CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၈

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကျပ်ငွေ(မြန်မာကျပ်ငွေ)တန်ဖိုး ကျဆင်းကာ နိုင်ငံခြားသုံးငွေတန်ဖိုးများ မြင့်တက်နေသည့် အတွက် ပို့ကုန်တင်ပို့ခြင်းနှင့် ပြည်တွင်း ကုန်ထုတ်လုပ်မှု အများအပြား ထုတ်လုပ်နိုင်မှသာ ကျပ်ငွေတန်ဖိုး ကျဆင်းခြင်းအား ထိန်းနိုင်မည် ဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေးပညာရှင်များက CNI သို့ ပြောသည်။

သို့သော် ပြည်တွင်း ကုန်ထုတ်လုပ်မှုအား အများအပြား ထုတ်လုပ်နိုင်ရန်အတွက် တိုင်းပြည်တည်ငြိမ်ရန် လိုအပ်ကြောင်း လုံခြုံရေးအရ အမည်မဖော်လိုသူ စီးပွားရေးပညာရှင်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “စီးပွားရေးကတော့ ပြောရလို့ရှိရင် ဘက်ပေါင်းစုံပဲ။ ဘက်ပေါင်းစုံပဲဆိုတော့ ပြည်တွင်း production ကလည်း အခုက ကျနေတာလေ။ လယ်တွေတောင် လုပ်မရဘူး။ ဆိုတော့ အဓိကကတော့ ပြောရလို့ရှိရင် တိုင်းပြည်တည်ငြိမ်ရေးပဲ။ တိုင်းပြည်တည်ငြိမ်မှပဲ ဒါတွေက အဆင်ပြေမှာ။ production ကျရင် export လည်း ကျမှာပဲ။ export ကျမှတော့ အဲဒီနိုင်ငံက သိပ်မလွယ်ဘူးလေ။ တိုင်းပြည်မငြိမ်လို့ကတော့ စီးပွားရေးက ဘယ်လိုမှ လုပ်လို့မရဘူး။ တက်မယ့် အလားအလာလည်း မရှိဘူးပေါ့။ အဓိကကတော့ ကိုယ့်ဆီက export များများ ပို့နိုင် ရမယ်။ foreign exchange income အတွက်ပေါ့။ ကိုယ့်ပြည်တွင်းက များများ ထုတ်နိုင်ရမယ်။ အဓိကက inflation ကို ထိန်းနိုင်ဖို့ပေါ့။ ဆိုတော့ production မရှိဘဲ output မရှိဘဲနဲ့က ဘယ်လိုမှ inflation ကို မထိန်း နိုင်ဘူး။ အခုက အစိုးရက သူ့ဘတ်ဂျက်ကလည်း လိုငွေတွေ ပြတော့မယ်။ လိုငွေတွေ ပြတာကလည်း အခုက အခွန်ငွေတွေကလည်း မပေးကြ ဘာကြနဲ့ဆိုတော့ အခွန်တွေကလည်း သူမထိန်းနိုင်ဘူး။ export ကလည်း ကျ တော့ export ကရတဲ့ ငွေကလည်း လောက်လောက်ငှငှ မရှိဘူး။ မရှိတော့ ဘာလုပ်မလဲ ဗဟိုဘဏ်က ပိုက်ဆံတွေ ရိုက်ထုတ်မယ်။ အဲဒီရိုက်ထုတ်ရင် inflation က တက်လာလေ။ ဗမာငွေ တန်ဖိုးကကျလေပဲ”ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မြန်မာကျပ်ငွေတန်ဖိုးနှင့် ကုန်ထုတ်လုပ်မှု ကျဆင်းနေခြင်းသည် ထိရောက်သည့် မူဝါဒများအား မချမှတ်နိုင်ခြင်းနှင့် ချမှတ်သည့် မူဝါဒများမှာ မှားယွင်းနေခြင်းတို့၏ အဓိက အကျိုးဆက်ဖြစ်ကြောင်း စိုက်ပျိုးရေးနှင့် စီးပွားရေးအကြံပေး ကိုဇော်မင်းနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထို့ကြောင့် မြေပြင်တွင် ဖြစ်ပျက်နေသည့် ကုန်ထုတ်လုပ်မှုနှင့် ပို့ကုန်၊ သွင်းကုန် ကိစ္စများအား ကုစားနိုင်မည့် ထိရောက် မှန်ကန်သည့် မူဝါဒမျိုး ချမှတ်ရန် လိုအပ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

မြန်မာကျပ်ငွေနှင့် ဒေါ်လာငွေတို့အား တွေ့ရစဉ်

“ဒေါ်လာဈေးအတက်အကျဆိုတာ အဓိက ခံစားရတာ ပြည်သူပေါ့။ ပြည်သူရှိမယ်၊ production ပေါ့။ production ဆိုတာ ထုတ်လုပ်မှုအပိုင်းမှာ ရှိနေတဲ့သူတွေပေ့ါ။ ဥပမာဆို လယ်သမားတွေပေါ့။ ဘာကြောင့်လဲဆို သွင်းကုန်ပေါ် မှာ ရပ်တည်နေရတဲ့ နိုင်ငံဆိုတော့လေ။ ဥပမာ အခုဆိုရင် ဒေါ်လာဈေး ၂၁၀၀ ဖြစ်သွားတဲ့အတွက်ကြောင့် သွင်းကုန်ပစ္စည်းတွေ ဈေးတက်လာမယ်၊ အခြေခံစားသောက်ကုန်တွေ ဈေးတက်လာမယ်။ ဆိုတဲ့အခါကျတော့ တောင်သူတွေကလည်း ဒီလိုပဲ။ သူ့ရဲ့ထုတ်လုပ်မှု ကုန်ကျစရိတ်တွေကလည်း မြင့်တက်လာမယ်။ ဘာကြောင့်လဲ ဆိုတော့ နိုင်ငံခြားကသွင်းတဲ့ မြေဩဇာတို့ မျိုးစေ့တို့ ဒါတွေအပေါ်မှာပဲ မှီခိုနေရတာမို့လို့ သူ့ရဲ့ ထုတ်လုပ်မှုတန်ဖိုး တွေက တက်လာမယ်။ ဆိုတဲ့အခါကျတော့ ပြည်သူနဲ့ တောင်သူတွေက အရင်ဆုံးခံစားရမှာ။ ဒီလူတွေခံစားရလို့ ဒီလူတွေ မငြိမ်မသက်ဖြစ်ပြီဆိုရင် တိုင်းပြည်ကလည်း မငြိမ်သက်တော့ဘူးဆိုတာက သီအိုရီအရ ရှိပြီးသားပဲ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

နိုင်ငံတကာတွင်လည်း ဒေါ်လာဈေးမှာ မြင့်တက်နေမှု၊ ပြည်တွင်းတွင် ကျပ်ငွေတန်ဖိုး ကျဆင်းနေမှု စသည့် ဒဏ် နှစ်ခုအား ပြည်သူများခံစားနေရသည့်အတွက် ဒေါ်လာဈေးနှင့်ပတ်သက်၍ ဈေးကစားနေသူများကို အရေးယူရာ တွင် ထိရောက်စွာလုပ်ဆောင်ရန် လိုအပ်ကြောင်းလည်း ၎င်းက ဆက်ပြောသည်။

လက်ရှိနိုင်ငံရေးအနေအထားအတိုင်းဆိုပါက မြန်မာကျပ်ငွေတန်ဖိုး ပြန်လည်တက်လာစေရန်နှင့် ပြည်တွင်းစီးပွား ရေး ပြန်လည်ဦးမော့လာစေရန်မှာ အချိန်ကာလအားဖြင့် ကြာမြင့်နိုင်ကြောင်း စီးပွားရေးပညာရှင်တစ်ဦးက ပြော သည်။

