CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၀

ရခိုင်ပြည်နယ်နှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ ကုန်သွယ်ရေးတွင် ကုန်သွယ်မှုပမာဏ ပိုမိုများပြားလာစေရန်နှင့် ကုန်သွယ်မှု မြန်ဆန်စေရေးအတွက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ ဆိပ်ကမ်းသို့ တိုက်ရိုက်ရောက်ရှိသည့် ကုန်သွယ်ရေး သင်္ဘောလိုင်း ပြေးဆွဲရန် အစိုးရထံသို့ တင်ပြသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ် ကုန်သည်နှင့်စက်မှုအသင်းချုပ်ထံမှ သိရ သည်။

နှစ်နိုင်ငံ ကုန်သွယ်မှု မြှင့်တင်သည့် သဘောအနေဖြင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ သံအမတ်ဦးဆောင်သည့် ကုန်သည် အဖွဲ့နှင့် ရခိုင်ပြည်နယ် ကုန်သည်များနှင့် စက်မှုလက်မှုလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ဦးဆောင်သည့် ကုန်သည်အဖွဲ့များ ဇွန်လ ၁၈ ရက်နေ့က တွေ့ဆုံရာတွင် ကမ်းရိုးတမ်းတိုက်ရိုက် သင်္ဘောလိုင်း ပြေးဆွဲရန် ဆွေးနွေးခဲ့ကြပြီး ယင်း ကိစ္စကို အစိုးရထံတင်ပြပေးသွားမည်ဖြစ်သည်ဟု ရခိုင်ပြည်နယ် ကုန်သည်နှင့်စက်မှုအသင်းချုပ် ဥက္ကဋ္ဌ ဦးတင်အောင်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“လက်ရှိ Border Trade ကဏ္ဍမှာတော့ မောင်တော၊ စစ်တွေ ကုန်သွယ်ရေးစခန်းနှစ်ခုကနေပြီးတော့ Border Trade သွားနေတယ်ဆိုတော့ ဒီ Border Trade ကနေပြီးတော့ ထပ်ပြီးတော့ ကျနော်တို့ နောက်ထပ် များများ စားစား ပို့နိုင်တဲ့လမ်းကြောင်းပေါ့လေ ဘာရှိလဲ ကျနော်တို့ဆွေးနွေးကြတဲ့အထဲမှာတော့ Coastal Shipping လိုင်းပေါ့။ Shipping လိုင်းလေး တစ်ခုရှိရင်တော့ ကျနော်တို့ နယ်စပ်မဟုတ်တော့ဘဲနဲ့ တစ်ဖက်နိုင်ငံရဲ့ နယ်စပ် မဟုတ်တော့ဘဲနဲ့ ဥပမာအားဖြင့် စစ်တကောင်းလောက်ထိကို ကျနော်တို့တက်ပြီးတော့ ကုန်သွယ်မှု ပြုနိုင်အောင် လုပ်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့အကြောင်းအရာလေးတွေတော့ သိလာရပါတယ်။ ကျနော်တို့ သက်ဆိုင်ရာတွေကိုလည်း အဲဒီ အကြောင်းအရာလေးတွေကို ကျနော်တို့ ဆက်လက်ပြီးတော့ တင်ပြသွားဖို့ အနေအထားတွေလည်း ရှိပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

အပျော်စီးခရီးသည်တင်သင်္ဘောတစ်စင်း ကုလားတန်မြစ်ကြောင်းတလျှောက် ဖြတ်သန်းသွားလာ နေစဉ်(ဓါတ်ပုံ- EPA)

လက်ရှိ ရခိုင်ပြည်နယ်နှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ နှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်ရေးတွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံမှ မှာယူသည့် ကုန်စည်များကိုသာ တင်ပို့နေရပြီး ကုန်သည်အချင်းချင်း ထိတွေ့ခွင့်မရဘဲဖြစ်နေကြောင်း သိရသည်။

နှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်ရေးတွင် မောင်တောနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းနှင့် စစ်တွေနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်း စသည့် စခန်းနှစ်ခုတွင်သာ ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်နေရပြီး ကမ်းရိုးတန်းသင်္ဘောလိုင်းဖြင့် ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်ခွင့်ရမည် ဆိုပါက ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ သင်္ဘောဆိပ်ကမ်းများတွင်လည်း ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း ဦးတင်အောင်ဦးက ဆက်ပြောသည်။

“လက်ရှိ သူတို့ တစ်ဖက်နိုင်ငံ ဘယ်ဆိပ်ကမ်း ဘယ်ဆိပ်ကမ်းသွားမယ်။ ကျနော်တို့ မြန်မာနိုင်ငံထဲကနေပြီးတော့ ရခိုင်မှာရှိတဲ့ စစ်တွေတို့၊ ကျောက်ဖြူတို့၊ တောင်ကုတ်တို့ ရှိတာပဲလေ သင်္ဘောဆိပ်ကမ်းအကြီးတွေ ရှိတဲ့နေရာ တွေကို သွားမယ်။ အဲလိုမျိုးလေးတွေပေါ့ ကျနော်တို့ Coastal Shipping လိုင်းတစ်ခု ဖြစ်သွားပြီဆိုရင်တော့ ကုန်သွယ်မှုကတော့ ကျနော်တို့ဘက်ကတော့ တစ်နိုင်တပိုင် လုပ်ငန်းရှင်တွေကလည်း သွားနိုင်တယ်ပေါ့လေ။ ကျနော်မှန်းထားတာက လုပ်ငန်းရှင်တွေကလည်း သူ့ပစ္စည်းတွေကို ဘယ်နေ့ ဘယ်ရက်မှာ သင်္ဘောထွက်နေတယ် သင်္ဘောလိုင်းက အမြဲတမ်း ရှိတယ်ဆိုလို့ရှိရင် ပစ္စည်းလေးတစ်ခု ပို့ချင်ရင်တောင်မှ ဒီဟာက အဲသင်္ဘောနဲ့ တင်လို့ရတယ်။ အခုလက်ရှိအချိန်မှာ ကျနော်တို့က တစ်ဖက်နိုင်ငံမှာရှိတဲ့ Border Trade လုပ်ငန်းရှင်တွေနဲ့ ကျ‌နော်တို့ဆီမှာရှိတဲ့ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးလုပ်တဲ့ ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ပဲ တိုက်ရိုက် သွားကြတာများတယ်။ ကျနော်တို့ဆီမှာ သူတို့လိုအပ်ချက်ကို မှာတယ်။ ကျနော်တို့က ပို့ပေးတယ်။ ရောင်းတယ်ပေါ့လေ အဲဒီ အခြေအနေနဲ့ပဲ သွားတဲ့အခြေအနေကနေပြီးတော့ လူတိုင်း လွယ်လွယ်ကူကူ လုပ်နိုင်တဲ့အဆင့်ကိုရောက်အောင် ကျနော်တို့က ကြိုးပမ်းနေရခြင်း ဖြစ်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ ကုန်သည်များနှင့် ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ ကုန်သည်များ ယခုတွေ့ဆုံမှုသည် ပထမဆုံးအကြိမ် တွေ့ဆုံခြင်းဖြစ်သည့်အတွက် ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည့် ကိစ္စရပ်များ၏ အကျိုးသက်ရောက်မှုများကို လုပ်ငန်းအကောင် အထည်ပေါ်လာမည့်အချိန်မှသာ သိရှိရမည်ဖြစ်သောကြောင့် စောင့်ကြည့်ရမည်ဖြစ်သည်ဟု ကုန်သည်များက ပြောသည်။

