CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၁၁

၂၀၂၁ - ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးသည် ၈ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်လာသည်ဟု နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က ပြောသည်။

နေပြည်တော်ကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ၊ တိုင်းဒေသကြီးနှင့်ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ်များ၊ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသနှင့် တိုင်းဥက္ကဋ္ဌ များနှင့် ဇန်နဝါရီ ၆ ရက်နေ့က တွေ့ဆုံစဉ် ၎င်းက အထက်ပါအတိုင်း ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ပြီးခဲ့သည့် NLD အစိုးရလက်ထက် ၂၀၂၀ - ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် စီးပွားရေးသည် ၅ ဒသမ ၉ ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းခဲ့ သော်လည်း လက်ရှိ ၂၀၂၁ - ၂၀၂၂ ခုနှစ် ပထမ ၆ လတာကာလတွင် ၂ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်ပြီး ဒုတိယ ၆ လတာကာလတွင် ၃ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်လာခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ပြောသည်။

တိုင်းပြည်၏ စီးပွားရေး တွက်ချက်ရာတွင် ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်း အကြီး-အသေး အားလုံးကိုပေါင်း၍ တွက်ချက်ခြင်း ဖြစ်သည့်အတွက် တိုင်းပြည်စီးပွားရေး တိုးတက်လာသည်ဆိုသော်လည်း လက်ရှိ၌ ဖြစ်ပေါ်နေသော စီးပွားရေး အကျပ်အတည်းကြောင့် ပြည်သူများရင်ဆိုင်နေရသည့် အခက်အခဲများကို ဖြေရှင်းပေးနိုင်သည်ကို မတွေ့ရသေးကြောင်း လုံခြုံရေးအရ အမည်မဖော်လိုသူ စီးပွားရေးပညာရှင်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တရုတ်နိုင်ငံသို့ ကုန်များတင်ပို့နေသည့် ကားများကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “GDP ကတော့ တက်ချင်လည်း တက်မှာပေါ့။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဒေတာတွေက မထုတ်ပြန်ဘူး။ အရင် တုန်းကတော့ စီမံကိန်းတို့ ဘာတို့ကတော့ ထုတ်ပြန်တယ်။ စီမံ/ဘဏ္ဍာက ထုတ်ပြန်တယ်၊ အချက်အလက်တွေ သိရတယ်။ အခုကတော့ မထုတ်ပြန်တော့ မသိရဘူး။ သူတို့တက်တယ်ဆို တက်တယ် လုပ်လိုက်ရတာ။ ဆိုတော့ တက်နိုင်ခြေ မရှိဘူးလားဆိုတော့ ရှိရင်လည်း ရှိမယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ GDP ဆိုတာက တစ်နိုင်ငံလုံးကို ပေါင်း လိုက်တာကိုး။ တစ်နိုင်ငံလုံး ပေါင်းလိုက်တာဆိုတော့ အပေါ်ကလူတွေ ပိုပြီးတော့ ချမ်းသာရင် ချမ်းသာလာမှာပေါ့။ ဒါမှမဟုတ် နိုင်ငံပိုင်လုပ်ငန်းတွေ ကနေပြီးတော့ တက်ရင်တက်လာမယ် ဥပမာ ဂတ်စ်လိုဟာမျိုး။ သူက အစိုးရရဲ့ ထုတ်လုပ်မှုတွေရော၊ ပုဂ္ဂလိကရဲ့ ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းတွေရော၊ အကြီးတွေရော အသေးတွေရော အကုန်လုံးကို ပေါင်းပြီးတော့မှ တွက်တာကိုး။ GDP တက်လားဆိုတာကိုတော့ အပြင်လူတွေအနေနဲ့ တိတိကျကျ မသိနိုင်ဘူး။ ဘာလို့ဆို ဒေတာတွေ မရှိဘူး။ ဒါပေမယ့် welfares (သက်သာချောင်ချိရေး) အနေနဲ့ကတော့ ကျသွားတယ်။ welfares ကျသွားတယ်။ welfares က သူက General public ကို ကြည့်ရတာကိုး။ General public အနေနဲ့ကျ တော့ ဘယ်သူမှ အဆင်ပြေမနေဘူး ကြီးတာလည်း ကြီးတဲ့အလျောက်၊ ငယ်တာလည်း ငယ်တဲ့အလျောက် အဆင်ပြေ မနေတော့။ အထူးသဖြင့်ကတော့ အောက်ခြေလူတန်းစားတွေ အဆင်မပြေတော့ welfares က မတက် ဘူးလို့ ပြောလို့ရတယ်။ အဲတော့ GDP တက်ရင်တက် ဒါက အများပြည်သူကို သိပ်ပြီးတော့ support မဖြစ်ဘူးပေါ့ လေ။ General public ကို support မဖြစ်ဘူး အဲလိုပဲ ပြောလို့ရမယ်” ဟု ပြောသည်။

