာကိုး” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် နှစ်တွင် စိုက်ပျိုးစရိတ်များ မြင့်မားနေမှုကြောင့် တောင်သူများသည် ဓာတ်မြေဩဇာ၊ မြေဆီ စသည့် သွင်းအားစု များကို လျှော့ချ သုံးစွဲခဲ့ရခြင်းကြောင့် စပါး အထွက်နှုန်းများ လျော့ကျခဲ့သည်။

လက်ရှိ (ယခုနှစ်)တွင်လည်း သွင်းအာစုစရိတ်များသည် ယခင်ထက် ၃ ဆ နီးပါး မြင့်တက်နေခြင်းကြောင့် တောင်သူများသည် လျှော့၍ အသုံးပြု နေရသည့်အတွက် ယခုနှစ်တွင်လည်း စပါးအထွက်နှုန်း ထပ်မံလျော့ကျမည်ဟု တောင်သူများက ပြော သည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂

တစ်ဒေါ်လာကို ၂၅၀၀ ကျပ်အထိ ဈေးမြင့်တက်နေမှုကို နိုင်ငံခြားသုံးငွေ ကြီးကြပ်မှုကော်မတီရှိ ဝန်ကြီးဌာနများ ထိန်းချုပ်ရန် ဆောင်ရွက်နေ‌ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံတော် ဗဟိုဘဏ်မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ပြင်ပရှိ နိုင်ငံခြားငွေ အရောင်းအဝယ်၊ အလဲအလှယ်တို့၌ ဒေါ်လာဈေးနှုန်းမြင့်တက်နေမှုတို့ကြောင့် ယခုကဲ့သို့ ဆောင်ရွက်မည်ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

"အဲဒီအတွက် လက်ရှိအခြေအနေမှာတော့ ဗဟိုဘဏ်သတ်မှတ်တဲ့ဈေးထက် အပြင်မှာမြင့်မားနေတာကို တွေ့ တယ်။တွေ့တဲ့အတွက်ကြောင့် နိုင်ငံခြားငွေ မြင့်တက်ရတဲ့အကြောင်းအရင်းတွေ အများကြီးရှိပါတယ်။ ဒီ အကြောင်းအရင်းတွေအပေါ် မူတည်ပြီး သုံးသပ်ပြီးမှ လိုအပ်တဲ့မူဝါဒတွေ ချမှတ်ပြီးတော့မှ ဆောင်ရွက်ရပါတယ်။ ဒီလိုကိစ္စရပ်တွေကို ဗဟိုဘဏ်တင် မကဘဲနဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့ဝန်ကြီးဌာနတွေ ပါဝင်တဲ့ နိုင်ငံခြားသုံးငွေ ကြီးကြပ် ရေးကော်မတီ ရှိပါတယ်။ဒီကော်မတီမှာရှိတဲ့ တာဝန်ရှိသောဝန်ကြီးများအနေနဲ့က ဝန်ကြီးဌာနအချင်းချင်း ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းပြီးတော့မှ ဒီကိစ္စကိုပြေလည်အောင် ဖြေရှင်းဖို့၊ထိန်းချုပ်ဖို့၊ထိန်းသိမ်းဖို့ ဆောင်ရွက်နေပါတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ယခုကဲ့သို့ ဒေါ်လာဈေးနှုန်းမြင့်တက်ခြင်းသည် နိုင်ငံခြားငွေ အဝင်၊ အထွက်တို့တွင် မူတည်ကြောင်း၊ နိုင်ငံတော်သို့ နိုင်ငံခြားငွေ ဝင်ရောက်သည့် အရင်းအမြစ်များမှ နိုင်ငံခြားငွေ ပိုမိုဝင်ရောက်စေရန် လုပ်ဆောင်သွားမည် ဖြစ် ကြောင်း သိရသည်။
လက်ရှိတွင် ပြင်ပငွေလဲလှယ်မှုများ၌ ဒေါ်လာပေါက်ဈေးသည် ဗဟိုဘဏ်မှ သတ်မှတ်ထားသည့် ဒေါ်လာဈေး ၁၈၅၀ ထက်ကျော်လွန်ကာ ၂၅၀၀ နီးပါးအထိ ပေါက်ဈေးရှိနေပြီး အဆိုပါအခြေအနေအား မထိန်းနိုင်ပါက ဒုက္ခ ရောက်နိုင်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးဖြစ်သည့် ဦးဝင်း(အမည်လွှဲ)က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကွန်တိန်နာများကို တွေ့ရစဉ်

“ကြာလို့ရှိရင် ဒါကြီးက တကယ့် ဒုက္ခရောက်မယ့်ဟာကြီး။ တဖြေးဖြေးနဲ့ နဂိုက လစာတွေ ရတဲ့သူတွေတောင်မှ အခုသင်္ဘောသားတချို့ဆိုရင် နိုင်ငံခြားမှာ အကောင့်ဖွင့်နေပြီ။ စင်ကာပူမှာဖွင့်ကြတယ်။ ထိုင်းမှာ ဖွင့်ကြတယ်။ ဗမာပြည်ကို ပြန်မပို့တော့ဘူး။ အဲဒီကိုပဲ ပို့မှာ။ ပို့ပြီးတော့မှ သူက ဟိုမှာပဲရောင်းချပြီးတော့ဖြစ်ဖြစ် ဒါမှမဟုတ် ငွေသားသယ်လာပြီးတော့ဖြစ်ဖြစ် အဲဒီလိုပဲ လုပ်ကြတော့မှာ။ ဒီဘဏ်တွေကို ဝင်တဲ့ဟာက တဖြေးဖြေးနဲ့တော့ ကျသွားလိမ့်မယ်လို့ထင်တယ်”ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

နိုင်ငံခြားသုံးငွေ ကြီးကြပ်မှုကော်မတီအနေဖြင့် နိုင်ငံတော်မှ နိုင်ငံခြားငွေ၏ ထွက်ငွေများထဲမှ မလိုအပ်ဘဲ မထွက် ရှိစေရန်နှင့် လိုအပ်ချက်ရှိသည့် ထွက်ငွေများသာ ထွက်ရန် ကြီးကြပ်လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိအနေအထားအား ထိန်းချုပ်နိုင်ရန်အတွက် ယခင် စစ်အစိုးရလက်ထက်က ကျင့်သုံးခဲ့သည့် ပို့ကုန်မူဝါဒ (export fact policy) အား အသုံးပြု၍ ထိန်းမှသာလျှင် ရနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် ထိုမူဝါဒအား ပြောင်းလဲကျင့်သုံး သင့်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးဖြစ်သည့် ဦးဝင်း(အမည်လွှဲ)က ပြောသည်။