“ငွေတန်ဖိုးတက်တယ်ဆိုတာက စီးပွားရေးကောင်းမှလေ။ နောက် ဒီငွေကိုပဲ ယုံကြည်မှုရှိမှ။ အခုက အဲဒီ နှစ်ခုလုံး က ပျက်နေတဲ့သဘောရှိတယ်။ အဲဒီဟာကို ပြန်ပြီး restore လုပ်နိုင်မှရမယ်။ အခုဟာက စီးပွားရေးတောင် သိပ်ပြီး တော့ ဦးစားပေး လုပ်တော့လုပ်ရမှာပေါ့လေ။ သိပ်ဦးစားပေး အားထည့်ရမှာမဟုတ်ဘူး။ အားထည့်ရမှာက နိုင်ငံရေးတည်ငြိမ်ရေး အားထည့်ရမှာ။ နိုင်ငံတည်ငြိမ်မှပဲ ကျန်တဲ့စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ အကုန်လုံးလုပ်နိုင်မယ်။ ကျပ်ငွေတန်ဖိုးတက်ဖို့ စီးပွားရေး တက်အောင်လုပ်ရမယ်။ နောက် ကိုယ့်ကျပ်ငွေအ‌ပေါ်မှာ အနည်းနဲ့အများ ယုံကြည်မှု ပြန်တည်ဆောက်နိုင်ရမယ်”ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတော် ဗဟိုဘဏ်သည် ဩဂုတ် ၅ ရက်နေ့မှစတင်ကာ ပုံသေသတ်မှတ်ထားသည့် ၁ ဒေါ်လာ ၁၈၅၀ ကျပ် ငွေလဲလှယ်နှုန်းအစား ၂၁၀၀ ကျပ်သို့ တိုးမြှင့်သတ်မှတ်လိုက်သည့်အတွက် ပြင်ပပေါက်ဈေးတွင် ဒေါ်လာ ဈေးပိုမိုမြင့်တက်လာနိုင်ကြောင်းနှင့် ကုန်ဈေးနှုန်းများလည်း မြင့်တက်လာနိုင်ကြောင်း စီးပွားရေးပညာရှင်များနှင့် ကုန်သည်များက သုံးသပ်ကြသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၆

မြန်မာနိုင်ငံတော် ဗဟိုဘဏ်မှ ပုံသေသတ်မှတ်ထားသည့် ၁ ဒေါ်လာ ၁၈၅၀ ကျပ် ငွေလဲလှယ်နှုန်းကို ၂၁၀၀ ကျပ် တိုးမြှင့်သတ်မှတ်လိုက်ခြင်းကြောင့် ပြင်ပရှိ ဒေါ်လာငွေလဲလှယ်ဈေးနှုန်းများပါ လိုက်ပါမြင့်တက်လာနိုင်ကြောင်း မြန်မာ့ စီးပွားရေးလေ့လာသူများက ပြောသည်။

ဒေါ်လာဈေးနှုန်းအပြင် တခြားသော ကုန်ဈေးနှုန်းများသည်လည်း မြင့်တက်လာမည် ဖြစ်သည်ဟု ဧရာကုန်သွယ်မှု ဗဟိုဌာနမှ တာဝန်ခံ ဦးနေဝင်းစိုးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အဓိက ဒေါ်လာဈေး မြှင့်လိုက်တာက ကောင်းတဲ့အလုပ်တော့ မဟုတ်ဘူး။ ဒေါ်လာဈေး မထိန်းနိုင်တဲ့အပြင် အပြင် ဈေးနဲ့ အထဲဈေး ကွာဟနေတာကို ၁၈၅၀ အချိန်မှာ အပြင်မှာ ၂၄၀၀/၂၅၀၀ ဖြစ်သွားတယ်။ အဲလောက်ထိ ဈေးကွာနေတယ်။ အခု ၂၁၀၀ အထိ ထပ်တင်လိုက်တော့ အပြင်မှာထပ်ပြီး တက်ဖို့ပဲ ရှိတယ်။ အဲတော့ ကျန်တဲ့ ဈေးနှုန်းတွေကလည်း တက်လာ မှာပဲ။ ဒါ ငွေကြေးဖောင်းပွမှု တမျိုးပဲလေ” ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် ပို့ကုန် တင်ပို့ခြင်းမှ ရရှိလာသည့် ပို့ကုန်ရငွေအားလုံးကို ဗဟိုဘဏ် သတ်မှတ်ငွေလဲနှုန်းနှင့် မဖြစ်မနေ လဲလှယ်ဖို့ ညွှန်ကြားချက်ထုတ်ထားရာမှ သြဂုတ် ၅ ရက်က စတင်ပြီး ပို့ကုန်ရငွေ ပမာဏ၏ ၆၅ ရာခိုင်နှုန်းကိုသာ မြန်မာကျပ်ငွေဖြင့် မဖြစ်မနေ လဲလှယ်ရန် ပြင်ဆင် သတ်မှတ်လိုက်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံတော် ဗဟိုဘဏ်ကိုတွေ့ရစဉ် (GETTY IMAGES)

သို့သော်လည်း ကျန်ရှိနေသည့် ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းကို မည်ကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်ခွင့် ပြုကြောင်း၊ မည်သို့ လုပ်နိုင်ကြောင်းကို ထုတ်ပြန် ထားခြင်း မရှိသည့်အတွက် စောင့်ကြည့်ရမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းကို ထုတ်ခွင့်ပြုမည့် လုပ်ငန်းစဉ်အပေါ်ကို လိုက်၍ ဈေးကွက်အတွင်းရှိ ဒေါ်လာဈေး အတက်အကျ ပြောင်းလဲသွားနိုင်ကြောင်း လုံခြုံရေးအရ အမည်မဖော်လိုသူ မြန်မာ့စီးပွားရေး လေ့လာသူတစ်ဦးက CNI သို့ ပြောသည်။

၎င်းက “၆၅ ရာခိုင်နှုန်းကို သူတို့ သတ်မှတ်ထားတဲ့ Import အတွက် ခွဲဝေပေးရတယ်ပေါ့နော်။ ကျန်တဲ့ ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းကို ကြိုက်တဲ့ Importer ဆီကို ရောင်းလို့ရမယ့် သဘောမျိုး။ ဒါပေမယ့် ထုတ်ပြန်ချက်ကလည်း အဲဒီ ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းကို ဘာလုပ် ခွင့် ပြုမယ်ဆိုတဲ့ဟာ မပါဘူး။ ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းကို ချက်ချင်း မလွှဲပေးဘဲနဲ့ ဘဏ်ထဲမှာ ထားရမှာလား။ ဘဏ်ထဲမှာ ထားပြီးတော့ အကောင့် လွှဲပြောင်းခွင့်ပြုမှာလား။ ဒါမှမဟုတ် ငွေသား ဒေါ်လာထုတ်ခွင့်ပြုလား။ အဲဒီ Follow Up က ဘာမှ Clear မဖြစ် ဘူး။ ဈေးကွက်ကို ရိုက်ခတ်လာမယ့်ဟာက အဲဒီအပေါ်မှာ မူတည်တယ်။ အဲဒီ ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းကို ငွေသားထုတ်ခွင့် မပြုဘူး ဒါပေမယ့် Importer ကို ရောင်းဝယ်ခွင့် ပြုတယ်ဆိုလို့ရှိရင် Importer အတွက်တော့ အပြင်ဈေးကွက်မှာ လိုက်ရှာစရာ မလို တော့ဘူးလေ။ အပြင်ဈေးကွက်မှာ ရှာတဲ့ဟာ လျော့သွားမှာပေါ့။ အပြင်ဈေးကွက်မှာ Importer ရဲ့ Demand လျော့သွားပြီ ဆိုရင်တော့ ဒေါ်လာဈေးက ပြန်ကျသွားမှာပေါ့။ ဒါပေမယ့် အဲလိုမဟုတ်ဘူး ဒေါ်လာထုတ်ခွင့် ပြုတယ်ဆိုရင်လည်း ထုတ်တဲ့ ဒေါ်လာ ဈေးကွက်ထဲ ရောက်သွားပြီးတော့ ဈေးကွက်ထဲ ဒေါ်လာဈေး ကျမယ့်သဘော ရှိတာပေါ့။ ဒါတွေက အကျဘက်က ကြည့်တာပေါ့။ ဗဟိုဘဏ်ကတောင်မှ ၁၈၅၀ ကနေပြီးတော့ ၂၁၀၀ တက်ချသွားတယ်။ အပြင်ဈေးကွက်ကရော လိုက်မတက် ဘူးလားဆိုတဲ့ မေးခွန်းတော့ ရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

