CNI News

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၃၀

ဆန်စပါးတစ်ခုတည်းကိုပင် ပန်းတိုင်ရည်မှန်းချက် ပြည့်မီအောင် ဆောင်ရွက်နိုင်ပါက နိုင်ငံ့စီးပွားရေးသည်လည်း များစွာတိုးတက်လာနိုင်မည်ဟု နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ပြည်ထောင်စု အစိုးရအဖွဲ့ အစည်းအဝေးတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဆန်စပါးထက် နိုင်ငံခြားငွေ ပိုမိုရရှိသည့် စိုက်ပျိုးရေးထွက်ကုန်အများကြီးရှိသည့်အတွက် ဆန်စပါးတစ်ခုတည်းအပေါ်တွင် မမှီခိုသင့်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များက ထောက်ပြကြသည်။

ပြည်တွင်းတွင် ဆန်စပါးစိုက်ပျိုးမှုနှင့် ထွက်ရှိမှုသည် များပြားသော်လည်း ဆန်စပါးမှ ရရှိသည့် နိုင်ငံခြားငွေသည် ကော်ဖီနှင့် တခြားသော ဆီထွက်သီးနှံများမှ ရရှိသည့် နိုင်ငံခြားငွေထက် နည်းပါးခြင်းကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံသည် ဆန်စပါးတစ်ခုတည်းအပေါ်တွင် မမှီခိုသင့်ကြောင်း စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

“အမှန်မှာတော့ ဆန်စပါးထက် ပိုရနိုင်တဲ့ စိုက်ပျိုးရေးထွက်ကုန်တွေ အများကြီး ရှိတယ်လေ။ ဆန်စပါးက တစ်တန်မှ ဒေါ်လာ ၄၀၀ လောက်ပဲ ရမှာကိုး။ တွက်ကြည့်လိုက်ပေါ့၊ တန်ချိန်ကို သန်းချီတင်မှ ဘယ်လောက် ရမှာလဲ။ သိပ်ချမ်းသာလောက်တဲ့ ပိုက်ဆံတော့ မဟုတ်ဘူးဗျ။ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ဆန်တင်ပို့ပြီး ချမ်းသာနေတဲ့နိုင်ငံ တော့ ဒီလောက်ကြီးလည်း မရှိပါဘူး။ အများအားဖြင့်တော့ အမယ်စုံ တင်ရတာပေါ့နော်။ ဆန်ထက် ပိုရတဲ့အရာ တွေလည်း ရှိတာပေါ့နော်။ စိုက်ပျိုးသီးနှံမှာ သေချာ analysis လုပ်ရင် ကော်ဖီဆိုလည်း အများကြီး ရနိုင်တာပေါ့ နော် ဥပမာအားဖြင့် ပြောပြတာ။ တကယ်တင်နိုင်ရင် ကော်ဖီက ပိုတောင်မှ ပိုက်ဆံရတာပေါ့။ အဲဒီလိုပေါ့ စိုက်ပျိုး သီးနှံမှာလည်း လုပ်နိုင်တဲ့ ဆီထွက်သီးနှံတွေအများကြီး ရှိပါတယ်။ ဆန်စပါးတစ်ခုတည်းတော့ ရည်ရွယ်ပြီး လုပ်တာတော့ သိပ်ပြီးတော့ ဆရာတို့တော့ မှတ်ချက်တော့ မပေးလိုပါဘူး။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဆန်စပါးထက် ပိုကောင်းတဲ့အရာတွေ ရှိတယ်။ အဲဒါတော့ analysis လုပ်ပြီးတော့ လုပ်သင့်တယ်၊ ဆန်စပါးတစ်ခုတည်းတော့ မမှီခိုသင့်ဘူးလို့ ဆရာတို့တော့ မှတ်ချက်ပြုပါတယ်ဗျ” ဟု ပြောသည်။

ယခုနှစ်တွင် နိုင်ငံတော်မှသော်လည်းကောင်း၊ သက်ဆိုင်ရာ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များကသော်လည်းကောင်း ဆန်စပါး စိုက်ပျိုးရေးနှင့် ပတ်သက်၍ စိုက်ပျိုးရေး ချေးငွေများ ထုတ်ချေးပေးခြင်းနှင့် တခြားသော အထောက်အပံ့ များ ထုတ်ပေးခြင်းကြောင့် တောင်သူများ စပါးစိုက်ပျိုးမှု ပိုများခဲ့ကြောင်း၊ ထို့နောက် ယခုနှစ်တွင် ဆန်စပါးများ ဈေးကောင်းရရှိခြင်းကြောင့် တောင်သူများ အကျိုးအမြတ် ရရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ဆန်အိတ်များကို ကွန်တိန်နာကားပေါ်သို့ တင်ပို့နေစဉ်

လယ်ယာထုတ်ကုန်များအတွက် ဈေးကွက်ကောင်းများ ဖန်တီးပေးနိုင်ပါက စိုက်ပျိုးမှုနှုန်းများ တိုးလာနိုင်ပြီး ပြည်ပသို့ တင်ပို့သည့် ပမာဏသည် တိုးလာမည် ဖြစ်သည်ဟု တောင်သူများက ပြောသည်။ 

သို့သော်လည်း တိုင်းပြည်၏ဝင်ငွေသည် လျော့ကျနေမည်ဆိုပါက ဆန်စပါးတစ်ခုတည်းဖြင့် ထိန်းရန် ခက်ခဲ ကြောင်း လယ်သမားဘဝ ဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။ 

“တကယ်လို့ ဦးတို့ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍမှာသာ တကယ်ပဲ ဖွံ့ဖြိုးအောင်လို့ ဖွံ့ဖြိုးအောင်လုပ်တဲ့နေရာမှာ ဘာ အရေးကြီးဆုံးလဲဆိုတော့ လယ်ယာထုတ်ကုန်တွေရဲ့ ဈေးကွက်ကောင်းရအောင် ဈေးကွက်တွေ ချိတ်ဆက်နိုင်ဖို့ လိုအပ်တယ်၊ အဲဒါဆိုရင် မှန်ပါတယ်၊ ကုန်ထုတ်စွမ်းအားက ဥပမာဆိုရင် နှစ်တိုင်းက ဆန်တန်ချိန် ၃ သန်း ရောင်းရမယ်၊ ဥပမာဆို ပဲတန်ချိန် ၃ သန်း ရောင်းရမယ်ဆိုရင် ဒီနှစ်မှာက ဆန်တန်ချိန် တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ၅ သန်း၊ ၆ သန်းအထိ ရောင်းလို့ရတဲ့ အနေအထားအထိ ရောက်သွားနိုင်တယ် အဲဒီလိုတော့ ရှိတယ်။ သို့သော် တိုင်းပြည်ရဲ့ ဝင်ငွေတွေ လျော့ကျသွားရင်လည်း ဒီတစ်ခုတည်းနဲ့တော့ ထိန်းဖို့ဆိုတာတော့ အတော်ခက်တာပေါ့။ ဒါပေမယ့် လည်း အခု နိုင်ငံခြားထွက်လုပ်တဲ့ လူတွေရဲ့ဝင်ငွေကလည်း အမှန်တော့ ဒီတိုင်းပြည်အတွက်က နိုင်ငံခြားဝင်ငွေ ဖြစ်လာတာပဲလေ။ ဒါကို စနစ်တကျ အသုံးချတတ်ရင်ပေါ့” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံသည် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးနှင့်ပတ်သက်၍ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက နည်းပညာ ပိုင်းတွင် လိုအပ်ချက်ရှိနေသေးကြောင်း၊ ဆန်စပါး စိုက်ပျိုးရေးတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုပြုလုပ်မည့်လုပ်ငန်းရှင်များ လည်း လိုအပ်နေသေးကြောင်း တောင်သူများက ပြောသည်။

ထို့နောက် တချို့သော မြေလွတ်မြေရိုင်းများကို လယ်ယာလုပ်ကိုင်ခွင့် ပြန်လည်ခွင့်ပြုသင့်ကြောင်း၊ စိုက်ပျိုးရေး အတွက် လိုအပ်သော စက်သုံးဆီ၊ ဓာတ်မြေဩဇာ စသည့် သွင်းအားစုများကိုလည်း အလွယ်တကူ ဝယ်ယူ၍ ရရှိနိုင်ရန်၊ တိမ်ကောနေသည့် ဆည်မြောင်းများကိုလည်း ပြန်လည်ပြုပြင်ဆောင်ရွက်ပေးရန်နှင့် လိုအပ်သည့် စက်ကိရိယာများကို ဝယ်ယူရာတွင်လည်း နိုင်ငံတော်မှ အထောက်အပံ့ပေးရန် လိုအပ်နေသေးသည်ဟု တောင်သူ များက ပြောသည်။

သို့မှသာ ဆန်စပါးစိုက်ပျိုးရေးတွင် တောင်သူများ ပိုမိုစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်နိုင်မည် ဖြစ်သည်။

CNI International News

ဘန်ကောက်၊ ဇန်နဝါရီ ၂၄

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ပြည်သူများကို ဒစ်ဂျစ်တယ်ငွေကြေး ထောက်ပံ့ပေးမည့် အစီအစဉ်ကို အချိန်ဆွဲရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည့် ဝန်ကြီးချုပ် ဆရီသာ သာဗီဆင် (Srettha Thavisin) ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်ကြောင့် နိုင်ငံ့စီးပွားရေး အခြေအနေနှင့် ပတ်သက်ပြီး ပြည်သူများ၏ စိုးရိမ်မှုများ မြင့်တက်စေခဲ့သည်ဟု အတိုက်အခံများက ယူဆထားကြောင်း Thai PBS World မှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ထို့ပြင် နိုင်ငံကို အုပ်ချုပ်မှုအပိုင်းတွင် ဆရီသာ အစိုးရအဖွဲ့၏ မူဝါဒပိုင်းဆိုင်ရာ အားနည်းမှုများကိုလည်း အတိုက်အခံများက ဝေဖန်ခဲ့ကြသည်။

ဆရီသာ ဦးဆောင်သည့် ၅ လသက်တမ်းရှိ အစိုးရအဖွဲ့သည် ရှင်းလင်းပြတ်သားသည့် မူဝါဒ ရည်မှန်းချက်များကို ချပြရန် ပျက်ကွက်ခဲ့သည်ဟု အတိုက်အခံ Move Forward (MFP)ပါတီ၏ ဒုတိယခေါင်းဆောင် သီရိကန်ယာ သန်ဆာကူလ် (Sirikanya Tansakul)က Thai PBS World နှင့် ပြုလုပ်သည့် အင်တာဗျူးတစ်ခုတွင် ပြောကြားခဲ့ သည်။ 

ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ဆရီသာသာဗီဆင်ကို တွေ့ရစဉ်

"ကျမအနေနဲ့ ဆရီသာရဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်ကို အဆင့် မသတ်မှတ်နိုင်ပါဘူး။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ သူဟာ လွှတ်တော် မှာ သိသာထင်ရှားတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်တွေကို ဘယ်တုန်းကမှ အဆိုတင်သွင်းခဲ့ခြင်း မရှိလို့ပါပဲ။ စာမေးပွဲတစ်ပွဲ အနေနဲ့ ပြောရမယ်ဆိုရင် ဆရီသာရဲ့ အစိုးရအဖွဲ့ဟာ အောင်မြင်သလား ဒါမှမဟုတ် ကျရှုံးသလားဆိုတာ ပြောဖို့ ခက်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့ဟာ စီးပွားရေးကဏ္ဍနဲ့ အခြားကဏ္ဍတွေမှာ သူတို့ အမှန်တကယ်လုပ်ချင်တဲ့ မဟာဗျူဟာကို ချမပြခဲ့ဘူးလို့ ယူဆရတဲ့အတွက် ဖြစ်ပါတယ်" ဟု သီရိကန်ယာက ပြောကြားခဲ့သည်။ 

ထို့ပြင် ဆရီသာ အစိုးရအဖွဲ့သည် အခြေအနေနှင့် လိုက်လျောညီထွေ ဖြစ်စေရန် ရေလိုက်ငါးလိုက် လုပ်ဆောင် နေပြီး ၎င်းတို့ကို ချဉ်းကပ်သည့် မည်သူ့ကိုမဆို ဆွေးနွေးမှုများသာ ပြုလုပ်နေသည်ဟု ၎င်းက ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။ 

ဆရီသာ၏ မဲဆွယ်စည်းရုံးချိန်ကာလက ကတိကဝတ်ဖြစ်သည့် ပြည်သူများကို ဒစ်ဂျစ်တယ်ငွေကြေး ထောက်ပံ့ ပေးမည့် အစီအစဉ်အပေါ် ထင်မြင်ယူဆချက် အမျိုးမျိုး ထွက်ပေါ်လျက်ရှိသည်။ 

ထိုင်းဗဟိုဘဏ်ကိုတွေ့ရစဉ်

စီးပွားရေးခေါင်းဆောင်အချို့ကမူ ထိုအစီအစဉ်သည် နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးကို လှုံ့ဆော်နိုင်လိမ့်မည်ဟု ယူဆထား သော်လည်း ထိုင်းဗဟိုဘဏ် (Bank of Thailand)၏ ထိပ်သီးခေါင်းဆောင်များကမူ ထိုအစီအစဉ်အပေါ် သံသယ ရှိကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။
ထို့နောက် အစိုးရအနေနှင့် ပိုမိုအကျိုးရှိစေမည့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများအတွက် ငွေကြေးများ တိုက်ရိုက်ထောက်ပံ့ရန် ထိုင်းဗဟိုဘဏ်က အကြံပြုထားသည်။