“သူက ပို့ကုန်ဝင်ငွေနဲ့မှ သွင်းကုန်လျှောက်ခွင့်ရှိတယ်။ အဲဒီ export fact policy လုပ်ရင် ဘာဖြစ်မလဲဆိုတော့ သူ့ရဲ့ export earning exchange rate ဆိုတာ သက်သက်ရှိတယ်။ အဲဒီကောင်က အမြင့်ဆုံးပဲ အရင်တုန်းက။ export တွေ များများပို့မယ်။ ပြီးရင် သူ့ export earning ကို ရောင်းမယ်။ ဆိုတော့ import သမားက အဲဒီ export earning ကို ဝယ်ပြီးတော့မှ သူက import လုပ်ရတယ်ဆိုတော့ ‌ဒေါ်လာ အဝင်၊ အထွက်ကို ထိန်းပြီးသား ဖြစ်သွား တယ်။ ထိန်းပြီးသားဖြစ်သွားတော့ အဲဒီမှာ export ၁၀၀ ဖိုး ပို့ရင် အဲဒီ ၁၀၀ လုံးကို import သွင်းခွင့်ပေးတာ မဟုတ်ဘူး။ export ၁၀၀ ထဲမှာ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းကိုပဲ ပြန်ပေးပြီး import သွင်းခွင့်ပေးတာ။ ကျန်တဲ့ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်း က အခုလုပ်နေတဲ့ အရေးကြီးတဲ့ကုန်စည်တွေ ဓာတ်ဆီ ဒီဇယ်ဆီလိုမျိုး၊ စားအုန်းဆီလိုမျိုး အဲဒါတွေ သွင်းဖို့ အတွက် ဗဟိုဘဏ်က အဲဒါကို ချန်ခိုင်းထားတယ်။ ဆိုတော့ export သမားအတွက်လည်း incentive ရှိတယ်။ တစ်ခါ export, import ကိုလည်း ဒေါ်လာအဝင်အထွက်ကို ထိန်းပြီးသားဖြစ်တယ်။ အဲဒီလိုနည်းကို ပြန်သုံးပြီး တော့ပဲ ထိန်းလို့ရမယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ယခင် စစ်အစိုးရလက်ထက်က ၎င်းမူဝါဒကြောင့် ဘဏ်ထဲသို့ ဒေါ်လာအဝင်များသဖြင့် ယခုကဲ့သို့ ဒုက္ခမရောက်ခဲ့ ကြောင်းနှင့် လက်ရှိတွင် ဝင်လာသည့် ဒေါ်လာများအား ဗဟိုဘဏ်မှ ၁၈၅၀ ကျပ်ဖြင့် ဈေးသတ်မှတ်လိုက်သည့် အတွက် ပို့ကုန်သမားများမှာလည်း မတင်ပို့ချင်ကြတော့ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များထံမှ သိရသည်။

CNI News
၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်

စားသုံးသူများအတွက် သက်သာသော ဈေးနှုန်းများဖြင့် ဆန်များကို သြဂုတ် ၃ ရက်မှ စတင်ကာ ရောင်းချပေး မည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်က ယနေ့ (သြဂုတ် ၁ ရက်)တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

အဆိုပါ အစီအစဉ်ကို မြန်မာနိုင်ငံဆန်စပါးအသင်းချုပ်၊ မြန်မာနိုင်ငံဆန်စပါးကုန်သည်များအသင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံဆန်စက်လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံဆန်စပါး စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူများအသင်း၊ ဆန်စပါးကုန်စည်ဒိုင် (ဝါးတန်း)၊ ဆန်စပါးကုန်စည်ဒိုင် (ဘုရင့်နောင်)တို့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုဖြင့် ရောင်းချပေးမည် ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၁

ထိုင်းနိုင်ငံရှိ မြန်မာအပါအဝင် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ၏ အခြေခံလုပ်ခလစာကို လက်ရှိ သတ်မှတ်ထားသည့် ဘတ် ၃၂၀ အစား ၄၉၂ ဘတ်သို့ ပြောင်းလဲသတ်မှတ်ပေးရန် တောင်းဆိုထားကြောင်း ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမား အခွင့်အရေးကွန်ရက်(MWRN) မှ CNI သို့ ပြောသည်။

ထိုကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ MWRN သည် ထိုင်းနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ သွေးစည်းညီညွတ်ရေး သမဂ္ဂအဖွဲ့ချုပ် (TLSC)၊ နိုင်ငံ့ ဝန်ထမ်းများသမဂ္ဂအဖွဲ့ချုပ်တို့ဖြင့် ပူးပေါင်း၍ ထိုင်းအလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနထံသို့ တောင်းဆိုတင်ပြထားကြောင်း သိရသည်။

MWRN မှ ဦးဘရီက “လုပ်အားခ ၄၉၂ ဘတ် တိုးမြှင့်ပေးဖို့အတွက်ကို တောင်းဆိုထားတာ ရှိတယ်။ အဲဒီအထဲမှာ နေပြီး သူတို့ ၁၀ ဘတ်ပဲ တိုးလာသည်ဖြစ်စေ ၂၀ ဘတ်ပဲ တိုးလာသည်ဖြစ်စေပေါ့၊ အလုပ်သမားတွေအတွက် အကျိုးရှိရာရှိကြောင်းပေါ့၊ အဲဒီလို ရည်မှန်းပြီးတော့ တောင်းဆိုထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ထိုင်းနိုင်ငံမှာက ကုန်ဈေးနှုန်းတွေ အင်မတန်မှ မြင့်မားတဲ့အခါ အခုနေ့စားခရတဲ့ တနေ့ကို ၃၂၅ ဘတ်လောက်နဲ့ အဆင်မပြေ တော့ဘူး။ ဒီနေ့စားခတွေက မပိုလျှံတဲ့အပြင် မလုံလောက်တဲ့အတိုင်းအတာကို ဖြစ်နေတဲ့အတွက်ကြောင့် တောင်းဆိုတင်ပြထားတာတော့ ရှိပါတယ်။ ဘာကြောင့် မလောက်ငှလဲဆိုတော့ အခုက ဝက်သားတစ်ကီလို တောင်မှ ဘတ် ၂၅၀ ပေးနေရပြီ။ အသားသက်သက်ဆိုရင် ၂၈၀ လောက်မှာရှိတယ်။ဟိုတုန်းကဆို ဝက်သား တစ်ကီလိုမှ ၁၃၀၊ ၁၄၀ ပဲရှိတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ဆန်ဈေးလည်းတက်တယ်၊ ဆီဈေးလည်းတက်တယ်။ ကျနော်တို့ ထိုင်းနိုင်ငံမှာဆိုရင် ကုန်ဈေးနှုန်းနဲ့ပတ်သက်လို့ ဘာမဆို အစစအရာရာပေါ့ ကုန်ဈေးနှုန်းတွေ အဆမတန်မြင့်မားလာတဲ့အခါ နေ့စားခတွေက သိပ်အဆင်မပြေနိုင်တော့ပါဘူး”ဟု CNI သို့ ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အလုပ်သမားတစ်ဦး၏ အခြေခံ လုပ်ခလစာသည် တစ်ရက်လျှင် ဘတ်ငွေ ၃၂၀ ခန့် သတ်မှတ် ထားသော်လည်း အချို့သောလုပ်ငန်းခွင်များတွင် ဘတ် ၃၂၀ အပြည့်အဝ မရရှိကြောင်းနှင့် အချို့လုပ်ငန်းခွင် များတွင် သူဌေးများက စီးပွားရေးအခြေအနေကြောင့် လုပ်ခလစာပေးဖို့ရန် မတတ်နိုင်သည့်အခါမျိုးတွင် နေ့စဉ်နီးပါး အလုပ်မလုပ်ရသည်များလည်းရှိကြောင်း သိရသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံရှိ ရေထွက်ကုန်လုပ်ငန်းတစ်ခုမှ အမျိုးသမီးအလုပ်သမားတစ်ဦးကိုတွေ့ရစဉ်

