CNI International News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၈

ဂျပန်နိုင်ငံ၊ နာရာမြို့မှာ ရွေးကောက်ပွဲအတွက် မဲဆွယ်စည်းရုံးရေး လုပ်နေသည့် ဂျပန်ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ရှင်ဇိုအာဘေးကို နာရာမြို့ခံ အမျိုးသားတစ်ဦးက နောက်ကျောကနေ လက်လုပ်သေနတ်ဖြင့် လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်မှု ယနေ့ (ဇူလိုင် ၈ ရက်) ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။

အဆိုပါ လုပ်ကြံမှုကြောင့် ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ရှင်ဇိုအာဘေးသည် ကွယ်လွန်သွားခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ ထို့နောက် ဂျပန်ပြည်သူ များသည် ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ရှင်ဇိုအာဘေး လုပ်ကြံခံရသည့် နေရာမှာ ဝမ်းနည်းကြောင်းနှင့် လေးစား ဂါဝရပြုခြင်းများ ပြု လုပ်ခဲ့ကြသည်။

CNI International News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၈

- ၁၉၅၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၁ ရက်တွင် ဂျပန်နိုင်ငံ၊ တိုကျိုမြို့၌ ဖွားမြင်
- ၁၉၇၇ ခုနှစ်တွင် စီကိုင်းတက္ကသိုလ်မှ ဘွဲ့ရ
- ၁၉၈၂ ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး၏ လက်ထောက်တစ်ဦးဖြစ်လာ
- ၁၉၉၃ ခုနျစ်တွင် လွှတ်တော်အမတ်အဖြစ် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံရ
- ၁၉၉၉ ခုနှစ်တွင် လူမှုရေးရာဌာနခွဲ၏ ညွှန်ကြားမှူးဖြစ်လာ
- ၂၀၀၀ ပြည့်နှစ်မှ ၂၀၀၃ ခုနှစ်အထိ ယိုရှီရိုမိုရီနှင့် ဂျူနီချီရိုကိုအိဇုမိ၏အစိုးရအဖွဲ့တွင် ဒုတိယအစိုးရအတွင်းဝန်ချုပ်တာဝန်ယူ
- လစ်ဘရယ်ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ (LDP) ၏ ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်လာ
- ၂၀၀၆ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၀ ရက်တွင် ဂျပန်နိုင်ငံ၏ အယောက် ၉၀ မြောက် ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ခန့်အပ်ခံရ
- ၂၀၀၇ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာတွင် ကျန်းမာရေးအခြေအနေအရ ရာထူးမှ အနားယူ
- ၂၀၁၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာတွင် ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူး ဒုတိယသက်တမ်း ခန့်အပ်ခံရ
- ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ စက်တင်ဘာတွင် ကျန်းမာရေးကြောင့်ပင် ရာထူးမှ နုတ်ထွက်
- ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၈ ရက်တွင် နာရာမြို့တွင် သေနတ်သမားတစ်ဦး၏ လုပ်ကြံမှုကြောင့် ကွယ်လွန်

CNI International News

တိုကျို၊ ဇူလိုင် ၈

ဂျပန်ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ရှင်ဇိုအာဘေးသည် လွှတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲအတွက် မဲဆွယ်စည်းရုံးစဉ် သေနတ်ဒဏ်ရာဖြင့် ဇူလိုင် ၈ ရက် (ယနေ့) ကွယ်လွန်သွားခဲ့ပြီဖြစ်ကြောင်း တိုကျိုမှလာသော သတင်းများကို စုစည်း၍ Channel News Asia က ဖော်ပြ သည်။

“ရှင်ဇိုအာဘေးကို နေ့လယ် ၁၂ နာရီ ၂၀ မိနစ်မှာ ဆေးရုံကို ပို့ခဲ့ပါတယ်။ ရောက်တာနဲ့ နှလုံးရပ်သွားပါတယ်” ဟု နာရာ ဆေးတက္ကသိုလ်၏ ဆေးရုံမှ အရေးပေါ်ဌာန၊ ဆေးပညာပါမောက္ခ ဟီဒီတာဒါဖူကူရှီးမား (Hidetada Fukushima) က အတည်ပြု ပြောကြားခဲ့သည်။

ရှင်ဇိုအာဘေးကို ဆေးရုံ ခေါ်သွားစဉ် (AP)

“အသက်ကယ်တင်ဖို့ ကြိုးစားကြည့်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကံမကောင်း အကြောင်းမလှတော့ (ဂျပန်စံတော်ချိန်) ညနေ ၅း၀၃ နာရီမှာ ကွယ်လွန်သွားခဲ့ပါပြီ” ဟု ၎င်းက သတင်းထောက်များကို ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

အာဘေးသည် ဂျပန်နိုင်ငံ၊ အနောက်ပိုင်းရှိ နာရာမြို့တွင် မဲဆွယ်စည်းရုံးရေး မိန့်ခွန်းပြောနေစဉ် သေနတ်သမားတစ်ဦး၏ ပစ်ခတ်ခြင်း ခံခဲ့ရပြီးနောက် ၎င်းကို ရဟတ်ယာဉ်ဖြင့် ဆေးရုံသို့ အရေးပေါ် ပို့ဆောင်ခဲ့သည်။

သို့သော် ဆေးရုံရောက်ချိန်မှာ အာဘေး၏ လည်ပင်းနှင့် ရင်ဘတ်၌ ကျည်ဆန်ဒဏ်ရာများ ရရှိခဲ့သည်။ ကျည်ဆန်တစ်တောင့် သည် ၎င်း၏ ဘယ်ဘက်ပခုံးမှတဆင့် ဝင်ရောက်သွားပုံရသည်။

သွေးအမြောက်အမြား သွင်းခဲ့သော်လည်း သွေးထွက်လွန်နေ ပြီဖြစ်၍ သေဆုံးကြောင်း ဝမ်းနည်းစွာဖြင့် အတည်ပြုခဲ့ရသည် ဟု ပါမောက္ခ ဖူကူရှီးမားက ရှင်းပြခဲ့သည်။

အာဘေး သေဆုံးမှုနှင့်ပတ်သက်၍ မိသားစုထံ အကြောင်းကြားခဲ့ရာ ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း အာဘေး၏ဇနီး အကီအာဘေး (Akie Abe) သည် ဇူလိုင် ၈ ရက် မွန်းလွဲပိုင်းတွင် ဆေးရုံသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့ကြောင်း ဖူကူရှီးမားက ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

အသက် ၆၇ နှစ်အရွယ်ရှိ အာဘေးသည် ယနေ့(ဇူလိုင် ၈ ရက်) နံနက် ၁၁ နာရီခွဲခန့်တွင် နာရာမြို့၊ မီးရထားဘူတာရုံ အနီးတွင် မိန့်ခွန်းပြောနေစဉ် အကြမ်းဖက်သမား၏ ပစ်ခတ်ခြင်းကို ခံခဲ့ရကြောင်း ဂျပန် NHK ရုပ်သံလိုင်းမှ ထုတ်လွှင့်သည့် ဗွီဒီယိုဖိုင် အရ သိရသည်။

အဆိုပါ ဗွီဒီယိုဖိုင်ထဲတွင် ကျယ်လောင်သော မီးခိုးငွေ့များနှင့်အတူ ပေါက်ကွဲသံကို ကြားလိုက်ရချိန်၌ အာဘေးသည် စင်မြင့် ပေါ်တွင် မတ်ရပ်နေသည်ကို တွေ့ရသည်။