ရခိုင်ကုန်သည်များနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကုန်သည်များသည် ယခုတွေ့ဆုံမှုတွင် တိုက်ရိုက်တွေ့ဆုံခွင့်ရရှိသွားခြင်း ကြောင့် နှစ်ဖက်ကုန်သည်များအနေဖြင့် အဆက်အသွယ်များ ပိုမိုရရှိလာကြောင်းလည်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၀

ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ တောင်သူများသည် ၂၀၁၈ ခုနှစ်မှ ၂၀၂၁ ခုနှစ်အထိ တိုက်ပွဲအခြေအနေနှင့်ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ တို့ကြောင့် စိုက်ပျိုးစရိတ် ချေးငွေမဆပ်နိုင်သည့်အတွက် ယခုနှစ် မိုးစပါး စိုက်ပျိုးရန် မြန်မာ့လယ်ယာ ဖွံ့ဖြိုးရေး ဘဏ်မှ ချေးငွေမရရှိကြောင်း ရခိုင်တောင်သူလယ်သမားများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ချေးငွေမဆပ်နိုင်သည့် တောင်သူလယ်သမားမှာ ၈၅ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ဖြစ်သည့်အတွက် ယခုနှစ် မိုးစပါးစိုက်ပျိုးမှုမှာ ပြီးခဲ့သည့်နှစ်များထက် နည်းပါးနိုင်ကြောင်း ရခိုင်တောင်သူတစ်ဦးဖြစ်သည့် ဦးအောင်ကျော်မြက CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးအောင်ကျော်မြက “တော်တော်အခက်အခဲရှိပါတယ်။ ဒီနှစ်တော့ ကျနော်တို့ ရခိုင်ဒေသအတွက် တော်တော် စိန်ခေါ်မှုကြီးကြီးပဲ။ အခက်အခဲတွေ အများကြီး ရှိနိုင်တယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ စိုက်ပျိုးစရိတ် ချေးငွေက မရတာတစ်ပိုင်း၊ နောက်ပြီးတော့ ဓာတ်မြေဩဇာက တော်တော် ဈေးကြီးတယ်။နောက်ပြီးတော့ ယူရီးယားဆိုရင် လည်းပဲ သုံးသောင်းလောက်ပဲရှိတဲ့ ဓာတ်မြေဩဇာတစ်အိတ်ကို အခုဆိုရင် တစ်သိန်းနဲ့တစ်သောင်းလောက် ရှိတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ဓာတ်မြေဩဇာကို ရခိုင်ပြည်ဘက်ကို ကားနဲ့သယ်လို့ မရဘူးလေ။ ကားနဲ့ သယ်ခွင့် မရှိဘူး။ ကျနော်တို့လည်း ဘယ်လိုမှ နားမလည်ဘူး။ ဒီ အမ်းဂိတ်ကို ဖြတ်လာလို့ ဓာတ်မြေဩဇာက မရဘူး။ အဲဒီတော့ ကျနော်တို့ ရခိုင်တောင်သူလယ်သမားတွေဟာ ဘဏ်ရှိပေမယ့်လည်း စိုက်ပျိုးရေးစရိတ် ချေးငွေ မရဘူး။ ဒီဇယ်ဆီဆိုရင်လည်း အရင်က နှစ်သိန်းကျော် သုံးသိန်းလောက်ပဲရှိတာ၊ အခု ‌ခြောက်သိန်းနဲ့ ငါးသောင်း လောက် ရှိတယ်။ လယ်သမားသွင်းအားစုကတော့ သုံးဆလောက် ပိုလို့တက်နေတယ်။ အဲဒီအထဲမှာ စိုက်ပျိုးရေး စရိတ်ချေးငွေကလည်း မရဘူး” ဟု ပြောသည်။

စိုက်ပျိုးစရိတ်ချေးငွေအဖြစ် တောင်သူလယ်သမားတစ်ဦးလျှင် တစ်ဧကကို ကျပ်ငွေတစ်သိန်းခွဲပေးပြီး ၁၀ ဧက နှင့် ၁၀ ဧကအောက် လျော့နည်းသည့် တောင်သူများကိုသာ စိုက်ပျိုးစရိတ်ချေးငွေပေးကြောင်းနှင့် ၁၀ ဧက ကျော် ရှိသည့် တောင်သူများအား စိုက်ပျိုးစရိတ်ချေးငွေမပေးကြောင်းလည်း သိရသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် လယ်ဧက ၁၀ ဧက ထက်ပိုသည့် တောင်သူများမှာ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ရှိကြောင်း၊ စိုက်ပျိုးစရိတ် ချေးငွေအား အကျေမဆပ်နိုင်ပါက ထပ်မံ၍ ချေးငွေမပေးဟုဆိုကာ ဖိအားပေးမှုများရှိကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်လုံး ဆိုင်ရာ တောင်သူလယ်သမားသမဂ္ဂမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးကျော်ဇံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရခိုင်တောင်သူများသည် စိုက်ပျိုးစရိတ်ချေးငွေမရရှိသည့်အပြင် သွင်းအားစုစရိတ်နှင့်စက်သုံးဆီဈေးတို့ အဆမတန် မြင့်တက်နေမှုများနှင့်ရင်ဆိုင်နေရသော်လည်း မိုးစပါးစိုက်ပျိုးမှုကို အရှုံးခံပြီး စိုက်ပျိုးကြမည် ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

ဥက္ကဋ္ဌ ဦးကျော်ဇံက “သူတို့က အကျိုးအမြတ်ဆိုတဲ့ အနေအထားထက် သူတို့ရဲ့ သမားရိုးကျလုပ်ငန်းတစ်ခုကို လုပ်နေတဲ့ အနေအထားပေါ့။ လုပ်ရရင်ပြီးပြီဆိုတဲ့ အနေအထားပေါ့။ တောင်သူတွေက ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် အဲဒီအကျိုးအမြတ်ပေါ်မှာ ကြည့်တတ်တဲ့ အနေအထားမရှိဘူး။ သူတို့က ပုံမှန်လုပ်နေကျ အလုပ်တစ်ခုကို မလုပ်မဖြစ်လုပ်ရမယ်ဆိုတဲ့ အနေအထားမျိုး တွေ့ရတယ်။ တောင်သူတွေကတော့ စိုက်ပျိုးစရိတ်ချေးငွေတို့၊ ဌာနပိုင်းဆိုင်ရာတွေရဲ့ အထောက်အပံ့တို့ သူတို့သိပ်ပြီးတော့ တကူးတကကြီး တောင်းဆိုမယ့်အနေအထားမျိုး မတွေ့ရသေးဘူး။ အဲဒီလို အလေ့အထလည်းမရှိကြဘူး။ သူတို့ပေးရင်ယူတယ်၊ မပေးရင် မယူဘူး။ အခု စိုက်ပျိုး စရိတ် ချေးငွေကလည်း သူတို့မဆပ်နိုင်တဲ့အနေအထားမို့ မဆပ်ကြတာ” ဟု ပြောသည်။
ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ယခုနှစ် မိုးစပါးအထွက်နှုန်းနည်းပါက အခြေခံစားသုံးကြသည့် လက်လုပ်၊ လက်စားသမား များနှင့် ကုန်စည်ပွဲစားတို့အတွက် အခက်အခဲရှိလာနိုင်သည့်အပြင် ပြည်တွင်းရိက္ခာကိုပါ ထိခိုက်လာနိုင်ကြောင်း ရခိုင်တောင်သူများက သုံးသပ်သည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် စပါးစိုက်ဧကပေါင်း ၁၂ သိန်းခန့်ရှိပြီး စိုက်ပျိုးရေမရရှိသဖြင့် မိုးစပါးတစ်ခုတည်းသာ အဓိက အားထား စိုက်ပျိုးနေရခြင်းဖြစ်ကာ ယခုနှစ်တွင် ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်သာ စိုက်ပျိုးကြမည်ဟု ခန့်မှန်းထားသော် လည်း ဓာတ်မြေဩဇာ အပြည့်အဝ အသုံးမပြုနိုင်သဖြင့် အထွက်နှုန်းမှာ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ပဲ ရှိနိုင်ကြောင်း ခန့်မှန်း ထားကြသည်။

