CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မေ ၂၅

အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံက ၎င်းတို့ပြည်တွင်းရှိ စားအုန်းဆီများကို ပြည်ပသို့ တင်ပို့ခွင့် ပိတ်ထားရာမှ မေလ ၂၃ ရက်တွင် ပြန်လည် ခွင့်ပြုလိုက်ပြီ ဖြစ်‌သောကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အကျိုးသက်ရောက်မှု ရှိသော်လည်း ပြည်တွင်း စားအုန်းဆီ ဈေးနှုန်း ကျနိုင်ခြေ မရှိကြောင်း ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ကိုင်သူများက ပြောသည်။

ယခင်က ပြည်ပမှ စားအုန်းဆီ တင်သွင်းခွင့်ကို တစ်လလျှင် တန်ချိန် ခုနှစ်သောင်း ခွင့်ပြုထားသော်လည်း လက်ရှိတွင် တန်ချိန် ငါးသောင်းသာ တင်သွင်းခွင့် ပြုထားခြင်းကြောင့် ဈေးနှုန်း ကျဆင်းသွားနိုင်မည် မဟုတ်ဟု ဧရာကုန်သွယ်မှု ဗဟိုဌာန ၏ တာဝန်ခံ ဦးနေဝင်းစိုးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးနေဝင်းစိုးက "တင်သွင်းခွင့် ပြုလိုက်ပြီဆို ဝယ်လို့ရပြီဆိုရင် ကျနော်တို့ဆီမှာလည်း အဆင်ပြေလာပါလိမ့်မယ်။ သို့သော်ငြား လည်းပဲ ဈေးကတော့ အများကြီး မကျနိုင်ဘူးဗျ။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ အရင် တင်သွင်းခွင့်က အရင်က တန်ချိန် ခုနှစ်သောင်း လောက် တင်သွင်းခွင့် ပြုနေတယ်။ အခု တန်ချိန် လျှော့ပြီးတော့ ငါးသောင်းလောက်ပဲ တင်သွင်းခွင့် ပြုတော့တယ်။ သိပ် အများကြီးတော့ လျှော့လိုက်တာ မဟုတ်ဘူး။ သို့သော်ငြားလည်း လိုအပ်ချက် အပြည့်အဝ တင်သွင်းတာမျိုး၊ တင်သွင်းခွင့် ပြုထားတာမျိုး မဟုတ်ဘူး။ အဲတော့ ဈေးကတော့ တက်နေအုံးမယ် ထင်တာပဲ။ ဈေးတအားကြီး ကျမသွားနိုင်ဘူးပေါ့ အဲလို မျိုး ကျနော်ထင်တယ်" ဟု ပြောသည်။

ယခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၌ စားအုန်းဆီ အသုံးပြုမှု သိသာစွာ လျော့နည်းလာကြောင်း၊ မြေပဲဆီစက်များ ယခင်ကထက် ပိုမို လည်ပတ်လာခြင်းကြောင့် စားအုန်းဆီ တင်သွင်းခွင့် တန်ချိန် လျှော့ချလိုက်သော်လည်း ပြည်တွင်း စားသုံးမှုအတွက် လုံလောက်မှုရှိကြောင်း ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

စားအုန်းဆီကို ကားနဲ့လိုက်ရောင်းချနေ

ယခုအခါ စားအုန်းဆီ တန်ချိန် ငါးသောင်းကို တင်သွင်းခွင့် ပြုထားသော်လည်း ဈေးနှုန်း မြင့်တက်နေခြင်းကြောင့် တင်သွင်းမှု မလုပ်ကြသည့် ကုမ္ပဏီများလည်း ရှိကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံ ဆီကုန်သည်နှင့် နှမ်းကုန်သည်များအသင်းမှ ဆီပြတ်လပ်မှု မရှိစေ ရန် ကုမ္ပဏီများကို တန်ချိန် ပြည့်မှီအောင် တင်သွင်းကြရန် တိုက်တွန်းထားကြောင်း ဆီကုန်သည်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာန သို့ ပြောသည်။