ရှင်ဇိုအာဘေးကို လုပ်ကြံသူဟု သံသယရှိသူကို ဖမ်းနေစဉ် 

ပစ်ခတ်မှုကျူးလွန်ကြောင်း သံသယရှိသူ အသက် ၄၁ နှစ်အရွယ် အမျိုးသားတစ်ဦးကို ဖမ်းဆီးထားသည်ဟု ရဲတပ်ဖွဲ့က ပြောသည်။

ယာမာဂမီ တက်ဆူယ (Yamagami Tetsuya) ဟု သိရသော အဆိုပါ သံသယရှိသူသည် အာဘေးကို မကျေနပ်၍ ယခုကဲ့သို့ သတ်ဖြတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ရဲတပ်ဖွဲ့ကို ဝန်ခံပြောကြားခဲ့သည်။

ယခုဖြစ်စဉ်သည် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြိုခေတ် ၁၉၃၀ ပြည့်လွန် နှစ်များကတည်းက ဂျပန်နိုင်ငံတွင် တစ်ကြိမ်မှ မကြုံခဲ့ဖူးသော ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်းတစ်ဦးကို လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်မှု ဖြစ်သည်။

အာဘေး ကွယ်လွန်ကြောင်း မကြေညာမီတွင် ဂျပန်နိုင်ငံ၏ လက်ရှိဝန်ကြီးချုပ် ဖူမီယိုကီရှီဒါက အဆိုပါ ပစ်ခတ်လုပ်ကြံမှုကို အပြင်းထန် ဆုံး ရှုတ်ချခဲ့သည်။

နိုင်ငံရေး အကြမ်းဖက်မှု ရှားပါးပြီး သေနတ်ကိုင်ဆောင်ခြင်းအား တင်းကျပ်စွာ ထိန်းချုပ်ထားသည့် နိုင်ငံ၌ ယခုကဲ့သို့ သွေးထွက် သံယိုမှုကြောင့် ဂျပန်ပြည်သူများနှင့်အတူ ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်များလည်း တုန်လှုပ်ခြောက်ခြားသွားကြောင်း ဖူမီယို ကီရှီဒါက ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့သည်။

“ဒီတိုက်ခိုက်မှုဟာ ရွေးကောက်ပွဲ ကာလအတွင်း ဖြစ်ပျက်ခဲ့ရတဲ့ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်လှတဲ့ လုပ်ရပ်တစ်ခုဖြစ်ပြီးတော့ ကျနော်တို့ရဲ့ ဒီမိုကရေစီအခြေခံအုတ်မြစ်ကို ထိပါးရာရောက်လို့ လုံးဝခွင့်မလွှတ်နိုင်ပါဘူး” ဟု ၎င်းက ဆက်လက် ပြောကြား ခဲ့သည်။

သေနတ်သမားဟု သံသယရှိသူ အမျိုးသားမှာ နာရာမြို့ခံ တစ်ဦးဖြစ်ကြောင်း ရဲတပ်ဖွဲ့က ပြောသည်။

ပစ်ခတ်မှုတွင် ၎င်းသုံးစွဲသည့် သေနတ်မှာ လက်လုပ် သေနတ်ဖြစ်ကြောင်း NHK က အစောပိုင်း၌ သတင်းဖော်ပြခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ရေကြောင်းကိုယ်ပိုင်ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့၏ အဖွဲ့ဝင်ဟောင်း တစ်ဦးဖြစ်ကြောင်း မီဒီယာများက ရေးသားကြသည်။

အာဘေး၏ ညီဖြစ်သူ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး နိုဘူရိုကီရှီ (Nobuo Kishi) က ယခုဖြစ်စဉ်အပေါ် သဘောထား မှတ်ချက်ပေးရန် ငြင်းဆိုခဲ့သည်။

ရှင်ဇိုအာဘေး လုပ်ကြံခံရမှုသတင်း NHK လွှင့်နေစဉ်(AP)

“ကျယ်လောင်တဲ့ ပေါက်ကွဲသံကြီး ကြားရပြီးတော့ မီးခိုးတွေ ထွက်လာတယ်” ဟု အခင်းဖြစ်ပွားရာ နေရာတွင် ရှိနေသည့် စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးဖြစ်သူ မာကိုတာအီချီကာဝါက ရိုက်တာသတင်းဌာနသို့ ပြောကြားခဲ့သည်။

“ပထမ ပစ်ခတ်တုန်းကတော့ ဘာဖြစ်လို့ ဖြစ်သွားမှန်း ဘယ်သူမှ မသိခဲ့ကြပေမယ့် နောက်တစ်ချက် ထပ်ပစ်တော့ အထူးရဲ တွေက သူ့ကို ဖမ်းချုပ်လိုက်ပုံ ရပါတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

အာဘေးသည် လည်ပင်းနှင့် ဘယ်ဘက် ညှပ်ရိုးတို့တွင် ဒဏ်ရာများရခဲ့ကြောင်း နာရာမြို့ မီးသတ်တပ်ဖွဲ့ အရေးပေါ်ဌာနက ပြောကြားခဲ့သည်။

၎င်း၏အစ်ကိုအား သွေးသွင်းကုသနေကြောင်း အစောပိုင်းက အာဘေးညီဖြစ်သူ ကီရှီက ပြောသည်။

အာဘေး၏ဇနီး အကီသည် ခင်ပွန်းသည် ကုသမှုခံယူနေသည့် ဆေးရုံသို့ မီးရထားဖြင့် ချက်ချင်းသွားရောက်ခဲ့ရာ လမ်း တလျှောက်တွင် NHK သတင်းဌာနက တိုက်ရိုက် ဗွီဒီယို ရိုက်ကူးပြသခဲ့သည်။

ဝါဒီဒါတက္ကသိုလ်မှ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံပါမောက္ခ Airo Hino က “ဒီလို ပစ်ခတ်လုပ်ကြံမှုဟာ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ မကြုံစဖူး ကြုံဖူးလိုက်ပြီ။ ဒီလိုမျိုး တစ်ခါမှ မဖြစ်ဖူးသေးဘူး” ဟု မှတ်ချက်ခဲ့သည်။

“ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ရှင်ဇိုအာဘေးရဲ့ ပစ်သတ်ခံရမှုကြောင့် ကျနော်တို့အားလုံး ဝမ်းနည်းပြီး တုန်လှုပ်မိပါတယ်” ဟု ဂျပန် နိုင်ငံဆိုင်ရာ အမေရိကန် သံအမတ်ကြီး ရာဟန်အီမန်နွယ် (Rahm Emanuel) က အာဘေး ကွယ်လွန်ကြောင်း အတည်ပြု မကြေညာမီ၌ ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့သေးသည်။

  ရှင်ဇိုအာဘေး လုပ်ကြံခံရတဲ့ နေရာကို အပေါ်က မြင်ရစဉ် (AP

အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အန်တိုနီဘလင်ကင် (Antony Blinken) က အဆိုပါ ပစ်ခတ်မှုနှင့် ပတ်သက်၍ ဝမ်းနည်းမိပါ ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

