CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၉

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဆန်စပါးထွက်ရှိမှု အများဆုံးဒေသဖြစ်သည့် ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၌ စက်သုံးဆီဈေးနှုန်း မြင့်တက်နေမှု ကြောင့် လယ်ယာလုပ်ငန်းခွင်များမှာ နွားများကို ယခင်နှစ်များထက် လက်ရှိတွင် ပိုမိုအသုံးပြုလာနေသည်ဟု တောင်သူများ ထံမှ သိရသည်။

ယခင်က စက်ကိရိယာများဖြင့် လုပ်ဆောင်ခဲ့သော်လည်း ယခုတွင် စက်သုံးဆီ ဈေးနှုန်းမြင့်တက်၍ ကုန်ကျစရိတ်များ သက်သာစေရန်အတွက် မိရိုးဖလာ လုပ်ငန်းစဉ်အတိုင်း နွားများကို ပြန်လည် အသုံးပြုလာကြောင်း၊ ထိုသို့ နွားများ အသုံးပြု၍ လယ်ယာလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သည့်အခါ လုပ်ငန်းကြန့်ကြာမှုများ ဖြစ်ပေါ်နိုင်ပြီး အထွက်နှုန်းကိုလည်း ထိခိုက်နိုင်ကြောင်း တောင်သူတစ်ဦးဖြစ်သူ ဦးကြည်အောင်မင်း CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးကြည်အောင်မင်းက “လောလောဆယ် တောင်သူတွေက ဒီနှစ်အဖို့မှာတော့ စိုက်မယ့်ဟာက သွင်းအားစုတွေက များတယ် လေ။ သွင်းအားစုတွေက များတော့ တချို့တဝက်ဆိုရင် နွားတွေနဲ့ လုပ်တဲ့အပိုင်းတွေ ပါလာပြီ စက်သုံးဆီဈေး မြင့်တက်မှု ကြောင့် နွားတွေနဲ့ လုပ်လာတာတွေ။ အဲတော့ အချိန်တွေက ကြန့်ကြာမှု ဖြစ်လာမယ်။ အဲတော့ နောက်ပိုင်း ဘာဖြစ်လာမယ် ဆိုတော့ သီးမယ့်အချိန်မှာ မသီးဘဲနဲ့ ကြန့်ကြာမှုတွေ ဖြစ်လာလို့ရှိရင် အထွက်နှုန်းတွေ အပေါ်မှာပါ ထိခိုက်မှာပေါ့။ အဲလိုမျိုး မဖြစ်အောင်က စက်ပစ္စည်းတွေ ရင်းနှီးပြီးတော့ ချပေးမယ့် အနေအထားမျိုး ရရင်တော့ ပိုပြီးတော့ တောင်သူတွေအတွက်ကို ပိုပြီး အကျိုးအမြတ် ရှိလာမယ်လို့ မြင်တယ်” ပြောသည်။
တိုးတက်လာသည့် ခေတ်စနစ်ကြောင့် နွားများကို လယ်ယာလုပ်ငန်းခွင်များ၌ အသုံးပြုမှု နည်းပါးနေပြီ ဖြစ်သော်လည်း လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် စက်သုံးဆီဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်နေခြင်းကြောင့် လယ်ယာလုပ်ငန်းခွင်တွင် စက်ကိရိယာများ သုံးစွဲ ၍ ထွန်ယက်ခြင်းအစား တောင်သူများသည် နွားများအား ပိုမိုအသုံးပြုလာကြသည်။

လက်ရှိ ဖြစ်ပေါ်နေသော စက်သုံးဆီဈေးနှုန်းနှင့် သွင်းအားစုစရိတ် မြင့်တက်နေမှုကြောင့် လယ်ယာလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူများ အနေဖြင့် ကုန်ကျမှုစရိတ်များ ယခင်ကထက် အဆမတန် ပိုမိုကုန်ကျလာမည် ဖြစ်ကြောင်း ပြောင်းစိုက်တောင်သူ တစ်ဦးဖြစ် သူ ကိုမင်းခိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကိုမင်းခိုင်က “ဒီနှစ်ဆိုရင်တော့ ကုန်ကျစရိတ်တွေက ပိုပြီးတော့ တက်လာမှာပဲလေ။ ဆီဈေးတွေ ဒီလိုတက်ပုံနဲ့ဆိုရင်။ ပထမ နှစ်တွေတုန်းက ကုန်ကျစရိတ်က အစားစားပေါ့လေ၊ မြို့နယ်အလိုက်ကို စိုက်ပုံချင်း မတူကြဘူး။ ပုံမှန်အားဖြင့်တော့ တစ်ဧက ကို ဒီလိုစက်သုံးဆီ ပုံစံမျိုးနဲ့ဆိုရင် အနိမ့်ဆုံး ၃/၄ သိန်းကတော့ တစ်ဧကကို ပိုပိုပြီးတော့ ကုန်ကျမှု ရှိသွားပြီ” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၌ တိုင်းဒေသကြီး တစ်ဝက်နီးပါးလောက်မှာ လယ်ယာလုပ်ငန်းခွင်တွင် နွားများကို ပြန် လည် အသုံးပြုနေကြကြောင်း၊ အများဆုံး အသုံးပြုသည့် မြို့နယ်များမှာ ဇလွန်မြို့နယ်၊ ဟင်္သာတမြို့နယ်၊ ဓနုဖြူမြို့နယ်၊ ညောင်တုန်းမြို့နယ် တို့ဖြစ်သည်။

အလားတူ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်လည်း လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး လုပ်ငန်းများတွင် နွားများကို ပြန်လည် အသုံးပြုလာနေခြင်း ကြောင့် နွားဈေးကွက် အားကောင်းလာနေကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၉

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်မှုများက လူငယ် လူရွယ်များ၊ လူလတ်ပိုင်းတို့အား ပြည်ပ နိုင်ငံခြားများသို့ သွားရန် တွန်းအားပေးနေခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပညာရေးနှင့် ဖွံ့ဖြို့တိုးတက်‌ရေး ဖောင်ဒေးရှင်း(FED) မှ အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာ ဦးထူးချစ်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပတ်စပို့ ရုံးများ၌ နေ့စဉ် လူအများအပြား တန်းစီ၍ နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ပြုလုပ်ခြင်း၊ သက်တမ်းတိုးခြင်းများအား လုပ်ဆောင်လျက်ရှိနေကြပြီး လူငယ်များမှာ ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ သွားနေကြသည်ကို အများအပြား တွေ့ရှိလာရသည်။

ဦးထူးချစ်က “အခုသွားနေတာက ဝင်ငွေနည်းတာက တစ်ပိုင်း၊ ဒါက ပုံမှန်အားဖြင့်က ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားတွေ သွားတယ်ဆိုတာက ပြည်တွင်းမှာ အခြေခံ လုပ်အားခတွေနဲ့ အလုပ်သမား အခွင့်အရေး ကိစ္စတွေက တအား လျော့နည်းနေလို့ ကျနော်တို့ နိုင်ငံခြားသွားတယ်။ အခုကျတော့ နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်မှုတွေကလည်း လူငယ်၊ လူရွယ်တွေကို နိုင်ငံခြားသွား အောင် တွန်းအားတစ်ခုလို့ ကျနော့်အနေနဲ့ တွေ့ရတယ်။ အဓိကကတော့ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းမှာရှိတဲ့ အခြေခံလုပ်အားခ လစာ ဒါက အင်မတန်မှ နည်းနေသေးတာရယ်၊ နောက်တစ်ခုက အလုပ်သမားတွေရဲ့ နစ်နာကြေးပေါ့။ တစ်စုံတစ်ရာ လုပ်ငန်းခွင် ထိခိုက်မှုတွေ ရှိလာရင် ရရှိမယ့် အကျိုးခံစားခွင့်တွေကလည်း အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေ အဓိကအားဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့ မလေးရှား တို့ ထက်ကို လုံးဝနှိုင်းယှဉ်လို့ မရဘူး။ ဆိုတော့ ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားတွေကတော့ တခြားနိုင်ငံတွေမှာ သွားလုပ်နေဦးမှာ ပဲ” ဟု ပြောသည်။

တပ်မတော် ဆန့်ကျင် ဆန္ဒပြလူငယ်များ

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် နိုင်ငံရေး အကျပ်အတည်းဖြစ်ကာ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဖြစ်နေခြင်း ကြောင့် လူငယ် လူရွယ်များ၏ ဘဝ မလုံခြုံမှုများရှိလာသလို စီးပွားရေး ကျဆင်းလာခြင်းကြောင့် မိသားစု စားဝတ်နေရေး ခက်ခဲလာခြင်းကြောင့် ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ ထွက်၍ အလုပ်ရှာဖွေမှုများ ပိုများလာခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ လူငယ်များသည် ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီများမှ တဆင့် ပြည်ပသို့ သွားရောက် အလုပ် လုပ်ကိုင်ခြင်းများ ရှိသကဲ့သို့ ပြည်ပတွင် ပညာသွားသင်သည့်သူများလည်း ရှိလာကြောင်း သိရသည်။