ဗဟိုဘဏ်က သတ်မှတ်နှုန်းထား ၁ ဒေါ်လာ ၁၈၅၀ ကျပ်မှ ၂၁၀၀ ကျပ်သို့ ပြောင်းလဲ သတ်မှတ်လိုက်ခြင်းကြောင့် ပို့ကုန် လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် တင်ပို့မည့် ကုန်စည်များကို တောင်သူများထံမှ ဝယ်ယူသည့်အခါတွင် ဈေးနှုန်းတိုးမြှင့်၍ ဝယ်ယူ လာကြမည်ဟု ပြောင်းကုန်သည် ဦးသန့်ဇင်ထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဆိပ်ကမ်းက ပို့ကုန်သွင်းကုန် လုပ်ငန်းခွင်တစ်ခုကိုတွေ့ရစဉ်(AFP)

ဦးသန့်ဇင်ထွန်းက “၁၈၅၀ နဲ့ အပြင်ပေါက်ဈေးနဲ့ အရမ်းကြီး ဟနေရာကနေ လက်ရှိတက်နေတဲ့ ဒေါ်လာဈေးကလည်း ပြန်ကျ နိုင်တယ်လို့ ယူဆတယ်ပေါ့နော်။ ပြီးတော့ Export ပို့တာကလည်း ၁၈၅၀ နဲ့ အရမ်းကြီး ဟနေရာကနေ နည်းနည်း ပြန်ကျုံ့ သွားတာပေါ့။ ပြန်ကျုံ့သွားတော့ ပြည်တွင်းမှာ ပြန်ဝယ်ရမယ့်ဟာလည်း ဈေးနည်းနည်း ပိုပေးလို့ ရလာပြီ။ နောက် ၆၅ ရာခိုင်နှုန်းပဲ သွင်းရမယ်။ ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းပဲဆိုတော့ အဖက်ဖက်ကတော့ ကောင်းတဲ့ဘက်ကတော့ ဖြစ်လာနိုင်တယ်။ အရင်က ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်း သွင်းထားပြီးမှ ပြန်ပြီးတော့ ရောင်းပေးတာပေါ့။ အဲလိုစနစ်ကနေ ၆၅ ရာခိုင်နှုန်းပဲ သွင်းရမယ် ၃၅ ရာခိုင်နှုန်း ဆိုတော့ Export ပို့လိုက်ထဲက ၃၅ ရာခိုင်နှုန်း ဒေါ်လာသည် ကိုယ်ပြန်ပြီးတော့ သွင်းချင်တာတွေ သွင်းလို့ ရသွားပြီပေါ့နော်။ အဲတာဆိုတော့ တခြား တိုင်းပြည်အတွက် လိုအပ်တဲ့ ဆေးတို့၊ အရေးကြီးပစ္စည်းတို့ ပြန်သွင်းချင်တာ ပြန်သွင်းလို့ ရသွားပြီ ဆိုတော့ ကောင်းတဲ့ဘက်ကို ရှိပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတော် ဗဟိုဘဏ်က နိုင်ငံခြားငွေကြေးကို ထိန်းချုပ်ထားပြီး စျေးကွက်တွင် လိုအပ်နေသည့် ဒေါ်လာငွေကို မရောင်းချ ပေးနိုင်တာကြောင့် ဒေါ်လာမှောင်ခို စျေးကွက်များ ပေါ်ပေါက်လာကြောင်း၊ ထို့ပြင် ဒေါ်လာဖြင့် ဝယ်ယူရသည့် ဆေးဝါး၊ စားသောက်ကုန်၊ လူသုံးကုန်၊ လယ်ယာသုံးပစ္စည်း၊ ကုန်ကြမ်းပစ္စည်း စသည့် သွင်းကုန်များ ဈေးနှုန်းလိုက်ပါ မြင့်တက်လျက် ရှိကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိ ပြင်ပဈေးကွက်တွင် နိုင်ငံခြားငွေ လဲနှုန်းမှာ အမေရိကန် ၁ ဒေါ်လာကို မြန်မာငွေ ၂၅၀၀ ကျော်ကနေ ၂၈၀၀ အထိ ရှိနေကြောင်း၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များကလည်း ၁ ဒေါ်လာ ၃၀၀၀ ကျပ်အထိ မြင့်တက်နိုင်သည်ဟု ခန့်မှန်းနေကြသည်။
သို့သော် ပြင်ပတွင် အမှန်တကယ် အရောင်းအဝယ် ပြုလုပ်နေကြသည်မှာ ကြိုက်ရောင်းကြိုက်ဝယ် ပုံစံ ဖြစ်နေသည်ဟု ငွေကြေးဈေးကွက် ကျွမ်းကျင်သူများထံမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၅

ရန်ကုန်မြို့၊ မင်္ဂလာတောင်ညွန့်မြို့နယ်၊ အောင်ဆန်းကွင်းဘေးတွင် ဖွင့်လှစ်ထားသည့် အဝေးပြေး ယာဉ်လိုင်းဂိတ် များကို တန်ဆာပစ္စည်းများ လက်ခံပို့ဆောင်ခြင်းအား ဩဂုတ်လ ၄ ရက်နေ့မှစတင်၍ တားမြစ်ကြောင်း သတင်းများ ထွက်ပေါ်လာပြီးနောက် ဩဂုတ် ၅ ရက်နေ့တွင် အောင်ဆန်းကွင်းကားဂိတ်သည် ခြောက်ကပ်လျက် ရှိနေ သည်ဟု ကားဂိတ်များမှ သိရသည်။

