CNI News
၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၃
လက်ရှိတွင် ဗဟိုဘဏ်မှ သတ်မှတ်ထားသည့် တစ်ဒေါ်လာဈေးနှင့် ပြင်ပ ပေါက်ဈေးတို့တွင် ၆၅၀ ကျပ် ကွာဟမှု ရှိသည့်အတွက် ပြည်ပသို့ ပဲတင်ပို့ရာတွင် တရားမဝင်တင်ပို့မှု များပြားလာကြောင်း ပဲကုန်သည်များက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
ပဲများအား တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယတို့ကိုသာ အဓိကတင်ပို့ကြခြင်းဖြစ်ပြီး ပဲအမျိုးအစားပေါ်မူတည်ကာ တစ်တန်လျှင် ဒေါ်လာ ၈၅၀ ဈေးရနေကာ ကုန်ကား ၁၀ စီး၌ ၁ စီးသာ တရားဝင် တင်ပို့နေခြင်းဖြစ်ပြီး ၉ စီးသည် တရားမဝင် တင်ပို့နေကြကြောင်း ပဲကုန်သည် ဦးအောင်မိုးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
“ကားတစ်စီး သိန်း ၁၅၀၊ ၂၀၀ လောက် ကွာနေတာ။ ကုန်သည်ရဲ့ သဘောတရားက မကိုက်ဘူးလေ။ မကိုက်တော့ ကိုက်တဲ့နည်းနဲ့ လုပ်ရတာပေါ့။ တရားမဝင် သွားတဲ့လမ်းကြောင်းကလည်း ပိုများလာတာပေါ့။ နိုင်ငံခြားမှာ မတက်ဘဲနဲ့ ဒီမှာ တက်ကုန်တာ။ အပြင်မှာ ၂၅၀၀ လောက်ပေါက်တယ်။ နိုင်ငံတကာမှာလည်း ရူပီးဆိုလည်း ၇၉ ကျော်နေပြီ။ ဆိုတော့ ဒီလိုလေးတွက်ရမှာပေါ့ ဗဟိုဘဏ်က လူတွေက။ အပြင်မှာ ၂၅၀၀ လောက်ဖြစ်နေတဲ့ဟာ ကို charges ကလေး ကျဉ်းသွားအောင်ပေါ့။ ၂၀၅၀ လောက် ပေးပြောင်းပေးလိုက်ရင် တချိန်မှာ ဒေါ်လာပေါ လာမယ်။ပေါလာမယ့်အချိန်မှာ ဒါသွင်းကုန်တွေအတွက် အဆင်ပြေသွားမယ်။ဒေါ်လာထပ်ပေါလာပြီး သီးနှံ၊ နှမ်းတွေပေါ်လာပြီး ၉ လပိုင်း ၁၀ လပိုင်းမှာ ဆက်တိုက် မိုးသီးနှံတွေပေါ်တော့မှာကိုး။ အဲဒီမှာ ဒေါ်လာထပ်ပေါ လာမယ်ဆိုရင် ပြန်ချလိုက်ပေါ့ ၁၉ ခွဲလောက်။ပြီးရင် နှုန်းယှဉ်ပေါ့ဗျာ။ နည်းနည်းလေး လိုအပ်ချက်ရှိရင် နည်းနည်း လေး ပြန်တင်လိုက် အဲဒီအတိုင်း လုပ်သွားရမှာ။ အခုက တကယ့်အကြာကြီးဆိုတော့ လူတွေက ကြံဖန်လာတာ ပေါ့။မလုပ်ရဲတဲ့သူထိုင်နေပေါ့။လုပ်ရဲတဲ့ကောင်က လုပ်ပေါ့”ဟု ၎င်းက ပြောသည်။
ယခုကဲ့သို့ သတ်မှတ်ထားသည့် ဒေါ်လာဈေးအတိုင်းဆိုပါက ရေရှည်တွင် ကုန်သည်များနှင့် ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင် များအတွက် မကောင်းကြောင်းနှင့် တရားမဝင် ကုန်တင်ပို့မှုများ ယခုထက်ပိုမိုများလာနိုင်ကြောင်း ၎င်းက ဆက်ပြောသည်။
ကုလားပဲများကို သန့်စင်နေစဉ်
ယခုကဲ့သို့ ပြည်ပပို့ကုန်များအား တရားမဝင်တင်ပို့မှု များပြားလာပါက နိုင်ငံတော်သည် အခွန်ဘဏ္ဍာငွေရရှိမှု လျော့ကျနိုင်ပြီး ကုန်သွယ်မှုပမာဏနှင့် ကိန်းကဏန်းတန်ဖိုးများလည်း အတိအကျ မသိနိုင်တော့ကြောင်း စီးပွားရေးပညာရှင်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
“အဓိကကတော့ Formal Trade ကနေ Informal Trade ကို ပိုပြီးတော့ ပြောင်းသွားတာပေါ့။ နဂိုတုန်းက Informal Trade ကို Formal Trade ထဲရောက်အောင် မနည်းပြန်ဆွဲထားရတာ။ Formal Trade နဲ့ Informal Trade က ၅၀-၅၀ ရောက်နေတယ်လို့ခန့်မှန်းရတယ်။ အခုက Formal Trade ထဲကနေ Informal ထဲကို ရောက် သွားပြီဆိုတော့ မလွယ်ဘူးပေါ့။ Formal bank sector ကို ဝင်လာတဲ့ ဒေါ်လာက နိုင်ငံခြားငွေက တဖြေးဖြေး ကျလာတော့မှာ။ ကျလာရင် နိုင်ငံအတွက်က ဘယ်လိုမှ မကောင်းနိုင်ဘူးပေါ့” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။
ယခုလက်ရှိတွင် နယ်ဘက်ရှိ ပဲတောင်သူများတွင် ပဲကုန်သလောက်ဖြစ်နေကာ မြို့ပေါ်ရှိ ကုန်သည်များတွင်သာ လှောင်ထားသည့် ပဲများကျန်ရှိကြောင်းနှင့် ပြည်တွင်းတွင်လည်း ပဲဝယ်လိုအားများရှိကြောင်း ပဲကုန်သည် ဦးကြွယ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
“ပဲကတော့ ဝယ်ကြပါတယ်။ ကျနော်တို့ဆီမှာ ပဲစင်းငုံဆိုရင်လည်း ရန်ကုန်သမားတွေ ဝယ်ကြတယ်။ ကျနော်တို့ ပခုက္ကူအနေအထားကတော့ ပဲတီစိမ်းတွေက လေးသောင်းခွဲ၊ မတ်ပဲတွေက ငါးသောင်း၊ ပဲစင်းငုံက လေးသောင်း ကိုးထောင့်ငါးရာ။ တချို့ပဲတွေကလည်း ပြည်တွင်းသုံးတွေဆိုတော့ တော်တော်တန်တန် ဈေးမကျဘူးပေါ့” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။
ထို့အပြင် ပြည်တွင်းမှ အချို့ကုန်သည်များသည် အခြားမှ သွင်းကုန်များကို ပြန်လည်ဝယ်ယူကြသည့်အတွက် ယခု ကဲ့သို့ ဒေါ်လာဈေးကွာခြားချက်ကြောင့် သွင်းကုန်လုပ်ငန်းရှင်များလည်း ကုန်ပစ္စည်းမသွင်းနိုင်ကြတော့ကာ ဈေးကွက်တွင်လည်း ထိုကုန်ပစ္စည်းများ မရှိသည်အထိ ဖြစ်သွားနိုင်ကြောင်း ကုန်သည်များက သုံးသပ်ကြသည်။