ထို့အပြင် စက်သုံးဆီဈေးမြင့်တက်နေမှုများကြောင့် ထွန်စက်များဖြင့် ကျွဲ၊ နွားတို့အသုံးပြုကာ ထွန်ယက် စိုက်ပျိုး ခြင်းများလည်း အနည်းငယ်တွေ့လာရကြောင်း သိရသည်။

CNI International News

စိန့်ပီတာစဘတ်၊ ဇွန်လ ၂၀

လက်ရှိကမ္ဘာ့အခြေအနေအရ ရုရှားစီးပွားရေး၏အခြေခံမူများကို မပြောင်းလဲသေးဘဲ ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍဦးစားပေးသည့် ဈေးကွက်စီးပွားရေးစနစ်အဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိနေကြောင်း ရုရှားကုန်သည်ကြီးများအသင်းဥက္ကဋ္ဌ အဲလက်ဇေကူဒရင် (Alexey Kudrin) က ပြောကြားခဲ့ကြောင်း ဇွန်လ ၂၀ ရက် (ယနေ့) ရက်စွဲဖြင့် တာ့စ်သတင်းဌာနက ဖော်ပြသည်။

၎င်းသည် ရုရှားနိုင်ငံ၊ စိန့်ပီတာစဘတ်မြို့တွင် ကျင်းပသည့် နိုင်ငံတကာစီးပွားရေးဖိုရမ် (SPIEF) သို့ တက်ရောက်ရင်း တာ့စ်သတင်းဌာနနှင့် သီးခြားတွေ့ဆုံစဉ် ယင်းကဲ့သို့ ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ကူဒရင်က “ကျနော်တို့က အရင်ရပ်တည်ချက် အတိုင်းပါပဲ။ လက်ရှိ အခြေအနေတွေအရ ရုရှားစီးပွားရေးရဲ့ အခြေခံမူတွေ မပြောင်းလဲပါဘူး။ ဈေးကွက်စီးပွားရေးနဲ့ ပုဂ္ဂလိက ကဏ္ဍကို ဆက်ထိန်းထားပါတယ်။ အဲဒါအပြင် အခု အဖြစ်အပျက်တွေကို အလျင်အမြန် တုံ့ပြန်နိုင်ပြီး ပြန်လည် ထူထောင်ရေး လုပ်နိုင်မယ့် ပုဂ္ဂလိက ကဏ္ဍကို အစပျိုးနေပါတယ်။ အကြောင်းကတော့ အစိုးရပိုင် အဖွဲ့အစည်းတွေ (ဒါမှမဟုတ်) အစိုးရကော်ပိုရေးရှင်းတွေရဲ့ ရှုပ်ထွေးတဲ့ ဗျူရိုကရေစီ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေအစား အခု ဆုံးဖြတ်ချက် အသစ်တွေ ချမှတ်နိုင်ဖို့ပါ။ အနောက်နိုင်ငံတွေရဲ့ စီးပွားရေး ပုံစံသစ်တွေဟာ လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် လုပ်တဲ့နေရာမှာ ပိုပြီး ထိရောက်တယ်ဆိုတာ လူတိုင်း နားလည်ပါတယ်။ အဓိက ဆိုလိုချင်တာကတော့ ပုဂ္ဂလိက ကဏ္ဍပဲ ဖြစ် ပါတယ်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

ပူတင်နဲ့ ကူဒရင်ကိုတွေ့ရစဉ်

စီမံကိန်း စီးပွားရေးဆီသို့ မည်သည့်အခါမျှ နောက်ကြောင်း ပြန်လှည့်မည် မဟုတ်ကြောင်း ရုရှားအစိုးရ တာဝန်ရှိ သူများ၏ အဆိုအရ သိရသည်။

“နောက်တစ်ချက် ရှိပါသေးတယ်။ စီမံကိန်းဆိုလိုရင်းက လုပ်ငန်းတစ်ခုအတွက် နိုင်ငံတော်ကနေ ထုတ်လုပ်မှု ပမာဏကို သာမကဘဲ ဈေးနှုန်းကိုပါ နိုင်ငံတော်က ဆုံးဖြတ်ပေးရမယ်လို့ ဆိုလိုပါတယ်။ နောက်ပိုင်းကျတော့ လုပ်ငန်းထဲမှာ အမြတ် အစွန်းနဲ့ တာဝန်တွေ ဆုံးရှုံးသွားမယ်။ ဒီလမ်းကြောင်းကတော့ ဘယ်တော့မှ ပြန်ဖြစ်မလာတော့ဘူးလို့ ထင်တယ်” ဟု ၎င်းက ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သည့် ဇန်နဝါရီလ အစောပိုင်းကလည်း ကူဒရင်ကို တာ့စ်သတင်းဌာနက မေးမြန်းခဲ့ရာ သူက “ ဈေးကွက်စီးပွားရေး လမ်းကြောင်းသို့ ရုရှားစီစဉ်ထားပုံ”ကို ရှင်းပြခဲ့သည်။

ယခင် စီမံကိန်း စီးပွားရေးစနစ်ဟောင်းကို ခြေဦးပြန်လှည့်စရာ အကြောင်းမရှိသည်မှာ သေချာကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပြီး ဖြစ်သည်။

Source: တာ့စ်သတင်းဌာန

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၈

လက်ရှိတွင် ပြည်တွင်းဈေးကွက်၌ ကြက်သွန်တစ်ပိဿာအား ကျပ်ငွေ ၂၀၀၀(နှစ်ထောင်) ဝန်းကျင်မှ ၂၀၀၀ ကျော်(နှစ်ထောင်ကျော်)အထိ ဈေးနှုန်းများမြင့်တက်နေသော်လည်း တောင်သူများအတွက် ရရှိသည့် အမြတ်မှာ နည်းကြောင်း ကြက်သွန်စိုက်တောင်သူများထံက သိရသည်။
လက်ရှိတွင် တောင်သူများထံမှ ရောင်းဈေးမှာ ကြက်သွန်တစ်ပိဿာကို ၁၅၀၀ ကျပ်ရှိသော်လည်း အမြတ် ရရှိသည့်ငွေမှာ အလွန်နည်းကြောင်း ကြက်သွန်စိုက်တောင်သူ ဦးကိုကိုလေးက CNI သတင်းဌာနသို့ပြောသည်။