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသူ ကိုလေညှင်းက “လူတစ်ယောက်လုပ်အား တစ်နေ့ကို ၃၂၀ ဆိုတာက နေ့တိုင်းလုပ်နေရတာတွေ မဟုတ်သေးဘူး။ မလုပ်ရတဲ့ နေ့တွေရှိတာပေါ့။ အဲဒါတွေမှာ စားရေး၊ နေရေးဟာ သိပ်ကိုအဆင်မပြေကြတော့ဘူး။ နောက်ပြီး အိမ်ခန်းဖိုးရယ်၊မီးဖိုး၊ရေဖိုးရယ် ဈေးကြီးတာတွေနဲ့။ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ကျနော်တို့ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေမရှိဘူးဆိုရင် သူတို့ လုပ်ရကိုင်ရတာ မလွယ်ဘူးလေ။ ၄၉၂ ဘတ်မဟုတ်ဘူး ဆိုရင်တော့ ၄၀၀ ကျော်လောက် ဥပမာ နေ့စားအခြေခံလုပ်ခလစာ ပေးသင့်တယ်။ ပေးစေချင်တယ်ပေါ့။ ထိုင်း အာဏာပိုင်တွေကို ကျနော်တို့ တောင်းဆိုချင်တယ်ပေ့ါ” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ဇွန်လက ထိုင်းနိုင်ငံတွင် တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာဖြင့် အလုပ်အကိုင် ၁၆ မျိုးမှ ကျွမ်းကျင်လုပ်သား များအား အခြေခံလုပ်ခလစာ တိုးမြှင့်ပေးခဲ့သော်လည်း ထိုထဲတွင် မြန်မာအပါအဝင် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားများ မပါခဲ့ပေ။

လက်ရှိသတ်မှတ်ထားသည့် အခြေခံလုပ်ခလစာသည် အလုပ်သမားတစ်ဦး၏ အသုံးစရိတ်အတွက် လောက်ငှမှု ရှိနိုင်သော်လည်း ပိုလျှံမှုမရှိကြောင်း MWRNမှ ဦးဘရီ က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ပြောမယ်ဆိုရင် ထိုင်းနိုင်ငံကို ရောက်လာကြတဲ့ ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမား အများစုက ကိုယ့်နိုင်ငံကနေပြီး မိသားစုစားဝတ်နေရေး အခက်အခဲဖြစ်တယ်။ အဲဒီလိုရောက်လာကြတဲ့အခါ ကိုယ့်ကိုမှီခိုပြီးတော့ နေကြတဲ့ မိဘတွေ၊ သားသမီးတွေ၊ ဆွေမျိုးတွေ အဲဒီလိုအများကြီးရှိတဲ့အခါ သားသမီးတွေရဲ့ပညာရေးအတွက် သော် လည်းကောင်း၊ မိဘတွေရဲ့ စားသောက်နေထိုင်မှုအတွက်သော်လည်းကောင်း ပြည်တွင်းကို အနည်းဆုံး တစ်လ နှစ်သိန်းကနေ သုံးသိန်းအထိ ပို့ရတဲ့အနေအထားတွေရှိတယ်လေ။ သူ့အတွက် စားဝတ်နေ‌ရေး အဆင်ပြေတယ် ဆိုပေမယ့် မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကိုယ့်ကိုမှီခိုပြီးတော့ရှိနေကြတဲ့ သားသမီးတွေ၊ မိဘတွေအတွက်ကတော့ အဆင်မပြေဘူး” ဟု ၎င်းကပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အလုပ်လုပ်ကိုင်လျက်ရှိသည့် တရားမဝင်ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအား ယာယီ အလုပ်သမား လက်မှတ်(ဘတ်-ပန်းရောင်ကတ်)အား ဩဂုတ် ၁ ရက်နေ့မှစတင်ကာ ထုတ်ပေးမည်ဖြစ်ကာ လုပ်သား လိုအပ်ချက်နှင့် တရားမဝင်လုပ်သား ဝင်ရောက်မှုအား ဖြေရှင်းနိုင်ရန်အတွက် အလုပ်သမားများ ခေါ်ယူရန် ရှိကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၃၀

ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ ဆန်စက်တချို့သည် ပြည်ပဆန်တင်ပို့မှု ရပ်နားလာခြင်းနှင့် သိုလှောင်ထားသည့် စပါးလက်ကျန် နည်းပါးနေခြင်းကြောင့် ဆန်စက်လည်ပတ်မှုများကို ခေတ္တရပ်နားလာကြကြောင်း သိရသည်။