၎င်းက "အရင်နှစ်တွေနဲ့ မတူဘဲနဲ့ ကျနော်တို့ ကုန်ထုတ်လုပ်မှု အပိုင်းရော၊ စားသုံးမှုအပိုင်းမှာပါ သိသိသာသာ လျော့ကျသွား တာ တွေ့ရှိရပါတယ်။ ပြီး‌ရင် ပြည်တွင်း ဆီထွက်သီးနှံ ထုတ်လုပ်မှု အပိုင်းမှာလည်း အနည်းငယ် မြင့်တက်လာပြီးတော့ အဓိကတော့ မြေပဲဆီပေါ့နော်။ မြေပဲဆီကလည်း ဆီစက်တွေ တော်တော်များများ လည်ပတ်လာတာလည်း တွေ့ရှိရပါတယ်။ အဲဒီတော့ လက်ရှိမှာ တန်ချိန် ငါးသောင်းက လုံလောက်မှု ရှိပါတယ်။ တင်သွင်းတဲ့ အပိုင်းမှာကတော့ လုံလောက်မှု ရှိတယ် လို့တော့ ဒီတန်ချိန် ငါးသောင်း ပြည့်မှီအောင် တင်သွင်းဖို့ အသင်းအနေနဲ့ တိုက်တွန်းလျက် ရှိပါတယ်။ ကိုတာရထားပြီး မသွင်း ရင်လည်း မဖြစ်ဘူးလေ။ ဈေးနှုန်းတွေ မြင့်တက်နေလို့ မသွင်းဘူးဆိုလည်း ပြတ်လပ်မှုတွေ ကြုံတွေ့ရနိုင်တာကိုး" ဟု ပြော သည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် စားအုန်းဆီ ထုတ်လုပ်မှုသည် နှစ်စဉ် တန်ချိန် လေးသိန်းရှိကြောင်း၊ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံနှင့် မလေးရှားနိုင်ငံတို့မှ တန်ချိန် ခြောက်သိန်းမှ ဆယ်သိန်းကြား တင်သွင်းနေရသည်ဟု သိရသည်။

စားအုန်းဆီများကို အစားအသောက် ချက်ပြုတ်ရာတွင် လည်းကောင်း၊ စားသောက်ကုန် ထုတ်လုပ်ရာတွင် လည်းကောင်း၊ အလှကုန် ပစ္စည်းများ ထုတ်လုပ်ရာတွင်လည်း အသုံးပြုလျက် ရှိသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မေ ၁၁

ဆီထွက်သီးနှံများဖြစ်သည့် မြေပဲနှင့် နှမ်းနက်များကို မေလ ၉ ရက်နေ့မှ စတင်ပြီး ပြည်ပသို့ တင်ပို့မှုကို ခေတ္တ ရပ်ဆိုင်းထားကြောင်း စီးပွားကူးသန်းဌာနက ထုတ်ပြန်လိုက်ခြင်းသည် ပြည်တွင်းစားသုံးဆီ ဖူလုံရေးအတွက် လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြစ်နိုင်ကြောင်း ကုန်သည်တချို့က ပြောသည်။

စားအုန်းဆီတင်သွင်းခွင့် ကန့်သတ်လိုက်ခြင်းကနေ ပြည်တွင်းစားသုံးဆီ ဖူလုံစေရန် လုပ်ဆောင်နေခြင်း ဖြစ်နိုင်သည်ဟု ဧရာကုန်သွယ်မှု ဗဟိုဌာနမှ တာဝန်ရှိသူ ဦးနေဝင်းစိုးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “လောလောဆယ် ပြည်တွင်းစားသုံးဆီ ဖူလုံဖို့ သူတို့လုပ်လိုက်တဲ့ သဘောပါပဲ အဓိကကတော့။ အခုက စားအုန်းဆီ တင်သွင်းဖို့က ခက်နေပြီ။ အရင်တုန်းက မြန်မာပြည်ကို စားအုန်းဆီ တင်သွင်းဖို့ ကိစ္စကို ကန့်သတ် လိုက်တယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့လက ကန့်သတ်လိုက်တဲ့အပြင် ထပ်ပြီးတော့ အင်ဒိုနီးရှားကလည်း ပြည်ပကို စားအုန်းဆီ တင်သွင်းတဲ့ကိစ္စကို သူတို့နိုင်ငံတွင်းမှာ သူတို့ကန့်သတ်လိုက်တယ်။ စားအုန်းဆီရဖို့ စားအုန်းဆီ တင်သွင်းတဲ့ ကိစ္စက တော်တော်လေး ခက်ခဲသွားတယ်ဗျ။ ခက်ခဲသွားတော့ ပြည်တွင်းမှာလည်း တစ်နိုင်ငံလုံး အနေအထားနဲ့ ဆိုရင် ပြည်တွင်းစားအုန်းဆီ လက်ကျန်က တစ်ပတ်စာပဲ ရှိတော့တယ်ဗျ။ ဆိုတဲ့အခါကျတော့ ပြည်တွင်းစားသုံးဆီ ဖူလုံဖို့အတွက် ဆိုပြီးတော့ ဆီထုတ်လုပ်တဲ့ သီးနှံ အဓိက မြေပဲနဲ့ နှမ်းနဲ့ ပြည်ပတင်ပို့ဖို့အတွက် ကန့်သတ်လိုက်တဲ့ သဘောပါပဲ” ဟု ပြောသည်။

ပြည်တွင်းတွင် စားသုံးနေသည့် စားအုန်းဆီ တင်သွင်းမှု အခက်အခဲရှိနေခြင်းကြောင့် စားအုန်းဆီ ဈေးနှုန်းအပြင် နေကြာဆီ၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်ဆီ၊ ပဲပုတ်ဆီ စသည့် အမျိုးမျိုးသော ဆီဈေးနှုန်းများလည်း ဈေးနှုန်းမြင့်တက်လျက် ရှိသည်။