“ဒါဟာ အင်မတန် ဝမ်းနည်းစရာကောင်းတဲ့ အခိုက်အတန့်ပါ” ဟု အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၊ ဘာလီကျွန်းတွင် ကျင်းပနေသည့် G-20 အစည်းအဝေးသို့ တက်ရောက်နေသူ ဘလင်ကင်က သတင်းထောက်များကို ပြောကြားခဲ့သည်။

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အနေဖြင့် အလွန်ဝမ်းနည်းကြေကွဲပါကြောင်း၊ စိုးရိမ်မကင်းဖြစ်မိကြောင်း ၎င်းက ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

“ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ရှင်ဇိုအာဘေးအတွက် ကျနော်တို့ အလေးအနက်ထား၊ လေးစားတဲ့ အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၉ ရက် (မနက်ဖြန်) မှာ အမျိုးသားရေး ဝမ်းနည်းကြောင်း တစ်ရက် သတ်မှတ်သွားမှာပါ” ဟု အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် နရိန္ဒရာမိုဒီက ၎င်း၏တွစ်တာစာမျက်နှာတွင် ရေးသားခဲ့သည်။

အလားတူ ယခုရက်ပိုင်း နုတ်ထွက်သွားပြီဖြစ်သည့် ဗြိတိန်ဝန်ကြီးချုပ် ဘောရစ်ဂျွန်ဆင်ကလည်း “ရှင်ဇိုအာဘေးနဲ့ ပတ်သက် ပြီး အလန့်တကြားသတင်း ကြားလိုက်ရပါတယ်။ ပြန်လည် အစားထိုး မရနိုင်တဲ့ ကာလတလျှောက် သူ့ရဲ့ ကမ္ဘာ့အခန်းကဏ္ဍ မှာ ဦးဆောင်ခဲ့ပုံတွေကို လူတွေ သတိရနေကြဦးမှာပါ။ ကျနော့် အတွေးထဲမှာ သူ့မိသားစု၊ မိတ်ဆွေတွေနဲ့ ဂျပန်ပြည်သူတွေ ရှိနေကြပါတယ်။ အခုလို မှောင်မိုက်ပြီး အင်မတန် ဝမ်းနည်းစရာကောင်းတဲ့ ကာလမှာ ဗြိတိန်ကလည်း ဂျပန်ပြည်သူတွေနဲ့ အတူ ရှိနေမှာပါ” ဟု တွစ်တာပို့စ်တစ်ခု ရေးသားလွှင့်တင်ခဲ့သည်။

Ref: Channel News Asia, News Agencies and Social Media

CNI International News

တိုကျို၊ ဇူလိုင် ၈

ဂျပန်ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ရှင်ဇိုအာဘေးသည် လူထုစည်းရုံးဟောပြောမှု တစ်ခု လုပ်နေစဉ် လုပ်ကြံပစ်ခတ်ခံခဲ့ရပြီးနောက် သေဆုံးသွားကြောင်း NHK ဂျပန်ရုပ်သံလိုင်းက ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။

ရှင်ဇိုအာဘေးသည် လုပ်ကြံခံရမှု ဒဏ်ရာဖြင့် အရေးပေါ်ဆေးကုသမှု ခံယူနေသည့်ဆေးရုံမှာပင် ယနေ့မွန်းလွဲပိုင်း၌ ကွယ်လွန် အနိစ္စရောက်သွားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

၎င်းသည် မကြာမီ ကျင်းပတော့မည့် အထက်လွှတ်တော် ရွေးကောက်ပွဲအတွက် မဲဆွယ်စည်းရုံး ဟောပြောနေစဉ် ယနေ့ (ဇူလိုင် ၈ ရက်) ဒေသစံတော်ချိန် နံနက် ၁၁ နာရီ ၃၀ မိနစ်ခန့်တွင် ဂျပန်နိုင်ငံအနောက်ပိုင်း နာရာမြို့ရှိ လမ်းပေါ်တစ်နေရာ တွင် သေနတ်ဖြင့် ပစ်သတ် လုပ်ကြံခံခဲ့ရ ခြင်းဖြစ်သည်။

ကွယ်လွန်ချိန်၌ အာဘေးသည် အသက် ၆၇ နှစ်ရှိပြီဖြစ်သည်။

ရှင်ဇိုအာဘေးသည် လစ်ဘရယ်ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ (LDP) ခေါင်းဆောင်ဟောင်းဖြစ်ပြီး ၂၀၀၆ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၇ ခုနှစ်အထိ တစ်ကြိမ်၊ ၂၀၁၂ ခုနှစ်မှ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်အထိ နောက်ထပ်တစ်ကြိမ် စုစုပေါင်း နှစ်ကြိမ်ဆက်တိုက် ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် တာဝန် ထမ်းဆောင် ခဲ့ရာ ဂျပန်နိုင်ငံ၏ သက်တမ်းအရှည်ဆုံး ဝန်ကြီးချုပ်ဟု အသိအမှတ်ပြုကြသည်။

ရှင်ဇိုအာဘေး လုပ်ကြံသူကို ဖမ်းဆီးနေစဉ် 

ထို့နောက် ရှင်ဇိုအာဘေးသည် ကျန်းမာရေး အခြေအနေကြောင့် ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးမှ နုတ်ထွက်ခဲ့သည်။

နာရာမြို့ရှိ ယခု အခင်းဖြစ်ပွားရာ နေရာသို့ အရေးပေါ်ယာဉ်များ ရောက်ရှိလာသည့် ဓာတ်ပုံကို ဝေဟင်မှ ရိုက်ကူးခဲ့ပြီး ဂျပန် မီဒီယာများက ထုတ်လွှင့်ခဲ့ကြသည်။

NHK မှ ထုတ်လွှင့်သော ဗွီဒီယိုဖိုင်ထဲတွင် အာဘေးသည် မဲဆွယ်စည်းရုံးရေး မိန့်ခွန်းပြောနေစဉ် နောက်ကျ လက်လုပ် သေနတ်ဖြင့် ပစ်ခတ်ခံခဲ့ရပြီး လဲကျသွားခဲ့သည်။ ထို့နောက် ရှင်ဇိုအာဘေး အနီးရှိ လူတစ်ဦးကို ရဲများက လုံးထွေးသတ်ပုတ်၍ လမ်းပေါ်ခေါ်ဆောင်လာကြောင်း တွေ့ရသည်။

အာဘေးသည် လာမည့် ဇူလိုင် ၁၀ ရက်၌ ကျင်းပမည့် အထက်လွှတ်တော် ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်မီ LDP ပါတီမှ ကိုယ်စားလှယ် လောင်းများကို ထောက်ခံကြဖို့အကြောင်း မိန့်ခွန်းပြောကြားနေခြင်း ဖြစ်သည်။

ထိုမိန့်ခွန်းပြောပြီးလျှင် ၎င်းသည် မြို့တော် တိုကျိုအနီးရှိ ကျိုတိုနှင့် ဆိုင်တာမားခရိုင်များသို့ ဆက်လက် သွားရောက်ရန် စီစဉ် ထားသော်လည်း ယခုဖြစ်စဉ်နှင့် ကြုံခဲ့ရသည်။

Source: CNN

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၈

ပြည်တွင်းမှာ ဖြစ်ပွားနေသည့် တိုက်ပွဲများကို ပြည်သူလူထု ကိုယ်တိုင်ရပ်မှ တိုက်ပွဲများ ရပ်မည်ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံလုံး ဆိုင်ရာကျောင်းသားများ ဒီမိုကရက်တစ်တပ်ဦး (ABSDF) မှ ရဲဘော်ဆန်နီက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