စပါးဈေးနှုန်းနှင့် ဆန်ဈေးနှုန်းများကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ရာတွင် အရှုံးဖြစ်ပေါ်နေသည့်အတွက်ကြောင့်လည်း ဆန်စက်များက လည်ပတ်မှု ရပ်နားလာကြခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးမှ လယ်သမားဘဝ ဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “လောလောဆယ် စပါးဟောင်း ပြတ်တဲ့ ဆန်စက်တွေလည်း ရှိတာပေါ့။ စပါးကို လှောင်မထားနိုင်တဲ့ ဆန်စက်ကတော့ စပါး ကုန်သွားတဲ့အတွက် ထပ်မကြိတ်နိုင်ဘူး။ နောက်တစ်ခါ နယ်မှာ စပါး အတန်အရာ ရှိပေမယ့် စပါးဈေးနဲ့ ဆန်ဈေးနဲ့က ဝယ်ကြိတ်လို့ အဆင်မပြေဘူးလေ။ အခုချိန်မှာ စပါးထားနိုင်တဲ့လူကျတော့ လက်ရှိ ပထမတစ်ခါ ပေါက်သွားတဲ့ ဥပမာဆိုပါ တော့ အခြေခံပေါ့ အနိမ့်ဆုံး စပါးဈေးက ၉ သိန်းခွဲလောက် ဖြစ်သွားပြီးတော့မှ အခုဈေးက ဆန်ဈေး နည်းနည်းပြန်တက် သွားတဲ့ အချိန်မှာ ဒီမှာ သိုလှောင်ထားတဲ့သူတွေက ၉ သိန်းခွဲမရရင် မရောင်းဘူးလေ။ အဲလိုဖြစ်သွားတဲ့အတွက် ဆန်ဈေးနဲ့ ဒီဘက်က စပါးဈေးနဲ့က ဝယ်ကြိတ်ရင် ၉ သိန်းခွဲဈေးနဲ့ ဝယ်ကြိတ်မယ်ဆိုလို့ရှိရင် သူတို့ရတဲ့ ဆန်ဈေးနဲ့ဆိုရင်တော့ ရှုံးမှာလေ။ ဒါကြောင့်မို့လို့ သူတို့က ဆန်စက်ခဏ ရပ်တာပါ။ ဒါပေမယ့် ဆက်ပြီးတော့ ကိုယ့်ဆန်စက်နဲ့ကိုယ် လည်ပတ်နေတဲ့ ဆန်စက် တွေလည်း အများကြီးပါပဲ” ဟု ပြောသည်။

ဆန်စက်အမျိုးအစား ၂ မျိုးရှိကြောင်း၊ စပါးများကို မြောက်မြားစွာ ကိုယ်တိုင်ဝယ်ယူ၍ ကြိတ်ခွဲသည့် ဆန်စက်နှင့် ကုန်သည် များ၏ စပါးများကို ကြိတ်ခွဲပေးရသည့် ဆန်စက်ဟူ၍ ရှိကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင် ဒေါ်လာငွေကြေးနှုန်း ကွာဟချက်ကြောင့် ဆန်ကုန်သည်များ အရှုံးဖြင့် ရင်ဆိုင်နေရသည့်အတွက် ပြည်ပသို့ ဆန်တင်ပို့မှုကို ရပ်နားလာကြသည်။

ဧရာဝတီတိုင်းက ဆန်စက်တစ်ခုကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့ကြောင့် ကုန်သည်များ၏ စပါးကြိတ်ခွဲမှုအပေါ် မှီခိုနေရသည့် ဆန်စက်များမှာ ပိုမိုရပ်နားလာရသည့် အခြေအနေ ဖြစ်နေ သည်ဟု ဦးသိန်းအောင်က ဆက်ပြောသည်။

၎င်းက “တချို့က ကုန်သည်က လာပြီးတော့ ကြိတ်တာကိုပဲ ကြိတ်နိုင်တဲ့ ဆန်စက်ရှိတယ်။ တချို့ ဆန်စက်တွေ ကျတော့ လည်းပဲ အဲဒီမှာ ဂိုဒေါင်ကြီးတွေ အများကြီး ထားတဲ့အတွက် ကုန်သည်တွေက အဲဒီမှာ စပါးကြိတ်ပြီးတော့ ထည့်ထားကြ တယ်။ ဆန်စက်တွေကလည်း အတန်ဝယ်တယ်။ အဲဒီလို ကိုယ့်ဂိုဒေါင်ထဲမှာ အရန်သင့်ရှိတဲ့ ဆန်စက်တွေ ကျတော့လည်း သူ့ဟာသူ သူ့စရိတ်နဲ့သူ ကြိတ်တာလည်း ရှိတာပေါ့။ နောက်တစ်ခါကျတော့ လုံးဝ မဝယ်နိုင်ဘဲနဲ့ ကုန်သည်က လာကြိတ်မှပဲ ကြိတ်နိုင်တဲ့ ဆန်စက်မျိုးတွေကျတော့ အခုချိန်မှာ ကုန်သည်မကိုက်တဲ့အတွက် သူတို့ ကြိတ်စရာ မရှိတာပေါ့” ဟု CNI သို့ ပြောသည်။

ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးက ပုသိမ်၊ ဖျာပုံ၊ မအူပင်၊ မြောင်းမြ၊ ဘိုကလေး စသည့်မြို့နယ်များတွင် ဆန်စက်များ အများဆုံးရှိပြီး ပြည်ပသို့ ဆန်တင်ပို့ရန် ဆန်အများဆုံး ထုတ်လုပ်ပေးသည်။

သို့သော် လက်ရှိမှာတော့ ပုသိမ်၊ ဖျာပုံ၊ မြောင်းမြ၊ မအူပင်နှင့် ဘိုကလေး မြို့နယ်များမှ ဆန်စက်များ အပါအဝင် ဧရာဝတီတိုင်း ဒေသကြီး အတွင်းရှိ မြို့နယ်အားလုံးနီးပါးတွင် ဆန်စက်များ ရပ်နားလာကြကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် ဆန်စက်များသည် လျှပ်စစ်မီးဖြင့် လည်ပတ်နေရသော်လည်း လက်ရှိတွင် လျှပ်စစ်မီးရရှိမှု အခက်အခဲ ဖြစ်နေသည့် အတွက် ဟင်္သာတမြို့နယ် အတွင်းရှိ ဆန်စက်များ အားလုံးနီးပါး ရပ်နားနေရသည့် အခြေအနေ ဖြစ်နေကြောင်း ဆန်စက် လုပ်ငန်းရှင် ကိုဒီပက CNI သို့ ပြောသည်။

