CNI News

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၂၄

နစက ကျင်းပမည့် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကို အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (NLD) ဝင်ရောက် ယှဉ်ပြိုင်နိုင် သလားဆိုကာ နိုင်ငံရေးအသိုင်းအဝိုင်းကြားမှာ သုံးသပ်လျက်ရှိနေသည်။

နစက အနေဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲကို ဗမာပြည်မကို အဓိကထားပြီး ကျင်းပလာနိုင်ကြောင်း၊ NLD အနေဖြင့် ဝင် ရောက် ယှဉ်ပြိုင်နိုင်ခြေနည်းကြောင်း မြန်မာ့နိုင်ငံရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ တရားလွှတ်တော်ရှေ့နေ ဦးကြီးမြင့် က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဦးကြီးမြင့်က “ပထမတစ်ကြိမ်မှာတော့ ဗမာပြည်မကြီးကို အဓိကထားပြီးတော့ ဒုတိယက ပြည်နယ်တွေမှာ သူတို့ အဆင်ပြေတဲ့နေရာ အဲဒီလိုလုပ်ပြီးတဲ့ အခါကြတော့မှ သူတို့က အစိုးရအဖွဲ့ကို PR (အချိုးကျကိုယ်စားပြုစနစ်) စနစ်နဲ့ သွားမယ်ဆိုတော့ PR စနစ်က အရင်က လုပ်ခွင့်မရှိဘူး။ ၂၀၀၈ ကို ပြင်တာမှ မဟုတ်တာကို PR စနစ်နဲ့ လုပ်တယ်ကွာဆိုရင် လုပ်မှာ၊ အဲဒီတော့ PR စနစ်အရဆိုပြီးတော့ အစိုးရဖွဲ့မှာ NLD ကတော့ ရွေးကောက်ပွဲ မဝင် လောက်ဘူး။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က အပြတ်ပြောလိုက်ပြီ၊ NLD မဝင်ဘူး။ ရှမ်းမဝင်ဖို့များတယ်၊ SNLD မဝင်ဖို့ များတယ်၊ ကျန်တဲ့ဟာလည်း ဘယ်သူမှ ဝင်မှာ မဟုတ်ဘူး” ဟု ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ရက်ပိုင်းက ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီမှ မြန်မာနိုင်ငံနှင့်ပတ်သက်ပြီး ထုတ်ပြန်လိုက်သည့် ဆုံးဖြတ်ချက်တွင် ဒေါ်ဆောင်ဆန်းစုကြည် အပါအဝင် နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများ အားလုံး ပြန်လွတ်ပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကိုတွေ့ရစဉ် (GETTY IMAGES)

လက်ရှိ အနေအထားအရ NLD ဝင်ပြိုင်မည့် အခြေအနေ မတွေ့ရသေးကြောင်း၊ သို့သော်လည်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ပြန်လွတ်လာပါက တစ်မျိုးပြောင်းလဲသွားနိုင်ကြောင်း မွန်ညီညွတ်ရေးပါတီ (MUP)မှ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ နိုင်သန်းရွှေက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

နိုင်သန်းရွှေ “ဒါက‌တော့ အခုတလောက NLD ပါတီက ပါတီပြန်လည် နိုးကြားလာ‌အောင်တော့ ကျနော်တို့ မတွေ့ သေးဘူးပေါ့နော်၊ တကယ်လို့များ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သာ လွတ်လာလို့ရှိရင်တော့ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်လာ မလားတော့ မသိဘူးပေါ့၊ အခု လောလောဆယ်ဆယ်က NLD ပါတီက လှုပ်ရှားမှုတော့ ဘာမှ မတွေ့သေးဘူး ပေါ့နော်” ဟု ပြောသည်။

NLD ပါတီကို မည်သို့မျှ ဖြိုခွဲ၍ မရသလို NLD ပါတီ အနေဖြင့် ဆက်လက် ရပ်တည်နေမှာဖြစ်ကြောင်း မြန်မာ့နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဒေါက်တာလှကျော်ဇောက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

NLD မဲရုံကိုယ်စားလှယ် သင်တန်းကိုတွေ့ရစဉ် (GETTY IMAGES)