တပ်မတော်ဘက်မှ တုံ့ပြန်မှုမှာ အလွန်ကြမ်းတမ်းသည့်အတွက် နောက်ဆက်တွဲ အနေဖြင့် ပြည်သူလူထုများ၏ တွန်းလှန်မှုက ပိုမိုမြင့်တက်လာကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

ရဲဘော်ဆန်နီက “အဲဒီတိုက်ပွဲတွေ ကြာရှည်မှုက လူထုက ဘယ်လောက်အထိ၊ ဘယ်အချိန်အထိ ဘယ်လိုအနေအထား ရောက်မှ ရပ်မလဲဆိုတာ ဒါလူထုကိုယ်တိုင်က ကိုင်တဲ့ လူထုကိုယ်တိုင်က တိုက်တဲ့ တိုက်ပွဲဖြစ်တဲ့ အခါကြတော့ လူထုရပ်တဲ့ အချိန်ကြမှ ရပ်မယ်လို့ ထင်တယ်လေ။ အဲဒီတော့ တိုက်ပွဲက ဘယ်လောက်ရှည်မယ်၊ ဘယ်လောက် ကြာမယ်ဆိုတာတော့ ပြောဖို့ ခက်ပါတယ်။ စစ်ကောင်စီဘက်က တုံ့ပြန်မှုကလည်း အရမ်းကြမ်းတမ်းတယ်၊ အရမ်းကို လူမဆန်စွာ တုံ့ပြန်မှုတွေ ရှိတဲ့အခါကြတော့ ဒီရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ အကျိုးဆက်တွေကတော့ ခုနက ကျနော်တင်ပြခဲ့သလိုပဲ ပြည်သူလူထုရဲ့ တုံ့ပြန် တွန်းလှန်မှုက ပိုပြီးတော့ မြင့်တက်လာတယ်။ မြင့်တက်လာတဲ့ တွန်းလှန်တုံ့ပြန်မှုက လူထုကိုယ်တိုင်ရပ်တဲ့ အချိန်ကြမှ ဒီတိုက်ပွဲက ရပ်မှာ၊ ဒီပဋိပက္ခက ရပ်မယ်လို့ ကျနော်အဲဒီလိုပဲ နားလည်ပါတယ်ဗျ” ဟု CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ယောဒေသက YDF တပ်ဖွဲ့ (YDF)

၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်တွင် တပ်မတော်မှ အာဏာရယူပြီးနောက် ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြမှုနှင့်အတူ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများ ယနေ့အထိ ဖြစ်ပွားလျက်ရှိသည်။

လက်ရှိမှာ မိုးတွင်းကာလကို ရောက်ရှိလာပြီ ဖြစ်သည့်အတွက် တပ်မတော်၏ စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုများ အားနည်းသွားနိုင် ကြောင်း၊ လေယာဉ်ပျံ အသုံးပြုမှုများ အကန့်အသတ်ရှိသွားနိုင်ကြောင်း နိုင်ငံရေးလေ့လာ သုံးသပ်သူ ဦးသန်းစိုးနိုင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးသန်းစိုးနိုင်က “ဒီမိုးတွင်းကာလမှာ လေယာဉ်ပျံတွေ၊ ရဟတ်ယာဉ်တွေ အသုံးချဖို့ဆိုတာလည်း အကန့်အသတ်ရှိတဲ့ အနေ အထားပါ။ အဲဒီတော့ ရာသီဥတု မကောင်းဘူးဆိုရင် မသွားနိုင်ဘူး။ မလာနိုင်ဘူး။ နောက်ပြီး အောက်ခြေ ရှင်းရှင်း လင်းလင်း မမြင်ရဘူးဆိုတဲ့ အခြေအနေမှာ လေကြောင်းထိုးစစ် အသုံးချနိုင်မှုတွေ အတော်အားလျော့ လာနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကျနော် တို့ ဒေသကျွမ်းကျင်တဲ့ မိုးတွင်းမှာလည်း လှုပ်ရှားနိုင်တဲ့ PDF တွေအတွက် မိုးတွင်းဟာ စစ်ကောင်စီတပ်ကို ချေမှုန်းဖို့အတွက် အခွင့်အလမ်းတွေ ပိုသာ၊ ပိုများလာလိမ့်မယ်လို့ ကျနော်တို့က မျှော်လင့်မိပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ယနေ့ လတ်တလော ဖြစ်ပွားနေသည့် တိုက်ပွဲအချို့တွင် တပ်မတော်ဘက်မှ လေယာဉ်ဖြင့် တိုက်ခိုက်မှုများ ရှိနေသည်။

ကယားပြည်နယ်က ဒေသကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (KNDF)

လက်ရှိတွင် မိုးတွင်းကာလကို ရောက်ရှိသွားသော်လည်း လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများမှာ လျော့ကျသွားမည် မထင်ကြောင်း၊ ပြောက်ကျားစစ်များ ဆက်လက် ဖြစ်ပွားနေမည်ဖြစ်ကြောင်း နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးရဲထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးရဲထွန်းက “မိုးတွင်းရောက်သွားလည်း သူ့ဟိုဟာကတော့ လျော့မယ်မထင်ဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ကျနော် သိ သလောက်တော့ အဲဒီဖက်က ဖြစ်နေတဲ့ တိုက်ပွဲတွေက ထိပ်တိုက်ဖြစ်တာတော့ သိပ်မရှိဘူး။ တပ်က စစ်ကြောင်း ထိုးတယ် ဆိုရင် PDF တွေက မိုင်းထောင်မယ်၊ ပြောက်ကျား ပစ်မယ်ပေါ့နော်၊ ရှောင်ပေးမယ်ပေါ့။ ဆိုတော့ အခုကတော့ ပြောက်ကျား စစ်ကာလ၊ ပြောက်ကျားစစ် အဆင့်မှာပဲ ရှိနေသေးတယ်။ ဆိုတော့ အဲဒါတွေကတော့ သူတို့ဝင်လာရင် ပြောက်ကျားပစ်မယ်၊ မိုင်းထောင်မယ်၊ အဲဒီဟာတွေကတော့ လှုပ်ရှားမှု၊ တပ်က လှုပ်ရှားမှု ရှိနေသေးရင် သူတို့လည်း ဆက်ပြီးတော့ အဲဒီလို တိုက် နေဦး မယ်ထင်တယ်။ လျော့သွားစရာ အကြောင်းမရှိဘူးပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိတွင် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းအချို့၊ ဒေသကာကွယ်ရေးတပ် (PDF) ပူးပေါင်းတပ်နှင့် တပ်မတော် အကြား စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ကရင်ပြည်နယ်၊ ကယား(ကရင်နီ) ပြည်နယ်၊ ချင်းပြည်နယ်တို့တွင် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားလျက်ရှိသည်။

အဆိုပါ တိုက်ပွဲများကြောင့် ထွက်ပြေး တိမ်းရှောင်နေရသူ သိန်းနှင့်ချီရှိနေသည်။

CNI International News

ဂျကာတာ ဇူလိုင် ၈

ကမ္ဘာ့အချမ်းသာဆုံးနှင့် အင်အားအကြီးဆုံး ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများမှ ထိပ်တန်း သံတမန်များသည် ယူကရိန်းတွင် ရုရှား၏ ကျူးကျော်စစ် အဆုံးသတ်ရေးအတွက် အိမ်ရှင်ဖြစ်သူ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၏ ပန်ကြားချက်ဖြင့် ယနေ့ (ဇူလိုင် ၈ ရက်) G-20 အစည်း အဝေးကို စတင်လိုက်ကြောင်း အေပီက ရေးသားထားသည်။

အဆိုပါ G-20 သည် စက်မှု ထိပ်သီး နိုင်ငံပေါင်း ၂၀ ကို ကိုယ်စားပြု ဖွဲ့စည်းထားခြင်း ဖြစ်သည်။

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကပ်ရောဂါ၏ သက်ရောက်မှု အပါအဝင် ယူကရိန်းစစ်ပွဲ၏ လှိုင်းဂယက်များက ယခုအစည်းအဝေးတွင် သက်ရောက်မှုရှိနေကြောင်း အိမ်ရှင်ဖြစ်သူ အင်ဒိုနီးရှား နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ရက်နိုမာဆုဒီ (Retno Marsudi) က အစည်း အဝေး အဖွင့်မိန့်ခွန်းတွင် ထည့်သွင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဆာဂျေလာဗရော့ (Sergey Lavrov) ၊ တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဝမ်ယိ (Wang Yi) ၊ အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အန်တိုနီဘလင်ကင် (Antony Blinken) နှင့် ဥရောပနိုင်ငံများမှ သံတမန်များ ပါဝင်ကြသည့် G-20 အဖွဲ့ အတွင်း စည်းလုံးညီညွတ်ကြရန် ၎င်းက မေတ္တာရပ်ခံ ပန်ကြားခဲ့သည်။

ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဆာဂျေလာဗရော့နဲ့ ရက်နိုမာဆုဒီကိုတွေ့ရစဉ် (AP)

“ကမ္ဘာကြီးမှာ ကပ်ရောဂါဘေးကနေ သိပ်မကောင်းလာသေးပေမယ့်လည်း ကျမတို့ဟာ ယူကရိန်းစစ်ဆိုတဲ့ နောက်ထပ် အကျပ်အတည်း တစ်ခုနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။ ဒီလို လှိုင်းဂယက်တွေရဲ့ သက်ရောက်မှုကို တကမ္ဘာလုံးမှာ အစားအစာ၊ စွမ်းအင်နဲ့ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ နေရာတွေမှာ လွှမ်းခြုံခံစားနေကြရပါတယ်” ဟု ၎င်းက ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။

ယခုအခါ ဆင်းရဲနွမ်းပါးပြီး ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများသည် ယူကရိန်းစစ်ပွဲ၏ ဂယက်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော လောင်စာဆီနှင့် ဂျုံစပါး ပြတ်လပ်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း ရက်နိုမာဆုဒီက သဘောထား မှတ်ချက်ပေးခဲ့သည်။

G-20 အဖွဲ့သည် အဆိုပါ ပြဿနာများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် (သို့မဟုတ်) ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အပြီး ပေါ်ပေါက်လာသော နိုင်ငံပေါင်းစုံ စည်းမျဉ်းများအပေါ် အခြေခံသည့် နိုင်ငံတကာအစီအစဉ် (the multilateral rules-based international order) နှင့်စပ်လျဉ်း၍ ကမ္ဘာ့ယုံကြည်မှု ပျက်ပြားစေလာမည့် အန္တရာယ်အတွက် တာဝန်ယူရန် လိုအပ်ကြောင်း ၎င်းက ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ယူကရိန်းစစ်ပွဲသည် နိုင်ငံတကာ အစီအစဉ်ကို ယိမ်းယိုင်စေကြောင်း ရက်နိုမာဆုဒီက ပြောကြားနေစဉ်အတွင်း ရုရှား နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး လာဗရော့သည် ဆော်ဒီအာရေဗျနှင့် မက္ကစီကိုနိုင်ငံများမှ ဝန်ကြီးများကြားတွင် ထိုင်နေပြီး တစုံတရာ တီးတိုးပြောဆိုခြင်းမရှိဘဲ စာရွက်များကိုသာ ဟိုလှန်၊ သည်လှန်လုပ်နေပုံရကြောင်း အေပီသတင်းတွင် ဆက်လက် ရေးသား ထားသည်။

 ယူကရိန်းစစ်ပွဲ 

ရက်နိုမာဆုဒီက “ရိုးရိုးသားသား ပြောရရင် ကမ္ဘာကြီးမှာ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ဖို့ ပိုခက်ခဲလာတယ်ဆိုတာ ငြင်းမရဘူးရှင့်။ လက်ရှိ ကမ္ဘာ့အခြေအနေက လူတွေဟာ နိုင်ငံစုံဝါဒကို ယုံကြည်လာကြပြီး ကမ္ဘာ့စိန်ခေါ်မှုတွေကို ထိထိရောက်ရောက် တုံ့ပြန်နိုင်တဲ့စွမ်းရည် ဆုံးရှုံးစေတာ တွေ့ရပါတယ်” ဟု ဖြည့်စွက် ပြောကြားခဲ့သည်။

“ဒါကြောင့် စစ်မြေပြင်မှာ မဟုတ်ဘဲ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းရေး စားပွဲပေါ်မှာတင် သဘောထား ကွဲလွဲမှုတွေကို ဖြေရှင်းဖို့က ကျမတို့ရဲ့ တာဝန်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာက ကျမတို့ကို စောင့်ကြည့်နေတော့ ကျမတို့ မအောင်မြင်လို့ မဖြစ်ဘူးရှင့်” ဟု တိုက်တွန်းခဲ့ သည်။
ရက်နိုမာဆုဒီ၏ သဘောထား မှတ်ချက်များသည် G-20 နိုင်ငံများ၏ ခေါင်းဆောင်များအတွက် ရှေ့ပြေး ပြောကြားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ယခု အစည်းအဝေး၏ အပြင်ဘက်တွင် နိုင်ငံ ၂၀ မှ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများသည် တစ်ဦးချင်းအလိုက်၊ အဖွဲ့ငယ်များအလိုက် သီးခြားအစည်းအဝေးများ ကျင်းပကြရန် မျှော်လင့်ထားသည်။ လာမည့် နိုဝင်ဘာလတွင်လည်း G-20 ထိပ်သီး အစည်းအဝေး ကျင်းပသွားရန် စီစဉ်ထားကြောင်း အေပီသတင်းအရ သိရသည်။

Source: AP

CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၇

ပြည်သူလူထုဆန္ဒနှင့် ကိုက်ညီသည့် ပါတီစုံ ဒီမိုကရေစီစနစ်ကျင့်သုံး ဆောင်ရွက်ရေးဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များကို နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်နှင့် လားဟူဒီမိုကရက်တစ် အစည်းအရုံး(LDU)ကိုယ်စားလှယ်များ တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။

ယနေ့ (ဇူလိုင် ၇ ရက်) နေပြည်တော်မှာ နစကနှင့် LDU မှ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ကျာဆော်လမွန် ဦး ဆောင်သည့် ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့တို့ တွေ့ဆုံ၍ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်များ၊ ဖက်ဒရယ်နှင့်ဒီမိုကရေစီ ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေး၊ ပါတီစုံဒီမိုကရေစီစနစ်ကျင့်သုံးရေး စသည့် အခြေအနေများကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြ သည်။