ထိုင်း၏ နိုင်ငံတော်ကောင်စီကလည်း ထိုအစီအစဉ်အပေါ် ယုံကြည်မှု ကင်းမဲ့နေသော်လည်း ဆရီသာကမူ အဆိုပါ အစီအစဉ်ကို ဆက်လက် အကောင်အထည် ဖော်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ သို့သော် နှောင့်နှေးကြန့်ကြာ လိမ့်မည်ဖြစ် ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုကဲ့သို့ နှောင့်နှေးကြန့်ကြာမှုသည် နိုင်ငံ၏ အခြားဘတ်ဂျက် လျာထားငွေများအပေါ် သက်ရောက်မှု ရှိလာနိုင် ကြောင်း MFP ၏ ဒုတိယခေါင်းဆောင် သီရိကန်ယာက ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: Thai PBS 

CNI Sport News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၁

ချယ်လ်ဆီးအသင်းအနေနဲ့ ပြဿနာအများအပြားကို ဖြေရှင်းနိုင်ဖို့အတွက် လာမယ့်ဇန်နဝါရီအပြောင်းအရွှေ့မှာ ကစားသမားသစ်တွေထပ်မံခေါ်ယူရမယ်လို့ နည်းပြ ပိုချက်တီနိုက အဲဗာတန်အသင်းကို အရေးနိမ့်တဲ့ ပွဲအပြီးမှာ ပြောလိုက်ပါတယ်။

ပိုချက်တီနိုက “ကျနော်တို့ဟာ အဲဗာတန်အသင်းနဲ့ပွဲမှာ ပိုပြီးကောင်းခဲ့ပေမယ့် လိုချင်တာကိုတော့ မရယူနိုင်ခဲ့ ပါဘူး။ ကျနော်တို့ဟာ နိုင်ပွဲတွေမရယူနိုင်တဲ့ အခြေအနေတွေအပေါ် ပြန်ပြီးစစ်ဆေးဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ အဖြစ်မှန် ကိုလည်း ပြန်ပြီးသုံးသပ်ရပါမယ်။ လာမယ့်အပြောင်းအရွှေ့ဈေးကွက်မှာ တိုးတက်အောင်ပြုလုပ်ဖို့အတွက် ကျနော်တို့ ဆွေးနွေးမှုတွေပြုလုပ်ရမှာပါ” လို့ ပြောခဲ့တာပါ။

ချယ်လ်ဆီးအသင်းဟာ အဲဗာတန်အသင်းနဲ့ ကစားခဲ့တဲ့ပွဲစဉ်မှာ ၂ ဂိုး- ဂိုးမရှိနဲ့ အရေးနိမ့်ပြီးနောက် ဒီရာသီ ပရီးမီးယားလိဂ်ပြိုင်ပွဲမှာ ရှုံးပွဲ ၇ ပွဲအထိကြုံတွေ့ခဲ့ပြီဖြစ်ပါတယ်။ ချယ်လ်ဆီးအသင်းဟာ ဒီ ရလဒ်ကြောင့် အဆင့် ၁၂ နေရာအထိ ကျဆင်းသွားခဲ့ပြီး အဆင့် ၄ နေရာမှာ ရပ်တည်နေတဲ့ မန်စီးတီးအသင်းနဲ့ ၁၄ မှတ်အထိ ကွာဟ သွားခဲ့တာကြောင့်  ဒီရာသီ ချန်ပီယံလိဂ် ဝင်ခွင့်မျှော်လင့်ချက်ကို စွန့်လွှတ်ရဖို့ သေချာနေတာပါ။ ချယ်လ်ဆီး အသင်းဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ အပြောင်းအရွှေ့ ၃ ခုမှာ ပေါင် ၁ ဘီလီယံကျော်သုံးစွဲပြီး ကစားသမားသစ်တွေ အားဖြည့် ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

ပိုချက်တီနိုကတော့ ချယ်လ်ဆီးအသင်းရဲ့ ကစားသမားသစ်အများစုဟာ သူမရောက်လာခင်ကတည်းက ရှိနေတာကြောင့် သူကိုယ်တိုင်ခေါ်ယူတဲ့ ကစားသမားတွေနဲ့ အသင်းကို ပြန်ပြီးရလဒ်ကောင်းတွေရယူပေးနိုင်ဖို့ မျှော်လင့်နေတာပါ။ ဒီရာသီမှာ အဓိက ကစားသမားအများအပြား ဒဏ်ရာရနေခဲ့တာကလည်း ချယ်လ်ဆီး အသင်းအတွက် ရလဒ်ကောင်းတွေရဖို့ ခက်ခဲနေတာဖြစ်ပြီး အဲဗာတန်အသင်းနဲ့ပွဲစဉ်မှာ အသင်းခေါင်းဆောင် ရီစီဂျိမ်းစ်၊ ဂိုးသမား ဆန်းချက်ဇ်နဲ့ နောက်ခံလူ ကူကူရယ်လာတို့ ဒဏ်ရာရရှိခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

အဲဗာတန်အသင်းဟာ ဒီပွဲအနိုင်ရလဒ်ကြောင့် တန်းဆင်းဇုန်နဲ့ ၄ မှတ်ကွာဟခဲ့ပြီး အဆင့် ၁၇ နေရာမှာ ရပ်တည် နေတာပါ။ ချယ်လ်ဆီးအသင်းဟာ လာမယ့် ပရီးမီးယားလိဂ်ပွဲစဉ်အဖြစ် ရှက်ဖီးယူနိုက်တက်အသင်းနဲ့ ယှဉ်ပြိုင် ရမှာဖြစ်ပြီး အဲဗာတန်အသင်းကတော့ ဘန်လေအသင်းနဲ့ ယှဉ်ပြိုင်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။

Source:DailyMail

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၆

မြန်မာနိုင်ငံသားများ အဓိကသွားရောက်အလုပ်လုပ်ကိုင်နေကြသည့် ပြည်ပနိုင်ငံများထဲမှ အချို့နိုင်ငံများတွင် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းဖြစ်ပေါ်နေသည့် မတည်ငြိမ်မှုများကြောင့် ကုန် ထုတ်လုပ်မှုများ ကျဆင်းသည့်အတွက် မြန်မာ လုပ်သားများ အခက်ကြုံတွေ့နေရကြောင်း သိရသည်။

ကုန်ထုတ်လုပ်မှုနှင့် စီးပွားရေးကျဆင်းမှုဒဏ်ကို ခံစားနေရသည့် မလေးရှားတွင် တစ်နိုင်ငံလုံးနီးပါး လုပ်သား များကို အချိန်ပိုကြေး မပေးနိုင်တော့ခြင်း၊ ပုံမှန်ထက် အများအပြား လူဦးရေထူထပ်လာသဖြင့် အလုပ်အကိုင် အင်မတန် ရှားပါးလာခြင်း၊ လုပ်သားလျှော့ချခြင်းတို့ဖြင့် ကြုံတွေ့နေရကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသား များအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “အခက်အခဲတွေကတော့ ပိုပြီးများလာတာပဲ ရှိတာပေါ့။ အလုပ်အကိုင်ရှားပါးလာတာတွေ၊ ငွေကြေးလခ နည်းလာတာတို့ အများကြီးဖြစ်လာပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဒီမတိုင်ခင်မှာ မလေးရှားအစိုးရက တခြားနိုင်ငံ တွေပေါ့။ ပြောရမယ်ဆိုရင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နဲ့ သူတို့သဘောတူညီမှုယူထားတဲ့ အလုပ်သမားဦးရေ နည်းတာ မဟုတ်ဘူး။ နေ့စဉ်နဲ့အမျှ ဝင်ရောက်လာသလို အခုလက်ရှိ မလေးရှားမှာရှိနေတဲ့ စက်ရုံကြီးတချို့မှာဆို မြန်မာ အလုပ်သမားတွေကို သိသိသာသာလျှော့ချပြီး ပြန်ပို့နေတာတွေ ရှိပါတယ်။ အဲဒီတော့ အသစ်ရောက်လာတဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တွေကို သူတို့ရဲ့နေရာမှာ အစားထိုးကြတာပေါ့။ ဘာလို့ဆို အသစ်ရောက်လာတယ်၊ လခ နည်း တယ်ပေါ့။ ပြီးတော့ သူတို့ဆီမှာလည်း အမာခံရှိတဲ့အနေအထားမျိုးမှာ သူတို့ တရားဝင်တဲ့ အလုပ်သမားကိုပဲ ခေါ်ပြီးတော့ ခန့်တာမျိုးရှိတယ်” ဟု ပြောသည်။

ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းခွင်မှာ တွေ့ရတဲ့ မြန်မာအလုပ်သမားများကို တွေ့ရစဉ်

တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံတွင် ကုန်ထုတ်လုပ်မှု မကျဆင်းသော်လည်း တောင်ကိုရီးယား၌ ဥပဒေအရ တစ်နှစ်လျှင် တစ်ကြိမ် တိုးပေးလေ့ရှိသည့် တစ်နာရီအတွက် လုပ်ခလစာနှုန်းထားမှာ လာမည့် ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် ယခင်ထက် ထက်ဝက်ကျော်ခန့် တိုးမြှင့်နှုန်းလျော့ကျသွားကြောင်း ဘူဆန်မြို့ရှိ အလုပ်သမား ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများ ကူညီထောက်ပံ့ရေး စင်တာမှ တာဝန်ခံ ကိုခန့်နေကြည်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။ 

၎င်းက “ရှေ့နှစ်မှာတောင်မှ ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမား ၁၆၀,၀၀၀ ဝန်းကျင်လောက်ကို ခေါ်ဖို့ လျာထားတဲ့ စာထွက် လာပြီပေါ့။ နှစ်တိုင်း၊ နှစ်တိုင်းမှာ ငါးသောင်းလောက်ပဲ ခေါ်နေတာက‌နေ ၁၆၀,၀၀၀ လောက်ကို ခေါ်မယ်ဆိုတာ ကတော့ ဘာပဲပြောပြော အလုပ်အကိုင်ကတော့ အရမ်းကြီး ပါးသွားတာမျိုး မရှိဘူးလို့ နားလည်ရပါတယ်။ အခုနှစ် ၂၀၂၃ ဆိုရင်တော့ ၉၆၂၀(ဝမ်ငွေ) ပေါ့ တစ်နာရီနှုန်းပေါ့။ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၂ ဆိုရင် ၉၁၆၀။ ရှေ့နှစ်အတွက် တက်တာက တော့ နှုန်းထား အရမ်းနည်းတယ်။ လာမယ့်နှစ်ဆိုရင် ၉၈၆၀ ဖြစ်သွားတယ်။ ၉၆၂၀ နဲ့ ၉၈၆၀ ဆိုတော့ ဝမ် ၁၀၀ ကျော်ကျော်လောက် တက်တာပေါ့။ အရင်နှစ်တွေကဆို ဝမ် ၄၀၀ ၊ ၆၀၀၊ ၈၀၀ တို့ ၁၀၀၀ လောက် တက်တဲ့နှစ် တွေရှိတယ်။ တက်တော့တက်တယ် ကျသွားတယ်ဆိုတဲ့ သမိုင်းတော့ မရှိဘူး။ သို့သော် တိုးတဲ့ပမာဏ ရာခိုင်နှုန်း က အနည်းအများတွေ ကွာတယ်ပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ထို့အပြင် ကိုဗစ်နောက်ပိုင်းမှ ပေါ်လာသည့် E73 ဗီဇာ အသစ်ဖြင့် တောင်ကိုရီးယားသို့ လာရောက် လုပ်ကိုင်ကြ သူများသည် ဥပဒေချိုးဖောက်ခံရသည့် ကိစ္စရပ်များ ဖြစ်ပေါ်နေကြောင်းလည်း သိရသည်။ 

အဆိုပါ ဗီဇာဖြင့် လာရောက်လုပ်ကိုင်သူများသည် ဘာသာစကား အရည်အချင်းစစ် စာမေးပွဲဖြေရန် မလိုအပ် သကဲ့သို့ ဘာသာစကား ကျွမ်းကျွမ်းကျင်ကျင် တတ်မြောက်ထားရန်လည်း မလိုကြောင်း၊ အေဂျင်စီနှင့် ကုမ္ပဏီ တိုက်ရိုက် ချိတ်ဆက်ခေါ်ယူခြင်းဖြစ်ပြီး  အများစုသည် သင်္ဘောကျင်းလုပ်ငန်း၌ လုပ်ကိုင်ကြရကြောင်း သိရသည်။

ကိုရီးယားက စက်ရုံတစ်ရုံမှာ အလုပ်သမား ၂ ဦးကိုတွေ့ရစဉ်

မြန်မာလုပ်သား ခေါ်ယူရာတွင်လည်း တောင်ကိုရီးယားနှင့် ဂျပန်တို့သည် ပုံမှန်နှုန်းထားအတိုင်း ခေါ်ယူနေကြခြင်း ဖြစ်သော်လည်း မလေးရှားနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့တွင် လုပ်သားခေါ်ယူမှု နည်းပါးလာကြောင်း ပြည်ပအလုပ်အကိုင် အေဂျင်စီများထံက သိရသည်။

