CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၃

နိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲ ဖြစ်ပွားပြီးနောက်ပိုင်း စီးပွားရေး ကြပ်တည်းလာကာ စားဝတ်နေရေး ဖြေရှင်းနိုင်ရန်အတွက် ဆံပင် ဖြတ်၍ ရောင်းချသူများသည် ပုံမှန် အခြေအနေများထက် ထက်ဝက်ခန့် များပြားလာကြောင်း ဆံပင်ရောင်းဝယ်သူများနှင့် အဝယ်ဒိုင်များထံမှ သိရသည်။

ထို့နောက် ဆံပင်ရောင်းဝယ်ရေး လုပ်ငန်းကို ရန်ကုန်မြို့နှင့် တခြားသော တိုင်းဒေသကြီးများပင် ယခင်ကထက် လုပ်ကိုင်လာ သူ များပြားကြောင်း ရန်ကုန်မြို့ရှိ ပြည့်စုံဆံပင်ရောင်းဝယ်ရေးမှ ဆိုင်ပိုင်ရှင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အခုက လုပ်လာတာ ၃ ချိုး ၁ ချိုးလောက် များလာတယ်။ နောက် အခုနောက်ပိုင်းက နည်းနည်း ဆံပင် အဝယ်ဒိုင် ဆို ပြီးတော့ ဆိုင်းဘုတ် ရေးတာကျတော့ အမှန်ကတော့ ဝယ်ရောင်းပစ္စည်းပါပဲ။ အဝယ်ဒိုင်လို့ ရေးထားတာကလည်း လူရှိန်တာ ပေါ့နော်။ အဝယ်ဒိုင်ဆိုတာက ဘယ်က ဆံပင်ပဲလာလာ၊ ပမာဏ ဘယ်လောက်ပဲ များများ၊ ကုန်အောင် သုံးနိုင်တာမျိုးမှ အဝယ်ဒိုင်လို့ခေါ်တာ အခုနောက်ပိုင်း ရောင်းတဲ့သူတွေကလည်း ဒိုင်ဆိုတော့ နည်းနည်း အထင်ကြီးကြတာပေါ့။ ဈေးကတော့ တူတူပါပဲ” ဟု ပြောသည်။

ဆံပင်ရောင်းဝယ်ရေး လုပ်ငန်းသည် ယခင်ကတည်းက ရှိခဲ့သော်လည်း လက်ရှိတွင် စီးပွားရေး ကျပ်တည်းမှုနှင့် အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်း ရှားပါးမှုများကြောင့် ပိုမို လုပ်ကိုင်လာကြောင်း၊ အဝယ်ဒိုင်များဖွင့်လှစ်၍ ရောင်းဝယ်မှု ပြုလုပ်လာကြကြောင်း၊ ထိုဆံပင်များကို တရုတ်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့ကြကြောင်း ပုသိမ်မြို့မှ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် ဦးနေဝင်းစိုးက ပြောသည်။

 ဆံပင် အဝယ်ဒိုင် တစ်ခု (Reuters)

ဦးနေဝင်းစိုးက “ကျနော်တို့ ပုသိမ်တစ်မြို့တည်းမှာတင် ဒိုင်ကြီးဖွင့်ပြီးတော့ ဝယ်နေတာ ၃ ခုလောက် ရှိတယ်။ ဆံပင် အရောင်းအဝယ် တော်တော်ဖြစ်ကြတယ်။ ဒါကတော့ အခုမှရယ် မဟုတ်ဘူးဗျ။ အရင်နှစ်တွေ ကတည်းက ရှိတယ်။ ဆံပင် ရောင်းဝယ်ရေး ဒိုင်ဖွင့်ပြီးတော့ ရောင်းနေတာက အဓိကက သူတို့က ဒိုင်ဖွင့်ပြီးတော့ ဝယ်တယ်။ ဝယ်ပြီးတော့ အတိုအရှည်၊ အရှည်ဆိုလည်း အရှည် ပြန်သန့်တယ်။ ရှုပ်ပွနေတဲ့ ဆံပင်ချည် ထွေးတွေကနေ အရှည်ပြန်ရအောင် လုပ်သားအင်အားနဲ့ ပြန် ခွဲတာရှိတယ်။ အတိုဆိုလည်း စုစည်းပြီးတော့ ပြန်ခွဲထုတ်တယ်။ ပြီးတော့ အဲဒါတွေ အားလုံးကို အထုပ်တွေ ထုတ်ပြီးတော့ မူဆယ်ကနေ တရုတ်ကို ပို့တာဗျ” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဆံပင်ကို ပြန်လည်အသုံးပြုသူ နည်းပါးသည့်အတွက် ပြည်ပသို့ အဓိက တင်ပို့၍ ဈေးကွက် ရှာဖွေကြ ကြောင်း၊ ထို့နောက် ပြည်ပပို့ကုန်ပစ္စည်း ဖြစ်လာကာ ဈေးကောင်းရကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင် ၃ ပေ အရှည်ရှိသည့် ဆံပင်ကို တစ်ပိဿာလျှင် သိန်း ၂၀ ဈေးနှုန်းရှိသည်ဟု ပြည့်စုံဆံပင်ရောင်းဝယ်ရေး၏ ဆိုင်ပိုင်ရှင်က ပြောသည်။

၎င်းက “အရင်ကထက် စာရင်တော့ အခုတော့ ဈေးက ကောင်းလာတာ များပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဆံပင်ကကျတော့ မြန်မာနိုင်ငံသုံး နည်းတယ်လေ။ Export ကုန်ဆိုတော့ ဈေးကွက်ကလည်း ကောင်းတယ်။ ဒါပေမယ့် ဆံပင်အပေါ် မူတည် တယ်။ ဆံပင်ကောင်း သလောက်ကို အဲလို ဈေးပေးဝယ်ရတယ်။ ၁ ပိဿာကို သိန်း ၂၀၊ တစ်ကျပ်သားကို နှစ်သောင်း၊ ၁၀ သားကို နှစ်သိန်း အဲဒါကျတော့ ၃ ပေလောက်၊ ၃၆ လက်မလေ အဲဒါမျိုးတွေ ပေါက်တယ်”ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထို့နောက် မြန်မာနိုင်ငံမှ ဆံပင်များကို တရုတ်နိုင်ငံသို့ အဓိက တင်ပို့ကြောင်း၊ ထိုမှတဆင့် ပြန်လည်ပြုပြင်၍ အလှအပဆိုင်ရာ ဆံပင်ကုန်ချောအနေဖြင့် အာဖရိကနိုင်ငံများသို့ ရောင်းချကြကြောင်း သိရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဆံပင်ကို ငွေကြေးရှိသူများက ဆံပင်ဆက်ရာတွင် အသုံးပြုကြကြောင်း၊ ယခုတွင် အမျိုးသား လူငယ်များ လည်း အလှအပ တစ်ခုအနေဖြင့် အသုံးပြုလာကြကြောင်း ဆံပင်ရောင်းဝယ်သူများထံမှ သိရသည်။

CNI International News

ကိုလံဘို၊ ဇွန်လ ၂၃

လအတန်ကြာအောင် စားနပ်ရိက္ခာ၊ လောင်စာဆီနှင့် လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ပြတ်တောက်ပြီးနောက် သီရိလင်္ကာနိုင်ငံ၏ ကြွေးမြီ များစွာ တင်ရှိနေသော စီးပွားရေးသည် ယခုအခါ လုံးဝ ပြိုလဲသွားပြီ ဖြစ်ကြောင်း ဝန်ကြီးချုပ် ရာနေးလ်ဝစ်ကရီမီဆင်က ပြော သည်။