နစကဥက္ကဋ္ဌက ပြည်သူလူထုဆန္ဒနှင့် ကိုက်ညီသည့် ပါတီစုံ ဒီမိုကရေစီစနစ်ကျင့်သုံး ဆောင်ရွက်ရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များ၊ ဒီမိုကရေစီနှင့် ဖက်ဒရယ် စနစ်ကို အခြေခံသည့် ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ် များ၊ ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို ဖော်ဆောင်ရာတွင် အသိပညာ၊ အတတ်ပညာနှင့် ပြည့်စုံသည့် လူသားအရင်းအမြစ်များ ပေါ်ထွက်လာရန် အဓိက လိုအပ်သည့်အတွက် တစ်နိုင်ငံလုံးတိုင်းရင်းသား ဒေသများပါမကျန် ပညာရည် မြှင့်တင်ရေးကို လက်တွေ့ကျကျ အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည့် အခြေအနေများကို ချပြ ဆွေးနွေးခဲ့သည်။

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၇ ရက်က နစကနဲ့ LDU တွေ့ဆုံစဉ်

နစကသည်  ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ရွေးကောက်ပွဲတွင် အနိုင်ရသည့် ပါတီကို အာဏာပြန်လွှဲပေးမည် ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားထားသည်။

ထို့နောက် LDU အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ကျာဆော်လမွန်က ဒီမိုကရေစီနှင့် ဖက်ဒရယ်စနစ်ကို အခြေခံသည့် ပြည်ထောင်စုတည်ဆောက်ရေးနှင့် ပတ်သက်၍ သဘောထား တူညီချက်အမြင်များကို ပြန်လည် ဆွေးနွေးပြီး ဒေသဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဆိုင်ရာများကို တင်ပြခဲ့သည်ဟု နစကမှ ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

LDU သည် တစ်နိုင်ငံလုံး ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲရေး သဘောတူစာချုပ်(NCA) ထိုးထားသည့် လားဟူ လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့ဖြစ်သည်။

NCA ထိုးထားသည့် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့များဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည့် ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ် ဦးဆောင်အဖွဲ့ (PPST) အဖွဲ့ဝင်လည်း ဖြစ်သည်။

CNI International News

ကိုလံဘို၊ ဇူလိုင် ၇            

သီရိလင်္ကာသည် ၎င်း၏သမိုင်းတလျှောက် အဆိုးရွားဆုံး အကျပ်အတည်းကို ရင်ဆိုင်ကျော်လွှားနိုင်ရန် အပူတပြင်း အကူ အညီ တောင်းနေရသည်။ လောင်စာဆီ ပြတ်လပ်၍ ကျောင်းများ ပိတ်ထားရပြီး ကလေးသူငယ်များနှင့် ဆရာ၊ ဆရာမများမှာ စာသင်ခန်းပြင်ပသို့ ရောက်နေရသည်။

ချွတ်ခြုံကျသွားသော တိုင်းပြည်အတွက် နိုင်ငံတကာငွေကြေးရန်ပုံငွေအဖွဲ့ (IMF) ၏ ဘဏ္ဍာရေး ကယ်တင်မည့် အစီအစဉ်မှာ ရှေ့မရောက်နိုင်ဘဲ ခက်ခဲနေသည်ဟု ဝန်ကြီးချုပ်က ယခုသီတင်းပတ်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော် ယူကရိန်းစစ်ကြောင့် စားသောက်ကုန်၊ လောင်စာဆီနှင့် အခြားပစ္စည်းများ ဈေးတက်ကုန်ခြင်းမှာ သီရိလင်္ကာ တစ်နိုင်ငံတည်း ပြဿနာပေါ်နေသည်တော့ မဟုတ်ပေ။

လာအို၊ ပါကစ္စတန်မှသည် ဗင်နီဇွဲလားနှင့် ဂီနိနိုင်ငံများအထိ ကမ္ဘာတဝန်းရှိ နိုင်ငံအများအပြားတွက် အချက်ပေး ခေါင်းလောင်းသံများ ဆူညံလာပြီ ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံပေါင်း ၉၄ နိုင်ငံတွင် လူဦးရေ ၁ ဒသမ ၆ ဘီလီယံခန့်သည် စားနပ်ရိက္ခာ၊ စွမ်းအင်၊ ဘဏ္ဍာရေးစနစ် အကျပ်အတည်းများ ခံစားနေရပြီး ၎င်းတို့အနက် ၁ ဒသမ ၂ ဘီလီယံမှာ ကြမ်းတမ်းလှသည့် မုန်တိုင်းဒဏ် သင့်နေကြသည်။

သီရိလင်္ကာရဲ့ လောင်စာဆီ ပြတ်လပ်မှုဒဏ်ကို ခံနေရတဲ့ ပြည်သူများ (AP)

လူနေမှုစရိတ် ခက်ခဲမှုနှင့် အခြားစရိတ်စကများက နေရာတိုင်းတွင် ဖိစီးနေကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ချုပ်၏ ကမ္ဘာ့အကျပ်အတည်း တုံ့ပြန်ရေးအဖွဲ့က ယခင်လ၌ ထုတ်ပြန်သော အစီရင်ခံစာအရ သိရသည်။

အဆိုပါ နိုင်ငံများ၏ မပြေလည်မှုများမှာ အကြောင်းအရင်းအားဖြင့် ကွဲပြားသော်လည်း အားလုံးကတော့ ရုရှားက ယူကရိန်း ကျူးကျော်စစ်ကြောင့် စားနပ်ရိက္ခာနှင့် လောင်စာဆီ စရိတ်တက်လာခြင်း၏ ဒုက္ခကို မျှဝေခံစားနေရသည်။

ရလဒ်အားဖြင့် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ၌ လူတစ်ဦးချင်း ဝင်ငွေမှာ ယခုနှစ်တွင် ကပ်ရောဂါ အကြိုကာလ (၂၀၁၉) ခုနှစ်အောက်သို့ ၅ ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းသွားမည်ဟု ကမ္ဘာ့ဘဏ်က ခန့်မှန်းထားသည်။

ကမ္ဘာ့အဆင်းရဲဆုံး နိုင်ငံများ၏ ထက်ဝက်ကျော်သည် အကြွေးထူနေခြင်း (သို့မဟုတ်) အကြွေးဖိစီးမှု ပြဿနာ ကြီးထွားလာ ခြင်း ရှိနေကြောင်း ကုလသမဂ္ဂက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

အဆိုးဆုံး အကျပ်အတည်းထဲမှ အချို့ကို အကျင့်ပျက်ခြစားမှု၊ ပြည်တွင်းစစ်၊ စစ်တပ် အာဏာသိမ်းမှု (သို့မဟုတ်) အခြား ဘေးဆိုးများကြောင့် ထိခိုက်ခဲ့ရသော နိုင်ငံများတွင် တွေ့ရသည်။ ထိုနိုင်ငံများသည် ကသောင်းကနင်း ဖြစ်နေကြပြီး မတန်တဆ ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုး အောက်သို့ ရောက်သွားကြသည်။

ကျပ်တည်းကျဉ်းမြောင်း၍ စီးပွားရေး အန္တရာယ်များနေသော နိုင်ငံအချို့ကို အောက်ပါအတိုင်း တွေ့ရှိနိုင်သည်။