ဆန်ဂိုဒေါင်တစ်ခုကိုတွေ့ရစဉ်

ကိုဒီပက “ဟင်္သာတမှာ စပါးကလည်း ပြတ်သွားပြီ။ မီးကလည်း မလာဘူး။ ရေတင်ဖို့တောင် မီးအခက်အခဲ ဖြစ်နေတယ်။ လာမယ့် ရာသီကတော့ စပါးကတော့ ကြိတ်ဖို့ မလွယ်ဘူး။ ဝယ်ဖို့လည်း မလွယ်ဘူး။ အခုလို မီးမလာရင် မီးအားကိုးပြီး လုပ်နေရတာ မီးမလာရင် လုပ်ငန်းလုပ်နိုင်မှာ မဟုတ်ဘူး။ နောက်တစ်ချက် လယ်ယာထွက်ကုန် ကောက်ပဲ သီးနှံအားလုံးကို ငွေကြေး ၁၈၅၀ နဲ့ သတ်မှတ်ပေးထားတယ်။ အဲတော့ ပဲတစ်အိတ်ကို ၁ သောင်းကျော်ဟတယ်။ ဆန်ဈေးလည်း ဟနေတယ်။ အကုန်လုံးက ဟနေတယ်။ သွင်းအားစုစရိတ်ကျတော့ လက်ရှိပေါက်ဈေး ဒေါ်လာဈေး ၂၆၀၀ နဲ့ သွင်းရတယ်။ နိုင်ငံတော်က ၁၈၅၀ နဲ့ ဖြတ်ထားတဲ့အတွက် လုပ်ရတာ တော်တော် အခက်အခဲ ဖြစ်တယ်။ တောင်သူတွေဘဝက နင်းပြားပါပဲ။ စပါးပေါ်ချိန် မှာ အဲလိုမှ မီးမလာရင် ဘယ်စက်မှ စပါးဝယ်နိုင်မှာ မဟုတ်ဘူး။ မီးမှမလာရင် အချိန်တန်ရင် ဆန်ဝါရင် လျော်ရမှာလေ။ စပါး အစိုဝယ်လို့ ကိုယ့်ဘက်က ခြောက်အောင် မလုပ်နိုင်ရင် မနိုင်မနင်း မလုပ်နိုင်ရင် ဆန်ဝါဖောက်သွားရင် လျော်ရမှာ။ အဲကြောင့် လာမယ့်ရာသီမှာ တော်တော်စဉ်းစားရတော့မယ်” ဟု ပြောသည်။

ဟင်္သာတမြို့နယ်တွင် ဆန်စက် အလုံးရေ ၇၀ ဝန်းကျင်ရှိကြောင်း၊ ထိုဆန်စက်များသည် လက်ရှိတွင် လျှပ်စစ်မီးကို အချိန် ပြည့်ရရှိမှု မရှိဘဲ ည ၁ နာရီမှ ၃ နာရီအထိသာ ရရှိကြောင်း၊ လာမည့် စပါးပေါ်ချိန်တွင် လျှပ်စစ်မီး အချိန်မှန် မရရှိပါက ဆက်လက် ရပ်နားထားရနိုင်သည်ဟု ဆန်စက်ပိုင်ရှင်များက ပြောသည်။

ယခုလို ဆန်စက်များ ရပ်နားထားရသည့်အတွက် ဆန်စက်များကို မှီခိုနေကြရသည့် ဆန်ကြိတ်ခွဲခြင်း၊ စပါးသယ်ကြသည့် အလုပ်သမား အများစုသည် အလုပ်လက်မဲ့ ဖြစ်လာကြောင်း၊ စားဝတ်နေရေး အခက်အခဲ ရှိလာကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၉

ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ သင်္ဃန်းကျွန်းမြို့နယ်အတွင်းရှိ အနှေးယာဉ် ဆိုက်ကားများသည် ဘတ်ထရီများ တပ်ဆင်၍ ပြောင်းလဲ မောင်းနှင်လာကြသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။

ဘတ်ထရီဖြင့် ပြောင်းလဲတပ်ဆင် မောင်းနှင်ခြင်းအားဖြင့် ခွန်အားသုံးစွဲရမှု သက်သာသည့်အပြင် ဝင်ငွေအားဖြင့် ပိုမိုရရှိလာ သည့်အတွက် ဘတ်ထရီများ တပ်ဆင်၍ အသုံးပြုလာကြခြင်းဖြစ်သည်ဟု သင်္ဃန်းကျွန်းမြို့နယ်မှ ဘတ်ထရီဆိုက်ကား မောင်းနှင်သူ ကိုသန်းချိုက CNI သို့ ပြောသည်။

ကိုသန်းချိုက “ဘတ်ထရီ ဘီးကတော့ ကျနော်တို့ကတော့ သက်သာအောင်လို့ တပ်တာပေါ့နော်။ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် ကိုယ်က နေ့စဉ်နဲ့အမျှ နင်းနေရတော့ ကြာလာတော့ မနင်းနိုင်ဘူးပေါ့။ ဘတ်ထရီဘီးကို သက်သာအောင်လို့၊ မြန်ချင်လို့တော့ ကျနော်တို့က တပ်တာ မဟုတ်ဘူး သက်သာအောင်လို့။ နောက်ပြီးကျတော့ စီးပွားရေး ပမာဏကျတော့ နည်းနည်းပေါ့ ဆိုက်ကားနဲ့စာရင်တော့ ၂ ခေါက် ၃ ခေါက်လောက် မြန်တာပေါ့။ အခေါက်ရေမြန်တော့ ပိုက်ဆံပိုရတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ဘတ်ထရီဆိုက်ကား ဆရာနဲ့ ရိုးရိုး ဆိုက်ကားဆရာတို့ကိုတွေ့ရစဉ်

ဆိုက်ကားများကို ဘတ်ထရီဘီး တပ်ဆင်သည့်အခါတွင် တစ်စီးလျှင် ယခင်က ၃ သိန်းကျပ်သာ ကုန်ကျသော်လည်း လက်ရှိ တွင် ၄ သိန်းမှ ၇ သိန်းအထိ ကုန်ကျကြောင်း သိရသည်။

ဘတ်ထရီ ဆိုက်ကားများကို ပြီးခဲ့သည့် ကိုဗစ်ဖြစ်သွားသည့် ကာလမှစတင်၍ တပ်ဆင်လာကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် ဘတ်ထရီ ဆိုက်ကားအစီးရေ မြောက်များစွာ ပေါ်ပေါက်လာနေပြီဖြစ်ကြောင်း၊ ဆိုက်ကားဂိတ် တစ်ဂိတ်လျှင် ၃ စီးအထိ ရှိကြ ကြောင်း သိရသည်။

သို့သော် တချို့ကတော့ ငွေကြေး မတတ်နိုင်သည့်အတွက် ဘတ်ထရီဆိုက်ကားအဖြစ် ပြောင်းလဲရန် အခက်အခဲ ရှိနေကြ ကြောင်း၊ ဘတ်ထရီဆိုက်ကားများ ပေါ်ပေါက်လာခြင်းကြောင့် ရိုးရိုးအနှေးယာဉ် ဆိုက်ကား အသုံးပြုသည့် ဆိုက်ကားသမား များအတွက် ဝင်ငွေပိုင်းဆိုင်ရာ အနည်းငယ် ထိခိုက်မှုရှိလာကြောင်း အနှေးယာဉ် ဆိုက်ကားဆရာ ဦးကျော်မြင့်က ပြောသည်။

