CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၆

မြန်မာနိုင်ငံတွင် လာမည့်လ(သီတင်းကျွတ်)သည် ခရီးသွားရာသီဖြစ်သော်လည်း ကမ်းခြေဟိုတယ်နှင့် ဧည့်ရိပ်သာများတွင် ကြိုတင်ဘိုကင်ယူမှုများ နည်းပါးနေသေးကြောင်း ချောင်းသာကမ်းခြေက HBO ဧည့်ရိပ်သာ မန်နေဂျာ ကိုညီညီက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

လာမည့်လ(သီတင်းကျွတ်)သည် အနယ်နယ် အရပ်ရပ်က ခရီးသွားကြခြင်းကြောင့် ကမ်းခြေ ဟိုတယ်နှင့် ဧည့်ရိပ်သာများမှာ ဘိုကင်များ ပြည့်နှက်နေသော်လည်း နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်ခြင်းနှင့် အလုပ်အကိုင်များ မကောင်းခြင်းကြောင့် ခရီးသွားရန် ခက်ခဲနေကြသည်။

ချောင်းသာကမ်းခြေက HBO ဂက်ဆောက် မန်နေဂျာ ကိုညီညီက “ နဂိုတုန်းကဟာနဲ့ အခုဟာနဲ့ ယှဉ်လို့ရှိရင်တော့ အခန်းဈေးတွေလည်း အများကြီး ကွာတယ်ပေါ့။ အခုကတော့ အခန်းဈေးက လျော့ ကြသွားတာပေါ့။ နဂိုတုန်းက တစ်သိန်းခွဲလောက် ငှားမယ့်နေရာမှာ ခုဆိုလို့ရှိရင် တစ်သိန်းလောက် ဖြစ်သွားတာပေါ့။ နဂိုတုန်းက အခန်း ဘိုကင်က သူ့ဟာနဲ့သူများတာပေါ့၊ ခုဆိုရင် တစ်ဝက်ပါးနီး လောက်ပဲ ဘိုကင်တက်တာပေါ့၊ ၁၀ ခန်းလောက်တက် မယ့် နေရာမှာ ၅ ခန်းလောက်ပဲ တက်တာပေါ့” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကမ်းခြေတစ်ခုတွင် ခရီးသွားများကိုတွေ့ရစဉ်

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ယခင်က ခရီးသွားရာသီအစ၌ ဘိုကင်များ ပြည့်နေကြောင်း၊ ယခုအခါမှာတော့ ဘိုကင်များ နည်းပါးလာကြောင်း ငွေဆောင်ကမ်းခြေ The Sea ဟိုတယ်မှ ဝန်ထမ်း ကိုလှိုင်မိုးဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဒီအချိန်ဆို ပုံမှန်က ဘိုကင်ပြည့်နေပြီပေါ့။ ခုကြတော့ သိပ်ပြီးတော့ မရှိတော့ဘူးဆိုတော့ အဲ့လို နည်းနည်းလေးတော့ ကွာခြားမှုရှိတာပေါ့။ ဝန်ထမ်းကြတော့လည်း အဆင်မပြေဘူးပေါ့ ၊ ဧည့်သည်ကြတဲ့ နှုန်းကလည်း နည်းတာကို။ အဲ့ကြောင့် ဝန်ထမ်း တချို့တဝက် လျှော့ရတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် ကမ်းခြေဒေသများတွင် ခရီးသွားဧည့်သည် ဝင်ရောက်မှု နည်းပါးခြင်းကြောင့် ဟိုတယ်နှင့် ခရီးသွား လုပ်ငန်းများ သာမက ကမ်းခြေကို အမှီပြု စားသောက်နေရသော ကမ်းခြေ ဈေးသည်များလည်း အခက်အခဲ ကြုံတွေ့နေကြောင်း သိရသည်။