ယာဉ်လိုင်းဂိတ်များအနေဖြင့် အခြေအနေများကို စောင့်ကြည့်နေကြကြောင်း၊ ခရီးသည်များအနေဖြင့် ကုန်စည် လာရောက် ပို့ဆောင်မှုမရှိသေးကြောင်း အောင်ဆန်းကွင်းမှ ယာဉ်လိုင်းတာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဘယ်လို ဖြစ်သွားလဲဆိုတော့ ဒီကနေ့ကတော့ အကုန်ခြောက်ကပ်သွားတယ်။ အခု ဂိတ်တွေ အကုန်လုံး မေးကြည့်တော့ အခြေအနေလေး နည်းနည်းစောင့်ကြည့်နေတုန်းပေါ့။ ဒီ ၁ ရက်၊ ၂ ရက် ရှောင်တခင် စစ်ဆေး မယ် ဘာညာပြောထားတာကိုး။ နောက်ပြီးတော့ မနေ့က အွန်လိုင်းမှာလည်း အရမ်းတွေ ပြန့်နေပြီးတော့မှ အရမ်းဟော့ဖြစ်နေတော့ ဂိတ်တွေ နည်းနည်း၊ Customer ကျတော့ ဒါမျိုး အသံထွက်ရင် မလာကြတော့တာလေ။ အခုလောလောဆယ် ခြောက်ကပ်နေတာ။ ဘာကားမှလည်း မရှိဘူး အဲလိုမျိုး ဖြစ်နေတာ”ဟု ပြောသည်။

အောင်ဆန်းကွင်းရှိ ယာဉ်လိုင်းဂိတ်များကို ကားလက်မှတ်ရောင်းချမှုကိုသာ ဆက်လက်ခွင့်ပြုမည်ဖြစ်ပြီး ပါဆယ်ပစ္စည်း ပို့ဆောင်ခွင့်ကို ခွင့်မပြုကြောင်း ပြီးခဲ့သည့် ဩဂုတ်လ ၃ ရက်နေ့တွင် အောင်ဆန်းကွင်းရှိ ယာဉ်လိုင်း ၄၅ ခုကို မင်္ဂလာတောင်ညွန့်မြို့နယ် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးမှ ခေါ်ယူတွေ့ဆုံ ပြောကြားခဲ့သည်ဟု ယာဉ်လိုင်းတာဝန်ရှိသူများထံမှ သိရသည်။

ခြောက်ကပ်နေသည့် အောင်ဆန်းကွင်း ကားဂိတ်အခြေအနေ(ဓါတ်ပုံ-CNI)

ထို့သို့ ပြောဆိုရာတွင် ယာဉ်လိုင်းများမှ လက်မှတ်တစ်ခုသာ ရောင်းချရမည်ဆိုပါက အဆင်မပြေကြောင်း ပြောဆိုရာ သက်ဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူမှ တစ်ပတ်ကြာမှ ပြန်လည်အကြောင်းပြန်ပေးမည်ဟု ပြောဆိုကြောင်း အောင်ဆန်းကွင်းရှိ အမည်မဖော်လိုသူ ယာဉ်လိုင်းဂိတ်မှူးတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အရင် အရင်ချိန်တွေ သူတို့သတိပေးတယ်ပေါ့။ လုံခြုံ‌ရေးအကြောင်းပြချက်နဲ့ ပါဆယ်လက်မခံဖို့။ အစ်ကိုတို့ လုပ်ငန်းတွေအတွက်ကျတော့ ပါဆယ်လက်မခံဘဲ ကားလက်မှတ်ပဲ ရောင်းဖို့။ အစ်ကိုတို့ လုပ်ငန်းတွေကျတော့ ဒီလိုအခြေအနေမျိုးမှာ ၁ လလုံးနေမှ လက်မှတ် ၁ စောင်မှ မရောင်းရဘူးလေ။ အားလုံးခက်ခဲနေတာလေ။ သူတို့က လုံခြုံရေး အခြေအနေ အကြောင်းပြပြီးတော့မှ ပါဆယ်တွေ လက်မခံဖို့ အစ်ကိုတို့ကို အစည်းအဝေး ခေါ်တယ်။ မနေ့က ခေါ်ပြီးတော့ သူတို့ညွှန်ကြားချက်ကို ဖတ်ပြတယ်။ ဖတ်ပြပြီး အစ်ကို့တို့ကို သိရှိကြောင်း လက်မှတ်ထိုးခိုင်းတယ်။ ပြီးရင် နောက်ရက်တွေမှာ သူတို့ ‌ရှောင်တခင်ဝင်စစ်မယ်ပြောတယ်။ ဂိတ်မှာ ပစ္စည်းတွေ မမြင်ချင်ဘူးပေါ့ အဲလိုပြောတယ်။ ပြောတော့ အစ်ကို့တို့ကလည်း အစ်ကိုတို့ အခက်အခဲကို ပြန်ပြောပြတယ် သူတို့ကို။ ပြန်ပြောပြတော့ အဲဒီမှာ တာဝန်ရှိတဲ့ ဗိုလ်ကြီးတစ်ယောက် အဲ့ဗိုလ်ကြီးက အစ်ကိုတို့ အခက်အခဲ တင်ပြတော့ သူက အထက်ကို သူတင်ပြပေးပါမယ်ပေါ့။ ကျနော်တို့က ဘယ်လောက်ထိ စောင့်ရမှာလဲဆိုတော့ အနည်းဆုံး ၁ ပတ်လောက်တော့ သူ့ကို အချိန်ပေးပါတဲ့ အဲလိုမျိုးတော့ ပြောတယ်” ဟု ၎င်းကပြောသည်။

အောင်ဆန်းကွင်းရှိ ကားဂိတ်များအနေဖြင့် ပါဆယ်ပစ္စည်းများကို ဖွင့်ဖောက်စစ်ဆေးပြီးမှသာ လက်ခံခြင်း လုပ်ဆောင်ရမည်ဟုလည်း ညွှန်ကြားထားသည်ဟု သိရသည်။

သို့သော်လည်း ယာဉ်လိုင်းများကို မည်သည့်ကုန်ပစ္စည်းအမျိုးအစားကို သယ်ဆောင်ခွင့်မပြုဆိုသည့် ကန့်သတ် ထားမှုကို ပြောဆိုထားခြင်းမရှိသေးကြောင်း သိရသည်။

အောင်ဆန်းကွင်းရှိ ယာဉ်လိုင်းဂိတ်များသည် ပါဆယ်ပို့ကုန်ပစ္စည်းများကို အဓိကထားဝန်ဆောင်မှု ပြုလုပ်နေခြင်း ဖြစ်ပြီး လက်မှတ်ရောင်းချရမှုသည် အနည်းငယ်သာ ရှိသည်ဟု သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၅

ဂျပန်ဘာသာစကား ကျွမ်းကျင်မှု စာမေးပွဲသည် ဂျပန်အစိုးရမှ ပြုလုပ်သည့် JLPT တစ်ခုတည်း ရှိခြင်းမဟုတ်ဘဲ ဂျပန်အစိုးရ အသိအမှတ်ပြု ပုဂ္ဂလိကများဖြစ်သည့် Nat Test နှင့် Top J တို့ဖြင့်လည်း ဖြေဆို၍ရကြောင်း ဂျပန်ရောက် မြန်မာ အသိုင်း အဝိုင်းက အကြံပြု ပြောဆိုမှုများရှိသည်။

JLPT 2022 December ဖြေဆိုရန်အတွက် ရန်ကုန်စာဖြေဌာနတွင် ယနေ့(ဩဂုတ် ၅ ရက်) နံနက် အစောပိုင်းက လျှောက်လွှာ လာရောက် ဝယ်ယူသူ များပြားပြီး လူစုလူဝေးဖြစ်ခဲ့သည့်အတွက် လျှောက်လွှာ ရောင်းချခြင်းအား ရပ်ဆိုင်းလိုက်ကြောင်း၊ JLPT 2022 December အတွက် လျှောက်လွှာဝယ်ယူပြီး မတင်ရသေးသည့် သူများရှိပါက ကြိုတင် Booking ယူ စနစ်ဖြင့် ပြောင်းလဲလက်ခံမည်ဖြစ်ကြောင်း MAJA (မြန်မာနိုင်ငံဂျပန်ပြန်ပညာသင်ဟောင်းအသင်း)ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ထို့ကြောင့် JLPT ဖြေရန် လူအများအပြား စုပြုံနေမည့်အစား Nat Test တို့ဖြင့် ဖြေဆိုပါကလည်း ကောင်းမွန်ကြောင်း Naytic Asia အေဂျင်စီမှ ဒါရိုက်တာ ကိုနေဦးကိုက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

