CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၄

မြန်မာနိုင်ငံရှိ လူငယ်၊ လူရွယ်များသည် ပြည်ပနိုင်ငံသို့ သွားရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်မှုသည် ပိုမိုများပြားလာကာ ထိုထဲတွင် ဂျပန်နိုင်ငံသို့ သွားရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်မှုသည် ကိုဗစ်မဖြစ်ခင် ကာလများကထက် သိသိသာသာ များလာကြောင်း မြန်မာ ပြည်ပအလုပ်အကိုင် ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းရှင်များအဖွဲ့(MOEAF) မှ သိရသည်။

အဓိကသွားရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်ကြသည့် အလုပ်အမျိုးအစားများမှာ စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံ၊ ဆောက်လုပ်ရေးနှင့် စိုက်ပျိုးရေး တို့ဖြစ်ကြောင်း MOEAF မှ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ(၁) ဦးပီတာက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

MOEAF မှ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ(၁) ဦးပီတာက “ဂျပန်ကတော့ အဲဒီလောက်ကြီးတော့ မထွက်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ဂျပန်က အခုနောက် ပိုင်း ပိုများလာတယ်။ ဂျပန်ကတော့ သိသိသာသာ များလာတယ်။

ဂျပန်က သူက ဂျပန်စာသင်ရတယ်။ ပညာအရည်အချင်း ကလည်း ရှိရတယ်။ ဝန်ဆောင်ခကလည်း နည်းနည်း များတာပေါ့။ ဂျပန်ကတော့ သွားနိုင်တဲ့ အရေအတွက် နည်းတာ‌ပေါ့။ နောက် ဟိုဘက်ကခေါ်တဲ့ အရေအတွက်ကလည်း အဲဒီလောက်ကြီး အများကြီး မရှိဘူး။ ထိုင်းမှာဆိုတာက မြန်မာတွေက သန်းနဲ့ချီရှိတာကိုး။ အဲဒီလိုတော့ ကွာတာပေါ့။ ဂျပန်ကတော့ ဝေးတာကို။
အရင်တုန်းကဆိုရင် ဂျပန်ကို တစ်နှစ်ကို လူ လေး၊ ငါးရာ ပို့ဖို့ တော်တော် ကြိုးစားယူရတာ။ အခုက အေဂျင်စီ တစ်ခုကနေကို လေး၊ ငါးရာလောက် ပို့နေတာ။ အခုဆို ငါးထောင်၊ ခြောက်ထောင် နီးပါးလောက် ရှိသွားပြီ” ဟု ပြောသည်။

ဂျပန်နိုင်ငံသည် ထိုင်းနှင့် မလေးရှားနိုင်ငံတို့ထက် လုပ်ခလစာ ပိုမိုရရှိကြောင်း၊ အနိမ့်ဆုံး အခြေခံ လုပ်ခလစာသည် ယန်း ကိုးသောင်း(မြန်မာငွေ ဆယ်သိန်းကျော်) ရရှိကြောင်း MOEAF မှ သိရသည်။

ဂျပန်နိုင်ငံသို့ သွားရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်ရန် ပြင်ဆင်နေသည့် ကိုမင်းခန့်က ၎င်းအနေဖြင့် ဂျပန်နိုင်ငံသို့ သွားရောက် အလုပ် လုပ်ကိုင်မည့် အကြောင်းအရင်းအား ယခုကဲ့သို့ ပြောသည်။

ပြည်ပထွက် အလုပ်လုပ်ကြမည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများ

ကိုမင်းခန့်က “အဓိကက ကျနော်တို့ ဒီမှာ ကုန်ဈေးနှုန်းတွေ မြင့်မားလာမှုရယ်၊ လူငယ်တွေရဲ့ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်း တွေ ရှားပါးမှု၊ ပြီးတော့ ကျနော်တို့ လုပ်တဲ့ လုပ်နိုင်စွမ်းထက် ရတဲ့လစာတွေက နည်းပါးလာမှုတွေကြောင့် ကျနော်ပြည်ပမှာ ထွက်ပြီး အလုပ်လုပ်ကိုင်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ထားတာ။ ဂျပန်နိုင်ငံကို သွားပြီး အလုပ်လုပ်ကိုင်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ထားတာကျတော့ ဒီမှာကျ တော့ မိတ်ဆွေ အသိတွေလည်း ရှိတယ်လေ။ မလေးရှားတို့ ထိုင်းတို့မှာထက်စာရင် ဂျပန်က လစာပိုပြီးတော့ ကောင်းလို့။ လုပ်ခလစာ အနိမ့်ဆုံးဆိုပြီး သတ်မှတ်ထားတာရှိတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံက သွားမယ့်သူဆိုရင် training visa ဆိုရင် အခြေခံလစာ က ယန်း ၁၄ သောင်း၊ ၁၆ သောင်းလောက်ရတယ်။ ဒါဆိုရင် ကျနော်တို့ အခွန်ဘာညာ ပေးပြီးတော့ ကျနော်တို့အတွက် လက်ထဲမှာ ယန်း ၁၂ သောင်းလောက်၊ ၁၁ သောင်းလောက် ကျန်မယ်ဆိုရင် မြန်မာငွေနဲ့ဆို ၁၅ သိန်း ဝန်းကျင်လောက် ကျန် တယ်။ ဒါကြောင့် ဒီ ၁၅ သိန်း ဝန်းကျင်ဆိုတဲ့ ပမာဏဟာ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေမှာ လုပ်တာထက်စာရင် ပိုရတယ်။ ပိုရတော့ အိမ်ကိုလည်း များများ ထောက်ပံ့နိုင်မယ်ထင်လို့”ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ပြည်ပနိုင်ငံသို့ သွားရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်သည့် အထဲတွင် ထိုင်းနှင့် ဂျပန်နိုင်ငံသို့ အများဆုံး သွားရောက်နေ ကြောင်း MOEAF မှ သိရသည်။

ပွင့်ဖူးအောင်အေဂျင်စီမှ မန်နေ ဂျင်းဒါရိုက်တာ ဒေါ်မြတ်ဟေမာန်လင်း “တစ်နေ့တစ်နေ့ကတော့ အစ်မကတော့ အဓိကထိုင်းပေါ့။ တစ်နေ့ တစ်နေ့ ဖုန်း call ၂၀၀ လောက် ဖြေရတယ် သိလား။ ဒီလုပ်ငန်း စုံစမ်းတာပေါ့နော်။ အစ်မရဲ့ တယောက်တည်း ဒီဖုန်း တစ်လုံးတည်းကိုပေါ့။ ကျန်တဲ့ အစ်မရဲ့ ရုံးမှာဆိုလည်း ဒီလိုပဲ တောက်လျှောက် ဖြေနေရတာ။ ဒီလိုပဲ ကုမ္ပဏီတိုင်းလိုလိုပေါ့။

သွားဖို့အတွက်ကတော့ အကုန်လုံးက ကြိုးစားနေကြတာပဲ။ တို့နိုင်ငံက အခုစိုက်ပျိုးရေး လုပ်တယ်ပေါ့။ မိုးလေဝသ ဘာညာ အခြေအနေတွေကြောင့်လည်း စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းတွေ လုပ်လည်း ရှုံးကြတယ်ဆိုတဲ့ အခါကျတော့ နောက်လူတွေက ဘာပဲ အားကိုးစရာ ရှိလဲဆိုတော့ ပြည်ပထွက်ပြီး အလုပ်လုပ်ကိုင်ဖို့ပဲ ရှိတာပေါ့။ သူတို့မှာ ငွေရေးကြေးရေးကျတော့ မတိုးတက်လာ တဲ့ အခါကျတော့ ဒီလိုမျိုး တစ်အိမ်ကို တစ်ယောက်၊ နှစ်ယောက်တွေ သွားဖို့တွေပဲ ကြိုးစားနေကြတာပေါ့။ ပုံမှန်လုပ်ငန်းလေး လုပ်နိုင်တဲ့ဆီကိုပဲ သွားဖို့ လုပ်နေတာပေါ့” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကိုဗစ်ကြောင့် ပြည်ပသို့ အလုပ်သမား စေလွှတ်မှုများအား ၂ နှစ်ကျော် ရပ်ထားခဲ့ကြပြီးနောက် ယခုနှစ်မှ စတင်ကာ ပြန်လည် စေလွှတ်နေခြင်း ဖြစ်သည်။

လက်ရှိတွင် ပြည်တွင်းမှ လူငယ်၊ လူရွယ်များသည် နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်မှု၊ ကုန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်မှု၊ အလုပ်အကိုင် ရှားပါးမှု တို့ကြောင့် ပြည်ပထွက်၍ အလုပ်လုပ်ကိုင်ခြင်း၊ ကျောင်းတက်ခြင်းများ အများအပြား တွေ့ရှိလာရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၃