လပ်ကီး ပြည်ပအလုပ်အကိုင်အေဂျင်စီမှ မန်နေးဂျင်းဒါရိုက်တာ ဦးဝင်းမြင့်က “ဒါပေမယ့် ထိုင်းရော မလေးရှား ရောက စီးပွားရေးတွေ တစ်ကမ္ဘာလုံးကျတဲ့အပေါ်မှာ မူတည်ပြီးတော့ အလုပ်သမား လျှော့ချတာတွေရှိလာတယ်။ ဒါကတော့ ကမ္ဘာနဲ့ချီပြီးဖြစ်တဲ့ ပြဿနာဆိုတော့ ဘာမှ ရှောင်လွှဲလို့တော့ မရဘူးပေါ့။ တကယ်ကိုလည်း လုပ်သား လိုအပ်ချက် လျှော့ချတာတွေ ရှိလာတယ်။ မလေးရှားဈေးကွက် သွားနေတယ်ဆိုတာကလည်း အရင် လက်ကျန် အဟောင်းတွေက သွားနေတာ။ လူခေါ်ခွင့်အသစ် မချပေးဘူး မလေးရှားအစိုးရ ပိတ်ထားတယ်”ဟု CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုသို့ အချို့နိုင်ငံများ၌ အလုပ်အကိုင် ရှားပါးခြင်းနှင့် အခြားသော အခက်အခဲများ ဖြစ်ပေါ်နေသော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံဘက်မှ သွားရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်လိုသူ နှုန်းထားများမှ လျော့နည်းမသွားကြောင်း သိရသည်။

တရားဝင် လမ်းကြောင်းဖြင့် သွားရန် စောင့်ဆိုင်းနေသူများရှိသကဲ့သို့ တရားဝင် လမ်းကြောင်းသည် အချိန်ကြန့် ကြာမှု ရှိသဖြင့် မစောင့်ဆိုင်းနိုင်သည့်အတွက် တရားမဝင် လမ်းကြောင်းများမှ ခိုး၍ဝင်ရောက်ကြ သူများမှာလည်း နေ့စဉ်နှင့်အမျှ ရှိနေသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၀

ပြည်တွင်းတွင် ဆန်ဝယ်ယူမှု များပြားနေခြင်းကြောင့် ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း ပုံမှန်ထက် ဆန်တစ်အိတ်လျှင် ၅၀၀၀ ကျပ်ခန့် ဈေးနှုန်းမြင့်တက်လာနေသည်ဟု ဆန်ဈေးကွက်အတွင်းမှာ သိရသည်။

ပြီးခဲ့သည့်လက ဧရာဝတီပေါ်ဆန်း တစ်အိတ်လျှင် ၉၃,၀၀၀ ကျပ်မှ ၉၇,၀၀၀ ကျပ်ခန့်ရှိသော်လည်း လက်ရှိတွင် ၉၅,၀၀၀ မှ ၁၀၀,၀၀၀ ကျပ် ဖြစ်နေသည်။

လက်ရှိတွင် ဆန်အသစ်များ ဝင်ရောက်ချိန်ဖြစ်သော်လည်း ဆန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်မည်ကို စိုးရိမ်နေကြပြီး ဆန်ဝယ်ယူ စုဆောင်းနေမှုများကြောင့် ဆန်အဟောင်းအပြင် ဆန်အသစ်များလည်း ဈေးနှုန်းမြင့်တက်နေသည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးကုန်သည်များအသင်းမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

သက်သာချောင်ချိရေးအတွက် ဆန်ရောင်းပေးနေစဉ်

၎င်းက “ဝယ်တဲ့သူ များလို့ပေါ့။ Demand များလို့ပေါ့။ ဆန်အသစ်တွေတော့ ပေါ်ပြီ။ ဒါပေမယ့် အဝယ်တွေ များနေ တယ်။ ဆန်ကို ၂ လစာ၊ ၃ လစာ အဲဒီလိုမျိုး စုတဲ့အိမ်တွေက စုတယ်။ အဟောင်းလည်း တက်တယ်၊ အသစ်လည်း တက်တယ် အခုက အဲဒီလို ဖြစ်နေတယ်။ အဟောင်းကတော့ အဟောင်းစားတဲ့ သူတွေကလည်း များနေသေး တော့။ အခုကတော့ ဈေးနှုန်း ချဖို့တွေတော့ ပြောနေပါတယ်။ ပြောလို့တော့ မရဘူး အကုန်လုံးက ဈေးတက်မယ် ထင်ပြီးတော့ ဝယ်ကိုင်ထားကြတော့ ဈေးမတက်ဘူးဆိုတဲ့ အမြင်ရှိရင်တော့ ပုံမှန်လေး စီးဆင်းနေမှာပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ရက်သတ္တပတ် မတိုင်ခင်က ဆန်ဈေးနှုန်းသည် အတက်အကျမရှိဘဲ တည်ငြိမ်နေခဲ့သော်လည်း ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားလာခဲ့ပြီးနောက် တခြားသော မြို့များ၌ တိုက်ပွဲများကူးစပ် လာမည်ကို စိုးရိမ်၍ ဆန်အပါအဝင် အခြေခံ စားသောက်ကုန်များကို ကြိုတင်စုဆောင်းလာကြသည်။

ထို့ကြောင့် ဆန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာသည်ဟု ဈေးကွက်အတွင်းမှ သိရသည်။

သက်သာချောင်ချိရေးအတွက် ဆန်ရောင်းပေးနေစဉ်

လက်ရှိတွင် ရန်ကုန်ဆန်ဈေးကွက်သို့ ဆန်ဝင်ရောက်မှုသည် ပုံမှန်အတိုင်းသာ ရှိနေကြောင်း၊ ဝယ်လိုအား များနေ ခြင်းကြောင့် ဆန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်သွားရခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ကုန်သည်များက ပြောသည်။

ထို့နောက် ဆန်အဟောင်းဈေးနှုန်းများသည် အမြင့်ပိုင်းတွင် ရှိနေခြင်းကြောင့် ဆန်အသစ်များ လှိုင်လှိုင် ပေါ်လာ ချိန်တွင်လည်း ဆန်ဈေးနှုန်းသည် ယခုအတိုင်းသာ ဆက်လက်ရှိနေနိုင်သည်ဟု လယ်သမားဘဝ ဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ရိုးရိုး ဧည့်မထဆန်တောင်မှ အဟောင်းတုန်းကလည်း ၇၀,၀၀၀၊ ၈၀,၀၀၀ ပဲ။ အခု အသစ်တွေ ပေါ်ပြန် တော့လည်း ဒီဆန်အဟောင်းဈေးက ဒီဟာပဲဆိုတော့ ဆန်အဟောင်း စားနေရင်းနဲ့ ဆန်အသစ်က ဟောင်းသွား တာပေါ့။ အဲဒီလိုဆိုတော့ အန်ကယ်ထင်ပါတယ် ဈေးက ဆန်ကြမ်းပေါ့ ဧည့်မထတောင်မှ ၇၀,၀၀၀၊ ၈၀,၀၀၀ ဖြစ်တဲ့အတွက် အချောဖြစ်တဲ့ ပေါ်ဆန်းက အဲဒီဝန်းကျင်ကနေပြီးတော့ မကျနိုင်လောက်တော့ဘူး။ ပစ္စည်းက လည်း နည်းနည်း ရှားသွားတာရယ်၊ ကျန်တဲ့ အခြေအနေ အရပ်ရပ်ပေါ့ကွာ” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်ကုန်သည်များ အသင်း၏ နိုဝင်ဘာ ၂၀ ရက်နေ့ ဆန်ဈေးနှုန်းများအရ ရွှေဘိုပေါ်ဆန်း တစ်အိတ် လျှင် ၁၂၀,၀၀၀ ကျပ်မှ ၁၂၅,၀၀၀ ကျပ်၊ ကျားပျံသစ် တစ်အိတ်လျှင် ၉၅,၀၀၀ မှ ၁၀၀,၀၀၀ ကျပ်နှင့် ရက် ၉၀ ဆန် တစ်အိတ်လျှင် ၇၂,၀၀၀ ကျပ်မှ ၇၅,၀၀၀ ကျပ် ဖြစ်ပေါ်နေသည်။

CNI International News

မော်စကို၊ နိုဝင်ဘာ ၂၀

၂၀၂၂ ခုနှစ်က ပိတ်ဆို့မှုများ ချမှတ်ခံခဲ့ရပြီးနောက် ရုရှားနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေး ခြိမ်းခြောက်ခံခဲ့ရသော်လည်း စီးပွားရေးပြိုလဲမည့် အခြေအနေကို ရှောင်လွှဲနိုင်ခဲ့ကြောင်း ကရင်မလင် (Kremlin)နန်းတော်၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိ သူ ဒီမီထရီ ပက်စ်ကော့ဗ် (Dmitry Peskov) က ပြောကြားခဲ့ကြောင်း တာ့စ်သတင်းဌာနမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ပက်စ်ကော့ဗ်သည် "မော်စကို၊ ကရင်မလင်၊ ပူတင် ရုပ်သံ အစီအစဉ်" အင်တာဗျူးတွင် ထိုကဲ့သို့ ပြောကြားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

"စီးပွားရေးပြိုလဲမယ့် ခြိမ်းခြောက်မှု ရှိခဲ့ပါတယ်။ ကျနော်တို့ဟာ စီးပွားရေးပြိုလဲမယ့် အခြေအနေကို ဟန့်တားဖို့ အတွက် ပြည်တွင်းအင်အားစုတွေနဲ့ သယံဇာတ အရင်းအမြစ်တွေ အားလုံးကို စုစည်းခဲ့ရပါတယ်" ဟု ပက်စ်ကော့ဗ်က ပြောကြားခဲ့သည်။

ရုရှားစီးပွားရေး အတက်အကျကို ပြသထားစဉ်

ထိုအချိန်က ရုရှား၏ စီးပွားရေးသည် မကြုံစဖူး ပိတ်ဆို့မှုများ၏ ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးကို ခံခဲ့ရသည်ဟုလည်း ၎င်းက ပြောသည်။

"ကမ္ဘာပေါ်မှာ ဘယ်နိုင်ငံကမှ ဒါမျိုး ရင်မဆိုင်ခဲ့ဖူးပါဘူး။ သဘောတရားအရ ဘယ်နိုင်ငံကမှ အဲဒီလို ထိုးနှက်ချက် ကို တောင့်ခံနိုင်စွမ်း မရှိပါဘူး" ဟု ပက်စ်ကော့ဗ်က ပြောသည်။

နိုင်ငံခေါင်းဆောင်များ၏ အမြော်အမြင်ရှိသည့် ဆုံးဖြတ်ချက်၊ အစိုးရ၏ ကြီးမားသော  ဆောင်ရွက်ချက်များ ကြောင့် ထိုအချိန်က စီးပွားရေးတိုးတက်မှု တန့်သွားသည့် အခြေအနေကို ဖြေရှင်းနိုင်ခဲ့သလို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု လမ်းကြောင်းပေါ် ရောက်ရှိခဲ့သည်ဟု ပက်စ်ကော့ဗ်က ပြောသည်။

ထိုရည်ရွယ်ချက်အတွက် အရာအားလုံး ပြီးမြောက်ခဲ့သော်လည်း ရုရှား၏ လက်ရှိ စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အခြေအနေကို ခန့်မှန်းရန် ခက်ခဲသည်ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

ဥရောပကော်မရှင်ကမူ ရုရှား၏ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှုန်းကို ၂ ရာခိုင်နှုန်းရှိသည်ဟု ခန့်မှန်းခဲ့သော်လည်း ပက်စ်ကော့ဗ်ကမူ ၃ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါးရှိသည်ဟု ဆိုသည်။

"အခုချိန်မှာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှုန်းကို ထိန်းထားဖို့ဟာ တာဝန်တစ်ခု ဖြစ်လာပါတယ်။ စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု နှုန်း ၃ ရာခိုင်နှုန်းဟာ မလုံလောက်သေးပါဘူး။ ဒီထက်ပိုပြီး မြင့်တက်ဖို့ လိုပါတယ်။ ဒါကို လူတိုင်း နားလည်ပါ တယ်။ ကျနော်တို့အနေနဲ့ ကွာဟချက်တွေ အများကြီးကို ဖြည့်ဖို့လိုပါတယ်" ဟု ပက်စ်ကော့ဗ်က ပြောကြားခဲ့ သည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၇

မွန်ပြည်နယ်မှ ထွက်ရှိသည့် အဆင့်မြင့်ဆားကြမ်းကို တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံသို့ တင်ပို့နိုင်ရန် နားလည်မှု စာချွန် လွှာ MOU လက်မှတ် ရေးထိုးထားပြီဖြစ်ကြောင်း မွန်ပြည်နယ် ဆားလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းထံမှ သိရသည်။

တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၏ ဆားလိုအပ်ချက်အရ ပြီးခဲ့သည့် စက်တင်ဘာလ နောက်ဆုံးပတ်တွင် တောင်ကိုးရီးယား နိုင်ငံမှ ကုမ္ပဏီတစ်ခုနှင့် MOU ရေးထိုးပြီး နှစ်နိုင်ငံကြား ဆားတင်ပို့နိုင်ရန် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်ဟု မွန်ပြည်နယ် ဆားကဏ္ဍ ကျွမ်းကျင်သူ ဦးခင်စိုးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဆားလုပ်ငန်းကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ကိုရီးယားကို တင်ဖို့ဆိုတာ ကိုရီးယားက ကုမ္ပဏီပေါ့နော်၊ မွန်ပြည်နယ်မှာရှိတဲ့ ကျိုက်ထီးရိုး ကေဘယ်လ် ကားကုမ္ပဏီက ဥက္ကဋ္ဌကလေ သူကဖိတ်တာဗျ။ သူကနေပြီးတော့ ကိုရီးယားမှာဆိုလို့ရှိရင် ဆားတွေ အများကြီး တင်သွင်းနေရတယ်။ အဲဒီတော့ မွန်ပြည်နယ်မှာလည်း ဆားထွက်တယ်။ ဆားထွက်တော့ သူက ကိုရီးယားကို ပို့လို့ ရတယ်လို့ ချိတ်တဲ့အခါမှာ ဒီက ဆားအရည်အသွေးကို သူတို့ ကွင်းဆင်းစစ်တယ်။ ဆင်းစစ်ပြီးတော့ သူတို့ MOU ထိုးတယ်။ အဲဒီအဆင့်လောက်တော့ ကျနော်သိတယ်ဗျ” ဟု ပြောသည်။

တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံတွင် နှစ်စဉ် ဆားတန်ချိန် ၃ သန်းခန့် ထွက်ရှိသော်လည်း ဆားလိုအပ်ချက်သည် တန်ချိန် ၇ သန်းခန့် ဖြစ်ပေါ်နေကြောင်း သိရသည်။

မွန်ပြည်နယ်မှ ထွက်ရှိသည့် ဆားများကို တောင်ကိုရီးယား ဈေးကွက်သို့ တင်ပို့နိုင်ရန်အတွက် လိုအပ်သော စံချိန် စံညွှန်းအတိုင်းရရှိရန် ပြင်ဆင်မှုများ လုပ်ရမည် ဖြစ်သည်ဟု ဆားလုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

တောင်ကိုရီးယားမှ လုပ်ငန်းရှင်များ မြန်မာ့ဆားလုပ်ငန်းကို တင်ပို့ရန်လေ့လာနေကြစဉ်

တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံသို့ တင်ပို့နိုင်ပါက ဆားတောင်သူများအတွက် ဈေးကွက်တစ်ခု ရရှိလာမည်ဖြစ်ပြီး တောင်သူများကလည်း ဆားများကို ပြည်ပတင်ပို့နိုင်သည့် အရည်အသွေးအတိုင်း ရရှိရန် လုပ်ဆောင်လာကြမည် ဟု သံဖြူဇရပ်မြို့နယ်မှ ဆားတောင်သူ ကိုကျော်လွင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “Export လုပ်နိုင်တယ်ဆိုတာ ကျနော်တို့အတွက် အခွင့်အလမ်းတစ်ခုပါ။ ကိုရီးယားဆိုတာကလည်း သူတို့ ဆားပမာဏ များများကြီး ကျနော်တို့ တင်ပို့တယ်ဆိုတာက သူတို့လိုအပ်ချက်ရဲ့ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းတောင် ရှိမှာ မဟုတ်ပါဘူး သဘောကလေ။ သူတို့လိုအပ်ချက်ရဲ့ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း၊ ရာခိုင်းနှုန်း ၂၀ ကို သူတို့က တင်သွင်းချင်တယ်၊ မြန်မာပြည်နဲ့ ချိတ်ဆက်ချင်တယ်ဆိုတာက ကောင်းတဲ့လက္ခဏာပေါ့။ အဲဒီလို စိတ်ဝင်စားပြီ MOU ထိုးတယ်ဆိုရင် မွန်ပြည်နယ်မှာရှိတဲ့ ဆားတွေက ဒီလိုတင်ပို့လို့ရတယ်၊ ဈေးကောင်းလည်း အထိုက်အလျောက် ဈေးတည်ငြိမ် တယ်ပေါ့ဗျာ Export လုပ်တယ်ဆိုတာ မြန်မာပြည်ထဲမှာ လည်တာထက်စာရင် ပိုကောင်းတာပေါ့။ အဲဒီလို အနေ အထား ရပြီဆိုရင်တော့ မွန်ပြည်နယ်က ဆားတောင်သူတွေက Export လုပ်နိုင်လောက်တဲ့ အရည်အသွေးကို မြှင့်ပြီးတော့ Export လုပ်နိုင်တဲ့ အရည်အသွေးကို ရာခိုင်နှုန်း ၃၀ လောက်က လုပ်နေတယ်ဆိုပါတော့ ကျန်တဲ့သူ တွေက မြန်မာပြည်လောက်က ကွာလတီလောက်နဲ့ လုပ်နေကြတယ်လေ။ အဲဒီတော့ Export လုပ်နိုင်တဲ့ ကွာလတီက ဘယ်လိုဖြစ်တယ်၊ သူများလည်း Export လုပ်နေပြီဆိုရင် ကျနော်တို့က သူတို့ပြောလာတဲ့ အရည် အသွေး ရအောင်တော့ တောင်သူတွေ လုပ်လာမှာပေါ့ဗျာ” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မွန်ပြည်နယ် ဆားဈေးကွက်အတွင်း၌ ဆားတောင်သူများက သိုလှောင်ထားသည့် ဆားများကို ထုတ်ရောင်းလာနေကြခြင်းကြောင့် ဆားဈေးနှုန်းများ အနည်းငယ် ကျဆင်းမှု ဖြစ်ပေါ်နေပြီး ဆားကြမ်း တစ်ပိဿာလျှင်၂၀၀ ကျပ်ခန့် ဈေးနှုန်းရှိနေသည်။

မွန်ပြည်နယ်တွင် ဆားကွင်းဧကပေါင်း ၄၅၀၀ ကျော်မှ နှစ်စဉ်ဆားတန်ချိန် ၅ သောင်းကျော်ထွက်ရှိပြီး မွန်ပြည် နယ်၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးတို့တွင် အသုံးပြုလျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၇

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် ဖြစ်ပွားနေသော မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်သုံးဖွဲ့(AA-TNLA-MNDAA) တို့ ဖော်ဆောင်နေသော စစ်ဆင်ရေးများ နောက်ကွယ်၌ တရုတ်ရှိနေကြောင်း ပြည်တွင်းရှိ လက်နက်ကိုင်ခေါင်း ဆောင် တချို့နှင့် အမျိုးသားရေး အင်အားစုများက ယုံကြည်ထားကြသည်။

ထို့ကြောင့် အမျိုးသားရေးအဖွဲ့များက နေပြည်တော်နှင့် ရန်ကုန်မြို့တို့မှာ တရုတ်အား ဆန့်ကျင် ဆန္ဒပြမှုများ နိုဝင်ဘာ ၁၆ ရက်တွင် ပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်။

ရန်ကုန်မြို့တွင် မြန်မာ့အမျိုးသားရေးကွန်ရက်အသင်း ဒုဥက္ကဋ္ဌ ကိုစည်သူမြင့်နှင့် ရန်ကုန်မျိုးချစ်များက ပူးပေါင်း ၍ ဆန္ဒပြခဲ့ကြခြင်းဖြစ်ပြီး နေပြည်တော်မှာတော့ မြန်မာ့အမျိုးသားရေး ကွန်ရက်အသင်း အထွေထွေအတွင်း ရေးမှူး နောင်တော်လေးနှင့် နေပြည်တော်မျိုးချစ်များက လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြခြင်း ဖြစ်သည်။

ကိုစည်သူမြင့်က “ကိုယ်မွှေးတဲ့မီး ကိုယ့်ဘာသာပြန် ငြိမ်းလို့ပဲ ပြောချင်တယ်။ ပါဝင်ပတ်သက်တဲ့ နိုင်ငံတွေ သူတို့ သိတယ်။ ပါဝင်ပတ်သက်တဲ့နိုင်ငံတွေ ကိုယ်မွှေးတဲ့မီး ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် ပြန်ငြိမ်းလို့ပဲပြောချင်တယ်။ နစက-က NCA ၈ နှစ်ပြည့် ပွဲကို ခမ်းခမ်းနားနားလုပ်ခဲ့တယ်။ ဒါတွေကို မျက်ကွယ်ပြုပြီးတော့ ပြည်တွင်းကို မငြိမ်မသက်ဖြစ် အောင် လုပ်နေတာကို ကျနော်တို့က လက်ခံနိုင်စရာအကြောင်းမရှိဘူး။ ဒါသည် ကျနော်တို့က တပ်မတော်ကို ထောက် ခံတာမဟုတ် ဒို့တာဝန်အရေးသုံးပါးကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်တာဖြစ်တယ်။ ကျနော်တို့ အချုပ်အခြာ အာဏာ ကို ထိပါးလာတယ်လို့ မြင်လို့ ကျနော်တို့ အမျိုးသားကွန်ရက်အနေနဲ့ ဒီနေ့ ဆန္ဒထုတ်ဖော်တဲ့ပွဲလေးကို လုပ်ရ ခြင်းဖြစ်တယ်”ဟု ပြောသည်။

MNDAA က ရှမ်းမြောက်မှာ တပ်မတော်စစ်စခန်းများကို တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်စဉ်

ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း၊ သိန္နီ၊ နမ့်ခမ်း၊ မူဆယ်၊ ချင်းရွှေဟော်၊ နောင်ချို၊ ဖောင်းဆောင်၊ ကြူကုတ်(ပန်ဆိုင်း) စသည့် မြို့နယ်များအတွင်းမှာ မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်သုံးဖွဲ့(MNDAA- AA- TNLA)တို့က ဗမာပြည်သူ့လွတ် မြောက်ရေးတပ်တော်(BPLA)၊ မန္တလေးပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့(PDF-MDY)၊ ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်(PLA)တို့နှင့် ပူးပေါင်း၍ အောက်တိုဘာ ၂၇ ရက်နေ့က ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးကို ဖော်ဆောင်ကာ တပ်မတော်စစ်စခန်းများ တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။
ထို့နောက် မြို့များကို သိမ်းဆည်းလျက်ရှိနေသည်။
အဆိုပါ တိုက်ပွဲများကို မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်များနှင့် PDF များသည် တရုတ်ထုတ် လက်နက်ခဲယမ်းများ၊ တရုတ်ထုတ် ဒရုန်းများကို အသုံးပြု တိုက်ခိုက်လျက်ရှိနေခြင်းကြောင့် တရုတ်က တားဆီးသင့်ကြောင်း စစ်ရေးကျွမ်းကျင်သူများက ထောက်ပြလျက်ရှိသည်။ 

တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်မှူးကြီးခွန်ဥက္ကာက မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ် သုံးဖွဲ့၏ စစ်ဆင်ရေး ရေးဆွဲရာတွင် ကချင်၊ တရုတ်၊ “ဝ” သုံးပွင့်ဆိုင် ပါနိုင်သည်ဟု ပြောသည်။

ဗိုလ်မှူးကြီးခွန်ဥက္ကာ “တရုတ်က သူ့ကို အသိပေးပြီးတော့ သူ့ရဲ့ Knowledge အောက်မှာပဲ ဖြစ်တယ်လို့ထင်တယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆို တရုတ်က တိုက်ရိုက်တော့ ပြောမှာမဟုတ်ဘူး။ “ဝ”က တဆင့်ရှိမယ်။ နောက်ပြီးတော့  ဝေဖန် တဲ့ ဆရာကြီး ပြောသလိုပေါ့၊ ကချင်ကလည်း သူတို့ စစ်ဆင်ရေး ရေးဆွဲတဲ့ပုံစံမှာ ကချင်လည်း ပါချင်ပါနိုင် တာပေါ့။ အဲဒါဆို တော့ ကချင်ရယ်၊ “ဝ” ရယ်၊ တရုတ်ရယ်က သုံးပွင့်ဆိုင်က အနောက်မှာ ရှိတဲ့သဘောတော့ ခန့် မှန်းလို့ရတာပေါ့” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။ 

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၇ ရက်က  တရုတ်ကို ဆန့်ကျင်ကြောင်း အမျိုးသားရေးအင်အားစုများ နေပြည်တော်နဲ့ရန်ကုန်မြို့မှာ ဆန္ဒပြကြစဉ်

လက်ရှိတွင် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းအပြင် ကယားပြည်နယ်အတွင်းမှာ ကရင်နီအမျိုးသားကာကွယ်ရေး တပ်ဖွဲ့ (KNDF)၊ ကရင်နီတပ်မတော် (KA)တို့သည်လည်းကောင်း၊ ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းမှာ ရက္ခိုင့်တပ်တော်(AA)သည် လည်းကောင်း၊ ကရင်ပြည်နယ်အတွင်းမှာ ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး(KNU)နှင့် PDF များသည် လည်းကောင်း၊ ကချင်ပြည်နယ်မှာ ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်(KIA)နှင့် PDF များသည်လည်းကောင်း၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသ ကြီး အတွင်းမှာ KIA- AA- PDF- ABSDF- KNU Burma တို့သည်လည်းကောင်း လက်နက်ကိုင် အင်အားစုများက မြန်မာ့တပ်မတော် စစ်စခန်းများနှင့် မြို့သိမ်း တိုက်ပွဲများ ဖော်ဆောင်လျက်ရှိနေသည်။

အဆိုပါ လက်နက်ကိုင် အင်အားစုများနောက်ကွယ်တွင် တရုတ်နှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံများ ရှိနေသည်။