JLPT စာမေးပွဲ ဖြေဆိုနိုင်ရေး လျှောက်လွှာ လာထုတ်သူများ

ကိုနေဦးကိုက “သူတို့က JLPT ဆို JLPT ကို အတင်းကြီးတွေ လိုက်ပြီးတော့ လုပ်နေကြတာ။ လူပင်ပန်းတာပေါ့။ အဲဒီထက် စာရင် ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် ပုံမှန်လေး Nat Test လေး ဖြေလိုက်တာမှ Nat Test ဆိုရင် နှစ်လ တစ်ကြိမ် ရှိနေတာကိုး။ သင်တန်းကြေးကတော့ များတယ်။ Nat Test တို့ ဘာတို့ဆိုလည်း ဂျပန်က အသိအမှတ် ပြုထားတာလေ။ JLPT ကျတော့ ဂျပန်အစိုးရက လုပ်တဲ့ဟာမျိုးပေါ့။ အစိုးရကလုပ်တဲ့ စာမေးပွဲပေါ့။ Nat Test တို့ ဘာတို့ကျတော့ ပုဂ္ဂလိကပေါ့။ အခြား ဂျပန် စာသင်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းပေါ့လေ။ ဒါလည်း အစိုးရ အသိအမှတ်ပြုတာပဲ။ JLPT ကျတော့ ဂျပန်အစိုးရကိုယ်တိုင်က လုပ်ပေးတဲ့ ဟာမျိုး ဖြစ်နေတဲ့အတွက် သူတို့ကတော့ ပိုကောင်းတယ်ဆိုပြီး အားသာကြတာပါပဲ။ JLPT အတင်းကြီး လုပ်နေမယ့် အစား Nat Test ဖြေတာ ပိုပြီးတော့ ကောင်းတာပေါ့။ မဟုတ်ရင် ပင်ပန်းတာပေါ့ လူတွေ နည်းတာမှ မဟုတ်တာ လူအုပ်ကြီး ကလေ။ JLPT ကဘာလို့ အားသာလဲဆိုရင်တော့ အစိုးရကနေပြီးတော့ လုပ်ပေးတဲ့ စာမေးပွဲဖြစ်တဲ့ အတွက်ကို ပိုပြီးတော့ အားလုံးက စိတ်ဝင်စားမှု ရှိတာပါ" ဟု ပြောသည်။

Nat Test ဖြင့် ဖြေဆိုမည်ဆိုပါက သင်တန်းကြေးသည် ရှစ်သောင်းခန့်ရှိကြောင်း၊ JLPT ဖြင့် ဖြေဆိုမည်ဆိုပါက စာမေးပွဲ ကြေး၊ ဖောင်ကြေးတို့ဖြင့် တွက်လိုက်မည်ဆိုပါက Nat Test ဖြေဆိုမည့် သင်တန်းကြေးနီးပါးလောက် ကုန်ကျကြောင်း၊ JLPT သည် တစ်နှစ်မှ နှစ်ကြိမ်သာ စာမေးပွဲ ကျင်းပခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

JLPT စာမေးပွဲ ဖြေဆိုနိုင်ရေး လျှောက်လွှာ လာထုတ်သူများ

Nat Test ဖြင့် အောင်ပါကလည်း JLPT နည်းတူ အလုပ်အကိုင် ရရှိကြောင်း၊ visa လျှောက်သည့် အခါမှာလည်း လက်ခံ ကြောင်း Naytic Asia အေဂျင်စီမှ ဒါရိုက်တာ ကိုနေဦးကိုက ပြောသည်။

၂၀၁၈ ခုနှစ်ခန့်က JLPT ဖြင့် N5 ဖြေဆိုရန်အတွက် လျှောက်လွှာ ဝယ်ယူရာတွင် ယခုကဲ့သို့ လူအစုလိုက် အပြုံလိုက်အထိ မရှိခဲ့ကြောင်း ယခုနှစ်တွင် N4 ဖြေမည့် ကိုမင်းခန့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကိုမင်းခန့်က “ကိုဗစ်ရယ် နိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်း ရယ်ကြောင့်ပေါ့၊ အခု နှစ်နှစ် အတွင်းမှာ တော်တော်လေး ဂျပန်သွားမယ့် သူတွေက များလာတယ်လို့ ဆိုလို့ရတယ်။ နဂိုထက် စာရင်လည်း အခုလို သင်တန်းကျောင်းတွေမှာ ကျောင်းသားဦးရေက ပိုများ လာတာကိုလည်း တွေ့ရတယ်။ အခုဖောင်ဖြည့် အခုချက်ချင်းတင်ရင်တောင် တစ်ခါတစ်လေကျရင် reject ထိတာတွေ ဘာတွေရှိတာဆိုတော့ အဆင်ပြေဖို့ ရဖို့ကတော့ ရာခိုင်နှုန်း နည်းတယ်လို့ ထင်တယ်။ အခုက ကြိတ်ကြိတ်တိုး ဆိုတော့လေ တစ်ဖက်ကလည်း လျှောက်လွှာရောင်းတဲ့ လူတွေအတွက်လည်း အခက်အခဲတွေက ရှိတယ်ဆိုတော့။ ကျနော်တို့က သင်တန်း ကျောင်းကနေ ဦးစီးပြီး လုပ်ပေးတာဆိုတော့ မနေ့က ကတည်းက အဆင်ပြေသွားပြီ”ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံရှိ လူငယ်၊ လူရွယ်များသည် ပြည်ပနိုင်ငံသို့ သွားရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်မှုသည် ပိုမိုများပြားလာကာ ထိုထဲတွင် ဂျပန်နိုင်ငံသို့ သွားရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်မှုသည် ကိုဗစ်မဖြစ်ခင် ကာလများကထက် သိသိသာသာ များလာကြောင်း မြန်မာ ပြည်ပအလုပ်အကိုင် ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းရှင်များအဖွဲ့(MOEAF) မှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၃