ကုလသမဂ္ဂနှင့် အာဆီယံတွင် နှစ်နိုင်ငံအကြား ပိုမိုနီးကပ်စွာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားရေး နစက၏ နိုင်ငံခြားရေးဝန် ကြီး ဦးဝဏ္ဏမောင်လွင်နှင့် တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဝမ်ယိတို့ ယနေ့ (ဇူလိုင် ၃ ရက်)တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

အဆိုပါ တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးမှုကို ပုဂံမြို့၊ နန်းမြင့်မျှော်စင်၊ ဘုရင့်နောင်ခန်းမမှာ ကျင်းပခဲ့ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း၊ နှစ်နိုင်ငံ အကြား ရှိရင်းစွဲ ဆွေမျိုးပေါက်ဖော် ဆက်ဆံရေးကို ပိုမိုမြှင့်တင်သွားရေး၊ မြန်မာ-တရုတ် နှစ်နိုင်ငံအကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက် ရှိသည့် စီမံကိန်းများကို ဆက်လက် အကောင်အထည်ဖော်သွားရေး၊ တရုတ်နိုင်ငံမှ ဓာတ်မြေသြဇာများ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပိုမို တင်သွင်းနိုင်ရေး၊ မြန်မာနိုင်ငံမှ လယ်ယာနှင့် ရေထွက်ကုန်များ တရုတ်နိုင်ငံသို့ ပိုမိုတင်ပို့သွားနိုင်ရေး စသည့် အခြေအနေ များကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း နစကဘက်က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

နစက-က “မြန်မာပညာသင်များ တရုတ်နိုင်ငံသို့ ပြန်လည် ဝင်ရောက်ခွင့် ရရှိရေး၊ မြန်မာ-တရုတ် နှစ်နိုင်ငံ နယ်စပ် ဒေသ တစ်လျှောက် ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် တည်ငြိမ်ရေးကို ထိန်းသိမ်းရေးနှင့် နှစ်နိုင်ငံ နယ်စပ်ဂိတ်များ၌ ကုန်သွယ်မှု ချောမွေ့စေရေး ဆက်လက်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် ကိစ္စရပ်များကို ရင်းနှီးစွာ ဆွေးနွေးခဲ့သည်”ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် ဒေသတွင်းနှင့် နိုင်ငံတကာ ရေးရာကိစ္စရပ်များ အထူးသဖြင့် ကုလသမဂ္ဂနှင့် အာဆီယံတွင် နှစ်နိုင်ငံအကြား ပိုမို နီးကပ်စွာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားရေးကိုလည်း ဆွေးနွေးကြသည်ဟု နစက၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

အလားတူ နှစ်နိုင်ငံ၊ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများသည် အာဆီယံ၏ ပြည်တွင်းရေး ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှု မပြုရေးမူဝါဒနှင့် အာဆီယံပဋိညာဉ်၊ အခြေခံမူများကို အခြေခံကာ အာဆီယံ တူညီဆန္ဒ(၅)ရပ်ကို အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက် လျက်ရှိသည့် အခြေအနေများကို တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဝမ်ယိနှင့် နစက ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။

တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဝမ်ယိသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဇူလိုင် ၂ ရက်မှ ၅ ရက်နေ့အထိ ကျင်းပနေသည့် မဲခေါင်-လန်ချန်း ညီလာခံ တက်ရောက်နေသည်။

CNI Article News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၃

ဖွံ့ဖြိုးဆဲကမ္ဘာနှင့် တရုတ်နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးအရ ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုတွင် အငြင်းပွားဆုံးအချက်မှာ လွန်ခဲ့သော ၁၅ နှစ်အတွင်း ဆင်းရဲနွမ်းပါးလှသော နိုင်ငံများကို ဒေါ်လာဘီလီယံနှင့်ချီသော ချေးငွေများ ထုတ်ပေးခဲ့သည့် အစီအစဉ်ဖြစ်သည်။

ထိုသို့ ဘေဂျင်းအစိုးရ၏ ပြည်ပချေးငွေ ထုတ်ပေးသည့် အလေ့အထသည် ချေးငွေလက်ခံ မိသူများအဖို့ စီးပွားရေးအရ အပိုင် စီးခံရသော နိုင်ငံများအဖြစ် ပြောင်းလဲသွားစေသည့် ဆိုးရွားသော ကြွေးမြီထောင်ချောက်ပုံစံအဖြစ် ဝေဖန်သုံးသပ်သူများက ရှုတ်ချ ခဲ့ကြသည်။

သို့သော် ယနေ့တွင်တော့ ထိုဇာတ်ထုပ်၏ အခြားတဖက်၌ တရုတ်နိုင်ငံကိုယ်တိုင်က အခြားနိုင်ငံများအတွက် ဆင်ထားသည့် ၎င်း၏ အကြွေးထောင်ချောက်ထဲသို့ ၎င်းကိုယ်တိုင် သက်ဆင်းရချေပြီတည့်။

ယူကရိန်းကို ရုရှားကျူးကျော်ပြီးနောက် အမေရိကန်နှင့်ဥရောပတခွင် ငွေကြေးဖောင်းပွမှု၊ အတိုးနှုန်း မြင့်တက်လာခြင်းနှင့် အတူ စီးပွားရေး ယုတ်လျော့ ကျဆင်းလာခဲ့သဖြင့် ၂၀၀၈ ခုနှစ်ဆီက ကမ္ဘာ့ဘဏ္ဍာရေးစနစ် ပြိုလဲလုနီးကာလ ကဲ့သို့ပင် ယခု အခါ ဆင်းရဲနွမ်းပါးသော နိုင်ငံများသည် အဆိုးဆုံး စီးပွားရေး အကျပ်အတည်းကို ရင်ဆိုင်နေရသည်။

ရေနံနှင့် သဘာဝ ဓာတ်ငွေ့မှလွဲ၍ အရင်းအနှီး လက်မဲ့ဖြစ်ခြင်း၊ စားနပ်ရိက္ခာ ပြတ်လပ်လာခြင်းနှင့် တင်ပို့ကုန် ဈေးကောင်း မရခြင်းတို့ကြောင့် မနည်းရုန်းကန်နေရသော ဝင်ငွေနည်းသည့် နိုင်ငံများဖို့ တရုတ်ချေးငွေကို အကျေအလည် ပြန်ဆပ်နိုင်ရန် (သို့မဟုတ်) အစားထိုးပေးချေရန် အခက်အခဲတွေ့ကုန်သည်။

ဘေဂျင်းသည် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများသို့ တိုးချဲ့ထုတ်ပေးနေသည့် ချေးငွေများနှင့်ပတ်သက်၍ တရားဝင် အချက်အလက်များ မသိရှိ ရသော်လည်း မျက်မှောက်ကာလတွင် တရုတ်သည် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများအတွက် အကြီးမားဆုံး တရားဝင် မြီရှင်ဖြစ်လာသည်။

ဖြစ်နိုင်ခြေအားလုံးကို ခန့်မှန်းကြည့်ရသော် တရုတ်ချေးငွေများ၏ အမှန်တကယ် ပမာဏသည် ခန့်မှန်းထားသည်ထက် သိသာ ထင်ရှားစွာ ကြီးမားကောင်း ကြီးမားနိုင်သည်။

ယခု ကမ္ဘာ့ဘဏ်၏ စီးပွားရေးပညာရှင်များထဲမှ အကြီးအကဲဖြစ်သူ ကာမင်းရိန်းဟက် (Carmen Reinhart) နှင့် ၎င်း၏ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များ ၂၀၁၈ ခုနှစ်တုန်းက တရုတ်ပြည်ပ ချေးငွေများနှင့်ပတ်သက်၍ အနီးကပ် တွေ့ရှိချက်တစ်ခု ရှိခဲ့သည်။

ထိုတွေ့ရှိချက်မှာ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံ အများစုပါဝင်သည့် ပြည်ပငွေချေးသူများထံ တရားဝင် သတင်းမထုတ်ပြန်ထားသော တရုတ် ချေးငွေများမှာ အဆိုပါနိုင်ငံများ၏ ပြည်တွင်း အသားတင် ထုတ်လုပ်မှုတန်ဖိုး (GDP) ၏ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းမျှ ရှိနေသည်ဟူသော တွေ့ရှိချက်ဖြစ်သည်။

ယခုကဲ့သို့ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးတိမ်တိုက် ဆက်လက် မှောင်မည်းနေချိန်ဝယ် ဘေဂျင်းသည် ၎င်းကိုယ်တိုင် ခံစားနေရသည့် ကြွေးမြီ အကျပ်အတည်းအတွက် ထိန်းကျောင်းသင့်သည်။