ကမ်းခြေဈေးသည်များကိုတွေ့ရစဉ်

မြန်မာနိုင်ငံရှိ ကမ်းခြေဒေသမှ ဟိုတယ်လုပ်ငန်းများသည် ကိုဗစ်-၁၉ ဖြစ်ပွားသည့် အချိန်ကာလနှင့် တပ်မတော် က နိုင်ငံတော်ကို အရေးပေါ် အခြေအနေ ကြေညာထားသော ကာလကြောင့် ပြည်ပ ခရီးသွား ဝင်ရောက်မှု မရှိ တော့ဘဲ ပြည်တွင်းခရီးသွားများဖြင့်သာ ရပ်တည်နေရကြောင်း သိရသည်။

သို့သော် ပြည်တွင်း ခရီးသွားများသည်လည်း လက်ရှိတွင် စီးပွားရေး ကျဆင်းခြင်းကြောင့် ဝင်ငွေ ရရှိမှု နည်းပါး လာနေကြသလို အလုပ်အကိုင်များ မရှိဖြစ်နေကြခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း၊ လမ်းခရီးများတွင် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အားနည်းချက်များကြောင့်လည်းကောင်း ပြည်တွင်းခရီးသွားလာမှုများ နည်းပါးလာခြင်းကြောင့် ဟိုတယ်များ ရပ်တည်ရေး ခက်ခဲလာကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် ဟိုတယ်နှင့် ဧည့်ရိပ်သာများသည် မီးပုံမှန်မရရှိခြင်းကြောင့် မီးစက်ကို အသုံးပြုနေရကြောင်း၊ ထိုသို့ မီးစက်အသုံး ပြုရခြင်းနှင့်အတူ ဒီဇယ်ဈေးများပါ ဈေးတက်နေခြင်းကြောင့် အမြတ်ဝင်ငွေများ လျော့နည်းသွား ကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၅

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရွှေတစ်ကျပ်သားလျှင် သိန်း ၃၀ အထက် ပေါက်ဈေးရှိခဲ့ရာ ရွှေဒင်္ဂါးများ ထုတ်လုပ်ကာ ရောင်းချ ပေးခြင်းကြောင့် ပြန်လည် ကျလာသော်လည်း ရန်ကုန်နှင့် မန္တလေးတို့တွင်ပါ ရွှေဒင်္ဂါးပြားများ ရောင်းချပေးလျှင် ပိုမိုဈေးကျလာနိုင်သည်ဟု ရွှေဈေးကွက်အတွင်းမှ သိရသည်။

ပြီးခဲ့သည့် အပတ်က ပြည်တွင်း ရွှေဈေးနှုန်းသည် အကယ်ဒမီ မီးလင်းရွှေ တစ်ကျပ်သားလျှင် ကျပ်သိန်း ၃၀ အထက်တွင် ရှိနေခဲ့သော်လည်း လက်ရှိတွင် ၂၈ သိန်းဝန်းကျင်သို့ ဈေးနှုန်းပြန်လည်ကျဆင်းလာသည်။

သံယဇာတနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်း ရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ရွှေဒင်္ဂါးပြားများကို ရောင်းချပေးခြင်းကြောင့် ရွှေဈေးကျဆင်းလာခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ရွှေအရောင်းအဝယ် လုပ်ကိုင်သူနှင့် ရွှေဆိုင်အများအပြား တည်ရှိသည့် ရန်ကုန်နှင့် မန္တလေးတို့တွင် ယင်းကဲ့သို့ ရောင်းချပေးမည်ဆိုပါက ရွှေဈေးနှုန်းသည် ပို၍ ကျဆင်းသွားမည်ဟု ရွှေဈေးကွက် လေ့လာသုံးသပ်သူ ကိုနေလင်းခန့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “တကယ်လို့ ရွှေပြားတွေ ဘာတွေ ရန်ကုန်၊ မန္တလေးမှာ ရောင်းချပေးမယ်ဆိုရင်တော့ နည်းနည်း ပိုကျနိုင် တာပေါ့လေ။ အခုက သူတို့က ရွှေပြားတွေကို ၂၇ သိန်းနဲ့ ရောင်းချပေးမယ်လို့ ပြောပေမယ့် တကယ်တမ်း နေပြည်တော် ကျောက်မျက်ရတနာက ထွက်လာတာ ၂၈ လောက်နဲ့ ထွက်လာတာဆိုတော့လေ။ တကယ်လို့ ရန်ကုန်၊ မန္တလေးမှာသာ ရောင်းပေးမယ်ဆိုရင် ပိုပြီးတော့ ဈေးက ကျသွားနိုင်သေးတယ်။ ကျနော်တို့က ၂၇ လောက်အထိ လက်ရှိအနေအထားမှာ မြင်ထားတယ်။ ထပ်ကျဖို့လည်း မှန်းထားတယ်။ အရမ်းကြီး ၂၀ နား လောက်အထိ ပြန်ကပ်ဖို့တော့ ဝေးသွားပြီ။ လောလောဆယ်တော့ ပြန်မရောက်နိုင်သေးဘူးလို့ သုံးသပ်မိတယ်” ဟု ပြောသည်။

ရန်ကုန်မြို့အ၀င်ကိုတွေ့ရစဉ် (GETTY IMAGES)

‌ရွှေဈေးနှုန်းသည် ကျပ် ၃၅ သိန်းအထိ စံချိန်တင် မြင့်တက်ခဲ့ပြီးနောက် တဖြည်းဖြည်း ကျဆင်းလာခဲ့ရာ ကျပ်သိန်း ၃၀ မှ တဆင့် လက်ရှိတွင် ကျပ် ၂၈ သိန်း ၇ သောင်းခန့် ဈေးနှုန်းကို ရောက်ရှိနေသည်ဟု သိရသည်။

ပြည်တွင်း ဒေါ်လာဈေးနှုန်းနှင့် ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းလာမှုနှင့် ရွှေရောင်းချသူ များပြားလာမှုတို့ကြောင့် ရွှေဈေးနှုန်း ကျဆင်းလာခြင်း ဖြစ်သည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း အတွင်းရေးမှူး ဦးအုန်းမြင့်က ပြောသည်။

၎င်းက “အခုက ဒေါ်လာငွေကြေးလည်းပဲ ပြန်အေးသွားတယ်လေ။ ပြန်အေးသွားတော့ ရွှေဈေးလည်းပဲ ဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျသွားတယ်။ နောက်တစ်ခုက ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးက ကျသွားတယ်။ နောက် ပြည်တွင်းမှာလည်းပဲ ပဲ၊ နှမ်း ဘာညာ အကုန်လုံးလည်း ပေါ်နေပြီလေ။ သီးနှံတွေ ပေါ်တဲ့အခါကျတော့ ရွှေတွေ ပြန်ထုတ်ရောင်းပြီးတော့ သီးနှံဘက်ကို ပြန်ကိုင်တဲ့သူ ရှိတယ်လေ။ အဲတော့ အဲဒါမျိုးတွေဆိုတဲ့ အခါကျတော့ ဈေးကွက်မှာ ဝယ်လိုအား နည်းသွားပြီးတော့ ပြန်ပြီးတော့ အရောင်းက များသွားတဲ့အခါမှာ ရွှေဈေးက ပြန်ငြိမ်သွားတာပါ” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထို့နောက် ပြီးခဲ့သည့် အပတ်က ပြင်ပငွေကြေးစျေးကွက်တွင် တစ်ဒေါ်လာကို ကျပ် ၃၅၀၀ ဝန်းကျင်ဖြင့် အရောင်း အဝယ် လုပ်ခဲ့ကြပြီး လက်ရှိတွင် တစ်ဒေါ်လာ ကျပ် ၃၂၀၀ ကနေ ၃၃၀၀ ဝန်းကျင် ရောက်လာသော်လည်း စျေးနှုန်း တည်ငြိမ်မှု မရှိသေးကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိတွင် ရွှေဈေးနှုန်း ကျဆင်းလာခြင်းသည် ပြန်လည်မြင့်တက်ရန် အရှိန်ယူသည့်သဘော ဖြစ်နိုင်သည့် အတွက် ရွှေဝယ်ယူမည့် သူများအနေဖြင့် ဝယ်ယူရန် မသင့်သေးကြောင်း ရွှေဈေးကွက် လေ့လာသုံးသပ်သူ ကိုနေလင်းခန့်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မန္တလေးမြို့အ၀င်ကိုတွေ့ရစဉ် (Khant)