လက်ရှိတွင် ဗဟိုဘဏ်မှ သတ်မှတ်ထားသည့် တစ်ဒေါ်လာဈေးနှင့် ပြင်ပ ပေါက်ဈေးတို့တွင် ၆၅၀ ကျပ် ကွာဟမှု ရှိသည့်အတွက် ပြည်ပသို့ ပဲတင်ပို့ရာတွင် တရားမဝင်တင်ပို့မှု များပြားလာကြောင်း ပဲကုန်သည်များက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ပဲများအား တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယတို့ကိုသာ အဓိကတင်ပို့ကြခြင်းဖြစ်ပြီး ပဲအမျိုးအစားပေါ်မူတည်ကာ တစ်တန်လျှင် ဒေါ်လာ ၈၅၀ ဈေးရနေကာ ကုန်ကား ၁၀ စီး၌ ၁ စီးသာ တရားဝင် တင်ပို့နေခြင်းဖြစ်ပြီး ၉ စီးသည် တရားမဝင် တင်ပို့နေကြကြောင်း ပဲကုန်သည် ဦးအောင်မိုးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ကားတစ်စီး သိန်း ၁၅၀၊ ၂၀၀ လောက် ကွာနေတာ။ ကုန်သည်ရဲ့ သဘောတရားက မကိုက်ဘူးလေ။ မကိုက်တော့ ကိုက်တဲ့နည်းနဲ့ လုပ်ရတာပေါ့။ တရားမဝင် သွားတဲ့လမ်းကြောင်းကလည်း ပိုများလာတာပေါ့။ နိုင်ငံခြားမှာ မတက်ဘဲနဲ့ ဒီမှာ တက်ကုန်တာ။ အပြင်မှာ ၂၅၀၀ လောက်ပေါက်တယ်။ နိုင်ငံတကာမှာလည်း ရူပီးဆိုလည်း ၇၉ ကျော်နေပြီ။ ဆိုတော့ ဒီလိုလေးတွက်ရမှာပေါ့ ဗဟိုဘဏ်က လူတွေက။ အပြင်မှာ ၂၅၀၀ လောက်ဖြစ်နေတဲ့ဟာ ကို charges ကလေး ကျဉ်းသွားအောင်ပေါ့။ ၂၀၅၀ လောက် ပေးပြောင်းပေးလိုက်ရင် တချိန်မှာ ဒေါ်လာပေါ လာမယ်။ပေါလာမယ့်အချိန်မှာ ဒါသွင်းကုန်တွေအတွက် အဆင်ပြေသွားမယ်။ဒေါ်လာထပ်ပေါလာပြီး သီးနှံ၊ နှမ်းတွေပေါ်လာပြီး ၉ လပိုင်း ၁၀ လပိုင်းမှာ ဆက်တိုက် မိုးသီးနှံတွေပေါ်တော့မှာကိုး။ အဲဒီမှာ ဒေါ်လာထပ်ပေါ လာမယ်ဆိုရင် ပြန်ချလိုက်ပေါ့ ၁၉ ခွဲလောက်။ပြီးရင် နှုန်းယှဉ်ပေါ့ဗျာ။ နည်းနည်းလေး လိုအပ်ချက်ရှိရင် နည်းနည်း လေး ပြန်တင်လိုက် အဲဒီအတိုင်း လုပ်သွားရမှာ။ အခုက တကယ့်အကြာကြီးဆိုတော့ လူတွေက ကြံဖန်လာတာ ပေါ့။မလုပ်ရဲတဲ့သူထိုင်နေပေါ့။လုပ်ရဲတဲ့ကောင်က လုပ်ပေါ့”ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ယခုကဲ့သို့ သတ်မှတ်ထားသည့် ဒေါ်လာဈေးအတိုင်းဆိုပါက ရေရှည်တွင် ကုန်သည်များနှင့် ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင် များအတွက် မကောင်းကြောင်းနှင့် တရားမဝင် ကုန်တင်ပို့မှုများ ယခုထက်ပိုမိုများလာနိုင်ကြောင်း ၎င်းက ဆက်ပြောသည်။

ကုလားပဲများကို သန့်စင်နေစဉ်

ယခုကဲ့သို့ ပြည်ပပို့ကုန်များအား တရားမဝင်တင်ပို့မှု များပြားလာပါက နိုင်ငံတော်သည် အခွန်ဘဏ္ဍာငွေရရှိမှု လျော့ကျနိုင်ပြီး ကုန်သွယ်မှုပမာဏနှင့် ကိန်းကဏန်းတန်ဖိုးများလည်း အတိအကျ မသိနိုင်တော့ကြောင်း စီးပွားရေးပညာရှင်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အဓိကကတော့ Formal Trade ကနေ Informal Trade ကို ပိုပြီးတော့ ပြောင်းသွားတာပေါ့။ နဂိုတုန်းက Informal Trade ကို Formal Trade ထဲရောက်အောင် မနည်းပြန်ဆွဲထားရတာ။ Formal Trade နဲ့ Informal Trade က ၅၀-၅၀ ရောက်နေတယ်လို့ခန့်မှန်းရတယ်။ အခုက Formal Trade ထဲကနေ Informal ထဲကို ရောက် သွားပြီဆိုတော့ မလွယ်ဘူးပေါ့။ Formal bank sector ကို ဝင်လာတဲ့ ဒေါ်လာက နိုင်ငံခြားငွေက တဖြေးဖြေး ကျလာတော့မှာ။ ကျလာရင် နိုင်ငံအတွက်က ဘယ်လိုမှ မကောင်းနိုင်ဘူးပေါ့” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ယခုလက်ရှိတွင် နယ်ဘက်ရှိ ပဲတောင်သူများတွင် ပဲကုန်သလောက်ဖြစ်နေကာ မြို့ပေါ်ရှိ ကုန်သည်များတွင်သာ လှောင်ထားသည့် ပဲများကျန်ရှိကြောင်းနှင့် ပြည်တွင်းတွင်လည်း ပဲဝယ်လိုအားများရှိကြောင်း ပဲကုန်သည် ဦးကြွယ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
“ပဲကတော့ ဝယ်ကြပါတယ်။ ကျနော်တို့ဆီမှာ ပဲစင်းငုံဆိုရင်လည်း ရန်ကုန်သမားတွေ ဝယ်ကြတယ်။ ကျနော်တို့ ပခုက္ကူအနေအထားကတော့ ပဲတီစိမ်းတွေက လေးသောင်းခွဲ၊ မတ်ပဲတွေက ငါးသောင်း၊ ပဲစင်းငုံက လေးသောင်း ကိုးထောင့်ငါးရာ။ တချို့ပဲတွေကလည်း ပြည်တွင်းသုံးတွေဆိုတော့ တော်တော်တန်တန် ဈေးမကျဘူးပေါ့” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ထို့အပြင် ပြည်တွင်းမှ အချို့ကုန်သည်များသည် အခြားမှ သွင်းကုန်များကို ပြန်လည်ဝယ်ယူကြသည့်အတွက် ယခု ကဲ့သို့ ဒေါ်လာဈေးကွာခြားချက်ကြောင့် သွင်းကုန်လုပ်ငန်းရှင်များလည်း ကုန်ပစ္စည်းမသွင်းနိုင်ကြတော့ကာ ဈေးကွက်တွင်လည်း ထိုကုန်ပစ္စည်းများ မရှိသည်အထိ ဖြစ်သွားနိုင်ကြောင်း ကုန်သည်များက သုံးသပ်ကြသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂

မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ပေါ်ဆန်းမွှေးစပါးများသည် လက်ရှိတွင် တင်း ၁၀၀ လျှင် ၁၄ သိန်းအထိ ဈေးနှုန်းရရှိနေသည်ဟု ဧရာဝတီ တိုင်းဒေသကြီးရှိ ဆန်စပါးဈေးကွက်အတွင်းမှ သိရသည်။