အလားတူ ပြည်ပသို့ မိမိအစီအစဉ်ဖြင့် သွားရောက်ကာ အလုပ်အကိုင် ရှာဖွေနေသူများလည်း အများအပြား ရှိလာကြောင်း၊ ပြည်တွင်းတွင် လုပ်ခလစာ နည်းပါးသည့်အတွက် ပြည်ပထွက်၍ အလုပ်လုပ်ရန် ပိုမိုစဉ်းစားလာကြကြောင်း သိရသည်။

ထိုင်းသို့ သွားရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်ကြမည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများ

ပွင့်ဖူးအောင် ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီမှ ဒါရိုက်တာ ဦးနွေကိုကိုလင်းက “MOU က ကိုဗစ်မှာ ပိတ်ထားတာ ရှိတယ်လေ။ Covid-19 ရောဂါကြောင့်မို့လို့ ပိတ်ထားတဲ့အတွက်ကြောင့် ၂ နှစ်ကျော်လောက် ဖြစ်နေပြီ ကလေးတွေက လူစုသလို ဖြစ်သွား တာပေါ့။ အဲဒီလိုဖြစ်နေတဲ့ အတွက်ကြောင့် တချို့ဆိုရင် တရားဝင် MOU လမ်းကြောင်းကို မစောင့်နိုင်တော့ အောက်လမ်းတွေ ဘာတွေက သွားကြတယ်။ အခုမှ ပြန်ဖွင့်တယ်ဆိုတော့ လူတွေက ၂ နှစ်စာ စုနေတော့ကျ လူတွေက အများကြီး ဖြစ်နေတာ ပေါ့။ ပြည်တွင်းမှာကျတော့ ဒီမှာက နေထိုင်၊ စားသောက်စရိတ်က ရှိသေးတယ်။ စက်မှုဇုန်တွေဆို ရန်ကုန်မှာ များတာကိုး။ ရန်ကုန်မှာ လာလုပ်ဖို့ နယ်က ကလေးတွေဆို အဆောင်စရိတ်၊ စားစရိတ်တွေနဲ့ ပြန်တွက်လိုက်ရင် နိုင်ငံခြားသွားတာလောက် မစုမိဘူးပေါ့။ နိုင်ငံခြားမှာဆိုရင်တော့ နည်းနည်း ပိုစုမိတာပေါ့။ အဲဒါကြောင့် များသောအားဖြင့် နယ်ဘက်က ကလေးတွေဆို ထိုင်းတွေဘာတွေ တော်တော်များများ သွားကြတာပေါ့။ အဲဒီဘက်မှာကျ စုမိတယ်လေ။ ရန်ကုန်မှာဆိုရင် လစာကလည်း ဟိုဘက်ကလောက်လည်း မရဘူး။ အဲဒီလို အနေအထားတွေ ရှိတာပေါ့”ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထို့နောက် ယခုလို မြန်မာနိုင်ငံမှ လူငယ်၊ လူရွယ်များ ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ သွားရောက် အလုပ် လုပ်ကိုင်ခြင်းတို့ကြောင့် ပြည်တွင်း၌ လုပ်သားအင်အား ရှားပါးမှုနှင့် ကြုံတွေ့ရနိုင်ကြောင်း အလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်နေသူများက ပြောသည်။

လုပ်သားအင်အားရှားပါးမှု ပြဿနာအား တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖြေရှင်းရန်အတွက် အခြေခံ အလုပ်သမားများ၏ အခွင့်အရေးနှင့် လုပ်ခလစာအား ပြောင်းလဲသတ်မှတ်သင့်ကြောင်း FED မှ အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာ ဦးထူးချစ်က ပြောသည်။

နေအိမ်များ မီးရှို့ခံရ

၎င်းက “နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ တစ်စုံတစ်ရာပေါ့။ အဲဒါက ကာလတစ်ခုတော့ အချိန်ကြာဦးမယ်။ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု တွေ ဝင်လာတာပဲဖြစ်ဖြစ် ပြည်တွင်း လုပ်ငန်းရှင်တွေ အနေနဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ ဆောင်ရွက်တာပဲဖြစ်ဖြစ် အနည်းနဲ့ အများတော့ လုပ်သားအင်အား ရှားပါးမှုနဲ့ ကြုံကို ကြုံရမယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ ဒီအလုပ်သမားတွေရဲ့ မက်လုံးပေါ့။ အခြေခံ လစာပေါ့။ အခုက ၄၈၀၀၊ ၅၀၀၀ ပဲရှိတဲ့ဟာကို ဥပမာအားဖြင့် တစ်ရက်ကို ၁၀၀၀၀ လောက် ပေးနိုင်မလားပေါ့။ လူမှုဖူလုံရေး ကလည်း အရေးကြီးတယ်။ အမျိုးသမီးကိုယ်ဝန်ဆောင်ရင် အလုပ်သမားတွေ အကျိုးခံစားခွင့်။ ထိုင်းမှာလည်း ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားတွေအတွက် အကျိုးခံစားခွင့်က သပ်သပ်မတ်မတ် ရှိတယ်။ လုပ်ငန်းခွင်အတွင်းမှာ လက်ညှိုးတစ်ချောင်း ပြတ် ရင် ဘယ်လောက်၊ လုပ်ငန်းခွင်အတွင်းမှာ ထိခိုက်ဒဏ်ရာ ရသွားရင် ဘယ်လို လျော်ကြေးဘာညာ။ သေဆုံးရင် ဘယ်လို။ အဲဒါ မျိုးတွေ စနစ်တကျ ပြဋ္ဌာန်းပြီးတော့ တကယ်လည်း အကောင်အထည် ဖော်ဆောင်ရွက်တာရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံ အများအပြားမှ လုပ်သား လိုအပ်ချက်များအရ မြန်မာအလုပ်သမားများအား ခေါ်ယူချင်နေကြကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် မြန်မာနိုင်ငံသားများ အများအပြား သွားရောက် လုပ်ကိုင်နေသည့် နိုင်ငံများကတော့ ထိုင်း၊ မလေးရှား၊ တောင်ကိုရီးယား၊ စင်ကာပူ၊ ဂျပန် စသည်တို့ဖြင့် ဖြစ်သည်။

CNI International News

မိုဂါဒစ်ရှူး၊ ဇွန်လ ၈

ဆိုမာလီယာနိုင်ငံတွင် အငတ်ဘေး ဆိုက်ရောက်တော့မည့်အရေးမှ ရှောင်ရှားတားဆီးနိုင်ရန်အတွက် နိုင်ငံတကာအနေဖြင့် ယူကရိန်း စစ်ပွဲအပေါ် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ရှုမြင်ကြရန် တိုက်တွန်းလိုကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ လက်အောက်ရှိ ကလေးသူငယ် များဆိုင်ရာ အေဂျင်စီက ဇွန်လ ၇ ရက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်ဟု ရိုက်တာသတင်းတွင် ဖော်ပြထားသည်။

ထို့နောက် ကပ်ဆိုးဘေးဆိုးတစ်ခုမှ ရှောင်ရှားနိုင်ရန်အတွက် ဒေါ်လာ သန်း ၂၅၀ ၏ သုံးပုံတစ်ပုံသာ ယခုအချိန်အထိ ရှိသေး ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂက ပြောသည်။

နှစ်ပေါင်း ၄၀ အတွင်း အဆိုးဝါးဆုံး မိုးခေါင်ရေရှားမှုနှင့် ရင်ဆိုင်ရသော အာဖရိကဦးချိုဒေသရှိ ဆိုမာလီယာနိုင်ငံတွင် လေး ကြိမ် ဆက်တိုက် မိုးရွာသွန်းခြင်း ကင်းမဲ့ခဲ့ပြီး လာမည့် အောက်တိုဘာလနှင့် ဒီဇင်ဘာလတို့တွင် အခြေအနေ ပိုဆိုးနိုင် ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ လက်အောက်ရှိ ကလေးသူငယ်များဆိုင်ရာ အေဂျင်စီက သတိပေးခဲ့သည်။

ယူကရိန်းစစ်ပွဲ (AFP)

ယူကရိန်းစစ်ပွဲကြောင့် တကမ္ဘာလုံး စားသောက်ကုန်နှင့် လောင်စာဆီ ဈေးတက်ခြင်းနှင့်အတူ ဆိုးရွားစွာ မိုးခေါင်နေသည့် အာဖရိကတိုက်အတွက် သန်းနှင့်ချီသော လူအများ ထိခိုက်နစ်နာခဲ့ရသည်။