တိုင်းပြည်၏ စီးပွားရေး တိုးတက်လာခြင်းသည် ပြည်တွင်းစီးပွားရေး လုပ်ငန်းများကို အားပေး ဆောင်ရွက်နေခြင်း၊ ပြည်တွင်းရှိ ရေသယံဇာတ၊ မြေသယံဇာတ၊ လယ်ယာ၊ သားငါးကဏ္ဍများ၊ သစ်တောကဏ္ဍများနှင့် လူသား အရင်း အမြစ်များ၏ ဆောင်ရွက်နိုင်မှုများကို အသုံးချနိုင်မှုတို့ကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု နစကဥက္ကဋ္ဌက ပြောသည်။

ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်း၊ ဆန်နှင့် ရေထွက်ကုန် တင်ပို့မှု စသည့် ကုန်သွယ်မှုကဏ္ဍများနှင့် တွက်ချက်ပါ က စီးပွားရေး တိုးတက်မှု ရှိသော်လည်း ပြည်တွင်းထုတ်ကုန် ထုတ်လုပ်နိုင်မှုများနှင့် ပတ်သက်၍ တိုးတက်လာသည်ကို မတွေ့ရကြောင်း စီးပွားရေးနှင့် ဘဏ်ရေးရာကျွမ်းကျင်သူ ဦးသက်ဇော်က ပြောသည်။

ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်နဲ့ နစက တာ၀န်ရှိသူများတွေ့ဆုံစဉ်

ဦးသက်ဇော်က “သူတို့ကတော့ Trade ပေါ်မှာပဲ စကားပြောနေတာလားတော့ မသိဘူးပေါ့နော်။ တကယ် အမှန် တကယ် production က တကယ်တိုးတက်လာဖို့ လိုတာကိုး။ သူကတော့ အဓိကကတော့ စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူ ရေး sector မှာပဲ အဓိကထားနေပုံ ရပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ကုန်သွယ်မှု ပိုငွေကတော့ ပြတာပေါ့နော်။ ဒါပေမယ့် ကုန်သွယ်မှုက အရင် ဦးသိန်းစိန် လက်ထက်ကရှိတဲ့ ကုန်သွယ်မှုနှုန်းတော့ မရောက်သေးဘူးဗျ။ ကျနော်တို့က ဆန်တင်ပို့မှုက ပိုလာပါတယ်။ ကျန်တဲ့အပိုင်းတွေကတော့ ရောက်လာတာ မရှိသေးဘူးပေါ့နော်။ အဓိကကတော့ စွမ်းအင်ကနေ သဘာဝဓာတ်ငွေ့ ရောင်းတဲ့ ကိစ္စတွေလည်း ပါမှာပေါ့နော်။ ပိုငွေကတော့ ဆန်စပါး နဲ့ ရေထွက်ကုန်တွေပေါ့။ ကျွန်းတွေကတော့ ဒီလောက်ကြီး ရတော့တာ မဟုတ်ဘူးလေ။ သဘာ၀သယံဇာတက ဒီလောက်ကြီးရှိတာမဟုတ်ဘူးလေ။သဘာ၀သယံဇာတရောသဘာဝဓာတ်ငွေ့တို့ ပါမှာပေါ့ဗျာ။ အဲလောက်ပဲ တက်လာမယ့်ကိစ္စပဲ ရှိပါတယ်။ ကျန်တာတော့ ပြည်တွင်းထုတ်ကုန်က ကျနော်တို့ မှန်း သလောက်ကတော့ CMP ကတော့ အတိုင်းအတာ တစ်ခုတော့ သွားနေတာပေါ့နော်။ ကျန်တာတော့ တိုးတက်လာ တာ မတွေ့သေးဘူးဗျ” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံသည် နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်မှု ဖြစ်ပေါ်နေခြင်းကြောင့် အခြေခံကုန်ဈေးနှုန်း၊ စက်သုံးဆီ ဈေးနှုန်း များ ကြီးမြင့်နေသည့်အပြင် အလုပ်အကိုင် ရှားပါးမှုများ ကြုံတွေ့နေရကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် လျှပ်စစ်မီးကြောင့် အသေးစားနှင့် အလတ်စား ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများ လုပ်ကိုင်ရန် ခက်ခဲနေသလို တချို့မှာ ရပ်နားနေရကြောင်း၊ နိုင်ငံခြားငွေ လဲလှယ်နှုန်း မတည်ငြိမ်မှုများ ဖြစ်ပေါ်နေကြောင်း သိရသည်။

အလားတူ လက်ရှိ စီးပွားရေး တိုးတက်မှုသည် ကိုဗစ်ဖြစ်ပွားသည့် ကာလနှင့် နိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲ ဖြစ်ပွား သော ၂၀၂၁ ခုနှစ်၏ စီးပွားရေး အခြေအနေနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပြထားခြင်း ဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ကိုဗစ် မဖြစ်ခင် ကာလ တိုင်းပြည် စီးပွားရေးနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက တိုးတက်မှုများစွာ လိုအပ်နေသေးကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် များနှင့် ပညာရှင်များက မှတ်ချက်ပြုကြသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၉

မြန်မာ့ကြက်သွန်နီများကို တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ တင်ပို့ရန်အတွက် ဝယ်ယူမှုများ ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း ပိုမို များပြားလာနေကြောင်း ကြက်သွန်ကုန်သည်များထံမှ သိရသည်။