ထို့နောက် သီရိလင်္ကာနိုင်ငံသည် နိုင်ငံတကာ ငွေချေးသူများထံမှ အကူအညီ တောင်းခံနေသည့် အခြေအနေနှင့် တိုင်းပြည်၏ ဆိုးရွားသော အခြေအနေများကို ဝန်ကြီးချုပ် ရာနေးလ်ဝစ်ကရီမီဆင်က လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များ ရှေ့မှောက်၌ ဇွန်လ ၂၂ ရက်တွင် ရှင်းလင်း ပြောကြားခဲ့ကြောင်း အေပီသတင်းဌာနက ရေးသားဖော်ပြသည်။

ဝန်ကြီးချုပ် ရာနေးလ်ဝစ်ကရီမီဆင်က “တောင်အာရှဒေသရှိ မိမိတို့နိုင်ငံသည် ရှားပါးမှု တစ်ခုတည်းထက် ပိုသည့် ဆိုးရွား သော အခြေအနေနှင့် ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း” လွှတ်တော်သို့ ပြောကြားခဲ့ပြီး “အောက်ဆုံးအဆင့်အထိ နိမ့်ဆင်းသွားနိုင်စရာ ရှိနေကြောင်း” သတိပေးခဲ့သည်။

“ကျနော်တို့ စီးပွားရေးဟာ လုံးဝ ပြိုလဲသွားပါပြီ” ဟု ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

လူဦးရေ ၂၂ သန်းရှိသည့် ကျွန်းနိုင်ငံ၏ အကျပ်အတည်းသည် မကြာသေးမီအထိ အဆိုးရွားဆုံးဟု ယူဆသော်လည်း ရာနေးလ် ဝစ် ကရီမီဆင်က မည်သည့် ထူးထူးခြားခြား တိုးတက်မှုကိုမျှ လွှတ်တော်သို့ ကိုးကားပြောကြားခဲ့ခြင်း မရှိပေ။

၎င်း၏ သဘောထား မှတ်ချက်များသည် ဝေဖန်သူများနှင့် အတိုက်အခံ လွှတ်တော်အမတ်များကို “အလျင်အမြန် ကုစား၍ မရနိုင်သော ခဲယဉ်းလှသည့် ဆိုးမွေတစ်ခုကို ဆက်ခံလိုက်ရကြောင်း” အလေးပေးရည်ရွယ် ပြောကြားလို ပုံရသည်။

 သီရိလင်္ကာ ဝန်ကြီးချုပ် ရာနေးလ်ဝစ်ကရီမီဆင် (AP)

“သူက မျှော်လင့်ချက်ကောင်းမယ့် မှတ်ချက်မျိုး ပြောသွားတာ အင်မတန်နည်းပါတယ်” ဟု ဝါရှင်တန်အခြေစိုက် ကမ္ဘာလုံး ဆိုင်ရာ ဖွံ့ဖြိုးရေးစင်တာမှ မူဝါဒရေးရာနှင့် စီးပွားရေးပညာရှင် အန်နစ်မာကာဂျီက သုံးသပ်ပြခဲ့သည်။

သီရိလင်္ကာသည် ကမ္ဘာ့အစည်ကားဆုံး သင်္ဘောလမ်းကြောင်းထဲတွင် အချက်အချာကျသည့် နေရာ၌ တည်ရှိသဖြင့် ထိုသို့ ဗျူဟာမြောက် အရေးပါသော နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေး ပြိုလဲသွားနိုင်စရာ အကြောင်းမရှိဟု အန်နစ်မာကာဂျီက ထောက် ပြခဲ့သည်။

သီရိလင်္ကာ စီးပွားရေးသည် ကြီးမားလှသော ကြွေးမြီဝန်ထုပ်ဝန်ပိုး၊ ခရီးသွားဝင်ငွေ ဆုံးရှုံးခြင်း အပါအဝင် ကူးစက်ရောဂါ၏ အခြား သက်ရောက်မှုများ အပါအဝင် ကုန်ဈေးနှုန်းများမှာ တဟုန်ထိုး တက်နေသည်။ ဓာတ်ဆီ၊ နွားနို့၊ မီးဖိုချောင်သုံး ဓာတ်ငွေ့နှင့် အိမ်သာသုံး စက္ကူအထိ နိုင်ငံခြားမှ ဝယ်ယူတင်သွင်းရန် ငွေကြေးပြတ်လပ်သွားခဲ့၍ ဒေဝါလီခံခဲ့ရသည်။

လွန်ခဲ့သော တစ်လကျော်က ဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်လာသူ ရာနေးလ်ဝစ်ကရီမီဆင်ကို ကန့်ကွက်ရန်အတွက် အဓိက အတိုက်အခံ ပါတီနှစ်ခုမှ လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်များသည် ယခု သီတင်းပတ်အတွင်း လွှတ်တော်ထဲ သပိတ်မှောက်ခဲ့ကြသည်။

စီးပွားရေးကို လှည့်စားခဲ့သည့်အပြင် ကတိကဝတ်များ ပျက်ကွက်ခဲ့သည့် ရာနေးလ်ဝစ်ကရီမီဆင်သည် လက်ရှိ ဘဏ္ဍာရေး ဝန်ကြီး ရာထူးကိုလည်း ပူးတွဲယူထားသည်။

Source: AP

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၂

အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ(NUG) လက်အောက်ရှိ အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနမှ ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားများအား ပြည်ပ အလုပ်အကိုင် အသိအမှတ်ပြုကတ်(OERC) ထုတ်ပေးရန် လုပ်ဆောင်နေသော်လည်း မထုတ်ခင်မှာ ထိုင်းအစိုးရက တရားဝင် လက်ခံလာအောင် အရင်ကြိုးစားသင့်သည်ဟု မြန်မာရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက် နေသည့် ကိုသားကြီး က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

NUG အနေဖြင့် OERC ကတ် ထုတ်‌ပေးမည်ဆိုပါက ထိုင်းအစိုးရသို့ တင်ပြရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ OERC ကတ်ကို ထိုင်းအစိုးရ လက်ခံပါ့မလား မေးစရာဖြစ်နေကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် OERC ကတ် မထုတ် ပေးခင် ထိုင်းအစိုးရ၏ တရားဝင် အသိအမှတ်ပြု လက်ခံရန် ဦးစွာကြိုးစားသင့်ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