ဆင်းရဲနွမ်းပါးသည့် အာဖရိကမိသားစုများအတွက် စားနပ်ရိက္ခာနှင့်ချည်မျှင် ပိုမို လက်လှမ်း ဝေးစေခဲ့သလို ကောက်ပဲသီးနှံ များ စိုက်ပျိုးမရဖြစ်ပြီး မွေးမြူရေး တိရစ္ဆာန်များလည်း သေကြေပျက်စီးခဲ့ရသည်။

“ယူကရိန်းစစ်ကို ကမ္ဘာက အမြင်ကျယ်ကျယ်နဲ့ မကြည့်ဘဲ အလောတကြီး ဆက်လုပ်နေမယ်ဆိုရင် အာဖရိကဦးချိုဒေသမှာ ကလေး အသေအပျောက်များတော့မှာ” ဟု ကုလသမဂ္ဂ ကလေးများ ရန်ပုံငွေအဖွဲ့ (UNICEF) ၏ အာဖရိကဌာနေ လက် ထောက်ညွှန်ကြားရေးမှူး ရာနီယာဒါဂက်ရှ် (Rania Dagash) က သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

UNICEF ကိုယ်စားလှယ် Rania Dagash (GETTY IMAGES)

ဆိုမာလီယာနိုင်ငံတွင် အသက်အန္တရာယ် ခြိမ်းခြောက်နေသော အာဟာရချို့တဲ့မှုအတွက် အရေးပေါ် ကုစားရန် လိုအပ်နေ သည့် ကလေးသူငယ် ၃၈၆,၀၀၀ ဦး ရှိနေပြီး ၂၀၁၁ ခုနှစ်က အလားတူ ကလေးသူငယ် အရေအတွက် ၃၄၀,၀၀၀ ထက် ပိုများနေပြီ ဖြစ်သည်။

အငတ်ဘေးကြောင့် သေဆုံးသူ ရာနှင့်ချီ၍ ရှိနေပြီဟု ရိုက်တာသတင်းက ဆက်လက် ရေးသားသည်။

အလှူရှင်များထံမှ ရရှိသော ရန်ပုံငွေသည် ရက်ရောလှပါသော်လည်း လိုအပ်ချက်ရှိနေသည့် ဒေါ်လာသန်း ၂၅၀ အောက် လျော့နည်းနေသည်ဟု ရာနီယာဒါဂက်ရှ်က ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: Reuters

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၈

စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ နာဂကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသအတွင်းရှိ အိန္ဒိယ-နာဂဒေသ ပန်ဆောင်မြို့ နယ်စပ်ဂိတ်ကို ပြန်ဖွင့် ပေးရန် ဒေသခံများက လိုလားနေကြောင်း သိရသည်။

အဆိုပါ ပန်ဆောင်(နာဂ)-နန်ပေါင်(အိန္ဒိယ)ဂိတ်မှာ ယခင် ကိုဗစ်-၁၉ ပထမလှိုင်းကတည်းက ပိတ်ထားကြောင်း၊ ထို နယ်စပ် ဂိတ် ပြန်ဖွင့်ပေးပါက ကုန်ဈေးနှုန်း မြင့်မားနေမှုများ အဆင်ပြေသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ပန်ဆောင် ဒေသခံတစ်ဦးဖြစ်သူ ဒေါ်ဒေါင်းနှင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဒေါ်ဒေါင်းနှင်းက “နယ်စပ်ဂိတ်လေးကိုတော့ ဖွင့်စေချင်တာပေါ့ နှစ်ဦးနှစ်ဖက်။ ဒီဂိတ်လည်း ဖွင့်လိုက်ခြင်းအားဖြင့် ပြည်သူ တွေလည်း ဒီဒေသထွက်တဲ့ ဂျင်းလေး၊ ဘာလေး ရောင်းလို့ရတယ်၊ သူတို့ဆီက ဆန်၊ ဆီ၊ ဆားလေး ဝယ်စားလို့ရတယ်၊ အဲဒီလို ဆိုရင်တော့ ပြည်သူတွေက အသက်ရှု ချောင်ချိတာပေါ့၊ ပြည်သူတွေ အများစိုက်တဲ့ ဂျင်းတို့ အဲဒါတွေက အိန္ဒိယကပဲ ဝယ်ပေး တာဆိုတော့ အိန္ဒိယ ဒီနယ်စပ်ဂိတ်လေး ဖွင့်ပေးလို့ရှိရင်တော့ သူတို့တွေ ဒီလိုလေးတွေ ကုန်စည် ဖလှယ်မှုတွေ ဖြစ်ပြီးမှ စား ဝတ် နေရေး နည်းနည်းပါးပါး၊ အများကြီး အထောက်အကူ မပြုရင်လည်း မိသားစု ဝမ်းစာရေး အတွက်တော့ အဆင်ပြေမယ် လို့ မျှော်လင့်တယ်လေ၊ အဲဒီလိုဆိုတော့ နယ်စပ်ဂိတ်လေးကိုတော့ ဖွင့်စေချင်တယ်” ဟု ပြောသည်။

ပန်ဆောင်မြို့တွင် ဒေသထွက်ဆန် တစ်အိတ်လျှင် ယခင်က ၄၅၀၀၀ သာရှိသော်လည်း ယခုအခါမှာတော့ ၅၅၀၀၀ ကျပ် ဈေးတက်ခဲ့သလို၊ ဓာတ်ဆီ တစ်ဂါလံ (၄ လီတာ)ကို ၁၈၀၀၀ ကျပ်ရှိကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် နန်ပေါင်(အိန္ဒိယ)-ပန်ဆောင်(နာဂ) နယ်စပ်ဂိတ် ပိတ်ထားသည့်အတွက် စားသောက်ကုန်များကို ရှင်ဗွေယန်၊ တနိုင်းမှ တဆင့် ဝယ်ယူရကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ကုန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

ပန်ဆောင်မြို့က ကိုယ်ထူကိုယ်ထဈေး

ယခင်နှစ်က ပန်ဆောင်တွင် မိုးခေါင်၍ စပါးစိုက်ပျိုးမှု လျော့ကျခဲ့ကြောင်း၊ လက်ရှိ မိုးတွင်းကာလ ရောက်ရှိလာသည့်အတွက် လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးမှာ တောင်ပြိုကျမှုများ ရှိနေကြောင်း နာဂရိုးရာ ယဉ်ကျေးမှုကော်မတီမှ အတွင်းရေးမှူး ဦးကျော်ဆိုက်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးကျော်ဆိုက်က “ ကျနော့် အနေနဲ့ကြတော့ အထူးသဖြင့် ကျနော်တို့ ဒေသရဲ့ အခြေအနေကတော့ ဒီကုန်ဈေးနှုန်းကြီးတဲ့ အတွက်ကြောင့်မို့ ကျနော်တို့ ဒေသရဲ့ အခြေအနေနဲ့ စီးပွားရေးက အစပေါ့နော်၊ လူမှုစီးပွားရေးကနေ ငွေရေးကြေးရေး ရှာတဲ့ နေရာလည်း မရှိဘူး။ ကုန်ဈေးနှုန်းတွေ မြင့်တက်လာတယ်၊ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး ခက်ခဲလာတယ်ဆိုတော့ ကျနော့် ဒေသ အတွက်တော့ တော်တော်လေးတော့ အခက်အခဲဖြစ်နေတဲ့ အတွက်ကြောင့်မို့ ဆန်ရေစပါးကလည်း မနှစ်က ပြတ်သွားတဲ့ အတွက်ကြောင့်မို့ အဲဒီမှာ အခက်အခဲတွေ ပိုများလာတာပေါ့လေ၊ နယ်စပ်ဈေးတွေပေါ့၊ အထူးသဖြင့် ကျနော်တို့ ဖြစ်ချင်တာ တော့ နယ်စပ်ဂိတ်တွေ ဖွင့်ပေးနိုင်ရင်တော့ တစ်ဖက်တစ်လမ်းကနေ လူထုအတွက် စားဝတ်နေရေး ကာဗာတစ်ခု ဖြစ်တာ ပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ပန်ဆောင်မြို့သည် အိန္ဒိယနယ်စပ် မြန်မာနိုင်ငံ၏ နာဂကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသတွင် တည်ရှိသည်။

ထိုဒေသသည် လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး ခက်ခဲခြင်းကြောင့် မြန်မာပြည်တွင်းမှ စားသုံးကုန်များ၊ လူသုံးကုန်များ တင်သွင်းရာ၌ ကုန်ကျစရိတ် မြင့်မားလေ့ရှိကြောင်း သိရသည်။

CNI International News

ဝါရှင်တန်၊ ဇွန်လ ၈

အမေရိကန် ငွေကြေးဖောင်းပွမှု များပြားနေဦးမည်ဟု မိမိ မှန်းဆရကြောင်း၊ ဘိုင်ဒန်အစိုးရသည် ၎င်း၏ ဘတ်ဂျက် အဆိုပြု ချက်များအနက် ယခုနှစ်အတွက် ငွေကြေးဖောင်းပွမှု ခန့်မှန်းချက် ၄ ဒသမ ၇ ရာခိုင်နှုန်းကို တိုးမြှင့်နိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း အမေရိကန် ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး ဂျာနက်ယီလန်း (Janet Yellen) က ဇွန်လ ၇ ရက်တွင် အထက်လွှတ်တော် (ဆီးနိတ်) အမတ် များကို ပြောကြားခဲ့သည်ဟု ရိုက်တာသတင်းအရ သိရသည်။