ဦးကျော်မြင့်က “ဒီဟာတပ်တယ်ဆိုတာ ငွေရေးပေါ်မှာ မူတည်တယ်။ ဒီဟာတပ်တာက ပိုက်ဆံ ၆ ပြား ၁ ပဲနဲ့ တပ်လို့ရတာ မဟုတ်ဘူး။ ၄ - ၅ သိန်းလောက် ကုန်တာ။ အခုဆို ၇ သိန်းလောက် ကုန်တယ်။ အဲ ၇ သိန်းလောက်က အဘတို့မှာ အရင်းမရှိ ဘူး။ အရင်းမရှိတော့ ကိုယ့်ဟာကိုယ် နိုင်သလောက်လေးနဲ့ပဲ ကြည့်လုပ်နေရတာပေါ့။ အဘတို့က ၁ ခေါက်လောက်နင်းရင် သူတို့က ၃ ခေါက်လောက် နင်းလို့ရတယ်။ အဲဒါတွေ ကွာတာပေါ့။ အဲတော့ ခရီးသည်တွေ အနေနဲ့ကလည်း အမြန်ရောက် ချင်တော့ ဒါလေးနဲ့ပဲ အမြန်ခရီးပဲ စီးသွားကြတာပေါ့။ အဘတို့ကျတော့ လူကြီးပိုင်းလည်း ဖြစ်တယ်၊ နှေးတော့ သိပ်ပြီး မစီးချင်ကြဘူး” ဟု CNI သို့ ပြောသည်။

 ဘတ်ထရီ တပ်ထားတဲ့ ဆိုက်ကားကို တွေ့ရစဉ်

ဘတ်ထရီဆိုက်ကား အစီးရေသည် လက်ရှိတွင် အစီးရေ ၁၀၀ ကျော်နီးပါး ရှိလာပြီး သင်္ဃန်းကျွန်းမြို့နယ်ရှိ ဆိုက်ကားဂိတ် များ၊ ငမိုးရိပ်နှင့် စံပြဈေးဝန်းကျင်တွင် အများဆုံး တွေ့ရှိရသည်။

လက်ရှိတွင် အနှေးယာဉ် ဆိုက်ကားများကိုသာ ရန်ကုန်မြို့တော် စည်ပင်သာယာရေးကော်မတီမှ လိုင်စင်သတ်မှတ် ပေးထား ကြောင်း၊ ဘတ်ထရီ ဆိုက်ကားများကိုမူ လိုင်စင်ခွင့်ပြုပေးထားခြင်း မရှိကြောင်း သိရသည်။

သို့သော် အဆိုပါ ဘတ်ထရီ ဆိုက်ကားများသည် အနှေးယာဉ် ဆိုက်ကားများနည်းတူ ယာဉ်စည်းကမ်း၊ လမ်းစည်းကမ်းများကို လိုက်နာကြခြင်းကြောင့် ဖမ်းဆီးအရေးယူ ခံရခြင်းမျိုး မရှိကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၉

ရန်ကုန်မြို့ရှိ နိုင်ငံခြားငွေလဲကောင်တာ(Money Exchange) များတွင် ထိုင်းဘတ်နှင့် ဂျပန်ယန်းတို့ကို ဝယ်ယူမှု ပိုမိုများပြားနေကြောင်း နိုင်ငံခြားငွေလဲကောင်တာများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုသို့ ဝယ်ယူသူများသည် ပြည်ပနိုင်ငံသို့ သွားရောက်အလုပ်လုပ်ကိုင်မည့်သူများ၊ ကျောင်းသွားတက်မည့် သူများသာဖြစ်ကြောင်း ၎င်းတို့ထံမှ သိရသည်။

ခိုင်(အမည်လွှဲ) နိုင်ငံခြားငွေလဲကောင်တာက “ထိုင်းဘတ်ဝယ်တဲ့လူ များလာတယ်ပေါ့။ အခုလောလောဆယ် ရက်ပိုင်းကတော့ ဂျပန်သွားမယ့်သူတွေရှိတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ ဂျပန်ယန်း ဝယ်တဲ့လူတွေရှိတယ်။ နိုင်ငံခြား သွားမယ့်သူ၊ အလုပ်လုပ်ကိုင်မယ့် ကလေးတွေပေါ့နော် သူတို့တွေဝယ်တာများပါတယ်။ တခြား currency ကျတော့ နိုင်ငံခြားလမ်းကြောင်း သိပ်မရှိတဲ့အခါကျတော့ မလေးတို့ ဘာတို့က အရောင်းအဝယ်သိပ်မရှိပါဘူး။ ညီမတို့က လက်လီရောင်းတာဆိုတော့ တစ်သောင်း၊ နှစ်သောင်း အဲဒီလိုမျိုးလေးတွေပေါ့။ ဘတ်တစ်သောင်းတို့။ တစ်ဦးကို အဲဒီလိုမျိုးလေးတွေပေါ့ amount အများကြီးတော့ မဟုတ်ဘူး။ ဒေါ်လာကတော့ ခါတိုင်းတွေထက် စာရင် အရမ်းအရောင်းအဝယ် နည်းသွားတာပေါ့။ သတ်မှတ်ထားတဲ့ ဈေးနှုန်းတွေနဲ့ဆိုတော့ သိပ်ပြီးတော့ အရောင်းအဝယ်မရှိပါဘူး။ မရှိသ‌လောက်ကို နည်းပါးပါတယ်”ဟု ၎င်းကပြောသည်။

ဒေါ်လာများကို နိုင်ငံခြားငွေလဲကောင်တာများသို့ လာရောက်ရောင်းချသည့်အခါတွင် ဗဟိုဘဏ်မှ သတ်မှတ် ထားသည့် ၁၈၅၀ ကျပ်ဖြင့်သာ ဝယ်ယူရသည့်အတွက် ရောင်းချသူ နည်းပါးသည်ဟုလည်း ၎င်းက ဆက်ပြော သည်။
ဗဟိုဘဏ်မှ နိုင်ငံခြားသုံးငွေနှုန်းထားများကို သတ်မှတ်ပေးထားသော်လည်း လက်ရှိပြင်ပတွင် အရောင်းအဝယ် ပြုလုပ်နေသည့်ဈေးမှာ မြင့်တက်နေသည့်အပြင် ဈေးမတည်ငြိမ်ဘဲ အချိန်နှင့်အမျှ ပြောင်းလဲနေကာ ယနေ့(ဇူလိုင် ၂၉ရက်)၏ ပြင်ပပေါက်ဈေးသည် အမေရိကန်တစ်ဒေါ်လာလျှင် ၂၅၀၀ ကျပ်အထိရှိနေသည်။