“ကြက်သွန်တစ်ပိဿာရဲ့ အခြေခံကုန်ကျစရိတ်ကိုက ၇၀၀ လောက်ကျတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ဧပြီလလောက်က စပေါ်တာဆိုတော့ ကြက်သွန် ၃၅ ပိဿာမှာ ၆ လပိုင်းထဲမှာချိန်တယ်ဆိုရင် ၂၉ ပိဿာပဲကျန်တော့တယ်။ ၆ ပိဿာက အရည်ဖြစ်ပြီး ခြောက်သွားတဲ့အတွက် လျော့သွားပြီဆိုတော့ သူတို့အတွက် တစ်ပိဿာကို ဟိုတုန်းကရောင်းတဲ့ဈေးနဲ့ အခုလက်ရှိ ၁၅၀၀ ဈေးနဲ့ဆို တစ်ပိဿာကို ၂၀၀ လောက်ပဲပိုရနေသေးတယ်။ ကျနော်တို့က တောင်သူဆိုတော့ ရွာကနေပြီးတော့ မြို့ပေါ်သယ်ရတဲ့ ကားခရှိမယ်။ ရွာအဝယ်တော်ဆိုပြီး တောင်သူတွေထဲကနေမှ ကြက်သွန်ကောင်းမကောင်း ကြည့်တတ်တဲ့ အဝယ်တော်ကိုလည်း ပွဲခပေးရတယ်။ ပြီးရင် ဒီကြက်သွန် အိတ်ခွံဈေးကလည်း ဟိုဘက်နှစ်တွေတုန်းက တစ်လုံးကို ၂၅၀ ပဲပေးရတာ။ အခု ကြက်သွန်အိတ်ဆို တစ်လုံး ၄၀၀ လောက်ပေးရတယ်။ ပြီးတော့ ဒီကြက်သွန်အိတ်ခွံကလည်း တစ်ခါပဲ သုံးလို့ရတာ။ နောက်တစ်ခါ ထပ်သုံးမယ်ဆိုရင် နှစ်လုံးထပ်ပြီးမှပဲ သုံးလို့ရတာ။ နှစ်ကြိမ်လောက်ပဲ သုံးရပြီးရင် သူက သုံးမရတော့ဘူး။ အဲဒီအပေါ်မှာလည်း ကြက်သွန်တစ်အိတ်မှ ၃၅ ပိဿာပဲ ဆန့်တာကိုး။ ရွာကနေပြီးတော့ မြို့ပေါ်ကို သယ်လို့ရှိရင် ထော်လာဂျီခက တစ်ပိဿာကို ၁၅ ကျပ်ပဲပေးရတာ။ အခုကျတော့ တစ်ပိဿာကို ၄၀ ပေးနေရတယ်” ဟု ပြောသည်။

ကြက်သွန်စိုက်တောင်သူများသည် ယခုနှစ် နွေကြက်သွန်အား ဧက လျှော့စိုက်ခဲ့ကြသည့်အပြင် ဧပြီလက မိုးရွာ သွန်းမှုတို့ကြောင့် ပျက်စီးသွားသည့် ကြက်သွန်များရှိသဖြင့် အထွက်နှုန်းနည်းပါးခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ကြက်သွန်စိုက် တောင်သူများနှင့် ကုန်သည်များသည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က သွင်းအားစုနှင့် စက်သုံးဆီဈေးတို့ အဆ မတန် မြင့်တက်မှုတို့အပါအဝင် ပြည်ပမှ ဝယ်လိုအားနည်းသဖြင့် အရှုံးပေါ်ခဲ့ကြသည့်အတွက် ယခုနှစ်တွင် နွေ ကြက်သွန်အား ဧကလျော့ပေါ့ကာ စိုက်ပျိုးခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။

ပြည်တွင်း ကြက်သွန်ဈေးကွက်သည် နယ်မြေဒေသပေါ်မူတည်ကာ တစ်ပိဿာလျှင် ၁၆၀၀ မှ ၂၀၀၀ ကျပ် ဝန်းကျင်သို့ ရောက်ရှိနေကာ ပွဲရုံနှင့်ကုန်သည်တို့သည် ကြက်သွန်စိုက်တောင်သူများထံမှ ဝယ်လိုအားများနေ ကြောင်း သိရသည်။

ထိုသို့ ဝယ်လိုအားများနေသော်လည်း တောင်သူများက မိမိတို့ထွက်ရှိထားသည့် ကြက်သွန်အကုန်လုံးကို ရောင်းချ ခြင်းမပြုသဖြင့် ပွဲရုံနှင့် ကုန်သည်များမှ လိုချင်သလောက်ဝယ်၍မရသောကြောင့် ပြည်တွင်းဈေးကွက်တွင် ဈေးတက်လာခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ကြက်သွန်ကုန်သည်တစ်ဦးက “တောင်သူကလည်း အရင်က ၁၀၀၀ ရတဲ့သူက ၅၀၀ ရောင်းပြီးသွားပြီဆိုတော့ လိုတဲ့အချိန်လေးမှာပဲပေါ့ ကြက်သွန် ၁၀၀ သွားရောင်းလိုက်၊ ဆန်လိုရင် ဆန်၊ ဆီ၊ ဆား ဝယ်လိုက်ပေါ့နော်။ အဲဒီလိုဝယ်လာရတာဆိုတော့ သူတို့ရဲ့လိုအပ်ချက်သလောက်လေးပဲရောင်းတာ။

ဘယ်ဈေးပဲဖြစ်ဖြစ် တောင်သူ များများက ကိုယ့်အိမ်ရဲ့မိသားစု လိုအပ်ချက်လောက်ကလေးပဲရောင်းတာ။ ၂၀၀၀ ဈေးဖြစ်လည်း အကုန်လုံး မရောင်းဘူး။ ၃၀၀၀ ဈေးဖြစ်သွားလည်း အကုန်လုံးမရောင်းဘူး။ စားသုံးသူတွေအနေနဲ့ကျတော့လည်း တက်လာ တာကို မကြိုက်ဘူးပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ကြက်သွန်စိုက်တောင်သူများသည် နွေကြက်သွန်ရောင်းချခြင်းအား နိုဝင်ဘာလအထိ ရောင်းချကြခြင်းဖြစ်သည့် အတွက် ယခုနှစ်တွင် အထွက်နှုန်းနည်းသောကြောင့် ကုန်သည်နှင့်ပွဲရုံများအား လိုသလောက် မရောင်းချပေးနိုင် ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင် မိုးကြက်သွန်စိုက်ပျိုးရန်အတွက် တောင်သူများ ပြင်ဆင်ဆောင်ရွက်နေမှုများရှိကာ ယခုနှစ် မိုး ကြက်သွန်စိုက်ပျိုးမှုတွင် ဧကအများအပြား စိုက်ပျိုးလာနိုင်ကြောင်းနှင့် အထွက်နှုန်းများနိုင်ကြောင်း တောင်သူနှင့် ကုန်သည်တို့က သုံးသပ်ကြသည်။

ကြက်သွန်များအား ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ ထိုင်းနှင့် မလေးရှားနိုင်ငံများသို့ တင်ပို့ရောင်းချနေခြင်းဖြစ်ပြီး ယခုနှစ်တွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှ ဝယ်ယူမှုနည်းကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၇

မြန်မာ့နိုင်ငံ‌ရေးအပြောင်းအလဲဖြစ်ပွားမှုနှင့်အတူ ပြည်တွင်းရှိ ဘဏ်လုပ်ငန်းများ ရပ်တန့်လုနီးပါးဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ပိတ်ထားခဲ့ရသော်လည်း လက်ရှိတွင် ဘဏ်ဝန်ဆောင်မှုနှင့် ဘဏ်ခွဲများစွာ ပြန်လည်ပတ်ကာ ဖွင့်လှစ်လာပြီ ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