ထို့နောက် ပြည်ပ ဝင်ရောက် စွက်ဖက်မှုကို ရှုတ်ချကြောင်းနှင့် ပြည်တွင်းရေးကို ဝင်ရောက် စွက်ဖက်နေခြင်းကို ကန့်ကွက်ကြောင်း အမျိုးသားရေးအဖွဲ့များက နေပြည်တော်နှင့် ရန်ကုန်မြို့မှာ ဆန္ဒထုတ်ဖော်ခဲ့ကြခြင်း ဖြစ်သည်။

CNI International News

ဝါရှင်တန် ၊ နိုဝင်ဘာ ၁၄

အမေရိကန်သည် ဆီးရီးယားနိုင်ငံအတွင်းရှိ အီရန်၏ အစ္စလာမ်မစ် တော်လှန်ရေး အစောင့်တပ်ဖွဲ့နှင့် ၎င်း၏ မဟာမိတ်အဖွဲ့များ အသုံးပြုသည့် စခန်းများကို လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု ၂ ကြိမ် ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု အယ်လ်ဂျာဇီးယားမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ဆီးရီးယား၏ အယ်လ်ဘူ ကာမယ် (Albu Kamal) မြို့အနီးရှိ စစ်ရေး လေ့ကျင့်ရေး စခန်းတစ်ခုနှင့် မာယာဒင်း (Mayadeen) မြို့အနီးရှိ လျှို့ဝှက်စခန်းတစ်ခုကို ပစ်မှတ်ထားပြီး တိကျသေချာသည့် တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ သည်ဟု အမေရိကန်ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး လွိုက်အော်စတင် (Lloyd Austin) က ပြောကြားခဲ့သည်။

အီရတ်နှင့် ဆီးရီးယားရှိ အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့များ အဆက်မပြတ် တိုက်ခိုက်ခံနေရမှုကို တုန့်ပြန်သည့်အနေဖြင့် ယခုကဲ့သို့ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု လွိုက်အော်စတင်က ပြောသည်။ 

အီရန် ကျောထောက်နောက်ခံပေးထားတဲ့ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ကို တွေ့ရစဉ်

"သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန် (Joe Biden) ဟာ အမေရိကန်စစ်မှုထမ်းတွေရဲ့ လုံခြုံရေးထက်ပိုပြီး ဘာကိုမှ ဦးစား မပေးပါဘူး။ အမေရိကန်ဟာ ကိုယ်ကိုယ်ကို ကာကွယ်သွားမယ်ဆိုတာကို ပြသတဲ့အနေနဲ့ ဒီနေ့မှာ ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို သမ္မတကိုယ်တိုင်က ညွှန်ကြားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်" ဟု အော်စတင်က ပြောကြားခဲ့သည်။ 

အမေရိကန်၏ တိုက်ခိုက်မှုများထဲမှ တစ်ခုသည် ဒိုင်ယာ အယ်လ်ဇော (Dier al Zor) ပြည်နယ်၏ အယ်လ်ဘူ ကာမယ်မြို့ အနောက်ပိုင်းရှိ အီရန်လိုလားသည့် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ အသုံးပြုသည့် စခန်းတစ်ခုကို ပစ်မှတ် ထားခဲ့ကြောင်း အမည်မဖော်လိုသည့် သတင်းရင်းမြစ်များက ဖော်ပြခဲ့သည်။

နောက်ထပ် တိုက်ခိုက်မှု တစ်ခုသည် အီရတ်နယ်စပ်အနီး မာယာဒင်းမြို့ရှိ အီရန်လိုလားသည့် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ များ အသုံးပြုသော ခြေကုပ်စခန်းတစ်ခုကို ပစ်မှတ်ထားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ဒေသခံ သတင်းရင်းမြစ်များကို ကိုးကားပြီး ရိုက်တာသတင်းဌာနမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ထိုပစ်မှတ်နှစ်ခုထဲမှ တစ်ခုသည် လက်နက်သိုလှောင်ရုံလည်း ပါဝင်ခဲ့သည်ဟု အမည်မဖော်လိုသည့် အမေရိကန် အရာရှိတစ်ဦး၏ ပြောကြားချက်ကို ကိုးကားပြီး အေပီသတင်းဌာနက ဖော်ပြခဲ့သည်။

သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန်နဲ့ အမေရိကန်ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး လွိုက်အော်စတင်ကိုတွေ့ရစဉ်

အောက်တိုဘာ ၇ ရက်က အစ္စရေး-ဟားမာ့စ် စစ်ပွဲ စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း အီရတ်နှင့် ဆီးရီးယားရှိ အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့များကို ဒေသခံလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များက ဒရုန်းများ၊ ဒုံးကျည်များဖြင့် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်နေမှုကို အဆုံးသတ်စေရန် အမေရိကန်သည် သီတင်းနှစ်ပတ်အတွင်း လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများကို တတိယအကြိမ် မြောက် ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

မကြာသေးမီ သီတင်းပတ်များအတွင်း အီရန်က ကျောထောက်နောက်ခံ ပြုထားသည့် လက်နက်ကိုင်များသည် အီရတ်နှင့် ဆီးရီးယားရှိ အမေရိကန်နှင့် ညွန့်ပေါင်းတပ်ဖွဲ့များကို ဒရုန်းများ၊ ဒုံးကျည်များဖြင့် အကြိမ် ၄၀ ထက် မနည်း တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။

Source: အယ်လ်ဂျာဇီးယား

CNI International News

ပေကျင်း၊ နိုဝင်ဘာ ၉

တရုတ်အနေဖြင့် အမေရိကန်နှင့် ဆက်ဆံရေးများ တိုးမြှင့်ရန် အသင့်ရှိကြောင်း တရုတ် ဒုတိယသမ္မတ ဟန်ကျန်း (Han Zheng) က နိုဝင်ဘာ ၈ ရက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်ဟု အေအက်ဖ်ပီမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

လာမည့် သီတင်းပတ်အတွင်း အမေရိကန်နိုင်ငံ၊ ဆန်ဖရန်စစ္စကို (San Francisco) မြို့တွင် အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန် (Joe Biden) နှင့် တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင် (Xi Jinping) တို့အကြား အစည်းအဝေး မပြုလုပ်မီ အချိန် တွင် ဟန်၏ မှတ်ချက်စကားများ ထွက်ပေါ်လာခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ 

စင်္ကာပူနိုင်ငံတွင် ပြုလုပ်သည့် ဘလွန်းဘတ် နယူး စီးပွားရေး ဖိုရမ် (Bloomberg New Economy Forum) တွင် အဖွင့် မိန့်ခွန်းပြောကြားခဲ့ချိန်က တရုတ်နှင့် အမေရိကန်အကြား မကြာသေးမီက ထိပ်သီးအဆင့် အစည်းအဝေး များ ပြုလုပ်မှုသည် နှစ်နိုင်ငံ ဆက်ဆံရေးများ မြင့်တက်မှုသည် အပြုသဘောဆောင်သည့် လက္ခဏာများ ဖြစ်သည် ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

တရုတ်နဲ့အမေရိကန် တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးနေစဉ်

"ကျနော်တို့ဟာ အမေရိကန်နဲ့ အလွှာပေါင်းစုံ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုတွေနဲ့ ဆက်ဆံရေးတွေကို တိုးတက်ခိုင်မာစေဖို့၊ နှစ်နိုင်ငံစလုံးအတွက် အကျိုးအမြတ်ရစေမယ့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေကို မြှင့်တင်ဖို့၊ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှု တွေကို ပူးပေါင်း ဖြေရှင်းဖို့ အဆင်သင့်ရှိပါတယ်"ဟု ဟန်က ပြောကြားခဲ့သည်။

မကြာသေးမီ နှစ်များအတွင်း အမေရိကန်နှင့် တရုတ်အကြား ကုန်သွယ်ရေး၊ လူ့အခွင့်အရေးနှင့် အမျိုးသားလုံခြုံ ရေး အပါအဝင် မတူကွဲပြားသည့် အရေးကိစ္စ အများအပြားကြောင့် နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးများ ကျဆင်းခဲ့သည်။

ဘိုင်ဒန်နဲ့ ရှီကျင့်ဖျင် တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးနေစဉ်

သို့သော် ယခုနှစ်အတွင်း အမေရိကန်က တရုတ်သို့ ထိပ်သီးအရာရှိများ စေလွှတ်မှုနှင့်အတူ နှစ်နိုင်ငံအာဏာပိုင် များအကြား ဆက်ဆံရေးကို ပြန်လည်ကောင်းမွန်စေရန် ကြိုးပမ်းလုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။

အမေရိကန်သမ္မတ ဘိုင်ဒန်ကမူ လာမည့် သီတင်းပတ်အတွင်း ရှီနှင့် ဆန်ဖရန်စစ္စကိုတွင် အစည်းအဝေး ပြုလုပ်ရန် မျှော်လင့်ထားကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

တရုတ်နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနကလည်း ဘိုင်ဒန်နှင့်် ရှီအကြား တွေ့ဆုံရေးအတွက် နှစ်နိုင်ငံအကြား ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ရန် သဘောတူညီမှု ရရှိခဲ့ကြောင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

Source: အေအက်ဖ်ပီ

CNI International News

ဝါရှင်တန်၊ အောက်တိုဘာ ၂၇

အစ္စရေး-ဟားမာ့စ် စစ်ပွဲသည် အစ္စရေးနှင့် နယ်စပ်ချင်း ထိစပ်နေသည့် အီဂျစ်၊ ဂျော်ဒန်နှင့် လက်ဘနွန်နိုင်ငံတို့တွင် စီးပွားရေး အကျပ်အတည်းများ ဖြစ်ပွားစေနိုင်သည်ဟု အေပီမှ ဖော်ပြခဲ့သည်။

ထို့အပြင် အဆိုပါ သုံးနိုင်ငံအတွင်း ဘဏ္ဍာရေးနှင့် နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်မှုများလည်း ပိုမို ဆိုးရွားစေနိုင်သည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက သုံးသပ်နေကြသည်။ 

အီဂျစ်၊ ဂျော်ဒန်နှင့်် လက်ဘနွန်နိုင်ငံတို့တွင် လူမှုနိုင်ငံရေး တည်ငြိမ်မှုကို ဆုံးရှုံးနိုင်ကြောင်း နိုင်ငံတကာ ငွေကြေး ရန်ပုံငွေအဖွဲ့ (IMF) က စက်တင်ဘာလအတွင်း သတိပေးခဲ့ပြီးနောက် အစ္စရေး-ဟားမာ့စ် ပဋိပက္ခ ဖြစ်ပွားလာချိန် တွင် ထိုနိုင်ငံများ၏ စီးပွားရေးဖိအားများ ပိုမိုမြင့်တက်လာခဲ့သည်။ 

ဟားမာ့စ်တို့က အစ္စရေးကို ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည့် အောက်တိုဘာ ၇ ရက် နောက်ပိုင်းတွင် ထိုစစ်ပွဲသည် စီးပွားရေး အကျပ်အတည်းတစ်ခုကို အလွယ်တကူ ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်ဟု ဥရောပသမဂ္ဂနှင့် အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန် (Joe Biden) တို့က သတိပေးခဲ့သည်။

 အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေး၀န်ကြီး ဘလင်ကင်နဲ့ အမေရိကန် ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးကို တွေ့ရစဉ်

ထိုသတိပေးချက်ကို လက်ရှိတွင် ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်များနှင့် နိုင်ငံရေး ကျွမ်းကျင်သူများက စတင် လက်ခံလာခဲ့ ကြသည်။ 

အစ္စရေး-ဟားမာ့စ် စစ်ပွဲကြောင့် စီးပွားရေး အကျပ်အတည်းများ ဖြစ်ပွားလာနိုင်သလို ဒေသတွင်းနိုင်ငံများ၏ အစိုးရများ ပြုတ်ကျမည့်အရေးမှ ကာကွယ်ရန် အမေရိကန်အစိုးရအနေနှင့် ထိုပဋိပက္ခကို အဆုံးသတ်ဖို့ လုပ်ဆောင်ရမည် ဖြစ်သည်။

"စီးပွားရေး မတည်ငြိမ်မှု ဖြစ်ပွားလာရင် ဒေသတွင်းက အဖျက်သမားတွေက အဲဒီအခြေအနေကို ပိုပြီးဆိုးရွား အောင် လှုံ့ဆော်ဖို့ လွယ်ကူလာပါလိမ့်မယ်" ဟု အမေရိကန် ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာန၏ အရာရှိဟောင်း တစ်ဦး ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတကာ ရှေ့နေတစ်ဦးဖြစ်သူ ခရစ္စတိုဖာ ဆွစ်ဖ် (Christopher Swift) က ပြောကြားခဲ့သည်။

ကမ္ဘာ့ဘဏ် အကြီးအကဲ အာဂျေး ဘန်ဂါ (Ajay Banga) ကလည်း ယခုသီတင်းပတ်အတွင်း ဆော်ဒီနိုင်ငံတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည့် ညီလာခံတစ်ခု၌ အစ္စရေး-ဟားမာ့စ်စစ်ပွဲသည် စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် အလွန် အန္တရာယ်ရှိစေနိုင်သည်ဟု သတိပေးခဲ့သည်။ 