နိုင်ငံခြားသုံးငွေ ဒေါ်လာနှင့် မြန်မာကျပ်ငွေကိုတွေ့ရစဉ်

မြတ်(အမည်လွှဲ) နိုင်ငံခြားငွေလဲကောင်တာက “အဲဒါကတော့ အပြင်ရဲ့ ဈေးကွက်နေမှာပေါ့နော်။ အမတို့ ဗဟိုဘဏ်ဈေးနဲ့ဟာကို လာရောင်းတဲ့လူရှိရင် အမတို့ ဝယ်ပေးတယ်။ ပြီးရင် အမတို့လက်ထဲမှာ ပစ္စည်းရှိရင် ပြန်ရောင်းပေးလိုက်တယ်။ မရှိဘူးဆိုရင်တော့ မရှိတဲ့အကြောင်းကို ဧည့်သည်ကို သေချာပြောပေးလိုက်တယ်။ ဒီဈေးနဲ့ကလေ အရောင်းအဝယ်လုပ်တဲ့လူက တော်တော်နည်းတယ်။ နည်းတယ်ဆိုတော့ လာရောင်းတဲ့ လူရှိရင် တော့ အမတို့က အကုန်ပြန်ရောင်းပေးတယ်။ အရင်ထက်စာရင်တော့ နည်းသွားတာပေါ့။ အလုပ်တော့ ပါးသွား တာပေါ့”ဟု ပြောသည်။

ယခုရက်ပိုင်းတွင် နိုင်ငံခြားငွေလဲ ကောင်တာများသို့ ဒေါ်လာ လာရောက်ရောင်းချရာတွင် တစ်ရက်လျှင် ပျမ်းမျှ အားဖြင့် ဒေါ်လာ တစ်ထောင်ခန့်သာရှိပြီး ထိုသို့ လာရောက်ရောင်းချသူ နည်းပါးမှုကြောင့် လက်ရှိ နိုင်ငံခြားငွေလဲ ကောင်တာများတွင် အရောင်းအဝယ် အေးနေကြောင်းနှင့် အချို့ နိုင်ငံခြားငွေလဲကောင်တာများတွင် ရောင်းချရန် နိုင်ငံခြားငွေ မရှိသဖြင့် ရပ်နားထားရကြောင်း သိရသည်။

အေး(အမည်လွှဲ) နိုင်ငံခြားငွေလဲကောင်တာက“ခဏရပ်ထားတယ်။ ဈေးတွေက မငြိမ်လို့။ အခုဗဟိုဘဏ်ဈေးနဲ့ ကိုလည်း အရောင်းအဝယ် လူတွေက လာမလုပ်ကြဘူး။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့။ ပြီးတော့ ညီမတို့ဆီမှာ stock လည်း မရှိလို့ပါ။ လူတွေကလာပြီး အရောင်းအဝယ်မလုပ်ကြတော့ ညီမလေးတို့ဆီမှာ ဝယ်၊ ရောင်းတွေက မရှိဘူးဖြစ်နေ တာ။ ညီမတို့က ဗဟိုဘဏ်ဈေးနဲ့ဝယ်ပေးလို့ပဲရတယ်။ အပြင်ဈေးတွေမရှိတာဖြစ်တဲ့အတွက်ကိုလေ။ လူတွေက လည်း ဗဟိုဘဏ်ဈေးကိုကျတော့ နည်းတော့ လာမရောင်းကြတာ” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မြန်မာကျပ်ငွေတန်ဖိုးကျဆင်းကာ နိုင်ငံခြားငွေဈေးနှုန်း မြင့်တက်နေသဖြင့် ဒေါ်လာ၊ ဘတ်၊ ယွမ် စသည်တို့ဖြင့် ဝယ်ယူရသည့် ကုန်ပစ္စည်းများမှာလည်း ဈေးနှုန်းလိုက်ပါမြင့်တက်လျက်ရှိသည်။

ဒါ့အပြင် ပြည်ပထွက်၍ အလုပ်လုပ်ကိုင်မည့်သူများသည် ယခင်ကထက် ကုန်ကျစရိတ် ပိုမိုများပြား လာကြကြောင်း ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီများထံက သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂၈

ရန်ကုန်အပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံပြည်မဖက်မှ ရခိုင်ပြည်နယ်သို့ ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရာ၌ စစ်ဆေးရေးဂိတ် များတွင်တင်းကြပ်စွာစစ်ဆေးခြင်းကြောင့် အချိန်ကြာမြင့်စွာ စောင့်ဆိုင်းနေရပြီး ကုန်စည်စီးဆင်းမှု နှောင့်နှေးသွား၍ ကုန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်လာနေကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်အဝင် အမ်းမြို့နယ်ရှိ စစ်ဆေးရေးဂိတ်တွင် ယခင်ကထက် စစ်ဆေးနေမှု တင်းကြပ်လာ နေပြီး ကုန်တင်ကားများအနေဖြင့် ယင်းဂိတ်တွင် ၃ ရက်မှ ၁ ပတ်အထိ စောင့်ဆိုင်းနေရခြင်းကြောင့် ကုန်စည်များ ရောက်ရှိမည့်အချိန် ရောက်မလာဘဲ ကုန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာသည်ဟု ကျောက် တော်မြို့နယ်မှ ဒေသခံတစ်ဦးဖြစ်သူ ဦးအောင်ကျော်မြက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ပြည်မဘက်ကနေ ကျနော်တို့ ရခိုင်ဘက်ကိုယူလာတဲ့ ကုန်စည်တွေက ဒီမှာ အမ်းဂိတ်မှာ တော်တော်ကို စစ်ဆေးရေး တင်းကြပ်တဲ့အတွက်ကြောင့် ကြန့်ကြာမှုတွေ ရှိတယ်။ ကြန့်ကြာမှုတွေရှိတဲ့အတွက်ကြောင့် လည်း ကျနော်တို့ဆီကို ရောက်လာတဲ့အခါမှာ ကုန်ပစ္စည်းတွေ ဈေးတက်တာရှိတယ်။ ဘာကုန် ဘာ ပစ္စည်းပဲဖြစ်ဖြစ် နယ်လုံလက်မှတ်ပါပြီးမှ သယ်ရတယ်။ နယ်လုံလက်မှတ် ယူရတာလည်း တော်တော် ခက်ခဲတယ်။ နောက်ပြီးတော့ နယ်လုံလက်မှတ်ပါရင် လည်းပဲ ဒီလို စစ်ဆေးရေးတွေ တော်တော် တင်းတင်းကြပ်ကြပ်ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် ကျနော်တို့ကုန်ပစ္စည်းတွေဟာ မကြာသင့်ဘဲနဲ့ အများကြီး ကြာတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ကုန်စည်စီးဆင်းမှု ကြန့်ကြာနေသည့်အတွက် တချို့သော ကုန်ပစ္စည်းများသည် မကြာခဏ ပြတ်လပ်မှု များဖြင့် ကြုံတွေ့နေရသည်ဟု ဒေသခံများက ပြောသည်။