မကြာသေးမီက သီရိလင်္ကာ၏ စီးပွားရေးပြိုလဲမှုသည် တရုတ်ကို ကိုယ့်ရှူးကိုယ်ပတ်မည်ဟု ရှေ့ပြေးသတိပေး သံချောင်း ခေါက်လိုက်၏။

တောင်အာရှဒေသရှိ ကျွန်းနိုင်ငံငယ်ဖြစ်သော သီရိလင်္ကာတွင် ပြည်ပကြွေးမြီမှာ ဒေါ်လာ ၃၈ ဒသမ ၆ ဘီလီယံအထိ လည်ပင်း နစ်နေပြီး ထိုပမာဏသည် ၎င်းနိုင်ငံ GDP ၏ ၄၇ ရာခိုင်နှုန်း ပမာဏခန့် ဖြစ်နေသည်။ ထိုအထဲမှ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းမှာ တရုတ်ကို တင်ရှိနေသော ကြွေးမြီဖြစ်သည်။

၂၀၂၂ ခုနှစ် အစောပိုင်းသို့ ရောက်ချိန်၌ သီရိလင်္ကာသည် ပေးစရာရှိသည့် ပြည်ပအကြွေး ၇ ဘီလီယံနီးပါးကို ပြန်မဆပ်နိုင် တော့ဘဲ ‘သေချာပြီ … ဒေဝါလီ’ ဖြစ်သွားရသည်။

ထိုအနေအထား၌ ဘေဂျင်းသည် ကြွေးမြီသက်သာခွင့် ကမ်းလှမ်းရန် ပျက်ကွက်ခဲ့သည်။ သီရိလင်္ကာခမျာလည်း မတတ်သာ တော့ဘဲ ပြည်ပကြွေးမြီအချို့ကို မှန်မှန်ဆပ်နိုင်ရေးအတွက် ခေတ္တဆိုင်းငံ့ထားဖို့ နည်းလမ်းကို မျက်နှာငယ်စွာဖြင့် ရွေးချယ် ခဲ့ရတော့သည်။

သိပ်မကြာခင်မှာပင် သီရိလင်္ကာအစိုးရကို ဖြုတ်ချနိုင်ဖို့ ဆန္ဒပြပွဲများ ဆူညံစွာ ထွက်ပေါ်လာကြသည်။

တစ်ချိန်တည်းမှာပင် ကမ္ဘာ့စီးပွားအခြေအနေ ပိုဆိုးလာသဖြင့် သီရိလင်္ကာကဲ့သို့ အခြားဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများသည် ၎င်းတို့ အသီးသီး၏ ပြည်ပချေးငွေများကို ဆပ်စရာမရှိ ဖြစ်ကုန်သည်။ ထိုနိုင်ငံအများစုသည် တရုတ်ထံမှ ချေးငွေများ ဒေါ်လာ ဘီလီယံနှင့်ချီ၍ ယူထားကြသည်။

ထိုအချိန်တွင် မဖြစ်နိုင်လောက်ဘူးဟု ထင်ထားကြသော စိန်ခေါ်မှုက သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်ထံသို့ ဆိုက်ဆိုက်မြိုက်မြိုက် ရောက် လာတော့သည်။

ရှီကျင့်ဖျင် အစိုးရလက်ထက်တွင် တရုတ်သည် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများအတွက် အနောက်အုပ်စုကို ဖယ်ထုတ် စဉ်းစားသည့်အခါ အစားထိုး ရွေးချယ်စရာတစ်ခုအဖြစ် ရေကုန်ရေခမ်း မြှင့်တင်ခဲ့သည်။ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများအတွက် အန္တရာယ်များလှသော စီမံကိန်းများ လုပ်နိုင်ကိုင်နိုင်ဖို့ ငွေကြေးကို တရုတ်က ရက်ရောစွာ ထိုးပေးခဲ့သည်။

သို့သော် ယခုအခါ ဆင်းရဲသား များသောနိုင်ငံများသို့ တရုတ်နိုင်ငံက ဒေါ်လာဘီလီယံနှင့်ချီ ချေးငွေ ထုတ်ပေးရေးမှာ စွန့်စား ရဖို့ ဖြစ်လာသည်။ အကြောင်းမူကား ကြွေးမြီနှောင်ကြိုးက စီးပွားရေး ကျဆင်းမှုဒဏ်ကို ခံနိုင်ရည် ရှိစေ၍ ဖြစ်သည်။

ပထမအချက်မှာ အနောက်အုပ်စု အစိုးရများနှင့် နိုင်ငံတကာ ဘဏ္ဍာရေးအဖွဲ့အစည်းမှ ချေးငွေနှင့် ထောက်ပံ့ငွေတို့၏ ၅၅ ရာခိုင်နှုန်းသည် ကမ္ဘာတဝန်း ကျန်းမာရေး၊ ပညာရေးနှင့် လူသားချင်း စာနာမှုဆိုင်ရာ အစီအစဉ်ကဲ့သို့ လူမှုကယ်ဆယ်ရေး လုပ်ပေးနေချိန်တွင် တရုတ်ချေးငွေများ၏ သုံးချိုးနှစ်ချိုးကတော့ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ၏ အခြေခံ အဆောက်အအုံ အောက်တွင် ပျောက်သွားခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။

စီးပွားရေး ကျပ်တည်းနေကြချိန်ဖြစ်၍ အခကြေးငွေပေးပြီး ဖြတ်သန်းရသော လမ်းပိုင်းများ၊ ဆိပ်ကမ်းများနှင့် ဓာတ်အားပေး စက်ရုံကဲ့သို့ အခြေခံ အဆောက်အဦများကို လျှော့သုံးကြမည်ဖြစ်သဖြင့် ယာဉ်အသွားအလာ၊ လူအသွားအလာနည်းမည်။ လျှပ်စစ်နှင့် အင်ဂျင်ပါဝါ လျှော့သုံးကြသဖြင့် ယင်းစီမံကိန်းများမှ ပြန်ရမည့် ဝင်ငွေသည်လည်း နည်းသွားမည်ဖြစ်၏။ သို့ဖြစ်၍ ချေးငွေပြန်ဆပ်နိုင်ဖို့ ဝင်ငွေရရှိစေမည့် စီမံကိန်းများအတွက် အခက်အခဲ ကြုံရတော့သည်။

ဒုတိယအချက်မှာ တရုတ်ချေးငွေများသည် အရင်းအမြစ်တစ်ခုခုမှ ထုတ်ပေးသော ဝင်ငွေအပေါ် မူတည်၍ အပေါင်ခံ ထားလေ့ ရှိသောကြောင့် စီးပွားပျက်ကပ်ဆိုက်သည့် ကာလများတွင် ဝယ်လိုအား နည်းပါးမှုသည် ပုံမှန်အားဖြင့် ရေနံမှလွဲ၍ အခြား ကုန်စည်ဈေးများ ကျဆင်းစေသဖြင့် ကြွေးမြီပြန်ရနိုင်ခြေလည်း ပိုလျော့သွားခဲ့သည်။ ယူကရိန်းစစ်ကြောင့် ရုရှားစီးပွားရေး ပိတ်ဆို့ ခံရခြင်းကလည်း ထို့အတွက် အကြောင်းတစ်ခု ဖြစ်သည်။

ဤသို့သော အကြောင်းအချက်များသည် အကြွေး ပြန်ဆပ်နိုင်ရေးအတွက် လိုအပ်သော ဝင်ငွေအပေါ်သို့ နောက်ထပ် ဖိစီးမှု တစ်ခု ဖြစ်စေခဲ့သည်။ တရုတ်နိုင်ငံသည် သူကိုယ်တိုင် တူးထားသော ထောင်ချောက်အတွင်းမှ ရုန်းထွက်နိုင်ဖို့ ရွေးချယ်စရာ နည်းနည်းသာ ရှိသည်။

စီးပွားရေး ကျပ်တည်းနေချိန် သီရိလင်္ကာကဲ့သို့ ဖရိုဖရဲ အစိုးရများထံမှ ချေးငွေများကို ပြန်ဆပ်ဖို့ ဖိအားပေးမိလျှင် အချည်းနှီး သာဖြစ်ပြီး တန်ပြန် သက်ရောက်မှုကလည်း လာလိမ့်ဦးမည် ဖြစ်သည်။ တရုတ်မှာ မြွေပါလည်းဆုံး၊ သားလည်းဆုံး ဆိုသလို ငွေကြေးဆုံးရှုံးရုံမက ၎င်း၏ဂုဏ်သိက္ခာလည်း ကျဆင်းပေလိမ့်ဦးမည်။