နိုင်ငံ‌ရေးအပြောင်းအလဲ ဖြစ်ပွားသည့်အချိန်တွင် ဘဏ်ဝန်ထမ်းများ CDM လုပ်ဆောင်ခြင်း၊ အလုပ်ရပ်နားသွားခြင်းနှင့် ဘဏ်သုံးစွဲသူ ပြည်သူများမှ ငွေထုတ်ယူမှု များပြားခြင်းတို့ကြောင့် ဘဏ်လုပ်ငန်းများလည်ပတ်ရန် အခက်အခဲရှိခဲ့သော်လည်း လက်ရှိတွင် မြန်မာနိုင်ငံရှိ ဘဏ်ခွဲများစွာ ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်လာပြီဖြစ်ကြောင်း ဘဏ်တစ်ခု၏ အကြီးတန်းအရာရှိတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“တစ်ဘဏ်နဲ့ တစ်ဘဏ် မတူဘူး။ ကျနော်တို့ဘဏ်တွေကျရင်တော့ အဲဒါတွေ (CDM) ကလည်း နည်းသွားပြီလေ။ ပထမပိုင်းတော့ လူငယ်တွေတော့ ပါတာပေါ့ဗျာ။ အခုကတော့ ကိုယ့်အလုပ် ကိုယ်လုပ်နေကြပြီ။ ဘဏ်ဆိုတာက ကြားမှာနေတာလေ။ ဘဏ်ဝန်ထမ်းတွေက ဘက်လိုက်လို့ မရဘူး။ ဘယ်သူ့ကိုမဆို ငွေဖြူဆိုလို့ရှိရင် လက်ခံတာ ချည်းပဲလေ။ အဲတော့ ကျနော်တို့ဘဏ်တွေအနေနဲ့ကတော့ ဘက်မလိုက်တဲ့ဝါဒကို ကျင့်သုံးတာများတော့ ရုံးတက် တဲ့သူတွေ များပါတယ်။ ဘဏ်တွေတော်တော်များများလည်း ဖွင့်လာပါပြီ” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ဘဏ်ဝန်ထမ်း အများအပြား လုပ်ငန်းခွင်သို့ ပြန်လည်ဝင်ရောက်လာပြီဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဘဏ်ခွဲ အားလုံးဖွင့်လှစ်ရန်အတွက် ဝန်ထမ်းအင်အား လုံလောက်စွာမရှိခြင်း၊ ဝန်ထမ်းခန့်ထားရန် အခက်အခဲရှိနေခြင်း စသည့် ပြဿနာများသည် တချို့သော ဘဏ်အနည်းငယ်တွင် ရှိနိုင်သည်ဟု သိရသည်။

ဘဏ်များတွင် ငွေထုတ်ယူရာ၌ အကန့်အသတ်ဖြင့် တစ်ပတ်လျှင် ၃ သိန်းမှ ၅ သိန်းအထိ လတ်တလောတွင် ထုတ်ယူခွင့်ပြုထားသော်လည်း လာမည့်အချိန်ကာလအတိုင်းအတာတစ်ခုတွင် ငွေများကို အကန့်အသတ်မရှိ ထုတ်ယူနိုင်ရန်အတွက် ဆောင်ရွက်နေပြီဖြစ်ကြောင်းလည်း ၎င်းက ဆက်ပြောသည်။

တချို့သော ဒေသများတွင် ဘဏ်ခွဲအားလုံး ပြန်လည်လည်ပတ်နေပြီဖြစ်ကြောင်းနှင့် ငွေသွင်း၊ ငွေထုတ် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများကို အဓိက ဆောင်ရွက်ပေးနေပြီဟု ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ ပုသိမ်မြို့နယ်မှ ‌ဒေသခံတစ်ဦးဖြစ်သူ ဦးနေဝင်းစိုးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရန်ကုန်မြို့ရှိ ဘဏ်တစ်ခုကို တွေ့ရစဉ်(ဓါတ်ပုံ-CNI)

“‌လောလောဆယ် ကျနော်တို့ အနီးပတ်ဝန်းကျင်ပေါ့နော် ပုသိမ်ရယ်၊ ပုသိမ်ပတ်ဝန်းကျင်မြို့ရယ် ပြန်ဖွင့်ပါတယ်။ ဘဏ်ခွဲအကုန်ပြန်ဖွင့်ပါတယ်။ အဓိက ငွေလွှဲ၊ ငွေထုတ်ဝန်ဆောင်မှုကို အဓိကလုပ်နေကြတာပေါ့။ သူတို့ အရင်တုန်းက ပိတ်တာက ဝန်ထမ်းကြောင့် ပိတ်တာမျိုး မဟုတ်ဘူးဗျ။ ကာစတန်မာတွေအနေနဲ့ ငွေထုတ်ကြတာ များတယ်၊ နောက်ပြီး သူတို့ကလည်း ငွေကြေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး အများကြီး ဖြေရှင်းမပေးနိုင်ဘူးလေ။ အဲဒါကြောင့် ဘဏ်ခွဲတော်တော်များများ ဆိုပါစို့ ဘဏ်ခွဲ ၄ ခု ရှိလို့ရှိရင် ၃ ခုလောက် ပိတ်ထားတယ်။ တစ်ခုနဲ့ပဲ run တယ်၊ ၂ ခုနဲ့ပဲ run တယ်။ ကျန်တဲ့နှစ်ခုကတော့ ပိတ်ထားတယ် စသဖြင့်။ အခုကတော့ ဘဏ်ခွဲတွေ အကုန်ပြန်ဖွင့်ပါပြီ” ဟု ပြောသည်။
ဒါ့အပြင် လက်ရှိတွင် ဘဏ်လုပ်ငန်းများ ပြန်လည်ပတ်လာပြီဖြစ်သောကြောင့် ငွေသားအခက်အခဲ ပြေလည်နေပြီ ဖြစ်သည့်အပြင် ငွေသားအသုံးပြုစရာမလိုသည့် ငွေပေးချေမှုများသည်လည်း အသုံးပြုမှု များပြားနေခြင်းကြောင့် ကောင်းမွန်သည့် အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိနေပြီဖြစ်ကြောင်း ဘဏ်အကြီးတန်းအရာရှိတစ်ဦးက CNI သို့ ပြော သည်။

“ငွေသားကို အခြေခံ သုံးနေတာ။ တကယ့် တကယ်ကျရင် ကဒ်စနစ်က အားကြီး အဆင်ပြေသွားပြီ။ ရှော့ပင်းမော တွေဆိုရင် ကဒ်တွေနဲ့ အဆင်ပြေတယ်လေ။ နောက် အင်တာနက်သုံးတာတွေ ရှိတယ်။ CB Pay တွေ ရှိတယ်။ K Pay တွေ ရှိတယ်လေ။ အဲဒီအတွက်လည်း လူတွေက သတိမထားမိလို့ပါ။ အဲဒီအတွက်လည်း သိပ်ထိခိုက်တာ မရှိဘူး။ အဲတော့ အဲဒီဘက်မှာလည်း ကဒ်စနစ်နဲ့ ငွေသားမပါတဲ့ ကဒ်စနစ်ကလည်း အဆင်ပြေသလို အခု ငွေသား ပါတဲ့ စနစ်ကလည်း ဘဏ်တွေအကုန်လုံး တိုးဖွင့်လာကြတာရှိတော့ အပေါင်းလက္ခဏာဆောင်တယ်လို့တော့ လုံးဝပြောလို့ရပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ဘဏ်များ ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်လာပြီး ငွေသွင်း၊ ငွေထုတ် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများ ရရှိနေပြီဖြစ်သော်လည်း ATM စက်များ ပုံမှန်လည်ပတ်မှုသည် ရန်ကုန်မြို့နှင့် မြို့ကြီးတချို့တွင်သာ ရရှိနေပြီး တချို့သော မြို့များတွင် အသုံးပြုနိုင်ခြင်း မရှိသေးပေ။

ATM စက်များသည် ဝန်ထမ်းအင်အား အနည်းငယ်သာ အသုံးပြုရသည့် အသေးစားဘဏ်လုပ်ငန်းတစ်ခုဖြစ်ခြင်း ကြောင့် ယင်းလုပ်ငန်းကို အပြည့်အဝ ပြန်လည်ပတ်ရန် ပိုမိုဆောင်ရွက်နေကြောင်း ဘဏ်လုပ်ငန်းများထံမှ သိရ သည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၆