အာဖဂန်နစ္စတန်မှာ တာလီဘန်တွေ ထိန်းချုပ်ပြီးနောက် ခက်ခဲလာမှု(AP)

အာဖဂန်နစ္စတန်

*****************

အာဖဂန်နစ္စတန်တွင် ယမန်နှစ်က အမေရိကန်နှင့် နေတိုး မဟာမိတ်တပ်များ ထွက်ခွာချိန်မှစ၍ စီးပွားရေး အကျပ်အတည်း ပိုမို ဆိုးရွားလာခဲ့သည်။ တာလီဘန်အစိုးရကို ကမ္ဘာက အသိအမှတ်မပြုဘဲ နိုင်ငံတကာအကူအညီများ လုံးဝရပ်တန့်သွားခဲ့ရာ ဘဏ်ငွေလွှဲမှုနှင့် ရောင်းဝယ် ဖောက်ကားခြင်းများလည်း တုံ့ဆိုင်းသွားခဲ့သည်။

နိုင်ငံ၏လူဦးရေ ၃၉ သန်းသည် စားနပ်ရိက္ခာ မလုံလောက်မှုကြောင့် အသက်အန္တရာယ်နှင့်ပင် ရင်ဆိုင်နေရသည်။ ဆရာဝန် များ၊ သူနာပြုများနှင့် ကျောင်းဆရာများ လအတန်ကြာ လုပ်ခလစာ မရရှိကြပေ။ မကြာသေးမီက ငလျင်လှုပ်ခတ်၍ လူ ၁၀၀၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့ပြီး ဆင်းရဲဒုက္ခများ ဗူးလေးရာ ဖရုံဆင့်ခဲ့သည်။

အာဂျင်တီးနား နိုင်ငံအတွင်းပြည်သူများ ငွေကြေးဖောင်းပွမှုဒဏ်ခံနေရ(AP)

အာဂျင်တီးနား

***************

အာဂျင်တီးနားနိုင်ငံသား ၁၀ ဦးလျှင် ၄ ဦးမှာ ဝင်ငွေ နိမ့်ပါးသွားခဲ့ပြီး ဗဟိုဘဏ်၏ ငွေကြေးခိုင်မာမှု လျော့ကျလာခဲ့သည့် အပြင် နိုင်ငံခြားအရန်ငွေကြေး အလွန်နည်းပါးနေသည်။ နိုင်ငံသား သန်းနှင့်ချီ၍ မီးချောင်သုံး ပစ္စည်းများနှင့် စားသောက်ကုန် အခက်အခဲဖြစ်ရပြီး အစိုးရ၏ သက်သာချောင်ချိရေး အစီအစဉ်ကို စောင့်ဆိုင်းနေကြသည်။

အကြွေးဒေါ်လာ ၄၄ ဘီလီယံ အတွက် IMF နှင့် မကြာသေးမီက သဘောတူညီချက် ရခဲ့သော်လည်း စီးပွားရေး နာလန်ထမှု နှေးကွေးနေခြင်းကြောင့် မေးခွန်း ထုတ်စရာများ ပေါ်ပေါက်နေသည်။

အီဂျစ်နိုင်ငံအတွင်းက ပြည်သူများ လှုပ်ရှားရုန်းကန်နေရမှု(AP)

အီဂျစ်

********

အီဂျစ်နိုင်ငံတွင် ငွေကြေးဖောင်းပွမှုနှုန်းမှာ ပြီးခဲ့သည့် ဧပြီလတွင် ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါး တိုးလာခဲ့ပြီး လူဦးရေ ၁၀၃ သန်း၏ သုံးပုံတစ်ပုံမှာ ဆင်းရဲတွင်း နက်နေခဲ့သည်။ ပြည်တွင်းသုံး ငွေကြေး တန်ဖိုးကျဆင်းနေခဲ့သည်။

လောင်စာဆီ၊ သောက်သုံးရေနှင့် လျှပ်စစ်တို့ ဦးစားပေးရသဖြင့် အစိုးရ ထောက်ပံ့ကြေးများ ဖြတ်တောက်ခဲ့ရပြီး ခြိုးခြံချွေတာ ရေး အစီအမံများ ချမှတ်ထားရသည်။ အီဂျစ်ဗဟိုဘဏ်က ငွေကြေးဖောင်းပွမှုထိန်းရန် အတိုးနှုန်းမြှင့်တင်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံခြား ကြွေး မြီများ ပြန်ဆပ်ရန် ခက်ခဲနေခဲ့သလို အသားတင် နိုင်ငံခြား အရန်ငွေကြေး ထိုးကျသွားခဲ့သည်။

အိမ်နီးချင်း ဆော်ဒီအာရေဗျ၊ ကာတာနှင့် အာရပ်စော်ဘွားများ ပြည်ထောင်စု(ယူအေအီး)တို့က ငွေသားနှင့် တိုက်ရိုက် ရင်းနှီး မြှုပ်နှံမှုတို့ကို အကူအညီအဖြစ် ဒေါ်လာ ၂၂ ဘီလီယံတန်ဖိုး အီဂျစ်အစိုးရထံ ပေးအပ်ရန် ကတိပြုခဲ့သည်။

လာအိုနိုင်ငံအတွင်းက အလုပ်သမားများ

လာအို

********

သေးငယ်သော ကုန်းပိတ်နိုင်ငံဖြစ်သည့် လာအိုတွင် ကပ်ရောဂါ မဖြစ်မီအထိ စီးပွားရေးတိုးတက်မှု လျင်မြန်သွက်လက် နေခဲ့ သော်လည်း ယခုအခါ ကြွေးမြီများ ဖိစီးလာခဲ့သည်။ သီရိလင်္ကာကဲ့သို့ ဒေါ်လာဘီလီယံနှင့်ချီသော ချေးငွေများ မည်သို့ ပြန်ဆပ် ရမည်ကို ကြွေးရှင်များနှင့် ညှိနေရသည်။

ကပ်ရောဂါကြောင့် ကုန်ဈေးနှုန်းတက်ခြင်း၊ အလုပ်အကိုင် ဆုံးရှုံးခြင်းတို့က လာအို၏ ဆင်းရဲမွဲတေမှုကို ပိုဆိုးလာစေခဲ့သည်။

လက်ဘနွန်နိုင်ငံအတွင်းက မတည်ငြိမ်မှု(AP)

လက်ဘနွန်

************

လက်ဘနွန်နိုင်ငံတွင် ငွေကြေးစနစ် ယိုင်လဲခြင်း၊ ငွေကြေး ဖောင်းပွမှုနှုန်း မြင့်လာခြင်းနှင့် အငတ်ဘေး ဆိုက်လာခြင်း၊ လောင်စာဆီ တန်းစီးဝယ်ရခြင်းနှင့် လူလတ်တန်းစား လျော့ပါးလာခြင်းတို့မှာ သီရီလင်္ကာကဲ့သို့ ဖြစ်လာသည်။

ပြည်တွင်းစစ်ဒဏ်၊ အစိုးရ၏ စွမ်းဆောင်ရည် ကျဆင်းခြင်း၊ အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်ပွားနေခြင်းတို့ကြောင့် မလူးသာ မလွန့်သာ ဖြစ်နေသည်။ ၂၀၁၉ ခုနှစ်နှောင်းပိုင်း အဆိုပြုခဲ့သော အခွန်မူဝါဒကို အကြောင်းပြု၍ အုပ်ချုပ်သူ လူတန်းစားအပေါ် လူထုဒေါသ ပုံကျလာခဲ့ပြီး လနှင့်ချီ၍ ဆန္ဒပြမှုများ ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်။

