CNI News
၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၅
လက်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်း ကြုံနေရသည့် လေထုညစ်ညမ်းမှုကြောင့် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် မီးခိုးမြူပြဿနာကို ဖြေရှင်းနိုင်ရန်အတွက် လာမည့် ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလမှ ဧပြီလအတွင်း မြန်မာအပါအဝင် ကမ္ဘောဒီးယား၊ လာအိုစသည့် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများမှ ပြောင်းသီးနှံ တင်သွင်းခြင်းကို ပိတ်ရန်ရှိကြောင်း ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်က ပြောထားသည်။
ထိုင်းအစိုးရက ပြောင်းတင်သွင်းခြင်းကို ပိတ်ရန်အတွက် ပြင်ဆင်နေသော်လည်း ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်းရှိ ပြောင်းကို အဓိက အသုံးပြုနေရသည့် မွေးမြူရေးလုပ်ငန်းများနှင့် အစာစက်ရုံလုပ်ငန်းများအတွက် အခက်အခဲ ရှိနိုင်ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ယင်းလုပ်ငန်းများက လက်ခံနိုင်သည်၊ လက်မခံနိုင်သည်ကို ဆက်လက်၍ ဆွေးနွေးကြရမည် ဖြစ်သည့် အတွက် မြန်မာနိုင်ငံမှ ပြောင်းလုပ်ငန်းအတွက် စိုးရိမ်မှုမရှိကြောင်း ပြောင်းကုန်သည်များက ပြောသည်။
ထို့နောက် ပြောင်းတင်သွင်းခြင်းကို လာမည့် ၂၀၂၅ ခုနှစ်မှသာ ပိတ်မည်ဟု ထိုင်းနိုင်ငံက ထုတ်ပြန်ထားသည့် အတွက် မြန်မာနိုင်ငံမှ ပြောင်းစိုက်တောင်သူများအတွက် ပြောင်းစိုက်ပျိုးရန်သော်လည်းကောင်း၊ တခြားသီးနှံကို ပြောင်းလဲစိုက်ပျိုးရန်အတွက်သော် လည်းကောင်း ပြင်ဆင်ရန် အချိန်ရှိသေးသည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ ပြောင်းလုပ်ငန်း အသင်း ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဦးသန့်ဇင်ထွန်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။
ပင်လယ်ရေကြောင်းဖြင့် ပြောင်းတင်ပို့ရန်လုပ်နေကြစဉ်
၎င်းက “မီးခိုးမှုန့်တွေ၊ ဖုန်မှုန့်တွေ ထတယ်။ နောက် သူတို့ လက်ရှိသုံးနေတဲ့ ကြက်အမျိုးအစားကို ပြောင်းမကျွေး တဲ့ တခြားကြက်အမျိုးအစား ပြောင်းတာရယ်၊ အဲဒီလိုမျိုးတွေပေါ့နော်။ ဒါကတော့ စီးပွားရေးမှာတော့ ဒီလိုပါပဲ။ သူတို့ကတော့ မဝယ်ဘူး။ ဘယ်လိုလုပ်မယ်ပေါ့နော်။ သူတို့နိုင်ငံတွင်းမှာရှိနေတဲ့ သက်ဆိုင်ရာဌာနရဲ့ ထုတ်ပြန် ချက်ပေါ့နော်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီဟာတွေနဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ၊ အစာစက် လုပ်ငန်းကြီးတွေရှိ တယ်။ မွေးမြူရေးလုပ်ငန်းကြီးတွေ အဲဒါတွေကရော လက်ခံလား၊ လက်မခံလားဆိုတာတွေက သူတို့နိုင်ထဲတင် သူတို့ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ပြန်ပြီးတော့ ပြောရမယ့်အပိုင်းတွေ အများကြီး ရှိပါသေးတယ်။ အရမ်းကြီးတော့ စိုးရိမ် စရာ မရှိဘူးပေါ့နော်။ သူတို့မဝယ်ဘူးဆိုရင်လည်း ပြောင်းက အခြားကို ရောင်းရတာက အခက်အခဲ ရှိတယ်ဆိုရင် တော့ ဒါတွေက ရာသီပေါ် သီးနှံပဲလေ။ နှစ်ရှည်ပင်တွေ မဟုတ်ဘူး၊ ၄ လတစ်ကြိမ်မှ စိုက်တဲ့သီးနှံတွေပဲ။ အဲဒီ တော့ ပြောင်းဈေးကွက်က အရမ်းကြီး နိမ့်ပါးသွားတယ်၊ လိုအပ်ချက် နည်းသွားပြီဆိုရင်တော့ လိုအပ်ချက်များတဲ့ တို့နိုင်ငံတွေအနေနဲ့ရော၊ တို့တောင်သူတွေအနေနဲ့ရော ပြောင်းလဲပြီး စိုက်ပျိုးမှာပဲလေ။ ပဲဘက်သွားရင်သွားမယ်၊ ဆီထွက်သီးနှံဘက် သွားရင်သွားမယ်။ စားသောက်ကုန်ဖြစ်တဲ့ အာလူး၊ ငရုတ်၊ ကြက်သွန်ဘက်ပေါ့နော် ရွေးချယ် လို့ရတယ်လေ။ အဲဒီတော့ သူတို့က ၂၀၂၅ လောက် ပြောတဲ့အချိန်မှာ ကိုယ့်ဘက်က ကြိုတင်ပြင်ဆင်ဖို့ အချိန်တွေ အများကြီး ရတယ်။ သူတို့နိုင်ငံထဲမှာလည်း သူတို့ဟာသူတို့ ဆွေးနွေးရမယ်၊ ညှိနှိုင်းရမယ့် ကိစ္စတွေ အများကြီး ရှိသေးတယ်လေ။ အဲဒီတော့ အရမ်းကြီး စိုးရိမ်စရာတော့ မရှိပါဘူး” ဟု ပြောသည်။
မြန်မာ အပါအဝင် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများသည် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ တင်ပို့မည့် ပြောင်းစိုက်ပျိုးရန် လယ်ယာမြေများကို မီးရှို့မှုကြောင့် နှစ်စဉ် ထွက်ပေါ်နေသည့် မီးခိုးမြူပြဿနာကို လျှော့ချရန် ရည်ရွယ်၍ ထိုင်းအစိုးရအဖွဲ့က ထိုသို့ ဆုံးဖြတ်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ထိုင်းသတင်းဌာနများက ဖော်ပြထားသည်။
ပြောင်းတင်သွင်းခြင်းကို လျှော့ချရန်အတွက် နစက၊ ကမ္ဘောဒီးယားနှင့် လာအိုနိုင်ငံတို့မှ သက်ဆိုင်ရာ ဝန်ကြီးများ နှင့် ဆွေးနွေးထားပြီးပြီဖြစ်ကြောင်း ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်က ပြီးခဲ့သည့် မတ်လ ၁၆ ရက်နေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။
ပင်လယ်ရေကြောင်းဖြင့် ပြောင်းတင်ပို့ရန်လုပ်နေကြစဉ်
လက်ရှိတွင် မြန်မာနိုင်ငံမှ ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ပြောင်းတင်သွင်းရာတွင် ဖေဖော်ဝါရီမှ ဩဂုတ်လအထိ အခွန် ကင်းလွတ် ခွင့်ကို ခွင့်ပြုထားသည်ဖြစ်၍ ယခုနှစ် ပြောင်းရာသီအတွက် အကောင်အထည်ဖော်ရန် အချိန်မမီနိုင်ကြောင်း၊ လာမည့်ရာသီမှသာ ဖြစ်နိုင်သည်ဟု တာချီလိတ်မှ ပြောင်းကုန်သည် ကိုစိုင်းခမ်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြော သည်။
၎င်းက “ဒီနှစ်အတွက်၊ ဒီနှစ်ရာသီအတွက်က သူတို့ ခွင့်ပြုလိုက်ပြီ။ သူတို့ပိတ်ရင်လည်း နောက်နှစ်ရာသီမှ ပိတ်မှာ။ နောက်နှစ်က ယိုးဒယား ခွင့်မပြုဘူးဆိုရင် တရုတ်ကလည်း ပုံမှန် ဒီပုံစံအတိုင်းပဲ သွားမယ်ဆိုရင် မြန်မာပြည် ပြောင်းကတော့ မလွယ်ဘူးထင်တယ်။ မပိတ်ဘဲနဲ့ ဖွင့်နိုင်ရင်တော့ နည်းနည်း ပုံမှန်အတိုင်း ပြန်ဖြစ်သွားမှာပေါ့” ဟု ပြောသည်။
ပြောင်းတင်ပို့ခွင့် ပိတ်ပင်မှုကို ရာသီတစ်ခုလုံးပိတ်ခြင်း မဟုတ်ဘဲ ဇန်နဝါရီလမှ ဧပြီလအထိ ၄ လသာ တင်ပို့ခွင့် ပိတ်မည်ဆိုပါက ထိခိုက်မှု နည်းနိုင်သော်လည်း ကာလရှည် ပိတ်မည်ဆိုပါက ထိခိုက်မှုရှိနိုင်ကြောင်း ပြောင်းကုန် သည်များက သုံးသပ်ပြောသည်။