လက်ရှိ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးနှင့်မကွေးတိုင်းဒေသကြီးတို့တွင် ဖြစ်ပွားနေသော လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများကြောင့် ထိုဒေသမှ ပြည်သူလူထုများသည် ဖားကန့်ဒေသသို့ အများအပြား ရွှေ့ပြောင်းလာကြကြောင်း ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။

လက်ရှိတွင် ဖားကန့်ဒေသမှာ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားမှု မရှိသည့်အတွက် ရေမဆေးသမားများနှင့် တိုက်ပွဲရှောင်များ အနေဖြင့် ဝင်ရောက်လာကြခြင်း ဖြစ်ကြောင်း ဖားကန့်ဒေသခံ တစ်ဦးဖြစ်သူ ကိုထွန်း (အမည်လွှဲ)က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “တိုက်ပွဲဆိုတာလည်း တိုက်ပွဲအတုပါကွာ၊ ဆိုလိုတာက ဟိုတစ်လောလေးက မိုးရွာရွာလေးမှာ နည်းနည်းဖြစ်လိုက် တယ်၊ အဲဒါလောက်ပဲ အဲဒါလည်း တကယ့်တိုက်ပွဲကြီး မဟုတ်ဘူး။ သူတို့ စစ်သားက တက်လာတယ် ချောင်းပစ်တော့ ဟိုက ပြန်ပစ်တယ်၊ အဲဒါလောက်ပဲ ဒါလောက် ကလေးရှိတာပါပဲ။ တိုက်ပွဲ ကြီးကြီးမားမား တစ်ခုမှ မရှိဘူး။ ဒါကြောင့်မို့ အောက်ပြည် အောက်ရွာကနေ တန့်ဆည်တို့တွေ ပျက်ပြီ၊ဒီပဲယင်းတို့ ပျက်ပြီ၊ ရေဦး၊ ရွှေဘို ဘက်ကဟာကအစ တို့ဘက်၊ ဖားကန့် ဘက်ကို လိမ့်ဝင်နေကြတာ ဖားကန့်က ငြိမ်းချမ်းတယ်၊ အေးချမ်းတယ်ဆိုတော့ အောက်ပြည်အောက်ရွာက ဝင်နေကြတာပဲ။ အများကြီး ဒီဖားကန့်ထဲမှာ ရှိတယ်။ အများကြီးပဲလေ။ ရေမဆေးတွေလည်း အများကြီး၊ စစ်ဘေးရှောင်တဲ့ အနေနဲ့ ပြေးလာကြတဲ့ဟာတွေ၊ အများကြီးပဲ ဒီဖားကန့် မှော်ထဲမှာတော့ မရေမတွက်နိုင်အောင်ကို ရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

ကနီပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ကိုတွေ့ရစဉ်

လတ်တလော ဖားကန့်ဒေသဘက်သို့ ရွှေ့ပြောင်းလာသူများမှာ ရေဦးနှင့် ရွှေဘို ဒေသများမှ အများဆုံးဖြစ်ကြောင်း၊ လူဦးရေ မည်မျှ ရွှေ့ပြောင်း ဝင်ရောက်လာသည်ကိုတော့ အတိအကျ မသိကြောင်း၊ သို့သော် ရွှေ့ပြောင်း ဝင်ရောက်မှု အများအပြားတော့ ရှိနေကြောင်း ဒေသခံများက ပြောသည်။

လက်ရှိ ဖားကန့်တွင် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားမှုမရှိကြောင်း၊ သို့သော်လည်း လုပ်ငန်းကိုင်ငန်း အဆင်မပြေမှုများ ကြုံတွေ့ရကြောင်း ဖားကန့်ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားဖြစ်သူ ဒေါ် မိုးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “တိုက်ပွဲဖြစ်တာ အကြီးအကျယ်ကြီးတော့ မရှိပါဘူး။ အရင်တုန်းက မနှစ်တုန်းကတော့ နည်းနည်း ဖြစ်လိုက်တယ်၊ အခုကတော့ အဲဒီလိုမျိုး အကြီးအကျယ် ဖြစ်တာတော့ မရှိပါဘူး။ လုပ်စားကိုင်စားရတာ နေရာအနှံ့အပြား လိုပါပဲ။ ကျမတို့ ရွာဖက် ရေဦး၊ တန့်ဆည်ဖက်တွေမှာလည်း အဲဒီလိုပဲ ဒီနှစ်က ခါတိုင်းနှစ်နဲ့ မတူဘူး။ လုပ်စားကိုင်စား သွားရလာရကြပ် တယ်။ လုပ်စားကိုင်စား ကြပ်တယ်။ ကျမတို့နားမှာက ပြောင်းလာတဲ့ဟာ သိပ်မတွေ့ဘူးရော။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ကျမတို့ လည်း ရွာထဲ မဟုတ်တဲ့ အခါကြတော့ မြေစာပုံမှာ ဆိုတော့လေ။ အနည်းစု လောက်ပဲ ရှိတယ်လေ၊ အများစုကတော့ ရွာထဲ တွေ မြို့နားတွေက များတယ်လေ။ မြို့ထဲတွေ ရွာထဲတွေက များတယ်၊ ကျမတို့ မြေစာပုံမှာက လမ်းဘေးနားမှာတွေက သိပ် မရှိဘူး။ နည်းနည်းပဲရှိတယ်၊ ဘယ်လိုပြောမလဲ၊ အောက်ခြေ လူတန်းစားတွေ ဆိုတော့လေ။ ကိုယ်က နေစရာမရှိလို့ နေရတဲ့ အခြေအနေမျိုးတွေ ဆိုတော့ အဲလိုမျိုးပဲဆိုတော့ နည်းနည်းပါးပါးပဲ သိပ်မများဘူး။ ၂၀၊ ၃၀ အဲဒီလောက် တစ်စုတစ်စု နေကြတယ်” ဟု ပြောသည်။
ဖားကန့်ကျောက်စိမ်း လုပ်ကွက်များသည် ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော် (KIA) နှင့် တပ်မတော်၏ ခွင့်ပြုချက်ရမှသာ တူးဖော်၍ရကြောင်း၊ ထိုအဖွဲ့အစည်း များသည်လည်း ရှယ်ယာပါ၍ တူးဖော်မှုများရှိကြောင်း ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။

ဖားကန့် ကျောက်စိမ်းလုပ်ကွက်တစ်ခုကိုတွေ့ရစဉ်

၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ အတွင်းက ဖားကန့်မြို့နယ်အတွင်းရှိ ကျောက်စိမ်းတူးဖော်ရေး လုပ်ငန်းများ ရပ်နားထားရန် ညွှန်ကြားထား သော်လည်း ဆက်လက် တူးဖော်နေကြကြောင်း ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။
မိုးရာသီ ဝင်ရောက်လာသော်လည်း ကျောက်စိမ်း တူးဖော်မှုများ ရှိနေကြောင်း၊ မြေဈေးကွက် တစ်ပေပတ်လည်ကို ၃ သိန်း ခန့် ဈေးပေါက်နေကြောင်း ဖားကန့်ဒေသခံ တစ်ဦးဖြစ်သူ ကိုထွန်း (အမည်လွှဲ)က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “တို့ဘက်ကဆိုရင် ကတေမှော်တို့၊ ဘာတို့တောင် ရွာတွေကိုတောင်မှ ဟိုဟာခေါ်တာပေါ့။ အိမ်တွေကိုပေါ့ကွာ၊ မှော်ရွာတွေ၊ အိမ်တွေကို မြေဈေးကွက် ကောင်းကောင်းပေးပြီး တူးနေကြတယ်ကော။ တူးနေကြတယ်ဆိုရင် တချို့ဆို တစ်ပေပတ်လည်ကို အိမ်ဈေးကွက် ၂ သိန်း၊ ၃ သိန်း အဲဒီလောက်ထိတောင် ပေါက်ကြတယ်ရော၊ အခုလည်း ပေါက်နေ တာပဲ၊ အရင်တုန်းက မိုးတွင်း မတိုင်ခင်ကလည်း တစ်ပေပတ်လည်ကို ကတေမှော်ပေါ့နော်၊ ကတေမှော်ရွာဆိုရင် အဲဒီလိုပဲ မြေဈေးကွက်ကို ပေးပြီးတော့မှ ဝယ်ပြီးတော့မှ တူးနေကြတာပဲ ရွာပျက်တာပေါ့။ တချို့ အုပ်ချုပ်ရေးရုံးတွေတောင် ရောင်းထားပြီ။ ကတေမှော် အုပ်ချုပ်ရေးရုံးဆို ရောင်းစားထားပြီရော၊ အုပ်ချုပ်ရေးမရှိတော့” ဟု ပြောသည်။