ဆီးနိတ် ဘဏ္ဍာရေး ကော်မတီ ကြားနာမှုအတွင်း ဂျာနက်ယီလန်းက “အမေရိကန်သည် လက်ခံနိုင်ဖွယ် မရှိသော ငွေကြေး ဖောင်းပွမှု အဆင့်ကို ကိုင်တွယ် ဖြေရှင်းနေရသော်လည်း မကြာမီ ကုန်ဈေးနှုန်းတက်ခြင်းမှ သက်သာလာမည် မိမိမျှော်လင့် ကြောင်း” ပြောကြားခဲ့သည်။

အမေရိကန် စားသုံးသူ ဈေးနှုန်း ညွှန်းကိန်းတွင် ငွေကြေးဖောင်းပွမှုနှုန်းသည် မကြာသေးမီ လများအတွင်း ၈ ရာခိုင်နှုန်း အထက်သို့ တက်ခဲ့သဖြင့် နှစ်ပေါင်း ၄၀ အတွင်း အမြင့်ဆုံးနှုန်း ဖြစ်သွားခဲ့ကြောင်း၊ သို့သော် လာမည့် ၂၀၂၃ ဘဏ္ဍာရေးနှစ် အတွက် ဘိုင်ဒန်အစိုးရ ခန့်မှန်းသည်ထက် အလားအလာ ပိုမိုကောင်းမွန်ကြောင်း ရိုက်တာက ဆက်လက် ရေးသားသည်။

ဘိုင်ဒန်နဲ့ အမေရိကန် ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး ဂျာနက်ယီလန်း (GETTY IMAGES)

အမေရိကန် ပြည်တွင်း၌ ဈေးကစားနေခဲ့သည့် စားသောက်ကုန်နှင့် စွမ်းအင်စရိတ်များ မပါဝင်ဘဲ တွက်ချက်မှုများ၌ ပြည်သူ တစ်ဦးချင်းစီ၏ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ အသုံးစရိတ် ညွှန်းကိန်းမှာ ပြီးခဲ့သည့် ဧပြီလတွင် ၄ ဒသမ ၉ ရာခိုင်နှုန်းသို့ ထိုးကျသွားခဲ့ သည်။

“ငွေကြေး ဖောင်းပွမှုနှုန်းက ဆက်များနေဦးမယ်ဆိုပေမယ့် အခုတော့ ကျလာလိမ်မယ့်လို့ ကျမ မျှော်လင့်ပါတယ်” ဟု ဂျာနက်ယီလန်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

ယမန်နှစ်က ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သော ဘိုင်ဒန်အစိုးရ ဒေါ်လာ ၁ ဒသမ ၉ ထရီလီယံရှိသည့် အမေရိကန် ကယ်ဆယ်ရေး အစီအစဉ် (ARP) ကပ်ရောဂါ အသုံးစရိတ်ဥပဒေသည် လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေသော ငွေကြေးဖောင်းပွမှုကို လောင်စာမီး ထိုးပေးခဲ့ကြောင်း ရီပတ်ဘလစ်ကန် အမတ်များ၏ အခိုင်အမာ စွပ်စွဲချက်များကို ဂျာနက်ယီလန်းက ထပ်တလဲလဲ ပယ်ချခဲ့သည်။

အမေရိကန် ဒေါ်လာနဲ့ အမျိုးသမီးတစ်ဦး

“တကမ္ဘာလုံးက ဖွံ့ဖြိုးပြီး နိုင်ငံအားလုံးနီးပါးမှာ ငွေကြေးဖောင်းပွမှု အင်မတန်များနေတာ ကျမတို့ တွေ့ရမှာပါ။ ပြီးတော့ နိုင်ငံအလိုက် ကွဲပြားခြားနားတဲ့ ဘဏ္ဍာရေးမူဝါဒ ကိုယ်စီရှိကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကျမတို့ အခုကြုံတွေ့နေရတဲ့ ငွေကြေး ဖောင်းပွမှု အများစုဟာ ARP ရဲ့သက်ရောက်မှုက လာပြီးထင်ဟပ်တာမျိုး မဖြစ်နိုင်ဘူး” ဟု ၎င်းက ချေပခဲ့သည်။

ဘိုင်ဒန်အစိုးရ ယန္တရားသည် ရပ်နေသည့် ရာသီဥတုနှင့် လူမှုရေး အသုံးစရိတ်များ၏ ပမာဏကို နောက်ပြန်ဆုတ်ရန် တွန်း အား ပေးနေဆဲ ဖြစ်သည်။ ထိုပမာဏထဲတွင် သန့်ရှင်းသော စွမ်းအင်နည်းပညာနှင့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးဆိုင်ရာ အခွန်ဘဏ္ဍာ များလည်း ပါဝင်သည်။

ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး စောဒကတက်ခဲ့သော မူဝါဒများအရ ဈေးနှုန်းတက်၍ စိတ်ပျက်နေကြသည့် အမေရိကန် စားသုံးသူ ပြည်သူ များအတွက် ကုန်ကျစရိတ် သက်သာစေနိုင်ကြောင်း ရိုက်တာသတင်းအရ သိရသည်။

Source: Reuters

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန် ၈

မြန်မာနိုင်ငံ၏ တိုင်းနှင့်ပြည်နယ်အသီးသီးရှိ ကမ်းဝေးငါးဖမ်းလုပ်ငန်းများသည် စက်သုံးဆီဈေးနှုန်း မြင့်တက်နေမှုကြောင့် လုပ်ဆောင်နိုင်ခြင်းမရှိဘဲ ရပ်နားထားရခြင်းများ ဖြစ်ပေါ်နေကြောင်း ငါးဖမ်းလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူများထံမှ သိရသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ ကမ်းဝေးငါးဖမ်းလုပ်ငန်းများသည်လည်း စက်သုံးဆီဈေးနှုန်း မြင့်တက်မှုကြောင့် အလုပ်သမားကြေးများ ပေးဆောင်ရန် မတတ်နိုင်သည့်အတွက် လုပ်ငန်းများ ရပ်နားထားရသည်မှာ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ရှိကြောင်း ငါးလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူ ဦးခင်အေးမောင် CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးခင်မောင်အေးက “ဈေးတအားများနေတော့ ပင်လယ်ထဲမှာ ငါးဖမ်းတဲ့သူတွေက ငါးဖမ်းထွက် မရဘူးပေါ့။ ငါးဖမ်းလုပ်တဲ့ ဟာက ဟိုတုန်းကလိုမျိုး ငါးဈေးကလည်း မတက်ဘူး။ ဒီဘက်က ဆီဈေးကလည်း တက်နေတော့ ငါးတစ်နေ့ သွားဖမ်းတာ အဆင်မပြေဘူးဆိုတော့ အလုပ်တွေက ရာခိုင်နှုန်း အားဖြင့် ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ပဲ လုပ်တော့တယ်။ ကျန်တဲ့သူတွေက အကုန်လုံး ဖြစ်သလို လုပ်နေကြတာပေါ့။ အဆင်မပြေဘူးပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ယခင်က ငါးမဖမ်းရ ရာသီကို ဧပြီလ၊ မေလ၊ ဇွန်လ ဟူ၍ သတ်မှတ်ထားသော်လည်း လက်ရှိတွင် ဇွန်လမှစတင်၍ ငါးဖမ်းခွင့် ကို ငါးဖမ်းလုပ်ငန်းဦးစီးဌာနမှ ခွင့်ပြုထားကြောင်း သိရသည်။

သို့သော် စက်သုံးဆီ ဈေးနှုန်းများသည် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးမှလွဲ၍ ကျန် တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ် တချို့တွင် ၂၅၀၀ မှ ၃၀၀၀ ကြား ဝယ်ယူနေရသည့်အတွက် ငါးဖမ်း တစ်ခါထွက်သည့်အခါ စက်သုံးဆီဖိုး ၃၀၀၀၀၀(သုံးသိန်း)နီးပါး ကုန်ကျသော် လည်း ၃၀၀၀၀၀(သုံးသိန်း) ပြန်မရရှိခြင်းကြောင့် လုပ်ကိုင်မည့်သူ မရှိတော့ကြောင်း ဦးခင်အေးမောင်က ပြောသည်။