ဒါ့အပြင် ဆီထွက်သီးနှံဖြစ်သည့် မြေပဲနှင့် နှမ်းများကို ပြည်ပတင်ပို့ခွင့် ဆိုင်းငံ့လိုက်ခြင်းကြောင့် ပြည်တွင်းအတွက်သာ ဆီရရှိအောင် ပြန်လည်လုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်သောကြောင့် ယင်းသီးနှံများသည် ဈေးနှုန်းမြင့်တက်မှု ဖြစ်ပေါ် လာနိုင်ကြောင်း ဦးနေဝင်းစိုးက ဆက်ပြောသည်။

“ဈေးကတော့ အကုန်တက်လာမှာပဲ။ ပြည်တွင်းမှာရှိတဲ့ မြေပဲ၊ နှမ်း တင်ပို့လို့ မရတော့ဘူးပေါ့နော်။ ပြည်တွင်းမှာပဲ ဒါကို ဆီပြန်ထွက်အောင် ကြိတ်ရမယ်။ စားဆီရအောင် ပြန်လုပ်မယ်ဆိုပေမယ့်လည်း ဈေးက အထိုက်အလျောက် တော့ တက်လာအုံးမှာပဲ။ ပြည်ပတင်ပို့လို့ မရဘူးဆိုပေမယ့် စားဆီ ရှားပါးသွားတဲ့အတွက် စားဆီကြိတ်မှာ ဖြစ်တဲ့ အတွက်ကြောင့်မို့လို့ ဈေးက တက်လာနေအုံးမယ်” ဟု CNI သို့ ပြောသည်။

မြေပဲနှင့်နှမ်းကို ပြည်ပတင်ပို့ခွင့် ခေတ္တဆိုင်းငံ့လိုက်ခြင်းကြောင့် လတ်တလော မန္တလေး ပဲဈေးကွက်အတွင်း မေလ ၁၀ ရက် (မနေ့က) နေ့တွင် မြေပဲဆံ တစ်ပိဿာလျှင် ၇၀၀ ကျပ်ကျဆင်းပြီး၊ နှမ်း တစ်အိတ်လျှင် ၃၀၀၀ ကျပ် ကျဆင်းသွားသည်ဟု မန္တလေးကုန်စည်ဒိုင် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးညွန့်ဝေက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“သက်ရောက်ပါပြီဗျ။ မနေ့ကတည်းက ကျပါပြီဗျ။ မြေပဲဆံ တစ်ပိဿာကို ၇၀၀ လောက် ကျသွားတယ်။ နှမ်းတစ်အိတ်ကို ၃၀၀၀ လောက် ကျပါတယ်။ နှမ်းကတော့ ပြောပအောင်တော့ မကျသေးဘူး။ မြေပဲဆံက အခုမှ အညာအသစ်က ပေါ်နေတာဆိုတော့ တစ်ပိဿာ ၁၀၀၀ လောက်ထိအောင်ကို ကျသွားပါတယ်ခင်ဗျာ။ ဒါကတော့ ဈေးကွက်လိုအပ်ချက်အရပဲ စားဆီဈေးမြင့်သွားလို့ စားဆီကိုလည်း မပေးတော့ဘူး မပေးပါနဲ့တော့ဆိုပြီးတော့ ကန့်သတ်ထားတာတွေ ရှိတယ်။ စားဆီဈေးတက်လာမှာဆိုးလို့ ပဲဆီက နည်းနည်း မြင့်လာပြီး ကြိတ်ခွဲတဲ့ သူတွေ က များလာတယ်ဆိုလို့ရှိရင်လည်း တစ်မျိုးတစ်မည် ဖြစ်နိုင်တာပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

နိုင်ငံခြားငွေကို ထိန်းချုပ်လိုသည့်အတွက် စားအုန်းဆီ တင်သွင်းခွင့်ကို ပြီးခဲ့သည့်လက တန်ချိန် ၂ သောင်းခန့် တင်သွင်းခွင့်ပြုထားရာမှ တန်ချိန် ၅ ထောင်သာ တင်သွင်းခွင့်ပြုကြောင်း ကန့်သတ်လိုက်ခြင်းသည် ပြည်တွင်း စားသုံးဆီဖူလုံမှုကို လိုအပ်ချက် ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်ဟု စားသုံးဆီ တင်သွင်းသူများက ပြောသည်။

စားအုန်းဆီ အသုံးပြုမှုသည် ပြည်တွင်းတွင် တစ်နှစ်လျှင် တန်ချိန် ၁၂ သိန်းနီးပါးရှိကြောင်း စားအုန်းဆီ တင်သွင်းသူများထံမှ သိရသည်။