ကိုသားကြီးက “လက်ရှိ NUG အစိုးရအနေနဲ့ ထိုင်းမှာရှိတဲ့ ပြည်သူတွေအတွက် OERC ကတ် ထုတ်ပေးမယ်ဆိုတဲ့ သတင်း အချက်အလက်တွေက အလုပ်သမားအရေးလုပ်တဲ့ ကျနော်တို့အတွက်က လှိုက်လှိုက်လှဲလှဲ ကြိုဆိုပေမယ့် ထိုင်းအစိုးရက လက်ခံပါ့မလားပေါ့။ ထိုင်းအစိုးရ လက်ခံအောင်ရော NUG က ဘာတွေ ပြင်ဆင်ထားပြီးပြီလဲပေ့ါ။ နောက် အလုပ်သမား ဝန်ကြီးဌာန အနေနဲ့ ထိုင်းအစိုးရ လက်ခံအောင် လုပ်ပြီးမှသာလျှင် ဒီ OERC ကတ်ကို မြန်မာပြည်သူတွေ လက်ထဲ ထည့်ပေး မယ်ဆိုရင် ပိုပြီးတော့မှ ကောင်းလိမ့်မှာပေါ့။ ထိုင်းအစိုးရက ကျနော်တို့ အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနကို တရားဝင် ဝန်ကြီးဌာန အဖြစ်၊ NUG ကို တရားဝင် အစိုးရအဖြစ် အသိအမှတ်ပြု လက်ခံပေးအောင် အရင် ကြိုးစားရမယ်။ ပြီးမှသာလျှင် မြန်မာ ပြည်သူတွေအတွက် မိမိတို့ဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပေးတဲ့ OERC ကတ်ကို ထုတ်ပေးရင် ပိုပြီးတော့မှ ကောင်းလိမ့်မယ်ပေါ့။ မိမိ တို့ ဌာနက လုပ်တဲ့လုပ်ရပ်ဟာ အချည်းအနှီး မဖြစ်ဘဲနဲ့ အသက်ဝင်မှာပေါ့။ အများပြည်သူအတွက်လည်း အကျိုးရှိတဲ့ လုပ်ရပ် တစ်ခု ဖြစ်တယ်လို့ ပြောလိုတယ်”ဟု CNI သတင်းဌာနက ပြောသည်။

NUG စုဖွဲ့မှုကိုတွေ့ရစဉ်

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် တရားမဝင်နှင့် တရားဝင် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမား စုစုပေါင်း (၇)သန်းခန့် ရှိသည့်အတွက် NUG အား အစိုးရ တစ်ရပ်အဖြစ် ထိုင်းအစိုးရထံမှ တရားဝင် အသိအမှတ်ပြု မခံရပါက OERC ကတ်သည် အရာမရောက်ဘဲ အချည်းအနှီး ဖြစ် သွားနိုင်ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

NUG အနေဖြင့် OERC ကတ် ထုတ်ပေးခြင်းအား ဇွန်လကုန်တွင် စတင် အကောင်အထည်ဖော်မည်ဟု သိရကြောင်း၊ ထိုသို့ လုပ်ဆောင်ပါက ကတ်လုပ်ရန် လျှောက်ထားသည့် ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားများ၏ စာရင်းအား အပြင်သို့ မပေါက်ကြားစေ ရန် အထူးသတိပြုရမည်ဟု ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားနှင့် အလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်နေသူများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားတစ်ဦးက “NUG ကတော့ သေသေချာ‌ချာလေး စည်းကမ်းရှိရှိ လုံလုံခြုံခြုံလေးလုပ်ဖို့ ဖြစ်သင့်တယ်။ ထိုင်းမှာလည်း စစ်ကောင်စီက လွှတ်ထားတဲ့ ထောက်လှမ်းရေးတွေလည်း ရှိတယ်။ ဒီစာရင်း ဇယားနဲ့ ပတ်သက်တာကို NUG အစိုးရအနေနဲ့ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောရရင် လုံခြုံရေးကိစ္စကို တော်တော်လေး လုပ်ရမှာ။ ထိုင်းဥပဒေနဲ့တော့ ဘာမှ ကြောက် စရာ မလိုဘူး။ ကြောက်စရာ ကောင်းတာက ဒီဟာတွေ ပေါက်ကြားသွားမယ်ဆိုရင် မြန်မာဘက်အခြမ်းမှာ ရန်ရှာမှာပဲ ကြောက်တာ။ မြန်မာဘက်မှာ အိမ်တွေကို လိုက်တာတို့က တကယ်လည်းရှိနေတာ၊ တကယ်လည်း တွေ့နေတာ” ဟု ပြော သည်။

မြန်မာရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမား အများဆုံးရှိသော နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်သည့် မလေးရှားတွင် မလေးရှားအစိုးရမှ NUG အား အသိ အမှတ် ပြုသည့်အတွက် ထိုနိုင်ငံတွင် OERC ကတ် ထုတ်ပေးသည်မှာ ကောင်းမွန်ကြောင်း အလုပ်သမားအရေး လုပ်ဆောင် နေသူများက ပြောသည်။

ထိုင်းသို့ သွားရောက်မည့် မြန်မာအလုပ်သမားများကို နယ်စပ်မှာ စစ်ဆေးနေစဉ်

ထို့နောက် ယခုကဲ့သို့ ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားများအတွက် သက်သေခံ ကတ်ပြားမျိုး ထုတ်ပေးခြင်းသည် တစ်စုံတစ်ရာ အကျိုးရှိကြောင်း ပညာရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဖောင်ဒေးရှင်း FED မှ အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာ ဦးထူးချစ်က CNI သတင်းဌာန သို့ ပြောသည်။

ဦးထူးချစ်က “ဒါပေမယ့် တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ သတိထားရမှာက တစ်ဖက်ကလည်း အန္တရာယ်ရှိနိုင်တဲ့ အနေအထားမျိုးတွေ ဖြစ်နေတော့ ကျနော်တို့ အနေနဲ့ကတော့ အလုပ်သမားတွေ ကိုယ်တိုင်ကပဲ အချက်အလက်ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံနဲ့ စုဆောင်း ပြီးတော့ သူတို့ကိုယ်တိုင်ပဲ ဆုံးဖြတ်စေချင်ပါတယ်။ သူတို့ဆုံးဖြတ်ပါ။ အကျိုးအမြတ်က‌တော့ လုပ်ပေးတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်တွေ ကတော့ အလုပ်သမားတွေကို အကာအကွယ် ပေးဖို့ဆိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်တွေ ရှိတော့လေ၊ လုပ်မယ်ဆိုပြီး ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် ဆုံးဖြတ်ချက်ရှိရင်တော့ လုပ်ပေါ့” ဟု ပြောသည်။

NUG ၏ OERC ကို လျှောက်ထားခြင်း၊ လက်ဝယ်ကိုင်ဆောင် ထားခြင်း စိစစ်တွေ့ရှိပါက Black List စာရင်းသွင်းမည်ဖြစ် ကြောင်း၊ ထို့နောက် ပြည် ဝင်/ထွက်ခွင့် ပိတ်ခြင်း၊ နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ပယ်ဖျက်ခြင်းနှင့် နိုင်ငံသားအဖြစ်မှ ရပ်စဲခြင်းတို့ ခံရ မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အကြမ်းဖက်မှု တိုက်ဖျက်ရေးဥပဒေ အပါအဝင် တည်ဆဲ ဥပဒေများအရ အရေးယူ ခံရမည်ဖြစ်ကြောင်း နစက၏ အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနမှ ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ထို့နောက် ပြည်ပနိုင်ငံသို့ သွားရောက် အလုပ် လုပ်ကိုင်မည်ဆိုပါက လေဆိပ်၊ နယ်စပ်ဂိတ်တို့တွင် နစက၏ အလုပ်သမား ဝန်ကြီးဌာနမှ ထုတ်ပေးသည့် OWIC ကတ် ပါရှိမှသာ ပြည်ပသို့ သွားရောက် နိုင်မည်ဟုလည်း ထုတ်ပြန်ထားသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၀

ရခိုင်ပြည်နယ်နှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ ကုန်သွယ်ရေးတွင် ကုန်သွယ်မှုပမာဏ ပိုမိုများပြားလာစေရန်နှင့် ကုန်သွယ်မှု မြန်ဆန်စေရေးအတွက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ ဆိပ်ကမ်းသို့ တိုက်ရိုက်ရောက်ရှိသည့် ကုန်သွယ်ရေး သင်္ဘောလိုင်း ပြေးဆွဲရန် အစိုးရထံသို့ တင်ပြသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ် ကုန်သည်နှင့်စက်မှုအသင်းချုပ်ထံမှ သိရ သည်။