အချောဆန် အမျိုးအစားဖြစ်သည့် ပေါ်ဆန်မွှေးစပါး အမျိုးအစားများသည် ၁၄ သိန်းအထိ ဈေးနှုန်းရရှိနေပြီး အကြမ်းဆန် အမျိုးအစားများဖြစ်သည့် စပါးများကတော့ ၉ သိန်းမှ ၁၀ သိန်း ဝန်းကျင်အထိ အရောင်းအဝယ် ဖြစ်နေသည်ဟု လယ်သမား ဘဝ ဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်းဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးသိန်းအောင်က “စပါး တင်း ၁၀၀ (၁၄) သိန်းဆိုတာက အချောစပါးပေါ့၊ ဥပမာ ဆိုပါတော့ ရွှေဘိုပေါ်ဆန်း စပါးမျိုး၊ ဒါမှ မဟုတ်ရင်လည်းပဲ အောက်က ပေါ်ဆန်းဘေးကြား စပါးမျိုး အဲဒီ အချောဈေးပါ။ အကြမ်းဈေးကတော့ ၉ သိန်းနဲ့ ၁၀ သိန်း ကြားမှာပဲ။ ဥပမာဆိုပါတော့ သုခတို့လို စပါးမျိုးက ၁၀ သိန်းလောက်ရှိတယ်။ ကျန်တဲ့ DW 11 တို့၊ သီးထပ်တို့ ဘာတို့က ၉ သိန်းဈေးပါ” ဟု ပြောသည်။

ယခု ၁၄ သိန်း ရရှိနေသည့် စပါးများသည့် ပြီးခဲ့သည့် ဒီဇင်ဘာလတွင် ပေါ်ထားသည့် စပါးများကို ကုန်သည်များက ဝယ်ယူ သိုလှောင်ထားကြောင်း၊ ထိုအချိန်တွင် စပါးဈေးနှုန်းသည် ၉ သိန်းသာ ရှိပြီး လက်ရှိ စပါးလက်ကျန် နည်းပါးချိန် ဖြစ်သည့် အတွက် အထက်ပါ ဈေးနှုန်းများ ရောက်ရှိသွားခြင်း ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

 ပေါ်ဆန်မွှေးစပါးများ ရိတ်သိမ်းထားခြင်း

တခြား တဖက်မှာတော့ တောင်သူလယ်သမားများသည် စိုက်ပျိုးစရိတ်နှင့် သွင်းအားစုစရိတ်များ ကြီးမြင့်လာသည့်အပြင် စက်သုံးဆီဈေးနှုန်း မြင့်တက်မှုဖြင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။

ထို့ကြောင့် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးစရိတ် မြင့်တက်သွားကြောင်း၊ ကုန်သည်များ အနေဖြင့်လည်း သိုလှောင်ထားရသည့် စရိတ် နှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံထားရသည့် ငွေကြေးများကို တွက်ချက်လိုက်ခြင်းကြောင့်လည်း ဈေးနှုန်းများ လိုက်ပါ မြင့်တက်လာခြင်း ဖြစ် ကြောင်း သိရသည်။

ပေါ်ဆန်းမွှေးစပါး အသစ်များသည် ဒီဇင်ဘာလမှသာ ထပ်မံ ပေါ်ထွက်လာမည် ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ထိုကာလ မရောက်ခင် အချိန် ထိ စပါးဈေးသည် ထပ်မံမြင့်တက် လာမည်ဖြစ်ကြောင်း ဦးသိန်းအောင်က ဆက်ပြောသည်။

ဦးသိန်းအောင်က “စပါးဈေးကတော့ ထိုက်သင့်တဲ့ အတိုင်းအတာ တစ်ခုတော့ အချောရာသီကတော့ အောက်တိုဘာ၊ နောက် နိုဝင်ဘာ လလောက်အထိ အချောဆန်ဈေးကတော့ ထိုက်သင့်တဲ့ အတိုင်းအတာ တစ်ခုအထိ တက်မှာပဲ။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ သူက မပေါ်သေးတာကိုး။ ပေါ်ဖို့ ခဲယဉ်းတာကိုး။ ဥပမာဆိုပါဆို့ ဧည့်မထ အခြေခံလူတန်းစား စားတဲ့ ဒေသစား ဆန်ကတော့ နောက် ၂ လလောက်ဆို စပြီး ပေါ်ပြီ။ ဟိုကောင် (ပေါ်ဆန်းမွှေးစပါး) က နောက်ထပ် ၄ လလောက်မှ ပေါမယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိ ၁၄ သိန်း ရရှိနေသည့် ပေါ်ဆန်းမွှေး စပါးဈေးနှုန်းများသည် တောင်သူလယ်သမားများထံမှ စပေါ်သည့် အချိန်တွင် ၁၀ သိန်းနီးပါး ရရှိမည်ဟု မျှော်လင့်ကြောင်း ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ ဘိုကလေးမြို့နယ်မှ စပါးစိုက်တောင်သူ ဦးအေးနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တောင်သူများ စပါးချွေနေစဉ်

ဦးအေးနိုင်က “ဘိုကလေးမြို့ရဲ့ ဘေးကြား (ပေါ်ဆန်းမွှေး စပါးတစ်မျိုး) တောင်မှ စပါးတင်း ၁၀၀ ကို ၁၅ သိန်း အခုဖြစ်တယ် လေ။ ဒါပေမယ့် လယ်သမားတွေ လှိုင်လှိုင်ပေါ်တဲ့ အချိန်ကျတော့ စပါးဈေးက တအားကျတယ်။ ဒါပေမယ့် လယ်သမားတွေ က ၁၅ သိန်းဆိုတော့ ၁၀ သိန်းလောက်တော့ တင်မှာပဲ ဆိုပြီးတော့ ၉ သိန်း ၁၀ သိန်းလောက် တင်မှာပဲ ဆိုပြီးတော့ စိုက်နေ ကြတယ်။ လယ်သမားတွေကျတော့ လယ်စိုက်မှ ထမင်းစားရမယ်ဆိုတော့ ကိုက်လည်း စိုက်တယ်။ မကိုက်လည်း စိုက်တယ်။ စပါးပေါ်မှ ရှုံးခါမှ ရှုံး၊ လယ်သမားက မနေနိုင်ဘူးလေ ဒီအလုပ်ပဲ ရှိတာကိုး” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် နှစ်တွင် စိုက်ပျိုးစရိတ်များ မြင့်မားနေမှုကြောင့် တောင်သူများသည် ဓာတ်မြေဩဇာ၊ မြေဆီ စသည့် သွင်းအားစု များကို လျှော့ချ သုံးစွဲခဲ့ရခြင်းကြောင့် စပါး အထွက်နှုန်းများ လျော့ကျခဲ့သည်။

လက်ရှိ (ယခုနှစ်)တွင်လည်း သွင်းအာစုစရိတ်များသည် ယခင်ထက် ၃ ဆ နီးပါး မြင့်တက်နေခြင်းကြောင့် တောင်သူများသည် လျှော့၍ အသုံးပြု နေရသည့်အတွက် ယခုနှစ်တွင်လည်း စပါးအထွက်နှုန်း ထပ်မံလျော့ကျမည်ဟု တောင်သူများက ပြော သည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂

တစ်ဒေါ်လာကို ၂၅၀၀ ကျပ်အထိ ဈေးမြင့်တက်နေမှုကို နိုင်ငံခြားသုံးငွေ ကြီးကြပ်မှုကော်မတီရှိ ဝန်ကြီးဌာနများ ထိန်းချုပ်ရန် ဆောင်ရွက်နေ‌ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံတော် ဗဟိုဘဏ်မှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ပြင်ပရှိ နိုင်ငံခြားငွေ အရောင်းအဝယ်၊ အလဲအလှယ်တို့၌ ဒေါ်လာဈေးနှုန်းမြင့်တက်နေမှုတို့ကြောင့် ယခုကဲ့သို့ ဆောင်ရွက်မည်ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

