CNI International News

ဘာမာကို၊ မေလ ၆

ယခုသီတင်းပတ်အတွင်း ၎င်း၏မဟာမိတ် ပြင်သစ်တို့ အဓိကစစ်ရေး သဘောတူညီချက်များ ပျက်ပြယ်သွားခဲ့ရာ ပြင်သစ် တပ်များ မာလီမှ ဆုတ်ခွာခဲ့ပြီးနောက် မာလီစစ်အစိုးရလည်း ပြိုကွဲခဲ့ပြီဖြစ်ကြောင်း အေအက်ဖ်ပီ သတင်းကို ကိုးကားလျက် အယ်လ်ဂျာဇီးယားဝက်ဘ်ဆိုက်က ဖော်ပြသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ၉ နှစ်တာအတွင်း မာလီ၏ အခိုင်မာဆုံး မဟာမိတ်နိုင်ငံအဖြစ် ပြင်သစ်က ပြည်တွင်း သူပုန်များကို နှိမ်နင်းပေးခဲ့ သည်။ အဆိုပါ သူပုန်များသည် မာလီပြည်သူများကို ထောင်နှင့်ချီ၍ သတ်ဖြတ်ခဲ့ပြီး အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ ဖြစ်စေခဲ့သည်။

သို့သော် ယနေ့ကာလတွင်မူ ပြင်သစ်နှင့်မာလီတို့ကြား ဆက်ဆံရေးမှာ အတော်အတန် တင်းမာနေခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။

ပြင်သစ်သည် ၎င်း၏ ကိုလိုနီနိုင်ငံဟောင်း မာလီတွင် မြောက်ပိုင်းဒေသရှိ သူပုန်ထမှုများကို ချေမှုန်းဖို့ ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် စစ်ဆင် ရေး စတင်ခဲ့သော်လည်း သူပုန်များက မတည်မငြိမ်ဖြစ်နေသော တိုင်းပြည်၏ ဗဟိုချက်မကို တိုက်ခိုက်ရန် အင်အားစုစည်းခဲ့ သည်။ တစ်ချိန် တည်းတွင် ၎င်းတို့သည် မာလီ၏ ရွေးကောက်ခံသမ္မတ အီဘရာဟင်ဘူဘာကာကီတာ (Ibrahim Bubacar Keita) ကို မဖြိုခွဲ နိုင်တော့သဖြင့် အုံလိုက်ကျင်းလိုက် လက်နက်ကိုင် လှုပ်ရှားမှု တိုးမြှင့်ခဲ့သည်။

၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ ဩဂုတ်လတွင် သမ္မတ ကီတာကို ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြမှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး မာလီစစ်တပ်အတွင်း သဘောထား ကွဲလွဲသော ဗိုလ်မှူးကြီးများက အာဏာသိမ်းလိုက်သဖြင့် ယင်းဆန္ဒပြမှုများလည်း အဆုံးသတ် သွားခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ မေလထဲ၌ စစ်တပ်က ဒုတိယအကြိမ် အာဏာထပ်သိမ်း၍ အုံကြွမှုတစ်ခု ပေါ်ပေါက်ခဲ့သေးသည်။

မာလီစစ်တပ်နဲ့ပြင်သစ်စစ်တပ်ကိုတွေ့ရစဉ်(GETTY IMAGES)

ထိုအချိန်မှစ၍ ပြင်သစ်နှင့်မာလီ ဆက်ဆံရေးမှာ တဖြည်းဖြည်း အေးစက်မာကျောလာခဲ့ပြီး အရပ်သားအစိုးရ ပြန်လည်ထားရှိ ဖို့ အစောပိုင်းကာလ ရက်စွဲတစ်ခု သတ်မှတ်ရန် မာလီစစ်တပ်က ငြင်းဆန်ခဲ့သည်။ ပြင်သစ်နှင့် ဒေသတွင်း အိမ်နီးချင်းများ အနေဖြင့် မိမိတို့ စစ်တပ်အုပ်ချုပ်နေမှုကို ပျက်ပြားအောင် လှုံ့ဆော်ကြောင်း ဘာမာကိုမြို့တော် အခြေစိုက် စစ်အစိုးရက စွပ်စွဲချက်များ ပြင်းထန်လာခဲ့သည်။

ထို့နောက် ကရင်မလင်ကို ထောက်ခံသော ဝဂ္ဂနာလုံခြုံရေးအုပ်စု (Wagner Group) နှင့်ပတ်သက်၍ ကြေးစားစစ်သားများ မာလီသို့ ရောက်နေကြောင်း ပြင်သစ်က အပြစ်တင်ရှုတ်ချခဲ့သည်။ ဝဂ္ဂနာအုပ်စုသည် မာလီပြည်တွင်း စစ်သင်တန်းများ ပေးလာခဲ့ပြီး မာလီစစ်တပ်က ရုရှားနှင့် ပိုမိုနီးကပ်စွာ ဆက်ဆံလာခြင်းကြောင့် ပြင်သစ်နှင့် အယူအဆများ တနေ့တခြား ကင်းကွာ လာခဲ့သည်။

ယခုနှစ်အစပိုင်း ဇန်နဝါရီလတွင် ဘာမာကိုမြို့တော်ရှိ မာလီနိုင်ငံဆိုင်ရာ ပြင်သစ်သံအမတ်ကို နှင်ထုတ်ခဲ့ပြီး နောက်တစ်လ တွင် ပြင်သစ်ကလည်း ၎င်း၏တပ်များအား မာလီနှင့်ပြင်သစ် နှစ်နိုင်ငံသဘောတူ၍ ဖွဲ့စည်းထားသော တာကူဘာ (Takuba) တပ်ပေါင်းစုများထံမှ ပြန်လည် ရုတ်သိမ်းကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။

Source: AFP, Aljazeera