နှစ်နိုင်ငံ ကုန်သွယ်မှု မြှင့်တင်သည့် သဘောအနေဖြင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ သံအမတ်ဦးဆောင်သည့် ကုန်သည် အဖွဲ့နှင့် ရခိုင်ပြည်နယ် ကုန်သည်များနှင့် စက်မှုလက်မှုလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ဦးဆောင်သည့် ကုန်သည်အဖွဲ့များ ဇွန်လ ၁၈ ရက်နေ့က တွေ့ဆုံရာတွင် ကမ်းရိုးတမ်းတိုက်ရိုက် သင်္ဘောလိုင်း ပြေးဆွဲရန် ဆွေးနွေးခဲ့ကြပြီး ယင်း ကိစ္စကို အစိုးရထံတင်ပြပေးသွားမည်ဖြစ်သည်ဟု ရခိုင်ပြည်နယ် ကုန်သည်နှင့်စက်မှုအသင်းချုပ် ဥက္ကဋ္ဌ ဦးတင်အောင်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“လက်ရှိ Border Trade ကဏ္ဍမှာတော့ မောင်တော၊ စစ်တွေ ကုန်သွယ်ရေးစခန်းနှစ်ခုကနေပြီးတော့ Border Trade သွားနေတယ်ဆိုတော့ ဒီ Border Trade ကနေပြီးတော့ ထပ်ပြီးတော့ ကျနော်တို့ နောက်ထပ် များများ စားစား ပို့နိုင်တဲ့လမ်းကြောင်းပေါ့လေ ဘာရှိလဲ ကျနော်တို့ဆွေးနွေးကြတဲ့အထဲမှာတော့ Coastal Shipping လိုင်းပေါ့။ Shipping လိုင်းလေး တစ်ခုရှိရင်တော့ ကျနော်တို့ နယ်စပ်မဟုတ်တော့ဘဲနဲ့ တစ်ဖက်နိုင်ငံရဲ့ နယ်စပ် မဟုတ်တော့ဘဲနဲ့ ဥပမာအားဖြင့် စစ်တကောင်းလောက်ထိကို ကျနော်တို့တက်ပြီးတော့ ကုန်သွယ်မှု ပြုနိုင်အောင် လုပ်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့အကြောင်းအရာလေးတွေတော့ သိလာရပါတယ်။ ကျနော်တို့ သက်ဆိုင်ရာတွေကိုလည်း အဲဒီ အကြောင်းအရာလေးတွေကို ကျနော်တို့ ဆက်လက်ပြီးတော့ တင်ပြသွားဖို့ အနေအထားတွေလည်း ရှိပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

အပျော်စီးခရီးသည်တင်သင်္ဘောတစ်စင်း ကုလားတန်မြစ်ကြောင်းတလျှောက် ဖြတ်သန်းသွားလာ နေစဉ်(ဓါတ်ပုံ- EPA)

လက်ရှိ ရခိုင်ပြည်နယ်နှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ နှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်ရေးတွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံမှ မှာယူသည့် ကုန်စည်များကိုသာ တင်ပို့နေရပြီး ကုန်သည်အချင်းချင်း ထိတွေ့ခွင့်မရဘဲဖြစ်နေကြောင်း သိရသည်။

နှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်ရေးတွင် မောင်တောနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းနှင့် စစ်တွေနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်း စသည့် စခန်းနှစ်ခုတွင်သာ ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်နေရပြီး ကမ်းရိုးတန်းသင်္ဘောလိုင်းဖြင့် ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်ခွင့်ရမည် ဆိုပါက ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ သင်္ဘောဆိပ်ကမ်းများတွင်လည်း ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း ဦးတင်အောင်ဦးက ဆက်ပြောသည်။

“လက်ရှိ သူတို့ တစ်ဖက်နိုင်ငံ ဘယ်ဆိပ်ကမ်း ဘယ်ဆိပ်ကမ်းသွားမယ်။ ကျနော်တို့ မြန်မာနိုင်ငံထဲကနေပြီးတော့ ရခိုင်မှာရှိတဲ့ စစ်တွေတို့၊ ကျောက်ဖြူတို့၊ တောင်ကုတ်တို့ ရှိတာပဲလေ သင်္ဘောဆိပ်ကမ်းအကြီးတွေ ရှိတဲ့နေရာ တွေကို သွားမယ်။ အဲလိုမျိုးလေးတွေပေါ့ ကျနော်တို့ Coastal Shipping လိုင်းတစ်ခု ဖြစ်သွားပြီဆိုရင်တော့ ကုန်သွယ်မှုကတော့ ကျနော်တို့ဘက်ကတော့ တစ်နိုင်တပိုင် လုပ်ငန်းရှင်တွေကလည်း သွားနိုင်တယ်ပေါ့လေ။ ကျနော်မှန်းထားတာက လုပ်ငန်းရှင်တွေကလည်း သူ့ပစ္စည်းတွေကို ဘယ်နေ့ ဘယ်ရက်မှာ သင်္ဘောထွက်နေတယ် သင်္ဘောလိုင်းက အမြဲတမ်း ရှိတယ်ဆိုလို့ရှိရင် ပစ္စည်းလေးတစ်ခု ပို့ချင်ရင်တောင်မှ ဒီဟာက အဲသင်္ဘောနဲ့ တင်လို့ရတယ်။ အခုလက်ရှိအချိန်မှာ ကျနော်တို့က တစ်ဖက်နိုင်ငံမှာရှိတဲ့ Border Trade လုပ်ငန်းရှင်တွေနဲ့ ကျ‌နော်တို့ဆီမှာရှိတဲ့ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးလုပ်တဲ့ ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ပဲ တိုက်ရိုက် သွားကြတာများတယ်။ ကျနော်တို့ဆီမှာ သူတို့လိုအပ်ချက်ကို မှာတယ်။ ကျနော်တို့က ပို့ပေးတယ်။ ရောင်းတယ်ပေါ့လေ အဲဒီ အခြေအနေနဲ့ပဲ သွားတဲ့အခြေအနေကနေပြီးတော့ လူတိုင်း လွယ်လွယ်ကူကူ လုပ်နိုင်တဲ့အဆင့်ကိုရောက်အောင် ကျနော်တို့က ကြိုးပမ်းနေရခြင်း ဖြစ်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ ကုန်သည်များနှင့် ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ ကုန်သည်များ ယခုတွေ့ဆုံမှုသည် ပထမဆုံးအကြိမ် တွေ့ဆုံခြင်းဖြစ်သည့်အတွက် ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည့် ကိစ္စရပ်များ၏ အကျိုးသက်ရောက်မှုများကို လုပ်ငန်းအကောင် အထည်ပေါ်လာမည့်အချိန်မှသာ သိရှိရမည်ဖြစ်သောကြောင့် စောင့်ကြည့်ရမည်ဖြစ်သည်ဟု ကုန်သည်များက ပြောသည်။

ရခိုင်ကုန်သည်များနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကုန်သည်များသည် ယခုတွေ့ဆုံမှုတွင် တိုက်ရိုက်တွေ့ဆုံခွင့်ရရှိသွားခြင်း ကြောင့် နှစ်ဖက်ကုန်သည်များအနေဖြင့် အဆက်အသွယ်များ ပိုမိုရရှိလာကြောင်းလည်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၀

ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ တောင်သူများသည် ၂၀၁၈ ခုနှစ်မှ ၂၀၂၁ ခုနှစ်အထိ တိုက်ပွဲအခြေအနေနှင့်ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ တို့ကြောင့် စိုက်ပျိုးစရိတ် ချေးငွေမဆပ်နိုင်သည့်အတွက် ယခုနှစ် မိုးစပါး စိုက်ပျိုးရန် မြန်မာ့လယ်ယာ ဖွံ့ဖြိုးရေး ဘဏ်မှ ချေးငွေမရရှိကြောင်း ရခိုင်တောင်သူလယ်သမားများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ချေးငွေမဆပ်နိုင်သည့် တောင်သူလယ်သမားမှာ ၈၅ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ဖြစ်သည့်အတွက် ယခုနှစ် မိုးစပါးစိုက်ပျိုးမှုမှာ ပြီးခဲ့သည့်နှစ်များထက် နည်းပါးနိုင်ကြောင်း ရခိုင်တောင်သူတစ်ဦးဖြစ်သည့် ဦးအောင်ကျော်မြက CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးအောင်ကျော်မြက “တော်တော်အခက်အခဲရှိပါတယ်။ ဒီနှစ်တော့ ကျနော်တို့ ရခိုင်ဒေသအတွက် တော်တော် စိန်ခေါ်မှုကြီးကြီးပဲ။ အခက်အခဲတွေ အများကြီး ရှိနိုင်တယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ စိုက်ပျိုးစရိတ် ချေးငွေက မရတာတစ်ပိုင်း၊ နောက်ပြီးတော့ ဓာတ်မြေဩဇာက တော်တော် ဈေးကြီးတယ်။နောက်ပြီးတော့ ယူရီးယားဆိုရင် လည်းပဲ သုံးသောင်းလောက်ပဲရှိတဲ့ ဓာတ်မြေဩဇာတစ်အိတ်ကို အခုဆိုရင် တစ်သိန်းနဲ့တစ်သောင်းလောက် ရှိတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ဓာတ်မြေဩဇာကို ရခိုင်ပြည်ဘက်ကို ကားနဲ့သယ်လို့ မရဘူးလေ။ ကားနဲ့ သယ်ခွင့် မရှိဘူး။ ကျနော်တို့လည်း ဘယ်လိုမှ နားမလည်ဘူး။ ဒီ အမ်းဂိတ်ကို ဖြတ်လာလို့ ဓာတ်မြေဩဇာက မရဘူး။ အဲဒီတော့ ကျနော်တို့ ရခိုင်တောင်သူလယ်သမားတွေဟာ ဘဏ်ရှိပေမယ့်လည်း စိုက်ပျိုးရေးစရိတ် ချေးငွေ မရဘူး။ ဒီဇယ်ဆီဆိုရင်လည်း အရင်က နှစ်သိန်းကျော် သုံးသိန်းလောက်ပဲရှိတာ၊ အခု ‌ခြောက်သိန်းနဲ့ ငါးသောင်း လောက် ရှိတယ်။ လယ်သမားသွင်းအားစုကတော့ သုံးဆလောက် ပိုလို့တက်နေတယ်။ အဲဒီအထဲမှာ စိုက်ပျိုးရေး စရိတ်ချေးငွေကလည်း မရဘူး” ဟု ပြောသည်။

စိုက်ပျိုးစရိတ်ချေးငွေအဖြစ် တောင်သူလယ်သမားတစ်ဦးလျှင် တစ်ဧကကို ကျပ်ငွေတစ်သိန်းခွဲပေးပြီး ၁၀ ဧက နှင့် ၁၀ ဧကအောက် လျော့နည်းသည့် တောင်သူများကိုသာ စိုက်ပျိုးစရိတ်ချေးငွေပေးကြောင်းနှင့် ၁၀ ဧက ကျော် ရှိသည့် တောင်သူများအား စိုက်ပျိုးစရိတ်ချေးငွေမပေးကြောင်းလည်း သိရသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် လယ်ဧက ၁၀ ဧက ထက်ပိုသည့် တောင်သူများမှာ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ရှိကြောင်း၊ စိုက်ပျိုးစရိတ် ချေးငွေအား အကျေမဆပ်နိုင်ပါက ထပ်မံ၍ ချေးငွေမပေးဟုဆိုကာ ဖိအားပေးမှုများရှိကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်လုံး ဆိုင်ရာ တောင်သူလယ်သမားသမဂ္ဂမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးကျော်ဇံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရခိုင်တောင်သူများသည် စိုက်ပျိုးစရိတ်ချေးငွေမရရှိသည့်အပြင် သွင်းအားစုစရိတ်နှင့်စက်သုံးဆီဈေးတို့ အဆမတန် မြင့်တက်နေမှုများနှင့်ရင်ဆိုင်နေရသော်လည်း မိုးစပါးစိုက်ပျိုးမှုကို အရှုံးခံပြီး စိုက်ပျိုးကြမည် ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

ဥက္ကဋ္ဌ ဦးကျော်ဇံက “သူတို့က အကျိုးအမြတ်ဆိုတဲ့ အနေအထားထက် သူတို့ရဲ့ သမားရိုးကျလုပ်ငန်းတစ်ခုကို လုပ်နေတဲ့ အနေအထားပေါ့။ လုပ်ရရင်ပြီးပြီဆိုတဲ့ အနေအထားပေါ့။ တောင်သူတွေက ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် အဲဒီအကျိုးအမြတ်ပေါ်မှာ ကြည့်တတ်တဲ့ အနေအထားမရှိဘူး။ သူတို့က ပုံမှန်လုပ်နေကျ အလုပ်တစ်ခုကို မလုပ်မဖြစ်လုပ်ရမယ်ဆိုတဲ့ အနေအထားမျိုး တွေ့ရတယ်။ တောင်သူတွေကတော့ စိုက်ပျိုးစရိတ်ချေးငွေတို့၊ ဌာနပိုင်းဆိုင်ရာတွေရဲ့ အထောက်အပံ့တို့ သူတို့သိပ်ပြီးတော့ တကူးတကကြီး တောင်းဆိုမယ့်အနေအထားမျိုး မတွေ့ရသေးဘူး။ အဲဒီလို အလေ့အထလည်းမရှိကြဘူး။ သူတို့ပေးရင်ယူတယ်၊ မပေးရင် မယူဘူး။ အခု စိုက်ပျိုး စရိတ် ချေးငွေကလည်း သူတို့မဆပ်နိုင်တဲ့အနေအထားမို့ မဆပ်ကြတာ” ဟု ပြောသည်။
ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ယခုနှစ် မိုးစပါးအထွက်နှုန်းနည်းပါက အခြေခံစားသုံးကြသည့် လက်လုပ်၊ လက်စားသမား များနှင့် ကုန်စည်ပွဲစားတို့အတွက် အခက်အခဲရှိလာနိုင်သည့်အပြင် ပြည်တွင်းရိက္ခာကိုပါ ထိခိုက်လာနိုင်ကြောင်း ရခိုင်တောင်သူများက သုံးသပ်သည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် စပါးစိုက်ဧကပေါင်း ၁၂ သိန်းခန့်ရှိပြီး စိုက်ပျိုးရေမရရှိသဖြင့် မိုးစပါးတစ်ခုတည်းသာ အဓိက အားထား စိုက်ပျိုးနေရခြင်းဖြစ်ကာ ယခုနှစ်တွင် ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်သာ စိုက်ပျိုးကြမည်ဟု ခန့်မှန်းထားသော် လည်း ဓာတ်မြေဩဇာ အပြည့်အဝ အသုံးမပြုနိုင်သဖြင့် အထွက်နှုန်းမှာ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ပဲ ရှိနိုင်ကြောင်း ခန့်မှန်း ထားကြသည်။