သို့နှင့်တိုင် ကြွေးမြီများ လုံးဝလျှော်ပစ်လျှင်လည်း တရုတ်အစိုးရပိုင် ဘဏ်များ၏ လက်ကျန် ရှင်းတမ်းကို ဆွဲဆုတ်ပစ်ရာ ကျ မည်။ ကြွေးမြီများ ထုတ်ပေးမိသည့် နောက်တွင်တော့ ဘေဂျင်းသည် မထူးဇာတ်ခင်း၍ သူ့အတွက် အနည်းဆုံး နစ်နာမည့် ကိစ္စများ ကာမိစေရန် နည်းလမ်းများ ရှာဖွေ၍ အဆုံးသတ်ရမည်ဖြစ်သည်။

တရုတ်နိုင်ငံ၏ အကောင်းဆုံး ရွေးချယ်မှုကတော့ သူ့ပုံရိပ်ကို ပြန်လည် ကောင်းမွန်စေပြီး ဆုံးရှုံးနစ်နာမှုများ ကာမိစေဖို့ ဘက်စုံ ချဉ်းကပ်နည်းကို ကျင့်သုံးဖို့ပဲ ရှိလေသည်။

ပထမအချက်မှာ အဆင်းရဲဆုံး နိုင်ငံများအတွက် ကြွေးမြီ သက်သာခွင့် ပေးသင့်သည်။ ဝင်ငွေနည်းသော အာဖရိကတိုက်၊ ဆာဟာရ သဲကန္တရဒေသနိုင်ငံများ၌ တရုတ်ပြည်ပ ချေးငွေများ၏ ထက်ဝက်ခန့်ရှိနေ၍ ဘေဂျင်းသည် ကြွေးမြီများ သက်သာ ဖယ်ရှားရန် စီစဉ်နေပါက ထိုနိုင်ငံများကို ဦးစားပေးသင့်သည်။

တကမ္ဘာလုံး စားနပ်ရိက္ခာ အကျပ်အတည်းကို အာဖရိကနိုင်ငံများ အများဆုံး ထိခိုက်နိုင်ဖွယ်ရှိသောကြောင့် အဆိုပါ နိုင်ငံများ အတွက် ကြွေးမြီ ကင်းစင်ရေးကိစ္စမှာ အထူးအသင့်လျော်ဆုံး ဖြစ်သည်။

လမ်းတွေပေါ်မှာ ပေါင်မုန့် အဓိကရုဏ်းများ ကြုံလာရသော် ထိုသို့ဆင်းရဲသား နိုင်ငံများထံမှ အကြွေးများ လှိမ့်တောင်းမိနေ လျှင်၊ ပြန်ဆပ်ဖို့ ဆက်လက် ဖိအားပေးမည်ဆိုလျှင် တရုတ်သည် ၎င်း၏ တုနှိုင်းမယှဉ်သာသော ဂုဏ်သိက္ခာပိုင်း ထိခိုက်မှုတွေ ကြုံတွေ့ရလိမ့်မည်။

ဒုတိယအချက်မှာ ကြွေးမြီ ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းခြင်း ဖြစ်သင့်သည်။ တရုတ်နိုင်ငံသည် နောက်ထပ် ချေးငွေ ပျက်ကွက်မှုများ၏ ရေတို ခြိမ်းခြောက်မှုကို ရှောင်ရှားရန်အတွက် အတိုးနှုန်းကို ဖြတ်တောက်သင့်ပြီး၊ အကြွေးဝန်ဆောင်မှုများကို ယာယီဆိုင်းငံ့ ထားကာ ချေးငွေသက်တမ်း တိုးပေးသင့်သည်။

တတိယအချက် အနေဖြင့် တရုတ်သည် အခြားသော နိုင်ငံတကာ အလှူရှင်များ၊ ငွေချေးသူများနှင့် လက်တွဲ ဆောင်ရွက်သင့် သည်။ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး တရားဝင် ငွေချေးသူအဖြစ် ခန့်ခန့်ထည်ထည် ရပ်တည်နေသော တရုတ်သည် အမှန်တကယ်လည်း သြဇာ အာဏာရှိပါသည်။

အခြား ငွေချေးသူများကိုလည်း အလားတူ လုပ်ဆောင်ရန် ကြွေးမြီ သက်သာခွင့် အစီအစဉ်ကို အသုံးချစေပါက တရုတ်နိုင်ငံ သည် တုံ့ဆိုင်းနေသော ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး မုန်တိုင်းဒဏ်ကို တွန်းလှန်နိုင်ဖို့အရေး ဖွံ့ဖြိုးဆဲ နိုင်ငံများကိုလည်း ကူညီရာရောက်ပြီး နိုင်ငံတကာ အခန်းကဏ္ဍကိုလည်း မှန်ကန်စွာ ဦးဆောင်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ရလဒ်ကတော့ တရုတ်နိုင်ငံအတွက် ၎င်း၏ နိုင်ငံတကာ ဦးစီးပဲ့ကိုင်နိုင်စွမ်းကို ပြသရန် သမိုင်းဝင် အခွင့်အလမ်းထူးတစ်ခု ဖြစ်လာနိုင်ပါသည်။

ရယ်စရာကောင်းသည်မှာ အထက်ပါ အခင်းအကျင်းများသည် တရုတ်မဟာဗျူဟာမြောက် အမြော်အမြင်ကြောင့် မဟုတ်ဘဲ ယခုကြုံလာမည့် အခွင့်အလမ်းကို ပထမဦးစားပေးနေရာမှာ ထားမိခဲ့၊ ဖန်တီးမိခဲ့တဲ့ ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာ မထီမဲ့မြင်ပြုမှုပင် ဖြစ် ပါသတည်း။             ။

Source: Nikkei Asia

 (Nikkei Asia ဝက်ဘ်ဆိုက်တွင် ဇွန်လ ၂၄ ရက် ရက်စွဲဖြင့် လွှင့်တင်ထားသော မူရင်းဆောင်းပါးရှင် Minxin Pei ၏အတွေးအမြင် ရေးသားချက်ကို CNI က ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်ဆို၍ တင်ဆက်ပေးလိုက်ပါသည်။ ဆောင်းပါးရှင်သည် Claremont McKenna ကောလိပ်၌ အစိုးရပါမောက္ခ တာဝန်ထမ်းဆောင်ရင်း အမေရိကန်နိုင်ငံ၊ မာရှယ်ငွေကြေးအဖွဲ့၏ ဝါရင့်ပညာရှင်တစ်ဦးလည်း ဆောင်ရွက်နေသည်)  

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၂

အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ အဓိကထား တင်ပို့နေသည့် မတ်ပဲဈေးနှုန်းသည် ယခုတစ်ပတ်အတွင်း တစ်တန်လျှင် ကျပ် ၁၇ သိန်းအထိ ရရှိလာသည်ဟု ကုန်စည်ဒိုင်နှင့် ပဲပွဲရုံများထံမှ သိရသည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ မတ်ပဲ လိုအပ်ချက် မြင့်တက်နေခြင်းနှင့် ပြည်တွင်း ပဲလက်ကျန် နည်းပါးနေခြင်းကြောင့် မတ်ပဲဈေးနှုန်းသည် တစ်တန်ကို ၁၇ သိန်းအထိ မြင့်တက်လာခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ဧရာကုန်သွယ်မှု ဗဟိုဌာနမှ တာဝန်ခံ ဦးနေဝင်းစိုးက CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးနေဝင်းစိုးက “၁ တင်းကို ၅၆၀၀၀ ပတ်ဝန်းကျင်ရှိတယ်။ ၁ တန်ကို ၁၇ သိန်း နီးပါးလောက် ဖြစ်သွားတယ်။ ၁၇ သိန်းနားကို ကပ်သွားပြီ အခုက။ ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ကဆို ၁၇ သိန်း နည်းနည်းလေးတောင် ကျော်သွားသေးတယ်။ မနေ့ကမှ ၁ တင်းကို ၂၀၀ လောက် ကျသွားတာ။ အဲဒါက ဟိုဘက်က ဝယ်လိုအား ကောင်းနေတာ။ အိန္ဒိယဘက်က ဝယ်လိုအား ရှိနေတာ။ နောက် ကျနော်တို့ဆီမှာလည်း ပြီးခဲ့တဲ့ ဆောင်းသီးနှံပေါ့၊ မတ်ပဲကတော့ ဆောင်းသီးနှံပါပဲ မတ်ပဲလည်း လက်ကျန်နည်းလာပြီလေ ကျနော်တို့ဆီမှာလည်း” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့တဲ့ ဇွန်လ တတိယအပတ်က မတ်ပဲ တစ်တန်ကို ကျပ် ၁၅ သိန်းမှ ၁၆ သိန်း ဝန်းကျင်သာ ရှိခဲ့သော်လည်း ယခုရက်ပိုင်း တွင် ကျပ် ၁ သိန်းလောက် မြင့်တက်လာခဲ့သည့်အတွက် မတ်ပဲတစ်တန်လျှင် ကျပ် ၁၇ သိန်း ဖြစ်သွားခြင်း ဖြစ်သည်။