ငါးဖမ်းလုပ်ငန်း တစ်ခုကိုတွေ့ရ

၎င်းက “ဘယ်လိုလုပ် သွားနိုင်မှာလဲ။ ဆီ လီတာ ၁၀၀ ကုန်တာ။ တစ်နေ့သွားလိုက်ရင် တစ်နေ့ ၂ သိန်း၊ ၃ သိန်းဖိုး နုတ်လိုက် ရင် ပိုက်ဆံက ၂ သိန်း ၃ သိန်းဖိုး မရဘူး။ အလုပ်သမားဖိုး ရှိသေးတယ်။ စားဖို့ ရှိသေးတယ်။ ပိုက်ဖမ်းတဲ့ အခြေအနေပေါ်မှာ ပိုက်တွေရဲ့ တန်ဖိုး ရှိသေးတယ်။ အလုပ်က ဘယ်လိုပြောရမလဲ ‌ရှေ့ဆက်ပြီး ဒီအတိုင်းသွားရင် အခြေအနေက ဘယ်လိုမှ မကောင်းဘူး။ လူလည်း မရှိတော့ဘူး။ နောက် အလုပ်ကောင်း လာမယ်ဆိုရင် လုပ်မယ့်လူလည်း မရှိတော့ဘူး ရခိုင်မှာ” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် ငါးဖမ်းလုပ်ငန်း အများအပြား ရပ်နားလာမှုသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ကမ်းရိုးတမ်းဒေသ တစ်လျှောက်ရှိ ရခိုင်ပြည်နယ်၊ မွန်ပြည်နယ်၊ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးနှင့် တနင်္သာရီတိုင်း‌ဒေသကြီးတို့တွင် ဖြစ်ပေါ်လျက် ရှိသည်။

မွန်ပြည်နယ်တွင် စက်သုံးဆီ ဝယ်ယူရ ခက်ခဲခြင်းနှင့် ဈေးနှုန်း မြင့်တက်နေမှုကြောင့် ငါးဖမ်းလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်မှုများ ရပ်နား လာကြသလို လုပ်ကိုင်သူ အနည်းငယ်သာ ရှိတော့ကြောင်း သိရသည်။

စက်သုံးဆီ ဈေးနှုန်း မြင့်တက်သော်လည်း ငါးဈေးနှုန်း မြင့်တက်လာခြင်း မရှိကြောင်း၊ အလုပ်သမား စရိတ်များလည်း မြင့် တက်နေကြောင့် ရပ်နားထားရကြောင်း မွန်ပြည်နယ်၊ သံဖြူဇရပ် ငါးလုပ်ငန်းရှင်အသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးခင်ဝင်းက CNI သတင်းဌာန သို့ ပြောသည်။

ဦးခင်ဝင်းက “ဦးလေးလည်း ရပ်ထားရတာပဲ။ အခြေအနေ မကောင်းဘူး။ ငါးဈေးက မတက်ဘူးလေ။ ဆီဈေးပဲ တက်တယ်။ အလုပ်သမားခလည်း ဈေးတက်တယ်ဆိုတော့ အဲဒါကြောင့် ရပ်ထားတာပါ” ဟု ပြောသည်။

တခြားတစ်ဖက်မှာတော့ စက်သုံးဆီဈေး မြင့်တက်မှုကြောင့် ငါးဖမ်းလုပ်ငန်းများ လုပ်ကိုင်၍ မရခြင်းကြောင့် ဒေသခံပြည်သူ အများအပြား အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်း နည်းပါးသွားကြောင်း၊ ထို့နောက် ပြည်ပသို့ အလုပ်သွားရောက် လုပ်ကိုင်မှုများ နေ့စဉ်နှင့်အမျှ ရှိလာနေကြောင်း၊ ပြည်တွင်း လုပ်သား အရင်းအမြစ် အားနည်းလာကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၈

ကြက်သွန်စိုက်တောင်သူများသည် ယခုနှစ် နွေကြက်သွန်အား ဧက လျှော့စိုက်ခဲ့ကြသည့်အတွက် အထွက်နှုန်း နည်းသည့်အပြင် ပြည်ပသို့ တင်ပို့ခြင်းများလည်းရှိသဖြင့် ပြည်တွင်းတွင် လက်ကျန်နည်းကာ တစ်ပိဿာ  လျှင် ကျပ် ၁၆၀၀ ဝန်းကျင်အထိ ဈေးနှုန်းမြင့်တက်နေသည်။

ကြက်သွန်သည် ဟင်းချက်ရာတွင် မပါမဖြစ် အသုံးပြုရသည့်အတွက် ယခုကဲ့သို့ တစ်ပိဿာ ကျပ် ၁၀၀၀ ကျော် အထိ ဈေးနှုန်းမြင့်တက်မှုသည် အခြေခံလူတန်းစားများအတွက် အခက်အခဲဖြစ်ကြောင်း အိမ်ထောင်ရှင်မတစ်ဦး ဖြစ်သည့် မပြည့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ကြက်သွန်ဈေးတက်တော့လည်း ဟင်းက ချက်ရတာ အဆင်မပြေဘူးပေါ့။ အဲဒီကုန်ကျတဲ့ ပိုက်ဆံက တခြား တစ်ခု ဝယ်လို့ရတယ်လေ။ အရင်တုန်းက အမယ် နှစ်မျိုး ဝယ်လို့ရရင် အခု တစ်မျိုးပဲဝယ်လို့ရတယ်။ ချွေတာရတာ ပေါ့။ အဲဒီလိုလျှော့သုံးရတာပေါ့။ ခါတိုင်းဆို ကြက်သွန် ဟင်းတစ်ခွက်မှာ ၄၊ ၅ လုံး ထည့်ရတဲ့နေရာမှာဆို ၃ လုံး လောက်ပဲထည့်ရတာတို့ အဲဒီလိုမျိုး လျှော့ရတာပေါ့။ အကုန်လုံးကတော့ အစစ အရာရာ လျှော့ရတာပေါ့။ အရင်တုန်းကဆို တစ်ပိဿာ ၁၀၀၀ ဆို တစ်ပိဿာလောက်ဝယ်လို့ရတယ်။ အရင်က တစ်ပိဿာ ဝယ်တဲ့အစား အခုဆို ၅၀ သားလောက်ပဲဝယ်ရတာပေါ့။ လျှော့ပြီးတော့ ဝယ်ရတာပေါ့ အရင်ထက်။ ကြက်သွန်ဈေးတစ်ခုတည်း တက်တာမဟုတ်ဘူးလေ။ အကုန်လုံးက ကုန်‌ဈေးနှုန်းက တက်နေတော့ ခါတိုင်း တစ်နေ့ စရိတ်ကို ၅၀၀၀ ဆိုရင် အခုက တစ်နေ့ ၇၀၀၀ လောက်ဖြစ်သွားတာလေ။ ဈေးတွေက မက‌တော့လေ”ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က ကြက်သွန်စိုက်တောင်သူနှင့် ကုန်သည်တို့ အများအပြားအရှုံးပေါ်ခဲ့ပြီး သွင်းအားစုနှင့် စက်သုံးဆီ ဈေးတို့ အဆမတန် မြင့်တက်မှုကြောင့် ယခုနှစ်တွင် ဧကလျှော့ပေါ့ စိုက်ပျိုးခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။

တောင်သူများမှ ရောင်းချသည်ဈေးနှုန်းသည် တစ်ပိဿာ ၁၀၀၀ ဝန်းကျင်နှုန်းထားဖြစ်သဖြင့် ပြည်တွင်းဈေးကွက် တွင် ကြက်သွန်တစ်ပိဿာလျှင် နယ်မြေဒေသပေါ်မူတည်က ကျပ်ငွေ ၁၀၀၀ မှ ၁၆၀၀ ဝန်းကျင်အထိ ပေါက်ဈေး ရှိနေခြင်းဖြစ်သည်။

ကြက်သွန်အပါအဝင် အခြားကုန်ဈေးနှုန်းများမှာ နေ့စဉ်နှင့်အမျှ တက်နေသော်လည်း စားသုံးသူများအား ပြန် ကြည့်နေရသဖြင့် ဈေးမတက်သေးကြောင်း ဂုံးခေါက်ဆွဲရောင်းချနေတဲ့ ကိုချမ်းမြေ့က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဈေးတက်တာကတော့ နည်းနည်းတော့ အခက်တွေ့တာပေါ့။ ဒီကြက်သွန်မှမဟုတ်ဘူး တခြားကုန်ပစ္စည်း ကလည်း နေ့စဉ်နဲ့အမျှ တက်နေတာ။ ကျနော်တို့ဆိုရင် စရောင်းလာကတည်းက ဈေးက ဒီအတိုင်းပဲ။ ဒါပေမယ့် ထပ်ပြီးတော့ တက်လိုက်လို့မရဘူး။ သူတို့အတွက်က ဈေးတက်ပေမယ့် အကိုတို့ဘက်က တက်လို့မရတော့ အကို တို့အတွက်က ဒီကာလ နည်းနည်းတော့ ခက်ခဲတာပေါ့။ လောလောဆယ်တော့ ဈေးတက်ဖို့မရှိသေးဘူး။ အကို ဈေးနှုန်းပြောင်းထားလည်းမကြာသေးဘူးဆိုတော့။ ပြီးခဲ့တဲ့လလောက်ကမှ နေရာပြောင်းဘာညာဆိုတော့ ပုံမှန် ထက် ဈေးနည်းနည်းလေးတက်ထားတာရှိတယ်ဆိုတော့။ အခုကုန်ဈေးနှုန်းတက်ပေမယ့်လည်း ထပ်ပြီးတက်ဖို့ မရှိသေးဘူး။ ဘာလို့ဆို စားသုံးသူတွေကိုနည်းနည်း ပြန်ပြီးကြည့်ပေးတဲ့သဘောပေါ့”ဟု ပြောသည်။