၎င်းက “အခု လောလောဆယ် ဈေးကွက်ထဲမှာ ကြားတာတော့ ဒီ ၂၈ / ၂၉ နဲ့ အဝယ်တွေကတော့ ရှိသေးတယ်။ ဒါကတော့ ဈေးကျရင် ဝယ်မယ့်သူက စောင့်နေတာဆိုတော့ ဝယ်ကြမှာပဲ။ ၃၀ အောက်ဆိုတော့ အဝယ်ကြိုက် ကြမှာပဲလေ။ ကျနော်တို့ အနေနဲ့ကတော့ အဝယ်တွေကို အားမပေးသေးဘူး။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ဈေးတန်း တစ်ခုမှာ ဆိုပါစို့ ခေါင်းစီးပြောင်းသွားတဲ့ အနေအထားမျိုးမှာ ဈေးကတော့ ခဏတော့ နောက်ပြန်ဆုတ်တဲ့ သဘောပဲ။ ပြောချင်တာတော့ဗျာ ရှေ့ ၂ လှမ်းတိုးဖို့ နောက် ၁ လှမ်း ပြန်ဆုတ်တဲ့ သဘောပါပဲ” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ ရွှေဈေးနှုန်း ကျဆင်းလာခြင်းသည် အကယ်ဒမီ မီးလင်းရွှေ တစ်ကျပ်သားလျှင် သိန်း ၃၀ ရှိရာမှ ၂၈ သိန်း သို့ ကျဆင်းလာခြင်း ဖြစ်သည့်အတွက် ရွှေဈေးကွက်၏ အနေအထားအရ ထပ်မံမြင့်တက်နိုင်ပြီးမှသာ ပြန်လည် ကျဆင်းနိုင်ကြောင်း ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

နစကသည် ရွှေဈေးနှုန်းကို တစ်ကျပ်သား ၂၅ သိန်းဝန်းကျင် ရောက်ရှိရန်နှင့် အမေရိကန် တစ် ဒေါ်လာလျှင် ၂၇၀၀ ကျပ်သို့ ရောက်ရှိစေရန်အတွက် ရည်ရွယ်ထားကြောင်း လုပ်ငန်းရှင်များထံမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၄

အစိုးရဘဏ်များမှ ချေးငွေယူထားပြီး ပြန်မဆပ်နိုင်ဘဲ ဖြစ်နေသော ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ တောင်သူ တချို့ကို အရေးယူမှုများ မပြုလုပ်ရန် မေတ္တာရပ်ခံထားကြောင်း လယ်သမားဘဝဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ရာသီဥတု မမှန်မှု၊ ပိုးမွှား အန္တရာယ်များနှင့် ဓာတ်မြေဩဇာဈေးများ တက်နေခြင်း စသည့် အထွေထွေ အကျပ် အတည်းများကြောင့် တောင်သူလယ်သမား အချို့သည် အခက်အခဲများ ဖြစ်နေသလို ချေးငွေပြန်မဆပ်နိုင်ပဲ ဖြစ်နေကြောင်း သိရသည်။