ထို့အပြင် စက်သုံးဆီဈေးမြင့်တက်နေမှုများကြောင့် ထွန်စက်များဖြင့် ကျွဲ၊ နွားတို့အသုံးပြုကာ ထွန်ယက် စိုက်ပျိုး ခြင်းများလည်း အနည်းငယ်တွေ့လာရကြောင်း သိရသည်။

CNI International News

စိန့်ပီတာစဘတ်၊ ဇွန်လ ၂၀

လက်ရှိကမ္ဘာ့အခြေအနေအရ ရုရှားစီးပွားရေး၏အခြေခံမူများကို မပြောင်းလဲသေးဘဲ ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍဦးစားပေးသည့် ဈေးကွက်စီးပွားရေးစနစ်အဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိနေကြောင်း ရုရှားကုန်သည်ကြီးများအသင်းဥက္ကဋ္ဌ အဲလက်ဇေကူဒရင် (Alexey Kudrin) က ပြောကြားခဲ့ကြောင်း ဇွန်လ ၂၀ ရက် (ယနေ့) ရက်စွဲဖြင့် တာ့စ်သတင်းဌာနက ဖော်ပြသည်။

၎င်းသည် ရုရှားနိုင်ငံ၊ စိန့်ပီတာစဘတ်မြို့တွင် ကျင်းပသည့် နိုင်ငံတကာစီးပွားရေးဖိုရမ် (SPIEF) သို့ တက်ရောက်ရင်း တာ့စ်သတင်းဌာနနှင့် သီးခြားတွေ့ဆုံစဉ် ယင်းကဲ့သို့ ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ကူဒရင်က “ကျနော်တို့က အရင်ရပ်တည်ချက် အတိုင်းပါပဲ။ လက်ရှိ အခြေအနေတွေအရ ရုရှားစီးပွားရေးရဲ့ အခြေခံမူတွေ မပြောင်းလဲပါဘူး။ ဈေးကွက်စီးပွားရေးနဲ့ ပုဂ္ဂလိက ကဏ္ဍကို ဆက်ထိန်းထားပါတယ်။ အဲဒါအပြင် အခု အဖြစ်အပျက်တွေကို အလျင်အမြန် တုံ့ပြန်နိုင်ပြီး ပြန်လည် ထူထောင်ရေး လုပ်နိုင်မယ့် ပုဂ္ဂလိက ကဏ္ဍကို အစပျိုးနေပါတယ်။ အကြောင်းကတော့ အစိုးရပိုင် အဖွဲ့အစည်းတွေ (ဒါမှမဟုတ်) အစိုးရကော်ပိုရေးရှင်းတွေရဲ့ ရှုပ်ထွေးတဲ့ ဗျူရိုကရေစီ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေအစား အခု ဆုံးဖြတ်ချက် အသစ်တွေ ချမှတ်နိုင်ဖို့ပါ။ အနောက်နိုင်ငံတွေရဲ့ စီးပွားရေး ပုံစံသစ်တွေဟာ လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် လုပ်တဲ့နေရာမှာ ပိုပြီး ထိရောက်တယ်ဆိုတာ လူတိုင်း နားလည်ပါတယ်။ အဓိက ဆိုလိုချင်တာကတော့ ပုဂ္ဂလိက ကဏ္ဍပဲ ဖြစ် ပါတယ်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

ပူတင်နဲ့ ကူဒရင်ကိုတွေ့ရစဉ်

စီမံကိန်း စီးပွားရေးဆီသို့ မည်သည့်အခါမျှ နောက်ကြောင်း ပြန်လှည့်မည် မဟုတ်ကြောင်း ရုရှားအစိုးရ တာဝန်ရှိ သူများ၏ အဆိုအရ သိရသည်။

“နောက်တစ်ချက် ရှိပါသေးတယ်။ စီမံကိန်းဆိုလိုရင်းက လုပ်ငန်းတစ်ခုအတွက် နိုင်ငံတော်ကနေ ထုတ်လုပ်မှု ပမာဏကို သာမကဘဲ ဈေးနှုန်းကိုပါ နိုင်ငံတော်က ဆုံးဖြတ်ပေးရမယ်လို့ ဆိုလိုပါတယ်။ နောက်ပိုင်းကျတော့ လုပ်ငန်းထဲမှာ အမြတ် အစွန်းနဲ့ တာဝန်တွေ ဆုံးရှုံးသွားမယ်။ ဒီလမ်းကြောင်းကတော့ ဘယ်တော့မှ ပြန်ဖြစ်မလာတော့ဘူးလို့ ထင်တယ်” ဟု ၎င်းက ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သည့် ဇန်နဝါရီလ အစောပိုင်းကလည်း ကူဒရင်ကို တာ့စ်သတင်းဌာနက မေးမြန်းခဲ့ရာ သူက “ ဈေးကွက်စီးပွားရေး လမ်းကြောင်းသို့ ရုရှားစီစဉ်ထားပုံ”ကို ရှင်းပြခဲ့သည်။

ယခင် စီမံကိန်း စီးပွားရေးစနစ်ဟောင်းကို ခြေဦးပြန်လှည့်စရာ အကြောင်းမရှိသည်မှာ သေချာကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပြီး ဖြစ်သည်။

Source: တာ့စ်သတင်းဌာန

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၈

လက်ရှိတွင် ပြည်တွင်းဈေးကွက်၌ ကြက်သွန်တစ်ပိဿာအား ကျပ်ငွေ ၂၀၀၀(နှစ်ထောင်) ဝန်းကျင်မှ ၂၀၀၀ ကျော်(နှစ်ထောင်ကျော်)အထိ ဈေးနှုန်းများမြင့်တက်နေသော်လည်း တောင်သူများအတွက် ရရှိသည့် အမြတ်မှာ နည်းကြောင်း ကြက်သွန်စိုက်တောင်သူများထံက သိရသည်။
လက်ရှိတွင် တောင်သူများထံမှ ရောင်းဈေးမှာ ကြက်သွန်တစ်ပိဿာကို ၁၅၀၀ ကျပ်ရှိသော်လည်း အမြတ် ရရှိသည့်ငွေမှာ အလွန်နည်းကြောင်း ကြက်သွန်စိုက်တောင်သူ ဦးကိုကိုလေးက CNI သတင်းဌာနသို့ပြောသည်။