ဒေါက်တာလှကျော်ဇော “ဒီလိုရှိတယ်ဗျ၊ ပါတီတစ်ရပ်ပဲဖြစ်ဖြစ် သူက သူဘယ်ခါမှာ ပျက်ပြယ်သွားမလဲဆိုရင် သူကိုယ်တိုင်က ရှုံးပါပြီဆိုပြီး ဖျက်သိမ်းလိုက်မှ ပျက်ပြယ်တာဗျ၊ သူက ရှုံးတယ်လို့ သဘောမထားရင် သူတခြား နည်းလမ်းရှာမှာပဲ ကျမတို့ ဗကပလည်း ကြည့်လေ ကျမတို့ တစ်ခါမှ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ရှုံးတယ်လို့ မထင်ဘူး။ ကျမ တို့ ယာယီအရေးနိမ့်သွားတာပဲ၊ ကျမတို့ ဗကပမှာဆိုတာ စည်းကမ်းရှိတယ်၊ ပါတီဝင် ၃ ယောက်ရှိရင် ကလပ် စည်း ပြန်ဖွဲ့လို့ရတယ်၊ ရောက်တဲ့နေရာမှာ ရောက်တဲ့လူက ထပ်ပြီးတော့ ကြိုးစားတယ်၊ တော်လှန်ရေး တစ်ရပ် က ဒီလောက်လွယ်တာ မဟုတ်ဘူး။ NLD ကို သူတို့ ဖြိုခွဲလာတာ နည်းတဲ့ နှစ်လား၊ ပြိုမှ မပြိုတာ၊ NLD ကိုယ်တိုင် က ကိုယ့်ဟာကိုယ် ဖြိုဖျက်ပစ်လိုက်မှ မဆလကြီး ပျက်သလိုပေါ့၊ ကိုယ့်ဟာကို ဖျက်ပစ်လိုက်မှပဲ ပြိုစရာရှိ တယ်၊ နိုးမဟုတ်ရင်တော့ သူဆက်ရှိနေမှာပဲ” ဟု ပြောသည်။

NLD အနေဖြင့် ဥပဒေနှင့် ညီညွတ်ပါက နစက ကျင်းပမည့် ‌ရွေးကောက်ပွဲကို ဝင်ပြိုင်၍ ရမှာဖြစ်ကြောင်း၊ ဝင်ပြိုင်ရန် ကြိုးစားနေသည်ကို တွေ့ရကြောင်း အမျိုးသားညီညွတ်သော ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ(NUD)ဥက္ကဋ္ဌ ဦးစိန်ဝင်းက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ရွေးကောက်ပွဲ မဲဆွယ်စည်းရုံးနေစဉ် (GETTY IMAGES)

ဦးစိန်ဝင်း “အဲဒါကတော့ NLD အနေနဲ့ကတော့ သူ့ရဲ့ ပြစ်မှုကျူးလွန် တာတွေကတော့ ဟုတ်လား မဟုတ်လား တော့ သေချာလေ့လာ ဆန်းစစ်ပြီး‌တော့ ခုထက်ထိတော့ NLD ကို တရားဝင်ပါတီ မဟုတ်ဘူးဆိုတာ‌တော့ ခုထက် ထိ အမိန့်မထွက်သေးဘူးပေါ့၊ မထွက်‌သေးတဲ့အတွက် အဲဒီအပေါ်မှာလည်း ငါတို့က ငါတို့အလုပ်၊ ငါတို့တာဝန်၊ ငါတို့လုပ်ရမယ့် ရာထူးတာဝန် မဟုတ်တဲ့အတွက် ငါတို့က ဘာမှ မပြောလိုဘူး။ သို့သော် NLD ဝင်ပြိုင်မှု၊ မပြိုင်မှု သည် NLD ရဲ့ လုပ်ရပ်သည် ဥပဒေနဲ့ ညီညွတ်ရင် ဝင်ပြိုင်လို့ရမှာပေါ့၊ မညီညွတ်ဘူးဆိုရင်လည်း မညီညွတ်တဲ့ အကြောင်း ဖြစ်လာမှာပေါ့၊ သို့သော်လည်း လက်ရှိအခြေအနေမှာ NLD က ဝင်ပြိုင်ဖို့ အလားအလာရှိလားဆိုတာ ကြိုးစားနေတဲ့ အရိပ်အရောင်လေးတွေတော့ တွေ့ရတာပေါ့” ဟု ပြောသည်။
လာမည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လအတွင်း အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပပေးမှာဖြစ်ကြောင်း၊ အနိုင်ရသည့် နိုင်ငံရေးပါတီကို နိုင်ငံတော်အာဏာ လွှဲအပ်ပေးမှာဖြစ်ကြောင်း နစက ဥက္ကဋ္ဌက ပြောကြားထားသည်။

အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ(NUG)နှင့် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့(PDF)များကတော့ နစက ကျင်းပမည့် ရွေး ကောက်ပွဲကို မပျက် ပျက်အောင်ဖျက်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ရွေးကောက်ပွဲ မဝင်ကြရန်လည်း ပြောကြားထားသည်။

CNI International News

ပဲရစ်၊ဒီဇင်ဘာ ၂၄

ပြင်သစ်နိုင်ငံ၊ ပဲရစ်မြို့ လူစည်ကားရာ အရပ်တစ်ခုရှိ ကာ့ဒ်ယဉ်ကျေးမှုစင်တာ တစ်ခုတွင် သောကြာနေ့၌ ပစ်ခတ် မှု ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ လူသုံးဦးသေဆုံးပြီး သုံးဦးဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်ဟု အေပီသတင်းတွင် ဖော်ပြထားသည်။

ပစ်ခတ်မှုအတွက် သံသယရှိသူ အသက် ၆၉ နှစ်အရွယ် အမျိုးသားတစ်ဦးကိုလည်း ဖမ်းဆီးထားသည်။

ယခုဖြစ်ရပ်အတွက် ပဲရစ်အစိုးရရှေ့နေရုံးက လူသတ်မှု၊ လူသတ်ရန် ကြံစည်မှုတို့ဖြင့် စုံစမ်းစစ်ဆေးနေပြီဖြစ်သည်။

သံသယရှိသူသည် တဲများတွင် နေထိုင်နေသော ရွှေ့ပြောင်း နေထိုင်သူများကို တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် မကြာသေးခင် ကမှ ထောင်က လွတ်မြောက်လာခဲ့သူဖြစ်ကာ ယခုပစ်ခတ်မှု နောက်ကွယ်တွင် လူမျိုးရေးခွဲခြားမှုများ ရှိနေနိုင် သည်ဟု စုံစမ်းစစ်ဆေးသူများက စဉ်းစားနေပြီလည်း ဖြစ်သည်။

ပဲရစ်မြို့ အမှတ် ၁၀ ဒေသ၏ မြို့တော်ဝန်ကို တွေ့ရစည် (AP)

ပစ်ခတ်မှုကြောင့် ထိတ်လန့်နေသော ကာ့ဒ်လူမျိုးများက ၎င်းတို့ကို ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်မည့် ခြိမ်းခြောက်မှုရှိ သည်ဟု ရဲတပ်ဖွဲ့မှ သတိပေးထားကြောင်းနှင့် ယခုပစ်ခတ်မှုအတွက် တရားမျှတမှုကို တောင်းဆိုကြောင်း ပြောသည်။

ပစ်ခတ်မှုသည် ခရစ္စမတ်ပွဲတော် ကာလအဖြစ် လူများရှုပ်ထွေးနေချိန်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ကြောင်း၊ နေ့လည်ပိုင်း ပစ်ခတ်မှုတွင် ကာ့ဒ်စင်တာ၊ စားသောက်ဆိုင် တစ်ခုနှင့် ဆံပင်အလှပြင်ဆိုင် တစ်ခုတို့ပါ ထိခိုက်သွားခဲ့ကြောင်း ပဲရစ်မြို့ အမှတ် ၁၀ ဒေသ၏ မြို့တော်ဝန်က ပြောသည်။

အဆိုပါ ပစ်ခတ်မှုကို ဖြစ်စေသည့် စေ့ဆော်မှုအား ယခုအထိ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရသေးကြောင်း သူမက သတင်းထောက်များကို ပြောခဲ့သည်။

၎င်း ဖြေကြားနေစဉ်အတွင်း ဘေးနားမှလူများက တူရကီသမ္မတ အာဒိုဝမ်ကို ရည်ညွှန်းကာ အာဒိုဝမ် အကြမ်းဖက် သမားဟု သံပြိုင်အော်ဟစ် နေသည်ကိုလည်း တွေ့ရသည်။