ကြွေးမြီ ဒေါ်လာ ဘီလီယံ ၉၀ (သို့မဟုတ်) ၎င်းနိုင်ငံ အသားတင် ထုတ်ကုန်တန်ဖိုး GDP ၏ ၁၇၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ပြန်ဆပ်ရန် ပျက်ကွက်ခဲ့သဖြင့် ကမ္ဘာ့အကျပ်တည်းဆုံး နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ဖြစ်လာခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ထောက်ခံသူများ 

မြန်မာ

********

ကပ်ရောဂါနှင့် နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်မှုများ ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပြီး အထူးသဖြင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ရွေးကောက်ခံအစိုးရကို ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီတွင် ဖြုတ်ချ၍ စစ်တပ်က အာဏာရယူပြီးနောက် မြန်မာ့စီးပွားရေး ထိခိုက်သွားခဲ့သည်။

စစ်တပ်က ချုပ်ကိုင်ထားသော စီးပွားရေး ပိုင်ဆိုင်မှုများကို အနောက်အုပ်စု ပစ်မှတ်ထား၍ ပိတ်ဆို့ အရေးယူခဲ့သည်။ စီးပွားရေးမှာ ယမန်နှစ်၌ ၁၈ ရာခိုင်နှုန်း ကျုံ့ဝင်သေးကွေးခဲ့သည်။

လူပေါင်း ၇ သိန်းကျော်သည် လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများနှင့် နိုင်ငံရေး အကြမ်းဖက်မှုဒဏ်ကြောင့် နေရပ်များကို စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးရခြင်း (သို့မဟုတ်) အတင်းအကျပ် မောင်းထုတ်ခံရခြင်းတို့ ခံစားနေခဲ့ရသည်။ ကမ္ဘာ့ဘဏ်က ၂၀၂၂-၂၀၂၄ ခုနှစ် အတွက် ခန့်မှန်းတွက်ချက်ရာတွင် မြန်မာနိုင်ငံကို ဖယ်ထုတ်ထားသည်။

ပါကစ္စတန်နိုင်ငံရဲ့ ငွေကြေး အကျပ်အတည်း (AP)

ပါကစ္စတန်

***********

ပါကစ္စတန်သည် ပြီးခဲ့သည့် ဧပြီလတွင် ဝန်ကြီးချုပ် အီမရန်ခမ်းကို ဖြုတ်ချပြီးနောက် ဆိုင်းငံထားသော ဒေါ်လာ ၆ ဘီလီယံ တန်ဖိုး ထောက်ပံ့ရေး အစီအစဉ်ကို ပြန်လည် အသက်သွင်းရန် မျှော်လင့်ထားသော်လည်း အခြေအနေမှာ သီရိလင်္ကာ ကဲ့သို့ပင် IMF နှင့် အရေးပေါ် ဆွေးနွေးရသည့်အဖြစ်သို့ ဆိုက်ရောက်သွားသည်။

ရေနံစိမ်း ဈေးတက်လာခြင်းကြောင့် လောင်စာဆီ ရှားပါးလာခဲ့ပြီး ပါကစ္စတန် ငွေကြေးဖောင်းပွမှုမှာ ၂၁ ရာခိုင်နှုန်းသို့ မြင့်တက်သွားခဲ့သည်။ လက်ဖက်ခြောက်တင်သွင်းမှု ဒေါ်လာ သန်း ၆၀၀ လျှော့ချရန် အစိုးရဝန်ကြီးတစ်ဦးက မေတ္တာရပ်ခဲ့ရာ နိုင်ငံသားများ ဒေါသထွက်ခဲ့ကြသည်။

IMF အကူအညီကို တောင့်တလျက် ဝန်ကြီးချုပ် ရှာဘတ်ရှရစ်ဖ်က အဓိက စက်မှုလုပ်ငန်းကြီးများအတွက် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ စူပါအခွန်အသစ် ချမှတ်ခဲ့သည်။ ပါကစ္စတန် မက်ခရိုစီးပွားရေးမှာ အန္တရာယ်များနေပြီး အကျဘက်သို့ တိမ်းစောင်းလာနေ သည်ဟု ကမ္ဘာ့ဘဏ်က နောက်ဆုံး အကဲဖြတ်ချက်တွင် သတိပေးခဲ့သည်။

တူရကီ ငွေကြေးကျပ်တည်းမှုကနေ စားနပ်ရိက္ခာမလုံလောက်မှု(AP)

တူရကီ

**********

တူရကီနိုင်ငံတွင် အစိုးရဘဏ္ဍာရေး ပိုမိုဆိုးရွားလာနေပြီး ကုန်သွယ်ရေးနှင့် အရင်းအနှီးစာရင်း လိုငွေ ပြလာမှုသည် ပြဿနာကို ပိုမိုကြီးထွားစေခဲ့သည်။ ငွေကြေးဖောင်းပွမှုမှာ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ရှိနေပြီး အလုပ်လက်မဲ့ များပြားနေသည်။ နိုင်ငံအတွင်းရှိ အိမ်ထောင်စု အသီးသီးသည် စားနပ်ရိက္ခာနှင့် အခြားပစ္စည်းများ ဝယ်ယူရန် ရုန်းကန်နေရသည်။ တူရကီ၏ နိုင်ငံခြားကြွေးမြီမှာ GDP ၏ ၅၄ ရာခိုင်နှုန်း ဖြစ်နေသည်။

ဇင်ဘာဘွေနိုင်ငံသားများရဲ့ ရုန်းကန်နေမှု

ဇင်ဘာဘွေ

***********

ဇင်ဘာဘွေနိုင်ငံတွင် ငွေကြေး ဖောင်းပွမှုနှုန်းမှာ ၁၃၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော် ရှိနေပြီး ၂၀၀၈ ခုနှစ်၌ အမြင့်ဆုံး ငွေကြေး ဖောင်းပွမှု အဖြစ်သို့ ပြန်ရောက်သွားနိုင်သည်။ ၎င်းနိုင်ငံ၏ ထိခိုက်လွယ်သော စီးပွားရေးတွင် ပြဿနာ တစ်ခုပြီးတစ်ခု တိုးလာနေသည်။

ဇင်ဘာဘွေ၏ စီးပွားရေးမှာ နှစ်ပေါင်းများစွာ တိုင်အောင် စက်မှုလုပ်ငန်း ပျက်သုဉ်းခြင်း၊ အကျင့်ပျက် ခြစားခြင်း၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံ မှု နည်းပါးခြင်း၊ ပို့ကုန် နည်းပါးခြင်းနှင့် ကြွေးမြီထူခြင်းတို့ ဖိစီးနေသည်။

ဇင်ဘာဘွေ ငွေကြေးကို လူထုက အယုံအကြည် မရှိ တော့သဖြင့် ဒေါ်လာဝယ်လိုအားမှာ တိုးနေခဲ့သည်။ အတော်များများမှာ ရပ်တည်ရှင်သန်ရေးအတွက် ရုန်းကန်ရင်း နံနက်စာနှင့်ညစာ နပ်မမှန်ကြတော့ပေ။

Source: AP