ယခုနှစ်၏ နွေကြက်သွန်ဈေးနှုန်းသည် အခြေခံလူတန်းစားများအတွက် အဆင်မပြေသော်လည်း တောင်သူနှင့် ကုန်သည်များအတွက် အဆင်ပြေကြောင်း ပွဲရုံကုန်သည်များနှင့် တောင်သူများထံက သိရသည်။

ကြက်သွန်ကုန်သည်တစ်ဦးဖြစ်သည့် ကိုသက်ဖြိုးက“ပြည်တွင်းဈေးအရမ်းကောင်းနေတဲ့အနေအထားပဲ။ ၆ လပိုင်း ဆိုရင် ခါတိုင်းတုန်းက ဖြစ်မှ ၇၀၀၊ ၈၀၀ ပေါ့လေ။ အခုချိန်မှာ တောင်သူရောင်းဈေးကိုက ၁၀၀၀၊ ၁၁၀၀၊ ၁၂၀၀ ပေါ့။ တောင်သူတွေရဲ့ရောင်းဈေးကိုက အဲဒီလောက်ရှိနေတာ။ ဒီနှစ်ကတော့ အကျိုးရှိပါတယ်။ အကျိုးရှိပါတယ် ဆိုပေမယ့် ဒီဟာက ဈေးနှုန်းတစ်ခုသာ မြင့်လာတာလေ။ ကုန်ကျစရိတ်မြင့်တာတွေလည်း ရှိသေးတာပေါ့။ ဒီဘက် ဓာတ်မြေဩဇာတို့ နောက်ပြီးတော့ အကုန်လုံးပေါ့ အစစ အရာရာ ကုန်ဈေးနှုန်းတက်တာနဲ့ဆိုရင် ဒါကြီးက တောင်သူတွေအတွက် အရမ်းကြီးအကျိုးရှိပါတယ်လို့တော့ ပြောလို့မရဘူး။ ဒီဈေးကလည်း အဆင်ပြေတဲ့ အနေအထားမှာပဲ ရှိပါသေးတယ်” ဟု ပြောသည်။

ယခုကဲ့သို့နှုန်းထားအရ တောင်သူများအတွက် အကျိုးအမြတ်ရှိမည်ဆိုပါက မိုးကြက်သွန်စိုက်ပျိုးမှုတွင် စိုက်ပျိုးမှု နှုန်း များပြားလာနိုင်ကြောင်း ကုန်သည်များက သုံးသပ်သည်။

ကြက်သွန်များအား ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ ထိုင်းနှင့် မလေးရှား နိုင်ငံများသို့ တင်ပို့ရောင်းချနေခြင်းဖြစ်ပြီး ယခုနှစ်တွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှ ဝယ်ယူမှု နည်းကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၇

ရခိုင်ပြည်နယ်သို့ စက်သုံးဆီ ခွဲတမ်းရရှိမှု လျော့နည်းသွားခြင်းကြောင့် လိုသလောက် မရောင်းချပေးနိုင်သည့် အခြေအနေ ဖြစ်ပေါ်နေကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ စက်သုံးဆီ အရောင်းဆိုင်များထံမှ သိရသည်။

ယခင်က စက်သုံးဆီများကို လိုသလောက် ဝယ်ယူ၍ ရသော်လည်း လက်ရှိတွင် စက်သုံးဆီ ဝယ်ယူရာ၌ လိုအပ်သည့် ပမာဏအား တင်ပြရကြောင်း၊ လိုအပ်သလောက် ဝယ်ယူ၍မရဘဲ ခွဲတမ်းရရှိမှု လျော့ကျသွားခြင်းကြောင့် ပြန်လည် ရောင်းချရာတွင် လိုအပ်သလောက် ရောင်းချမပေးနိုင်သည့် အခြေအနေ ဖြစ်နေကြောင်း တောင်ကုတ်မြို့နယ်မှ စက်သုံးဆီဆိုင်ပိုင်ရှင် တစ်ဦး က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “၁ လမှာ ကိုယ်ရောင်းတဲ့အားကို တင်ပြလို့ရှိရင် ကိုယ်လိုချင်တဲ့အားကို တင်ပြလို့ရှိရင် ၃ စီးလောက် လိုချင်ရင် ၂ စီး လောက်ပဲ ပေးတယ်ပေါ့။ အဲလိုပုံစံ လျှော့ချလိုက်တာပေါ့။ အခက်အခဲတော့ ဖြစ်တာပေါ့။ ကိုယ်ရောင်းချင်သလောက် ရောင်း လို့ မရတော့ဘူးလေ။ ဝယ်တဲ့သူကလည်း လယ်ထွန်မယ့် သူကလည်း ၁ ရာသီမှာ ဂါလံ ၅၀ ကုန်မယ်။ လာဝယ်တော့ သူ့ကို ဂါလံ ၅၀ မရောင်းနိုင်ဘူး။ ဂါလံ ၂၀ လောက်ပဲ ရောင်းနိုင်တယ်။ အဲလို အခက်အခဲ ဖြစ်ကုန်တာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

စစ်တွေမြို့ ဆီဆိုင်ကြီးများတွင် ပရီမီယမ် ဒီဇယ်ဆီ တစ်လီတာကို ၂၆၈၀ ကျပ်၊ ဒီဇယ်ဆီ တစ်လီတာကို ၂၆၅၀ ကျပ်၊ အောက် တိန်း-95 တစ်လီတာကို ၂၄၂၀ ကျပ်၊ အောက်တိန်း-92 တစ်လီတာကို ၂၃၃၅ ကျပ် စသဖြင့် စျေးနှုန်းအသီး ရှိသည်။

ထို့နောက် မောင်တောမြို့နယ်ရှိ ဆီဆိုင်ကြီးများတွင် ဓာတ်ဆီ တစ်လီတာကို ၃၀၀၀ ကျပ် ပေးဝယ်နေရကြောင်း၊ လမ်းဘေး ဆိုင်များတွင် ၃၅၀၀ ကျပ်ခန့်အထိ မြင့်တက်လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

စက်သုံးဆီ ဈေးနှုန်း မြင့်တက်မှုကြောင့်လည်း ရခိုင်ပြည်နယ်သည် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံနှင့် ကုန်သွယ်မှု ပြုလုပ်ရာတွင် ချင့်ချိန် ၍ လုပ်ဆောင်နေရကြောင်း၊ အမြတ်အစွန်းရရှိမှု နည်းပါးသွားကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ် ကုန်သည်နှင့် စက်မှုအသင်းချုပ် အတွင်းရေးမှူး ဦးအောင်အောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

စက်သုံးဆီ အရောင်းဆိုင်

ဦးအောင်အောင်က “ဒီလိုမျိုး ဆီဈေးတွေ တက်လာတယ်။ ဆီပြတ်လပ်မှုတွေ ဖြစ်လာတဲ့အခါမှာ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး စရိတ် တွေက တက်လာပါတယ်။ တစ်ဖက်နိုင်ငံကို ကျနော်တို့ ကုန်တင်ပို့နေရတဲ့ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ငန်းတွေမှာလည်း သယ်ယူ ပို့ဆောင်ရေး စရိတ်တွေ မတည်ငြိမ်တဲ့ အတွက်ကြောင့် လုပ်ငန်းတွေ အနေနဲ့ တော်တော်လေး စဉ်းစားပြီးတော့ လုပ်နေရပါတယ်။ ကုန်ဈေးနှုန်း အခက်အခဲ ကနေပြီးတော့ မျှော်လင့်မထားတာတွေ ဖြစ်နေတဲ့ဟာမျိုးပေါ့နော်။ အဲဒါကြောင့် တော်တော်လေး ဂရုစိုက်ပြီးတော့ လုပ်ရပါမယ် အခုချိန်မှာ။ ရောင်းထားတဲ့ ပစ္စည်းကနေတဆင့် ပြင်ဆင်စရိတ် နှုတ်ပြီးတော့ ကျနော်တို့ အကျိုးအမြတ် မရှိတာတွေ၊ အမြတ်နည်းတာတွေ၊ ဆုံးရှုံးမှု ရှိတာတွေ ရှိကောင်း ရှိနိုင်တာပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