ဖားကန့်မြို့နယ်၏ လူဦးရေမှာ အိမ်ထောင်စု စာရင်းများအရ သုံးသိန်းဝန်းကျင်ရှိပြီး ရွှေ့ပြောင်းလုပ် သားများကိုပါ ထည့် တွက်မည်ဆိုပါက လူဦးရေ လေးသိန်းခွဲခန့်ရှိကြောင်း ၂၀၂၀ ခုနှစ်၏ ခန့်မှန်းချက်အရ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၆

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာဖြင့် အလုပ်အကိုင် ၁၆ မျိုးမှ ကျွမ်းကျင်လုပ်သားများအား အခြေခံ လုပ်ခလစာ တိုးမြှင့်ပေးသည့်ထဲတွင် အောက်ခြေတွင် အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသည့် မြန်မာအပါအဝင် ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားများ မပါကြောင်းသိရသည်။

၎င်း အခြေခံလုပ်ခလစာ တိုးမြှင့်သည့်အထဲတွင် အများစုသည် ထိုင်းနိုင်ငံသားများ လုပ်ကိုင်နေသည့် အလုပ်များ ဖြစ်ကာ မြန်မာအပါအဝင် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားများကိုပါ တပြေးညီ အခြေခံလုပ်ခလစာ တိုးမြှင့်ပေးသင့် ကြောင်း မြန်မာရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်နေသည့် ကိုသားကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

“ဇွန်လ ၉ ရက်နေ့ကထုတ်တဲ့ အလုပ်သမားအရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ လုပ်ခလစာ တိုးမြှင့်ပေးရေးမှာ အထူး သဖြင့်တော့ ကျ‌နော်တို့ မြင်တာကတော့ သူ့နိုင်ငံသားတွေ ဘွဲ့ရ ပညာတတ်တွေ စက်ရုံတွေ၊ ကုမ္ပဏီ အသီးသီးမှာ လုပ်တဲ့ တာဝန်ယူနေတဲ့၊ အစိုးရဝန်ထမ်းတွေမှာ လုပ်တဲ့သူတွေကိုလောက်ပဲ လုပ်ခ လစာတိုးပေးတဲ့ ပုံစံမျိုး ဖြစ် နေတယ်။ အောက်ခြေက အခြေခံလူတန်းစား ဥပမာ မြန်မာရှိမယ်၊ လာအို၊ ကမ္ဘောဒီးယား၊ အင်ဒိုနီးရှား ဒီနိုင်ငံ သားတွေ ထိုင်းထဲမှာ အလုပ်လုပ် နေတာတွေ ရှိတယ်။ ဆိုတော့ သူတို့တွေအတွက် လုပ်ခလစာ တိုးပေးမယ့် အနေအထားမျိုးကို မတွေ့ရဘူး။ အခြေခံလစာကို တိုးလိုက်တာနဲ့ ဒီအောက်ခြေမှာရှိတဲ့ နယ်ပယ်အသီးသီးက အလုပ်လုပ်နေတဲ့ အလုပ်သမားတွေ အားလုံးကိုလည်း တပြေးညီပဲ လုပ်အားခကို တိုးပေးသင့်တယ်”ဟု ပြောသည်။

ထိုင်းအာဏာပိုင်များ

နိုင်ငံတကာ အလုပ်သမားဥပ‌ဒေတွင် သက်ဆိုင်ရာ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ အလုပ်သမား လုပ်အားခနှင့်ပတ်သက်၍ ပြု ပြင် ပြောင်းလဲခြင်း၊ ပြင်ဆင်ခြင်းများ လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါက ထိုနိုင်ငံရှိ အလုပ်သမားအားလုံး အကျိုးခံစားခွင့် ရှိရမည် ဟူ၍ ပါရှိသည်။

ထို့ကြောင့် ယခုကဲ့သို့ ထိုင်း အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာန၏ ယခုကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်ချက်သည် တည်ဆဲဥပ‌ဒေအား ခွဲခြား ဆက်ဆံသည်ဟု အလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်နေသူများက ဝေဖန် သုံးသပ်မှုများ ရှိသည်။

ထိုင်းအာဏာပိုင်မှ အခြေခံ လုပ်ခလစာ တိုးမြှင့်ပေးသည့် အလုပ်အကိုင်များမှာ ဆောက်လုပ်ရေး အလုပ်အကိုင် ၅ မျိုး၊ လက်မှုပညာ အလုပ်အကိုင် ၄ မျိုးနှင့် ဝန်ဆောင်မှု အလုပ်အကိုင် ၇ မျိုး တို့ဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုအထဲကမှ အလုပ် အကိုင် ၆ မျိုးတွင်သာ မြန်မာလုပ်သားများ လုပ်ကိုင်ခွင့် ရရှိထားခြင်း ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် မြန်မာ အပါအဝင် ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားများအား အခြေခံလုပ်ခလစာ မတိုးပေးသည့်အပြင် မြန်မာရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားများသည် လုပ်ခလစာ အပြည့် မရခြင်းများနှင့်လည်း ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း အလုပ် သမားအရေး ဆောင်ရွက်နေသူများနှင့် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားများထံမှ သိရသည်။

ထိုင်းရောက် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ

ထိုင်းတွင် အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသည့် အလုပ်သမားတစ်ဦးက “သူတို့ အစိုးရအနေနဲ့ ကိုယ်တွေကို တိုးပေးမယ်ဆိုရင် တော့ အဆင်ပြေတာပေါ့။ ဒါပေမယ့် အခုချိန်မှာက ကျနော်တို့က ဘယ်လိုပြောမလဲ။ မိခင်မဲ့နေတဲ့ ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားတွေလို ဖြစ်နေကြတယ်။ လိုတာထက် ပိုတာတောင်မှ တောင်းလို့မရတဲ့ဟာတွေ ဖြစ်နေတာပေါ့နော်။ သူတို့ပေးမှ ကိုယ်တွေက ရမှာ။ သူတို့ကျွေးမှ ရမှာဖြစ်နေတဲ့ အနေအထားမျိုး ဖြစ်နေတာ” ဟု ပြောသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အခြေခံ လုပ်ခလစာသည် အလုပ်သမားတစ်ဦးအတွက် တစ်ရက်လျှင် ဘတ်ငွေ ၃၂၀ ခန့် သတ်မှတ် ကြောင်း၊ သို့သော် တချို့ စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံများတွင် ဘတ်ငွေ ၂၀၀ ကျော်သာ ရသူများရှိသကဲ့သို့ ၁၀၀ ကျော်သာ ရရှိသည့် အလုပ်သမားများလည်း ရှိကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ကုန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်နေမှုများ ရှိသဖြင့် ယခုရရှိသည့် အခြေခံလုပ်ခလစာနှင့် အဆင် မပြေကြောင်း ထိုင်းရောက် မြန်မာအလုပ်သမားများမှ ပြောကြသည်။