ဒါ့အပြင် ကုန်ကားများဖြင့် ကုန်စည်သယ်ဆောင်ရာတွင် စစ်ဆေးရေး တင်းကြပ်လာသည့်အတွက် ကုန်စည်များကို သင်္ဘောဖြင့် ပြောင်းလဲသယ်ဆောင်လာကြပြီး ၎င်းမှာလည်း အလားတူ စီးဆင်းမှု နှောင့်နှေးကြန့်ကြာခြင်းနှင့် ကြုံတွေ့ရသည်ဟု ကျောက်တော်မြို့ရှိ လေးဝတီအိမ်ဆောက်ပစ္စည်းဆိုင်မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်းရှိ စစ်ရေးဂိတ်တစ်ခုတွင် ကုန်တင်ကားများနှင့် လမ်းသွားလမ်းလာများကို စစ်ဆေးနေစဉ်

“လောလောဆယ်က ကျမတို့က ရေကြောင်းနဲ့သယ်တယ်။ ရေကြောင်းနဲ့သယ်တော့ ရန်ကုန်ကနေ ရေကြောင်းနဲ့ စစ်တွေကနေ ကျမတို့ ဒီကို ကားနဲ့သယ်တယ်။ အဲလိုဆိုတော့ ကုန်စည်စီးဆင်းမှုက နှေးကွေးသွားတာပေါ့။ အခက်အခဲတွေများတော့လေ။ အကုန်လုံးနေရာက အစစ်အဆေးတွေ များ နေတယ်။ အခုဆိုရင် မြို့ဝင် ဂျတ်အထွက်မှာတောင်မှ စစ်ဆေးနေကြတယ် အခုက။ ကုန်ကားတွေက အသွားတွေက တစ်ရက်မှာ ကုန်ကား ၅၀ သွားတယ်ဆိုပါစို့။ အခုကတော့ ၁၀ စီးလောက်သွားတာ မြင်ရတယ်။ ကျမတို့ အာရှလမ်းပေါ်မှာတော့လေ။ ဘယ်လိုကြောင့်မျိုးနဲ့ ကုန်ကားတွ နှေးသွားလဲတော့ မသိဘူး” ဟု ၎င်းကပြောသည်။

ဒါ့အပြင် လက်ရှိတွင် ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ မြို့နယ်များ၌လည်း မှတ်ပုံတင်များကို စစ်ဆေးမှုများ လုပ်ဆောင်နေပြီး မြို့နယ်တစ်ခုမှ တစ်ခုသို့ သွားရာတွင်လည်း စစ်ဆေးရေး တင်းကြပ်လာသည်ဟု သိရသည်။

ကုန်စည်သယ်ဆောင်ရာတွင် ယခင်က ဓာတ်မြေဩဇာ၊ ဘိလပ်မြေနှင့် တချို့သော ကုန်စည်တို့ကိုသာ သယ်ဆောင်ခွင့် ကန့်သတ်ထားပြီး လက်ရှိတွင် လျှပ်စစ်ပစ္စည်း၊ ဆေးဝါးများကို သယ်ဆောင်ရာတွင် နယ်လုံဝန်ကြီး၏ ထောက်ခံချက်ပါရှိမှသာ ဖြတ်သန်းသယ်ဆောင်ခွင့်ရရှိသည်ဟု ရွှေပြည်သစ် ခရီးသည်နှင့် ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေးမှ ဦးကိုမိုးက CNI သို့ ပြောသည်။

“ကားလမ်းတွေက မကောင်း၊ ကားလမ်းတွေက မောင်းလို့မရ။ ၆ နာရီဆို လမ်းက ပိတ်ထားပြီ။ အဲလို ၁ ရက်လောက် ကြာရမယ့်နေရာက ၂ ရက် ၃ ရက်လောက် ကြာသွားတယ်။ စစ်ဆေးရေးတွေရှိတော့ ကုန်စည်က ရှားတော့ ရှားသွားတယ်လေ။ ရေခဲသေတ္တာတို့၊ ဝါယာကြိုးတို့၊ ဆေးပစ္စည်းတွေဆိုလို့ရှိရင် နယ်လုံ (လက်မှတ်) မပါရင် ကားမှာ မသယ်ရဘူး အဲလို။ သူတို့ နယ်လုံ (လက်မှတ်) တောင်းတာက တစ်မျိုး။ လျှပ်စစ်ပစ္စည်းဆိုလည်း ဒါလေးတစ်ခုပါရင်လည်း နယ်လုံ (လက်မှတ်)တောင်းတယ်။ နယ်လုံ (လက်မှတ်) မပါဘူးဆိုရင် ကားတွေကို ဖြတ်ခွင့်မပေးဘူး။ ကားတွေကို အဲဒီမှာ ရပ်ထားတယ်။ အကြာကြီး ရပ်ထားတယ်။ ပြီးရင် ဘာမှလည်းမဟုတ် ပိုက်ဆံပေးရင် လွတ်လာတာပဲ” ဟု ပြောသည်။။

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်း၌ စစ်ဆေးရေး တင်းကြပ်ပြီး ကုန်စည်စီးဆင်းမှု ကြန့်ကြာနေသည့်အတွက် တချို့ သော ကုန်စည်များသည် ပျက်စီးမှုများနှင့် ကြုံတွေ့နေရပြီး ပုပ်သိုးမှုများလည်း ဖြစ်ပေါ်နေသည့်အတွက် ဒေသတွင်းတောင်သူများအနေဖြင့် နစ်နာဆုံးရှုံးမှုများရှိသည်ဟု သိရသည်။

ဒါ့အပြင် ရခိုင်ပြည်နယ်၊ မောင်တောမြို့နယ် မြောက်ပိုင်းနှင့် တောင်ပိုင်းကိုလည်း အသွားအလာ ကန့်သတ်ထားသည့်အတွက် မောင်တောမြောက်ပိုင်းတွင် ကုန်စည်စီးဆင်းမှု အခက်အခဲ ဖြစ်နေကာ ဈေးနှုန်းများလည်း အဆမတန်မြင့်တက်နေကြောင်း၊ တချို့သော ကုန်စည်များသည်လည်း ဝယ်ယူ၍ မရသည့် အနေအထား ရောက်ရှိနေသည်ဟု မောင်တောမြောက်ပိုင်းဒေသခံများထံမှ သိရသည်။