ထို့နောက် ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း မန္တလေးပဲဈေးကွက်သို့ မတ်ပဲများ ဝင်ရောက်လာမှု များပြားလျက်ရှိကြောင်း မန္တလေးကုန် စည်ဒိုင်မှ သိရသည်။

မတ်ပဲစိုက် တောင်သူများကိုတွေ့ရစဉ်

မတ်ပဲ ၁ တန်ကို ၂၁ သိန်းအထိ ဈေးနှုန်း ဆက်လက် မြင့်တက်နိုင်သည်ဟု ကုန်သည်တချို့က သုံးသပ်မှုများ ရှိသော်လည်း မတ်ပဲဈေးနှုန်းသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ မူဝါဒနှင့် ဈေးကွက် အခြေအနေများအရ ထိုဈေးနှုန်းအထိ မရောက်နိုင်ကြောင်း၊ မတ်ပဲ ၁ တင်းလျှင် ၆ သောင်း ပတ်ဝန်းကျင်အထိသာ ဆက်လက် မြင့်တက်နိုင်ကြောင်း ကုန်သည်တစ်ဦးက သုံးသပ်သည်။

၎င်းက “မတ်ပဲဈေးနှုန်းက အခုလက်ရှိ အခြေအနေနဲ့ ခန့်မှန်းလို့ မရသေးဘူး။ နောက်ထပ် မတ်ပဲ ပေါ်ဖို့ကလည်း အများကြီး ကျန်ပါသေးတယ်။ ဒီကြားထဲ သူတို့ရဲ့ ပဲတင်သွင်းမှု မူဝါဒ၊ ဘာတွေ အမိန့်ကြော်ငြာစာတွေ ထက်လာအုံးမလဲ မသိဘူး။ အဲဒီ အပေါ်မှာ ပဲဈေးကျတာ ရှိသေးတယ်လေ။ ဒါပေမယ့် ဒီအတိုင်း သွားမယ်ဆိုရင်တော့ အခုက ၁ တင်းကို ၅၆၀၀၀ အဲလောက် ဖြစ်နေတယ်။ ၁ တင်းကို ၆ သောင်း ပတ်ဝန်းကျင်လောက် ဖြစ်လိမ့်မယ်လို့ ထင်တယ်။ တချို့ကတော့ ၇ သောင်း လောက် အထိ မှန်းနေတာမျိုးရှိတယ် ၁ တင်းကို။ ၇ သောင်းဆို ၁ တန်ကို ၂၁ သိန်း ၂၀ ကျော်တာပေါ့နော်။ သိန်း ၂၀ ပတ်ဝန်းကျင် လောက် ဖြစ်သွားမယ်လို့ အဲလိုပြောတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျနော့်အမြင်ပေါ့၊ ၇ သောင်း ပတ်ဝန်းကျင်လောက်က မဖြစ်နိုင် သေးဘူး” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ မတ်ပဲကို အဓိက ဝယ်ယူတင်သွင်းနေသည့် အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ယခုနှစ် မိုးသီးနှံ စိုက်ပျိုးမှုတွင် စိုက်ပျိုးဧရိယာနှင့် အထွက်နှုန်း ကျဆင်းနေကြောင်း၊ ထို့နောက် မိုးရေရရှိမှု နည်းပါးသည့် ပြဿနာနှင့်လည်း ကြုံတွေ့နေရကြောင်း သိရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် မတ်ပဲကို စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးနှင့် နေပြည်တော် ပြည်ထောင်စု နယ်မြေတို့တွင် စိုက်ပျိုးကြကြောင်း၊ ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၁ ခုနှစ်က အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ မတ်ပဲတန်ချိန် ၆ သိန်းကျော် တင်ပို့နိုင်ခဲ့ကြောင်း ကုန်သွယ်မှုဦးစီးဌာနထံမှ သိရသည်။

ယခုနှစ် မတ်ပဲစိုက်ပျိုးမှုတွင် ဓာတ်မြေဩဇာနှင့် သွင်းအားစုစရိတ်များ အဆမတန် ကြီးမြင့်ခြင်းကြောင့် အသစ် ပြန်လည် ထွက်ပေါ်လာမည့် မတ်ပဲအသစ်များသည် ယခင်နှစ်များထက် ဈေးနှုန်း ကောင်းမွန်နိုင်ကြောင်း ကုန်သည်များက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၁

ပြည်ပမှကုန်ပစ္စည်းများ တင်သွင်းမှုအတွက် သွင်းကုန်လိုင်စင်သက်တမ်းကို ယခင်က ၃ လသတ်မှတ် ပေးထားသော်လည်း ဇူလိုင်လ ၁ ရက်နေ့မှ စတင်ကာ လျှော့ချလိုက်ကြောင်း စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်း ရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ကြေညာသည်။

ယင်းမှာ သွင်းကုန်တင်သွင်းမှုကို ပို၍ ဆိုးရွားသွားစေနိုင်သည်ဟု ပြည်တွင်းစီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များက သုံးသပ်ပြောဆိုကြသည်။

လက်ရှိအချိန်တွင် သွင်းကုန်လုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူများအတွက် ဒေါ်လာဝယ်ယူရခက်ခဲခြင်း၊ သွင်းကုန် ပါမစ် လျှောက်ထားရာတွင် မရခြင်း စသည့် အခက်အခဲများလည်း ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိနေတာကြောင့် လိုင်စင်သက်တမ်းကို ထပ်မံလျှော့ချလိုက်မည်ဆိုပါက ပို၍ ဆိုးရွားသွားမည်ဟု ဧရာကုန်သွယ်မှု ဗဟို ဌာနမှ တာဝန်ခံ ဦးနေဝင်းစိုးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“အခုလက်ရှိက ပထမကတည်းက ဒေါ်လာဈေးကြောင့် ပြဿနာဖြစ်နေတာရှိတယ်။ သွင်းကုန်လိုင်စင် အတွက်ကို ၁၀ စောင်လောက်တင်မယ်ဆိုရင် ၁ စောင်လောက်ပဲ ပြန်ချပေးတာမျိုး၊ နောက် သွင်းကုန် သမားတွေအတွက် ဒေါ်လာကို လိုသလောက် ဝယ်လို့မရတဲ့ကိစ္စတွေ အဲဒါတွေကြောင့် သွင်းကုန်က နဂိုကတည်းကိုက ကြန့်ကြာနေတာလေ။ သွင်းချင်တိုင်း သွင်းလို့မရ၊ အခု ဆီကိစ္စ ပြဿနာတက်နေတာ ဒါတွေကလည်း ပါတာပေါ့လေ။ အခု စက်သုံးဆီကိုပဲ နမူနာကြည့်လိုက်ပေါ့။ ဆိုတော့ ရက်ပါ ထပ်ပြီး တော့ လျှော့ချလိုက်မယ်ဆိုလို့ရှိရင် ဒီထက် ပိုဆိုးဖို့ပဲ ရှိတော့မယ်” ဟု ပြောသည်။

ဒါ့အပြင် ပို့ကုန်လုပ်ငန်းအပိုင်းတွင်လည်း ပို့ကုန်လိုင်စင်ကြေး တိုးမြှင့်တာ၊ လိုင်စင်သက်တမ်း လျှော့ချ တာ စသည့် ကန့်သတ်ချက်များ ချမှတ်ထားခြင်းများလည်းရှိကြောင်း သိရသည်။

ထို့သို့ လုပ်ဆောင်ခြင်းသည် ကုန်သွယ်ရေးကို မြှင့်တင်လိုသည့်သဘော သက်ရောက်သော်လည်း လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှုကို နှေးကွေးစေနိုင်ကြောင်း လုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

စီးပွားရေးပညာရှင်တစ်ဦးက“အခုက Exporter သမားတွေကိုလည်း သူက မြှင့်လိုက်တယ်။ အရင်တုန်း က ၆ လနဲ့ သွားရမယ့်ဟာကို ၃ လတို့၊ ၁ လတို့နဲ့ ပြန်ပြီးတော့ လုပ်လိုက်တယ် အရှိန်မြှင့်လိုက်တယ်။ အဲလိုပဲ တစ်ဖက်က သွင်းကုန်လိုင်စင်နဲ့ Trade ကို ပိုပြီးတော့ လည်ပတ်၊ မြန်မြန်လည်စေချင်တဲ့ ရည်ရွယ်ချက်တော့ ရှိလိမ့်မယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီ Impact က မြန်မြန် Expire ဖြစ်တော့ ဒီသွင်းကုန်ကို ၂ ခါ၊ ၃ ခါ ပြန်လျှောက်နေရတာမျိုးတော့ ဖြစ်လာမှာပေါ့” ဟု CNI သို့ ပြောသည်။