 ကမ္ဘာ့ဘဏ် အကြီးအကဲ အာဂျေး ဘန်ဂါကို တွေ့ရစဉ်

အထူးသဖြင့် ဂါဇာဒေသရှိ ပါလက်စတိုင်းများနှင့် ဆူဒန်ပြည်တွင်းစစ်ကြောင့် ထွက်ပြေး တိမ်းရှောင်လာသည့် စစ်ဘေးဒုက္ခသည်များအား လက်ခံရဖွယ်ရှိသော အီဂျစ်နိုင်ငံအတွက် စီးပွားရေးဖိအားများကို ဖြေရှင်းရာတွင် ကူညီထောက်ပံ့မှုများ ပိုမိုပေးဆောင်ရန် ဥရောပကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ ချားလ်စ် မိုက်ကယ် (Charles Michel) က ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်အတွင်း IMF နှင့် တွေ့ဆုံချိန်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ 

"အီဂျစ်ကို ထောက်ပံ့ကြစို့။ အီဂျစ်ဟာ ကျနော်တို့ရဲ့ ကူညီထောက်ပံ့မှုကို လိုအပ်ပြီး ကျနော်တို့ကလည်း အီဂျစ်ကို ထောက်ပံ့ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်" ဟု မိုက်ကယ်က IMF နှင့် တွေ့ဆုံမှု အပြီးတွင် သတင်းထောက်များကို ပြောကြား ခဲ့သည်။ 

လက်ရှိအချိန်တွင် ဂါဇာကမ်းမြောင် ဒေသအတွင်း ပါလက်စတိုင်း ၁ သန်းကျော်သည် အစ္စရေး၏ လေကြောင်း တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ဖြစ်ခဲ့ရပြီး လက်ဘနွန်နှင့် အစ္စရေး နယ်စပ်တွင်လည်း အပြန်အလှန် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုများ ဖြစ်ပွားနေသဖြင့် စစ်ပွဲသည် ပိုမိုအရှိန်မြင့် လာနိုင်သည်ဟု သုံးသပ်မှုများ ထွက်ပေါ်ခဲ့ သည်။ 

Source: အေပီ

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၈

မလေးရှားနိုင်ငံသည် လက်ရှိ၌ စီးပွားရေးကျဆင်းမှုနှင့်ရင်ဆိုင်နေရသဖြင့် ကုန်ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်မှုများအပါအဝင် အလုပ်အကိုင်များမှာလည်း ရှားပါးနေသည့်အတွက် မြန်မာနိုင်ငံသားများဒုက္ခရောက်နေကြကြောင်း မလေးရှားရှိ မြန်မာများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထို့အပြင် လက်ရှိတွင် ဒေဝါလီခံသွားရသည့်စက်ရုံများ၊ ပိတ်သွားရသည့် စက်ရုံများလည်း ရှိနေသည့်အပြင် လူလိမ် ခံရခြင်းများလည်း ကြုံတွေ့နေရကြောင်း မွှားမိုက်ကယ်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဆန်အိတ်တွေ အရင်တုန်းက ကျနော်တို့ ၂၅ နဲ့ ၃၀ လောက်နဲ့ အခု ၄၀ ကျော်တွေဖြစ်နေပြီ။ ကုန်ဈေးနှုန်းတွေက မြင့်ပြီးတော့ အလုပ်အကိုင်တွေက တော်တော်ရှားပါးနေတာ။ သူတို့ရဲ့ အဓိကထွက်ကုန်တွေ ဒီ Furniture တွေ အဲဒီကောင်တွေက တခြားနိုင်ငံတွေက မယူတော့ဘူး။ မယူတော့ ဒီဘက်မှာပုံပြီးတော့ စက်ရုံတွေ သူဋ္ဌေးတွေက စက်ရုံပိတ်ရတဲ့ အဆင့်တွေ။ လောလောဆယ်လည်း မြန်မာ general worker တွေအတွက် OT ဆိုတာလည်း စက်ရုံမှာ မရှိတော့ဘူး။ မနက် ၈ ည ၅ ဒီလိုပဲ စီးပွားရေးက တော်တော်လေး စိုးရိမ်ရတယ်ပေါ့။ အခုလက်ရှိက တော့ မြန်မာအလုပ်သမားတွေ ကြုံတွေ့နေရတာက လူလိမ်တွေဒဏ်ကို ခံနေရတာ။ လူလိမ်တွေဒဏ်ဆိုတာက ဒီမှာနေတာ ကြာသွားပြီးတော့ ပွဲစားတော့ မဟုတ်ဘူး ပွဲစားယောင်ယောင် ဘာယောင်ယောင်တွေက အလုပ်ရှာ ပေးမယ် ဘာညာ အိမ်တွေမှာထား ပိုက်ဆံတွေတောင်း။ တောင်းပြီးတော့မှ အလုပ်တွေကမပေးနိုင်။ မပေးနိုင်ဘဲနဲ့ ဒီအလုပ်သမားတွေအတွက် အရမ်းကြီး ခက်ခဲနေတယ်ပေါ့။ မြန်မာအချင်းချင်း ပြန်လိမ်ပတ်နေတဲ့ဟာ ပြီးသွားရင် စက်ရုံတွေက လုပ်ငန်းတွေမကောင်း၊ မကောင်းတော့ OT တွေမရှိတော့ တစ်ဖက်မှာ အမှန်နဲ့သမားတွေကလည်း တခြားမှာ overstay နဲ့ စက်ရုံတွေမှာ ရမယ်ဆိုပြီး ညာခေါ်တော့ overstay သွားတဲ့သူတွေတော့ တော်တော်လေး ခက်ခဲတယ်” ဟု ၎င်းကပြောသည်။

ထိုသို့ အလိမ်ခံရရာတွင် overstay သမားများဖြစ်နေသည့်အတွက် သံရုံးဖြင့် မသက်ဆိုင်သောကြောင့် အလုပ် သမားရေးရာတွင် ပြဿနာတက်နေကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ်အား မလေးရှားနိုင်ငံတော်အလံနှင့်အတူ တွေ့ရစဉ်

ထို့အပြင် ဒေသတွင်း ကုန်ထုတ်လုပ်မှု ဗဟိုချက်နှင့် ကုန်စည်တင်ပို့သည့် နိုင်ငံဖြစ်သော မလေးရှားတွင် ပြည်ပ ဝယ်လိုအားများ နှေးကွေးနေသဖြင့် စီးပွားရေးလှိုင်းလေထန်သည့် အခြေအနေကို မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ် အန်ဝါ အီဘရာဟင်မ် (Anwar Ibrahim)က ရင်ဆိုင်နေရသည်ဟု Asia Nikkei မှ ဖော်ပြထားသည်။

သို့သော် ယခု ကြုံတွေ့နေရသည့် အခြေအနေများကြောင့် လက်ရှိတွင် ပြည်ပထွက်ခွာ အလုပ်လုပ်မည်ဆိုပါက လက်ရှိတွင် မလေးရှားနိုင်ငံအစား အခြားနိုင်ငံများသို့ သွားရောက်အလုပ်လုပ်ကိုင်ကြရန် အကြံပြုကြောင်း မလေးရှားတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဖြစ်နိုင်ရင်တော့ မလေးရှားမလာကြပါနဲ့လို့ပဲ ပြောချင်ပါတယ်။ အရင်ကလိုမဟုတ်တော့ပါဘူး။ ကုန်ဈေးနှုန်းတွေ စည်းကြပ်နေတယ်။ အခုအချိန်မှာ မလေးရှားက နေဖို့မသင့်တော်တော့ပါဘူး။ အခု သူတို့နိုင်ငံသားတွေအတွက် တောင်မှ ကုန်ပစ္စည်းတွေ ပြတ်လပ်တာတွေရှိနေတဲ့အနေအထားမျိုးမှာ ပြတ်လပ်တယ်ဆိုတာ ဈေးနှုန်း သတ်မှတ် ထားတဲ့ဟာပေါ့နော် ဈေးချိုချိုနဲ့ ဝယ်တဲ့ဟာတွေက မလုံလောက်တာတွေတောင် ရှိနေတဲ့ အနေအထားမျိုးမှာ နိုင်ငံခြားသားတွေကတော့ ခက်ခဲမှုတွေနဲ့ ထပ်ရှိလာနိုင်ဖို့ပဲရှိမယ်။ အဲဒီအတွက်မို့လို့ ဖြစ်နိုင်ရင် တခြားနိုင်ငံ သွားကြပါ။ မလေးရှားမလာကြပါနဲ့လို့ပဲ ကျနော်ပြောချင်တယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

မလေးရှားသို့ တရားမဝင်လမ်းကြောင်း၊ အလည်ဗီဇာတို့ဖြင့် လာရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်မည်ဆိုပါက မိမိနှင့် သိကျွမ်းသူများရှိပြီး အလုပ်အကိုင်သေချာမှသာ လာရောက်သင့်ကြောင်း တိုက်တွန်းကြသည်။

လက်ရှိတွင် ပွဲစားများ၏ ပြောစကားများအပေါ်ယုံကြည်၍ မလေးရှားသို့ ရောက်ရှိလာသည့် မြန်မာနိုင်ငံသား အများအပြား အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်ပြီး ဒုက္ခရောက်နေကြကြောင်း မလေးရှားတွင်နေထိုင်လျက်ရှိသည့် မြန်မာ နိုင်ငံသားများထံက သိရသည်။

မွှားမိုက်ကယ်က “ဘာဖြစ်လို့လဲဆို ဒီဘက်မှာ အဲဒီလို ပွဲစားကို ယုံကြည်ပြီးတော့ လာလို့ အခု မြန်မာနိုင်ငံသား ထောင်နဲ့သောင်းနဲ့ ချီပြီးတော့ ဒုက္ခရောက်နေတာ၊ အလုပ်လက်မဲ့တွေဖြစ်နေတာ။ တစ်‌နေ့မှာ တစ်နပ်စားပြီးတော့ အလုပ်စောင့်နေရတဲ့သူတွေကလည်း တစ်ပုံကြီး။ ပွဲစားတွေကတော့ လာပါ လာပါလို့ခေါ်မှာပဲ။ အဲဒီအတွက် ကိုယ့်ဘက်ကလည်း ဆင်ခြင်ပြီးတော့ လာစေချင်တယ်။ ကိုယ့်နိုင်ငံမှာ အလုပ်ရှားပါးတာ ပြဿနာမရှိဘူး။ အဲဒီနိုင်ငံကနေပြီးတော့ အကြွေးတွေ အတိုးတွေနဲ့ယူပြီးတော့မှ မလေးရှားကိုရောက်တော့မှ အလုပ်ကမရှိ၊ လုပ်ငန်းရှားပါးတဲ့ဒဏ်ကို ပြန်ခံရရင် အတိုးတွေကတက်၊ တိတိကျကျနဲ့ လူခံရှိမှ သေချာမှ လာဖို့” ဟု ပြောသည်။

ထို့အပြင် လက်ရှိတွင် မလေးရှားနိုင်ငံရောက် မြန်မာနိုင်ငံသားများအနေဖြင့် နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ပြုလုပ်ရန် အတွက် ရက်ချိန်းအား အွန်လိုင်းမှ QR code စနစ်ဖြင့်တင်ကြရာတွင် ရက်ချိန်းပြန်မကျသောကြောင့် အခက် အခဲဖြစ်လျက်ရှိသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂၅

နှစ်သောင်းတန် ငွေစက္ကူကို ပုဂ္ဂလိကဘဏ်များနှင့် ငွေကြေးဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းများတွင် သုံးစွဲခြင်း မပြုလုပ်ရန် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG)က တားမြစ်မိန့်ထုတ်ပြန်ခဲ့ခြင်းကြောင့် မည်သည့် အကျိုးဆက်များကို  ထိခိုက်စေသလဲ ဆိုသည့်အပေါ် နိုင်ငံရေးသမားများနှင့် စီးပွားရေးသမားများအကြား သုံးသပ်ဆွေးနွေးလျက် ရှိနေသည်။

အဆိုပါ ထုတ်ပြန်ချက်ကြောင့် ပြည်သူလူထုအတွက် အကျပ်အတည်း ဖြစ်စေသလို ဘဏ်များအနေဖြင့်လည်း မသုံးစွဲ၍မရသည့် အနေအထားဖြစ်နေကြောင်း နိုင်ငံရေးသမားတစ်ဦးက ပြောသည်။

NUG အနေဖြင့် သုံးစွဲခြင်း မပြုရန် ထုတ်ပြန်ထားသော်လည်း ငွေကြေးလည်ပတ်မှုအရ သုံးစွဲရမှာဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

 NUG ၏ ထုတ်ပြန်ချက်ကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “ရှင်းရှင်းပြောရရင် ကျနော်တို့က အာဏာရှိတဲ့သူနဲ့ အာဏာမရှိတဲ့ သူရဲ့စကားကို ခင်ဗျားဘယ်လို ယုံကြည် မလဲဘဲ ကျနော်မေးပါရစေ၊ နံပါတ်တစ်က အာဏာမရှိဘဲ လမ်းဘေးက ထိုင်အော်နေပြီးတော့ ဒါမသုံးရဘူး ပြော တာကတော့ ကျနော်တို့ကတော့ သိပ်အဓိပ္ပာယ်မရှိဘူးလို့ ယူဆတာပဲလေ။ သူ့ဟာသူ တည်ဆဲအာဏာရှိတဲ့ အစိုးရ ကထုတ်တဲ့ ပိုက်ဆံကတော့ သူ့ဟာသူ မသုံးနဲ့ဆိုလည်း သုံးချင်တဲ့သူက သုံးမှာပေါ့၊ သူ့ရဲ့ ငွေကြေးလည်ပတ်မှု အစီအစဉ်ထဲမှာမှ မရှိတာ၊ အဲဒီအတွက်ကတော့ ကျနော်ကတော့ ဘာမှ မမျှော်လင့်ထားပါဘူး။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ သူ့ဘာသာသူ သူ့စကား ယုံကြည်တဲ့သူက မသုံးချင် မသုံးနဲ့ပေါ့ဗျာ၊ ကျန်တဲ့သူကတော့ သက်ဝင်ယုံကြည်တဲ့ သူ ကတော့ သုံးချင်သုံးမှာပေါ့။ ၅၂ သန်း လူထုက ကိုယ့်စိတ်ကူး စိတ်သန်းနဲ့ ရပ်တည်ကြတယ်ဆိုတော့ ကိုယ့်ရပ် တည်ချက်နဲ့ပဲ ကိုယ်လုပ်နိုင်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်ဗျ” ဟု ပြောသည်။