တူရကီကို အကြမ်းဖက်သမားအဖြစ် အော်ဟစ်နေစဉ် (AP)

သေနတ်သမားသည် ကာ့ဒ်စင်တာတွင်းသို့ ဦးစွာ ဝင်ရောက်ပြီး ထိုမှတဆင့် စားသောက်ဆိုင်၊ ဆံပင်ညှပ်ဆိုင်သို့ သွားခဲ့ကြောင်း၊ ၎င်းကို လမ်းသွားလမ်းလာ နှစ်ဦးမှ တားဆီးခဲ့ခြင်း ဖြစ်ကြောင်းလည်း ပစ်ခတ်မှုဖြစ်စဉ် အနီးအနား ရှိ ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်သားတစ်ဦးက ပြောသည်။

သေနတ်သမားသည် ပစ္စတိုပြောင်းတို သေနတ်ဖြင့် တိတ်တိတ် ဆိတ်ဆိတ် သွေးအေးအေးဖြင့် ပစ်ခတ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်ဟုလည်း ၎င်းက ဆက်လက် ပြောကြားသည်။

ပစ်ခတ်မှုတွင် ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သူ သုံးဦးမှ တစ်ဦးသည် အရေးပေါ် အခြေအနေတွင်ရှိပြီး ကျန်နှစ်ဦးမှာ အသေးစား ဒဏ်ရာများသာ ရရှိခဲ့ကြောင်းနှင့် သေနတ်သမားသည်လည်း မျက်နှာတွင် ဒဏ်ရာနှင့် ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရကြောင်း ပဲရစ် အစိုးရရှေ့နေ လော်ရီဘတ်စီအူး (Laure Beccuau) က ပြောသည်။

ယခု ပစ်ခတ်မှုနှင့် ပတ်သက်၍ အကြမ်းဖက် နှိမ်နင်းရေး အဖွဲ့များနှင့် ဆက်သွယ်ထားမှု ရှိသော်လည်း ယခု ဖြစ်ရပ် သည် အကြမ်းဖက်မှုနှင့် ဆက်စပ်ခြင်း ရှိ/မရှိကို ရှင်းလင်း ပြောဆိုခဲ့ခြင်း မရှိပေ။

Source: AP

CNI International News

ဆူဗာ၊ ဒီဇင်ဘာ ၂၃

လွှတ်တော် မခေါ်နိုင်ခဲ့သည့် ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ် အငြင်းပွားဖွယ် ရွေးကောက်ပွဲပြီးနောက် နိုင်ငံ၏ တရား ဥပဒေ စိုးမိုးမှုကို ထိန်းသိမ်းရန် ဖီဂျီစစ်တပ်အား ဝန်ကြီးချုပ် ဖရန့်ဘိုင်နီမာရာမာ (Frank Bainimarama)က အကူအညီ တောင်းခံခဲ့ရသည်ဟု အယ်ဂျာဇီးယားသတင်းတွင် ဖော်ပြထားသည်။

နိုင်ငံ၏ သက်တော်ရှည် ဝန်ကြီးချုပ် ဖရန့်ဘိုင်နီမာရာမာက ယခုဖြစ်ရပ်ကို ကြာသပတေးနေ့(ဒီဇင်ဘာ ၂၂ ရက်) တွင် အတည်ပြုပေးသည်။

ရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်ခင် လူမျိုးစု အကြမ်းဖက်မှုများ ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်ဆိုသော သတင်းများကြောင့် ယခုကဲ့သို့ စစ်တပ်ကို အကူအညီတောင်းခံရခြင်း ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

ရွေးကောက်ပွဲတွင် ညွှန့်ပေါင်းအစိုးရဖွဲ့ရန် လိုအပ်သော မဲအရေအတွက်ကို ရရှိခဲ့သည်ဟု ပြိုင်ဘက် ဆီတီဗန်နီ ရာဗူကာ(Sitiveni Rabuka)၏ Political Alliance ပါတီနှင့် တခြား ပါတီနှစ်ခုတို့က ပြောသော်လည်း ဘိုင်နီ မာရာမာက ဝန်ခံရန် ငြင်းဆိုထားသည်။