ပို့ကုန်လိုင်စင်နှင့် သွင်းကုန်လိုင်စင်များကို ကန့်သတ်ချက်များ၊ သက်တမ်းလျှော့ချမှုများ လုပ်ဆောင် လာခြင်းသည် တရားဝင်လမ်းကြောင်းမှတဆင့် တရားမဝင် တင်သွင်းခြင်း၊ တင်ပို့ခြင်းများကို ပိုမို ဖြစ်ပေါ်စေသည့် အခြေအနေမျိုးတွေ့ရကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

ယခု ပြင်ဆင်သတ်မှတ်လိုက်သည့် သွင်းကုန်လိုင်စင်သက်တမ်းအပြောင်းအလဲသည် ဇူလိုင်လ ၁ ရက် နေ့မှ စတင်ကာ အသက်ဝင်မည်ဖြစ်ပြီး အာရှနိုင်ငံများမှ တင်သွင်းသည့် ကုန်ပစ္စည်းများဖြစ်ပါက ရက် ၃၀၊ အာရှနိုင်ငံ ပြင်ပမှ တင်သွင်းသည့် ကုန်ပစ္စည်းများ ဖြစ်ပါက ၄၅ ရက်အဖြစ် သတ်မှတ်လိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၁

မြန်မာ-အိန္ဒိယ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးဂိတ်များအား ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ရန်အတွက် အိန္ဒိယဘက်မှ အုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့အစည်းကနေ မြန်မာဘက်မှ ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ထံသို့ အကြောင်းကြားလာကြောင်း ကလေး-တမူး နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ကုန်သည်များအသင်းထံမှ သိရသည်။

ထို့ကြောင့် တမူး-မိုရေးနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ဂိတ် (၁) ကို ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ရန် လုပ်ဆောင်နေကြောင်း ကလေး-တမူးနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ကုန်သည်များအသင်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးလှမောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ကျနော်တို့က ပိတ်တာမဟုတ်ဘူး။ သူတို့က ပိတ်တာ။ ပိတ်လို့ ကျနော်တို့က ပိတ်ထားရတာ။ အခု အဲဒါ ပြန်ဖွင့်ဖို့ ကျတော့ ကျနော်တို့လည်း ပြန်လုပ်ရတာပေါ့။ နယ်စပ်ဂိတ် နံပါတ်(၁) ဂိတ်ကို ဖွင့်ဖို့လုပ်ထားတယ် ကျနော်တို့က။ ရက်အတိအကျကတော့ ဘာမှ မသိရသေးဘူးလေ။ ဒါကတော့ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ သဘောပေါ့။ ကျနော်တို့သဘောမှ မဟုတ်တာ”ဟု ၎င်းကပြောသည်။

မြန်မာ-အိန္ဒိယ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးဂိတ်များ ၂၀၂၀ မတ်လမှ စတင်ကာ ကိုဗစ်ကြောင့် ပိတ်ထားခြင်းဖြစ်သည့် အတွက် စီးပွားရေးလုပ်ဆောင်၍မရဘဲ ကုန်သည်များ ထိခိုက်ကြကြောင်း သိရသည်။

အဆိုပါဂိတ်များအား ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်မည်ဆိုပါက ကုန်သည်များအတွက် စီးပွားရေးပြန်လည် စတင်လုပ်ကိုင် နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် ဂိတ်များအား ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်စေချင်ကြောင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးလှမောင်က ပြောသည်။

“ဖွင့်စေချင်တာပေါ့။ ကျနော်တို့ကတော့ အေးအေးချမ်းချမ်းနဲ့ အရောင်းအဝယ်လုပ်ငန်းတွေ လုပ်ချင်တာပေါ့။ အဲဒါပါပဲ အဓိကကတော့ ဒါက။ ကျနော်တို့ပြည်သူတွေ အားလုံးကတော့ဖွင့်စေချင်တာပဲ” ဟု ၎င်းကပြောသည်။

ကိုဗစ်ကြောင့် ဂိတ်များ မပိတ်ခင်က မြန်မာဘက်မှ အိန္ဒိယဘက်သို့ ကွမ်းသီးနှင့် ပဲတို့အား နယ်စပ်ဂိတ်မှတဆင့် တင်ပို့ကြောင်းနှင့် အိန္ဒိယဘက်မှ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ဂျုံတို့သာ တင်သွင်းကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၃၀

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် လယ်ယာမြေလုပ်ကိုင်ကြသည့် ရခိုင်လူမျိုးများသည် လယ်ယာမြေများကို စွန့်ခွာမှုများ တဖြည်းဖြည်း များပြားလာသည့်အတွက် ထိုလယ်ယာမြေများကို ရခိုင်မဟုတ်သည့် တခြားသော လူမျိုးများက ပိုင်ဆိုင်လာကြကြောင်း ရခိုင်တောင်သူလယ်သမားများထံမှ သိရသည်။

ရခိုင်လူမျိုး အများအပြားသည် လယ်ယာမြေ စွန့်ခွာလာကြသည့်အတွက် လက်ရှိ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ရခိုင်မဟုတ်သည့် လူမျိုး များ၏ လယ်ယာပိုင်ဆိုင်မှုမှာ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ရှိလာပြီဖြစ်ကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်လုံးဆိုင်ရာ တောင်သူလယ်သမား သမဂ္ဂ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးကျော်ဇံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးကျော်ဇံက “လယ်ယာမြေကို ရောင်းပြီးတော့ စွန့်ခွာကြတယ်။ ဒီအတိုင်းထားပြီးတော့ မရောင်းတဲ့သူလည်း ရှိကြတယ်။ မလုပ်နိုင်ကြတော့ဘူး။ လယ်ယာမြေတွေကို စွန့်ခွာနေကြတယ်ပေါ့။ ကျနော်တို့ဒေသက လယ်ယာမြေတွေကို စွန့်ခွာ နေကြ တဲ့ သူတွေက များသွားပြီပေါ့နော်။ ကျနော်တို့မှာတော့ မူဆလင်ပေါ့။ မူဆလင်တွေ ကျနော်တို့နေတဲ့ နေရာဒေသ တော်တော် များများမှာ‌တော့ သူတို့ ပိုင်သွားကြပြီ။ သူက ရှင်းရှင်းပြောရရင်တော့ အဲဒီလယ်ယာမြေက ရသည်ဖြစ်စေ မရသည်ဖြစ်စေ ရအောင်လည်း သူတို့လုပ်နိုင်တယ်။ ရအောင်လည်း ကြိုးစားကြတယ်။ မရရင်လည်း သူတို့က အဲဒါကို ဖက်တွယ်ပြီးတော့ သူတို့က လုပ်ကြတယ်။ အကြောင်းက ဘာလဲဆိုတော့ သူတို့ကိုယ်၌က ကျနော်တို့ ရခိုင်ဒေသမှာ ပြည်မကို သွားနိုင်တဲ့ အခွင့် အလမ်း မရှိဘူး။ ဘယ်ကိုမှ သွားနိုင်တဲ့ အခွင့်အလမ်း မရှိတဲ့အခါကျတော့ အဲဒီရှိတဲ့ မြေကိုပဲ သူတို့က ဖက်တွယ်ပြီးတော့ ရုန်း ကြတယ်ဗျာ။ သူတို့လက်ထဲကို ‌ရောက်သွားတဲ့ အနေအထားကတော့ ရှိကြတယ်။ အထူးသဖြင့်ကတော့ ဘူးသီးတောင်၊ မောင်တော ဒေသဆိုရင်တော့ တစ်အုပ်လုံးလို့ ပြောလို့ရတယ်။ ဒီဖက်မှာလည်း မူဆလင်ရှိတဲ့ ဒေသတွေ တော်တော်များများ မှာလည်း သူတို့လက်ထဲကို ‌ရောက်သွားတာ ရှိတယ်။ အရောင်းအဝယ် လုပ်ကြတဲ့သဘောပေါ့။ အရောင်းအဝယ်လုပ်ပြီးတော့ ရောက်သွားတဲ့ သဘောတော့ ရှိတယ်။ ရာနှုန်းအားဖြင့် တိတိကျကျ ကျနော်တို့ ခန့်မှန်းဖို့တော့ ခက်တယ်။ ဒါပေမယ့် ၁၅ ရာခိုင်နှုန်း အထက်မှာတော့ ရှိလိမ့်မယ်ဗျ” ဟု ပြောသည်။