နှစ်သောင်းတန် ငွေစက္ကူများကို လက်ဝယ်ထားရှိခြင်း၊ အရောင်းအဝယ် ပြုလုပ်ခြင်း၊ တနည်းနည်းနှင့် လွှဲပြောင်း ခြင်းတို့သည် အကြမ်းဖက်မှု တိုက်ဖျက်ရေး ဥပဒေ အခန်း(၁၂)တွင် ဖော်ပြထားသော အကြမ်းဖက်မှုကို ငွေကြေး ထောက်ပံ့မှုဆိုင်ရာ ပြစ်မှုများကို ကျူးလွန်ရာရောက်သည်ဟု NUG က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ 

ဗဟိုဘဏ်ထုတ်မည့် ၂၀၀၀၀ တန်ကျပ် ဒီဇိုင်းကိုတွေ့ရစဉ်

တားမြစ်မိန့်ကို လိုက်နာဆောင်ရွက်ခြင်းမရှိပါက အကြမ်းဖက်မှု တိုက်ဖျက်ရေး ဥပဒေနှင့်အညီ တားဆီးနှိမ်နှင်း အပြစ်ပေး အရေးယူသွားမည်ဟုလည်း NUG က ပြောထားသည်။

အဆိုပါ ကိစ္စအား လက်တွေ့ အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ခြင်းက အဖြေဖြစ်ကြောင်း ရခိုင့်ဦးဆောင်ပါတီ (AFP) ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာအေးမောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “သူတို့လုပ်တာတွေကတော့ မပြောတတ်ဘူးဗျ။ ၂၀၂၃ မှာ အပြတ်သိမ်းမယ်လို့လည်း ပြောတာပဲ။ ဒါပေမဲ့ လက်တွေ့နဲ့ သီအိုရီနဲ့က အလွန်တရာခြားပါတယ်။ သီအိုရီက သီအိုရီပဲလေ။ ပြီးရင် ရည်မှန်းချက်က ရည်မှန်းချက် ပဲလေ။ လက်တွေ့ အကောင်အထည် ဖော်နိုင်ခြင်းကလည်း အဲဒီဖော်နိုင်ခြင်းကပဲ အဖြေကို ရတာကိုး။ ဘယ်လိုပဲ ဖြစ်ဖြစ် ကျနော်ထင်ပါတယ်။ စိတ်ကူးယဉ် သက်သက်ပါပဲ” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ဇူလိုင် ၂၃ ရက်က နေပြည်တော်တွင် မာရဝိဇယရုပ်ပွားတော် တည်ပြီး အထိမ်းအမှတ်နှင့် ဆင်ဖြူတော် တစ်နှစ်ပြည့်မွေးနေ့ကို ရည်ရွယ်ကာ အကန့်အသတ်ဖြင့် ငွေစက္ကူ ကျပ်နှစ်သောင်းတန်ကို ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၃၁ ရက်နေ့တွင် ထုတ်မည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်က ကြေညာထားသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၃၁ ရက်နေ့မှာ ဗဟိုဘဏ်က ထုတ်ဝေမည့် ကျပ်နှစ်သောင်းတန် ငွေစက္ကူကို တရားမဝင် ငွေစက္ကူအဖြစ် သတ်မှတ်ကြောင်း NUG ဇူလိုင် ၂၇ ရက်မှာ ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂၄

ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် တပ်မတော်က နိုင်ငံရေးအာဏာရယူသည့်အခါမှာ နိုင်ငံတော် တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးနှင့် စီးပွားရေး တည်ဆောက်မှု၌ မည်ကဲ့သို့ ကွဲပြားခြားနာမှုများ ရှိသလဲဆိုသည့်အပေါ် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးသမား များနှင့် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် ခေါင်းဆောင်များမှ နှိုင်းယှဉ်သုံးသပ် ဆွေးနွေးလျက်ရှိသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် တပ်မတော်မှ အာဏာရယူမှု ဖြစ်ပေါ်တိုင်း တိုင်းပြည်၏ စီးပွားရေး၊ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ ခရီး သွားကဏ္ဍများ ထိခိုက်မှုမရှိဘဲ ပုံမှန်လည်ပတ်လျက်ရှိနေသော်လည်း မြန်မာပြည်၌ တပ်မတော်က အာဏာယူမှု ဖြစ်ပေါ်သည့်အချိန်မှာတော့ တိုင်းပြည်၏ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ ပညာ‌ရေး၊ ကျန်းမာရေးများမှာ ကျဆင်းမှုများရှိခဲ့သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် တပ်မတော်က အာဏာရယူမှု ဖြစ်ပေါ်တိုင်း အမေရိကန်မှ အရေးယူပိတ်ဆို့မှု မရှိသလို လူထုနှင့် တပ်မတော်မှာလည်း အကြမ်းဖက်မှုများ မလုပ်ဆောင်ကြကြောင်း တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် ခေါင်းဆောင် တစ်ဦးဖြစ်သူ ဗိုလ်မှူးကြီး ခွန်ဥက္ကာက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဗိုလ်မှူးကြီး ခွန်ဥက္ကာက  “ထိုင်းမှာလည်း Sanctions တော့ မပိတ်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် သိမ်းခါလေး တစ်ချက်တော့ အမေရိကန်က ဘာညာပေါ့၊ ပေးနေတာလေးတွေ ခဏရပ်တာတွေ ဘာတွေတော့ ရှိပါတယ်။ သို့သော်လည်းပဲ ထိုင်းက ပျော့ပြောင်းညင်သာပါတယ်။ အာဏာသိမ်းတယ် လူထုကလည်း ကြီးကြီးကျယ်ကျယ် မဆန့်ကျင်ဘူး။ လူထုလည်း ထိခိုက်နစ်နာမှု မရှိဘူး။ ထိုင်းဘုရင်ကလည်း မဏ္ဍိုင်ဖြစ်တာကိုး။ ထိုင်းဘုရင်ကိုယ်တိုင်က ဒီအပြုအမှု ကို မကန့်ကွက်ဘူးဆိုရင် ပြန်ငြိမ်သွားတာပဲ။ ထိုင်းဘုရင်ကိုယ်တိုင်က ကြားဝင်တယ်ဆိုတဲ့ အာဏာသိမ်းမှုတွေက တော့ မအောင်မြင်ဘူးပေါ့ဗျာ၊ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဆူချင်ဒါ လက်ထက်မှာ ဖြစ်ခဲ့တာ မအောင်မြင်တဲ့ ပွဲတွေလည်း ရှိပါ တယ်။ ထိုင်းဘုရင်ကိုယ်တိုင်က ခေါ်ပြီးတော့ သွန်သင်ဆုံးမလိုက်တဲ့ အခါကြတော့ မဖြစ်တော့ဘူး အကြမ်းဖက် တာတွေရော ဆူချင်ဒါ တုန်းကလည်း ခတ်ကြမ်းကြမ်း လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဘုရင်ကိုယ်တိုင်က မဏ္ဍိုင်ပြုပြီး တော့ ထိန်းသိမ်းပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာပြည်တွင် ကြားဝင်ထိန်းသိမ်းမည့် လူပုဂ္ဂိုလ်၊ အဖွဲ့အစည်းများ မရှိကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် လက်ရှိအချိန်အထိ အတောမသတ်နိုင်ဘဲ ဖြစ်နေကြောင်း ၎င်းက ဆက်ပြောသည်။

ဗိုလ်မှူးကြီး ခွန်ဥက္ကာက “ကျနော်တို့ တိုင်းပြည်မှာက မဏ္ဍိုင်က မရှိဘူးဗျ။ မင်းကမင်းဘဲ ငါကငါဘဲဆိုပြီးတော့ အဲဒီလို ဖြစ်လာတော့ ကြားဝင်မဏ္ဍိုင်က မရှိတဲ့အခါကြတော့ အခက်အခဲဖြစ်တာ၊ ကျနော်တို့ တိုင်းရင်းသား ခေါင်းဆောင်တွေကို ကျနော်ပြောဖူးတယ်၊ အာဏာသိမ်းခါစ ကြားဝင်မဏ္ဍိုင်အဖြစ် ရပ်ပြီးတော့ ကြားဝင်ရင် ကောင်းမလားဆိုတော့ ကျနော်တို့ တိုင်းရင်းသားခေါင်းဆောင်တွေလည်း သိပ်မရဲကြဘူးဗျ၊ အဲဒီတုန်းက ကျနော် တို့ ရဲရဲရင့်ရင့်နဲ့ တိုင်းရင်းသားခေါင်းဆောင်ကြီးတွေ စုစည်းပြီးတော့ တော်ကြတော်ကြဆိုပြီး ဝင်လိုက်ရင် တစ်မျိုး ဖြစ်နိုင်တယ်။ အခုကြားမဏ္ဍိုင်ဝင်တဲ့လူ မရှိတဲ့အခါကြတော့ လက်လွန်လက်လွန်ရင်းနဲ့ ဟိုဖက်ကလွန် ဒီဖက်က လွန်နဲ့ နောက်ဆုံး အခုချိန်ထိ အတောမသတ်နိုင်တဲ့ အကြမ်းဖက်မှုတွေ အနိဋ္ဌာရုံတွေ ပေါ်လာရတာကိုး” ဟု ပြော သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ၁၉၃၂ ခုနှစ်မှ ၂၀၁၄ ခုနှစ်အတွင်း ထိုင်းစစ်တပ် အာဏာသိမ်းမှုမှာ ၁၉ ကြိမ်အထိ ရှိခဲ့သည်။ မြန်မာ ပြည်တွင်မူ အကြိမ်အရေအတွက် နည်းသော်လည်း တစ်ကြိမ်ဖြစ်တိုင်း ဆယ်စုနှစ်ဖြင့် ကြာမြင့်တတ်ကြောင်း သိရသည်။

ထိုင်းအာဏာသိမ်းမှုတွင်လည်း စီးပွားရေးကျဆင်းမှုများ ရှိနေကြောင်း၊ သို့သော်လည်း နှစ်နိုင်ငံကို နှိုင်းယှဉ်မည်ဆို ပါက စီမံခန့်ခွဲမှုမှာ ကွာခြားကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာကျောင်းသားများ ဒီမိုကရက်တစ်တပ်ဦး (ABSDF) မှ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ရဲဘော်အေးလွင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထိုင်းအိမ်စောင့်အစိုးရ ဒု၀န်ကြီးချုပ် ဒွန်ပရာမွတ်ဝီနိုင်းနဲ့ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ကို တွေ့ရစဉ်

၎င်း “ပြောချင်တာတော့ ထိုင်းနိုင်ငံမှာလည်း အာဏာသိမ်းတိုင်း၊ သိမ်းတိုင်းမှာ စီးပွားရေး ကျဆင်းမှုတွေ၊ ထိခိုက်မှု တွေ အများကြီးရှိပါတယ်။ သို့သော်လည်း သူတို့ဆီမှာ ရှိနေတဲ့ Institution တွေ၊ သူတို့ဆီမှာ ရှိနေတဲ့ ပညာရှင် တွေရဲ့ ပါဝင်မှုတွေက မြန်မာပြည်ထက် အများကြီး သာတယ်၊ မြန်မာနိုင်ငံမှာကတော့ စစ်အာဏာရှင်တွေကနေ အာဏာသိမ်းလိုက်ပြီဆိုရင် အဲဒီမှာ စီမံခန့်ခွဲမှုတွေ ညံ့ဖျင်းမှုတွေ ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် အဲဒီလိုမျိုး စီးပွားရေး ကျဆင်းမှုတွေ၊ တိုင်းပြည်ရဲ့ အခြေအနေတွေ ဆုတ်ယုတ်မှုတွေက အများကြီး ဖြစ်လာတယ်။ အဲဒီတော့ နှစ်ခု နှိုင်း ယှဉ်ပြီးတော့ ကျ‌နော်ပြောမယ်ဆိုရင်တော့ ကျနော် နားလည်ချက်ကတော့ အာဏာသိမ်းတဲ့ လူတွေရဲ့ စီမံအုပ်ချုပ် ပုံမှာ ကွာခြားချက်တွေကြောင့် ဖြစ်တယ်လို့ အဲဒီလို နားလည်တယ်၊ ကျနော်တို့ တိုင်းပြည်ရဲ့ စစ်အာဏာရှင်တွေရဲ့ စီမံအုပ်ချုပ်မှု အရမ်းကို ညံ့ဖျင်းတဲ့အတွက်ကြောင့် ဒါမျိုးတွေ ကြုံလာရတယ်လို့ အဲဒီလိုပဲ မြင်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