“ကြက်သွန်တစ်ပိဿာရဲ့ အခြေခံကုန်ကျစရိတ်ကိုက ၇၀၀ လောက်ကျတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ဧပြီလလောက်က စပေါ်တာဆိုတော့ ကြက်သွန် ၃၅ ပိဿာမှာ ၆ လပိုင်းထဲမှာချိန်တယ်ဆိုရင် ၂၉ ပိဿာပဲကျန်တော့တယ်။ ၆ ပိဿာက အရည်ဖြစ်ပြီး ခြောက်သွားတဲ့အတွက် လျော့သွားပြီဆိုတော့ သူတို့အတွက် တစ်ပိဿာကို ဟိုတုန်းကရောင်းတဲ့ဈေးနဲ့ အခုလက်ရှိ ၁၅၀၀ ဈေးနဲ့ဆို တစ်ပိဿာကို ၂၀၀ လောက်ပဲပိုရနေသေးတယ်။ ကျနော်တို့က တောင်သူဆိုတော့ ရွာကနေပြီးတော့ မြို့ပေါ်သယ်ရတဲ့ ကားခရှိမယ်။ ရွာအဝယ်တော်ဆိုပြီး တောင်သူတွေထဲကနေမှ ကြက်သွန်ကောင်းမကောင်း ကြည့်တတ်တဲ့ အဝယ်တော်ကိုလည်း ပွဲခပေးရတယ်။ ပြီးရင် ဒီကြက်သွန် အိတ်ခွံဈေးကလည်း ဟိုဘက်နှစ်တွေတုန်းက တစ်လုံးကို ၂၅၀ ပဲပေးရတာ။ အခု ကြက်သွန်အိတ်ဆို တစ်လုံး ၄၀၀ လောက်ပေးရတယ်။ ပြီးတော့ ဒီကြက်သွန်အိတ်ခွံကလည်း တစ်ခါပဲ သုံးလို့ရတာ။ နောက်တစ်ခါ ထပ်သုံးမယ်ဆိုရင် နှစ်လုံးထပ်ပြီးမှပဲ သုံးလို့ရတာ။ နှစ်ကြိမ်လောက်ပဲ သုံးရပြီးရင် သူက သုံးမရတော့ဘူး။ အဲဒီအပေါ်မှာလည်း ကြက်သွန်တစ်အိတ်မှ ၃၅ ပိဿာပဲ ဆန့်တာကိုး။ ရွာကနေပြီးတော့ မြို့ပေါ်ကို သယ်လို့ရှိရင် ထော်လာဂျီခက တစ်ပိဿာကို ၁၅ ကျပ်ပဲပေးရတာ။ အခုကျတော့ တစ်ပိဿာကို ၄၀ ပေးနေရတယ်” ဟု ပြောသည်။

ကြက်သွန်စိုက်တောင်သူများသည် ယခုနှစ် နွေကြက်သွန်အား ဧက လျှော့စိုက်ခဲ့ကြသည့်အပြင် ဧပြီလက မိုးရွာ သွန်းမှုတို့ကြောင့် ပျက်စီးသွားသည့် ကြက်သွန်များရှိသဖြင့် အထွက်နှုန်းနည်းပါးခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ကြက်သွန်စိုက် တောင်သူများနှင့် ကုန်သည်များသည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က သွင်းအားစုနှင့် စက်သုံးဆီဈေးတို့ အဆ မတန် မြင့်တက်မှုတို့အပါအဝင် ပြည်ပမှ ဝယ်လိုအားနည်းသဖြင့် အရှုံးပေါ်ခဲ့ကြသည့်အတွက် ယခုနှစ်တွင် နွေ ကြက်သွန်အား ဧကလျော့ပေါ့ကာ စိုက်ပျိုးခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။

ပြည်တွင်း ကြက်သွန်ဈေးကွက်သည် နယ်မြေဒေသပေါ်မူတည်ကာ တစ်ပိဿာလျှင် ၁၆၀၀ မှ ၂၀၀၀ ကျပ် ဝန်းကျင်သို့ ရောက်ရှိနေကာ ပွဲရုံနှင့်ကုန်သည်တို့သည် ကြက်သွန်စိုက်တောင်သူများထံမှ ဝယ်လိုအားများနေ ကြောင်း သိရသည်။

ထိုသို့ ဝယ်လိုအားများနေသော်လည်း တောင်သူများက မိမိတို့ထွက်ရှိထားသည့် ကြက်သွန်အကုန်လုံးကို ရောင်းချ ခြင်းမပြုသဖြင့် ပွဲရုံနှင့် ကုန်သည်များမှ လိုချင်သလောက်ဝယ်၍မရသောကြောင့် ပြည်တွင်းဈေးကွက်တွင် ဈေးတက်လာခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ကြက်သွန်ကုန်သည်တစ်ဦးက “တောင်သူကလည်း အရင်က ၁၀၀၀ ရတဲ့သူက ၅၀၀ ရောင်းပြီးသွားပြီဆိုတော့ လိုတဲ့အချိန်လေးမှာပဲပေါ့ ကြက်သွန် ၁၀၀ သွားရောင်းလိုက်၊ ဆန်လိုရင် ဆန်၊ ဆီ၊ ဆား ဝယ်လိုက်ပေါ့နော်။ အဲဒီလိုဝယ်လာရတာဆိုတော့ သူတို့ရဲ့လိုအပ်ချက်သလောက်လေးပဲရောင်းတာ။

ဘယ်ဈေးပဲဖြစ်ဖြစ် တောင်သူ များများက ကိုယ့်အိမ်ရဲ့မိသားစု လိုအပ်ချက်လောက်ကလေးပဲရောင်းတာ။ ၂၀၀၀ ဈေးဖြစ်လည်း အကုန်လုံး မရောင်းဘူး။ ၃၀၀၀ ဈေးဖြစ်သွားလည်း အကုန်လုံးမရောင်းဘူး။ စားသုံးသူတွေအနေနဲ့ကျတော့လည်း တက်လာ တာကို မကြိုက်ဘူးပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ကြက်သွန်စိုက်တောင်သူများသည် နွေကြက်သွန်ရောင်းချခြင်းအား နိုဝင်ဘာလအထိ ရောင်းချကြခြင်းဖြစ်သည့် အတွက် ယခုနှစ်တွင် အထွက်နှုန်းနည်းသောကြောင့် ကုန်သည်နှင့်ပွဲရုံများအား လိုသလောက် မရောင်းချပေးနိုင် ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင် မိုးကြက်သွန်စိုက်ပျိုးရန်အတွက် တောင်သူများ ပြင်ဆင်ဆောင်ရွက်နေမှုများရှိကာ ယခုနှစ် မိုး ကြက်သွန်စိုက်ပျိုးမှုတွင် ဧကအများအပြား စိုက်ပျိုးလာနိုင်ကြောင်းနှင့် အထွက်နှုန်းများနိုင်ကြောင်း တောင်သူနှင့် ကုန်သည်တို့က သုံးသပ်ကြသည်။

ကြက်သွန်များအား ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ ထိုင်းနှင့် မလေးရှားနိုင်ငံများသို့ တင်ပို့ရောင်းချနေခြင်းဖြစ်ပြီး ယခုနှစ်တွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှ ဝယ်ယူမှုနည်းကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၇

မြန်မာ့နိုင်ငံ‌ရေးအပြောင်းအလဲဖြစ်ပွားမှုနှင့်အတူ ပြည်တွင်းရှိ ဘဏ်လုပ်ငန်းများ ရပ်တန့်လုနီးပါးဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ပိတ်ထားခဲ့ရသော်လည်း လက်ရှိတွင် ဘဏ်ဝန်ဆောင်မှုနှင့် ဘဏ်ခွဲများစွာ ပြန်လည်ပတ်ကာ ဖွင့်လှစ်လာပြီ ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