မောင်တောမြို့အ၀င်ကိုတွေ့ရစဉ်

ရခိုင်လူမျိုးများ လယ်ယာမြေများကို စွန့်ခွာရာမှာ ပုံစံအမျိုးမျိုးကြောင်း၊ ထိုအထဲတွင် လယ်ယာမြေများကို ရောင်းချခြင်းနှင့် စိုက်ပျိုးရေး လုပ်ကိုင်မှုကို ရပ်တန့်၍ စွန့်ခွာမှုများလည်း ပါဝင်ကြောင်း သိရသည်။
ဦးကျော်ဇံက “မြေကတော့ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ကျ‌နော်တို့ တရဆက်လို့ ပြောလို့ရတယ်။ မြေကို စွန့်ခွာနေကြတာတော့ တရဆက်လို့ ပြောလို့ရတယ်။ မလုပ်ဘဲနဲ့လည်း စွန့်ခွာကြတယ်။ ရောင်းချပြီးတော့လည်း စွန့်ခွာကြတယ်။ ဒီအခြေအနေ ကိုတော့ ထိန်းဖို့ နည်းနည်းခက်တယ်။ ဘာလို့ဆို ကျနော်တို့က ဒီမြေက ကျနော်တို့ကို အထောက်အပံ့ မပြုဘူးဆိုရင် အသက် မွေးဝမ်းကြောင်းအတွက် စိတ်မဝင်စားတာကတော့ ဓမ္မတာ ဖြစ်လိမ့်မယ်ပေါ့နော်။ အဲဒီအပေါ်မှာ ထိန်းသိမ်းဖို့အတွက်ကတော့ အစိုးရ တစ်ရပ်ကပေါ့နော်၊ ကျနော်တို့ ကမကထ ပြုပြီးတော့ အထောက်အပံ့တွေကို ပေးဖို့ လိုအပ်တယ်။ ဈေးကွက် စီးပွား ရေးတို့ ဘာတို့၊ လမ်းဖွင့်ပေးဖို့ လိုအပ်တယ်ပေါ့နော်။ အဲလိုပုံစံမျိုး မဖြစ်နိုင်ဘူးဆိုရင်တော့ ဒီအခြေအနေကတော့ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ အဲလိုပုံစံမျိုး ကျနော်တို့ စွန့်ခွာ နေကြလိမ့်မယ်ပေါ့နော်။ ဆုံးရှုံးနေကြလိမ့်မယ်ပေါ့”ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

လက်ရှိတွင် ရခိုင်လူမျိုးများ၏ လယ်ယာမြေ စွန့်ခွာမှုကို ရခိုင်ပြည်နယ် တောင်ပိုင်းထက် ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် ပိုမို ဖြစ်ပွားကြောင်း တောင်သူ လယ်သမားများထံမှ သိရသည်။

ရခိုင်တိုင်းရင်းသား တစ်ဦး စပါးများ သန့်စင်နေစဉ်(Myint Lwin)

ရခိုင်ပြည်နယ်တောင်ပိုင်းတွင် လယ်ယာမြေများကို ငွေကြေး ချမ်းသာသူများက လွှဲပြောင်း ဝယ်ယူမှုများသာရှိကြောင်း ရခိုင် တောင်သူတစ်ဦးဖြစ်သူ ဦးအောင်ကျော်မြက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးအောင်ကျော်မြက “တောင်ပိုင်းမှာက ရခိုင်တွေ လယ်ယာမြေ စွန့်ခွာသွားတယ်ဆိုတာ မရှိဘူးလေ။ လယ်မြေတွေ တော်တော် တန်ဖိုးရှိတဲ့နေရာတွေကို ပိုက်ဆံရှိတဲ့သူတွေက ဝယ်ပြီးတော့ ယူသွားတာလောက်ပဲ ရှိချင်ရှိမှာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ လယ်ယာမြေများသည် တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ် စိုက်ပျိုးသည့် ဧကများ လျော့နည်းလာကြောင်း၊ လယ်ယာမြေမှ စီးပွားရေးဇုန်နှင့် ဟိုတယ်ဇုန်‌ မြေနေရာများ ဖြစ်ပေါ်နေမှုများလည်း ရှိလာကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် ၂၀၁၅ ခုနှစ် နောက်ပိုင်းတွင် ရခိုင်ပြည်နယ်၏ လယ်ယာ စိုက်ပျိုးဧကသည် ၁၄ သိန်းကျော် ရှိသော်လည်း လက်ရှိ တွင် ၈ သိန်းမှ ၁၀ သိန်းခွဲသာ စိုက်ပျိုးဧကရှိတော့ကြောင်း သိရသည်။

ယခု အခြေအနေအတိုင်း ဆက်ဖြစ်နေပါက ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ ဒေသခံများ၏ လယ်ယာမြေ စွန့်ခွာမှုများသည် ဆက်လက် ဖြစ်ပေါ်နေနိုင်ဖြစ်ကြောင်း ရခိုင်တောင်သူလယ်သမားများက ပြောသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၈

ပြည်တွင်းသကြားလက်ကျန် နည်းပါးနေခြင်းနှင့် သကြားထုတ်လုပ်မှု လျော့ကျခဲ့ခြင်းကြောင့် လက်ရှိတွင် သကြားဈေးနှုန်း သည် တစ်ပိဿာလျှင် ငွေကျပ် ၂၀၀၀ ကျော်အထိ ဈေးနှုန်းရရှိနေကြောင်း သကြားနှင့် ကြံထွက်ပစ္စည်း လုပ်ငန်းရှင်များထံမှ သိရသည်။

ပြည်တွင်းတွင် သကြားလိုအပ်ချက် မြင့်မားနေမှုကြောင့် ၂၀၂၂ ခုနှစ် နှစ်ဆန်းပိုင်းမှစတင်၍ သကြားဈေးနှုန်း မြင့်တက် နေခဲ့ ခြင်းဖြစ်ပြီး ပြီးခဲ့သည့်နှစ်တွင် သကြားတစ်ပိဿာလျှင် ၉၀၀ ကျော်သာရှိခဲ့ပြီး ယခုနှစ်တွင် ၂၀၀၀ ကျော် ရရှိနေသည်ဟု သကြားနှင့်ကြံထွက်ပစ္စည်းလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးဝင်းဋ္ဌေး CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးဝင်းဋ္ဌေးက “အပြင်မှာ ၂၀၀၀ ကျော်နေတာလေ။ ဘယ်လိုဖြစ်လို့ အဲလောက်ထိ ပေါက်သွားတာလဲဆိုတော့ သကြား ပြည် တွင်း လက်ကျန် နည်းသွားတာက တစ်ပိုင်း၊ နောက်ပြီးကျတော့ ကုန်သည်တွေကလည်း ကုန်ဈေးနှုန်းတွေ ကြီးမြင့်တာပေါ့ နော်၊ သယ်ယူ ပို့ ဆောင်ရေး၊ လောင်စာဈေးတွေ တက်တော့ အဲဒါကလည်း တစ်ပိုင်း၊ နောက်ပြီးတော့ ကြံဈေး မြှင့်ပေးလိုက် တာလည်း တစ်ပိုင်း၊ ကြံစိုက်ပျိုးမှု နည်းသွားတာ ထုတ်လုပ်မှု နည်းနည်း လျော့ကျသွားတာပေါ့နော်။ လျော့ကျသွားတော့ ပစ္စည်းက နည်းတာကိုး” ဟု ပြောသည်။

ကြံစိုက်တောင်သူတစ်ဦး

ထို့နောက် ကြံစိုက်ပျိုးမှု လျော့ကျနေခြင်း၊ သကြားထုတ်လုပ်မှု နည်းပါးခြင်း၊ ပြည်တွင်း သကြားလိုအပ်ချက် မြင့်တက်နေ ခြင်း စသည့် အခြေအနေများကြောင့် ပြည်ပသို့ သကြားတင်ပို့မှုသည် ယခုနှစ်တွင် လျော့နည်းခဲ့ကြောင်း သိရသည်။
အလားတူ ကြံစိုက်ရာသီ ပြန်လည် စတင်တော့မည် ဖြစ်ခြင်းကြောင့် သကြားဈေးနှုန်းသည် လက်ရှိဈေးနှုန်းထက် ဆက်လက် မြင့်တက်နိုင်ခြေ မရှိကြောင်း ဦးဝင်းဋ္ဌေးက ပြောသည်။