ယခုကဲ့သို့ ဝယ်ယူမှု များပြားလာခြင်းသည် တရုတ် - မြန်မာ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင် မူဆယ်ရှိ နယ်စပ် ကုန် သွယ်ရေးဂိတ်များကို ဖွင့်လှစ်ခြင်း အပြင် ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် အဓိကကုန်သွယ်နေသည့် မြဝတီ - ကော့ကရိတ် လမ်းကြောင်းတွင် ကုန်ကားများ ပြန်လည်သွားလာနိုင်ခြင်းတို့ကြောင့်ဖြစ်သည်ဟု ပခုက္ကူမြို့ကုန်သည်ပွဲစားများ အသင်းမှ ကြက်သွန်ကုန်သည် ဦးလှသောင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကြက်သွန်က တရုတ်လိုင်း ဖွင့်တယ်။ မြဝတီကလည်း ဖွင့်တော့မှာလို့ ပြောတော့ ကြိုစုနေကြတာပေါ့။ ဟိုက မှာတဲ့အချိန် ကိုယ်က အဆင်သင့်ဖြစ်အောင်လို့ ဆိုပြီးတော့။ တရုတ်ကလည်း လိုချင်ပုံရတယ် တရုတ်လိုင်း ကလည်း ဖွင့်တော့လေ။ တရုတ်သမားတွေပါ နည်းနည်းလေး ဟိုဟာ (အဝယ်လိုက်) ဖြစ်လာတယ်။ တရုတ်လိုင်း က ဖွင့်လိုက်တော့ အဲဒါအတွက်ပါ မျှော်ကိုးပြီး ဝယ်ကြသလား မသိပါဘူး” ဟု ပြောသည်။

ကြက်သွန်နီများ အိတ်ထဲထည့်နေကြစဉ်

လက်ရှိ ကြက်သွန်ဈေးကွက်တွင် ရောင်းလိုအားထက် ဝယ်လိုအား များပြားနေခြင်းကြောင့် ကြက်သွန်များသည် လက်ရှိ ဈေးနှုန်းတွင်သာ တည်ငြိမ်နေနိုင်ကြောင်း ကြက်သွန်ပွဲရုံများထံမှ သိရသည်။

ထို့အပြင် ပြည်ပဈေးကွက်ကို မျှော်ကိုးနေမှုများ ရှိသည့်အတွက် ကြက်သွန်ဈေးနှုန်းသည် တစ်ပိဿာ ၂၀၀၀ ကျပ် တွင် ဆက်လက် ရှိနေနိုင်ကြောင်း ကြက်သွန်ပွဲရုံပိုင်ရှင်တစ်ဦးက ပြောသည်။

၎င်းက “၂၀၀၀ နား ပတ်ချာလည်တော့ နေလင့်အုံးမယ်နဲ့ တူတယ်။ ဒီကနေ့ ပြတ်တာတွေတောင်မှ ဦးဆီကို ၂၂၀၀။ ၂၁၀၀၊ ၂၁၅၀ ဦးပွဲရုံ ပြတ်တာတွေဆိုရင် အဲလိုတွေ။ ၂၀၀၀ နား ပတ်ချာလည်တော့ နေအုံးမယ်နဲ့ တူတယ်” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ကြက်သွန်နီ ပွဲရုံတစ်ခုကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့နောက် ပြီးခဲ့သည့်နှစ် ကြက်သွန်စိုက် ရာသီတွင် ကြက်သွန်စိုက် တောင်သူများအနေဖြင့် ဓာတ်မြေဩဇာ သယ်ယူခွင့် မရရှိခဲ့သည့်အတွက် အထွက်နှုန်းများ ကျဆင်းခဲ့ကြသည်။

သို့သော်လည်း လက်ရှိ ကြက်သွန်စိုက် ရာသီ၌ ဓာတ်မြေဩဇာများကို သယ်ယူခွင့် ရရှိခဲ့ပြီဖြစ်သည့်အတွက် စိုက်ပျိုးမှုနှုန်းနှင့် စိုက်ဧကများ တိုးမြှင့်လာနိုင်ကြောင်း ကြက်သွန်ကုန်သည်များက သုံးသပ်နေကြသည်။

ဓာတ်မြေဩဇာများ သယ်ယူခွင့်ရလာသော်လည်း လက်ရှိ ဓာတ်မြေဩဇာ ဈေးနှုန်းများသည် ယခင်နှစ်ထက် ငွေကျပ် ၃၀၀၀၀ မြင့်တက်နေပြီး တစ်အိတ် လျှင် ၁၈၀၀၀၀ ကျပ်အထိ ဝယ်ယူနေရသည်ဟု ပခုက္ကူမြို့နယ်မှ ကြက်သွန်စိုက်တောင်သူများထံမှ သိရသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၆