လယ်သမားဘဝဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က “အကြွေးပြန်ဆပ်တဲ့ တောင်သူတွေကိုလည်းပဲ ချေးငွေထပ်ပြီး အမြန်ဆုံး ထပ်ချေးပေးဖို့ မကျသေးတဲ့ တောင်သူတွေကိုလည်းပဲ အရေးယူခြင်းတွေ မလုပ်ဖို့ အဲ့ဒါ အန်ကယ်တို့ အနေနဲ့ သက်ဆိုင်ရာဝန်ကြီးဌာနမှာ သွားပြီးတော့ စာလည်းတင်တယ်၊ လူချင်းလည်း တွေ့ဆုံပြီး တော့ ဆွေးနွေးတင်ပြထားတယ်၊ အဲ့ဒါကြောင့်မို့လည်း အခုနှစ်တွေလည်း မနည်းတော့ပါဘူး။ တချို့လည်းပဲ အခုထိ မဆပ်နိုင်ပေမယ့် အရေးယူခြင်းတော့ မခံရပါဘူး။ သို့သော် တစ်ခုတော့ရှိတယ်၊ ပထမကြွေး မကျေတဲ့ အတွက် နောက်ကြွေးတော့ ထပ်ချေးပိုင်ခွင့် မရဘူး” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

နေ့လယ်ခင်း တွင် စပါးပျိုးကြဲနေသော အမျိုးသမီးနှစ်ဦး(စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန)

ယခုလို မေတ္တာရပ်ခံမှုကြောင့် အကြွေးကျေအောင် ဆပ်နိုင်ခဲ့သော တောင်သူတချို့သည် တစ်လအတွင်းတွင် နောက်ထပ် ချေးငွေယူခွင့် ရရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

လယ်ယာလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်နေသူများသည် လက်မှုလယ်ယာမှ စက်မှုလယ်ယာသို့ ပြောင်းရွေ့လာသည်နှင့် တပြိုင် နက် သွင်းအားစုများစရိတ်များလည်း ဈေးကြီးမှုများဖြင့် ရင်ဆိုင်နေကြရကြောင်း သိရသည်။

တောင်သူများတွင် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်း တစ်ခုထဲမဟုတ်ဘဲ တခြားသော လုပ်ငန်းများပါ လုပ်နိုင်မှသာ ချေးငွေများ ပြန်ဆပ်နိုင်မည်ဟု တောင်သူ ဦးအောင်ကျော်မြက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးအောင်ကျော်မြက “အခုကတော့ ကျနော်ထင်တာကတော့ တောင်သူ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ပဲ ဆပ်နိုင်ကြတာ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်က မဆပ်နိုင်ကြဘူး၊ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ အခက်အခဲတွေ အများကြီး ရှိနေကြတယ်လေ။ အဲ့ဒါကြောင့် ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ပဲ ဆပ်လိမ့်မယ်လို့ ကျနော်တို့ထင်တယ်။ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်က မဆပ်နိုင် ဘူး။ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ဆိုတာက တောင်သူလယ်သမားတွေမှာ လယ်တစ်ခုထဲ မဟုတ်ဘဲနဲ့ အခြား တွဲဖက်လို့ လုပ်တဲ့ ငါးကန်တွေရှိတယ်။ တခြားလုပ်ငန်းတွေ ရှိတဲ့လူက ဆပ်နိုင်တယ်။ လယ်တစ်ခုထဲကို လုပ်နေတဲ့သူက တော့ အခက်အခဲရှိလို့ မဆပ်နိုင်တာရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် သွင်းအားစု(ဓာတ်မြေဩဇာ၊ စက်သုံးဆီ၊ ပိုးသတ်ဈေး၊ မျိုးစပါး)စရိတ်များ ဈေးနှုန်း မြင့် တက်နေခြင်းနှင့် စိုက်ပျိုးရေ မရရှိခြင်းတို့ကြောင့် လယ်ယာလုပ်ငန်းများ ရပ်ဆိုင်းခြင်း၊ စိုက်ဧက လျှော့စိုက်ပျိုး ခြင်း၊ အထွက်နှုန်း လျော့နည်းခြင်း စသည့် အခြေအနေများဖြင့် ကြုံတွေ့နေရကြောင်း သိရသည်။