"အဲဒီအတွက် လက်ရှိအခြေအနေမှာတော့ ဗဟိုဘဏ်သတ်မှတ်တဲ့ဈေးထက် အပြင်မှာမြင့်မားနေတာကို တွေ့ တယ်။တွေ့တဲ့အတွက်ကြောင့် နိုင်ငံခြားငွေ မြင့်တက်ရတဲ့အကြောင်းအရင်းတွေ အများကြီးရှိပါတယ်။ ဒီ အကြောင်းအရင်းတွေအပေါ် မူတည်ပြီး သုံးသပ်ပြီးမှ လိုအပ်တဲ့မူဝါဒတွေ ချမှတ်ပြီးတော့မှ ဆောင်ရွက်ရပါတယ်။ ဒီလိုကိစ္စရပ်တွေကို ဗဟိုဘဏ်တင် မကဘဲနဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့ဝန်ကြီးဌာနတွေ ပါဝင်တဲ့ နိုင်ငံခြားသုံးငွေ ကြီးကြပ် ရေးကော်မတီ ရှိပါတယ်။ဒီကော်မတီမှာရှိတဲ့ တာဝန်ရှိသောဝန်ကြီးများအနေနဲ့က ဝန်ကြီးဌာနအချင်းချင်း ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းပြီးတော့မှ ဒီကိစ္စကိုပြေလည်အောင် ဖြေရှင်းဖို့၊ထိန်းချုပ်ဖို့၊ထိန်းသိမ်းဖို့ ဆောင်ရွက်နေပါတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ယခုကဲ့သို့ ဒေါ်လာဈေးနှုန်းမြင့်တက်ခြင်းသည် နိုင်ငံခြားငွေ အဝင်၊ အထွက်တို့တွင် မူတည်ကြောင်း၊ နိုင်ငံတော်သို့ နိုင်ငံခြားငွေ ဝင်ရောက်သည့် အရင်းအမြစ်များမှ နိုင်ငံခြားငွေ ပိုမိုဝင်ရောက်စေရန် လုပ်ဆောင်သွားမည် ဖြစ် ကြောင်း သိရသည်။
လက်ရှိတွင် ပြင်ပငွေလဲလှယ်မှုများ၌ ဒေါ်လာပေါက်ဈေးသည် ဗဟိုဘဏ်မှ သတ်မှတ်ထားသည့် ဒေါ်လာဈေး ၁၈၅၀ ထက်ကျော်လွန်ကာ ၂၅၀၀ နီးပါးအထိ ပေါက်ဈေးရှိနေပြီး အဆိုပါအခြေအနေအား မထိန်းနိုင်ပါက ဒုက္ခ ရောက်နိုင်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးဖြစ်သည့် ဦးဝင်း(အမည်လွှဲ)က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကွန်တိန်နာများကို တွေ့ရစဉ်

“ကြာလို့ရှိရင် ဒါကြီးက တကယ့် ဒုက္ခရောက်မယ့်ဟာကြီး။ တဖြေးဖြေးနဲ့ နဂိုက လစာတွေ ရတဲ့သူတွေတောင်မှ အခုသင်္ဘောသားတချို့ဆိုရင် နိုင်ငံခြားမှာ အကောင့်ဖွင့်နေပြီ။ စင်ကာပူမှာဖွင့်ကြတယ်။ ထိုင်းမှာ ဖွင့်ကြတယ်။ ဗမာပြည်ကို ပြန်မပို့တော့ဘူး။ အဲဒီကိုပဲ ပို့မှာ။ ပို့ပြီးတော့မှ သူက ဟိုမှာပဲရောင်းချပြီးတော့ဖြစ်ဖြစ် ဒါမှမဟုတ် ငွေသားသယ်လာပြီးတော့ဖြစ်ဖြစ် အဲဒီလိုပဲ လုပ်ကြတော့မှာ။ ဒီဘဏ်တွေကို ဝင်တဲ့ဟာက တဖြေးဖြေးနဲ့တော့ ကျသွားလိမ့်မယ်လို့ထင်တယ်”ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

နိုင်ငံခြားသုံးငွေ ကြီးကြပ်မှုကော်မတီအနေဖြင့် နိုင်ငံတော်မှ နိုင်ငံခြားငွေ၏ ထွက်ငွေများထဲမှ မလိုအပ်ဘဲ မထွက် ရှိစေရန်နှင့် လိုအပ်ချက်ရှိသည့် ထွက်ငွေများသာ ထွက်ရန် ကြီးကြပ်လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိအနေအထားအား ထိန်းချုပ်နိုင်ရန်အတွက် ယခင် စစ်အစိုးရလက်ထက်က ကျင့်သုံးခဲ့သည့် ပို့ကုန်မူဝါဒ (export fact policy) အား အသုံးပြု၍ ထိန်းမှသာလျှင် ရနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် ထိုမူဝါဒအား ပြောင်းလဲကျင့်သုံး သင့်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးဖြစ်သည့် ဦးဝင်း(အမည်လွှဲ)က ပြောသည်။

“သူက ပို့ကုန်ဝင်ငွေနဲ့မှ သွင်းကုန်လျှောက်ခွင့်ရှိတယ်။ အဲဒီ export fact policy လုပ်ရင် ဘာဖြစ်မလဲဆိုတော့ သူ့ရဲ့ export earning exchange rate ဆိုတာ သက်သက်ရှိတယ်။ အဲဒီကောင်က အမြင့်ဆုံးပဲ အရင်တုန်းက။ export တွေ များများပို့မယ်။ ပြီးရင် သူ့ export earning ကို ရောင်းမယ်။ ဆိုတော့ import သမားက အဲဒီ export earning ကို ဝယ်ပြီးတော့မှ သူက import လုပ်ရတယ်ဆိုတော့ ‌ဒေါ်လာ အဝင်၊ အထွက်ကို ထိန်းပြီးသား ဖြစ်သွား တယ်။ ထိန်းပြီးသားဖြစ်သွားတော့ အဲဒီမှာ export ၁၀၀ ဖိုး ပို့ရင် အဲဒီ ၁၀၀ လုံးကို import သွင်းခွင့်ပေးတာ မဟုတ်ဘူး။ export ၁၀၀ ထဲမှာ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းကိုပဲ ပြန်ပေးပြီး import သွင်းခွင့်ပေးတာ။ ကျန်တဲ့ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်း က အခုလုပ်နေတဲ့ အရေးကြီးတဲ့ကုန်စည်တွေ ဓာတ်ဆီ ဒီဇယ်ဆီလိုမျိုး၊ စားအုန်းဆီလိုမျိုး အဲဒါတွေ သွင်းဖို့ အတွက် ဗဟိုဘဏ်က အဲဒါကို ချန်ခိုင်းထားတယ်။ ဆိုတော့ export သမားအတွက်လည်း incentive ရှိတယ်။ တစ်ခါ export, import ကိုလည်း ဒေါ်လာအဝင်အထွက်ကို ထိန်းပြီးသားဖြစ်တယ်။ အဲဒီလိုနည်းကို ပြန်သုံးပြီး တော့ပဲ ထိန်းလို့ရမယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ယခင် စစ်အစိုးရလက်ထက်က ၎င်းမူဝါဒကြောင့် ဘဏ်ထဲသို့ ဒေါ်လာအဝင်များသဖြင့် ယခုကဲ့သို့ ဒုက္ခမရောက်ခဲ့ ကြောင်းနှင့် လက်ရှိတွင် ဝင်လာသည့် ဒေါ်လာများအား ဗဟိုဘဏ်မှ ၁၈၅၀ ကျပ်ဖြင့် ဈေးသတ်မှတ်လိုက်သည့် အတွက် ပို့ကုန်သမားများမှာလည်း မတင်ပို့ချင်ကြတော့ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များထံမှ သိရသည်။