လက်ရှိ အခြေခံလုပ်ခလစာ တိုးမြှင်ပေးရန် သတ်မှတ်လိုက်သည့် အလုပ်အကိုင် ၁၆ မျိုးတွင် အခြေခံ လုပ်ခလစာ အား တစ်ရက်လျှင် ဘတ် ၄၀၀ ကျော်မှ ၆၀၀ ကျော်အထိ တိုးမြှင့်ပေးလိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၅

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသော စက်သုံးဆီဈေးနှုန်း အဆမတန် မြင့်တက်မှုကြောင့် လယ်ယာလုပ်ငန်းခွင်များတွင် နွားများကို ပြန်လည် အသုံးပြုလာကြပြီး နွားဝယ်ယူမှုများ ရှိသော်လည်း နွားဈေးနှုန်း ကောင်းမွန်သည့် အနေအထားတွင် မရှိကြောင်း နွားကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

ပြည်တွင်းတွင် မွေးမြူထားသည့် နွားများသည် တရုတ်နိုင်ငံသို့ ပို့ကုန်အဖြစ် တင်ပို့နေကြခြင်းကြောင့် ယခု လယ်ယာ လုပ်ငန်းခွင်များအတွက် ဝယ်ယူလာကြသော်လည်း ပြည်ပတင်ပို့သည့် ဈေးနှုန်းနှင့် ပြည်တွင်းတွင် ရောင်းချသည့် ဈေးနှုန်း ကွာခြားမှုကြောင့် နွားဈေးများ ပုံမှန်အခြေအနေသာ ရှိနေသည်ဟု နွားကုန်သည် ဦးဇော်မင်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးဇော်မင်းအောင်က “နွားဈေးကတော့ ပုံမှန်ပဲလေ အရမ်းကြီး လယ်သမားတွေသုံးလို့ ပိုကောင်းသွားတယ်လို့ မရှိဘူး။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ နွားက Export မရှိဘူးလေ။ ပြည်တွင်းမှာပဲ ပတ်လည် ဝယ်နေတာဆိုတော့ Export ဈေးနဲ့ ပြည်တွင်းဈေး ကျတော့လည်း ကွာသင့်သလောက် တော်တော် ကွာတာဆိုတော့လေ။ နွားသိုးပေါ့ ကြီးကြီးပေါ့ ၆ သိန်း၊ ၇ သိန်း၊ ၈ သိန်းပေါ့။ ဝရင်တော့ အဲဒါလေးတွေတော့ ကောင်းတာပေါ့။ ၁၀ သိန်းလောက် ရောင်းရတယ်ပေါ့။ ၁၀ သိန်း၊ ၁၀ သိန်း ပတ်ချာလည် ရောင်းရတယ်။ နွားသီး(သင်ကွပ်ထားတဲ့နွား)ကျတော့လည်း အရမ်းမရောင်းရဘူး။ အကြီးဆုံးနွားမှ ၇ သိန်း၊ ၈ သိန်း အကုန်ပဲ” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် စက်သုံးဆီ ဈေးနှုန်း မြင့်တက်မှုကြောင့် လယ်ယာလုပ်ငန်းခွင်များတွင် နွားများကို ပြန်လည် အသုံးပြု ၍ လုပ်ကိုင်နေကြကြောင်း၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ရခိုင်ပြည်နယ်တို့တွင် အများဆုံး အသုံးပြုလာ ကြောင်း သိရသည်။

သို့သော် တချို့သော လယ်မြေများတွင် နွားကို အသုံးပြုရန်အတွက် အခက်အခဲရှိကြောင်း၊ ဧက အမြောက်အများ လုပ်ကိုင် သူများအနေဖြင့် စက်များကိုသာ အသုံးပြုကြကြောင်း ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးမှ တောင်သူ ဦးခင်မောင်ညွန့်က ပြောသည်။

နွားများဖြင့် လယ်ယာလုပ်ငန်းခွင်တစ်ခု

ဦးခင်မောင်ညွန့်က “ပြန်သုံးလာတယ် နွားတွေကိုလေ။ ထယ်ရေးတွေ ပြန်သုံးတာပေါ့။ စက်ဆီတွေက ဈေးတွေ နည်းနည်း ကြီးလာတဲ့ အခါကျတော့ မရှိတာ တော်တော်များတယ်။ မရှိတာ တော်တော်များပြီးတော့ အခုမှ ပြန်ပြီးတော့ ပြန်ဝယ် ကြတာပေါ့နော်။ သဘောက စက်မှုလယ်ယာသို့ကနေ နွားမှုလယ်ယာသို့ ပြန်ရောက်သွားတာပေါ့ လောလောဆယ်။ တချို့ ကျတော့လည်း နွားသုံးလို့ မရတဲ့ ကွင်းလည်း ရှိတယ်လေ။ ဥပမာ မိုးစပါး ၊ နွေစပါး စိုက်တဲ့ နွားက သုံးရတာ အဆင်မပြေပြန် ဘူး။ အဲနေရာ ကျတော့လည်း စက်ပဲ သုံးရတာပေါ့”ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထို့နောက် စက်သုံးဆီ ဈေးနှုန်း မြင့်တက်မှုကြောင့် နွားများကို ဝယ်ယူ အသုံးပြုကြသော်လည်း နွားများကို ရေရှည်တွင် ကျွေးမွေးရန် အခက်အခဲ ရှိကြောင်း၊ လယ်ယာလုပ်ငန်းခွင်များတွင် အသုံးပြုပြီးသည့်အခါမှာတော့ နွားများကို ပြန်လည် ရောင်းချလာကြကြောင်း နွားကုန်သည် ကိုခင်ကျော်က ပြောသည်။

ကိုခင်ကျော်က “စက်ဈေးတွေ၊ ထွန်စက်ဈေးတွေ တစ်ဧကကို ၃ သောင်းခွဲတွေ၊ ၃ သောင်းတွေ ဈေးကြီးလို အဲလို ဝယ်မောင်း တာတွေ ရှိတယ်။ ဝယ်ပြီးတော့လည်း ဘယ်လိုလဲဆိုတော့ မောင်းပြီးတော့ ပြန်ရောင်းတယ်၊ ကောက်ရိုးကောက်ဆံ မရှိလို့။ အဲလိုပဲ ပြန်ရောင်းကြတယ်။ အရှည်ကိုင်မယ့် လူကျတော့လည်း အရမ်းကြီး သိပ်မရှိဘူး။ အဲလိုပဲ ရသလောက်လေး ခိုင်း၊ ခိုင်း ပြီးတော့ အလုပ်လည်းပြီးရော ရေမိုးလေး ဘာလေးချိုးပြီး ပြန်ရောင်းကြတာပဲ” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံသည် နွားဈေးကွက်တွင် ကိုဗစ် - ၁၉ ရောဂါ ဖြစ်ပွားပြီးနောက်ပိုင်း တရုတ်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့မည့် ကုန်သွယ် ရေး လမ်းကြောင်း ပိတ်ထားခြင်း၊ ပြည်ပသို့ တင်ပို့ရာတွင် တင်ပို့မည့်သူ နည်းပါးခြင်း၊ ပြည်ပတင်ပို့သည့် ဈေးကွက် ပျောက် ဆုံး နေခြင်း စသည့် အခြေအနေများကြောင့် နွားအရောင်းအဝယ် လုပ်ကိုင်သူ အနည်းငယ်သာ ကျန်ရှိတော့ကြောင်း နွားကုန် သည်များက ပြောသည်။