စက်သုံးဆီ လိုသလောက် ဝယ်ယူ၍ မရသည့်အပြင် စက်သုံးဆီ ဆိုင်များသို့ လာရောက်သူ များပြားသောကြောင့် တန်းစီ စောင့်ဆိုင်း နေရခြင်း၊ စက်သုံးဆီ ဆိုင်တချို့တွင် ဆီအမျိုးအစား စုံလင်စွာ ရောင်းချမှုများ မရှိတော့ခြင်းနှင့် စက်သုံးဆီ ဈေး နှုန်း များသည်လည်း အလွန်မြင့်တက်နေကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ် ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။

စစ်တွေဒေသခံ ကိုမိုးဇော်က “စက်သုံးဆီက အခုက ဈေးတွေ တအားမြင့်နေလို့။ ဝယ်ရမလွယ်ဘူး။ ဝယ်ရတာလည်း ခက် တယ်။ ဆိုင်ကယ်တွေတောင် တန်းစီရတယ် ဆိုင်ကယ်ဆီဖြည့်ဖို့ တစ်ခေါက်ဆိုရင်လေ။ ဆီဆိုင်တွေမှာ အကြာကြီးပဲ တန်းစီ ရတာ။ ကျနော်တို့ဆီမှာလည်း တစ်ခါတလေ ဒီဇယ်ပြတ်သွားတာ ရှိတယ်။ ဆီမရှိဘူးလို့ ပြောပဲ ပြောတယ်သူတို့က။ ဒီအတိုင် ဈေးတက်လာရင် ကျနော်တို့ မှာ ကုန်နဲ့ ဆန်ကားတွေ အဆင်ပြေမှာ မဟုတ်တော့ဘူးဗျ။ ကား ၃ စီးထွက်မယ့် နေရာမှာ ၁ စီး ပဲ ထွက်ရမှာ။ အဲဒါဆိုရင် အဆင်မပြေတော့ဘူး။ ကုန်စည်စီးဆင်းမှုလည်း အဆင်ပြေတော့မှာ မဟုတ်ဘူး” ဟု ပြောသည်။

ယခုအတိုင်း စက်သုံးဆီ ဝယ်ယူရ ခက်ခဲခြင်း၊ ဈေးနှုန်း တည်ငြိမ်မှု မရှိခြင်းများကို မြန်မာ့‌ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်းမှ ဖြေရှင်းပေးရန် လိုအပ်သလို စက်သုံးဆီ တင်သွင်းဖြန့်ဖြူး ရောင်းချသူများ အနေဖြင့်လည်း ထိန်းညှိပေးရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ စက်သုံးဆီ ပြတ်လပ်မှု မဖြစ်ပေါ်ရေး ဆောင်ရွက်သင့်ကြောင်း လုပ်ငန်းရှင်များက လိုလားနေကြသည်။

စက်သုံးဆီ ဈေးနှုန်း မြင့်တက်ပြီး တည်ငြိမ်မှု မရှိခြင်းနှင့် လိုအပ်သလောက် ဝယ်ယူ၍ မရခြင်းများကြောင့် လုပ်ငန်း လည်ပတ်မှု နှောင့်နှေးခြင်းများ ရှိလာသကဲ့သို့ ရပ်နားထားရသည့် လုပ်ငန်းများ ရှိနေကြောင်းလည်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၆

မြန်မာ - တရုတ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် နှစ်ဖက်နိုင်ငံ ကုန်တင်ယာဉ်များကို မေလ ၁၆ ရက်နေ့မှ စတင်၍ ဝင်ထွက်ခွင့် ပြုလိုက်ခြင်းကြောင့် ခေါက်တိုကုန်တင်ယာဉ် ငှားရမ်းခများ ယခင်ကထက် အဆမတန် သက်သာလာကြောင်း မူဆယ် ကုန် သည်များထံမှ သိရသည်။

မြန်မာကုန်တင်ယာဉ်များ တရုတ်နိုင်ငံတွင်းသို့ ဝင်ရောက်ခွင့် မရရှိခင် အချိန်က ခေါက်တိုကုန်တင်ယာဉ် ငှားရမ်းခသည် တန် ၅၀ ဆံ့ တွဲကားတစ်စီးကို သိန်း ၁၀၀ နီးပါးဖြင့် ငှားရမ်းရကြောင်း၊ လက်ရှိ မြန်မာကုန်တင်ယာဉ်များ တရုတ်နိုင်ငံသို့ တိုက်ရိုက် ဝင်ရောက်ခွင့် ရရှိသွားသည့်အတွက် ငှားရမ်းခ ၁၀ သိန်းသာ ပေးရတော့ကြောင်း မူဆယ်ဆန်စပါးကုန်စည်ဒိုင် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးမင်းသိန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးမင်းသိန်းက “ မေလ ၁၆ ရက်နေ့မှာ မြန်မာကားတွေကို အစားထိုး ယာဉ်မောင်းစနစ်ကနေ တိုက်ရိုက် ဝင်ရောက်လို့ ရပြီးတဲ့ နောက်မှာ ခေါက်တိုကားခတွေက ဈေးတွေ ကျသွားတယ်။ မေလ ၁၆ ရက်နေ့ မတိုင်မီက ဆန်အိတ် ၁ ထောင် တန် ၅၀ တင် တဲ့ တွဲကားတစ်စီးကို ကားခ သိန်း ၁၀၀ လောက် ပေးရတယ် ဗမာငွေ။ အခုကျတော့ မေလ ၁၆ ရက်နေ့ နောက်ပိုင်းမှာ ယခင် သိန်း ၁၀၀ လောက် ပေးရတဲ့ ကားခက အခု ၁၀ သိန်းလောက်ပဲ တန်တယ်။ ကားခက သိသိသာသာ ကျသွားတယ်။ ဘာကြောင့်လဲ ဗမာကားတွေ တိုက်ရိုက် ဝင်ခွင့်ရတဲ့အတွက်။ တကယ်လို့များ ဗမာကားတွေက မိမိကားကို မိမိကိုယ်တိုင် မောင်း ပြီး ဝင်လို့ရမယ်ဆိုရင် ခေါက်တိုကားခလည်း ဒီထက် ပြန်ကျအုံးမယ်” ဟု ပြောသည်။

ခေါက်တိုကုန်တင်ယာဉ် ငှားရမ်းခ ဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းသွားရခြင်းသည် မြန်မာကုန်တင်ယာဉ်များ တရုတ်နိုင်ငံသို့ တိုက်ရိုက်ဝင်ရောက်ခွင့် ရရှိသွားခြင်းနှင့် ယခုအချိန်သည် ကုန်ပစ္စည်းရှားပါးသည့် အချိန်ဖြစ်ခြင်းကြောင်းဟု သိရ သည်။

ယခင် သစ်သီးတင်ပို့မှု များပြားနေချိန် ကုန်တင်ယာဉ်များလည်း များပြားကာ အဆိုပါ အချိန်များတွင်မူ ကုန်တင် ယာဉ်ငှားရမ်းခများမှာ နှစ်နိုင်ငံအပြန်အလှန် ဈေးနှုန်းမြင့်တက်နေသော်လည်း လက်ရှိတွင် ကုန်စည် ရှားပါးခြင်း ကြောင့် ဈေးနှုန်း ကျဆင်းလာနေပြီဖြစ်သည်ဟု သစ်သီးကုန်ကားသမားတစ်ဦးဖြစ်သူ ကိုဆန်းဝင်းက CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

“ကားခတွေကတော့ ကျသွားပြီ။ အဝင်လည်း ကျသွားပြီ။ အထွက်လည်း ကျသွားပြီ။ သစ်သီးရှားတဲ့အပေါ်မှာပဲ မူတည်တယ်။ အခုက သစ်သီးက ရှားသွားပြီလေ။ အရင်တုန်းက ဖရဲသီးတို့၊ သခွားမွှေးတို့ ဗမာကုန်သည်တွေက ဝင်ချင်တာများတော့ ကားခတွေ ဈေးတင်ပြီး ရတယ်။ အခုက ကျသလောက် ဖြစ်သွားပြီးတော့ တရုတ်ကားက ၈၅၀၀ (ယွမ်)၊ ၈၀၀၀၊ ၉၀၀၀ ပေါ့။ အရင်တုန်းက ၃ သောင်းခွဲလောက် ပေးရတာပေါ့။ ဟိုဘက်က အထွက်က အရင်တုန်းက ၃ သောင်းလောက် ပေးရတယ်။ အခုက ၆ ထောင်၊ ၅ ထောင် အမျိုးမျိုးပဲ” ဟု ပြောသည်။

ယခု ကုန်တင်ယာဉ် ငှားရမ်းခဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းလာပြီဖြစ်သော်လည်း မူလပထမဈေးနှုန်း၊ ကိုဗစ် - ၁၉ ရောဂါ မဖြစ်ပွားမီဈေးနှုန်းနှင့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးဂိတ်များ အားလုံး ဖွင့်လှစ်ထားသည့် အချိန်၏ဈေးနှုန်းသို့ ပြန်လည် မရောက်ရှိသေးကြောင်း ဦးမင်းသိန်းက ပြောသည်။