နိုင်ငံ၏ အခြေခံအုတ်မြစ်ဖြစ်သော လွတ်လပ်ခြင်း၊ တရားမျှတခြင်း၊ တန်းတူညီမျှခြင်းများ ပျက်ယွင်းနေပါက လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများမှာ ဖြစ်ပွားနေမှာဖြစ်ကြောင်း ပြည်သူ့ပါတီ (PP)မှဥက္ကဋ္ဌ ဦးကိုကိုကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးကိုကိုကြီးက “အဓိကကတော့ ကျနော်ကတော့ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပြောရရင် အစိုးရဆိုတာ ဘယ်လို နည်းနဲ့ပဲ အစိုးရဖြစ်ဖြစ်၊ နိုင်ငံရဲ့ ပြဿနာ အဝဝဟာ တာဝန်အရှိဆုံးကတော့ အစိုးရပဲ။ အဲဒီတော့ ကျနော်တို့ နိုင်ငံသမိုင်းမှာ အစိုးရအဆက်ဆက်ကတော့ ကျနော်တို့ နိုင်ငံလက်ရှိ ကြုံတွေ့နေရတာတွေ အားလုံးအတွက် တာဝန်အရှိဆုံးပဲလို့ ကျနော်ကတော့ ပြောချင်တယ်၊ ဒီလိုမျိုး မတည်ငြိမ်မှုတွေ ဖြစ်တယ်ဆိုတာလည်း အတိုက်အခံတွေကြောင့် မြေပေါ်မြေအောက်ကြောင့် ဆိုတာမျိုး အပြစ်ပုံချရုံနဲ့ မပြီးဘူး။ ဘာကြောင့် အဲဒီပြဿနာတွေ ဖြစ်သလဲ၊ အခြေခံ အကျဆုံးကတော့ လွတ်လပ်ရေး ကြေညာစာတမ်း ရန်ကုန်မြို့လယ်ခေါင် လွတ်လပ်ရေးကျောက်တိုင်တွေမှာ ထွင်းထုထားတာတွေအရက ကျနော်တို့ နိုင်ငံရဲ့ အခြေခံအုတ်မြစ်က လွတ်လပ်ခြင်း၊ တရားမျှတခြင်း၊ တန်းတူညီ မျှခြင်း ပေါ့နော်၊ အဲဒီအခြေခံတွေ ပျက်ယွင်းပြီဆိုရင် ခုနက နိုင်ငံရေး မကျေနပ်မှုတွေ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတွေ ဖြစ်တာက အဲဒီလွတ်လပ်မှု၊ တရားမျှတမှုပေါ့နော်၊ တန်းတူညီမျှမှု အဲဒီအခြေခံတွေ ပြန်ပြီးတော့ မတည်‌ဆောက် နိုင်မချင်း၊ ဒီနိုင်ငံရေးပဋိပက္ခ၊ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေကတော့ သက်ဆိုးရှည်နေမှာပဲ” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ ဖြစ်ပွားနေသော လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခကြောင့် တိုင်းပြည်၏ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ ပညာရေး၊ ကျန်းမာ ရေးများမှာ အဘက်ဘက်က ယိုယွင်းကျဆင်းလျက်ရှိနေပြီး ပြည်သူလူထုများမှာလည်း အကျပ်အတည်းများဖြင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂၃

မြန်မာနိုင်ငံတွင် လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေသည့် ဒေါ်လာဈေး မြင့်တက်စေရန်အတွက် အကြောင်းပြချက်မျိုးစုံဖြင့် လုပ် ဆောင်နေသူများထဲတွင် ပြည်တွင်းရှိ ပုဂ္ဂလိကဘဏ်များလည်း ပါဝင်နေသည်ဟု စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ပညာရှင်များက ထောက်ပြကြသည်။

ဘဏ်စနစ်ပြိုလဲအောင် တိုက်ခိုက်ခံရချိန်တွင် ယခုရှိနေသည့် ဘဏ်များကို အကူအညီပေးခဲ့သော်လည်း ယခု အချိန်မှာတော့ တချို့ဘဏ်များသည် သစ္စာမရှိဟု ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ် ၂၂ ရက်နေ့က နေပြည်တော်တွင် ပြုလုပ်သည့် နစက၏ သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲ၌ ပြောကြားခဲ့သည်။ 

အဆိုပါ ပြောဆိုချက်သည် ဗဟိုဘဏ်က ဒေါ်လာများကို ၂၉၀၀ ကျပ်နှုန်းဖြင့် ရောင်းချရမည်ဟု သတ်မှတ်ထား သော်လည်း ပြည်တွင်းရှိ ပုဂ္ဂလိကဘဏ်များသည် အပြင်ပေါက်ဈေးနှင့် ချိန်ညှိ၍ သွယ်ဝိုက်သောနည်းဖြင့် ရောင်းချနေခြင်းကို ပြောဆိုခြင်းဟု နားလည်ကြောင်း Via logistics & Supply Chain တည်ထောင်သူ ဦးသီဟပိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်း ပြောတဲ့အထဲမှာ ပါတာတော့ သူဆိုလိုတာက အစိုးရက ၂၉၀၀ နဲ့ ရောင်းပေးတယ် ပေါ့လေ။ ဒါပေမယ့် ဘဏ်တွေကျတော့ အဲဒီဈေးနဲ့ တရားဝင် ရောင်းပေးရမှာပေါ့လေ။ ၂၉၀၀ နဲ့ ရောင်းပေးရင် ၂၉၀၂ ကျပ်နဲ့ ၂ ကျပ်လောက်ပဲ စားပြီး ရောင်းပေးသင့်တာပေါ့။ အခုက မဟုတ်ဘူး အပြင်ပေါက်ဈေးနဲ့ ချိန်ညှိပြီး တော့ လက်သိပ်ထိုး ရောင်းတယ်ဆိုတဲ့ သဘောမျိုး ဆိုလိုတယ်လို့ ကျနော်ကတော့ နားလည်တယ် သူ့ ဗွီဒီယို လည်း ကြည့်တော့လေ။ အဲဒါမျိုးက လက်ရှိအပြင်မှာလည်း ဖြစ်နေတယ်။ တကယ်လည်း သွားဝယ်လို့ မရဘူး။ ဥပမာ ဗဟိုဘဏ် ပေါက်ဈေးက ၂၉၀၀ နဲ့ ရောင်းတယ်ပေါ့လေ။ ကျနော်တို့က ဘဏ်မှာ သွားဝယ်ရင် မရဘူး။ ဘယ်လိုတောင် တွေ့လဲဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံကပိုင်တဲ့ လေကြောင်းလိုင်းလေ MAI တို့တောင်မှ အားလုံးက ဒေါ်လာ ဈေးနဲ့ပဲ အရောင်းအဝယ်လုပ်ရမယ် ဖြစ်နေတဲ့အခါကျတော့ သူတို့ ဒီရောင်းဝယ်ဈေးနဲ့ပဲ လုပ်တယ် ၂၉၀၀ ပေါ့ ဗဟိုဘဏ်ပေါက်ဈေး။ ဒါပေမယ့် ဘေးနားမှာ Service charge ဆိုပြီးတော့မှ ၇၅၀ တို့ ထပ်ပေါင်းတာမျိုး ရှိတယ်။ ဒါကတော့ လေကြောင်းလိုင်းပေါ့လေ”ဟု ပြောသည်။

 ပြည်တွင်း ပုဂ္ဂလိက ဘဏ်လုပ်ငန်းခွင်တစ်ခု

လက်ရှိတွင် ဘဏ်များသည် ကြားခံလူ သုံး၍ အရောင်းအဝယ် လုပ်နေကြောင်း Via logistics & Supply Chain တည်ထောင်သူ ဦးသီဟပိုင်က ပြောသည်။

၎င်းက “ ဘဏ်တွေမှာကျတော့ အချင်းချင်း account to account transfer တွေ ရှိတာပေါ့။ ဘဏ်တွေမှာ ကျနော်တို့ သွားဝယ်မယ်ဆိုရင် ၂၉၀၀ နဲ့ မရှိတော့ဘူး ကုန်သွားပြီ။ ဒါပေမယ့် သူတို့အချင်းချင်းမှာ ပြန်ဝယ်ရ တယ်။ အဲဒီတော့ ဘယ်လိုလဲဆိုတော့ ဘဏ်ကနေပြီးတော့ လူတစ်ယောက်ကို ထားလိုက်တာပေါ့။ သူတို့ကနေ ရောင်းပေးလိုက်တာပေါ့ သူ့အကောင့်ကနေ။ အဲဒီလိုမျိုးသဘောနဲ့ ရောင်းပေးတာ ရှိတယ်။ ဘဏ်ကတော့ တိုက် ရိုက် မဟုတ်တော့ဘူးပေါ့။ ကြားခံတစ်ယောက်ခံပြီးတော့ account transfer နဲ့ ရောင်းပေးတဲ့ သဘောမျိုးတွေ လုပ်တော့ ပိုပြီးတော့ ရောင်းတာမျိုး ဖြစ်နေတာပေါ့။ ဘဏ်ကတော့ မရောင်းဘူး ဒါပေမယ့် ဘဏ်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သူတစ်ယောက်က ကိုင်ထားပေးပြီးတော့ သူကတဆင့် အရောင်းအဝယ် လုပ်တာမျိုး။ ကျမဆီမှာတော့ မရှိဘူး သူ့ဆီမှာတော့ ရှိတယ်။ ဝယ်ချင်ရင် သွားဝယ် အဲဒီဈေးနဲ့ပေါ့ အဲဒီလိုမျိုး” ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် ပြည်တွင်းရှိ ပုဂ္ဂလိက ဘဏ်များက ငွေကြေးဈေးကွက်ကို ကစားနေမှုများ ရှိသကဲ့သို့ ကုန်သည်များ ကလည်း ဒေါ်လာဈေးနှုန်းများကို ကစားနေမှုများ ရှိနေကြောင်း၊ ဘဏ်တစ်ခုတည်း မဟုတ်ဘဲ ကုန်သည်များ ကိုလည်း ထိန်းချုပ်ရန် လိုအပ်သည်ဟု စီးပွားရေး လေ့လာသသုံးသပ်သူ ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ပုဂ္ဂလိကဘဏ်တွေလည်း သူတို့လည်း ကစားတာပေါ့နော်။ ကစားတဲ့အထဲမှာ ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့ဖော် ထုတ်လို့ မကောင်းလို့ မဖော်ထုတ်တာပေါ့နော် ကစားတဲ့အထဲမှာတော့ ပါတယ်။ သူတို့ပြောတဲ့အတိုင်းဆိုရင် ၂၉၀၂ ကျပ်နဲ့ ပြန်ရောင်းပေးတာတောင်မှ ကုန်သည်တွေက အပြင်မှာ ၃၅၀၀ နဲ့ ပြန်ရောင်းပြီးတော့ အလုပ်လုပ်တာ ပေါ့နော်။ အဲဒါတွေကျတော့ ပြည်သူပြည်သား ဒုက္ခရောက်စေတာပေါ့နော်။ မနေ့ကပြောတဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲ အရ ဆရာတို့ သိရတာပေါ့နော်။ ဘဏ်တစ်ခုတည်းနဲ့တော့ မရဘူး။ အပြင်မှာ ကုန်သည်တွေပါ ထိန်းမှရမှာ။ ကုန်သည်တွေက သွင်းကုန်ထုတ်ကုန်မှာ သူတို့ ၂၉၂၂ ကျပ်နဲ့ လုပ်လို့ရတဲ့ကြားထဲကို ၃၅၀၀ နဲ့ တွက်ပြီး ရောင်းဝယ်နေတာက အဲဒီတစ်ချက်ကို သူတို့ ထိန်းပေးရမှာပေါ့နော်။ အဲဒီဟာကိုတော့ မကိုင်တွယ်နိုင်ရင်တော့ ဒေါ်လာဈေးက ကျမှာ မဟုတ်ဘူးလေ။ အဲဒါကိုတော့ ထိန်းသိမ်းကာကွယ်ရမှာပေါ့။ ရွှေဈေးလည်း တူတူပဲ။ တစ်အောင်စကို ၂၉ သိန်းလောက်ပဲ ဖြစ်သင့်တာပေါ့နော်။ ဒါပေမယ့် အပြင်မှာ ၃၇ သိန်းလောက် ဖြစ်နေတယ် လောလောဆယ်မှာ။ ဒါကြောင့်မို့လို့ ဒီဟာကိုတော့ ကာကွယ်ထိန်းချုပ်သင့်တယ်လို့ ဆရာတို့ မြင်ပါတယ်ဗျ” ဟု ပြောသည်။

ဗဟိုဘဏ်မှ သတ်မှတ်ထားသည့် ဒေါ်လာဈေးနှုန်းသည် ၂၁၀၀ ကျပ်ဖြစ်နေပေမယ့်လည်း ပြင်ပပေါက်ဈေးတွင် တစ်ဒေါ်လာ ၃၈၇၅ ကျပ်အထိ ဖြစ်ပေါ်နေသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။

ဒေါ်လာဈေး မြင့်တက်မှုကြောင့် ပြည်တွင်းရှိ ရွှေအပါအဝင် စက်သုံးဆီ၊ စားသုံးဆီ စသည့် ကုန်ဈေးနှုန်းများသည် နေ့စဉ်နှင့်အမျှ မြင့်တက်လျက် ရှိနေသည်။