ထိုင်းနိုင်ငံသို့ အဓိက ကုန်စည်ပို့ဆောင်ပေးနေသည့် လမ်းကြောင်းတစ်ခု ဖြစ်သည့် မြဝတီ - ကော့ကရိတ် လမ်းပိုင်းတွင် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခြင်းကြောင့် မကြာခဏ ပိတ်ထားရာကနေ ယခု ပြန်ဖွင့်လိုက်ပြီဖြစ်သော်လည်း မီးဖိုချောင်သုံး ကုန်စိမ်းသီးနှံများ ပို့ဆောင်ရာတွင် အခက်အခဲ ရှိနေသေးသည်ဟု အဝေးပြေးကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေး လုပ်ငန်းရှင်များထံမှ သိရသည်။

တိုက်ပွဲများကြောင့် မိုင်းခွဲခံထားရသည့် ကော့ကရိတ်မြို့နယ်ရှိ တောနော်ရေတံခွန်အနီးရှိ တံတားကို ပြုပြင်ပြီးနောက် ပိတ်ထားသည့် မြဝတီ - ကော့ကရိတ် လမ်းပိုင်းတွင် ကုန်တင်ယာဉ်များ ဖြတ်သန်း၍ ရပြီဆိုသော်လည်း မကြာခဏ အဖွင့်အပိတ် ဖြစ်နေခြင်းကြောင့် ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရာတွင် အခက်အခဲ ရှိနေခြင်း ဖြစ်သည်ဟု အဝေး ပြေးကုန်စည် ပို့ဆောင်ရေးလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သည့် ကုန်တင်ယာဉ်ပိုင်ရှင်တစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။

၎င်းက “လမ်းတွေကတော့ ဖွင့်လိုက် ပိတ်လိုက်ပဲ။ ကျနော်တို့ရဲ့ သွားလာတာက ကိုယ့်ကားကျမှ ဖြစ်သွားရင်တော့ မတတ်နိုင်ဘူး။ ကျနော်တို့ ယာဉ်ပိုင်ရှင်တွေရော၊ ယာဉ်မောင်းတွေပါ စားဝတ်နေရေး အခက်အခဲ ရှိတယ်။ ရှိတော့ နောက်ပြီးတော့ လမ်းမှာ ပိတ်နေတယ်ပေါ့နော်။ နောက်ပြီးတော့ တစ်ခါ မြဝတီကို ကျနော်တို့ ကုန်စိမ်းတွေပေါ့ နော် မီးဖိုချောင်သုံး ကုန်စိမ်းတွေ ဂေါ်ဖီတို့ ပို့ရတာပေါ့နော်။ ပန်းဂေါ်ဖီတို့၊ ဂေါ်ဖီထုပ်၊ အာလူးတို့ ဘာတို့ ညာတို့ပေါ့ နော်။ မီးဖိုချောင်သုံး ပစ္စည်းတွေကလည်း ဟိုကို သွားရတာ အခက်အခဲ ရှိတယ်ပေါ့နော်။ အဲတော့ ပြန်ဖွင့်တော့ အကုန်လုံး အဆင်ပြေတာပေါ့။ ဒါပေမယ့် အခုကလည်း ဖွင့်လိုက်ပိတ်လိုက်ပါပဲ” ဟု ပြောသည်။

မြဝတီ-ကော့ကရိတ်လမ်း ဖြတ်သန်းမှု ပိတ်ထားစဉ်

ကော့ကရိတ်မြို့နယ် တောနော်ရေတံခွန်အနီးရှိ တံတား မိုင်းခွဲခံရပြီးနောက် တံတားပေါ်သို့ ကားများကို တစ်စီးပြီး မှ တစ်စီးပုံစံဖြင့် ဖြတ်သန်းနေရခြင်းကြောင့် ကားလမ်းများ ပိတ်ဆို့မှု ဖြစ်ပေါပြီး ကုန်တင်ယာဉ်များနှင့် အိမ်စီး မော်တော်ယာဉ် အမြောက်အများ ပိတ်ဆို့မှု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် လက်ရှိ အချိန်ကာလသည် ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေး လုပ်ငန်းများအတွက် လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှုကောင်းမွန်သည့် အချိန်ကာလ ဖြစ်သော်လည်း ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း၊ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးနှင့် မန္တလေးတိုင်း ဒေသကြီးတို့တွင်သာ ကောင်းမွန်နေသည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ အဝေးပြေးကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေး လုပ်ငန်းရှင်များ အသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးကျင်သိန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေးကတော့ သူ့ဟာနဲ့သူတွေ တခြားနယ်တွေကိုပေါ့နော် ပုံမှန်လေးပဲ သွားနေပါတယ်။ ဒီရက်တွေက ကုန်စည်စီးဆင်းမှု အားကောင်းတဲ့ အချိန်ပဲ ဖြစ်တယ်။ ဒါပေမယ့် ပုံမှန်လေးပေါ့နော် သူ့ဟာနဲ့သူ ဒါပေမယ့် အရင်လို အင်နဲ့ အားနဲ့ မသွားနိုင်ဘူးပေါ့နော် ပုံမှန်လေးတော့ သွားနေပါတယ်။ ရှမ်းတောင်နဲ့ ရန်ကုန်၊ မန္တလေး ဒီတကြောကတော့ ကောင်းနေပါတယ်။ ကျန်တဲ့နယ်တွေကတော့ သူ့ဟာနဲ့သူ ပုံမှန်လေးတော့ စီးနေ တာပေါ့နော်။ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးကျတော့ နည်းနည်းလေးတော့ အခက်အခဲ ရှိတာပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