“မူလဈေးနှုန်းမှာ အမှန်မှာ သူက ဟိုဘက်နဲ့ ဒီဘက်က မိုင်က ၁ မိုင်လောက်ပဲ ဝေးတယ်။ ပုံမှန်ဟိုးအရင်တုန်းက ဈေး ကိုဗစ်မဖြစ်ခင်တုန်းက ဈေးဆိုရင်၊ ဂိတ်တွေ အားလုံးဖွင့်တုန်းက ဈေးဆိုရင် ၂ သိန်းလောက်ပဲ ရှိတယ်။ အရင်တုန်းက ဂိတ်က ၅ ဂိတ်ဖွင့်တယ်။ ၅ ဂိတ် ဖွင့်တုန်းကကျတော့ ကျင်စန်းကျော့ကနေ ဝမ်တိန်သွားရင် ခေါက်တိုခက ၂ သိန်းလောက်ပဲ ကုန်တယ်။ ကိုဗစ်ဖြစ်ပြီးတဲ့နောက်ပိုင်းမှာ ဂိတ်တွေ ပိတ်တယ်။ စည်းကမ်းချက် တွေ ထုတ်တယ်။ ဗမာကားတွေ မဝင်ရဘူး။ အစားထိုးယာဉ်မောင်းတွေနဲ့ သွားတဲ့နောက်ပိုင်းမှာ ကားခတွေ ဈေးတက်လာတာ” ဟု ပြောသည်။

ကိုဗစ်ရောဂါ အကြောင်းပြချက်ဖြင့် ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇူလိုင်လမှစတင်၍ မြန်မာ - တရုတ် ကုန်သွယ်ရေးတွင် အရေးပါသည့် ချင်းရွှေဟော်၊ နန်းတော်ဂိတ်၊ ဂျယ်ဂေါင်ဂိတ်၊ ဆင်ဖြူဂိတ်နှင့် မန့်ဝိန်းဂိတ်တို့ကို တရုတ်နိုင်ငံဘက်မှ ပိတ်ထားခဲ့ပြီး ကျင်စန်းကျော့ဂိတ်တစ်ခုတည်းကိုသာ ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ထားသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၅

လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍသည် နိုင်ငံ့စီးပွားရေး၏ အဓိကကျောရိုးဖြစ်ပြီး ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုများကြောင့် စိုက်ပျိုး ထုတ် လုပ်နိုင်မှု စွမ်းအားများ ကျဆင်းလာနေခြင်းကို သတိပြုရန် နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က ပြောသည်။

ယနေ့ (ဇွန်လ ၅ ရက်) တွင် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ကမ္ဘာ့ပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးနေ့ အထိမ်းအမှတ် အခမ်းအနားမှာ ၎င်းက အထက်ပါ အတိုင်း ပြောသွားကြောင်း သိရသည်။

နစကဥက္ကဋ္ဌက “ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍသည် နိုင်ငံ့စီးပွားရေး၏ အဓိကကျောရိုးဖြစ်ပြီး ရာသီဥတု၏ ဆိုးကျိုး သက် ရောက်မှု အထူးသဖြင့် မုတ်သုံရာသီ တိုတောင်းလာခြင်း၊ နှစ်စဉ်ပျမ်းမျှ အပူချိန်တိုးလာခြင်းနှင့် ပင်လယ် ကမ်းရိုးတန်း တစ်လျှောက်ရှိ စိုက်ပျိုးမြေများတွင် ဆားငန်ရေ ဝင်ရောက်ခြင်းတို့ကြောင့် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်နိုင်မှု စွမ်းအားများ ကျဆင်း လာခဲ့ကြောင်း၊ ထို့ပြင် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်၏ အကျိုးဆက် အနေဖြင့် ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် မြင့်တက်လာခြင်းနှင့် မြေဆီလွှာ ပျက်သုဉ်းခြင်းများကြောင့် စိုက်ပျိုးမြေများ လက်လွှတ်ဆုံးရှုံးရခြင်းများသည် ဒေသခံများ၏ စားဝတ် နေရေး ဆိုးကျိုးသက်ရောက်မှုများ ရှိခဲ့ပြီး နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးကို များစွာ ထိခိုက်စေခဲ့သည်”ဟု ပြောသည်။

ထို့ကြောင့် ပြောင်းလဲလာသည့် ရာသီဥတုနှင့်အညီ ရေကို အကျိုးရှိထိရောက်စွာ အသုံးပြုနိုင်ရန်အတွက် ရေလိုအပ်ချက် နည်း သည့် သီးနှံများ၊ ရေကြီးနစ်မြှုပ်မှုဒဏ်ခံ သီးနှံနှင့် ရောဂါနှင့်ပိုးမွှားဒဏ်ခံ သီးနှံများ ပြောင်းလဲ စိုက်ပျိုးခြင်း၊ ရာသီဥတုနှင့် ကိုက်ညီသည့် သီးနှံနှင့် သီးနှံပုံစံများ ပြောင်းလဲ စိုက်ပျိုးခြင်း၊ ရေကိုချွေတာသုံးစွဲနိုင်သည့် ခေတ်မီ ရေသွင်းစနစ်များ အသုံးပြု စိုက်ပျိုးစေခြင်းတို့ကို ဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

နစကဥက္ကဋ္ဌက “မွေးမြူရေးကဏ္ဍသည် စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံရေးအတွက် အဓိက ပံ့ပိုးပေးနေပြီး စားသုံးမှု ပုံစံကို ပြောင်းလဲ လုပ် ဆောင်ရာတွင် အသားစားသုံးမှု တိုးမြှင့်နိုင်ရေးအတွက် အဓိကကျသည့် ကဏ္ဍတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း၊ တိရစ္ဆာန်များကရသည့် ဇီဝ မြေသြဇာများသည် ကောင်းကျိုးများ ရရှိစေနိုင်ခြင်းကြောင့် မွေးမြူရေး လုပ်ငန်းများမှ ပတ်ဝန်းကျင်အပေး ဖြစ် လာနိုင်သည့် ဆိုးကျိုးသက်ရောက်မှုများကို လျှော့ချပြီး ကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွတ်သည့် သဘာဝနှင့်ကိုက်ညီသည့် မွေးမြူရေး လုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးလာအောင် ဆောင်ရွက်ကြရမည်”ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး နိုင်ငံဖြစ်သည်မှာ မှန်ကန်သော်လည်း လက်ရှိ နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်မှုများကြောင့် စိုက်ပျိုးရေး သွင်းအားစု စရိတ်များ မြင့်တက်နေခြင်း၊ စက်သုံးဆီဈေး မြင့်တက်နေခြင်း၊ နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးဂိတ်များ ကုန်သွယ်နိုင်ရေး မလုပ်နိုင်ဘဲဖြစ်နေခြင်း တို့ကြောင့် စိုက်ပျိုးရေး လုပ်ငန်းများ လုပ်ကိုင်ရန် ခက်ခဲလာကြောင်း လယ်ယာ စိုက်ပျိုးရေး လုပ်ကိုင်သူများက ပြောသည်။

ထို့နောက် တပ်မတော်မှ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် လယ်ယာမြေများ သိမ်းဆည်းထားခြင်းကြောင့် တောင်သူများ လယ် ယာစိုက်ပျိုးစရာ မြေများ ရှားပါးနေခြင်း၊ နိုင်ငံတော်အဆင့် စီမံကိန်းများကြောင့် လယ်ယာမြေများ သိမ်းဆည်းခံရခြင်း ကြောင့် စိုက်ပျိုးမြေများ ရှားပါးနေခြင်း၊ စီးပွားရေး ကျဆင်းမှုများကြောင့် နိုင်ငံခြားထွက် အလုပ်လုပ်ကိုင်ကြခြင်းကြောင့် လယ်ယာလုပ်ကိုင်နိုင်သော လူငယ်များ နည်းပါးပြီး အသက်ကြီးရင့်သူများသာ ကျန်နေခြင်း စသည့် အခြေအနေများကြောင့် လည်း စိုက်ပျိုးရေး လုပ်ငန်းများ နည်းပါးလာနေကြောင်း နိုင်ငံရေးလေ့လာသူများက ပြောသည်။

လက်ရှိ နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်မှုကနေ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများ ကျယ်ပြန့်လာနေခြင်းကြောင့် နေအိမ်များ မီးရှို့ဖျက်ဆီးခံရ သလို နေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေး တိမ်းရှောင်မှုများ ဖြစ်ပေါ်နေခြင်းကြောင့် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး လုပ်ကိုင်ရန် အခက်အခဲရှိနေ ကြောင်း၊ စိုက်ပျိုးပြီးသား လယ်ယာများ ရိတ်သိမ်းနိုင်ခြင်းပင် အခက်အခဲ ဖြစ်နေကြောင်းလည်း သိရသည်။