ဝန်ကြီးချုပ် ဖရန့်ဘိုင်နီမာရာမာကိုတွေ့ရစဉ် (GETTY IMAGES)

“အစိုးရအဖြစ် ကျနော်တို့မှာ တာဝန်ရှိနေသရွေ့ ဖီဂျီနိုင်ငံသားတိုင်း၏ လုံခြုံရေးကို ကာကွယ်ရမည်မှာ ကျနော်တို့ တာဝန်ဖြစ်သည်”ဟု ၎င်းက လူမှုကွန်ယက်တွင် ရေးသားခဲ့သည်။

ဒီဇင်ဘာ ၁၄ ရက်က ရွေးကောက်ပွဲ ပြီးနောက် ပထမဆုံးအကြိမ် လူသိရှင်ကြား ရေးသား ပြောဆိုခြင်းလည်း ဖြစ် သည်။

“ရွေးကောက်ပွဲ အချိန်ကာလတွင်း ကျနော်တို့ နိုင်ငံသားများ ထိခိုက်မှု၊ အင်ဒို-ဖီဂျီ အိမ်များနှင့်စီးပွားရေး လုပ်ငန်း များ အကြမ်းဖက် ခံရသည်ဆိုသည့် သတင်းများက စိတ်ပျက်စရာ ကောင်းသည်”ဟု ဝန်ကြီးချုပ်က ပြောခဲ့သည်။

ဘိုင်နီမာရာမာနှင့် ရဲတပ်ဖွဲ့၊ စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ အရာရှိများ တွေ့ဆုံပြီးနောက် စစ်တပ်နှင့် ရေတပ် တပ်သားများကို အကူအညီ တောင်းခံခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ရဲကော်မရှင်နာ ဆီတီဗန်နီကွီလီဟို (Sitiveni Qiliho)က ပြောသည်။

နိုင်ငံတွင်းရှိ လူနည်းစု တိုင်းရင်းသားများအပေါ် ခြိမ်းခြောက်မှုများ ရှိနေပြီး ၎င်းတို့သည် နိုင်ငံရေး အခြေအနေများ ကြောင့် ကြောက်ရွံမှုဖြင့် နေထိုင်နေရသည်ဟု ကွီလီဟိုက ပြောသည်။

ပြိုင်ဘက် ဆီတီဗန်နီ ရာဗူကာ(Sitiveni Rabuka)ကိုတွေ့စဉ် (GETTY IMAGES)

သို့သော် ထိုသတင်းများမှာ လုံးဝ အခြေအမြစ်မရှိဟု နိုင်ငံ၏ပထမဆုံးသော အင်ဒို-ဖီဂျီ ဝန်ကြီးချုပ် မဟန်ဒရာ ချောက်ရီ (Mahendra Chaudhry)က ပြောသည်။

မတည်ငြိမ်မှုများ လုံးဝ မရှိကြောင်းနှင့် ပြည်သူများသည် ဝန်ကြီးချုပ်အသစ် ရွေးချယ်ရေး လွှတ်တော်ခေါ်ရန် သမ္မတကို စောင့်ဆိုင်းနေကြောင်း မဟန်ဒရာချောက်ရီ (Mahendra Chaudhry) က ပြောသည်။

၎င်းသည် ၂၀၀၀ ခုနှစ် အာဏာသိမ်းမှုတွင် ရာထူးမှ ဖယ်ရှားခံခဲ့ရသူဖြစ်သည်။

ပစိတ်ဖိတ် နိုင်ငံငယ်ဖြစ်သည့် ဖီဂျီသည် လွန်ခဲ့သော ၃၅ နှစ်အတွင်း စစ်တပ် အာဏာသိမ်းမှု ၄ ကြိမ်နှင့် ကြုံတွေ့ ခဲ့ရပြီး ဖြစ်သည်။

လက်ရှိ ဝန်ကြီးချုပ် ဘိုင်နီမာရာမာသည် စစ်တပ် အာဏာသိမ်းမှု တစ်ခုကို ဦးဆောင်ခဲ့ပြီးနောက် မိမိကိုယ် မိမိ ဒီမိုကရက်တစ် ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးအဖြစ် အသွင်ပြောင်းကာ ရာထူးကို ၁၆ နှစ်ကြာ ရယူထားခဲ့သူ ဖြစ်သည်။

Source: အယ်ဂျာဇီးယား