မြဝတီ-ကော့ကရိတ်လမ်းပေါ်မှာ ဖြတ်သန်းနေတဲ့ ကုန်ကားများကိုတွေ့ရစဉ်

မြဝတီနှင့် ကော့ကရိတ် လမ်းကြောင်းတွင် ကရင်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်(KNLA)၊ PDF ပူးပေါင်း တပ်ဖွဲ့နှင့် မြန်မာ့တပ်မတော်တို့အကြား မကြာခဏ တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားလေ့ရှိပြီး ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေး ကုန်တင် ယာဉ်များလည်း မကြာခဏ ပိတ်ဆို့မှု ဖြစ်ပေါ်လျက် ရှိသည်။

ထို့အပြင် ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရာတွင် လမ်းကြောင်းတလျှောက် နယ်မြေတည်ငြိမ်မှု မရှိသည့်အတွက် ကုန်စည် ပို့ဆောင်ရာတွင် တန်ဆာခများကို ပုံမှန်ထက်တိုး၍ ကောက်ခံမှုများ ရှိခြင်းကြောင့် ကုန်ဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်မှုများ လည်း ဖြစ်ပေါ်နေကြောင်း လုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

မြဝတီ - ကော့ကရိတ် လမ်းပိုင်းမှတဆင့် ထိုင်းနိုင်ငံထုတ် ကုန်ပစ္စည်းဖြစ်သည့် အခြေခံ စားသောက်ကုန်၊ ဆေးဝါး၊ အလှကုန်၊ လူသုံးကုန်နှင့် ဆောက်လုပ်ရေးသုံး ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းများကို အဓိကထား တင်သွင်းနေရခြင်း ဖြစ်သည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၆

မလေးရှားနိုင်ငံသည် ယခင်ကကဲ့သို့ အလုပ်အကိုင် ကောင်းပြီး ပိုက်ဆံရှာရန် ကောင်းမွန်သော နိုင်ငံတစ်ခု မဟုတ် သည့်အပြင် မြန်မာနိုင်ငံမှ အလုပ်သမားများအား တရားဝင် ခေါ်ယူမှု မရှိသည့်အတွက် လက်ရှိတွင် လာရောက် အလုပ် မလုပ်ကိုင်သင့်သေးကြောင်း မလေးရှားရှိ မြန်မာ အဖွဲ့အစည်းများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံတွင် နိုင်ငံခြားသား အလုပ်သမားများအား တရားဝင် ခေါ်စာများဖြင့် ခေါ်ယူနေသော်လည်း မြန်မာများ မပါဝင်သည့်အတွက် လာရောက် မလုပ်ကိုင်သင့်သေးကြောင်း မလေးရှား၌ မြန်မာများအား ကူညီဆောင်ရွက် ပေးနေသူ ဦးဘာဘူကြီးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မလေးရှားရှိ စက်ရုံတစ်ရုံကိုတွေ့ရစဉ်

၎င်းက “အခုအချိန်မှာတော့ ကျနော်ကတော့ မလာသင့်တော့ဘူးလို့ ထင်တယ်။ မလေးရှားကလည်း အရင်ကလိုမျိုး ကောင်းတော့တာ မဟုတ်ပါဘူး။ လောလောဆယ် အခြေအနေမှာ သူလည်း အခြေအနေ ကောင်းနေတာ မဟုတ်ဘူး။ ဟိုအရင်ကလိုမျိုး လျှမ်းလျှမ်းတောက် ပိုက်ဆံရှာလို့ ကောင်းတဲ့ နိုင်ငံလည်း မဟုတ်တော့ပါဘူး။ ကောင်းတဲ့နိုင်ငံ မဟုတ်ဘူးဆိုတာ အခုအချိန်မှာ နိုင်ငံခြားသား အလုပ်သမားတွေကလည်း အရမ်းပေါများနေပြီ။ အလုပ်သမား လိုအပ်ချက်တွေ ရှိနေတာတောင်မှ ကျနော်တို့ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေကို တရားဝင် ခေါ်စာ ချပေးတာမျိုး မရှိဘူး။ ဒီစက်ရုံ တစ်ရုံက မြန်မာနိုင်ငံသား အလုပ်သမားတွေကို ကြိုက်မှသာလျှင် အယောက် ၅၀၊ အယောက် ၁၀၀ အဲဒီလို အနည်းအကျဉ်း ခေါ်တာမျိုးတွေပဲ ရှိတယ်လေ။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ အလုပ် မလေးရှားကို ဦးတည်ပြီး လာမယ်ဆိုရင်တော့ လောလောဆယ် အခြေအနေကတော့ အခက်အခဲတွေ အများကြီး ရှိမယ်။ လောလောဆယ် အခြေအနေကတော့ မလေးရှားထက် ကောင်းမယ့်နိုင်ငံ ရှိမယ်ဆိုရင် မလေးရှားကို မလာသင့် သေးဘူးလို့ ကျနော် ထင်တယ်။ ဒီထဲမှာ တရားဝင် calling နဲ့ လာတဲ့ လူတွေအတွက်ကတော့ ပြဿနာ မရှိပါဘူး။ ဟိုအရင်ကလို လခ မကောင်းခဲ့ရင်တောင်မှ basic လေးနဲ့ မှိန်းနေလို့ ရသေးတာပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် မလေးရှားနိုင်ငံ၌ အလုပ်လုပ်ကိုင်လျက်ရှိသည့် မြန်မာအလုပ်သမားများ အနေဖြင့်လည်း အလုပ်အကိုင် အဆင်မပြေခြင်းများ ရှိနေကြကြောင်းလည်း သိရသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံသို့ တရားဝင် လာရောက် လုပ်ကိုင်ခြင်းသည် မည်သည့် ပြဿနာမျှ မရှိသော်လည်း တရားမဝင် လာရောက်ပါက ၎င်းနိုင်ငံထဲတွင် အသိမိတ်ဆွေများ ရှိမှသာ အဆင်ပြေမည်ဖြစ်ကြောင်း မလေးရှားရှိ မြန်မာ အဖွဲ့အစည်းများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာအလုပ်သမားများ မလေးရှားမှာ ဖမ်းဆီးခံရစဉ်