နိုင်ငံ‌ရေးအပြောင်းအလဲ ဖြစ်ပွားသည့်အချိန်တွင် ဘဏ်ဝန်ထမ်းများ CDM လုပ်ဆောင်ခြင်း၊ အလုပ်ရပ်နားသွားခြင်းနှင့် ဘဏ်သုံးစွဲသူ ပြည်သူများမှ ငွေထုတ်ယူမှု များပြားခြင်းတို့ကြောင့် ဘဏ်လုပ်ငန်းများလည်ပတ်ရန် အခက်အခဲရှိခဲ့သော်လည်း လက်ရှိတွင် မြန်မာနိုင်ငံရှိ ဘဏ်ခွဲများစွာ ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်လာပြီဖြစ်ကြောင်း ဘဏ်တစ်ခု၏ အကြီးတန်းအရာရှိတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“တစ်ဘဏ်နဲ့ တစ်ဘဏ် မတူဘူး။ ကျနော်တို့ဘဏ်တွေကျရင်တော့ အဲဒါတွေ (CDM) ကလည်း နည်းသွားပြီလေ။ ပထမပိုင်းတော့ လူငယ်တွေတော့ ပါတာပေါ့ဗျာ။ အခုကတော့ ကိုယ့်အလုပ် ကိုယ်လုပ်နေကြပြီ။ ဘဏ်ဆိုတာက ကြားမှာနေတာလေ။ ဘဏ်ဝန်ထမ်းတွေက ဘက်လိုက်လို့ မရဘူး။ ဘယ်သူ့ကိုမဆို ငွေဖြူဆိုလို့ရှိရင် လက်ခံတာ ချည်းပဲလေ။ အဲတော့ ကျနော်တို့ဘဏ်တွေအနေနဲ့ကတော့ ဘက်မလိုက်တဲ့ဝါဒကို ကျင့်သုံးတာများတော့ ရုံးတက် တဲ့သူတွေ များပါတယ်။ ဘဏ်တွေတော်တော်များများလည်း ဖွင့်လာပါပြီ” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ဘဏ်ဝန်ထမ်း အများအပြား လုပ်ငန်းခွင်သို့ ပြန်လည်ဝင်ရောက်လာပြီဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဘဏ်ခွဲ အားလုံးဖွင့်လှစ်ရန်အတွက် ဝန်ထမ်းအင်အား လုံလောက်စွာမရှိခြင်း၊ ဝန်ထမ်းခန့်ထားရန် အခက်အခဲရှိနေခြင်း စသည့် ပြဿနာများသည် တချို့သော ဘဏ်အနည်းငယ်တွင် ရှိနိုင်သည်ဟု သိရသည်။

ဘဏ်များတွင် ငွေထုတ်ယူရာ၌ အကန့်အသတ်ဖြင့် တစ်ပတ်လျှင် ၃ သိန်းမှ ၅ သိန်းအထိ လတ်တလောတွင် ထုတ်ယူခွင့်ပြုထားသော်လည်း လာမည့်အချိန်ကာလအတိုင်းအတာတစ်ခုတွင် ငွေများကို အကန့်အသတ်မရှိ ထုတ်ယူနိုင်ရန်အတွက် ဆောင်ရွက်နေပြီဖြစ်ကြောင်းလည်း ၎င်းက ဆက်ပြောသည်။

တချို့သော ဒေသများတွင် ဘဏ်ခွဲအားလုံး ပြန်လည်လည်ပတ်နေပြီဖြစ်ကြောင်းနှင့် ငွေသွင်း၊ ငွေထုတ် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများကို အဓိက ဆောင်ရွက်ပေးနေပြီဟု ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ ပုသိမ်မြို့နယ်မှ ‌ဒေသခံတစ်ဦးဖြစ်သူ ဦးနေဝင်းစိုးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရန်ကုန်မြို့ရှိ ဘဏ်တစ်ခုကို တွေ့ရစဉ်(ဓါတ်ပုံ-CNI)

“‌လောလောဆယ် ကျနော်တို့ အနီးပတ်ဝန်းကျင်ပေါ့နော် ပုသိမ်ရယ်၊ ပုသိမ်ပတ်ဝန်းကျင်မြို့ရယ် ပြန်ဖွင့်ပါတယ်။ ဘဏ်ခွဲအကုန်ပြန်ဖွင့်ပါတယ်။ အဓိက ငွေလွှဲ၊ ငွေထုတ်ဝန်ဆောင်မှုကို အဓိကလုပ်နေကြတာပေါ့။ သူတို့ အရင်တုန်းက ပိတ်တာက ဝန်ထမ်းကြောင့် ပိတ်တာမျိုး မဟုတ်ဘူးဗျ။ ကာစတန်မာတွေအနေနဲ့ ငွေထုတ်ကြတာ များတယ်၊ နောက်ပြီး သူတို့ကလည်း ငွေကြေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး အများကြီး ဖြေရှင်းမပေးနိုင်ဘူးလေ။ အဲဒါကြောင့် ဘဏ်ခွဲတော်တော်များများ ဆိုပါစို့ ဘဏ်ခွဲ ၄ ခု ရှိလို့ရှိရင် ၃ ခုလောက် ပိတ်ထားတယ်။ တစ်ခုနဲ့ပဲ run တယ်၊ ၂ ခုနဲ့ပဲ run တယ်။ ကျန်တဲ့နှစ်ခုကတော့ ပိတ်ထားတယ် စသဖြင့်။ အခုကတော့ ဘဏ်ခွဲတွေ အကုန်ပြန်ဖွင့်ပါပြီ” ဟု ပြောသည်။
ဒါ့အပြင် လက်ရှိတွင် ဘဏ်လုပ်ငန်းများ ပြန်လည်ပတ်လာပြီဖြစ်သောကြောင့် ငွေသားအခက်အခဲ ပြေလည်နေပြီ ဖြစ်သည့်အပြင် ငွေသားအသုံးပြုစရာမလိုသည့် ငွေပေးချေမှုများသည်လည်း အသုံးပြုမှု များပြားနေခြင်းကြောင့် ကောင်းမွန်သည့် အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိနေပြီဖြစ်ကြောင်း ဘဏ်အကြီးတန်းအရာရှိတစ်ဦးက CNI သို့ ပြော သည်။

“ငွေသားကို အခြေခံ သုံးနေတာ။ တကယ့် တကယ်ကျရင် ကဒ်စနစ်က အားကြီး အဆင်ပြေသွားပြီ။ ရှော့ပင်းမော တွေဆိုရင် ကဒ်တွေနဲ့ အဆင်ပြေတယ်လေ။ နောက် အင်တာနက်သုံးတာတွေ ရှိတယ်။ CB Pay တွေ ရှိတယ်။ K Pay တွေ ရှိတယ်လေ။ အဲဒီအတွက်လည်း လူတွေက သတိမထားမိလို့ပါ။ အဲဒီအတွက်လည်း သိပ်ထိခိုက်တာ မရှိဘူး။ အဲတော့ အဲဒီဘက်မှာလည်း ကဒ်စနစ်နဲ့ ငွေသားမပါတဲ့ ကဒ်စနစ်ကလည်း အဆင်ပြေသလို အခု ငွေသား ပါတဲ့ စနစ်ကလည်း ဘဏ်တွေအကုန်လုံး တိုးဖွင့်လာကြတာရှိတော့ အပေါင်းလက္ခဏာဆောင်တယ်လို့တော့ လုံးဝပြောလို့ရပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ဘဏ်များ ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်လာပြီး ငွေသွင်း၊ ငွေထုတ် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများ ရရှိနေပြီဖြစ်သော်လည်း ATM စက်များ ပုံမှန်လည်ပတ်မှုသည် ရန်ကုန်မြို့နှင့် မြို့ကြီးတချို့တွင်သာ ရရှိနေပြီး တချို့သော မြို့များတွင် အသုံးပြုနိုင်ခြင်း မရှိသေးပေ။

ATM စက်များသည် ဝန်ထမ်းအင်အား အနည်းငယ်သာ အသုံးပြုရသည့် အသေးစားဘဏ်လုပ်ငန်းတစ်ခုဖြစ်ခြင်း ကြောင့် ယင်းလုပ်ငန်းကို အပြည့်အဝ ပြန်လည်ပတ်ရန် ပိုမိုဆောင်ရွက်နေကြောင်း ဘဏ်လုပ်ငန်းများထံမှ သိရ သည်။