၎င်းက “ဒီနှစ် အနေနဲ့ လောက်ကတော့ မတက်လောက်တော့ပါဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အခုလက်ရှိ နောက်ထပ် ၆ လ ဆိုရင် ၁၂ လပိုင်းဆို စက်တွေ ပြန်လည်မှာလေ။ ကြံရာသီအသစ် ပြန်စမှာ။ ၂၀၂၂ - ၂၀၂၃ ကြံရာသီ စတော့မှာ။ အဲကျတော့ ၆ လစာလောက်က ဒီထဲမှာ လုံလုံလောက်လောက် ရှိနေပြီလို့ တွက်လို့ရတယ်။ အဲတော့ ဒီထက်တော့ အများကြီး မတက်နိုင် တော့ဘူး။ ဒီအတိုင်းတော့ တည်ငြိမ်နေမှာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် သကြားဈေးနှုန်း အမြင့်ပိုင်း၌ တည်ရှိနေသော်လည်း ဓာတ်မြေဩဇာ ဈေးနှုန်းနှင့် သွင်းအားစု စရိတ်များမှာ အဆမတန် မြင့်မားနေသေးကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် လာမည့် ကြံစိုက်ရာသီတွင် ကြံစိုက်ဧက လျော့နည်းသွားနိုင်သလို အထွက် နှုန်းလည်း လျော့ကျသွားနိုင်ကြောင်း ကြံစိုက်တောင်သူများနှင့် လုပ်ငန်းရှင်များထံမှ သိရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကြံစိုက်ပျိုးမှု ဧကသည် ၄ သိန်းခန့်ရှိကြောင်း၊ ကြံကို စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး အထက်ပိုင်း၊ ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းနှင့် တောင်ပိုင်း၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး အရှေ့ပိုင်းတို့တွင် အများဆုံး စိုက်ပျိုးကြကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၇

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် လက်ရှိ နယ်မြေ မငြိမ်မသက်မှုများကြောင့် ဒေသခံ ကုန်သည်များ၏ ကုန်သွယ်မှုမှာ ကျဆင်းနေကြောင်း သိရသည်။

မောင်တော နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ကုန်သွယ်မှုသည် ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း ပုံမှန်ထက် တစ်ဝက်ခန့် ကျဆင်းသွားကြောင်း၊ စစ်တွေ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး၌ ကုန်တင်ကုန်ချ မရှိသလောက် ဖြစ်သွားကြောင်း ဒေသခံကုန်သည်များထံက သိရသည်။

မောင်တော ကုန်သည် ကိုသန်းနိုင်က “အရင်ထက်စာရင်တော့ နည်းပါတယ်။ တစ်ဝက်လောက် ကျသွားတာပေါ့။ ကုန်သည် တွေက အလုပ်မဖြစ်ဘူးပေါ့။
လာတာက ငါးမြစ်ချင်း တစ်ခုလောက်ပဲ ရှိတယ်။ ပြည်ပက ဝယ်လိုအား နည်းတယ်။ အဲဒီဘက် နိုင်ငံမှာ ပွဲတော်လာပြီဆိုတော့ နည်းနည်း ဝယ်လိုအား နည်းသွားတဲ့သဘော။ ပြီးရင် အဲဒီဘက်နိုင်ငံမှာ အခွန်ခတွေ ဈေးတင် လိုက်တာကို။ ‌ဈေးတင်လိုက်တော့ ဟိုဘက်ကို ပို့ရတဲ့ဟာနဲ့ မကိုက်တော့ဘူး”ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ဒေသခံ ကုန်သည်များသည် ကုန်သွယ်ရေး အခြေအနေကို စောင့်ကြည့်နေကြောင်း၊ ယခင်က ပစ္စည်း ၁၀ မျိုး ဝယ်သည့် ကုန်သည်သည် လက်ရှိမှာတော့ ၃ မျိုးခန့်သာ ဝယ်တော့ကြောင်း၊ ပြည်ပနိုင်ငံနှင့် ဒေသခံပြည်သူများမှ ဝယ်လိုအား များ ကျဆင်းနေကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ် ကုန်သည်နှင့်စက်မှုအသင်းချုပ် ဥက္ကဋ္ဌ ဦးတင်အောင်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

ရခိုင်ပြည်နယ် ဒေသခံများကိုတွေ့ရစဉ်

ဥက္ကဋ္ဌ ဦးတင်အောင်ဦးက “သူ့လက်ထဲမှာတော့ ပြောရမယ်ဆိုရင် ကုန်သည် လက်ထဲမှာတော့ အရမ်း သိပ်မထားတော့ဘူး။ ရောင်းအား၊ ဝယ်အားလည်း အဲဒီလိုမျိုးပဲ ကျဆင်းသွားတယ်ဆိုတဲ့ အနေအထားကတော့ အဲဒီအပေါ်မှာလည်း သက်ရောက်မှု တွေ ရှိပါတယ်။ ကုန်သွယ်မှု ပမာဏ လျော့နည်းလာတယ် ဆိုတာလည်း ခုနကပြောသလို ဒေသ မတည်ငြိမ်မှု ဆိုရင်တော့ ဒါ ကုန်သွယ်မှု ပမာဏကတော့ ကျဆင်းလာမှာပါပဲ။ ဘာလို့ဆို ကုန်သည်တွေမှာလည်း ပြောရမယ်ဆိုရင် ရန်ကုန် ကနေပြီးတော့ ဝယ်ရတဲ့ ပမာဏကို လျှော့ပြီး ဝယ်ရတယ်။ ဘာလို့ဆို ဒီဘက်မှာ တဆင့် ပြန်ရောင်းတဲ့ အချိန်မှာလည်း ကျန်တဲ့ come user ဆီ ရောက်ဖို့ဟာလည်း ခါတိုင်းဝယ်နေကျထက် လျှော့ပေါ့ပြီး ဝယ်လာကြတယ်။ ဆိုတော့ ရောင်းရေး ဝယ်ရေး တွေကတော့ နည်းနည်းလေး အေးပြီးတော့ ခက်ခဲလာနေတယ်ဆိုတဲ့ အနေအထားတော့ ရှိပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် တပ်မတော်နှင့် ရက္ခိုင့်တပ်တော် ULA/AA တို့အကြား နှစ်ဖက် အပြန်အလှန် ဖမ်းဆီးမှုများ ရှိနေသဖြင့် ကုန်သည် အပါအဝင် ‌ဒေသခံပြည်သူများသည် သွားရေးလာရေး စိုးရိမ်မှုများ ရှိနေကြကြောင်း၊ ထိုသို့ စိုးရိမ်မှုများကြောင့် အပြင်မထွက် ရဲကြတော့ပဲ ဖြစ်ကာ ကုန်သွယ်မှု ကျဆင်းလာနေကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ် ကုန်သည်နှင့်စက်မှုအသင်းချုပ်မှ အတွင်းရေးမှူး ဦးအောင်အောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးအောင်အောင်က “ဒီရက်ပိုင်း အတွင်းမှာတော့ သွားရေးလာရေးက ကြပ်တည်းတဲ့ အခါကျတော့ ကုန်စည်စီးဆင်းမှုတွေ နှောင့်နှေးတာတွေ ဖြစ်ကုန်တာပေါ့။ ပြီးတော့ ဈေးလည်း သိပ်မကိုက်ဘူး။ ရောင်းကုန်တွေက ဈေးတော့ ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် ကုန်ကျစရိတ်တွေက များလာတာပေါ့။ သွားရေးလာရေးတွေက ရေကြောင်းပိုင်း ကနေပြီးတော့ သွားလာလို့ မရဘူး။ Passenger တွေကို ကန့်သတ်ထားတာပေါ့။ ကုန်းလမ်းကတော့ သွားလို့ရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် စိုးရိမ်ကြောက်လန့်မှုတွေနဲ့ နေပြီးတော့။ ရေရှည်ဆိုရင်တော့ ကျနော်တို့ ရခိုင်ဘက်က မှီခိုနေရတာပေါ့။ မြန်မာဘက်က ပစ္စည်းတွေမလာရင် ကုန်ဈေး နှုန်း တက်တာတွေ ဖြစ်လာမှာပေါ့။ အဓိကက ဒီဘက်က ကုန်စည်ထဲမှာဖြစ်တာက ဆန်စပါးက သားငါးပဲ ဖြစ်တာလေ။ ကျန် တဲ့ မီးဖိုချောင်သုံး ပစ္စည်းတွေကအစ နိုင်ငံခြားက တင်ပို့တဲ့ import ပစ္စည်းတွေလည်း အပါပေါ့။ အဲဒီလိုမျိုး ကုန်းလမ်းခရီးမှာ စစ်ဆေးမှုတွေ များမယ်ဆိုရင်တော့ မကောင်းဘူးပေါ့နော်။ ဒီဘက်မှာ ကုန်ဈေးနှုန်း တက်တာတို့ ဘာတို့ဖြစ်လာနိုင်တယ်” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် မေလတွင် ရခိုင်နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် ကုန်သွယ်မှု ပမာဏသည် ဧပြီလကထက် တိုးတက်လာသော်လည်း ယခု ဇွန်လမှာတော့ ကုန်သွယ်မှုပမာဏ နည်းနိုင်ကြောင်း ကုန်သည်များက ပြောသည်။