မလေးရှားနိုင်ငံသို့ သွားရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်မည်ဆိုပါက မတားလိုသော်လည်း သေချာစွာ စုံစမ်း လေ့လာပြီး မှသာ သွားရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်စေလိုကြောင်း မလေးရှားမှ မြန်မာရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမား ကူညီမှု အဖွဲ့အစည်းမှ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ဦးချစ်ကောင်းက CNI သတင်း ဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ဟိုဘက်မှာ ကိုယ့်ရဲ့ လူခံလေးပေါ့နော်။ တယောက်ယောက်ပေါ့။ သူငယ်ချင်းသော်လည်းကောင်း တစ်ဦး ဦးရှိလို့ ကိုယ်သွားတယ်ဆိုရင်တော့ ရာနှုန်းပြည့် မဟုတ်ပေမယ့် ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ကတော့ အဆင်ပြေတာ ပေါ့ တစ်ဖက်လူရဲ့ ကူညီပံ့ပိုးမှုနဲ့။ လုံးဝ ဘာမှ မရှိပဲနဲ့ သွားတဲ့လူဆိုရင်တော့ နည်းနည်းတော့ အခက်အခဲတော့ ရှိတာပေါ့ အလုပ်သွားလုပ်ဖို့အတွက် ဆိုရင်တော့။ အဓိကက ဘာသာစကားရှိမယ်။ သူ့ရဲ့ နယ်မြေ မကျွမ်းကျင်မှု တွေ ရှိမှာပေါ့။ အဲဒီတော့ ဟိုဘက်မှာ လူခံရှိပြီးသွားတာကတော့ ပိုအဆင်ပြေတာပေါ့။ လူခံမရှိပဲ သွားတဲ့လူတွေ အတွက် ကြတော့လည်း သူ့ဘက်က ဘာကျွမ်းကျင်မှုရှိလဲ။ ဘာသာစကား ကျွမ်းကျင်လား။ ဘာသာစကား ကျွမ်းကျင်မှု ရှိတယ်ဆိုရင်တော့ အဆင်ပြေတယ်။ ဘာသာစကားလည်း မကျွမ်းကျင်ဘူး ဟိုဘက်မှာ လူခံလည်း မရှိဘူး။ ဒီအတိုင်းချည်းပဲ ကိုယ်က သွားပြီးတော့ စမ်းသပ်တဲ့အနေနဲ့ သွားမယ်ဆိုရင်တော့ အဲဒါကတော့ အဆင် မပြေ နိုင်ဘူး” ဟု ပြောသည်။

မလေးရှိ အထည်ချုပ်စက်ရုံကိုတွေ့ရစဉ်

လက်ရှိတွင် မလေးရှားနိုင်ငံ၌ အဖမ်းအဆီးများမှာ ရပ်တန့်သွားခြင်း မရှိသေးကြောင်း၊ တရားမဝင် အထောက် အထားမဲ့ မြန်မာများ နေ့စဉ် ဖမ်းဆီးခံရနေရသည်ကို တွေ့ရှိရကြောင်း မလေးရှားရှိ မြန်မာ အဖွဲ့အစည်းများက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ထို့နောက် လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံသားများ အနေဖြင့် ကိုဗစ်မတိုင်ခင်က ခေါ်စာကျထားပြီးသား အလုပ်သမားများသာ တရားဝင် သွားရောက်နေရခြင်းဖြစ်ပြီး အများစုသည် တရားမဝင် လမ်းကြောင်းများမှ တဆင့် မလေးရှား နိုင်ငံထဲ သို့ ခိုးဝင်ကာ အလုပ်လုပ်ကိုင်ရန်နှင့် ဒုက္ခသည်အဖြစ် ခံယူရန် သွားရောက်နေကြခြင်း ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် မလေးရှားသို့ လာရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်မည်ဆိုပါက ပြဿနာမရှိသည့် တရားဝင် ခေါ်စာများဖြင့်သာ လာရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်ကြရန်နှင့် လာရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်မည် ဆိုပါကလည်း တရားဝင် မြန်မာအလုပ် သမားများ ခေါ်ယူသည့် အခါမှသာ လာရောက်သင့်ကြောင်း မလေးရှားရှိ မြန်မာ အဖွဲ့အစည်းများက အကြံပြုသည်။

CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၂

မြန်မာနိုင်ငံသို့ နိုင်ငံခြား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ ဝင်ရောက်လာဖို့အတွက်ဆိုလျှင် အစိုးရမှ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းစဉ်များနှင့်ပတ်သက်ပြီး တိကျသေချာသည့် ကတိကဝတ်များ ပေးအပ်ရန်လိုသည်ဟု မြန်မာ့စီးပွားရေး လေ့လာသူများနှင့် လုပ်ငန်းရှင်များက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့်ပတ်သက်သည့် ပေါ်လစီများ တိကျခိုင်မာမှု အားနည်းခြင်းနှင့် ဥပဒေပိုင်းဆိုင်ရာများ အားနည်းခြင်းတို့ကြောင့် အခက်အခဲ ဖြစ်နေကြောင်း သိရသည်။

နိုင်ငံခြား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများသည် နိုင်ငံကို အုပ်ချုပ်နေသည့် ခေါင်းဆောင်၏ လုပ်ဆောင်ချက်အပေါ် မူတည်ပြီး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံလေ့ ရှိကြသည့်အတွက် ဦးဆောင်သူနှင့် များစွာ သက်ဆိုင်နေသည်ဟု စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင် တစ်ဦး ဖြစ်သူ ဦးအောင်ပြည့်စုံက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

၎င်းက “ခိုင်မာတိကျတဲ့ အစိုးရဘက်ကနေမှ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူတွေကို ဆွဲဆောင်မှုရှိတဲ့ ကတိကဝတ်တွေ ပေးဖို့ နေရာမှာ အားနည်းချက် ရှိတယ်လို့ အစ်ကိုတို့က သုံးသပ်လို့ ရတယ်။ အဲဒါက ဘယ်လိုဟာမျိုး ဖြစ်သလဲဆိုတော့ အစိုးရက ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူတွေကို သေချာတယ်၊ ငါတို့နိုင်ငံမှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံလို့ရှိရင် မင်းတို့ မရှုံးနိုင်ဘူး ဘယ်လို အကျိုးအမြတ်တွေ ရှိမယ်။ မင်းတို့အတွက် ငါတို့က ဘယ်လိုမျိုး အကာအကွယ် ပေးထားနိုင်တယ်၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ဥပဒေမှာ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ဥပဒေမှာ ငါတို့က ဘယ်လောက်ထိ တိကျတယ်ဆိုတာကို ပိုပြီးနားလည် ရှင်း လင်းအောင် ချပြဖို့လိုတယ်။ အခုလည်း သူက ချပြနေတာ ရှိတယ်။ သို့သော်လည်း အဲဒီချပြတာထက် ပိုပြီး လွယ် ကူ ရှင်းလင်းအောင် ချပြဖို့ လိုတယ်။ နောက်ပြီး အဓိက အစိတ်အပိုင်းကတော့ ခေါင်းဆောင်တဲ့ အစိုးရအပေါ်မှာ အများကြီး မူတည်တယ်။ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမယ့် သူတစ်ယောက်က နိုင်ငံတနိုင်ငံကို ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမယ်ဆိုရင် အဲဒီနိုင်ငံမှာ ရှိတဲ့ ခေါင်းဆောင်က ဘယ်လိုမျိုး သွားနေတဲ့ ခေါင်းဆောင်လဲ၊ စီးပွားရေးအတွက် သွားတဲ့ခေါင်းဆောင်လား၊ ဘာသာရေးအတွက် သွားတဲ့ခေါင်းဆောင်လား၊ စစ်အင်အားအတွက် သွားနေတဲ့ ခေါင်းဆောင်လားဆိုတဲ့ ဒီခေါင်းဆောင်မှာ ကြည့်ပြီးသွားတော့မှ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံကြတာ ဖြစ်တယ်”ဟု ပြောသည်။

ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် ကုမ္ပဏီများညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာနကိုတွေ့ရစဉ်

ထို့နောက် တရုတ်နိုင်ငံမှာဆိုလျှင် ကွန်မြူနစ်နိုင်ငံဖြစ်သည့်တိုင်အောင် စီးပွားရေးကို ဦးစားပေးသွားသည့်အတွက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ များပြားကြောင်း ဦးအောင်ပြည့်စုံက နှိုင်းယှဉ်ပြသည်။

၎င်းက “တရုတ်နိုင်ငံမျိုးဆိုရင် ကွန်မြူနစ်နိုင်ငံ။ သို့သော်လည်း ကွန်မြူနစ်နိုင်ငံသည် စီးပွားရေးကို သွားတာဖြစ်တဲ့ အတွက်ကြောင့် တရုတ်မှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ ဝင်တယ်။ စင်္ကာပူဆိုရင် စီးပွားရေး ဘက်သွားတယ်။ ဒီအတွက် ကြောင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ သူတို့ ဝင်လာတယ်။ ထိုင်းဆိုလို့ရှိရင် နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေကို နည်းမျိုးစုံနဲ့ သူတို့ က နိုင်ငံခြားမှာ ကွန်ဒိုတိုက်ခန်း ဝယ်မယ်ဆိုလို့ရှိရင် ဘယ်လိုအခွင့်အရေးတွေ ပေးမယ် အစရှိသဖြင့်ကို ဆွဲဆောင် မှုရှိတဲ့ ကြေငြာချက်တွေ ထုတ်ပြန်ချက်တွေနဲ့ သူတို့က ဆွဲဆောင်ကြတယ်။ အစ်ကို့နိုင်ငံမှာ နိုင်ငံတနိုင်ငံ ရင်းနှီး မြှုပ်နှံဖို့ မပြောနဲ့ ပြည်တွင်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံတဲ့ သူတွေတောင်မှပဲ လုပ်ငန်းတစ်ခု ထပ်ချဲ့ဖို့အတွက် တွေဝေတွန့်ဆုတ် နေမယ်ဆိုရင် ဘာသာစကားအရရော၊ လူမျိုးအရရော၊ အသွင်သဏ္ဍာန်အရရော မတူကြတဲ့ နိုင်ငံခြားသားတွေ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုအတွက်က အခက်အခဲတွေ အများကြီး ရှိတာပေါ့။ အဲတော့ ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ပဲ အဓိက သက်ဆိုင် တယ်လို့ အစ်ကိုကတော့ သုံးသပ်လို့ရတယ်” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသို့ နိုင်ငံခြား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ ဝင်ရောက်လာဖို့ဆိုလျှင် နီးစပ်ရာ လူပုဂ္ဂိုလ်များကိုသာ လုပ်ပိုင်ခွင့်များ ပေးဆောင်နေခြင်းနှင့် အဂတိလိုက်စားမှုများကို ထိရောက်စွာ အရေးယူမှုများ လုပ်ဆောင်ရန် လိုအပ်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များက ပြောသည်။

တခြားသော မြေယာနှင့် အလုပ်သမား အရင်းအမြစ်များစွာမှာ ပူပန်စရာမလိုဘဲ အဆင်သင့်ရှိကြောင်း သိရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကော်မရှင်

ထို့နောက် နိုင်ငံခြား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမည့် သူများသည် နိုင်ငံရေး အကျပ်အတည်းများကြောင့်လည်း ဝင်ရောက်ရန် ချင့်ချိန်နေကြကြောင်း၊ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပပြီး ရွေးကောက်ခံ အစိုးရ တက်လာမှသာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု အမြောက်အများ ဝင်ရောက်လာနိုင်ကြောင်း စီးပွားရေးနှင့် ဘဏ်ရေးရာပညာရှင် ဦးသက်ဇော်က CNI သတင်းဌာန သို့ ပြောသည်။

၎င်းက “နိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်းကြောင့် နိုင်ငံတကာ FDI ဝင်ဖို့က သူ့ရဲ့ Department တွေက တွန့်ဆုတ်နေတဲ့ သဘော ရှိတယ်။ ဒါ့ကြောင့်မို့လည်း ရွေးကောက်ပွဲကို သူတို့ အမြန် ကျင်းပဖို့ လုပ်နေကြတာပေါ့နော်။ ရွေးကောက်ခံ အစိုးရ ဖြစ်သွားရင်တော့ ဥပမာအားဖြင့် ဦးက ကျွမ်းကျင်တာကတော့ ဂျပန်နဲ့ တရုတ်ကို ပိုကျွမ်း ကျင်တယ်။ သူတို့ရဲ့ Government တွေ ဝင်ဖို့က အဲဒီ sector ကြီးကို စောင့်နေတာ။ အဲဒါပြီးသွားရင်တော့ ဝင်ချ လာမှာပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် နိုင်ငံခြား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများကို ၅ နှစ် အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့် ပေးထားသည့် သီလဝါ အထူးစီးပွားရေးဇုန် နည်းတူ ထားဝယ် အထူးစီးပွားရေးဇုန်နှင့် ကျောက်ဖြူ ရေနက်ဆိပ်ကမ်းတို့တွင်လည်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမည့် သူများကို ၅ နှစ်၊ ၁၀ နှစ်၊ ၁၅ နှစ် အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ပေးသင့်သည်။

အဆိုပါ အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့် မူဝါဒများချမှတ်ပြီး နိုင်ငံခြား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများကို ဆွဲဆောင်နိုင်ကြောင်း လုပ်ငန်းရှင်များက သုံးသပ်သည်။

ထို့အပြင် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများ အမြောက်အများ ဖန်တီးပေးနိုင်သည့် အထည်ချုပ် နှင့် တန်ဖိုးမြင့် ထုတ်ကုန်များ ထုတ်လုပ်ရန်အတွက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမည့် လုပ်ငန်းများကို ဦးစားပေး ခွင့်ပြုစေ လို ကြောင်း စီးပွားရေးပညာရှင်များက ပြောသည်။